More Related Content More from Onroerend Erfgoed More from Onroerend Erfgoed (20) Bescherming WOI-erfgoed: erkenning voor de sporen van de strijd (Koen Himpe, Onroerend Erfgoed)1. Bescherming WO 1 erfgoed
Erkenning voor de sporen van de strijd
Koen Himpe
Afdeling inventariseren en beschermen
1 maart 2012
2. Inhoudstafel
Aansturende inventarisaties WO 1 erfgoed
• Kort overzicht campagnes en –opdrachten binnen Vlaamse Overheid
Chronologie WO 1 erfgoedbeschermingen
• Voorafgaande beschermingsintenties en –initiatieven (interbellum)
• Eerste effectieve beschermingen (1942-1959)
• Een zoekende reeks van monument-beschermingen (1980-2005)
• Thematische beschermingsinitiatieven (vanaf 2008)
Ruimtelijke verankering WO 1 erfgoedlandschappen
• Planologische beschermingsinitiatieven (vanaf 2011)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
4. Inventarisatie van de WO 1 relicten in de
Westhoek (2002-2006)
Samenwerkingsverband Vlaamse Overheid en Provincie West-Vlaanderen
Opzet:
Snelinventaris van gedenktekens, begraafplaatsen en ereperken, bunkers en
schuilplaatsen en divers oorlogserfgoed (loopgraven, mijnkraters,
gaarkeukens, barakken, noodwoningen,…)
Resultaat:
Gegevens verwerkt in databank (ca. 1500 items)
Ieder relict gekoppeld aan fotobestand en gelinkt aan GIS
Toegankelijk via www.inventaris.vioe.be
Gevolg:
Geïntegreerd in DIBE-databank
Selectie bouwkundig oorlogserfgoed vastgesteld (cf. lijst 9 november 2011)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
5. Inventarisatie Duitse Militaire
begraafplaatsen in Vlaanderen (2006)
A. Freytag in opdracht van Onroerend Erfgoed
Resultaat:
specifiek archiefonderzoek (Pérenchies, Brussel, Kassel en Zürich)
209 archiefbeelden (planarchiv VDK)
relevante aansturing beheer
Samenvatting uitgegeven in Relicta 7
Esen Friedhof Roggeveld
Vladslo Duitse militaire begraafplaats
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
6. Hooglede bloeiende dopheidebegroeiing
Herstelplan (Buro Bossaert) Heraanleg militaire begraafplaats 2011 (restauratiepremie)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
7. Inventarisaties Zonnebeke (2008-2011)
Memorial Museum Passchendaele (MMP1917) en Hogeschool Gent
(Departement Biowetenschappen en Landschapsarchitectuur)
in opdracht van Onroerend Erfgoed
Opzet:
Proefproject rond opmaak van een geïntegreerde inventaris WO 1 erfgoed
Resultaat:
Inventaris grondgebied Zonnebeke
Gegevens verwerkt in GIS databank (ca. 1020 items)
Aanvullende karakterisering en waardering van het landschap vanuit
erfgoedperspectief
Toepassing waarderingsmethodiek casus Zonnebeke-Passendale:
• cultuur-historische waarderingskaart
• historisch-archeologische indicatiekaart
opzet van een beleid rond beheer en ontsluiting van oorlogslandschappen
Samenvatting in Relicta in voorbereiding
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
8. Inventarisatie oorlogsrelicten WO 1 (2009-2011)
Onroerend Erfgoed
Opzet:
Aanvullende inventarisatie oorlogsrelicten WO 1 met klemtoon op
landschappen en archeologie, als basis voor bescherming /
planologische verankering van het oorlogserfgoed
Finaliteit landschapsonderzoek:
Hoe was de totaliteit van het oorlogslandschap opgebouwd,
welke rol heeft het landschap in de oorlog gespeeld, wat
kunnen/moeten we daarvan nog bewaren, hoe moet dit
ruimtelijk worden vertaald?
Finaliteit archeologisch onderzoek:
Waarderend onderzoek: kwaliteit van bewaring van
archeologische resten in de bodem; evaluatie
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
11. Voorafgaande beschermingsintenties (1922)
Voorstellen Ministerie van Defensie: de oorlogsoorden of zgn. ‘Sites de Guerre’
selectie 25-tal sites, merendeel operatiegebieden van het Belgische leger
hoofdzakelijk in de sector van het IJzerfront:
Recent literatuuronderzoek J. Vaesen (VUB)
onder meer:
• Nieuwpoort zgn. Grand Redan
• Pervijze Belgische observatie- en gevechtsposten langsheen de Frontzate
Nieuwpoort-Diksmuide
• Stuivekenskerke torenruïne OLV kerk Oud Stuivekenskerke
• Kaaskerke Dodengang
• Diksmuide zgn. Minoterie
• St.-Jacobskapelle redoutes Albert-Elizabeth
• Merkem schuilplaatsen nabij De Kippe
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
12. Voorafgaande beschermingsintenties (1922)
Verder nog:
• Koekelare geschutskanon Lange Max
• Oostende Tirpitz batterie
• Bredene Deutschland batterie
• Zeebrugge geschutskanonnen
• Knokke Batterie Wilhelm II
Doelstelling: inrichting educatieve openluchtmusea gericht op oorlogstoerisme
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
13. Eerste effectieve beschermingen
als landschap (1942-1959)
Harelbeke-Kortrijk beschermd landschap
Canadees Monument (KB 23/12/1942)
Newfoundland Memorial opgetrokken in 1924
1 van de 5 ‘Caribou Memorials’, verder ook
in Marcoign Masnières, Guedecourt, Monchy-Le-Preux en Beaumont-Hamel (Fr.)
herdenkt het bevrijdingsoffensief van oktober 1918
markeert de oversteekplaats van het regiment aan de Leie
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
14. Eerste effectieve beschermingen (1942-1959)
Langemark Duits Erekerkhof (BSG 31/07/1943, opgeheven bij RB 11/12/1945)
Duitse militaire begraafplaats Langemark of het mythische Studentenfriedhof
ingewijd in 1932, incorporatie van de bunkerlinie (Wilhelm-stellung)
(Wilhelm-stellung)
toevoeging van het massagraf in 1955, beeldengroep van E. Krieger
opnieuw beschermd als monument (MB 06/09/2002)
Oud Stuivekenskerke (KB 05/05/1959)
puin van de beschoten kerktoren, de omgeving van het oud kerkhof, herinneringskapel
kerktoren, kerkhof,
ter ere van OLV van Victorie, een tweetal gedenkstenen en de paalsteen van de
Belgische Touringclub
Aanvullend beschermd als dorpsgezicht en monument (MB 16/07/1993 en 06/09/2002)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
15. Een zoekende reeks van
monument-beschermingen (1980-2005)
Beschermingsinitiatieven vanuit verschillende invalshoeken
(bvb. vestingbouwkundig, industrieel-archeologisch,…)
• vaak monumenten met een hoge symboolwaarde
• vanuit een verscheiden motiveringsgrond
• 1 uitzonderlijk Westvlaams thematisch beschermingspakket WO 1 (1992)
• soms begrepen in een geografisch beschermingspakket
• toevallig geïnitieerd vanuit inrichtingsprojecten, concrete bedreigingen
• …
Enkele voorbeelden:
Ieperse Vestingen met Menenpoort met Ramparts cemetery (Lille Gate) bij Rijselpoort (MB 22/10/1986)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
16. • Diksmuide Belgisch loopgravenstelsel IJzerdijk Dodengang (MB 02/06/1992)
• Boezinge Site John McCrae kazematten Kanaal Ieper-IJzer (MB 02/06/1992)
• Zillebeke enkele frontlandschappen bij Sanctuary Wood, kazematten bij Lankhof farm (MB 02/06/1992)
• Wijtschate Spanbroekmolentrechter, mijnkrater zgn. ‘Pool of Peace’ (MB 02/06/1992)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
17. • Ramskapelle fabrieksschoorsteen als Belgische observatiepost (MB 18/07/1992)
• Kaaskerke IJzertorencomplex en Pax-poort met bedevaartsweide (MB 10/11/1992)
• Stuivekenskerke torenruïne OLV Hoekje Oud Stuivekens (MB 16/07/1993)
• Leuven Martelarenplein gedenkteken voor de oorlogsslachtoffers (MB 23/10/1997)
• Klerken molenruïne (MB 01/04/1999)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
18. • Ramskapelle Belgische observatiepost (MB 02/06/1992)
• Pervijze Belgische observatietoren (MB 06/09/2002)
• Zonnebeke Bremen Redoubt (MB 14/01/1994 opgeheven 14/03/2000)
constructie door ontgronding verloren gegaan
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
19. • Zandvoorde Duitse commandobunker (MB 19/04/1999)
• Nieuwpoort-Diksmuide Frontzate (MB 10/06/1999)
• Nieuwpoort Ganzepoot sluizencomplex met monumenten en gedenktekens
en Kon. Albert I monument (MB 17/12/1999)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
20. Wijtschate Duitse militaire site Bayernwald (MB 05/03/2001)
• 2 Duitse Militaire begraafplaatsen
Vladslo + beeldengroep K. Kollwitz (MB 18/03/1997)
Langemark + massagraf en beeldengroep E. Krieger (MB 06/09/2002)
• 2 Britse Militaire begraafplaatsen
Zillebeke Bedford House cemetery (06/09/2002)
Passendale Tyne Cot New Britisch cemetery (MB 19/02/2003)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
21. • Koekelare geschutsbedding Lange max (MB 04/12/2003)
• Poperinge Talbot House met tuin en slessorium (MB 15/04/2004)
• Reninge noodwoning (semi-permanent) (MB 27/05/2005)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
22. Thematische beschermingsinitiatieven
(vanaf 2008)
Sectorale benadering
selecties obv Decreet 03/03/1976 tot bescherming monumenten, stads- en dorpsgezichten
Algemeen belang: vnl. sociaal-culturele inslag
Waarden: getoetst aan volgende criteria:
Artistiek contextwaarde (zowel chronologisch als ruimtelijk)
Wetenschappelijk ensemblewaarde
Historisch zeldzaamheid
Volkskundig gaafheid en authenticiteit
industrieel-archeologisch representativiteit
Sociaal-cultureel
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
23. Militaire begraafplaatsen
Task-force: (externe) specialisten en betrokkenen
Aanbeveling:
• exhaustieve aanpak met uitsluiting van ereperken (uitz. Zeebrugge en Zillebeke Churchyard)
• aanpak uitbreiden tot gans Vlaanderen
• evidente overlapping met WO 2 (7 in andere provincies)
Heverlee, Leopoldsburg, Geel, Kasterlee, Adegem en Lommel (2)
Resultaat:
• 162 definitief beschermde militaire begraafplaatsen (monument),
zowel aan geallieerde zijde als aan Duitse zijde
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
26. Militaire begraafplaatsen
Historische waarde
• belang van de historische context (ligging + ontstaansgeschiedenis van de
begraafplaats, bv. ontstaan bij medische posten, ontstaan als frontbegraafplaats, etc.)
• militair-historische waarde (representatief voor bepaalde aspecten van oorlogsvoering
vb. gasaanval, mijnenslag, luchtgevecht, zeegevecht,…)
• architectuur-historische waarde (bijzonder ontwerp vb. van befaamd architect,
innoverende aanleg)
Artistieke waarde
• kenmerken van aanleg, aanwezigheid kunstwerken, ligging en inplanting,…
Andere overwegingen evt. onderkend als sociaal-culturele waarde
(vb. internationaal aspect, Vlaamse kwestie, impact op burgerbevolking, andere,…)
Zillebeke Sanctuary wood (tek. J. Geurst)
Zonnebeke-Besleare Polygon wood cemetery
en Buttes new cemetery
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
27. Assebroek momument oorlogsslachtoffers
Gedenktekens
Selectie op basis van:
• Artistieke betekenis
• Link met belangrijk historisch feit uit WO-1
Resultaat:
117 definitief beschermde gedenktekens (monument)
23 voorlopig beschermde gedenktekens
meerdere dossiers in voorbereiding
Merkem monument A. Van Eecke
Ter vergelijking West-Vlaanderen:
ca. 900 gedenktekens, waarvan 600 in de Westhoek, resulteerde in 79 Westvlaamse beschermde objecten
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
28. Gedenktekens
Historische waarde
demarcatiepaal
• Belang van de historische context
• Militair-historische waarde
(herinnering aan militaire gebeurtenis,
militaire eenheid of installatie,…)
• Architectuur-historische waarde
(bijzonder ontwerp vb. van gerenommeerd kunstenaar,
representatief voor zijn/haar werk )
St.-Juliaan The brooding soldier
Artistieke waarde
• Kenmerken van ontwerp of aanleg (gebruikte techniek, concept en symbolentaal,
aanwezigheid kunstwerken, ligging en inplanting,…)
Andere overwegingen evt. ook onderkend als sociaal-culturele waarde
(vb. internationaal aspect, Vlaamse kwestie, impact op burgerbevolking,
herdenking collectief trauma, devotie, andere,…)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
29. Bunkers en
schuilplaatsen
Houthulst Duitse constructies
Task-force (externe) specialisten en betrokkenen
Vaststelling:
• Frontstreek kent slechts 1 intacte linie (spoordijk Nieuwpoort-Diksmuide)
• Overige linies sterk verstoord en/of compleet verdwenen
• Typologisch representatieve voorbeelden
weinig gestandaardiseerde types (uitz. Duitse constructies, Britse shelters)
vaak geïmproviseerde types
• Weinig voorafgaand onderzoek gebeurd, weinig precieze informatie
beschikbaar, archiefmateriaal vaak in buitenland, veel recent bekende / recent
verdwenen locaties
• Selectie op basis van huidige beschikbare kennis en inzichten
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
30. Bunkers en
schuilplaatsen
Mesen Britse constructie
Boezinge Ziegler-bunker
Resultaat:
• 2 intacte linies definitief beschermd
(Beveren deel Hollandstellung en Antwerpen uitbreidingen 19de E fortengordel)
• 2 kustlocaties definitief beschermd
(Oostende kustbatterij domein Raversijde en Adinkerke veldbatterij Cabour incl. WO 2)
• 29 dossiers bunkers definitief beschermd (i.e. noordelijke Westhoek)
• 13 dossiers bunkers/schuilplaatsen in procedure (i.e. noordelijke Westhoek)
• 22 dossiers bunkers/schuilplaatsen (1e selectie) in opmaak (i.e. zuidelijke westhoek)
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
31. Bunkers en schuilplaatsen
Boezinge Goumier Farm Oudekapelle Frans-Arabische bunker Lo bunker ArtII
Historische waarde
• Belang van de historische context (inplanting van de constructie, ligging in het
landschap, onderdeel stellingen, afstand tot front; ook tijdstip waarop constructie is
opgericht,…
• Militair-historische waarde (als plaats/getuige van een belangrijke historische
gebeurtenis, als actor in het oorlogsgebeuren, als onderdeel van een militaire
strategie, evt. inscriptie,…)
• Architectuur-historische waarde (bijzonder ontwerp, constructieve eigenschap,
innoverende aanleg vb. ‘omkering’, bijzondere vormentaal,…)
Sociaal-culturele waarde
• Als materiële getuige van WO-1
• Als stille getuige die deel uitmaakt van (front)landschap
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
32. Divers oorlogserfgoed
• Voorbeelden van landschappelijke restanten (vb. oorlogslandschappen,
loopgraafstructuren, mijnschachten en –kraters,…),logistieke oorlogsinfrastructuur (vb.
militaire keukens, barakken, watertoren,…),na-oorlogse infrastructuur in verwoeste
gewesten (vb. noodwoningen, opvangtehuizen, hospitaalsites,…)
• Vaak aspecten met een gevoelige archeologische component (stoffelijke resten,
oorlogsmunitie,…)
• Weinig voorafgaand onderzoek gebeurd, weinig precieze informatie beschikbaar,
archiefmateriaal vaak in buitenland, veel recent bekende / recent verdwenen locaties
• Selectie op basis van huidige beschikbare kennis en inzichten
35. Handzame noodwoning type Jouret en Speltinckx Wervik militair hospitaal
St.-Jan noodwoning K. Albertfonds Wulveringem schoolkolonie en kinderopvangplaats zgn. School van de Koningin
37. Planologische beschermingsinitiatieven
(vanaf 2011)
Opzet:
Plaatsen van de WO 1 erfgoedrelicten in hun context
= belang van de landschappelijke situering
Selecties obv ankerplaatsen uit de Landschapsatlas
(AROHM, Afdeling Monumenten en Landschappen, 2001),
met inbegrip van de oorlogslandschappen
Relicten van het traditionele landschap
Landschappelijk meest waardevolle gebieden
• Geheel van erfgoedelementen
• Gaafheid, herkenbaarheid en samenhang
WO 1 kreeg daarbinnen aandacht maar was niet bepalend voor de afbakening
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
39. Planologische beschermingsinitiatieven
(vanaf 2011)
Sectorale benadering:
Aanduidingen obv Decreet 16 april 1996 betreffende de landschapzorg
specifiek het behoud van Erfgoedlandschappen (hoofdstuk IV)
Relatief nieuwe vorm van bescherming, meer afgestemd met RO
Ruimtelijke verankering via planologisch instrument
Doelstelling: goed beheer van waardevolle landschappen
Ankerplaats uit de landschapsatlas
Opmaak aanduidingsdossier
Ministerieel besluit
Voorlopige aanduiding als ankerplaats
Advisering administratieve overheid en KCML
Ministerieel besluit
Definitieve aanduiding als ankerplaats
Opmaak RUP of PA op 1 van de 3 planningsniveaus
Erfgoedlandschap in een RUP of PA
40. Tussentijds resultaat:
Prioritaire aanduiding van de ankerplaatsen in de Zuidelijke Ieperboog:
• Clustering van 2 ankerplaatsen rond Kemmelberg-Rodeberg-Vidaigneberg-
Scherpenberg en Douvevallei (Ieper – Heuvelland – Poperinge)
> AP Westvlaamse Heuvels voorlopig aangeduid (MB 27/02/2012)
Loker Locre Hospice cemetry
• Clustering van 3 ankerplaatsen rond Ieperse vesting, Verdronken weide,
Gasthuisbossen, Heuvel Wijtschate-Mesen (Ieper – Heuvelland)
> AP dossier in opmaak
• Ankerplaats rond Polygoonbos en Reutelbeekvallei (Zonnebeke)
> AP dossier in opmaak
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
41. Prioritaire aanduiding van extra ankerplaatsen in de Noordelijke Ieperboog
op basis van hun unieke waarde, in casu als slagveldlandschap
(cf. beschermingskalender 2012-2013):
• Ankerplaats Slagveld Passendale (Zonnebeke)
> AP dossier aangekondigd
• Ankerplaats Slagveld Pilkem-ridge (Ieper)
> AP dossier aangekondigd
St.-Jan Track X cemetery St.-Jan Ceasars Nose cemetery
• Ankerplaats Kanaal Ieper-IJzer (Ieper-Langemark-Poelkapelle-Houthulst-Lo-Reninge)
> AP dossier aangekondigd
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
43. Eindresultaat:
Ruimtelijke vertaling ankerplaatsen naar erfgoedlandschappen
Verankering verloopt ten dele via het instrumentarium van de ruimtelijke planning
Inpassing in het lopende AGNAS-proces
oplevering in een gewestelijk RUP Ieperboog-zuid (voorzien eind 2012)
AGNAS-proces laat toe dat RUP in overleg met
alle betrokken partners (lokale besturen, sectoren, …) tot stand komt.
Overleg resulteert in een geïntegreerde erfgoedvisie:
• bescherming, waardering, valorisatie en ontsluiting oorlogserfgoed krijgen
een prominente plaats
• zonder afbreuk aan natuurlijke, landbouwkundige, economische, toeristische
en woonkwaliteiten in de frontstreek.
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
44. Aanleidende waarden:
Natuurwetenschappelijk
sterke relaties tussen reliëf, hydrologie, bodem en (historisch) grondgebruik
Historisch
oud bosrelicten, middeleeuwse abdijontginningen en nederzettingsrestanten,
oorlogsrelicten sterke binding met herinneringsplaatsen of Lieux de mémoire (LDM)
Esthetisch
afwisseling van valleien en open ruggen, deels gecompartimenteerd door bossen
bijzondere zichten, o.m. op stad Ieper
sociaal-culturele waarde
herinneringslandschap omwille van de oorlogserfenis
huidig landschap als resultaat van de wederopbouw na WO 1 (1920-1924)
ruimtelijk-structurerende waarde
oriënterend overzicht op basis van een positief reliëf
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
48. Typebepalingen met betrekking tot erfgoedwaarden:
RUP Buitengebied: basisbestemmingen
specifieke bestemmingen
CH
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed
50. Besluit
• interne en externe inventarisatiecampagnes Vlaamse Overheid (2002-2011)
hebben een zeer divers en gevoelig WO 1 erfgoed in beeld (kaart) gebracht
• resultaten zijn bruikbaar voor het voeren van een sectoraal beschermingsbeleid maar
blijven nadien ook nuttig voor het uitbouwen en begeleiden van een adequaat beheer
van beschermd erfgoed
• het sectoraal beschermingsbeleid (landschappen, monumenten, stads- en
dorpsgezichten, ankerplaatsen/erfgoedlandschappen) kwam aarzelend en aanvankelijk
weinig gestructureerd tot stand, maar werd gaandeweg meer verfijnd en thematisch
uitgediept:
- gefnuikte intenties rond 1922 en verrassende aanvang rond WO 2
- zoekende reeks tussen 1980-2005
- uitzonderlijk thematisch pakket rond 1992
- thematisch breder gestructureerd vanaf 2008
- planologisch verankerd binnen processen RO vanaf 2011
• sectorale en planologisch verankerde bescherming op gewestelijk niveau is een opstap
voor de erkenning als UNESCO-werelderfgoed
1 maart 2012 — Bescherming WO 1 erfgoed, erkenning voor de sporen van de strijd © Onroerend Erfgoed