Soybean Enhancement

1. सोयाबीन उत्पादन
तेजस कोल्हे

2. हंगाम-
• मुख्यत्वे खरिप हंगामातील पपक
• 15 जुन ते 30 जुलै पयंत पेिणी शक्य
• उपशिा पेिणी उत्पादनात घट येऊ शकते
• जपमनीचे तापमान १५ ते १६ अंश असल्यास पियाणे उगवणक्षमता
वाढते
• जपमनीचे तापमान ३२ अंश पेक्षा जास्त झाल्यास मुळाविील गाठी
आपण नत्र पस्ििीकिण घट होते

3. जमीन व लागवड-
• काळी कसदाि पाण्याचा पनचिा होणािी जमीन आवश्यक
• पेिणी करून लागवड फायद्याची
• एकिी 30-40 पकलो पियाणे
• आंतिपीक असल्यास कमी िी आवश्यक
• तुि आपण सोयािीन 1:3 प्रमाणात
• कापूस आपण सोयािीन 1:3 प्रमाणात
• 45 सेंटी * 5 सेंटी अंतिावि पकं वा 30 सेंटी * 10 सेंटी
अंतिावि पेिावे (4-4.5 लाख एकिी िोपे)
• पेिणी जास्त खोल नको- < 5 सेंटी.

4. प्रपसद्ध वाण-
• कं पनी- कृ पिधन, महािीज, अंकु ि,
वेस्टनन, पनमनल, अपजत ई.

5. िीजप्रपिया:-
• िुिशीजन्य िोगांपासून संिक्षण किण्यासाठी सोयािीन
पियाण्यास पेिणीपूवी कािोपक्सन ३७.५ % + िायिम
३७.७% घटक असणािे पवटावॅक्स पॉवि ३-४ ग्रॅम/पकलो
पियाणे (एकिी १२०-१५० ग्रॅम) याप्रमाणे िीजप्रपिया किावे
• या िीजप्रिीये मुळे सोयािीन कॉलि िॉट, चािकोल िॉट, िोप
अवस्िेतील इति िोगांपासून संिक्षण होते.
• पजवाणूसंवधनन िायझोपियम जापोपनकम, पी एस िी प्रत्येकी
२५ ग्रॅम/पकलो पियाण्यास पेिणीपूवी २ तास आगोदि चोळून
सावलीत सुकवून मग पेिणी किावी
• या प्रपिये मुळे नत्र पस्ििीकिण सुधािेल सोितच स्फु िद
उपलब्धता होऊन उत्पादन वाढेल

6. अन्नद्रव्ये व्यवस्िापन-
खतांचा वापि-
1. पेिणी किताना 18:46 (डीएपी) 50 पकलो
2. खुिपणी नंति/ तणनाशक फवािणी नंति 24:24:00 पकं वा 20:20:00- 50 पकलो,
सल्फि 6 पकलो
3. उगवणी नंति युरिया चा वापि टाळावा

7. तणपनयंत्रण-
• पेिणी नंति तातडीने दोस्त सुपि 700 पमली/एकि
फवािणी
• लागवडी नंति 15-20 पदवसांत तणनाशक फवािणी
• गाडन/लगाम/पिशूट= 300 पमली/एकि + टािगा सुपि 300
पमली/एकि
• ओडीसी= 40 ग्रॅम/एकि
• आयरिश, फ्लुसीफे क्स= 400 पमली/एकि
• तणनाशक फवािणी किताना जपमनीत वाफसा असावा
• तणनाशक फवािणी नंति खतांची मात्रा द्यावी.

8. कमी उत्पादन असण्याची प्रमुख कािणे-
• आधुपनक लागवड तंत्राचा अवलंि न किणे
• एकिी झाडांची संख्या योग्य िाखणे
• िीजप्रपिया न किणे
• योग्य खतांचा संतुपलत वापि न किणे
• तणांचा तसेच कीड-िोगांचा वेळीच िंदोिस्त न किणे

9. समस्या-
• अंकु िण
• पपवळेपणा
• चिी भुंगा
• तांिेिा/ िस्ट
• मि िोग
• िस सोिक पकडी
• फु ल-गळ
• मोझॅइक
• पाने खाणािी अळी
• शेंगा पोखिणािी अळी

10. पपवळेपणा-
• पाणी व्यवस्िापन गिजेचे
• पेिणी वेळी
• 25-30 पदवसांनी (फांद्या पवकास)
• 40-45 पदवसांनी (फु लोिा)
• अन्नद्रव्ये व्यवस्िापन-
• सल्फि युक्त खतांचा वापि
• फ
े िस/लोह फवािणी

11. चिी भुंगा-
• मुख्य कीड सोयािीन मधली, प्रौढ कीड नािंगी िंगाची असून पंखाचा
भाग काळा, नुकसान किणािी अळी पपवळ्या िंगाची
• मादी खोडाला होल पाडून त्यात अंडी घालते नंति त्याच अंड्या
मधून अळी िाहेि येऊन खोड आतून पोखिते व झाड पपवळे पडते
i. इएम-1 @ 0.5 ग्रॅम/ पलटि
ii. आपलका @ 0.75 पमली/ पलटि

12. पाने खाणािी अळी-
• ऑगस्ट ते सप्टेंिि मध्ये प्रादुभानव जास्त
• अळी प्रिम पानाचा पहिवा भाग खातात, नंति पानांना फक्त पशिा पशल्लक िाहतात
i. इएम- 0.5 ग्रॅम/पलटि
ii. आपलका- 0.75 पमली/पलटि
iii. टाकु मी- 0.75 ग्रॅम/पलटि
iv. िॉके ट 2 पमली/पलटि

13. तांिेिा पकं वा िस्ट-
• सोयािीन मधला सवानत सामान्य िोग
• पानांवि तांिूस िुिशी वाढते
• अन्नपनपमनती िांिल्यामुळे उत्पादनावि परिणाम
i. अवताि @ 2- 2.5 ग्रॅम/पलटि
ii. साफ @ 2- 2.5 ग्रॅम/पलटि
iii. स्कोि @ 0.5 पमली/पलटि
iv. हारु @ 2.5 ग्रॅम/पलटि

14. मि िोग-
• सवानपधक प्रादुभानव
• पाणी जास्त झाल्यामुळे िुिशी लागण होते.
• िीज प्रपिया @ 3 ग्रॅम पवटावॅक्स/मॅटको प्रती पकलो
पियाण्यास चोळून पेिणी.
• उभ्या पपकात लागण झाल्यास @ 500 ग्रॅम धानूकोप
जपमनीतून द्यावे.
• फवािणी मधून कॅ पिओ टॉप/ नेपटव्हो घ्यावे.

15. िस सोिक पकडी-
• मावा व तुडतुडे यांचा जास्त प्रादुभानव
• पविानणूजन्य िोगांचा प्रसाि वाढतो
i. अिेवा @ 8-10 ग्रॅम/ पंप
ii. मापणक @ 8 ग्रॅम/पंप
iii. प्रोंटो/ऍड-फायि @ 6 ग्रॅम/पंप

16. फु ल-गळ
• वाफसा नसल्याने
• अन्नद्रव्ये कमतिता
• कीड-िोगांचा प्रादुभानव
i. टाटा िहाि 2 पमली/पलटि + ग्रेड 2 @ 1.5 ग्रॅम/पलटि
ii. नागामृता 0.30 पमली/पलटि + िोिॉन 1 ग्रॅम/पलटि +
कॅ -पुष्टी 0.75 ग्रॅम/पलटि

17. जास्त वाढ-
• जास्त नत्रयुक्त खत वापि
• कमी पकं वा अपजिात फु लधािणा न होणे
• स्फु िद आपण पालाश खत वापि उदा. 0:52:34
• घिडा चमत्काि फवािणी 2 पमली/पलटि
• शेंगा लागण नसताना पलहोसीन पकं वा पटल्ट
(Propiconezole 25%) फवािणी

18. मोझॅइक-
• पविाणूजन्य िोग
• िस सोिक पकडींमुळे प्रादुभानव
• िेयि गाऊचो प्रपिया पकं वा प्रोंटो/इपमडा िीज
प्रपिया

19. के साळ अळी-
• फु लोिा अवस्िेपुवी प्रादुभानव
• पाने खाऊन नष्ट कितात
• उत्पादनात प्रचंड घट येऊ शकते
• जुलै ते ऑक्टोिि दिम्यान पकडीचा प्रादुभानव जास्त
i. िॉके ट @ 2 पमली/पलटि
ii. टाकु मी @ 100 ग्रॅम/एकि
iii. कोिाजन @ 60 पमली/एकि

20. शेंगा पोखिणािी अळी-
• कोवळ्या शेंगा वि प्रादुभानव
• दाणे पनकामी होतात
• उत्पादनात घट
i. ईएम-1 @ 100 ग्रॅम/एकि
ii. टाटा टाकू मी @ 100 ग्रॅम/एकि
iii. कोिाजन @ 0.5 पमली/पलटि

21. शेंगा भिणेसाठी-
• उपशिा लागलेल्या शेंगा पोकळ
• अन्नद्रव्ये कमी
• िुिशी लागण
• स्फु िद आपण पालाश खतांचा वापि
• ग्रेड-II @ 1.5 ग्रॅम/पलटि
• पॉवि जेल 2 पमली/पलटि

22. काढणी व पक्वता-
• जातीनुसाि 90 ते 115 पदवसात पक्व
• 80% शेंगा सुकल्यानंति काढणी किावी
• जास्त सुकल्याने शेंगा फु टतात व नुकसान होते
• अंदाजे 10 ते 15 पक्वंटल एकिी उत्पादन

23. शंका-समाधान