1. Azərbaycan Texniki Universiteti
Tələbənin adı: Rzayev Nicat
Fakültə: Loqistika və Nəqliyyat
Ixtisas: Loqistika və Nəqliyyat texnologiyaları
mühəndisliyi
Qrup: 161a3
Fənn: Nəqliyyat növlərinin konstruktiv xüsusiyyətləri
Mövzu: Kardan ötürmələrinin təyinatı və təsnifatı
Müəllim: Mahmudov Yaşar

3. Işin Planı
1. Gömrük rəsmiləşdirilməsi
2. Gömrük rejimləri
3. Gömrük rejimlərinin növləri

4. Gömrük rəsmiləşdirilməsi –
mal və nəqliyyat
vasitələrinin Gömrük
Məcəlləsinin tələblərinə
uyğun olaraq müəyyən
gömrük rejimi altında
yerləşdirilməsi və bu
rejimin təsirinin
(fəaliyyətinin) bitirilməsi
əməliyyatlarının
məcmusudur.

5. Gömrük rəsmiləşdirilməsi,
həmçinin, mal və nəqliyyat
vasitələrinin Azərbaycanın gömrük
sərhədindən keçirilməsinə gömrük
nəzarətinin təmin edilməsi və belə
keçirilməyə dövlət tənzimləmə
vasitələrinin tətbiq edilməsi
məqsədi ilə gömrük orqanının
vəzifəli şəxsləri tərəfindən aparılan
əməliyyatların məcmusu kimi də
anlaşıla bilər.

6. Gömrük rəsmiləşdirilməsi qaydaları
həm Gömrük Məcəlləsinin
müddəaları, həm də Azərbaycan
Respublikası Qanunvericiliyinin
digər aktları ilə müəyyən edilə bilər.
Qanunvericilik dedikdə, təkcə
qanunlar deyil, həm do Azərbaycan
Respublikasının icra hakimiyyəti
orqanlarının, ilk növbədə Dövlət
Gömrük Komitəsinin qanun qüvvəli
aktları nəzərdə tutulur.

7. Gömrük rejimi anlayışı.
Mal və nəqliyyat
vasitələrinin gömrük
sərhəddindən keçirilmsi
bəyan olunan gömrük
rejiminin tələblərinə
uğun olaraq icra
olunmalıdır.

8. Gömrük rejimi – anlayışı xarici
iqtisadi əlaqələrin inkişafına
dövlət təsirinin həyata keçirildiyi
gömrük tənzimləməsi vasitələrinin
kompleks şəkildə tətbiqinə kömək
göstərən xüsusi tədbirlər sistemi
və metodlar məcmusudur. Daha
doğrusu gömrük rejimi gömrük
məqsədləri üçün gömrük
sərhədindən keçirilən mal və
nəliyyat vasitələrinin statusunu
müəyyən edən qaydaların
məcmusudur.

9. Gömrük rejimi gömrük qanunvericiliyinin əsas
kateqoriyalarından biri kimi aşağıdakıları müəyyən edir:
1. Keçirilməsi məqsədindən asılı oalraq malların konkret
yerdəyişmsi qaydasını;
2. Gömrük ərazisində və ondan kənarda malların yerləşdirilməsi
və onlardan istifadənin mümkünlüyü şərtlərini;
3. Gömrük qanunvriciliyinə görə mallardan istifadə və onlar
üzərində sərəncam verən səlahiyyəti olan şəxslərin hüquq və
vəzifələri;
4. Mal və nəqliyyat vasitələrinə və şəxslərin hüquqi statusuna
tələblər.

10. Gömrük tənzimlənməsi
məqsədilə gömrük
rejimlərinin növləri:
Sərbəst dövriyə üçün
buraxılış;
Təkrar idxal;
Tranzit;
Gömrük anbarı;
Rüsumsuz ticarət mağazası;
Gömrük ərazisində emal;

11. Gömrük nəzarəti altında emal;
Müvəqqəti idxal (ixrac);
Sərbəst gömrük zanası;
Sərbəst anbar;
Gömrük ərazisindən kənarda
emal;
Ixrac;
Təkrar ixrac;
Məhv etmə;
Dövlətin xeyrinə maldan
imtina.

12. Öz roluna və yerin görə, həmçinin ümumi
təsərrüfat fəaliyyətinə görə gömrük rejimlərini
şərti olaraq iki qrupa bölmək olar.
1- ci və 2- ci qrup

13. Birinci qrupa tənzimləmə metodları
və gömrük vasitələrinin tam
həcimdə tətbiq olunduğu ümumi
xarakterli rejimlər aid olunur.
İqtisadi baxımdan bu gömrük
rejimləri nisbətən müstəqil və
bitmiş kommersiya əməliyyatları
kimi fəaliyyət göstərir (sərbəst
dövriyə üçün buraxılış, ixrac, təkrar
ixrac).

14. İkinci qrupa tənzimləmənin gömrük
hüquq normalarından daha çevik
istifadə olunması ilə fərqlənən və bir
növ onların xarici iqtisadi fəaliyyətli
iştirakçılarının tələblərinə
uyğunlaşdırılmasının nəticəsi kimi
səviyyələnən gömrük rejimləri aiddir.
Bunlara rüsumsuz ticarət mağazası,
sərəbəst anbar, sərbəst gömrük
zonası, gömrük anbarı və digər qalan
rejimlər aiddir.

15. Malların təyinatı və məqsədindən asılı
olaraq aşağıdakı iqtisadi gömrük
rejimləri qrupları mövcuddur:
• Anbarlaşma rejimləri: (gömrük
anbarı, sərbəst anbar) bu rejimlərdə
mallar istifadə olunmadan (saxlan
manı təmin edən əməliyyatlardan –
yenidən qablaşdırma, növlərə ayırma və
s.), başqa gömrük təyinatı alana qdər
dəyişilməz halda saxlanılır;

16. Emal rejimləri: (gömrük ərazisində
emal, gömrük nəzarəti altında
emal, gömrük ərazisindən kənarda
emal). Bu rejimlərdə mallardan
müəyyən olunmuş şərtlər və tələblər
daxilində, o malların mövcud
halının tam və ya qismən
dəyişdirilməsi məqsədilə işlənilməsi
və emal olunması üçün bəzi
əməliyyatlarda istifadə oluna bilər

17. Malların istifadəsini nəzərdə tutan
rejimlər: (müvəqqəti idxal və ixrac). Bu
rejimlərdə məhdud nomenklaturalı
mallar öz təyinatı üzrə istifadə oluna
bilər, bu zaman müvəqqəti aparılan və
ya gətirilən malların istifadə olunması
onların işlənilməsini və emalını istisna
edir və təbii itkilərdən başqa malların
mövcud halının digər formalarda
dəyişdirilməsinə gətirib
çıxarmamalıdır.

18. Malların sərbəst dövriyyə
üçün buraxılışı:
Az. R-nın gömrük ərazisinə
gətirilən malların bu ərazidən
aparılması haqqında öhdəlik
götürülmədən daimi olaraq
ölkənin gömrük ərazisində
qalmasından ibarət gömrük
rejimidir.

19. Malların təkrar idxalı – ixrac
gömrük rejiminə uyğun olaraq Az R-
nın gömrük ərazisindən aparılmış Az
mallarının qanunla müəyyən
olunmuş müddətdə gömrük
rüsumları və vergiləri alınmadan,
həmçinin bu mallara iqtisadi siyasət
tədbirləri tətbiq olunmadan geriyə
gətirilmsindən ibarət gömrük
rejimidir.

20. Malların tranziti – malların
gömrük nəzarəti altında Az R-
nın 2 gömrük orqanı arasında, o
cümlədən xarici dövlətlərin
ərazisindən gömrük rüsumları,
vergiləri alınmadan və mallara
iqtisadi siyast tədbirləri tətbiq
olunmadan keçirilməsindən
ibarət gömrük rejimidir.

21. Gömrük anbarı – gətirilən malların
saxlanc dövründə rüsum, vergilər
alınmadan və mallara iqtisadi siyasət
tədbirləri tətbiq olunmadan onların
gömrük nəzarəti altında
saxlanılmasından, ixrac gömrük
rejiminə uyğun olaraq aparılması
nəzərdə tutulan malların isə nəzərdə
tutulan güzəştlər verilməklə gömrük
nəzarəti altında saxlanılmasından
ibarət gömrük rejimidir.

22. Rüsumsuz ticarət mağazası –
malların gömrük rüsumları,
vergiləri alınmadan və onlara
iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq
olunmadan Az-nın gömrük
ərazisində, gömrük orqanları
tərəfindən müəyyən olunan
başqa yerlərdə həmin malların
gömrük nəzarəti altında
saxlanılmasından ibarət gömrük
rejimidir.

23. Malların emalı rejimi – Az R-nın gömrük qanunvericiliyində
malların 3 emalı rejimi nzərdə tutulur:
Gömrük
ərazisindən
kənarda.
Gömrük
ərazisində;
Gömrük nəzarəti
altında;

24. Malların müvqqəti idxalı və
ixracı – Az-nın gömrük
ərazisində və ya ondan kənarda
gömrük rüsumlarından,
vergilərindən tamamilə və ya
qismən azad olunmaqla,
həmçinin iqtisadi siyasət
tədbirləri tətbiq olunmadan
malların istifadə olunmasından
ibarət gömrük rejimidir.

25. Sərbəst gömrük zonası, sərbəst anbar – xarici
mallardan gömrük rüsum və vergiləri
alınmadan, həmçinin göstərilən mallara
iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq olunmadan
onların müvafiq ərazi sərhədlərində və
binalarda yerləşdirilməsi və istifadə
olunmasından, Az mallarının isə müəyyən
olunan ixrac gömrük rejiminə uyğun olaraq
malların aparılmasının tətbiq olunan
şərtlərlə yerləşdirilməsi və istifadə
olunmasından ibarət gömrük rejimidir.

26. Diqqətiniz üçün
təşəkkürlər!