SlideShare a Scribd company logo
1 of 159
Download to read offline
1
Przedmieście
Oławskie
MASTERPLANWROCŁAWSKA REWITALIZACJA SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
Analizy
2
Zleceniodawca:
Miasto Wrocław
pl. Nowy Targ 1/8
50-138 Wrocław
www.wroclaw.pl
Wykonawca:
Wrocławska Rewitalizacja
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością
ul. Kuźnicza 56
50-138 Wrocław
www.w-r.com.pl
Zespół autorski:
Grażyna Adamczyk-Arns
Justyna Dudek
Emilia Grotowska
Karolina Wiatrzyk
Paweł Wojdylak
Wrocław, listopad 2013
PrzedmieścieOławskie
Analizy do Masterplanu
4
Podwale
Dworcowa
Krasińskiego
Hercena
Kniaziewicza
Dąbrowskiego
Pułaskiego
Piłsudskiego
Kościuszki
Worcella
Komuny Paryskiej
Haukego-Bosaka
Kościuszki
Prądzyńskiego
Świstackiego
Więckowskiego
Brzeska
Zgodna
Miernicza
Łukasińskiego
Prądzyńskiego
Szybka
Traugutta
Traugutta
Traugutta
Plac
Zgody
ŻabiaŚcieżka
Walońska
Most
Oławski
W
alońska
Pułaskiego
W
ięckowskiego
Chudoby
Kościuszki
Na Niskich Łąkach
Krakowska
Kom
uny Paryskiej
Dworcowa
Plac
Konstytucji3 Maja
Małachowskiego Pułaskiego
0 100 200 300 400 500 m
Kołłątaja
Traugutta
Skargi
Sucha
Dyrekcyjna
Hubska
pl.
Wróblew-
skiego
pl.
Powstańców
Warszawy
Mazowiecka
wyb.SłowackiegoOława
Odra
Na Grobli
5
spis treści
0. masterplan	 4
Wprowadzenie 6
Analizy - rozpatrywane aspekty i struktura 7
1. rozwój historyczny	 9
1.1. Historia Przedmieścia Oławskiego 10
2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (I)	17
2.1. Kontekst ponadlokalny 18
2.2. Granice opracowania 20
2.3. Regulacje formalno-prawne 23
2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego 24
2.5. Ochrona zabytków 26
2.6. Układ urbanistyczny 30
2.7. Układ urbanistyczny wg regulacji MPZP 34
2.8. System zabudowy kwartałowej 32
2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu 34
2.10. Struktury własnościowe 36
2.11. Funkcje użytkowe 38
2.12. Mieszkalnictwo 40
3. transport i komunikacja	 43
3.1. Układ drogowy 44
3.2. Komunikacja zbiorowa 46
3.3. Parkowanie 48
3.4. Stan techniczny nawierzchni 50
3.5. Ścieżki rowerowe 52
4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)	
53
4.1. Struktura przestrzenna 54
4.2. Strefy wejściowe 56
4.3. Osie widokowe i sekwencje przestrzenne 58
4.4. Typologia przestrzeni publicznych 62
4.5. Ulice 64
4.6. Oświetlenie 66
4.7. Zieleń 68
4.8. Wnętrza kwartałów zabudowy 74
4.9. Miejsca targów ulicznych, kioski 82
4.10. Wyposażenie przestrzeni publicznych 82
4.11. Wyposażenie wnętrz podwórkowych 84
4.12. Rzeźby 86
4.13. Zabudowa 88
4.14. Wysokość zabudowy 91
4.15. Stan techniczny zabudowy 96
4.16 Dachy 98
4.17. Elewacje 100
4.18. Strefy parterów i elementy reklamy 102
4.19. Balkony, wykusze, bramy i przejazdy 104
4.20. Okna, drzwi, detale architektoniczne 106
4.21. Inwestycje (2008-2013) 108
4.22. Planowane inwestycje (2013+) 110
4.23. Przedmieście Oławskie (2017+) 112
5. mieszkańcy i aspekty społeczne	 113
5.1. Demografia 114
5.2. Struktura wieku w kwartałach 116
5.3. Bezrobocie 118
5.4. Pomoc społeczna 120
5.5. Bezpieczeństwo 122
5.6. Infrastruktura społeczna i kultura 124
5.7. Obiekty oświaty 126
5.8. Oferta czasu wolnego dla młodzieży 128
6. struktura gospodarcza i miejsca pracy	 131
6.1. Aspekty gospodarcze 132
7. środowisko	 137
7.1. Hałas 138
7.2. Wody 140
7.3. Pole elektromagnetyczne 141
7.4. Powietrze 142
7.5. Gleby 143
8. podsumowanie i ocena	145
8.1. Analiza SWOT 146
8.2. Aspekty pozytywne 152
8.3. Plan konfliktów 153
6
1.
Masterplan
Pod pojęciem Masterplanu rozumie się strategiczny dokument planistycz-
ny, którego celem jest określenie sposobu przyszłego postępowania na
danym obszarze miasta – a zatem opracowanie logicznego systemu przy-
gotowania i realizacji działań planistycznych, inwestycyjnych i nieinwesty-
cyjnych.
Ze względu na fakt, iż rewitalizacja jest zagadnieniem wielodyscyplinar-
nym, dla pomyślnego sterowania tym procesem konieczne jest stworzenie
dokumentu uwzględniającego różnorodne aspekty i zjawiska, które dopro-
wadziły konkretne miejsce do stanu kryzysowego i wskazanie środków
służących trwałemu wyprowadzeniu go z tego stanu.
Zjawiska kryzysowe w najbardziej wyrazisty sposób uwidaczniają się w
sferach funkcjonalno-przestrzennej, społecznej, gospodarczej i środowi-
skowej – rzetelne pozyskanie wiedzy o obszarze w kontekście tych sfer jest
konieczne w celu opracowania stosownych metod postępowania w przy-
szłości. Tym samym analizy są fundamentalnym elementem Masterplanu.
Mają one za zadanie dostarczyć materiał wyjściowy do konsultacji spo-
łecznych i fachowych, aby możliwe było określenie celów strategicznych
i operacyjnych rozwoju i odnowy Nadodrza – a co za tym idzie, stworzenie
podstaw dla koncepcji przyszłych działań procesu rewitalizacji, rozpoznanie
priorytetów i kompetencji oraz wygenerowanie konkretnych projektów.
Analizy opierają się z jednej strony na liczbach i twardych faktach (jak dane
dotyczące liczby bezrobotnych czy zdanych na pomoc społeczną), ale jed-
nocześnie zawierają szereg spostrzeżeń wynikających z doświadczenia i
wiedzy fachowej autorów – przede wszystkim w sferze przestrzenno-
funkcjonalnej, gdzie niekiedy trudno o wprowadzenie obiektywnych kryte-
riów. Niemniej jednak w każdym przypadku starano się opisać zauważone
zjawiska i sytuacje w sposób możliwie neutralny, unikano ocen opartych na
subiektywnej interpretacji, gustach czy aktualnych modach.
Masterplan, odnoszący się do problematyki obszaru w sposób interdyscy-
plinarny, jest dokumentem niezbędnym do podejmowania decyzji zarząd-
czych. Będzie on pełnił funkcję „mapy działań w procesie rewitalizacji“ po-
zwalającej prowadzić prace etapami, ale w sposób skoordynowany i zgodny
z założonymi celami. W oparciu o Masterplan możliwe będzie wykonanie
szczegółowych projektów koncepcyjnych dla podobszarów, kwartałów lub
obiektów, stworzenie harmonogramów dla poszczególnych działań, okre-
ślenie nakładów finansowych oraz pozyskiwanie funduszy.
Ponadto dokument ten służyć będzie poglądowej prezentacji planowanych
zmian i umożliwiać aktywniejsze włączenie mieszkańców i potencjalnych
inwestorów w proces rewitalizacji.
W tym kontekście celem Masterplanu jest wskazanie pól działania i kon-
kretnych zamierzeń, do realizowania których należy dążyć w założonej per-
spektywie czasowej i w ramach możliwych do zaangażowania środków.
Kompleksowe spojrzenie umożliwi uporządkowanie, wzajemne skoordy-
nowanie i ewentualne uzupełnienie zadań z różnych dziedzin, a elastyczny
charakter dokumentu pozwoli na jego konieczną aktualizację w celu reago-
wania na zmieniające się uwarunkowania.
Wobec wielu niewiadomych występujących przy tego typu wieloaspekto-
wych, długofalowych projektach transformacji, jest to idealny instrument
sterowania pośredniczący pomiędzy dalekosiężnymi, nadrzędnymi priory-
tetami a konkretnymi działaniami.
Masterplan
•	 wytycza drogę całego procesu
•	 zapewnia kompleksowe
spojrzenie na problematykę
•	 definiuje pola działań
i kompetencje
•	 tworzy hierarchię działań
•	 pośredniczy między
nadrzędnymi wytycznymi
a konkretnymi działaniami
•	 ułatwia komunikację
i współpracę pomiędzy
uczestnikami procesu
•	 jest instrumentem
elastycznym dzięki możliwości
i konieczności aktualizacji
7
Analiza Cele Koncepcja Sposób realizacji
Rozwój historyczny
Struktura funkcjonalno-przestrzenna
•	 położenie / kontekst
•	 obowiązujące prawo / ochrona zabytków
•	 funkcje użytkowe
•	 własność, parcelacja
•	 układ urbanistyczny
•	 przestrzeń, jej struktura i elementy
•	 zabudowa, jej elementy
•	 układ drogowy i komunikacja zbiorowa
•	 stan techniczny nawierzchni
•	 parkingi
•	 ścieżki rowerowe
Transport i komunikacja
•	 istniejące obiekty
•	 aktywność w przestrzeń publicznej i półpublicznej
Infrastruktura społeczna, sport i rekreacja
•	 demografia
•	 bezrobocie
•	 pomoc społeczna
•	 bezpieczeństwo
Mieszkańcy i aspekty społeczne
•	 działalność gospodarcza i jej rodzaje
•	 potencjały i bariery
Struktura gospodarcza i miejsca pracy
•	 hałas, powietrze, wody, gleby, pole elektromagnetyczne
Środowisko
Podsumowanie i ocena
•	 obszary z koniecznością
interwencji
•	 harmonogram działań
•	 pozyskanie wiedzy
•	 interpretacja
•	 ocena i wnioski
•	 konsultacje społeczne
•	 	konsultacje z UM
•	 	cel strategiczny
•	 	cele operacyjne
Analizy do Masterplanu –
rozpatrywane aspekty
•	 analiza SWOT
•	 plan konfliktów, barier i deficytów
•	 proprytetowe pola działań
•	 	uczestnicy
•	 projekty
Struktura Masterplanu
masterplan
8
9
1.1. Historia Przedmieścia Oławskiego
masterplan
1. rozwój historyczny
2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
3. transport i komunikacja
4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
5. mieszkańcy i aspekty społeczne
6. struktura gospodarcza i miejsca pracy
7. środowisko
8. podsumowanie i ocena
PrzedmieścieOławskie
Analizy do Masterplanu
10
1.1.
wiek lata wydarzenia, miejsca, osoby najważniejsze informacje
XIII
XIV
XVIII
I poł. XIX
1234
1260
1312
1709
1712
1715-1725
1806-1807
1808
Pierwsze wzmianki o kościele św. Maurycego
Pierwsze wzmianki o kościele św. Łazarza
Fundacja szpitala św. Łazarza
Założono cmentarz na południe od terenów przeznaczo-
nych na nowy szpital
Podarowano bonifratrom parcelę na Przedmieściu Oław-
skim z przeznaczeniem na szpital
Budowa kościoła pw. św. Trójcy przy Szpitalu Bonifratrów
Licznie zniszczenia zabudowy związane z oblężeniem
Wrocławia przez wojska francuskie, rozpoczęcie rozbiórki
obwarowań
Formalne przyłączenie Przedmieścia Oławskiego do
Wrocławia
W XIII wieku Przedmieście Oławskie stanowiło obszar
podmiejski. Istniała tutaj prawdopodobnie osada tkaczy
walońskich w formie niewielkiej wsi typu ulicówki uloko-
wana przy kościele św. Maurycego (01), rozciągająca się,
aż do kościoła św. Łazarza (02). Główne trakty komunika-
cyjne związane były z przebiegiem szlaków handlowych:
pierwszego prowadzącego z Górnych Łużyc, Milska i Po-
łudniowych Niemiec w kierunku Krakowa, Rusi i Węgier
(dzisiejsza ul. Traugutta) oraz drugiego rozpoczynającego
się od kościoła św. Łazarza w stronę Strzelina (dzisiejsza
ul. Pułaskiego).
W XIV wieku nastąpiło przekształcenie terenu w przed-
mieście o charakterze ogrodniczym. Warto zaznaczyć, że
rzeka Oława stanowiła wtedy ważny element wrocław-
skiego średniowiecznego systemu energetycznego. Istot-
ną rolę odgrywał usytuowany tutaj Młyn Małgorzaty (03),
zwany Żabim Młynem (okolice dzisiejszej Żabiej Ścieżki)
oraz obszar zajmowany przez Biały Folwark (04).
W XVIII wieku jednym z najważniejszych elementów
Przedmieścia stanowiła fundacja braci bonifratrów.
Klasztor prowadzony przez zakon sprawował opiekę nad
chorymi. Zespół budynków składał się z kościoła pw. św.
Trójcy (05), budynku klasztorno-szpitalnego (06) oraz za-
łożenia ogrodowego (07) i rozciągał się od dzisiejszej ul.
Traugutta aż do ul. Komuny Paryskiej. Innymi charaktery-
stycznymi obiektami dla tego okresu były: gospody i budy
szewskie, drukarnie perkalu, „turecka” niciarnia i przę-
dzalnia oraz Czerwona Karczma (08). Teren ten był rów-
nież bogaty w założenia ogrodowe, m.in.: ogród biskupi,
radcy handlowego Ropischa, Ranoldscha.
Z początkiem XIX wieku Przedmieście Oławskie funk-
cjonowało jako przestrzeń rekreacyjna miasta Wrocła-
wia. Istniały tutaj liczne trasy spacerowe, gospody przy
obecnym Pl. Wróblewskiego, kawiarnie z ogródkami.
Południowe obszary Przedmieścia Oławskiego posiadały
wciąż charakter rolniczy.
Historia Przedmieścia Oławskiego
Przedmieście Oławskie miedzioryt z 1809 r.
Widok z wieży ciśnień na zachód ok. 1931 r.
Fragment panoramy osiedla widzianego z
jednego z dachów budynków Przedmieścia
Oławskiego 2010 r.
11
rozwój historyczny
01
03
04
06
07
08
09
10
11
12
13
14
02
05
Kościół i klasztor Bonifratrów
Kościół pw. św. Maurycego
Kościół Chrystusowy wraz z kaplicą
Kościół pw. św. Łazarza
Ogród przy klasztorze Bonifratrów Ogród przy Pałacu Biskupim
Dawny dworzec towarowy (nieczynny) Kładka nad torami kolejowymi (nieczynna)
kościół pw. św. Maurycego
kościół pw. św. Łazarza
Młyn Małgorzaty (+)
Biały Folwark, Pałac Biskupi
kościół pw. św. Trójcy
klasztor Bonifratrów
założenie ogrodowe Bonifratrów
Czerwona karczma (+)
Dawny dworzec towarowy
Lessingplatz, Lessingviertel (+)
budynki zakonu "Bethanien""
ewalgelicki Kościół Chrystusowy
Teatr Lobego (+)
Trzonolinowiec
średniowieczne szlaki handlowe
średniowieczny szlak rokadowy
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
Mapa wybranych obiektów historycznych
oraz szlaków handlowych mających bez-
pośredni wpływ na rozwój Przedmieścia
Oławskiego na przestrzeni stuleci.
Na przestrzeni lat wiele obiektów zostało zaadaptowanych na nowe funkcje i przystosowanych do współczesnych
potrzeb. Do takich należą między innymi:
•	 Pałac Biskupi (Webskych) pełniący dziś funkcję Muzeum Etnograficznego,
•	 Klasztor Zgromadzenia "Bethanien" – dziś Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka CMR,
•	 Klasztor Bonifratrów – w części pełniący obecnie funkcję samodzielnego publicznego szpitala klinicznego nr 5,
•	 Zakłady Przemysłu Papierowego zaadaptowane na obiekty mieszkalne.
Wiele wartościowych historycznych obiektów wymaga pilnych remontów. Poza licznymi kamienicami są to
oficyny, zabudowania byłych fabryk (np. Wytwórnia Wódek i Likierów Carla Schirdewana), obiekty sakralne (Kościół
Chrystusowy przy Żabiej Ścieżce).
12
lata wydarzenia, miejsca, osoby najważniejsze informacje
Pod koniec XIX wieku Przedmieście Oławskie przeszło
znaczącą przemianę. Budowa Linii Kolei Górnośląskiej
wraz budynkiem głównego dworca towarowego (09)
oraz rozwój przemysłu ulokowany wzdłuż rzeki Oławy
spowodowały, ze obszar ten zaczął być postrzegany jako
bogaty. W trakcie jego gwałtownego rozwoju nastąpiły
zmiany urbanistyczne związane z rozwojem przestrzen-
nym oraz wzrostem liczby mieszkańców. Pomiędzy ul.
Traugutta, Kościuszki, Pułaskiego i Podwalem zaczęły
powstawać bloki zabudowy czynszowej. Zaczęto także
wyznaczać nowe ulice.
Ponadto poprzez zmianę biegu rzeki Oławy przeprowa-
dzona została budowa m. Lessinga (dzisiejszy m. Po-
koju), utworzono Lessingplatz - dzisiejszy Pl. Społeczny
(Pl. Powstańców Warszawy) oraz wzniesiono czynszowe
budynki wielorodzinne tworząc tzw. Lessingviertel (10).
Zwiększająca się stale liczba mieszkańców doprowadziła
do powstania tutaj chyba największej na terenie Wrocła-
wia ilości szkół, a wraz ze szkołami licznych internatów i
przytułków oraz hospicjów. Ze względu na różnorodność
wyznaniową lokowano tutaj również liczne kaplice ma-
łych gmin wyznaniowych.
Ważnym elementem powstałym w II połowie XIX wieku
stał się ponadto zespół budynków zgromadzenia ewan-
gelickiego „Bethanien” (11), który obejmował: klasztor,
szpital, dom, starców, przedszkole, seminarium, liceum
(dzisiejszy szpital im. Marciniaka) oraz wzniesiony w póź-
niejszym okresie kościół, którego ruina znajduje się przy
dzisiejszej Żabiej Ścieżce(12).
Południowe tereny nabrały charakteru kolejowy o osob-
nym charakterze urbanistycznym.
Na początku XX wieku nie powstają już żadne większe
założenia mieszkaniowe poza pojedynczymi uzupełnie-
niami w zabudowie obrzeżnej tego obszaru.
wiek
1815
1842
1852
1856
1866
1864-1896
1871
1873
1882
1887
1892
1895
1904
Utworzenie domu macierzystego „Bethanien” przy ul. Fry-
cza Moderzewskiego
Przeprowadzenie Górnośląskiej Linii Kolejowej
Przeniesienie „Bethanien” na ul. Traugutta
Budowa budynku Głównego Dworca Towarowego
Górnośląskiej Linii Kolejowej
Budowa wieży wodnej przy ul. Na Grobli
Powstanie nowych skrzydeł szpitalnych
Oddanie do użytku nowoczesnych zakładów wodociągo-
wych na Grobli
Poświęcenie kościoła ewangelickiego zgromadzenia żeń-
skiego „Bethanien” przy ul. Żabia Ścieżka
Zasypanie odcinka rzeki Oławy
Budowa budynku Rejencji (dzisiejsze Muzeum Narodowe)
Ustanowienie przepisów budowlanych uniemożliwiają-
cych zbytnią indywidualizację budynków mieszkalnych
Podwyższenie budynku klasztornego
Przyłączenie Rakowca do Wrocławia
II poł. XIX
I kwartał XX
Wytwórnia wódek i likierów Schirdewana
Wytwórnia perfum i mydła - Opus A.G.
Główny budynek firmy Deubag
Kraftverkehr Schlesiens AG
1.1.
13
rozwój historyczny
XIII / XIV wiek
XV wiek
XVIII wiek
I kwartał XIX wieku
II kwartał XIX wieku
III kwartał XIX wieku
IV kwartał XIX wieku
I kwartał XX wieku
ZS Teleinformatycznych i ElektronicznychMapa obrazująca w sposób umowny
chronologię powstawania ulic Przedmieścia
Oławskiego wraz z zabudową im towarzy-
szącą.
LO nr 4 i Gimnazjum nr 3 ul. Świstackiego
Liceum Ogólnokształcące Nr XIII
Obywatelska szkoła średnia, dziś SP nr2
Bulwary spacerowe nad rzeką Oławą Wykorzystanie rzeki Oławy do transportu
WOSTiW - kąpielisko "Oława" WOSTiW - plaża przy kąpielisku "Oława"
Zachowane elementy dziedzictwa na Przedmieściu Oławskim:
•	 czytelny układ urbanistyczny z zespołami kamienic pochodzących z XIX/XX wieku –
w szczególności zabudowania ulic Mierniczej, Podwale,
•	 ślady XIX-wiecznych ulic handlowych – Kościuszki, Traugutta, Pułaskiego, Komuny Paryskiej,
•	 zespoły budynków po byłym Głównym Dworcu Towarowym,
•	 zespoły poklasztorne, np. klasztor Bonifratrów, zgromadzenie "Bethanien",
•	 budynki po byłych fabrykach, np. Wytwórnia Wódek i Likierów, Stara Papiernia, Zakłady Deubag,
•	 obiekty sakralne zgromadzeń wyznaniowych, np. kościoła pw. św. Łazarza, kościoła pw. św.
Maurycego, Kościoła Chrystusowego, Adwentystów Dnia Siódmego,
•	 budynki szkół, np. LO nr 4 i Gimnazjum nr 3, Szkoła Podstawowa nr 3 i inne.
14
wiek lata wydarzenia, miejsca, osoby najważniejsze informacje
W trakcie działań wojennych oraz zaraz po II WŚ Przed-
mieście Oławskie zostało pozbawione zabudowy na ob-
szarze wspomnianego Lessingviertel, a także pomiędzy
kościołami św. Maurycego i św. Łazarza. Przestał wtedy
istnieć wzniesiony w II poł. XIX wieku Teatr Lobego (13)
– istotny obiekt na mapie Przedmieścia Oławskiego.
Zniszczeniom uległy również mniejsze bądź większe
fragmenty poszczególnych ulic: Dąbrowskiego, Dworco-
wej, Haukego-Bosaka, Kniaziewicza, Komuny Paryskiej,
Łukasińskiego, Małachowskiego, Prądzyńskiego, Świ-
stackiego, Traugutta, Więckowskiego, Worcella, Zgodnej
wraz z zabudowaniami przy Pl. Zgody. Ze wszystkich naj-
bardziej ucierpiała ul. Kościuszki.
W czasach PRL brakujące fragmenty pierzei ulic zostały
uzupełnione zabudową blokową, często budowaną z ele-
mentów prefabrykowanych typu wielka płyta. W tej kon-
wencji powstały nowe obiekty mieszkalne wzdłuż ulic:
Małachowskiego, Dworcowej, Kościuszki, Kniaziewicza
oraz Haukego-Bosaka. Nietypowym rozwiązaniem kon-
strukcyjnym może poszczycić się punktowiec mieszczący
się na skrzyżowaniu Kościuszki z ul. Dworcową zwany
potocznie trzonolinowcem lub też „wisielcem” (14). Pier-
wotnie składał się z żelbetonowego trzpienia, na którym
za sprawą stalowych lin „zawieszone” zostały platformy
pięter budynku. Obecnie konstrukcja została wzmocnio-
na.
Lata 80. i 90. to okres powstania estakad na terenie dzi-
siejszego Pl. Społecznego (Pl. Powstańców Warszawy)
oraz brakujących uzupełnień.
Kolejne zniszczenia przyniosła mająca miejsce w 1997
roku powódź. Wiele istniejących tutaj budynków ucier-
piało. Powołując się na nadwątlenia budynków będące
skutkiem powodzi doszło do wyburzeń w rejonach ul.
Pułaskiego, Traugutta, Worcella i innych. W ich miejsce
wzniesione zostały nowe budynki, które wraz z licznymi
remontami kamienic oraz ulic należą do dziejących się
tutaj obecnie licznych, współczesnych inwestycji.
1939-1945
1945-1952
1952- 1989
lata 80. i 90.
1997
II Wojna Światowa
okres po II Wojnie Światowej
Polska Rzeczpospolita Ludowa
powódź
I poł. XX
II poł. XX
Szpalery zieleni przy ul. Traugutta
Handel w parterach ul. Kościuszki
Ul. Kościuszki - widok na "Trzonolinowiec"
Estakady przy Placu Społecznym
1.1.
15
rozwój historyczny
Plany przedstawiają zmiany jakie zaszły w strukturze budowlanej Przedmieścia Oławskiego
na przełomie XIX i XX wieku
Plan Wrocławia i okolicy z 1861 r. - fragment Plan Wrocławia z przedmieściami 1873 r. - fragment
Budowlany rozwój Wrocławia 1811-1912 r. - fragmentNowszy plan Wrocławia z1891 r. - fragment
16
17
2.1. Kontekst ponadlokalny
2.2. Granice opracowania
2.3. Regulacje formalno-prawne
2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania
2.5. Ochrona zabytków
2.6. Układ urbanistyczny
2.7. Układ urbanistyczny wg regulacji MPZP
2.8. System zabudowy kwartałowej
2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu
2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
PrzedmieścieOławskie
Analizy do Masterplanu
2.10. Struktury własnościowe
2.11. Funkcje użytkowe
2.12. Mieszkalnictwo
masterplan
1. rozwój historyczny
3. transport i komunikacja
4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
5. mieszkańcy i aspekty społeczne
6. struktura gospodarcza i miejsca pracy
7. środowisko
8. podsumowanie i ocena
18
2.1.
Kontekst ponadlokalny
Ogólne dane dotyczące położenia Przedmieścia Oławskiego
Przedmieście Oławskie położone jest w środkowej części Wrocławia w
bezpośrednim sąsiedztwie ścisłego centrum po jego wschodniej stronie.
Obejmuje obszar ograniczony od północy rzeką Odrą, od wschodu rzeką
Oławą, od południowego wschodu przechodzi zaś płynnie w ulicę Krakow-
ską łączącą obszar Przedmieścia z innymi wschodnimi i południowymi
osiedlami Wrocławia. Granicę południową wyznaczają tereny kolejowe.
Przedmieście Oławskie jest osiedlem należącym do dzielnicy Krzyki.
Lokalizacja ze względu na ważne obszary funkcjonalne
Przedmieście Oławskie położone jest w pobliżu ważnych centrów struktu-
ry funkcjonalnej Wrocławia, tj. Strefy Rynku i Strefy Placu Grunwaldzkiego,
w bezpośrednim sąsiedztwie rejonu przemysłowo-usługowego wzdłuż ul.
Krakowskiej.
Skomunikowanie w kontekście lokalnym i ponadlokalnym
Przedmieście Oławskie znajduje się w pobliżu ważnych węzłów komuni-
kacyjnych, jakimi są rejony Pl. Dominikańskiego, Pl. Grunwaldzkiego i Pl.
Społecznego. Z południową częścią Wrocławia połączone jest za sprawą
dwóch ważnych mostów: Mostu Grunwaldzkiego i Mostu Pokoju, prowa-
dzących w kierunku na Warszawę. Z obszarami ulokowanymi na wscho-
dzie, tj. Na Grobli i Osiedlem Rakowiec, skomunikowane jest za sprawą
Mostu Oławskiego, ul. Szybkiej, Żabiej Ścieżki oraz Mostu Rakowieckiego.
Przedmieście Oławskie ma dogodne połączenia nie tylko w samym Wroc-
ławiu, ale również z trasami wylotowymi łączącymi Wrocław z innymi
miejscowościami.
Plac Społeczny
Strefa Rynku
Przedmieście Oławskie
Rysunek: Położenie Przedmieścia
Oławskiego w kontekście sąsiadujących
struktur (po lewej: kontekst całego miasta,
po prawej bezpośrednie osiedla)
19
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
Krakowska
Traugutta
Kom
uny Paryskiej
Krasińskiego
Podwale
Hercena
Dworcowa
Hauke-Bosaka
Worcella
Miernicza
Piłsudskiego
Prądzyńskiego
Świstackiego
Więckowskiego
Oławska
Na Niskich Łąkach
Kościuszki
Komuny Paryskiej
Traugutta
Kniaziewicza
Dąbrowskiego
Traugutta
Zgodna
Mazowiecka
Dunikowskiego
Słowackiego
Chudoby
Prądzyńskiego
Arm
ii Krajowej
Kościuszki
Walońska
Małachowskiego
most Oławski
most Grunwaldzki
mostPokoju
ŻabiaŚcieżka
most
Rakowiecki
Dworzec autobusowy
ulicapułaskiego
podwale
plac
grunwaldzki
STREFA
rynKU
ołbin
pl.powstańców
warszawy (plac
społeczny)
galeria
dominikańska
ulica
krakowska
kampus
politechniki
wrocławskiej
urząd
wojewódzki
panorama
racławicka
asp
ulicatraugutta
ulica kościuszki
ulicakołłątaja
ulicaświdnicka
huby
dworzec
główny
odra
oława
ostrów
tumski
powstańcówśląskich
centrum
miasta
hala
stulecia
Teren
Miejskich
Wodociągów
Położenie Przedmieścia
Oławskiego w kontekście
sąsiadujących struktur
Przedmieście Oławskie często postrzegane
jest jako obszar położony „na uboczu”.
Tymczasem – podobnie jak inne
przedmieścia Wrocławia – jest ono dzisiaj
istotną strefą w strukturze funkcjonalno-
przestrzennej miasta.
świadczą o tym nie tylko prowadzące
przez Przedmieście Oławskie połączenia
komunikacyjne, ale przede wszystkim
bezpośrednie sąsiedztwo funkcji istotnych w
kontekście lokalnym i ponadlokalnym.
ZOO
WUWA
20
2.2.
Granice opracowania
Przebieg granic opracowania analiz niniejszego Masterplanu zdefiniowano
w następujący sposób:
•	 od północy: granicę wyznaczono wzdłuż ulicy Traugutta (od skrzyżowa-
nia z Fosą Miejską), ulicy Walońskiej, przez Most Oławski,
•	 od wschodu granicę stanowi północne nadbrzeże Oławy na odcinku od
Mostu Oławskiego do ulicy Na Niskich Łąkach,
•	 od południa: granicę stanowią tereny kolejowe,
•	 od zachodu granica biegnie wzdłuż ulicy Dworcowej oraz Fosy Miejskiej.
Powierzchnia terenu w granicach opracowania analiz do Masterplanu to
120 hektarów. Obszar zamieszkuje niewiele ponad 24 tysiące osób.
Wyodrębniony obszar nie jest zamkniętym w sobie zespołem – nie taki jest
cel jego wydzielenia. Istotą jego funkcjonowania jest istnienie jako fragment
większej całości, o stosunkowo jednolitym charakterze i wielkości, dla któ-
rego przeprowadzenie wielopłaszczyznowych analiz jest słuszne ze wzglę-
du na kumulację zjawisk i problemów wymagających interwencji.
Granice obszaru i nazwy ulic
21
Podwale
Dworcowa
Krasińskiego
Hercena
Kniaziewicza
Dąbrowskiego
Pułaskiego
Piłsudskiego
Kościuszki
Worcella
Komuny Paryskiej
Haukego-Bosaka
Kościuszki
Prądzyńskiego
Świstackiego
Więckowskiego
Brzeska
Zgodna
Miernicza
Łukasińskiego
Prądzyńskiego
Szybka
Traugutta
Traugutta
Traugutta
Plac
Zgody
ŻabiaŚcieżka
Walońska
Most
Oławski
W
alońska
Pułaskiego
W
ięckowskiego
Chudoby
Kościuszki
Na Niskich Łąkach
Krakowska
Kom
uny Paryskiej
Dworcowa
Plac
Konstytucji3 Maja
Małachowskiego
Pułaskiego
0 100 200 300 400 500 m
Kołłątaja
Traugutta
Skargi
Sucha
Dyrekcyjna
Hubska
pl.
Wróblew-
skiego
pl.
Powstańców
Warszawy
Mazowiecka
wyb.SłowackiegoOława
Odra
Na Grobli
Granice obszaru i nazwy ulic
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
22
2.3.
Regulacje formalno-prawne
Przedmieście Oławskie jest przedmiotem ustaleń licznych opracowań
programowych, strategicznych i planistycznych. Do dokumentów uchwa-
lonych przez Radę Miejską Wrocławia jako najważniejsze w kontekście re-
witalizacji należą:
•	 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzenne-
go Wrocławia / Uchwała Nr LIV/3249/06 RMW z dnia 6 lipca 2006 r.;
•	 Ocena aktualności "Studium uwarunkowań i kierunków zagospoda-
rowania przestrzennego Wrocławia" oraz miejscowych planów zago-
spodarowania przestrzennego na obszarze Wrocławia / Uchwała nr
XXIX/646/12 RMW z dnia 5 lipca 2012 r.;
•	 Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego (tabela);
•	 „Strategia – Wrocław w perspektywie 2020 plus” / Uchwała Nr
LIV/3250/06 RMW z dnia 6 lipca 2006 r.;
•	 Gminny Program opieki nad zabytkami na lata 2010-2013 / Uchwała Nr
L/1468/10 RMW z dnia 20 maja 2010 r.
•	 Program ochrony środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2012-2015 /
Uchwała nr XXXV/779/12 RMW z dnia 29 listopada 2012 r.
•	 Założenia polityki społeczno-gospodarczej Wrocławia na rok budżeto-
wy 2013” Uchwała Nr XXVIII/624/12 RMW z dnia 28 czerwca 2012 r.
•	 Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2013-2017 / Uchwała Nr
XXXVI/812/12 RMW z dnia 28 grudnia 2012 r.
Strategia – Wrocław w perspektywie 2020 plus
to dokument wyznaczający kierunki rozwoju miasta w długofalowej per-
spektywie. "Strategia” nie deklaruje priorytetów i wyznacza zadań do wyko-
nania, a opisuje pożądane zmiany cywilizacyjne poprzez wskazanie kierun-
ków, w których Wrocław powinien się zmieniać.1
1
	http://bip.um.wroc.pl/wps/wcm/connect/398102804280289a965bd796e258c1d9/
strategia_pl.pdf?MOD=AJPERES
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego Wrocławia
to podstawowy dokument kreujący politykę przestrzenną Gminy, lecz nie
jest aktem prawa miejscowego. Studium składa się z dwóch zasadniczych
części: uwarunkowań stanu istniejącego diagnozujących aktualną sytuację
społeczno-gospodarczą oraz z części określającej kierunki rozwoju polityki
przestrzennej miasta.
Przedmieście Oławskie zdefiniowano jako śródmiejski zespół urbanistycz-
ny będący częścią tzw. Śródmiejskiego Zespołu Dzielnicowego2
. Studium w
części uwarunkowań zwraca uwagę na:
•	 plac Społeczny (pl. Powstańców Warszawy) jako „ośrodek wspierający
centrum, usytuowane w sąsiedztwie centrum miasta Wrocławia, poło-
żone w zasięgu dojścia pieszego z tego ośrodka, ale odseparowane od
niego poprzez braki w tkance urbanistycznej lub występowanie obsza-
rów zdegradowanych” (str. 83);
•	 obszar w rejonie Traugutta i Kościuszki jako dzielnicowy system ośrod-
ków usługowych dla Śródmiejskiego Zespołu Dzielnicowego, ukształ-
towanego w formie tradycyjnych ulic handlowych;
•	 możliwość lokalizacji prestiżowych obiektów kultury w obszarze placu
Społecznego w zespołach urbanistycznych Centrum i Przedmieście
Oławskie (str. 179);
•	 konieczność wyznaczenia rezerw terenowych pod obiekty usług edu-
kacyjnych m.in. w zespole urbanistycznym Przedmieście Oławskie;
•	 możliwość wykorzystania budowy obiektów akademickich w zespole
urbanistycznym Na Grobli, jako czynnika stymulującego rewitaliza-
cję kompleksów zabudowy kamienicowej w zespole urbanistycznym
Oławskie Przedmieście, a także wzmacniającego jej efekty3
;
Uzupełnieniem ustaleń Studium jest "Ocena aktualności Studium uwa-
runkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia"
oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarze
2
	 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania ... str. 69
3
	 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania ..., str. 210
23
Wrocławia. "Ocena aktualności Studium" obrazuje zmiany przestrzenne za-
chodzące na obszarze Wrocławia w latach 2006-2012: zmiany w pokryciu
planistycznym, aktywność budowlaną, zmiany w użytkowaniu gruntów
i zagospodarowaniu.
Gminny program opieki nad zabytkami
opisuje podstawy prawne do formalnej strony ochrony. Główne cele doku-
mentu to:
•	 dążenie do maksymalnego zachowania substancji zabytkowej obiek-
tów architektonicznych, a w odniesieniu do układów urbanistycznych –
oryginalnej tkanki miejskiej;
•	 obejmowanie opieką zabytków bez względu na ich stan zachowania
i proweniencję (wielowiekowe nawarstwienia, różnorodność kulturowa,
narodowa, religijna i społeczna, której przejawem są zabytki Wrocławia
– jako niepowtarzalne bogactwo i walor miasta);
•	 promowanie adaptacji i modernizacji w celu zachowania ciągłości użyt-
kowania zabytku, utrzymanie dotychczasowych lub wprowadzenia no-
wych funkcji odpowiednich do charakteru budynku (obiekt zabytkowy
nie użytkowany ulega degradacji i w efekcie popada w ruinę);
•	 podejmowanie zadań wspierających pozytywne działania właścicieli
i użytkowników obiektów zabytkowych, a w razie konieczności – działań
stanowczo dyscyplinujących (wykorzystanie wszystkich dostępnych
środków prawnych w celu zapobiegania degradacji stanu zabytków, za-
pobieżeniu zniszczeniom).
Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2013 - 2017
Wieloletni Plan Inwestycyjny jest dokumentem zawierającym listę uporząd-
kowanych według przyjętych kryteriów zadań inwestycyjnych przewidzia-
nych do realizacji wraz z zakresem rzeczowym i  źródłami finansowania
w rozbiciu na poszczególne lata. WPI jest planem kroczącym – to znaczy,
że jest aktualizowany co roku, tak aby zawierał taką samą perspektywę
czasową planowania inwestycji.4
4
	http://bip.um.wroc.pl/
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
W ramach Wieloletniego Programu Inwestycyjnego Wrocławia na lata
2013-2017 wprowadzono następujące programy:
•	 Prace przygotowawcze i zadania towarzyszące inwestycjom drogo-
wym;
•	 Program poprawy stanu technicznego infrastruktury drogowej;
•	 Program wspierania terenów pod mieszkalnictwo;
•	 Prace przygotowawcze i zadania towarzyszące inwestycjom infrastruk-
turalnym;
•	 Budowa i przebudowa infrastruktury sportowej w obiektach oświato-
wych;
•	 Budowa i przebudowa oświetlenia ulic i miejsc niebezpiecznych;
•	 Program rewitalizacji zieleni, nabrzeży i wysp odrzańskich;
•	 Program poprawy jakości wody we Wrocławiu; 5
W ramach powyższych programów na Przedmieściu Oławskim można
wyodrębnić następujące zadania inwestycyjne:
•	 Budowa sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu ulic Kościuszki – Świ-
stackiego;
•	 Poprawa nawierzchni ulic i chodników ul. Traugutta na odcinku od ul.
Krasińskiego do pl. Wróblewskiego oraz od ul. Pułaskiego do ul. Kra-
kowskiej;
•	 Poprawa stanu chodnika w ul. Kościuszki (od Pułaskiego do Prądzyń-
skiego);
•	 Poprawa stanu chodnika ul. Kniaziewicza (od Pułaskiego do Dąbrow-
skiego);
•	 Przebudowa budynku Gimnazjum nr 3 ul. Świstackiego;
•	 Budowa bloku sportowego w SP nr 85 przy ul. Traugutta;
•	 Budowa nowego bloku sportowego w Zespole Szkół nr 5 przy ul. Hau-
kego-Bosaka;
•	 Budowa boiska piłkarskiego o sztucznej nawierzchni dla potrzeb Szkoły
Podstawowej nr 2 przy ul. Komuny Paryskiej – boisko wielofunkcyjne.6
5
	http://www.uspro.pl/files/2012-11-28/23968213e3cc95f3cf3cd45908fd37b3WPI%202013-
2017%20KONFERENCJA%20NOWA.pdf
6
	Ibidem.
24
Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego jako akty pra-
wa miejscowego określają przeznaczenie, warunki zagospodarowania
i zabudowy terenu, a także rozmieszczenie inwestycji celu publicznego.
Na Przedmieściu Oławskim w obszarze opracowania obowiązuje 12 pla-
nów miejscowych – w tabeli poniżej przedstawiono wykaz obowiązujących
planów wraz z datą ich uchwalenia.
Do najistotniejszych ustaleń MPZP należą zapisy dotyczące kształtowania
zabudowy i gruntów inwestycyjnych. Poza obowiązującymi i nieprzekra-
czalnymi liniami zabudowy określającymi przestrzenną formę uzupełnień
i wskazującymi ich lokalizacje, określone zostały zasady prowadzenia po-
działów i scaleń działek geodezyjnych.
Ze względu na śródmiejski charakter obszaru plany miejscowe podtrzy-
mują dotychczasowe funkcje. Ustalenia w zakresie kształtowania terenów
zieleni urządzonej dotyczą przede wszystkim nabrzeży Oławy, terenu przy
Szpitalu Bonifratrów i skweru przy Podwalu.
Zagadnieniem wymagającym szczególnej uwagi są zapisy planów doty-
czące przestrzeni wewnątrzkwartałowych.
Numer
planu
Nazwa hasłowa planu Nazwa miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Data
uchwalenia
Numer uchwały
372 Plac Społeczny m.p.z.p. dla fragmentu zespołu urbanistycznego Centrum w rejonie Placu Społecznego we Wrocławiu 2010-01-21 XLV/1366/10 (utrata mocy w części)
286 Traugutta MPZP w rejonie ul. gen. R. Traugutta we Wrocławiu 2007-11-15 XIV/337/07 (utrata mocy w części)
429 Komuny Paryskiej, Pułaskiego MPZP w rejonie ulic Komuny Paryskiej i gen. K. Pułaskiego we Wrocławiu 2010-09-09 LIV/1606/10
85 Oławskie Przedmieście, cz. płn. (B) MPZP obszaru ograniczonego: ul. Walońska, pl. Wróblewskiego, ul. Traugutta, ul. na Niskich Łąkach i nadbrzeżem rzeki Oława
we Wrocławiu
2002-07-04 L/1757/02 (utrata mocy w części)
292 Na Grobli, cz. płd. MPZP południowej części obszaru Na Grobli we Wrocławiu 2008-10-16 XXV/918/08
189 Lądowisko śmigłowców sanitarnych MPZP obszaru lądowiska śmigłowców sanitarnych dla Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu 2003-09-18 XII/252/03
86 Oławskie Przedmieście, cz. zach. (A) MPZP obszaru ograniczonego: ul. Romualda Traugutta, ul. Podwale, ul. Dworcową, ul. Kościuszki i ul. Pułaskiego 2004-02-19 XX/578/04 (utrata mocy w części)
16 Przedmieście Świdnickie MPZP rejonu Przedmieścia Świdnickiego we Wrocławiu 2000-01-20 XVII/529/00 (utrata mocy w części)
203 Oławskie Przedmieście, cz. D MPZP części “D” obszaru Przedmieścia Oławskiego we Wrocławiu 2007-06-14 X/209/07
202 Oławskie Przedmieście, cz. C MPZP części “C” obszaru Przedmieścia Oławskiego we Wrocławiu 2008-07-10 XXIII/738/08 (utrata mocy w części)
468 Kościuszki, Dąbrowskiego MPZP w rejonie ulic gen. Tadeusza Kościuszki i gen. Jana Henryka Dąbrowskiego we Wrocławiu 2012-11-29 9 XXXV/771/12
305 Centrum-Traugutta MPZP dla fragmentu zespołu urbanistycznego Centrum w rejonie ulicy gen. Romualda Traugutta we Wrocławiu 2007-05-17 IX/188/07 (utrata mocy w części)
2.4.
Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego
25
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
372
286
86
16
203
429
202
85
305
Rysunek: Synteza ustaleń miejscowych
planów zagospodarowania
przestrzennego w obszarze opracowania
Rysunek przedstawia syntezę obowiązu-
jących planów miejscowych. Dominujące
przeznaczenie terenu w obszarze opra-
cowania to funkcja mieszkaniowa (MW
– tereny zabudowy mieszkaniowej wielo-
rodzinnej) oraz mieszkaniowo-usługowa
(MW/U – tereny zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej i usług).
Ponadto przewidziano tereny pod edukację
(UO – tereny usług edukacji), usługi
zdrowia (UZ – usługi zdrowia), nauki (UN
– usługi nauki), sportowe i rekreacyjne
(US – tereny sportu i rekreacji), handlowe
(UC – tereny handlu detalicznego), kultury
(UK – tereny usług kultury), administrację
(UA – tereny usług administracji).
26
2.5.
Ochrona zabytków
Dokumentem ukazującym wartość historyczną zespołów urbanistycznych
i pojedynczych obiektów architektonicznych Przedmieścia Oławskiego jest
„Wykaz zabytków Architektury i Budownictwa miasta Wrocławia” (stan na
wrzesień 2012), udostępniany przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabyt-
ków i Miejskiego Konserwatora Zabytków.
Wg danych z Wykazu w granicach opracowania znajduje się wpisanych do
rejestru zabytków, a tym samym objętych ścisłą ochroną konserwatorską,
siedemnaście obiektów, cztery zespoły budynków oraz jeden obszar urba-
nistyczny. Ten ostatni wyznaczają granice poprowadzone od zachodu Pro-
menadą Staromiejską, ul. Podwale i ul. Dyrekcyjną, od północy rzeką Odrą,
od wschodu wzdłuż rzeki Oławy sięgają aż do skrzyżowania ul. Traugutta
i ul. Kościuszki z ul. Krakowską od południa wzdłuż terenów kolejowych.
W granicach opracowania wg ww. Wykazu zabytków znajduje się ponadto
wpisanych do ewidencji 427 obiektów oraz 3 elewacje. Ten bardzo wysoki
wskaźnik obrazuje, jak dobrze zostały zachowane pierzeje ulic tworzone
przez kamienice pochodzące z przełomu XIX/XX wieku. Na szczególną
uwagę zasługuje obszar ul. Mierniczej, która zachowana jest w historycz-
nej formie praktycznie w całości i stanowi sztandarowy przykład zespołu
budynków w większości wzniesionych w stylu secesyjnym.
Lp. dzielnica ulica nr określenie obiektu kolejność obiektów obiekt pierwotnie rodzaj obiektu nr rejestru data rejestru
1 Krzyki Na Grobli most Oławski most Oławski most A/2497/350/Wm 25.05.1977
2 Stare Miasto Podwale 73/74 zespół kamienic zespół kamienic bud. mieszkalny A/4016/345/Wm 15.04.1977
3 Stare Miasto Podwale 75 siedziba PAN 1 kamienica publiczny A/4016/345/Wm 15.04.1977
4 Stare Miasto Podwale 68 Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia 1 kamienica publiczny A/1486/571/Wm 04.12.1996
5 Stare Miasto Podwale 68 oficyna 2 oficyna bud. mieszkalny A/1486/571/Wm 04.12.1996
6 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 kamienica 1 kamienica bud. mieszkalny A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000
7 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 oficyna 2 oficyna bud. mieszkalny A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000
8 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 przedogród 3 przedogród ogród/park/skwer A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000
9 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 ogrodzenie 4 ogrodzenie ogrodzenie A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000
10 Krzyki-Śródmieście Hercena 11 urząd celny kamienica bud. mieszkalny A/2377/421/Wm 31.03.1983
11 Krzyki Dąbrowskiego 14/16 zbór kość. Adwentystów Dnia Siódmego Sala Zgromadzeń Kat. Wspólnoty w Chrystusie kościół A/1096 16.12.2008
12 Krzyki-Śródmieście Worcella 5 kamienica kamienica bud. mieszkalny A/5444 06.11.2011
13 Krzyki Traugutta 52 kościół św. Łazarza 1 kościół szpitalny kościół 425/75 06.02.1962
14 Krzyki Traugutta 54 dom pomocy społecznej Caritas 2 szpital publiczny 433/74 06.02.1962
15 Krzyki Traugutta 59 kościół św. Trójcy 1 kościół św. Trójcy kościół A/5351/20 23.10.1961
16 Krzyki Traugutta 57/59 klinika AM 2 klasztor i szpital klasztor A/5302/21 23.10.1961
17 Krzyki Traugutta 111/112 Muzeum Etnograficzne letni pałac biskupów pałac A/2793/182 15.02.1962
Poniższa tabela przedstawia wykaz
zabytków znajdujących się w obszarze
opracowania wraz z dokładnym adresem,
określeniem obiektu, jego pierwotną funkcją
oraz datą i numerem wpisu do rejestru
wykazu zabytków architektury
i budownictwa miasta Wrocławia.
27
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
Ochrona zabytków
zespoły urbanistyczne wpisane do
rejestru zabytków
zespoły terenowe wpisane do
rejestru zabytków
obiekty wpisane do rejestru
obiekty wpisane do ewidencji
obiekty dodatkowo objęte ochroną
poprzez plany miejscowe
obiekty nieobjęte ochroną
28
2.6.
Układ urbanistyczny
Charakterystyczna dla układu urbanistycznego Przedmieścia Oławskiego
jest kwartałowa zabudowa kamienic czynszowych. Układ ten został w peł-
ni ukształtowany pod koniec XIX wieku i zachował się z niewielkimi zmia-
nami do dzisiaj.
Przedmieście Oławskie rozwijało się poprzez rozbudowę średniowiecznych
szlaków handlowych. W II połowie XIX wieku układ ulic i budynków otrzy-
mał geometryczną formę, a w 1890 roku Przedmieście było już całkowicie
zabudowane. Dominującym typem zabudowy były kamienice czynszowe o
5 – 6 kondygnacjach, a typowa szerokość ulicy wynosiła 15 m (co wynikało
z ówczesnych przepisów).
Po II wojnie światowej układ urbanistyczny Przedmieścia Oławskiego
częściowo uległ przekształceniom – na przykład wyburzenie zabudowy
w ramach tzw. higienizacji (pierzei ul. Pułaskiego czy Placu Społecznego).
W latach 80-tych i 90-tych powstały liczne uzupełnienia luk zabudowy, któ-
re w większości wypadków respektują XIX-wieczny układ urbanistyczny.
W obszarach dotychczas niezabudowanych miejscowe plany zagospodaro-
wania przestrzennego dopuszczają układ zabudowy dopasowany do cha-
rakteru dzielnicy.
Po lewej: parametry zabudowy ulicy
Mierniczej są typowe dla układu
urbanistycznego Przedmieścia
Oławskiego
29
Układ urbanistyczny
Po lewej: system kwartałów
Po prawej: system kwartałów z
zaznaczeniem pierzei budujących
kwartały
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
2526
27
28
29
30
31
32
33
Granice opracowania i numeracja
kwartałów
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
30
2.7.
Układ urbanistyczny wg regulacji MPZP
429
286
372
202
203
86
16
85
305 292
468
189
243
Źródło: System Informacji Przestrzennej Wrocławia
Analiza miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego pozwala
nakreślić ramy rozwoju przestrzennego obszaru. Generalnie w obszarze
opracowania miejscowe plany przewidują uzupełnienie luk w kwartałach
zabudowy. W południowej części obszaru (tereny kolejowe) dopuszczona
została zabudowa mieszkaniowa.
Na terenie Placu Konstytucji 3 Maja przewiduje się funkcję handlową oraz
biurową. Od strony Dworca Głównego powstanie przestrzeń publiczna
z dużą ilością zieleni urządzonej.
W bezpośrednim sąsiedztwie obszaru opracowania znajduje się Plac Spo-
łeczny. Ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
przewidują powstanie nowego centrum Wrocławia o charakterze admini-
stracyjno-biurowym.
W obszarze pomiędzy ulicą Traugutta a nabrzeżem Oławy można zaob-
serwować dążenie do stworzenia czytelnego połączenia z rzeką poprzez
zaprojektowanie ulicy w przedłużeniu ulicy Mierniczej.
31
Układ urbanistyczny przewidziany
w regulacjach miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
32
2.8.
System zabudowy kwartałowej
1 2
3 64 5
33 3
5
Dominującą strukturą Przedmieścia Oławskiego jest typowy dla XIX-wiecz-
nej zabudowy śródmiejskiej system zabudowanych i niezabudowanych
kwartałów, wydzielonych stosunkowo regularną siatką ulic. Kamienicowe
pierzeje tworzą zwarte kwartały zabudowy.
Obszar Przedmieścia Oławskiego podlegał wielu przemianom ze względu
na zniszczenia, którym uległ w trakcie II wojnie światowej oraz w następ-
stwie powodzi w 1997 r. Przykładem strefy odbiegającej od XIX-wiecznego
układu jest strefa ulicy Pułaskiego oraz skrzyżowanie ulicy Pułaskiego
i Kościuszki.
Ponadto występują pojedyncze obiekty odbiegające od parametrów
XIX-wiecznej zabudowy (m.in. poprzez odmienną linię zabudowy, wysokość
gzymsu czy braki w ciągłości pierzei ulicy). Liczne zabudowania powojenne
nie zawsze dopasowane są do charakteru osiedla. Po 1945 roku powstały
budynki wolnostojące oraz blokowe, nie respektujące historycznych linii za-
budowy. Wciąż wskazać można wiele luk w zabudowie.
Kwartały przyległe do terenów kolejowych oraz do nabrzeża Oławy cha-
rakteryzuje mniej zwarta zabudowa.
Przykłady stref odbiegających
od systemu zwartej zabudowy
kwartałowej
1.	 Skrzyżowanie ulic Dworcowej
i Kościuszki
2.	 Skrzyżowanie ulic Kościuszki
i Pułaskiego
3.	 Zabudowa pomiędzy ulicą Traugutta
a nabrzeżem Oławy
4.	 Zabudowa przylegająca do terenów
kolejowych
5.	 Plac Zgody
6.	 Kwartał pomiędzy ulicą Traugutta,
Pułaskiego, Haukego-Bosaka,
Krasińskiego
33
Przykłady stref odbiegających
od systemu zwartej zabudowy
kwartałowej
1.	 Skrzyżowanie ulicy Dworcowej i ulicy
Kościuszki: w narożniku kwartału
zrealizowano w 1967 roku wolnostojący
budynek mieszkalny, tzw. Trzonolinowiec.
2. Skrzyżowanie ulicy Kościuszki i ulicy
Pułaskiego: po powodzi w 1997 roku
i wyburzeniu zachodniej pierzei ul.
Pułaskiego w miejscu skrzyżowania ulic
powstał nieregularny plac, obudowany
z trzech stron współczesną zabudową.
3.	 Zabudowa pomiędzy ulicą Traugutta
a nabrzeżem Oławy
4.	 Plac Zgody: nieregularny plac odbiega
formą od układu urbanistycznego
Przedmieścia Oławskiego
5.	 Zabudowa przylegająca do terenów
kolejowych: struktura zabudowy na
granicy z terenem kolejowym jest
nieregularna.
6.	 Kwartał pomiędzy ulicą Traugutta,
Pułaskiego, Haukego-Bosaka,
Krasińskiego: kwartał przylegający
do Placu Powstańców Warszawy jest
niepełny.
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
0 100 200 300 400 500 m
1
7
2
3
3
3
7
6
5
5
34
2.9.
Parcelacja i wykorzystanie gruntu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
13
14
15
1617
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
29
30
31
32
33
25%
20%
39%
34%
35%
32%
42%
49%
49%
33%
25%
29%
29%
44%
47%
48% 47%
55%
35%
43%
49%
33%
38%
Po lewej: wykorzystanie gruntu
Po prawej: powierzchnia kwartałów [ha]
Wykorzystanie gruntu
Mapa gęstości zabudowy kwartałów Przedmieścia Oławskiego pokazuje
procentowo stosunek powierzchni zabudowanej do całkowitej powierzch-
ni kwartału. Średnia wartość dla wszystkich kwartałów wynosi: ok. 40%.
Gęstość zabudowy w wyodrębnionych kwartałach waha się od 25% - 55%.
Jest ona wprost proporcjonalna do wielkości kwartału. W kwartałach, któ-
re zostały przebudowane ze względu na poszerzenie ulicy Pułaskiego, gę-
stość zabudowy wynosi od 20-35%. Kwartały o dobrze zachowanej struk-
turze posiadają gęstość zabudowy powyżej 40%.
Powierzchnia kwartałów
Układ urbanistyczny Przedmieścia Oławskiego składa się z kwartałów za-
budowy o zróżnicowanej powierzchni (najmniejsze z nich mają powierzch-
nię: 0,5 - 1 ha, największe ponad 6 ha). Geometria kwartałów wynika z roz-
woju urbanistycznego wzdłuż dawnych szlaków handlowych i późniejszych
regulacji układu w II połowie. XIX wieku.
Parcelacja
Wzdłuż głównych ulic Przedmieścia Oławskiego zachowała się historycz-
na parcelacja odpowiadająca zabudowanym działkom.
Nieliczne wnętrza kwartałowe zawierają się w obrębie jednej działki.
W pozostałych przypadkach podziały geodezyjne wewnątrz kwartałów nie
odpowiadają podziałom wzdłuż ulic, tj. nie są przyporządkowane do poje-
dynczych kamienic.
9,22
4,51
2,40
2,09
2,27
1,69
1,33
1,12
0,76
6,10
4,74
0,58
3,56
5,420,59
1,79
1,68
0,98
1,28
2,97
3,55
3,70
5,35
4,12
5,34
4,68
2,19
2,02
4,20
36%
28
12
51%
35
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
0 100 200 300 400 500 m
Parcelacja gruntu
36
2.10.
Struktury własnościowe
Strukturę własności gruntów Przedmieścia Oławskiego przedstawio-
no wskazując tereny należące do poszczególnych rodzajów podmio-
tów, np. Skarbu Państwa, osób prywatnych czy gminy Wrocław (wraz
z wyszczególnieniem rozporządzania tymi terenami – użytkowania wie-
czystego, trwałego zarządu etc.).
Grunty leżące pod historyczną zabudową Przedmieścia Oławskiego są
w większości wypadków własnością Gminy Wrocław. Część gruntów
gminnych oddana jest w użytkowanie wieczyste: są to głównie kamienice
mieszkalne oraz pojedyncze działki (m.in. tereny zespołu zabudowy miesz-
kaniowo-usługowej Angel Wings).
Część terenów funkcjonuje w trwałym zarządzie, z czego większość to te-
reny komunikacyjne oraz grunty wydzielone pod działalność obiektów edu-
kacji publicznej, W zarządzie Skarbu Państwa znajdują się tereny kolejowe
oraz pojedyncze działki.
Na uwagę zasługuje struktura własności we wnętrzach kwartałów zabu-
dowy, – tutaj dominującym typem własności są grunty gminne bez wieczy-
stego użytkowania, co oznacza, że odpowiedzialność za zagospodarowanie
i utrzymanie tych terenów należy do gminy, a nie do mieszkańców okolicz-
nych kwartałów.
Wśród gruntów będących własnością innych osób prawnych można wy-
szczególnić tereny przynależące między innymi do Akademii Sztuk Pięk-
nych, szpitala im. Marciniaka i Starostwa Powiatowego. Tereny prywatne
rozmieszczone są równomiernie w obszarze opracowania.
37
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
Kategorie własności gruntów
GW – Gmina Wrocław
SP – Skarb Państwa
Struktura własności gruntu
brak danych dot. własności
własność GW bez wieczystego
użytkowania – pozostałe
współwłasność GW i SP
współwłasność GW
własność GW bez wieczystego
użytk. – oddana w użytk.
własność GW bez wieczystego
użytk. - w trwałym zarządzie
własność GW z wieczystym
użytkowaniem
własność SP bez wieczystego
użytk. – pozostałe
współwłasność SP
własność SP bez wieczystego
użytk. – oddana w użytk.
własność SP bez wieczystego
użytk. – w trwałym zarządzie
własność SP z wieczystym
użytkowaniem
własność innych osób prawnych
współwłasność osób fizycznych
i innych osób prawnych
własność osób fizycznych
własność nieustalona
38
2.11.
Funkcje użytkowe
Przedmieście Oławskie to śródmiejski obszar o dominującej funkcji miesz-
kaniowo-usługowej. Około 40 – 50 % parterów mieści lokale handlowe lub
usługowe, a większość z nich znajduje się przy ulicach Traugutta, Kościusz-
ki i Komuny Paryskiej.
Ponadto występują obiekty edukacji różnego szczebla: 2 szkoły podsta-
wowe, 2 gimnazja, 3 zespoły szkół ponadgimnazjalnych oraz liceum ogól-
nokształcące. Swoją siedzibę mają tu również szkoły wyższe: Akademia
Sztuk Pięknych, Szkoła Jazzu i Muzyki Rozrywkowej oraz inne jednostki
związane z edukacją: Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Pań-
stwowa Akademia Nauk i Państwowa Szkoła Muzyczna II Stopnia.
W obszarze opracowania znajduje się też komisariat policji, siedziba straży
pożarnej, a także gmach Poczty Polskiej, siedziba Starostwa Powiatowego,
biblioteki (Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna, Miejska Biblioteka Publicz-
na Filia nr 53 i Filia nr 45) oraz liczne obiekty związane z ochroną zdrowia
(między innymi Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka).
Znajdujące się tu świątynie wyznaniowe to kościoły rzymsko-katolickie
(kościół św. Maurycego i kościół św. Łazarza – obecnie nieczynny dla wier-
nych), II zbór i kościół Chrześcijan Baptystów, zbór ewangelicko-metody-
styczny oraz zbór Adwentystów Dnia Siódmego.
W obszarze opracowania występują również obiekty o funkcji kulturalnej:
Muzeum Etnograficzne oraz Muzeum Akademii Sztuk Pięknych.
Na podstawie przeprowadzonej analizy można zauważyć, że koncentracja
obiektów związanych z edukacją występuje głównie po zachodniej stronie
ulicy Pułaskiego.
Dominującą funkcją użytkową na
Przedmieściu Oławskim jest funkcja
mieszkaniowa.
Wiele parterów kamienic mieści lokale
usługowe bądź handlowe
We wnętrzach kwartałowych zlokalizowane
są obiekty, w których prowadzona jest
działalność gospodarcza
Muzeum Etnograficzne jest przykładem
obiektu o funkcji kulturalnej
Bliskość centrum Wrocławia powoduje, że
w obszarze jest wiele budynków biurowych
Szkoła podstawowa nr 2 jest jedną z wielu
szkół na Przedmieściu Oławskim
Wśród budynków użyteczności publicznej
znajduje się wiele związanych z ochroną
zdrowie. Powyżej: Apteka Bonifratrów
Nowa siedziba Starostwa Powiatowego
przy ulicy Kościuszki to obiekt o funkcji
ponadlokalnej
39
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
0 100 200 300 400 500 m
Funkcje użytkowe
budynki mieszkalne
budynki mieszkalne z parterem
usługowym
budynki usługowe
budynki oświaty
budynki użyteczności publicznej
budynki kultury i kultu
budynki techniczne
obiekty hotelarskie
siedziby organizacji pozarządowych
budynki biurowe
garaże, oficyny, itp.
zabudowa w trakcie realizacji lub
planowana
40
2.12.
Mieszkalnictwo
Program mieszkaniowy
Miasto Wrocław opracowało program mieszkaniowy będący ofertą skie-
rowaną dla mieszkańców oraz inwestorów. Jego istotą jest uruchomienie
terenów pod zabudowę poprzez następujące działania:
•	 sporządzenie, uchwalenie i doprowadzenie do wejścia w życie miejsco-
wych planów zagospodarowania przestrzennego;
•	 rozwiązanie problemu odprowadzania ścieków i zaopatrzenia w wodę;
•	 rozwiązanie problemu dojazdu do terenu;
•	 przygotowanie terenów będących własnością miasta do zbycia1
.
W obrębie opracowania wydzielono 3 obszary rozwoju terenów pod miesz-
kalnictwo, na których powstały budynki mieszkalne o zróżnicowanym
standardzie:
49 – Świdnickie Przedmieście: budynki mieszkalne z funkcją handlowo-
-usługową przy ul. Kościuszki 95-117 / Dąbrowskiego (06.2013). Planowana
jest kontynuacja kolejnych etapów inwestycji.
50 – Przedmieście Oławskie część A: budynek mieszkalny TBS przy Puła-
skiego (2007-2009)
51 – Przedmieście Oławskie Północne: budynek mieszkalny z funkcją han-
dlowo-usługową Angel Wings (Faza A, 10.2005-12.2010). Planowana jest
kontynuacja kolejnych etapów inwestycji.
Lokale socjalne
Na obszarze objętym opracowaniem zlokalizowanych jest 169 mieszkań
socjalnych – wobec ogólnej liczby 1309 mieszkań socjalnych w całym
Wrocławiu jest to 12,9 %, a wobec liczby mieszkań socjalnych w dzielnicy
Krzyki (376) jest to niecałe 45 %. Na podstawie przeprowadzonej analizy
wykazano, że przeważająca liczba lokali socjalnych pomiędzy ulicami Mier-
niczą / Traugutta / Brzeską. Przeważają kamienice, w których jest tylko 1
mieszkanie socjalne.
1
	www.wroclaw.pl
51
49
50
A
B
B
C
A: Angel Wings (faza A) – budynek
mieszkalny z funkcją handlowo-usługową
(10.2005-12.2010)
B: Pułaskiego17/33 – budynek mieszkalny
TBS (2007-2009)
D: Kościuszki 95-117 / Dąbrowskiego –
budynki mieszkalne z funkcją handlowo-
usługową (06.2013) etap 1
obszary objęte
programem
mieszkaniowym
tereny przeznaczone
pod zabudowę
mieszkaniową
1 lokal w kamienicy
2 lokale w kamienicy
3 lokale w kamienicy
4 lokale w kamienicy
41
struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
Procentowy udział Miasta
w nieruchomościach
mieszkaniowych
100 %
75 – 99 %
50 – 74 %
25 – 49 %
1 – 24 %
budynki deweloperskie
i spółdzielni mieszkaniowych
budynki o funkcji niemieszkalnej
W obszarze objętym opracowaniem znajduje się 445 budynków mieszkal-
nych będących w zasobie komunalnym. 142 kamienic (32 % wskazane-
go zasobu) stanowi wyłączną własność miasta. 40 % budynków posiada
większościowy udział Miasta, 28 % to budynki posiada mniejszościowy
udział Miasta.
Łącznie w obszarze znajduje się 6356 mieszkań komunalnych, Średnia po-
wierzchnia mieszkań to 54 m2
.
Około 8% mieszkań (536 mieszkania) to mieszkania duże (o powierzchni
powyżej 80 m2
).
Zaległości czynszowe najemców i użytkowników mieszkań wynoszą ok. 53
mln złotych. Średnie zadłużenie 1 mieszkania to ok. 8330 zł.
Stopień zużycia budynków jest określany na ok. 50%. Stan techniczny bu-
dynków jest często niezadowalający – w większości budynków zachodzi
pilna potrzeba przeprowadzenia prac remontowych i modernizacyjnych.
Problemem uniemożliwiającym przeprowadzenie kompleksowych re-
montów jest skomplikowana sytuacja własnościowa. Większość budyn-
ków znajduje się we współudziale miasta oraz właścicieli prywatnych.
W obszarze występuje znaczna ilość mieszkań niesamodzielnych i sub-
standardowych.
42
43
PrzedmieścieOławskie
Analizy do Masterplanu
3.1. Układ drogowy
3.2. Komunikacja zbiorowa
3.3. Parkowanie
3.4. Stan techniczny nawierzchni
3.5. Ścieżki rowerowe
masterplan
1. rozwój historyczny
2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
3. transport i komunikacja
4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
5. mieszkańcy i aspekty społeczne
6. struktura gospodarcza i miejsca pracy
7. środowisko
8. podsumowanie i ocena
44
Kategorie dróg wg Studium
drogi główne
drogi zbiorcze
3.1
Układ drogowy
Układ drogowy
Wewnętrzny układ drogowy Przedmieścia Oławskiego opiera się na trzech
głównych trasach: nadrzędnej, w kierunku północno-południowym (ulica
Pułaskiego) i dwóch w kierunku wschodnio-zachodnim (ulica Traugutta
i ulica Kościuszki. Pozostałe ulice funkcjonują jako uzupełniające.
PUŁASKIEGO
TRAUGUTTA
KOŚ
CIUSZKI
KOM
UNY
PARYSKIEJ
M
AŁACHOW
SKIEGO
DYREKCYJNA
KRAKO
WSKA
KOŚ
CIUSZKI
OŁAWSKA
NA
GROBLI
PL.POWSTAŃCÓ
W
WARSZA
WY
30
30
B
C
III
IV
VI
VII
30
30
Strefy ruchu uspokojonego,
strefa płatnego parkowania
Strefa B
Strefa C
Strefa ruchu uspokojonego
Strefy ruchu uspokojonego, strefa płatnego parkowania
Przedmieście Oławskie w obrębie granicy administracyjnej osiedla cha-
rakteryzuje wysoki współczynnik motoryzacji. Wynosi on 362 samochody
na 1000 mieszkańców Wrocławia. Współczynnik motoryzacyjny dla innych
śródmiejskich dzielnic Wrocławia jest znacznie niższy (237-309), a średnia
dla całego miasta 315 samochody. Powyższa statystyka przekłada się na
przestrzenne aspekty związane z obecnością samochodów w mieście.
45
Kategorie dróg
droga pierwszorzędna
droga drugorzędna
ważniejsze drogi
droga jednokierunkowa
transport i komunikacja
98
98
Podwale
Dworcowa
Krasińskiego
Hercena
Kniaziewicza
Dąbrowskiego
Pułaskiego
Piłsudskiego
Kościuszki
Worcella
Komuny Paryskiej
Haukego-Bosaka
Kościuszki
Prądzyńskiego
Świstackiego
Więckowskiego
Brzeska
Zgodna
Miernicza
Łukasińskiego
Prądzyńskiego
Szybka
Traugutta
Traugutta
Traugutta
Plac
Zgody
ŻabiaŚcieżka
Walońska
Most Oławski
W
alońska
Pułaskiego
W
ięckowskiego
Chudoby
Kościuszki
Na Niskich Łąkach
Krakowska
Kom
uny Paryskiej
Plac Konsty-tucji 3 Maja
Małachowskiego
Pułaskiego
0 100 200 300 400 500 m
transport i komunikacja
46
3.2
Komunikacja zbiorowa
Przedmieście Oławskie jest bardzo dobrze obsługiwane ze strony komu-
nikacji zbiorowej, której węzły znajdują się przy skrzyżowaniach głównych
ulic. Atutem obszaru jest bliskość głównego dworca kolejowego.
W obszarze opracowania kursują 4 linie tramwajowe: 3, 5, 0L oraz 0P. Linia
tramwajowa nr 3 kursuje na trasie Pilczyce – Księże Małe, linia 5 na tra-
sie Oporów – Księże Małe, a linie OL i OP zapewniają połączenie pomiędzy
Dworcem Głównym PKP oraz Dworcem Nadodrze. W bezpośrednim są-
siedztwie obszaru kursują linie tramwajowe: 2, 4, 5, 8, 9, 10, 11 i 33+.
Linie tramwajowe biegną wzdłuż głównych ulic komunikacji kołowej:
ul. Piłsudskiego, Pułaskiego, Traugutta, Krakowska. Największym wę-
złem komunikacyjnym jest obszar tzw. Placu Społecznego. Jest to węzeł
o znacznej uciążliwości dla pasażerów ze względu na duże odległości po-
między poszczególnymi przystankami w jego obrębie.
Obecnie torowisko tramwajowe na ulicy Kościuszki pomiędzy ulicami Pu-
łaskiego i Krakowską jest wykorzystywane jako awaryjne ze względu na
jego zły stan techniczny.
Ważnym ciągiem komunikacji zbiorowej jest ulica Kołłątaja, położona
poza granicą opracowania. Zapewnia ona dostępność dla ulicy Dworcowej
i przyległych kwartałów zabudowy. Wzdłuż ulicy Kołłątaja kursują linie
tramwajowe 2, 5, 8, 9, 11.
Przystanki komunikacji autobusowej rozmieszczone są wzdłuż głównych
ulic. Przedmieście Oławskie obsługiwane jest przez linie dzienne i nocne,
których przystanki zlokalizowane są głownie przy przystankach komuni-
kacji tramwajowej. W granicach opracowania kursuje 6 linii komunikacji
nocnej.
Dworzec Główny PKP z przyległym Dworcem PKS zapewniają połącze-
nia aglomeracyjne, krajowe i międzynarodowe. W ich obrębie znajdują się
istotne węzły przesiadkowe komunikacji zbiorowej.
Węzły komunikacji publicznej
przystanki autobusowe
przystanki tramwajowe
węzły komunikacji publicznej
postój taksówek
47
Podwale
Dworcowa
Krasińskiego
Hercena
Kniaziewicza
Dąbrowskiego
Kościuszki
Worcella
Komuny Paryskiej
Haukego-Bosaka
Kościuszki Prądzyńskiego
Świstackiego
Więckowskiego
Brzeska
Zgodna
Miernicza
Łukasińskiego
Prądzyńskiego
Szybka
Traugutta
Traugutta
Traugutta
Plac
Zgody
ŻabiaŚcieżka
Walońska
Most Oławski
W
alońska
W
ięckowskiego
Chudoby
Kościuszki
Na Niskich Łąkach
Krakowska
Kom
uny Paryskiej
Dworcowa
Plac Konsty-tucji 3 Maja
Pułaskiego
0 100 200 300 400 500 m
149146145A145146A
901 900L 120 114
250240
901 900L
120 114
901 900L 120 114
120
243114901900L
N
N 240 250
409406
149146145A406
146145K253D243241
35
0P
0L
0P
259811
259811
0P
0L 350P
350L
3 5 10 5 4 33+
3 5 10 5 4 33+
transport i komunikacja
Komunikacja zbiorowa
Trasy komunikacji autobusowej
Trasy komunikacji tramwajowej
Przystanki autobusowe
Przystanki tramwajowe
46, 14	 Linie tramwajowe i autobusowe
48
3.3
Parkowanie
Parkowanie samochodów w obrębie obszaru opracowania jest istotnym
problemem wpływającym na kształt i funkcjonowanie przestrzeni. Duża
gęstość zaludnienia obszaru oraz lokalizacja różnych usług i handlu gene-
rują duże zapotrzebowanie na miejsca parkingowe.
Przedmieście Oławskie (w obrębie granicy administracyjnej osiedla) cha-
rakteryzuje wysoki współczynnik motoryzacji. Wynosi on 362 samochody
na 1000 mieszkańców Wrocławia (średnia dla całego Wrocławia to 315).
Współczynnik motoryzacyjny dla innych śródmiejskich dzielnic Wrocławia
jest znacznie niższy (237-309). Powyższa statystyka przekłada się na prze-
strzenne aspekty związane z obecnością samochodów w obszarze.
1. Parkowanie wzdłuż ulic to najbardziej powszechna forma parkowa-
nia. Na większości z 27 ulic obszaru występuje parkowanie po obu stro-
nach jezdni (równoległe bądź pod kątem 45° do jezdni). Po godzinie 17.oo,
gdy większość mieszkańców wraca do domów, wykorzystanie miejsc
parkingowych wzdłuż ulic jest niemal 100-procentowe. Niekorzystnym
zjawiskiem związanym z tą formą parkowania są trudności powstające
w pieszym poruszaniu się po ulicy.
2. Parkowanie zorganizowane oraz "dzikie" we wnętrzach kwartałów
Parkowanie zorganizowane występuje przeważnie w obrębie nowych in-
westycji mieszkaniowych. Parkingi te liczą na ogół kilkanaście stanowisk i
są uporządkowane dzięki oznakowaniu poziomemu nawierzchni. W więk-
szości podwórek zaobserwowano niezorganizowane, "dzikie" parkowanie,
które jest uciążliwe dla mieszkańców. W wielu wypadkach parkujące sa-
mochody stanowią dużą barierę przestrzenną, uniemożliwiającą wyko-
rzystanie podwórek przez mieszkańców na inne cele. W wielu wnętrzach
kwartałów znajdują się wolnostojące garaże dla samochodów.
3. Parkingi strzeżone (płatne) są formą zorganizowanego parkowania.
W obszarze objętym opracowaniem zlokalizowano 5 parkingów strzeżo-
nych i ogrodzonych. Ponadto obszar częściowo należy do strefy C płatnego
parkowania, który ograniczony jest od wschodu ulicą Pułaskiego.
4. Parkingi wbudowane zgodnie z wymogami dokumentów nadrzędnych
posiadają narzucony obowiązek organizacji miejsc postojowych w gra-
nicach działki, na której zlokalizowana jest inwestycja. Współcześnie po-
wstające budynki często posiadają zorganizowane, najczęściej podziemne
parkingi. W obszarze opracowania powstaje zabudowa, w której usytuo-
wane będą podziemne garaże.
Po lewej: ulica Komuny Paryskiej:
samochody zaparkowane są równolegle do
jezdni.
Po prawej: ulica Chudoby: szerokość
ulicy umożliwia obustronne parkowanie
prostopadłe.
Po lewej: wnętrze kwartału między ulicami
Traugutta, Prądzyńskiego, Zgodną i Komuny
Paryskiej – zorganizowano parking dla
mieszkańców.
Po prawej: parking strzeżony płatny przy
skrzyżowaniu ulic Szybkiej i Traugutta.
Garaż naziemny przy nowej inwestycji
mieszkaniowej przy ul. Prądzyńskiego
Parkowanie na trawnikach w podwórzach:
po lewej wnętrze kwartału pomiędzy
ulicami Pułaskiego, Komuny Paryskiej
i Kościuszki, po prawej pomiędzy ulicami
Traugutta, Komuny Paryskiej
i Więckowskiego.
4949
0 100 200 300 400 500 m
Parkowanie
parkingi zorganizowane
parkingi zorganizowane strzeżone
parkingi "dzikie"
parkowanie wzdłuż ulic
postój taksówek wzdłuż ulic
istniejące budynki z garażami
powstające budynki z garażami
parking wielopoziomowy
B
B
B
B
B
B
B
transport i komunikacja
50
3.4
Stan techniczny nawierzchni ulic
ulice odremontowane
obszary potencjalnych utrudnień
najbardziej obciążone odcinki ulic
ulica o największym obciązeniu
stan nawierzchni dobry
stan nawierzchni średni
stan nawierzchni lichy
stan nawierzchni zły
sygnalizacja świetlna
przejścia dla pieszych
brak przejść przy skrzyżowaniach
brak przejść przy obiektach oświaty
Nawierzchnie ulic
nawierzchnia asfaltowa
nawierzchnia kamienna
nawierzchnia betonowa
torowisko betonowe lub kamienne
torowisko z tłucznia
Stan techniczny nawierzchni
Nawierzchnie jezdni Przedmieścia Oławskiego są przeważnie asfaltowe
lub brukowe. Wyjątek stanowi ulica Szybka o nawierzchni betonowej jako
droga dojazdowa do zabudowy wielorodzinnej i usługowej. Asfalt został
wprowadzony w miejsce nawierzchni brukowych w celu poprawy stanu
technicznego jezdni. W ostatnich latach remonty przeszły ulice Kościuszki
(częściowo), Małachowskiego i Traugutta. Wykonano również komplekso-
wą przebudowę ulicy Pułaskiego. Wieloletni Plan Inwestycyjny Wrocławia
na lata 2013-2017 przewiduję w 2016 roku przebudowę ul. Pułaskiego na
odcinku Kościuszki / Małachowskiego. Strategiczną inwestycją dla miasta
Wrocławia będzie budowa Śródmiejskiej Trasy Południowej (ŚTP) 2017+
łączącej Plac Strzegomski z Placem Społecznym, co będzie się wiązało
z poszerzeniem ulicy Pułaskiego.
Kostka brukowa przy ul. Kościuszki
Powyżej zmodernizowana ulica Traugutta
Historycznie typową nawierzchnią jest
kostka brukowa – jak na ulicy Stacha
Świstackiego
51
transport i komunikacja
Nawierzchnie stref pieszych
Stan techniczny nawierzchni
chodników
stan dobry
stan średni
stan zły
Nawierzchnie chodników
nawierzchnia betonowa
nawierzchnia kamienna
nawierzchnia mieszana
nawierzchnia asfaltowa
Nawierzchnie chodników na Przedmieściu Oławskim dzielą się na cztery
rodzaje: kamienne, betonowe, asfaltowe i mieszane. Materiałem historycz-
nym jest kostka brukowa, występująca m.in. wzdłuż ulic Mierniczej i Prą-
dzyńskiego. Betonowe i betonowo-kamienne chodniki ulic Traugutta i Pu-
łaskiego utrzymane są w bardzo dobrym stanie technicznym, podobnie jak
betonowe chodniki ulicy Kościuszki. Asfaltowe chodniki występują głównie
przy ul. Krasińskiego.
Wieloletni Plan Inwestycyjny Wrocławia na lata 2013-2017 przewiduje po-
prawę stanu chodnika ul. Kniaziewicza (od Pułaskiego do Dąbrowskiego)
oraz przebudowę chodników ulicy Mierniczej.
Kamienny chodnik ulicy Kniaziewicza
Betonowy chodnik ulicy Haukego-Bosaka
Zmodernizowany chodnik ulicy Traugutta
o nawierzchni kamienno-betonowej
Asfaltowy chodnik ulicy Krasińskiego
52
3.5
Ścieżki rowerowe
Wrocławskie rowerowe trasy główne przebiegają:
•	 w północnej część Placu Powstańców Warszawy (Placu Społecznego),
•	 na południowym-wschodzie wzdłuż ulicy Krakowskiej,
•	 w centrum wzdłuż ul. Pułaskiego.
Trasy te nie są obecnie ze sobą połączone, ale według „Koncepcji podsta-
wowej sieci tras rowerowych we Wrocławiu – układ docelowy. Trasy rowe-
rowe w rejonie Śródmieścia.” Połączenie ich nastąpi poprzez stworzenie
następujących planowanych tras głównych:
•	 Krakowska z Pułaskiego wzdłuż ul. Kościuszki oraz Traugutta;
•	 Pułaskiego z częścią usytuowaną po północnej części Placu Społecz-
nego wzdłuż ul. Walońskiej oraz Dobrzyńskiej.
Projektowane są jednocześnie wzdłuż ulic trasy rowerowe zbiorcze, uzu-
pełniające główny układ komunikacyjny (Piłsudskiego, przedłużenie Koś-
ciuszki, Komuny Paryskiej, Oławska).
Poprzez Plac Społeczny przebiegają obecnie również dwa szlaki rekreacyj-
no-turystyczne: Szlak Odry oraz europejski szlak EuroVelo9, które wspiera
Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju. Również bulwar rzeki Odry oraz Oławy
przystosowany jest do rekreacyjnego ruchu rowerowego.
Istniejąca infrastruktura
rowerowa
Trasy główne
Parkingi rowerowe
Stacje roweru miejskiego
Projektowana infrastruktura
rowerowa
Trasy główne
Trasy zbiorcze
Trasy rekreacyjne
Szlaki rowerowe
EuroVelo9
Rowerowy Szlak Odry
53
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
PrzedmieścieOławskie
Analizy do Masterplanu
4.1. Struktura przestrzenna
4.2. Strefy wejściowe
4.3. Osie widokowe i sekwencje przestrzenne
4.4. Typologia przestrzeni publicznych
4.5. Ulice
4.6. Oświetlenie
4.7. Zieleń
4.8. Wnętrza kwartałów zabudowy
4.9. Miejsca targów ulicznych, kioski
4.10. Wyposażenie przestrzeni publicznych
4.11. Wyposażenie wnętrz podwórkowych
4.12. Rzeźby
4.13. Zabudowa
4.14. Wysokość zabudowy
masterplan
1. rozwój historyczny
2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
3. transport i komunikacja
4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
5. mieszkańcy i aspekty społeczne
6. struktura gospodarcza i miejsca pracy
7. środowisko
8. podsumowanie i ocena
4.15. Stan techniczny zabudowy 
4.16 Dachy
4.17. Elewacje 
4.18. Strefy parterów i elementy reklamy 
4.19. Balkony, wykusze, bramy i przejazdy
4.20. Okna, drzwi, detale architektoniczne
4.21. Inwestycje (2008-2013) 
4.22. Planowane inwestycje (2013+) 
4.23. Przedmieście Oławskie (2017+) 
54
4.1
Struktura przestrzenna
Przedmieście Oławskie posiada czytelny układ przestrzenny, wyznacza go
nieregularna siatka ulic głównych, istniejących od XIV wieku (ulice: Komuny
Paryskiej, Pułaskiego, Traugutta) oraz ulicy Kościuszki (utworzonej na po-
czątku XIX wieku – 1807). Układ tych ulic został uregulowany w II połowie
XIX w. (pierwszy plan budowlany dla Wrocławia), w 1860 dokonano geo-
metrycznej parcelacji istniejących dróg oraz wyznaczono ulice poprzeczne.
W dalszej kolejności powstały kwartały przyległe do terenów kolejowych.
(1870 – powstaje kwartał Kościuszki - Więckowskiego – Brzeska - Świ-
stackiego - obszar wówczas słabo zagospodarowany). W II połowie XIX w.
struktura urbanistyczna posiadała geometryczną formę.
W strukturze przestrzennej Przedmieścia Oławskiego można wyodrębnić
kilka typów kwartałów zabudowy:
•	 kwartały duże (jak np. kw. pomiędzy ulicami Pułaskiego, Komuny Pa-
ryskiej, Prądzyńskiego),
•	 kwartały średniej wielkości (jak np. kw. ulic Kościuszki, Więckowskiego,
Chudoby, Brzeska), wśród tych kwartałów można wyróżnić dwa pod-
typy: kwartały „wertykalne”/pionowe jak np. ww. kwartał Kościuszki,
Więckowskiego, Chudoby, Brzeska oraz kwartały „horyzontalne” jak np.
kw. Krasińskiego, Haukego-Bosaka, Pułaskiego, Worcella)
•	 kwartały najmniejsze: jak np. kw. ulic Hercena, Komuny Paryskiej, Kra-
sińskiego, Kniaziewicza.
Większość kwartałów zabudowy ma kształt prostokąta, jednak przebieg
historycznych dróg zdeterminował powstanie kwartałów o kształcie trój-
kątnym i trapezowym. Tereny pomiędzy ulicą Traugutta a rzeką Oławą nie
posiadają czytelnego układu przestrzennego.
Przebieg ulic w obrębie obszaru opracowania również wynika z historii
rozwoju układu urbanistycznego. Główne ulice, będące reliktem szlaków
historycznych, nie posiadają regularnej geometrii, co pozytywnie wpływa
na tworzenie się zamknięć perspektywicznych.
Główne ulice w obszarze opracowania, które wpływają na kompozycję
przestrzeni całości: ulica Pułaskiego, ulica Kościuszki, ulica Traugutta, ulica
Komuny Paryskie, są to najdłuższe ulice, o nieregularnej geometrii.
Pozostałe ulice, które są krótsze, cechuje regularny przebieg oraz obudo-
wanie historyczną zabudową kamienicową. Tworzą one zwarte wnętrza
urbanistyczne o proporcjach wysokości pierzei do szerokości ulicy 1:1. Pa-
rametry te niekorzystnie wpływają na możliwość doświetlenia mieszkań
przez światło słoneczne, ale i tworzą niepowtarzalny charakter miejsca.
Obszar opracowania jest czytelny w strukturze miasta, możliwe jest wy-
znaczenie jego granic.
•	 Od północy naturalną granicę stanowi obszar Placu Powstańców War-
szawy (Placu Społecznego) [wzdłuż ulicy Traugutta (od skrzyżowania
z Fosą Miejską), ulicy Walońskiej, przez Most Oławski]. W przyszłości
planowana jest ponowna urbanizacja obszaru.
•	 Od wschodu naturalną granicę stanowi północne nabrzeże Oławy na
odcinku od Mostu Oławskiego do ulicy Na Niskich Łąkach. Obecnie te-
reny nabrzeża Oławy zagospodarowane są w niewielkim stopniu.
•	 Południową barierą przestrzenną są tory kolejowe wraz z przyległymi
do nich terenami.
•	 Od strony zachodniej naturalną granicę przestrzenną stanowi Fosa
Miejska. Na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto, że granicą jest
ulica Dworcowa, umownie oddzielająca Przedmieście Oławskie od
strefy centrum i dworca PKP.
Po lewej: system kwartałów i ulic
Po prawej: struktura przestrzenna obszaru
55
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
56
4.2
Strefy wejściowe
Widok z Mostu Rakowieckiego w kierunku
Przedmieścia Oławskiego
Widok z ulicy Krakowskiej na zbieg ulic
Traugutta i Kościuszki
Widok z ulicy Dyrekcyjnej na wiadukt
kolejowy
Widok w kierunku na Przedmieście
Oławskie ze skrzyżowania ulicy Oławskiej
i Piotra Skargi
Strefa wejsćiowa od ulicy Oławskiej (1)
Strefy wejściowe od strony Starego Miasta i ul. Podwale
1. Ulica Oławska – na odcinku pomiędzy ulicami Kazimierza Wielkiego
a Traugutta jest uciążliwą arterią komunikacyjną. Od skrzyżowanie z ul.
Krasińskiego ul. Oławska przechodzi w ulicę Traugutta, która jest jedną
z głównych ulic Przedmieścia Oławskiego oraz w stronę Placu Społeczne-
go (Placu Powstańców Warszawy),
13. Ulica Podwale – jest ulicą ciągnącą się wzdłuż zewnętrznego obwodu
Fosy Staromiejskiej. Na odcinku pomiędzy ulicą Kołłątaja a ulicą Dworcową
ulica Podwale łączy się z ulicą Komuny Paryskiej.
12. Ulica Kościuszki – jest fragmentem dawnego szlaku rokadowego i prze-
biega równoleżnikowo przez Przedmieście Świdnickie. Historycznie łączyła
ze sobą Przedmieście Mikołajskie z Przedmieściem Oławskim.
11. Ulica Piłsudskiego – przebiega równolegle do historycznego centrum
miasta i łączy Dworzec Świebodzki z Dworcem Głównym. Jej przedłuże-
niem jest ulica Małachowskiego leżąca w granicach opracowania.
Strefa wejściowa od strony południowej
10. Ulica Dyrekcyjna – łączy dwie ważne arterie (ul. Śleżną z ul. Pułaskiego
i jest również fragmentem drogi krajowej nr 98. Na odcinku pomiędzy tora-
mi kolejowymi (ul. Sucha i ul. Pułaskiego) ulica Dyrekcyjna przebiega pod
wiaduktem kolejowym (tzw. wąskie gardło). W ramach budowy śródmiej-
skiej trasy południowej planowane jest poszerzenie wiaduktu.
Strefa wejściowa od strony wschodniej
9. Ulica Krakowska – jest wylotową arterią komunikacyjną, wzdłuż niej
koncentruje się zabudowa o charakterze przemysłowym. Krakowska jest
przedłużeniem ulicy Traugutta i łączy się z ulicą Kościuszki.
Strefy wejściowa od strony Placu Społecznego (Placu Powstańców
Warszawy)
2. Ulica Krasińskiego – prowadzi do obszaru z Parku Juliusza Słowackiego.
3. Ulica Kujawska – jest fragmentem węzła komunikacyjnego w rejonie Pl.
Społecznego i stanowi głownie dostęp dla pojazdów samochodowych.
4. Ulica Plac Powstańców Warszawy oraz ulica Mazowiecka to strefy wej-
ściowe o utrudnionym dostępie dla pieszych, łączące Przedmieście Oław-
skie z obiektami użyteczności publicznej zlokalizowanymi wzdłuż bulwaru
Dunikowskiego i wybrzeża Słowackiego.
Strefy wejściowe od strony Oławy
5. Most Oławski – łączy ulicę Walońską z ulicą Na Grobli (biegnącą wzdłuż
lewego brzegu Oławy.
6. Ulica Szybka – łączy ulice Traugutta i Na Grobli. Na wysokości Oławy
przechodzi w kładkę pieszą.
7. Żabia Ścieżka (most/kładka) – łączy obszar objęty opracowaniem z te-
renami rekreacji znajdującymi się przy prawym brzegu Oławy (Park na
Niskich Łąkach, boisko piłkarskie, ogródki działkowe). Od lewego brzegu
Oławy Żabia Ścieżka jest ciągiem pieszo-rowerowym.
8. Most Rakowiecki – jest fragmentem ulicy Na Niskich Łąkach, biegnącej
równolegle do Żabiej Ścieżki i zapewniającej dostęp do terenów rekreacji
przy prawym brzegu Oławy. Most Rakowiecki wraz z ulicą Na Niskich Łą-
kach łączy Przedmieście Oławskie z dzielnicą mieszkaniową Rakowiec, za-
pewnia dostęp kołowy do siedziby Ośrodka Szkolenia Kierowców Polskiego
Związku Motorowego, jak i stadionu KS Polonia.
57
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
Strefy wejściowe od strony rzeki Oławy
5. Most Oławski
6. ul. Szybka (kładka piesza)
7. Żabia Ścieżka (most/kładka)
8. Most Rakowiecki
Strefy wejściowe od strony Placu Społecznego
2. ul. Krasińskiego
3. ul. Kujawska
4. ul. Plac Powstańców Warszawy
Strefy wejściowe od Podwala i Starego Miasta
1. ul. Oławska
11. ul. Piłsudskiego
12. ul. Kościuszki
13. ul. Podwale
1. ul. Oławska
Pozostałe wejścia
9. ul. Krakowska
10. ul. Dyrekcyjna (wiadukt)
13
1
2
12
11
10
9
8
3
4
5
6
7
Widok z Mostu Oławskiego w kierunku
obszaru opracowania
Widok z kładki pieszej na Żabiej Ścieżce Widok z Mostu Rakowieckiego w kierunku
ulicy Na Niskich Łąkach
Główne ulice
Główne wejścia
Pozostałe wejścia
Wejścia piesze
58
4.3
5. Widok z ul. Kościuszki na Trzonolinowiec 6. Widok z ul. Krakowskiej na ul. Traugutta i Kościuszki
7. Widok z ul. Krasińskiego na gmach Poczty Głównej 8. Widok z ul. Traugutta na kościół św. Maurycego
4. Widok na wieżę pływalni miejskiej
11. Widok na Galerię Dominikańską i kościół
Definicje
oś kompozycyjna – wyobrażalna pro-
sta biegnąca przez środek jakiegoś układu
elementów przestrzennych, np. zespołu lub
zespołów zabudowy, parku, miasta itd.
oś widokowa – wyobrażalna prosta
kierująca wzrok na charakterystyczne ele-
menty zagospodarowania terenu lub tere-
nów, w tym elementy znajdujące się poza
obszarem planu (np. określane generalnie
jako krajobraz).
dominanta – obiekt budowlany lub jego
część, która koncentruje uwagę obser-
watorów ze względu na swoją wysokość,
wielkość lub wyróżniającą formę architek-
toniczną.
krajobraz kulturowy – jest tworzony
przez człowieka w wieloletnim procesie
twórczym cechującym się wielką różno-
rodnością form. Różnorodność ta determi-
nowana jest przez wiele czynników. Dwa
najważniejsze z nich to czas i miejsce po-
wstania [Pawłowska 2001].
1. Widok na ul. Komuny Paryskiej i ul. Kościuszki 2. Widok na ul. Pułaskiego
Osie widokowe i sekwencje przestrzenne
59
9. Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel
Wings
10. Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel
Wings
1.
3. Widok na ul. Traugutta i kościół św. Trójcy
2.
3.
4.
5.
6.
7.
11.
8.
9.
10.
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
60
4.3
Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel
Wings. Interesująca, łamana oś widokowa,
ograniczona 6-kondygnacyjną historyczną
zabudową. Szerokość ulicy od fasady do
fasady mieści się w granicach 18m–22 m.
Widok na dominantę 12-piętrowego
trzonolinowca znajdującego się na
skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Dworcowej.
Widok na ulicę Pułaskiego - długa oś widokowa zamknięta w oddali przez zabudowę Widok na dominantę wieży kościoła św. Maurycego przy ul. Traugutta
Widok z ul. Krakowskiej na budynek
narożnego kwartału na priorytetowym
skrzyżowaniu ulic Traugutta i Kościuszki
Widok z ul. Kościuszki zamknięty
prostopadłą pieżeją
Widok z z ul. Stanisława Więckowskiego na
narożnik kwartału przy ul Komuny Paryskiej
Sekwencje przestrzenne powstają dzięki charakterystycznym układom ur-
banistycznym. Osie widokowe tworzone są przez ukształtowane ulice wraz
towarzyszącą zabudową, skierowane często na dominanty występujące
w krajobrazie. Przestrzeń rozpoznawalna wspomaga orientację w terenie,
sprawia, iż identyfikujemy się z danym miejscem, jest bardziej przyjazna dla
odbiorców i bardziej interesująca dla ludzi z zewnątrz.
Na Przedmieściu Oławskim długie osie widokowe ukształtowane są przez
główne ulice Traugutta, Kościuszki i Pułaskiego. Niektóre z krótszych ulic
zamknięte są poprzez prostopadle ustawione do nich pierzeje, niektóre za-
mykane są przez charakterystyczne narożniki przeciwległych kamienic.
Do głównych dominant z pewnością zaliczyć można wieżę kościoła św.
Maurycego oraz św. Trójcy, Trzonolinowiec, budynek Fortum, osiedle Angel
Wings oraz biurowiec znajdujący się przy ulicy Traugutta.
61
Osie widokowe
i sekwencje przestrzenne
dominanty
budynki zamykające osie widokowe
ulic
narożniki budynków na zamknięciu
osi ulic
budynki oraz zespoły zabytkowe o
dużej wartości kulturowej
punkty widokowe
charakterystyczne narożniki
budynków
Widoki w kierunku:
1. wieży budynku pływalni miejskiej
2. Obserwatorium
3. Galerii Dominikańskiej
4. kościoła św. Bernardyna
5. biurowca przy ul. Traugutta
6. Poczty Głównej
7. katedry św. Krzyża
8. kościoła św. Jana Chrzciciela
9. biurowca Fortum
10. kościoła św. Maurycego
11. kościoła św. Trójcy
12. budynku Angel Wings
13. budynku przy ul. Szybkiej
14. budynku z ul. Krakowskiej
15. Trzonolinowca
16. centrum handlowego
osie widokowe na budynki
zamykające przestrzeń ulic
osie widokowe na narożniki
budynków
osie widokowe na zieleń skweru
oś widokowa w kierunku murali
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
62
4.4
Typologia przestrzeni publicznych
Przedmieście Oławskie posiada czytelny system przestrzenny. Jego głów-
nymi elementami są ciągi ulic oraz węzły funkcjonalno-przestrzenne, po-
wstałe na ogół na skrzyżowaniach ulic – są to miejsca, z których częściej
korzystają mieszkańcy osiedla i odwiedzający, co podyktowane jest z regu-
ły względami funkcjonalnymi (np. węzły przesiadkowe, oferta handlowo-
-usługowa, funkcje o charakterze ponadlokalnym).
Jako „rdzeń” osiedla można określić ulice Pułaskiego, Traugutta i Kościusz-
ki. Tutaj występują miejsca węzłowe związane z lokalizacją przystanków
komunikacji zbiorowej, głównie w rejonie ulicy Pułaskiego oraz zbiegu
ulic Kościuszki, Traugutta i Krakowskiej. Pozostałe miejsca wskazane jako
kluczowe punkty węzłowe systemu przestrzeni publicznych to węzły prze-
siadkowe o mniejszej ilości przystanków, jak również skwery czy strefy
wejściowe do obiektów o szczególnym znaczeniu.
Sieć pozostałych ulic uzupełnia system przestrzenny osiedla.
Teren zieleni urządzonej pomiędzy ulicą Podwale i Krasińskiego jest roz-
ległym skwerem, w którego obrębie mieszczą się place zabaw dla dzieci
i miejsca rekreacji. Jest to największe otwarte miejsce wspólne, które jest
zagospodarowane i używane zgodnie ze swoim przeznaczeniem.
Zagospodarowane nabrzeże Oławy, które zostało zrealizowane w związku
z prywatną inwestycją mieszkaniową Angel Wings, jest powszechnie do-
stępne.
Dzięki dobremu zachowaniu struktury przestrzennej, również historyczny
charakter osiedla odznacza się znaczną czytelnością. Miejscowe zakłócenia
pochodzą z okresu powojennego i polegają na wprowadzeniu nowych form
w układzie urbanistycznym – nie respektujących uprzednio ukształtowa-
nego porządku.
Przebudowa ulicy Haukego-Bosaka skutkowała zmianą pierwotnych pro-
porcji i wprowadzeniem szpaleru drzew. Znaczną ingerencję w historyczny
układ przestrzenny stanowi przebudowa ulicy Pułaskiego.
0 100 200 300 400 500 m
3.
4.
GŁÓWNE WĘZŁY
6. 	 Rejon skrzyżowania ulic Pułaskiego
i Traugutta
7. 	 Rejon skrzyżowania ulic Pułaskiego
i Komuny Paryskiej
8. 	 Rejon skryżowania ulic Pułaskiego
i Kościuszki
9. 	 Rejon skrzyżowania ulic Traugutta,
Żabia Ścieżka i Plac Zgody
11. 	Rejon u zbiegu ulic Traugutta, Kościuszki
i Krakowskiej
POZOSTAŁE WĘZŁY
1. 	 Rejon skrzyżowania ulic Haukego-
Bosaka i Krasińskiego
2. 	 Rejon u zbiegu ulic Podwale,
Krasińskiego i Komuny Paryskiej
3. 	 Rejon skrzyżowania ulic Kościuszki
i Dworcowej
4. 	 Ulica Dworcowa na odcinku pomiędzy
ul. Kościuszki i Piłsudskiego
5. 	 Rejon skrzyżowania ulic Kniaziewicza
i Krasińskiego
10.	Rejon skrzyżowania ulic Komuny
Paryskiej i Kościuszki
12.	Strefa wejściowa wraz z parkingiem
przed sklepem wielkopowierzchniowym
MIEJSCA SZCZEGÓLNE
13.	Fragment zagospodarowanego
nabrzeża Oławy
14.	Przestrzeń ulicy Haukego-Bosaka
ze szpalerem drzew
15.	Park i plac zabaw pomiędzy ul. Podwale
i ul. Krasińskiego
POŁĄCZENIA POMIĘDZY
WĘZŁAMI
przystanek autobusowy
przystanek tramwajowy
Kluczowe punkty systemu
przestrzeni publicznych
5. 7.
8.
2.
1.
6.
14.
15.
13.
12.
9.
10.
11.
63
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
64
4.5
Ulice
Po lewej: Przekrój B-B
(Ulica Pułaskiego)
Po prawej: Przekrój A-A
(Ulica Traugutta)
skala 1:500
Na potrzeby niniejszej analizy zastosowano jako kryterium określające typ
ulicy jej szerokość mierzoną od fasady do fasady. W niektórych wypadkach
proporcje ulic zostały zmienione w wyniku przebudowy czy braku odbudo-
wy historycznego układu urbanistycznego.
Szerokość większości ulic w obrębie zachowanego historycznego układu
urbanistycznego wynosi pomiędzy 15 a 18 m.
Ulica Chudoby (5) jest ulicą o szerokości nieco ponad 18 m (18,69 m) – gaba-
ryty te umożliwiają ruch dwukierunkowy (2 pasy ruchu) w oraz obustronne
parkowanie wzdłuż jezdni pod kątem 45º
C.
Ulica Kościuszki (3) i (4) jest jedną z najstarszych ulic w obrębie obszaru
opracowania. W wyniku przebudowy historycznego układu obecnie jej
przekrój poprzeczny w poszczególnych odcinkach jest różny. Na odcinku
pomiędzy ul. Chudoby i ul. Więckowskiego (4) ulica ma szerokość 22 m, co
umożliwia ruch dwukierunkowy (3 pasy ruchu), ruch tramwajowy. Pojaz-
dy parkują tu obustronnie, skośnie, wykorzystując częściowo chodniki. Na
odcinku pomiędzy ul. Pułaskiego i Dąbrowskiego (3) szerokość ulicy to już
ponad 27 m, w jej obrębie występuje ruch dwukierunkowy (3 pasy) jezdni
oraz parkowanie równoległe wzdłuż ulicy.
Ulica Dąbrowskiego (1) posiada zachowane historyczne gabaryty, szero-
kość pomiędzy jej pierzejami to 15,5 m, co umożliwia jednokierunkowy
ruch kołowy (2 pasy) oraz parkowanie równoległe po obu stronach jezdni.
Ulica Pułaskiego (2) jest przykładem ulicy o zmienionych gabarytach prze-
strzennych. W latach 2011—2012 zrealizowano przebudowę ulicy (jezdni) na
odcinku ul. Traugutta i Kościuszki. Obecnie ulica posiada jezdnię o szero-
kości 11 m, co umożliwia ruch dwukierunkowy (3 pasy jezdni), wydzielone
torowisko tramwajowe oraz wydzielony parking dla ponad 50 samocho-
dów. Szerokość ulicy od fasady do fasady sięga do 50 m. Ulica ma charakter
arterii komunikacyjnej, jest częścią drogi krajowej nr 8 i 98 (alternatywna
trasa dla Autostradowej Obwodnicy Wrocławia) oraz trasy europejskiej E67
łączącej Europę Środkową z Finlandią.
Ulica Kościuszki (3) i (4) na odcinku pomiędzy ul. Pułaskiego i ul. Krakowską
posiada awaryjne torowisko tramwajowe, którego niezadowalający stan
techniczny uniemożliwia jego regularną eksploatację.
65
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
Typy ulic wg szerokości
12 m - 15 m
15 m -18 m
18 m - 21 m
21 m - 24 m
24 m - 27 m
27 m - 30 m
> 30 m
1
2
3
4
5
1 2
3 4 5 A A
Ulica Dąbrowskiego Ulica Pułaskiego
Ulica Kościuszki Ulica Kościuszki Ulica Chudoby
6 7 8 9 10
B B
7
8
6
10
9
66
4.6
Oświetlenie
Podstawowe typy oświetlenia występujące na Przedmieściu Oławskim to:
•	 latarnie wiszące,
•	 latarnie wolnostojące,
•	 latarnie mocowane na budynkach.
Najbardziej doświetlone są główne ulice kategorii zbiorczej o wzmożonym
ruchu komunikacji kołowej i tramwajowej, przede wszystkim ul. Generała
Kazimierza Pułaskiego. Jej wyposażenie jest zróżnicowane, począwszy od
latarni wiszących, oświetlających jezdnię, poprzez wolnostojące, oświetla-
jące trasę tramwajową i ciąg pieszo-rowerowy, po lampy niskie, do 6 m
wysokości, znajdujące się przy przystankach tramwajowych.
Wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych – takich jak ulica Traugutta
i Kościuszki – latarnie wiszące oświetlają jezdnię dwurzędowo, a wzdłuż
ulic węższych jednorzędowo.
Większość latarni ulicznych wolnostojących występuje w zachodniej części
Przedmieścia Oławskiego, wzdłuż ulic Podwale, Krasińskiego, Dworcowej,
Małachowskiego i Walońskiej.
Pozostałe lampy wolnostojące we wschodniej części Przedmieścia oświet-
lają ulicę Zgodną, Szybką oraz Żabią Ścieżkę. Na krótkim odcinku ulicy
Traugutta od Podwala występują latarnie wielogałęziowe.
Mniejsze latarnie wolnostojące występują licznie w nowo wybudowanych
kwartałach mieszkaniowych takich jak Angel Wings, w kwartałach przy
ulicy Szybkiej, Świstackiego, Prądzyńskiego, Kościuszki oraz na terenie wy-
remontowanego podwórka kwartału otoczonego ulicami Traugutta, Mier-
niczej, Łukasińskiego, Prądzyńskiego.
Oświetlenie w postaci latarni zamocowanych na budynkach rozmieszczone
jest nielicznie wzdłuż niektórych odcinków ulic Małachowskiego, Komuny
Paryskiej na wysokości Skweru, Krasińskiego oraz przy Placu Zgody. Nie-
liczne duże lampy zamocowane są na elewacji budynków we wnętrzach
kwartałowych.
Całkowicie pozbawiony oświetlenia ulicznego jest tylko jeden odcinek ulicy
Haukego Bosaka od ulicy Krasińskiego.
Stan techniczny wielu latarni, zwłaszcza tych przymocowanych do budyn-
ków, nie jest zadawalający. Na przedmieściu Oławskim występują latarnie
elektryczne z lampami sodowymi (światło żółte), słabo oświetlające prze-
strzenie publiczne.
Większość wnętrz podwórkowych jest całkowicie pozbawiona oświetlenia
lub wyposażona w pojedyncze latarnie. Również wzdłuż brzegów rzeki Oła-
wy brakuje ciągłości oświetlenia.
Jedna z najciekawszych form oprawy
oświetleniowej znajduje się na Moście
Oławskim, który wpisany jest do rejestru
zabytków.
67
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
0 100 200 300 400 500 m
Oświetlenie
latarnie wiszące
latarnie mocowane na budynkach
latarnie mocowane na budynkach
wewnątrz kwartałów
latarnie wolnostojące
latarnie wolnostojące wewnątrz
kwartałów
latarnie wolnostojące niskie
miejsca niedoświetlone
68
4.7
Zieleń
Przestrzenie publiczne
Skwer przy ul. Krasińskiego to duży skwer znajdujący się między ulicami
Krasińskiego, Podwale i Komuny Paryskiej, w bliskim sąsiedztwie fosy
miejskiej. Po drugiej stronie fosy, przy Wzgórzu Partyzantów, rozciąga się
Promenada Staromiejska z wpisanym do "Ewidencji pomników przyrody
na terenie Gminy Wrocław" platanem klonolistnym. Okoliczną zabudowę
tworzą okazałe wille i kamienice, m.in. siedziba Konsulatu Generalnego
Niemiec. W latach 1816-1861 znajdował się tu Cmentarz św. Doroty (St.
Dorotheenfriendhof), przebudowany przed 1918 r. na plac zabaw. Dzisiaj w
obrębie skweru znajduje się plac zabaw i toaleta publiczna, a alejki wypo-
sażone są w ławki i kosze na śmieci. Drzewa to przede wszystkim klony,
platany, wierzby, dęby, a także drzewa iglaste sosny czarnej. Występują tu
również niewielkie skupiska krzewów liściastych.
Tereny nadrzeczne Oławy
Istotnym elementem w systemie zieleni Przedmieścia Oławskiego są tere-
ny nadrzeczne ciągnące się wzdłuż rzeki Oławy, które w latach 50-tych XX
wieku jako promenady były miejscem chętnie odwiedzanym przez space-
rowiczów.
Oława charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością, wzdłuż jej brzegów roś-
nie wiele gatunków drzew i krzewów. Lewobrzeżny odcinek rzeki w prze-
ważającej części jest niezagospodarowany i miejscami trudny do przejścia.
Wzdłuż rzeki występują dwa odcinki promenady o nawierzchni utwardzo-
nej: przy nowym budynku mieszkalnym znajdującym się pomiędzy Żabią
Ścieżką a ulicą Szybką oraz przy budynku mieszkalnym Angel Wings.
Zielony skwer przy ul. Krasińskiego
Po prawej: tereny nabrzeżne wzdłuż Oławy
69
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
0 100 200 300 400 500 m
Zieleń
skwery
zieleńce przy skrzyżowaniach
zieleń niepubliczna o ograniczonym
dostępie
zieleń niepubliczna niedostępna
zieleń we wnętrzach podwórkowych
pasy zieleni towarzyszącej wzdłuż
ulic
nieużytki
zieleń wysoka w podwórkach
zieleń wysoka wzłuż ulic
zieleń wysoka wzdłuż Oławy
tereny nadrzeczne
utrudnione przejścia wzdłuż terenu
nadrzecznego
brak ciągłości zieleni wysokiej
wzdłuż terenu nadrzecznego
przystań, promenada wzdłuż nowej
inwestycji budowlanej
boiska sportowe
place zabaw - stan dobry
place zabaw - stan średni
place zabaw - stan zły
dawne założenia cmentarne
dawne założenia ogrodowe
dawne założenie skweru publicz-
nego
ogrodzenie wzdłuż prawej strony
rzeki Oławy
70
4.7
Analizowany fragment rzeki na całej swej długości obrośnięty jest roślin-
nością wysoką w postaci drzew liściastych, z wyjątkiem terenu przy lądo-
wisku dla helikopterów. Miejscami występują przerwy pomiędzy nasadze-
niami roślinności wysokiej.
Po drugiej stronie Oławy znajduje się kompleks edukacyjno-badawczy
GeoCentrum Politechniki Wrocławskiej wraz z przystankiem kolejki linowej
"Na Grobli" oraz tereny (MPWiK).
Most przy Żabiej Ścieżce łączy lewobrzeżny odcinek Oławy poprzez pro-
menadę "Na Niskich Łąkach" z Rakowcem. Przy promenadzie występuje
Park Na Niskich Łąkach, Polski Związek Motorowy oraz Stadion KS Polonia.
Tereny nabrzeżne Oławy łączą się za Mostem Rakowieckim z dawnym ką-
pieliskiem "Oława" utworzonym na początku lat 30-tych XX wieku. Drew-
niane pomosty wyznaczały strefy przeznaczone do kąpieli, a do dyspozy-
cji gości były piaszczysto–trawiasta plaża, boiska do gier, wypożyczalnia
sprzętu do sportów wodnych, szatnie oraz mały lokal gastronomiczny. Ką-
pielisko Oława funkcjonowało do 1977 r.
Tereny zielone niepubliczne o ograniczonym dostępie
Zieleń urządzona występuje również w obrębie ogrodzonego skweru Mu-
zeum Etnograficznego przy Placu Zgody. Niegdyś był to francuski ogród
barokowy, wyposażony w liczne boskiety, szpalery drzew, rzeźby i pawilony
ogrodowe, należący najpierw do biskupa wrocławskiego, następnie przeję-
ty przez rodzinę Websky.
Obecnie jest to niewielki teren z zagospodarowaną roślinnością niską i wy-
soką, wyposażony w ławki, oświetlenie i kosze na śmieci. Teren ten jest
dostępny w dzień, zaś zamykany na wieczór.
Obszar dawnego ogrodu Bonifratrów
Prywatnym terenem zielonym Szpitala Chirurgicznego i Zakonu Ojców Bo-
nifratrów jest dawny ogród Bonifratrów przy ul. Pułaskiego. Ogród skła-
dał się niegdyś z części ozdobnej, położonej na osi istniejącej budowli, oraz
z części użytkowej usytuowanej przy jego wschodniej krawędzi. Kompo-
zycja ogrodu opierała się na dwóch osiach przecinających się prostopadle,
a na ich skrzyżowaniu usytuowany był pawilon. W południowej części
ogrodu znajdował się cmentarz.
Obecnie teren ten jest ogrodzony i posiada bramę wjazdową od ulicy Mier-
niczej. Nielicznie występują tutaj drzewa, większość obszaru pokryta jest
zaniedbaną roślinnością trawiastą.
Po prawej odcinek promenady wzdłuż rzeki
Oławy o nawierzchni utwardzonej
Powyżej: ogrodzony skwer przy Muzeum
Etnograficznym na Placu Zgody chętnie
odwiedzany jest przez mieszkańców
starszego pokolenia.
Po prawej odcinek promenady wraz z
przystanią, przy budynku mieszkalnym
Angel Wings, wyposażony w ławki, kosze na
śmieci, oświetlenie i niewielki plac zabaw
71
Zieleń podwórkowa
Urządzone wnętrza podwórkowe wraz z zaprojektowaną różnorodną ro-
ślinnością ozdobną występują przede wszystkim przy nowo wybudowa-
nych inwestycjach mieszkaniowych przy ulicy Pułaskiego, Prądzyńskiego,
Szybkiej oraz przy zabudowie mieszkalnej Angel Wings.
Najstarszym odremontowanym podwórkiem, posiadającym obecnie plac
zabaw, boiska sportowe, elementy małej architektury, roślinność urządzo-
ną oraz oświetlenie, jest wnętrza kwartałowe przy Wspólnocie Kościoła
Chrześcijan Baptystów.
struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
W zachodniej części Przedmieścia Oławskiego wnętrza kwartałowe to
tereny z nieuporządkowaną roślinnością, nielicznymi drzewami i krzewa-
mi oraz dużymi obszarami trawiastym. Podwórka we wschodniej części
Przedmieścia Oławskiego są ubogie w jakiekolwiek tereny zielone. Miejsca-
mi występują połacie zaniedbanej trawy oraz pojedyncze drzewa liściaste.
Zieleń urządzona występuje głównie przy wejściach do budynków.
Zieleń w kwartale przy ulicy Worcella
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy
Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy

More Related Content

What's hot

DRAFT Concept Design Report - Urban Design
DRAFT Concept Design Report - Urban DesignDRAFT Concept Design Report - Urban Design
DRAFT Concept Design Report - Urban DesignWalter Bone, RLA ASLA
 
Documento final. plan urbano ambiental. gobierno de la ciudad de buenos aires...
Documento final. plan urbano ambiental. gobierno de la ciudad de buenos aires...Documento final. plan urbano ambiental. gobierno de la ciudad de buenos aires...
Documento final. plan urbano ambiental. gobierno de la ciudad de buenos aires...AlejandroBonicalzi
 
Institutional changes in peri urban areas A Case of Bopal Ghuma Nagarplaika
Institutional changes in peri urban areas  A Case of Bopal Ghuma NagarplaikaInstitutional changes in peri urban areas  A Case of Bopal Ghuma Nagarplaika
Institutional changes in peri urban areas A Case of Bopal Ghuma NagarplaikaRiddhi Vakharia
 
Von thunen lahan pertanian
Von thunen lahan pertanianVon thunen lahan pertanian
Von thunen lahan pertanianKhalid Adam
 
Plano de Estructura Urbano Moçambique
Plano de Estructura Urbano MoçambiquePlano de Estructura Urbano Moçambique
Plano de Estructura Urbano Moçambiquemargaritaschetter
 
Trivandrum master plan draft comments 060213
Trivandrum master plan draft comments 060213Trivandrum master plan draft comments 060213
Trivandrum master plan draft comments 060213Ajay Prasad
 
1 Urban Planning and Urban Design Urban Planning ( PDFDrive ).pdf
1 Urban Planning and Urban Design Urban Planning ( PDFDrive ).pdf1 Urban Planning and Urban Design Urban Planning ( PDFDrive ).pdf
1 Urban Planning and Urban Design Urban Planning ( PDFDrive ).pdfSEANROMMEL
 
Terminal Terrestre Interprovincial en la Ciudad de Huaraz.pdf
Terminal Terrestre Interprovincial en la Ciudad de Huaraz.pdfTerminal Terrestre Interprovincial en la Ciudad de Huaraz.pdf
Terminal Terrestre Interprovincial en la Ciudad de Huaraz.pdfLUISMIGUELHIDALGOQUI
 
Additional characteristics of an Urban Space urban morphology
Additional characteristics of an Urban Space urban morphologyAdditional characteristics of an Urban Space urban morphology
Additional characteristics of an Urban Space urban morphologySomesh Siddharth
 
Tabel Indikasi Program Studio Perencanaan Wonogiri
Tabel Indikasi Program Studio Perencanaan WonogiriTabel Indikasi Program Studio Perencanaan Wonogiri
Tabel Indikasi Program Studio Perencanaan WonogiriLatifah Tio
 
Proyecto PDUL cabudare 2010-2024
Proyecto PDUL cabudare 2010-2024Proyecto PDUL cabudare 2010-2024
Proyecto PDUL cabudare 2010-2024Accudel
 
(Pdf)2030 seoul plan
(Pdf)2030 seoul plan(Pdf)2030 seoul plan
(Pdf)2030 seoul plansimrc
 
a brief history of urban form
a brief history of urban forma brief history of urban form
a brief history of urban formpaarsegeit
 
Morfologia Urbana e Desenho da Cidade
Morfologia Urbana e Desenho da CidadeMorfologia Urbana e Desenho da Cidade
Morfologia Urbana e Desenho da CidadeARQ210AN
 
Kajian perencanaan rth
Kajian perencanaan rthKajian perencanaan rth
Kajian perencanaan rthArya Pinandita
 

What's hot (20)

DRAFT Concept Design Report - Urban Design
DRAFT Concept Design Report - Urban DesignDRAFT Concept Design Report - Urban Design
DRAFT Concept Design Report - Urban Design
 
Documento final. plan urbano ambiental. gobierno de la ciudad de buenos aires...
Documento final. plan urbano ambiental. gobierno de la ciudad de buenos aires...Documento final. plan urbano ambiental. gobierno de la ciudad de buenos aires...
Documento final. plan urbano ambiental. gobierno de la ciudad de buenos aires...
 
Institutional changes in peri urban areas A Case of Bopal Ghuma Nagarplaika
Institutional changes in peri urban areas  A Case of Bopal Ghuma NagarplaikaInstitutional changes in peri urban areas  A Case of Bopal Ghuma Nagarplaika
Institutional changes in peri urban areas A Case of Bopal Ghuma Nagarplaika
 
Von thunen lahan pertanian
Von thunen lahan pertanianVon thunen lahan pertanian
Von thunen lahan pertanian
 
Plano de Estructura Urbano Moçambique
Plano de Estructura Urbano MoçambiquePlano de Estructura Urbano Moçambique
Plano de Estructura Urbano Moçambique
 
Trivandrum master plan draft comments 060213
Trivandrum master plan draft comments 060213Trivandrum master plan draft comments 060213
Trivandrum master plan draft comments 060213
 
1 Urban Planning and Urban Design Urban Planning ( PDFDrive ).pdf
1 Urban Planning and Urban Design Urban Planning ( PDFDrive ).pdf1 Urban Planning and Urban Design Urban Planning ( PDFDrive ).pdf
1 Urban Planning and Urban Design Urban Planning ( PDFDrive ).pdf
 
Terminal Terrestre Interprovincial en la Ciudad de Huaraz.pdf
Terminal Terrestre Interprovincial en la Ciudad de Huaraz.pdfTerminal Terrestre Interprovincial en la Ciudad de Huaraz.pdf
Terminal Terrestre Interprovincial en la Ciudad de Huaraz.pdf
 
Additional characteristics of an Urban Space urban morphology
Additional characteristics of an Urban Space urban morphologyAdditional characteristics of an Urban Space urban morphology
Additional characteristics of an Urban Space urban morphology
 
Avances del POT
Avances del POTAvances del POT
Avances del POT
 
Tabel Indikasi Program Studio Perencanaan Wonogiri
Tabel Indikasi Program Studio Perencanaan WonogiriTabel Indikasi Program Studio Perencanaan Wonogiri
Tabel Indikasi Program Studio Perencanaan Wonogiri
 
Linear city
Linear cityLinear city
Linear city
 
Proyecto PDUL cabudare 2010-2024
Proyecto PDUL cabudare 2010-2024Proyecto PDUL cabudare 2010-2024
Proyecto PDUL cabudare 2010-2024
 
Aula 06082007
Aula 06082007Aula 06082007
Aula 06082007
 
(Pdf)2030 seoul plan
(Pdf)2030 seoul plan(Pdf)2030 seoul plan
(Pdf)2030 seoul plan
 
a brief history of urban form
a brief history of urban forma brief history of urban form
a brief history of urban form
 
Morfologia Urbana e Desenho da Cidade
Morfologia Urbana e Desenho da CidadeMorfologia Urbana e Desenho da Cidade
Morfologia Urbana e Desenho da Cidade
 
Semarang 30% rth final
Semarang 30% rth finalSemarang 30% rth final
Semarang 30% rth final
 
Sustainable Malmo, sweden
Sustainable Malmo, swedenSustainable Malmo, sweden
Sustainable Malmo, sweden
 
Kajian perencanaan rth
Kajian perencanaan rthKajian perencanaan rth
Kajian perencanaan rth
 

Viewers also liked

Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_LesnicyZintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_LesnicyWroclawska_Rewitalizacja
 
Zintegrowana strategia rewitalizacji Przedmieścia Oławskiego
Zintegrowana strategia rewitalizacji Przedmieścia OławskiegoZintegrowana strategia rewitalizacji Przedmieścia Oławskiego
Zintegrowana strategia rewitalizacji Przedmieścia OławskiegoWroclawska_Rewitalizacja
 
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycjeWuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycjeWroclawska_Rewitalizacja
 
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy Wroclawska_Rewitalizacja
 
Projekt uchwały i regulaminu korzystania z parków miejskich zlokalizowanych n...
Projekt uchwały i regulaminu korzystania z parków miejskich zlokalizowanych n...Projekt uchwały i regulaminu korzystania z parków miejskich zlokalizowanych n...
Projekt uchwały i regulaminu korzystania z parków miejskich zlokalizowanych n...Wroclaw
 
Sołacz po zabudowie według nowego projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Za...
Sołacz po zabudowie według nowego projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Za...Sołacz po zabudowie według nowego projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Za...
Sołacz po zabudowie według nowego projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Za...magdaem93
 
Ilości lokali mieszkalnych na osiedlach Biskupin i Sępolno
Ilości lokali  mieszkalnych na osiedlach Biskupin i SępolnoIlości lokali  mieszkalnych na osiedlach Biskupin i Sępolno
Ilości lokali mieszkalnych na osiedlach Biskupin i SępolnoWroclaw
 
Raport z konsultacji w sprawie WS7
Raport z konsultacji w sprawie WS7Raport z konsultacji w sprawie WS7
Raport z konsultacji w sprawie WS7Wroclaw
 
Konsultacje społeczne Nowego Studium i strategii Wrocław 2030
Konsultacje społeczne Nowego Studium i strategii Wrocław 2030Konsultacje społeczne Nowego Studium i strategii Wrocław 2030
Konsultacje społeczne Nowego Studium i strategii Wrocław 2030Wroclaw
 
#nowyWroclaw: Interakcje w planowaniu Łukasz Medeksza
#nowyWroclaw: Interakcje w planowaniu Łukasz Medeksza#nowyWroclaw: Interakcje w planowaniu Łukasz Medeksza
#nowyWroclaw: Interakcje w planowaniu Łukasz MedekszaWroclaw
 
Studium spójności funkcjonalnej weWrocławskim Obszarze Funkcjonalnym
Studium spójności funkcjonalnej weWrocławskim Obszarze FunkcjonalnymStudium spójności funkcjonalnej weWrocławskim Obszarze Funkcjonalnym
Studium spójności funkcjonalnej weWrocławskim Obszarze FunkcjonalnymWroclaw
 
KULTURA - Obecna!
KULTURA - Obecna!KULTURA - Obecna!
KULTURA - Obecna!Wroclaw
 
2015 Upload Campaigns Calendar - SlideShare
2015 Upload Campaigns Calendar - SlideShare2015 Upload Campaigns Calendar - SlideShare
2015 Upload Campaigns Calendar - SlideShareSlideShare
 
What to Upload to SlideShare
What to Upload to SlideShareWhat to Upload to SlideShare
What to Upload to SlideShareSlideShare
 
Getting Started With SlideShare
Getting Started With SlideShareGetting Started With SlideShare
Getting Started With SlideShareSlideShare
 

Viewers also liked (18)

Masterplan Przedmieście Oławskie ()
Masterplan Przedmieście Oławskie ()Masterplan Przedmieście Oławskie ()
Masterplan Przedmieście Oławskie ()
 
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_LesnicyZintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
Zintegrowana_strategia_rewitalizacji_Lesnicy
 
Zintegrowana strategia rewitalizacji Przedmieścia Oławskiego
Zintegrowana strategia rewitalizacji Przedmieścia OławskiegoZintegrowana strategia rewitalizacji Przedmieścia Oławskiego
Zintegrowana strategia rewitalizacji Przedmieścia Oławskiego
 
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycjeWuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
WuWA - remont przestrzeni publicznej - prezentacja otwierajaca inwestycje
 
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
Przedmieście Oławskie. Kwartał modelowy
 
WuWA - Strategia rewitalizacji
WuWA - Strategia rewitalizacjiWuWA - Strategia rewitalizacji
WuWA - Strategia rewitalizacji
 
Projekt uchwały i regulaminu korzystania z parków miejskich zlokalizowanych n...
Projekt uchwały i regulaminu korzystania z parków miejskich zlokalizowanych n...Projekt uchwały i regulaminu korzystania z parków miejskich zlokalizowanych n...
Projekt uchwały i regulaminu korzystania z parków miejskich zlokalizowanych n...
 
Zintegrowana Strategia Rewitalizacji
Zintegrowana Strategia RewitalizacjiZintegrowana Strategia Rewitalizacji
Zintegrowana Strategia Rewitalizacji
 
Sołacz po zabudowie według nowego projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Za...
Sołacz po zabudowie według nowego projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Za...Sołacz po zabudowie według nowego projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Za...
Sołacz po zabudowie według nowego projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Za...
 
Ilości lokali mieszkalnych na osiedlach Biskupin i Sępolno
Ilości lokali  mieszkalnych na osiedlach Biskupin i SępolnoIlości lokali  mieszkalnych na osiedlach Biskupin i Sępolno
Ilości lokali mieszkalnych na osiedlach Biskupin i Sępolno
 
Raport z konsultacji w sprawie WS7
Raport z konsultacji w sprawie WS7Raport z konsultacji w sprawie WS7
Raport z konsultacji w sprawie WS7
 
Konsultacje społeczne Nowego Studium i strategii Wrocław 2030
Konsultacje społeczne Nowego Studium i strategii Wrocław 2030Konsultacje społeczne Nowego Studium i strategii Wrocław 2030
Konsultacje społeczne Nowego Studium i strategii Wrocław 2030
 
#nowyWroclaw: Interakcje w planowaniu Łukasz Medeksza
#nowyWroclaw: Interakcje w planowaniu Łukasz Medeksza#nowyWroclaw: Interakcje w planowaniu Łukasz Medeksza
#nowyWroclaw: Interakcje w planowaniu Łukasz Medeksza
 
Studium spójności funkcjonalnej weWrocławskim Obszarze Funkcjonalnym
Studium spójności funkcjonalnej weWrocławskim Obszarze FunkcjonalnymStudium spójności funkcjonalnej weWrocławskim Obszarze Funkcjonalnym
Studium spójności funkcjonalnej weWrocławskim Obszarze Funkcjonalnym
 
KULTURA - Obecna!
KULTURA - Obecna!KULTURA - Obecna!
KULTURA - Obecna!
 
2015 Upload Campaigns Calendar - SlideShare
2015 Upload Campaigns Calendar - SlideShare2015 Upload Campaigns Calendar - SlideShare
2015 Upload Campaigns Calendar - SlideShare
 
What to Upload to SlideShare
What to Upload to SlideShareWhat to Upload to SlideShare
What to Upload to SlideShare
 
Getting Started With SlideShare
Getting Started With SlideShareGetting Started With SlideShare
Getting Started With SlideShare
 

Similar to Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy

Analiza Funkcjonalna Osiedli Wrocławia
Analiza Funkcjonalna Osiedli WrocławiaAnaliza Funkcjonalna Osiedli Wrocławia
Analiza Funkcjonalna Osiedli WrocławiaWroclaw
 
Program trmawajowy raport
Program trmawajowy raportProgram trmawajowy raport
Program trmawajowy raportWroclaw
 
Lublin - Rzeka Bystrzyca
Lublin - Rzeka Bystrzyca Lublin - Rzeka Bystrzyca
Lublin - Rzeka Bystrzyca kkotlarczuk
 
Wpływ ekonomiczny przemysłu spotkań na gospdarkę miasta (PL)
Wpływ ekonomiczny przemysłu spotkań na gospdarkę miasta (PL)Wpływ ekonomiczny przemysłu spotkań na gospdarkę miasta (PL)
Wpływ ekonomiczny przemysłu spotkań na gospdarkę miasta (PL)Cracow University of Economic
 
Raport przestrzen publiczna 2016
Raport przestrzen publiczna 2016Raport przestrzen publiczna 2016
Raport przestrzen publiczna 2016gdanskpl
 
Masterplan centrum Wrocławia część 1
Masterplan centrum Wrocławia część 1Masterplan centrum Wrocławia część 1
Masterplan centrum Wrocławia część 1Wroclaw
 
Region miejsko-wiejski Warszawy. Alternatywna ścieżka rozwoju. Ewa Karolina K...
Region miejsko-wiejski Warszawy. Alternatywna ścieżka rozwoju. Ewa Karolina K...Region miejsko-wiejski Warszawy. Alternatywna ścieżka rozwoju. Ewa Karolina K...
Region miejsko-wiejski Warszawy. Alternatywna ścieżka rozwoju. Ewa Karolina K...smartmetropolia2014
 
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacjiStrategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacjiWroclawska_Rewitalizacja
 
Gminny Program Rewitalizacji Miasta Słupska 2017-2025 +
Gminny Program Rewitalizacji Miasta Słupska 2017-2025 +Gminny Program Rewitalizacji Miasta Słupska 2017-2025 +
Gminny Program Rewitalizacji Miasta Słupska 2017-2025 +RadioGdansk
 
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4UM Łódzkie
 
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4UM Łódzkie
 
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty  Systemowe - Poddziałanie 8.1.4Projekty  Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4UM Łódzkie
 
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4UM Łódzkie
 
080411 projekty systemowe_814
080411 projekty systemowe_814080411 projekty systemowe_814
080411 projekty systemowe_814UM Łódzkie
 
Do Studzienki - wprowadzenie
Do Studzienki - wprowadzenieDo Studzienki - wprowadzenie
Do Studzienki - wprowadzeniegdanskpl
 

Similar to Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy (20)

Analiza Funkcjonalna Osiedli Wrocławia
Analiza Funkcjonalna Osiedli WrocławiaAnaliza Funkcjonalna Osiedli Wrocławia
Analiza Funkcjonalna Osiedli Wrocławia
 
Program trmawajowy raport
Program trmawajowy raportProgram trmawajowy raport
Program trmawajowy raport
 
Lublin - Rzeka Bystrzyca
Lublin - Rzeka Bystrzyca Lublin - Rzeka Bystrzyca
Lublin - Rzeka Bystrzyca
 
Wpływ ekonomiczny przemysłu spotkań na gospdarkę miasta (PL)
Wpływ ekonomiczny przemysłu spotkań na gospdarkę miasta (PL)Wpływ ekonomiczny przemysłu spotkań na gospdarkę miasta (PL)
Wpływ ekonomiczny przemysłu spotkań na gospdarkę miasta (PL)
 
Raport przestrzen publiczna 2016
Raport przestrzen publiczna 2016Raport przestrzen publiczna 2016
Raport przestrzen publiczna 2016
 
Masterplan centrum Wrocławia część 1
Masterplan centrum Wrocławia część 1Masterplan centrum Wrocławia część 1
Masterplan centrum Wrocławia część 1
 
Region miejsko-wiejski Warszawy. Alternatywna ścieżka rozwoju. Ewa Karolina K...
Region miejsko-wiejski Warszawy. Alternatywna ścieżka rozwoju. Ewa Karolina K...Region miejsko-wiejski Warszawy. Alternatywna ścieżka rozwoju. Ewa Karolina K...
Region miejsko-wiejski Warszawy. Alternatywna ścieżka rozwoju. Ewa Karolina K...
 
Wrocławskie Standardy Kształtowania Przestrzeni Miejskich Przyjaznych Pieszym...
Wrocławskie Standardy Kształtowania Przestrzeni Miejskich Przyjaznych Pieszym...Wrocławskie Standardy Kształtowania Przestrzeni Miejskich Przyjaznych Pieszym...
Wrocławskie Standardy Kształtowania Przestrzeni Miejskich Przyjaznych Pieszym...
 
Nowy Plac Nowy APP
Nowy Plac Nowy APP Nowy Plac Nowy APP
Nowy Plac Nowy APP
 
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacjiStrategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacji
 
Gminny Program Rewitalizacji Miasta Słupska 2017-2025 +
Gminny Program Rewitalizacji Miasta Słupska 2017-2025 +Gminny Program Rewitalizacji Miasta Słupska 2017-2025 +
Gminny Program Rewitalizacji Miasta Słupska 2017-2025 +
 
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
 
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
 
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty  Systemowe - Poddziałanie 8.1.4Projekty  Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
 
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
Projekty Systemowe - Poddziałanie 8.1.4
 
080411 projekty systemowe_814
080411 projekty systemowe_814080411 projekty systemowe_814
080411 projekty systemowe_814
 
Raport - Charrette - Bochnia 2015
Raport - Charrette - Bochnia 2015Raport - Charrette - Bochnia 2015
Raport - Charrette - Bochnia 2015
 
Do Studzienki - wprowadzenie
Do Studzienki - wprowadzenieDo Studzienki - wprowadzenie
Do Studzienki - wprowadzenie
 
Ranking
RankingRanking
Ranking
 
Wrocławskie Standardy Kształtowania Przestrzeni Miejskich Przyjaznych Pieszym
Wrocławskie Standardy Kształtowania Przestrzeni Miejskich Przyjaznych PieszymWrocławskie Standardy Kształtowania Przestrzeni Miejskich Przyjaznych Pieszym
Wrocławskie Standardy Kształtowania Przestrzeni Miejskich Przyjaznych Pieszym
 

Przedmieście Oławskie Masterplan Analizy

  • 2. 2
  • 3. Zleceniodawca: Miasto Wrocław pl. Nowy Targ 1/8 50-138 Wrocław www.wroclaw.pl Wykonawca: Wrocławska Rewitalizacja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ul. Kuźnicza 56 50-138 Wrocław www.w-r.com.pl Zespół autorski: Grażyna Adamczyk-Arns Justyna Dudek Emilia Grotowska Karolina Wiatrzyk Paweł Wojdylak Wrocław, listopad 2013 PrzedmieścieOławskie Analizy do Masterplanu
  • 5. 5 spis treści 0. masterplan 4 Wprowadzenie 6 Analizy - rozpatrywane aspekty i struktura 7 1. rozwój historyczny 9 1.1. Historia Przedmieścia Oławskiego 10 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (I) 17 2.1. Kontekst ponadlokalny 18 2.2. Granice opracowania 20 2.3. Regulacje formalno-prawne 23 2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego 24 2.5. Ochrona zabytków 26 2.6. Układ urbanistyczny 30 2.7. Układ urbanistyczny wg regulacji MPZP 34 2.8. System zabudowy kwartałowej 32 2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu 34 2.10. Struktury własnościowe 36 2.11. Funkcje użytkowe 38 2.12. Mieszkalnictwo 40 3. transport i komunikacja 43 3.1. Układ drogowy 44 3.2. Komunikacja zbiorowa 46 3.3. Parkowanie 48 3.4. Stan techniczny nawierzchni 50 3.5. Ścieżki rowerowe 52 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 53 4.1. Struktura przestrzenna 54 4.2. Strefy wejściowe 56 4.3. Osie widokowe i sekwencje przestrzenne 58 4.4. Typologia przestrzeni publicznych 62 4.5. Ulice 64 4.6. Oświetlenie 66 4.7. Zieleń 68 4.8. Wnętrza kwartałów zabudowy 74 4.9. Miejsca targów ulicznych, kioski 82 4.10. Wyposażenie przestrzeni publicznych 82 4.11. Wyposażenie wnętrz podwórkowych 84 4.12. Rzeźby 86 4.13. Zabudowa 88 4.14. Wysokość zabudowy 91 4.15. Stan techniczny zabudowy 96 4.16 Dachy 98 4.17. Elewacje 100 4.18. Strefy parterów i elementy reklamy 102 4.19. Balkony, wykusze, bramy i przejazdy 104 4.20. Okna, drzwi, detale architektoniczne 106 4.21. Inwestycje (2008-2013) 108 4.22. Planowane inwestycje (2013+) 110 4.23. Przedmieście Oławskie (2017+) 112 5. mieszkańcy i aspekty społeczne 113 5.1. Demografia 114 5.2. Struktura wieku w kwartałach 116 5.3. Bezrobocie 118 5.4. Pomoc społeczna 120 5.5. Bezpieczeństwo 122 5.6. Infrastruktura społeczna i kultura 124 5.7. Obiekty oświaty 126 5.8. Oferta czasu wolnego dla młodzieży 128 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 131 6.1. Aspekty gospodarcze 132 7. środowisko 137 7.1. Hałas 138 7.2. Wody 140 7.3. Pole elektromagnetyczne 141 7.4. Powietrze 142 7.5. Gleby 143 8. podsumowanie i ocena 145 8.1. Analiza SWOT 146 8.2. Aspekty pozytywne 152 8.3. Plan konfliktów 153
  • 6. 6 1. Masterplan Pod pojęciem Masterplanu rozumie się strategiczny dokument planistycz- ny, którego celem jest określenie sposobu przyszłego postępowania na danym obszarze miasta – a zatem opracowanie logicznego systemu przy- gotowania i realizacji działań planistycznych, inwestycyjnych i nieinwesty- cyjnych. Ze względu na fakt, iż rewitalizacja jest zagadnieniem wielodyscyplinar- nym, dla pomyślnego sterowania tym procesem konieczne jest stworzenie dokumentu uwzględniającego różnorodne aspekty i zjawiska, które dopro- wadziły konkretne miejsce do stanu kryzysowego i wskazanie środków służących trwałemu wyprowadzeniu go z tego stanu. Zjawiska kryzysowe w najbardziej wyrazisty sposób uwidaczniają się w sferach funkcjonalno-przestrzennej, społecznej, gospodarczej i środowi- skowej – rzetelne pozyskanie wiedzy o obszarze w kontekście tych sfer jest konieczne w celu opracowania stosownych metod postępowania w przy- szłości. Tym samym analizy są fundamentalnym elementem Masterplanu. Mają one za zadanie dostarczyć materiał wyjściowy do konsultacji spo- łecznych i fachowych, aby możliwe było określenie celów strategicznych i operacyjnych rozwoju i odnowy Nadodrza – a co za tym idzie, stworzenie podstaw dla koncepcji przyszłych działań procesu rewitalizacji, rozpoznanie priorytetów i kompetencji oraz wygenerowanie konkretnych projektów. Analizy opierają się z jednej strony na liczbach i twardych faktach (jak dane dotyczące liczby bezrobotnych czy zdanych na pomoc społeczną), ale jed- nocześnie zawierają szereg spostrzeżeń wynikających z doświadczenia i wiedzy fachowej autorów – przede wszystkim w sferze przestrzenno- funkcjonalnej, gdzie niekiedy trudno o wprowadzenie obiektywnych kryte- riów. Niemniej jednak w każdym przypadku starano się opisać zauważone zjawiska i sytuacje w sposób możliwie neutralny, unikano ocen opartych na subiektywnej interpretacji, gustach czy aktualnych modach. Masterplan, odnoszący się do problematyki obszaru w sposób interdyscy- plinarny, jest dokumentem niezbędnym do podejmowania decyzji zarząd- czych. Będzie on pełnił funkcję „mapy działań w procesie rewitalizacji“ po- zwalającej prowadzić prace etapami, ale w sposób skoordynowany i zgodny z założonymi celami. W oparciu o Masterplan możliwe będzie wykonanie szczegółowych projektów koncepcyjnych dla podobszarów, kwartałów lub obiektów, stworzenie harmonogramów dla poszczególnych działań, okre- ślenie nakładów finansowych oraz pozyskiwanie funduszy. Ponadto dokument ten służyć będzie poglądowej prezentacji planowanych zmian i umożliwiać aktywniejsze włączenie mieszkańców i potencjalnych inwestorów w proces rewitalizacji. W tym kontekście celem Masterplanu jest wskazanie pól działania i kon- kretnych zamierzeń, do realizowania których należy dążyć w założonej per- spektywie czasowej i w ramach możliwych do zaangażowania środków. Kompleksowe spojrzenie umożliwi uporządkowanie, wzajemne skoordy- nowanie i ewentualne uzupełnienie zadań z różnych dziedzin, a elastyczny charakter dokumentu pozwoli na jego konieczną aktualizację w celu reago- wania na zmieniające się uwarunkowania. Wobec wielu niewiadomych występujących przy tego typu wieloaspekto- wych, długofalowych projektach transformacji, jest to idealny instrument sterowania pośredniczący pomiędzy dalekosiężnymi, nadrzędnymi priory- tetami a konkretnymi działaniami. Masterplan • wytycza drogę całego procesu • zapewnia kompleksowe spojrzenie na problematykę • definiuje pola działań i kompetencje • tworzy hierarchię działań • pośredniczy między nadrzędnymi wytycznymi a konkretnymi działaniami • ułatwia komunikację i współpracę pomiędzy uczestnikami procesu • jest instrumentem elastycznym dzięki możliwości i konieczności aktualizacji
  • 7. 7 Analiza Cele Koncepcja Sposób realizacji Rozwój historyczny Struktura funkcjonalno-przestrzenna • położenie / kontekst • obowiązujące prawo / ochrona zabytków • funkcje użytkowe • własność, parcelacja • układ urbanistyczny • przestrzeń, jej struktura i elementy • zabudowa, jej elementy • układ drogowy i komunikacja zbiorowa • stan techniczny nawierzchni • parkingi • ścieżki rowerowe Transport i komunikacja • istniejące obiekty • aktywność w przestrzeń publicznej i półpublicznej Infrastruktura społeczna, sport i rekreacja • demografia • bezrobocie • pomoc społeczna • bezpieczeństwo Mieszkańcy i aspekty społeczne • działalność gospodarcza i jej rodzaje • potencjały i bariery Struktura gospodarcza i miejsca pracy • hałas, powietrze, wody, gleby, pole elektromagnetyczne Środowisko Podsumowanie i ocena • obszary z koniecznością interwencji • harmonogram działań • pozyskanie wiedzy • interpretacja • ocena i wnioski • konsultacje społeczne • konsultacje z UM • cel strategiczny • cele operacyjne Analizy do Masterplanu – rozpatrywane aspekty • analiza SWOT • plan konfliktów, barier i deficytów • proprytetowe pola działań • uczestnicy • projekty Struktura Masterplanu masterplan
  • 8. 8
  • 9. 9 1.1. Historia Przedmieścia Oławskiego masterplan 1. rozwój historyczny 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 3. transport i komunikacja 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 5. mieszkańcy i aspekty społeczne 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 7. środowisko 8. podsumowanie i ocena PrzedmieścieOławskie Analizy do Masterplanu
  • 10. 10 1.1. wiek lata wydarzenia, miejsca, osoby najważniejsze informacje XIII XIV XVIII I poł. XIX 1234 1260 1312 1709 1712 1715-1725 1806-1807 1808 Pierwsze wzmianki o kościele św. Maurycego Pierwsze wzmianki o kościele św. Łazarza Fundacja szpitala św. Łazarza Założono cmentarz na południe od terenów przeznaczo- nych na nowy szpital Podarowano bonifratrom parcelę na Przedmieściu Oław- skim z przeznaczeniem na szpital Budowa kościoła pw. św. Trójcy przy Szpitalu Bonifratrów Licznie zniszczenia zabudowy związane z oblężeniem Wrocławia przez wojska francuskie, rozpoczęcie rozbiórki obwarowań Formalne przyłączenie Przedmieścia Oławskiego do Wrocławia W XIII wieku Przedmieście Oławskie stanowiło obszar podmiejski. Istniała tutaj prawdopodobnie osada tkaczy walońskich w formie niewielkiej wsi typu ulicówki uloko- wana przy kościele św. Maurycego (01), rozciągająca się, aż do kościoła św. Łazarza (02). Główne trakty komunika- cyjne związane były z przebiegiem szlaków handlowych: pierwszego prowadzącego z Górnych Łużyc, Milska i Po- łudniowych Niemiec w kierunku Krakowa, Rusi i Węgier (dzisiejsza ul. Traugutta) oraz drugiego rozpoczynającego się od kościoła św. Łazarza w stronę Strzelina (dzisiejsza ul. Pułaskiego). W XIV wieku nastąpiło przekształcenie terenu w przed- mieście o charakterze ogrodniczym. Warto zaznaczyć, że rzeka Oława stanowiła wtedy ważny element wrocław- skiego średniowiecznego systemu energetycznego. Istot- ną rolę odgrywał usytuowany tutaj Młyn Małgorzaty (03), zwany Żabim Młynem (okolice dzisiejszej Żabiej Ścieżki) oraz obszar zajmowany przez Biały Folwark (04). W XVIII wieku jednym z najważniejszych elementów Przedmieścia stanowiła fundacja braci bonifratrów. Klasztor prowadzony przez zakon sprawował opiekę nad chorymi. Zespół budynków składał się z kościoła pw. św. Trójcy (05), budynku klasztorno-szpitalnego (06) oraz za- łożenia ogrodowego (07) i rozciągał się od dzisiejszej ul. Traugutta aż do ul. Komuny Paryskiej. Innymi charaktery- stycznymi obiektami dla tego okresu były: gospody i budy szewskie, drukarnie perkalu, „turecka” niciarnia i przę- dzalnia oraz Czerwona Karczma (08). Teren ten był rów- nież bogaty w założenia ogrodowe, m.in.: ogród biskupi, radcy handlowego Ropischa, Ranoldscha. Z początkiem XIX wieku Przedmieście Oławskie funk- cjonowało jako przestrzeń rekreacyjna miasta Wrocła- wia. Istniały tutaj liczne trasy spacerowe, gospody przy obecnym Pl. Wróblewskiego, kawiarnie z ogródkami. Południowe obszary Przedmieścia Oławskiego posiadały wciąż charakter rolniczy. Historia Przedmieścia Oławskiego Przedmieście Oławskie miedzioryt z 1809 r. Widok z wieży ciśnień na zachód ok. 1931 r. Fragment panoramy osiedla widzianego z jednego z dachów budynków Przedmieścia Oławskiego 2010 r.
  • 11. 11 rozwój historyczny 01 03 04 06 07 08 09 10 11 12 13 14 02 05 Kościół i klasztor Bonifratrów Kościół pw. św. Maurycego Kościół Chrystusowy wraz z kaplicą Kościół pw. św. Łazarza Ogród przy klasztorze Bonifratrów Ogród przy Pałacu Biskupim Dawny dworzec towarowy (nieczynny) Kładka nad torami kolejowymi (nieczynna) kościół pw. św. Maurycego kościół pw. św. Łazarza Młyn Małgorzaty (+) Biały Folwark, Pałac Biskupi kościół pw. św. Trójcy klasztor Bonifratrów założenie ogrodowe Bonifratrów Czerwona karczma (+) Dawny dworzec towarowy Lessingplatz, Lessingviertel (+) budynki zakonu "Bethanien"" ewalgelicki Kościół Chrystusowy Teatr Lobego (+) Trzonolinowiec średniowieczne szlaki handlowe średniowieczny szlak rokadowy 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 Mapa wybranych obiektów historycznych oraz szlaków handlowych mających bez- pośredni wpływ na rozwój Przedmieścia Oławskiego na przestrzeni stuleci. Na przestrzeni lat wiele obiektów zostało zaadaptowanych na nowe funkcje i przystosowanych do współczesnych potrzeb. Do takich należą między innymi: • Pałac Biskupi (Webskych) pełniący dziś funkcję Muzeum Etnograficznego, • Klasztor Zgromadzenia "Bethanien" – dziś Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka CMR, • Klasztor Bonifratrów – w części pełniący obecnie funkcję samodzielnego publicznego szpitala klinicznego nr 5, • Zakłady Przemysłu Papierowego zaadaptowane na obiekty mieszkalne. Wiele wartościowych historycznych obiektów wymaga pilnych remontów. Poza licznymi kamienicami są to oficyny, zabudowania byłych fabryk (np. Wytwórnia Wódek i Likierów Carla Schirdewana), obiekty sakralne (Kościół Chrystusowy przy Żabiej Ścieżce).
  • 12. 12 lata wydarzenia, miejsca, osoby najważniejsze informacje Pod koniec XIX wieku Przedmieście Oławskie przeszło znaczącą przemianę. Budowa Linii Kolei Górnośląskiej wraz budynkiem głównego dworca towarowego (09) oraz rozwój przemysłu ulokowany wzdłuż rzeki Oławy spowodowały, ze obszar ten zaczął być postrzegany jako bogaty. W trakcie jego gwałtownego rozwoju nastąpiły zmiany urbanistyczne związane z rozwojem przestrzen- nym oraz wzrostem liczby mieszkańców. Pomiędzy ul. Traugutta, Kościuszki, Pułaskiego i Podwalem zaczęły powstawać bloki zabudowy czynszowej. Zaczęto także wyznaczać nowe ulice. Ponadto poprzez zmianę biegu rzeki Oławy przeprowa- dzona została budowa m. Lessinga (dzisiejszy m. Po- koju), utworzono Lessingplatz - dzisiejszy Pl. Społeczny (Pl. Powstańców Warszawy) oraz wzniesiono czynszowe budynki wielorodzinne tworząc tzw. Lessingviertel (10). Zwiększająca się stale liczba mieszkańców doprowadziła do powstania tutaj chyba największej na terenie Wrocła- wia ilości szkół, a wraz ze szkołami licznych internatów i przytułków oraz hospicjów. Ze względu na różnorodność wyznaniową lokowano tutaj również liczne kaplice ma- łych gmin wyznaniowych. Ważnym elementem powstałym w II połowie XIX wieku stał się ponadto zespół budynków zgromadzenia ewan- gelickiego „Bethanien” (11), który obejmował: klasztor, szpital, dom, starców, przedszkole, seminarium, liceum (dzisiejszy szpital im. Marciniaka) oraz wzniesiony w póź- niejszym okresie kościół, którego ruina znajduje się przy dzisiejszej Żabiej Ścieżce(12). Południowe tereny nabrały charakteru kolejowy o osob- nym charakterze urbanistycznym. Na początku XX wieku nie powstają już żadne większe założenia mieszkaniowe poza pojedynczymi uzupełnie- niami w zabudowie obrzeżnej tego obszaru. wiek 1815 1842 1852 1856 1866 1864-1896 1871 1873 1882 1887 1892 1895 1904 Utworzenie domu macierzystego „Bethanien” przy ul. Fry- cza Moderzewskiego Przeprowadzenie Górnośląskiej Linii Kolejowej Przeniesienie „Bethanien” na ul. Traugutta Budowa budynku Głównego Dworca Towarowego Górnośląskiej Linii Kolejowej Budowa wieży wodnej przy ul. Na Grobli Powstanie nowych skrzydeł szpitalnych Oddanie do użytku nowoczesnych zakładów wodociągo- wych na Grobli Poświęcenie kościoła ewangelickiego zgromadzenia żeń- skiego „Bethanien” przy ul. Żabia Ścieżka Zasypanie odcinka rzeki Oławy Budowa budynku Rejencji (dzisiejsze Muzeum Narodowe) Ustanowienie przepisów budowlanych uniemożliwiają- cych zbytnią indywidualizację budynków mieszkalnych Podwyższenie budynku klasztornego Przyłączenie Rakowca do Wrocławia II poł. XIX I kwartał XX Wytwórnia wódek i likierów Schirdewana Wytwórnia perfum i mydła - Opus A.G. Główny budynek firmy Deubag Kraftverkehr Schlesiens AG 1.1.
  • 13. 13 rozwój historyczny XIII / XIV wiek XV wiek XVIII wiek I kwartał XIX wieku II kwartał XIX wieku III kwartał XIX wieku IV kwartał XIX wieku I kwartał XX wieku ZS Teleinformatycznych i ElektronicznychMapa obrazująca w sposób umowny chronologię powstawania ulic Przedmieścia Oławskiego wraz z zabudową im towarzy- szącą. LO nr 4 i Gimnazjum nr 3 ul. Świstackiego Liceum Ogólnokształcące Nr XIII Obywatelska szkoła średnia, dziś SP nr2 Bulwary spacerowe nad rzeką Oławą Wykorzystanie rzeki Oławy do transportu WOSTiW - kąpielisko "Oława" WOSTiW - plaża przy kąpielisku "Oława" Zachowane elementy dziedzictwa na Przedmieściu Oławskim: • czytelny układ urbanistyczny z zespołami kamienic pochodzących z XIX/XX wieku – w szczególności zabudowania ulic Mierniczej, Podwale, • ślady XIX-wiecznych ulic handlowych – Kościuszki, Traugutta, Pułaskiego, Komuny Paryskiej, • zespoły budynków po byłym Głównym Dworcu Towarowym, • zespoły poklasztorne, np. klasztor Bonifratrów, zgromadzenie "Bethanien", • budynki po byłych fabrykach, np. Wytwórnia Wódek i Likierów, Stara Papiernia, Zakłady Deubag, • obiekty sakralne zgromadzeń wyznaniowych, np. kościoła pw. św. Łazarza, kościoła pw. św. Maurycego, Kościoła Chrystusowego, Adwentystów Dnia Siódmego, • budynki szkół, np. LO nr 4 i Gimnazjum nr 3, Szkoła Podstawowa nr 3 i inne.
  • 14. 14 wiek lata wydarzenia, miejsca, osoby najważniejsze informacje W trakcie działań wojennych oraz zaraz po II WŚ Przed- mieście Oławskie zostało pozbawione zabudowy na ob- szarze wspomnianego Lessingviertel, a także pomiędzy kościołami św. Maurycego i św. Łazarza. Przestał wtedy istnieć wzniesiony w II poł. XIX wieku Teatr Lobego (13) – istotny obiekt na mapie Przedmieścia Oławskiego. Zniszczeniom uległy również mniejsze bądź większe fragmenty poszczególnych ulic: Dąbrowskiego, Dworco- wej, Haukego-Bosaka, Kniaziewicza, Komuny Paryskiej, Łukasińskiego, Małachowskiego, Prądzyńskiego, Świ- stackiego, Traugutta, Więckowskiego, Worcella, Zgodnej wraz z zabudowaniami przy Pl. Zgody. Ze wszystkich naj- bardziej ucierpiała ul. Kościuszki. W czasach PRL brakujące fragmenty pierzei ulic zostały uzupełnione zabudową blokową, często budowaną z ele- mentów prefabrykowanych typu wielka płyta. W tej kon- wencji powstały nowe obiekty mieszkalne wzdłuż ulic: Małachowskiego, Dworcowej, Kościuszki, Kniaziewicza oraz Haukego-Bosaka. Nietypowym rozwiązaniem kon- strukcyjnym może poszczycić się punktowiec mieszczący się na skrzyżowaniu Kościuszki z ul. Dworcową zwany potocznie trzonolinowcem lub też „wisielcem” (14). Pier- wotnie składał się z żelbetonowego trzpienia, na którym za sprawą stalowych lin „zawieszone” zostały platformy pięter budynku. Obecnie konstrukcja została wzmocnio- na. Lata 80. i 90. to okres powstania estakad na terenie dzi- siejszego Pl. Społecznego (Pl. Powstańców Warszawy) oraz brakujących uzupełnień. Kolejne zniszczenia przyniosła mająca miejsce w 1997 roku powódź. Wiele istniejących tutaj budynków ucier- piało. Powołując się na nadwątlenia budynków będące skutkiem powodzi doszło do wyburzeń w rejonach ul. Pułaskiego, Traugutta, Worcella i innych. W ich miejsce wzniesione zostały nowe budynki, które wraz z licznymi remontami kamienic oraz ulic należą do dziejących się tutaj obecnie licznych, współczesnych inwestycji. 1939-1945 1945-1952 1952- 1989 lata 80. i 90. 1997 II Wojna Światowa okres po II Wojnie Światowej Polska Rzeczpospolita Ludowa powódź I poł. XX II poł. XX Szpalery zieleni przy ul. Traugutta Handel w parterach ul. Kościuszki Ul. Kościuszki - widok na "Trzonolinowiec" Estakady przy Placu Społecznym 1.1.
  • 15. 15 rozwój historyczny Plany przedstawiają zmiany jakie zaszły w strukturze budowlanej Przedmieścia Oławskiego na przełomie XIX i XX wieku Plan Wrocławia i okolicy z 1861 r. - fragment Plan Wrocławia z przedmieściami 1873 r. - fragment Budowlany rozwój Wrocławia 1811-1912 r. - fragmentNowszy plan Wrocławia z1891 r. - fragment
  • 16. 16
  • 17. 17 2.1. Kontekst ponadlokalny 2.2. Granice opracowania 2.3. Regulacje formalno-prawne 2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania 2.5. Ochrona zabytków 2.6. Układ urbanistyczny 2.7. Układ urbanistyczny wg regulacji MPZP 2.8. System zabudowy kwartałowej 2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) PrzedmieścieOławskie Analizy do Masterplanu 2.10. Struktury własnościowe 2.11. Funkcje użytkowe 2.12. Mieszkalnictwo masterplan 1. rozwój historyczny 3. transport i komunikacja 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 5. mieszkańcy i aspekty społeczne 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 7. środowisko 8. podsumowanie i ocena
  • 18. 18 2.1. Kontekst ponadlokalny Ogólne dane dotyczące położenia Przedmieścia Oławskiego Przedmieście Oławskie położone jest w środkowej części Wrocławia w bezpośrednim sąsiedztwie ścisłego centrum po jego wschodniej stronie. Obejmuje obszar ograniczony od północy rzeką Odrą, od wschodu rzeką Oławą, od południowego wschodu przechodzi zaś płynnie w ulicę Krakow- ską łączącą obszar Przedmieścia z innymi wschodnimi i południowymi osiedlami Wrocławia. Granicę południową wyznaczają tereny kolejowe. Przedmieście Oławskie jest osiedlem należącym do dzielnicy Krzyki. Lokalizacja ze względu na ważne obszary funkcjonalne Przedmieście Oławskie położone jest w pobliżu ważnych centrów struktu- ry funkcjonalnej Wrocławia, tj. Strefy Rynku i Strefy Placu Grunwaldzkiego, w bezpośrednim sąsiedztwie rejonu przemysłowo-usługowego wzdłuż ul. Krakowskiej. Skomunikowanie w kontekście lokalnym i ponadlokalnym Przedmieście Oławskie znajduje się w pobliżu ważnych węzłów komuni- kacyjnych, jakimi są rejony Pl. Dominikańskiego, Pl. Grunwaldzkiego i Pl. Społecznego. Z południową częścią Wrocławia połączone jest za sprawą dwóch ważnych mostów: Mostu Grunwaldzkiego i Mostu Pokoju, prowa- dzących w kierunku na Warszawę. Z obszarami ulokowanymi na wscho- dzie, tj. Na Grobli i Osiedlem Rakowiec, skomunikowane jest za sprawą Mostu Oławskiego, ul. Szybkiej, Żabiej Ścieżki oraz Mostu Rakowieckiego. Przedmieście Oławskie ma dogodne połączenia nie tylko w samym Wroc- ławiu, ale również z trasami wylotowymi łączącymi Wrocław z innymi miejscowościami. Plac Społeczny Strefa Rynku Przedmieście Oławskie Rysunek: Położenie Przedmieścia Oławskiego w kontekście sąsiadujących struktur (po lewej: kontekst całego miasta, po prawej bezpośrednie osiedla)
  • 19. 19 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) Krakowska Traugutta Kom uny Paryskiej Krasińskiego Podwale Hercena Dworcowa Hauke-Bosaka Worcella Miernicza Piłsudskiego Prądzyńskiego Świstackiego Więckowskiego Oławska Na Niskich Łąkach Kościuszki Komuny Paryskiej Traugutta Kniaziewicza Dąbrowskiego Traugutta Zgodna Mazowiecka Dunikowskiego Słowackiego Chudoby Prądzyńskiego Arm ii Krajowej Kościuszki Walońska Małachowskiego most Oławski most Grunwaldzki mostPokoju ŻabiaŚcieżka most Rakowiecki Dworzec autobusowy ulicapułaskiego podwale plac grunwaldzki STREFA rynKU ołbin pl.powstańców warszawy (plac społeczny) galeria dominikańska ulica krakowska kampus politechniki wrocławskiej urząd wojewódzki panorama racławicka asp ulicatraugutta ulica kościuszki ulicakołłątaja ulicaświdnicka huby dworzec główny odra oława ostrów tumski powstańcówśląskich centrum miasta hala stulecia Teren Miejskich Wodociągów Położenie Przedmieścia Oławskiego w kontekście sąsiadujących struktur Przedmieście Oławskie często postrzegane jest jako obszar położony „na uboczu”. Tymczasem – podobnie jak inne przedmieścia Wrocławia – jest ono dzisiaj istotną strefą w strukturze funkcjonalno- przestrzennej miasta. świadczą o tym nie tylko prowadzące przez Przedmieście Oławskie połączenia komunikacyjne, ale przede wszystkim bezpośrednie sąsiedztwo funkcji istotnych w kontekście lokalnym i ponadlokalnym. ZOO WUWA
  • 20. 20 2.2. Granice opracowania Przebieg granic opracowania analiz niniejszego Masterplanu zdefiniowano w następujący sposób: • od północy: granicę wyznaczono wzdłuż ulicy Traugutta (od skrzyżowa- nia z Fosą Miejską), ulicy Walońskiej, przez Most Oławski, • od wschodu granicę stanowi północne nadbrzeże Oławy na odcinku od Mostu Oławskiego do ulicy Na Niskich Łąkach, • od południa: granicę stanowią tereny kolejowe, • od zachodu granica biegnie wzdłuż ulicy Dworcowej oraz Fosy Miejskiej. Powierzchnia terenu w granicach opracowania analiz do Masterplanu to 120 hektarów. Obszar zamieszkuje niewiele ponad 24 tysiące osób. Wyodrębniony obszar nie jest zamkniętym w sobie zespołem – nie taki jest cel jego wydzielenia. Istotą jego funkcjonowania jest istnienie jako fragment większej całości, o stosunkowo jednolitym charakterze i wielkości, dla któ- rego przeprowadzenie wielopłaszczyznowych analiz jest słuszne ze wzglę- du na kumulację zjawisk i problemów wymagających interwencji. Granice obszaru i nazwy ulic
  • 21. 21 Podwale Dworcowa Krasińskiego Hercena Kniaziewicza Dąbrowskiego Pułaskiego Piłsudskiego Kościuszki Worcella Komuny Paryskiej Haukego-Bosaka Kościuszki Prądzyńskiego Świstackiego Więckowskiego Brzeska Zgodna Miernicza Łukasińskiego Prądzyńskiego Szybka Traugutta Traugutta Traugutta Plac Zgody ŻabiaŚcieżka Walońska Most Oławski W alońska Pułaskiego W ięckowskiego Chudoby Kościuszki Na Niskich Łąkach Krakowska Kom uny Paryskiej Dworcowa Plac Konstytucji3 Maja Małachowskiego Pułaskiego 0 100 200 300 400 500 m Kołłątaja Traugutta Skargi Sucha Dyrekcyjna Hubska pl. Wróblew- skiego pl. Powstańców Warszawy Mazowiecka wyb.SłowackiegoOława Odra Na Grobli Granice obszaru i nazwy ulic struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
  • 22. 22 2.3. Regulacje formalno-prawne Przedmieście Oławskie jest przedmiotem ustaleń licznych opracowań programowych, strategicznych i planistycznych. Do dokumentów uchwa- lonych przez Radę Miejską Wrocławia jako najważniejsze w kontekście re- witalizacji należą: • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzenne- go Wrocławia / Uchwała Nr LIV/3249/06 RMW z dnia 6 lipca 2006 r.; • Ocena aktualności "Studium uwarunkowań i kierunków zagospoda- rowania przestrzennego Wrocławia" oraz miejscowych planów zago- spodarowania przestrzennego na obszarze Wrocławia / Uchwała nr XXIX/646/12 RMW z dnia 5 lipca 2012 r.; • Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego (tabela); • „Strategia – Wrocław w perspektywie 2020 plus” / Uchwała Nr LIV/3250/06 RMW z dnia 6 lipca 2006 r.; • Gminny Program opieki nad zabytkami na lata 2010-2013 / Uchwała Nr L/1468/10 RMW z dnia 20 maja 2010 r. • Program ochrony środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2012-2015 / Uchwała nr XXXV/779/12 RMW z dnia 29 listopada 2012 r. • Założenia polityki społeczno-gospodarczej Wrocławia na rok budżeto- wy 2013” Uchwała Nr XXVIII/624/12 RMW z dnia 28 czerwca 2012 r. • Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2013-2017 / Uchwała Nr XXXVI/812/12 RMW z dnia 28 grudnia 2012 r. Strategia – Wrocław w perspektywie 2020 plus to dokument wyznaczający kierunki rozwoju miasta w długofalowej per- spektywie. "Strategia” nie deklaruje priorytetów i wyznacza zadań do wyko- nania, a opisuje pożądane zmiany cywilizacyjne poprzez wskazanie kierun- ków, w których Wrocław powinien się zmieniać.1 1 http://bip.um.wroc.pl/wps/wcm/connect/398102804280289a965bd796e258c1d9/ strategia_pl.pdf?MOD=AJPERES Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia to podstawowy dokument kreujący politykę przestrzenną Gminy, lecz nie jest aktem prawa miejscowego. Studium składa się z dwóch zasadniczych części: uwarunkowań stanu istniejącego diagnozujących aktualną sytuację społeczno-gospodarczą oraz z części określającej kierunki rozwoju polityki przestrzennej miasta. Przedmieście Oławskie zdefiniowano jako śródmiejski zespół urbanistycz- ny będący częścią tzw. Śródmiejskiego Zespołu Dzielnicowego2 . Studium w części uwarunkowań zwraca uwagę na: • plac Społeczny (pl. Powstańców Warszawy) jako „ośrodek wspierający centrum, usytuowane w sąsiedztwie centrum miasta Wrocławia, poło- żone w zasięgu dojścia pieszego z tego ośrodka, ale odseparowane od niego poprzez braki w tkance urbanistycznej lub występowanie obsza- rów zdegradowanych” (str. 83); • obszar w rejonie Traugutta i Kościuszki jako dzielnicowy system ośrod- ków usługowych dla Śródmiejskiego Zespołu Dzielnicowego, ukształ- towanego w formie tradycyjnych ulic handlowych; • możliwość lokalizacji prestiżowych obiektów kultury w obszarze placu Społecznego w zespołach urbanistycznych Centrum i Przedmieście Oławskie (str. 179); • konieczność wyznaczenia rezerw terenowych pod obiekty usług edu- kacyjnych m.in. w zespole urbanistycznym Przedmieście Oławskie; • możliwość wykorzystania budowy obiektów akademickich w zespole urbanistycznym Na Grobli, jako czynnika stymulującego rewitaliza- cję kompleksów zabudowy kamienicowej w zespole urbanistycznym Oławskie Przedmieście, a także wzmacniającego jej efekty3 ; Uzupełnieniem ustaleń Studium jest "Ocena aktualności Studium uwa- runkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia" oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarze 2 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania ... str. 69 3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania ..., str. 210
  • 23. 23 Wrocławia. "Ocena aktualności Studium" obrazuje zmiany przestrzenne za- chodzące na obszarze Wrocławia w latach 2006-2012: zmiany w pokryciu planistycznym, aktywność budowlaną, zmiany w użytkowaniu gruntów i zagospodarowaniu. Gminny program opieki nad zabytkami opisuje podstawy prawne do formalnej strony ochrony. Główne cele doku- mentu to: • dążenie do maksymalnego zachowania substancji zabytkowej obiek- tów architektonicznych, a w odniesieniu do układów urbanistycznych – oryginalnej tkanki miejskiej; • obejmowanie opieką zabytków bez względu na ich stan zachowania i proweniencję (wielowiekowe nawarstwienia, różnorodność kulturowa, narodowa, religijna i społeczna, której przejawem są zabytki Wrocławia – jako niepowtarzalne bogactwo i walor miasta); • promowanie adaptacji i modernizacji w celu zachowania ciągłości użyt- kowania zabytku, utrzymanie dotychczasowych lub wprowadzenia no- wych funkcji odpowiednich do charakteru budynku (obiekt zabytkowy nie użytkowany ulega degradacji i w efekcie popada w ruinę); • podejmowanie zadań wspierających pozytywne działania właścicieli i użytkowników obiektów zabytkowych, a w razie konieczności – działań stanowczo dyscyplinujących (wykorzystanie wszystkich dostępnych środków prawnych w celu zapobiegania degradacji stanu zabytków, za- pobieżeniu zniszczeniom). Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2013 - 2017 Wieloletni Plan Inwestycyjny jest dokumentem zawierającym listę uporząd- kowanych według przyjętych kryteriów zadań inwestycyjnych przewidzia- nych do realizacji wraz z zakresem rzeczowym i  źródłami finansowania w rozbiciu na poszczególne lata. WPI jest planem kroczącym – to znaczy, że jest aktualizowany co roku, tak aby zawierał taką samą perspektywę czasową planowania inwestycji.4 4 http://bip.um.wroc.pl/ struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) W ramach Wieloletniego Programu Inwestycyjnego Wrocławia na lata 2013-2017 wprowadzono następujące programy: • Prace przygotowawcze i zadania towarzyszące inwestycjom drogo- wym; • Program poprawy stanu technicznego infrastruktury drogowej; • Program wspierania terenów pod mieszkalnictwo; • Prace przygotowawcze i zadania towarzyszące inwestycjom infrastruk- turalnym; • Budowa i przebudowa infrastruktury sportowej w obiektach oświato- wych; • Budowa i przebudowa oświetlenia ulic i miejsc niebezpiecznych; • Program rewitalizacji zieleni, nabrzeży i wysp odrzańskich; • Program poprawy jakości wody we Wrocławiu; 5 W ramach powyższych programów na Przedmieściu Oławskim można wyodrębnić następujące zadania inwestycyjne: • Budowa sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu ulic Kościuszki – Świ- stackiego; • Poprawa nawierzchni ulic i chodników ul. Traugutta na odcinku od ul. Krasińskiego do pl. Wróblewskiego oraz od ul. Pułaskiego do ul. Kra- kowskiej; • Poprawa stanu chodnika w ul. Kościuszki (od Pułaskiego do Prądzyń- skiego); • Poprawa stanu chodnika ul. Kniaziewicza (od Pułaskiego do Dąbrow- skiego); • Przebudowa budynku Gimnazjum nr 3 ul. Świstackiego; • Budowa bloku sportowego w SP nr 85 przy ul. Traugutta; • Budowa nowego bloku sportowego w Zespole Szkół nr 5 przy ul. Hau- kego-Bosaka; • Budowa boiska piłkarskiego o sztucznej nawierzchni dla potrzeb Szkoły Podstawowej nr 2 przy ul. Komuny Paryskiej – boisko wielofunkcyjne.6 5 http://www.uspro.pl/files/2012-11-28/23968213e3cc95f3cf3cd45908fd37b3WPI%202013- 2017%20KONFERENCJA%20NOWA.pdf 6 Ibidem.
  • 24. 24 Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego jako akty pra- wa miejscowego określają przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a także rozmieszczenie inwestycji celu publicznego. Na Przedmieściu Oławskim w obszarze opracowania obowiązuje 12 pla- nów miejscowych – w tabeli poniżej przedstawiono wykaz obowiązujących planów wraz z datą ich uchwalenia. Do najistotniejszych ustaleń MPZP należą zapisy dotyczące kształtowania zabudowy i gruntów inwestycyjnych. Poza obowiązującymi i nieprzekra- czalnymi liniami zabudowy określającymi przestrzenną formę uzupełnień i wskazującymi ich lokalizacje, określone zostały zasady prowadzenia po- działów i scaleń działek geodezyjnych. Ze względu na śródmiejski charakter obszaru plany miejscowe podtrzy- mują dotychczasowe funkcje. Ustalenia w zakresie kształtowania terenów zieleni urządzonej dotyczą przede wszystkim nabrzeży Oławy, terenu przy Szpitalu Bonifratrów i skweru przy Podwalu. Zagadnieniem wymagającym szczególnej uwagi są zapisy planów doty- czące przestrzeni wewnątrzkwartałowych. Numer planu Nazwa hasłowa planu Nazwa miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Data uchwalenia Numer uchwały 372 Plac Społeczny m.p.z.p. dla fragmentu zespołu urbanistycznego Centrum w rejonie Placu Społecznego we Wrocławiu 2010-01-21 XLV/1366/10 (utrata mocy w części) 286 Traugutta MPZP w rejonie ul. gen. R. Traugutta we Wrocławiu 2007-11-15 XIV/337/07 (utrata mocy w części) 429 Komuny Paryskiej, Pułaskiego MPZP w rejonie ulic Komuny Paryskiej i gen. K. Pułaskiego we Wrocławiu 2010-09-09 LIV/1606/10 85 Oławskie Przedmieście, cz. płn. (B) MPZP obszaru ograniczonego: ul. Walońska, pl. Wróblewskiego, ul. Traugutta, ul. na Niskich Łąkach i nadbrzeżem rzeki Oława we Wrocławiu 2002-07-04 L/1757/02 (utrata mocy w części) 292 Na Grobli, cz. płd. MPZP południowej części obszaru Na Grobli we Wrocławiu 2008-10-16 XXV/918/08 189 Lądowisko śmigłowców sanitarnych MPZP obszaru lądowiska śmigłowców sanitarnych dla Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu 2003-09-18 XII/252/03 86 Oławskie Przedmieście, cz. zach. (A) MPZP obszaru ograniczonego: ul. Romualda Traugutta, ul. Podwale, ul. Dworcową, ul. Kościuszki i ul. Pułaskiego 2004-02-19 XX/578/04 (utrata mocy w części) 16 Przedmieście Świdnickie MPZP rejonu Przedmieścia Świdnickiego we Wrocławiu 2000-01-20 XVII/529/00 (utrata mocy w części) 203 Oławskie Przedmieście, cz. D MPZP części “D” obszaru Przedmieścia Oławskiego we Wrocławiu 2007-06-14 X/209/07 202 Oławskie Przedmieście, cz. C MPZP części “C” obszaru Przedmieścia Oławskiego we Wrocławiu 2008-07-10 XXIII/738/08 (utrata mocy w części) 468 Kościuszki, Dąbrowskiego MPZP w rejonie ulic gen. Tadeusza Kościuszki i gen. Jana Henryka Dąbrowskiego we Wrocławiu 2012-11-29 9 XXXV/771/12 305 Centrum-Traugutta MPZP dla fragmentu zespołu urbanistycznego Centrum w rejonie ulicy gen. Romualda Traugutta we Wrocławiu 2007-05-17 IX/188/07 (utrata mocy w części) 2.4. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego
  • 25. 25 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 372 286 86 16 203 429 202 85 305 Rysunek: Synteza ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w obszarze opracowania Rysunek przedstawia syntezę obowiązu- jących planów miejscowych. Dominujące przeznaczenie terenu w obszarze opra- cowania to funkcja mieszkaniowa (MW – tereny zabudowy mieszkaniowej wielo- rodzinnej) oraz mieszkaniowo-usługowa (MW/U – tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usług). Ponadto przewidziano tereny pod edukację (UO – tereny usług edukacji), usługi zdrowia (UZ – usługi zdrowia), nauki (UN – usługi nauki), sportowe i rekreacyjne (US – tereny sportu i rekreacji), handlowe (UC – tereny handlu detalicznego), kultury (UK – tereny usług kultury), administrację (UA – tereny usług administracji).
  • 26. 26 2.5. Ochrona zabytków Dokumentem ukazującym wartość historyczną zespołów urbanistycznych i pojedynczych obiektów architektonicznych Przedmieścia Oławskiego jest „Wykaz zabytków Architektury i Budownictwa miasta Wrocławia” (stan na wrzesień 2012), udostępniany przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabyt- ków i Miejskiego Konserwatora Zabytków. Wg danych z Wykazu w granicach opracowania znajduje się wpisanych do rejestru zabytków, a tym samym objętych ścisłą ochroną konserwatorską, siedemnaście obiektów, cztery zespoły budynków oraz jeden obszar urba- nistyczny. Ten ostatni wyznaczają granice poprowadzone od zachodu Pro- menadą Staromiejską, ul. Podwale i ul. Dyrekcyjną, od północy rzeką Odrą, od wschodu wzdłuż rzeki Oławy sięgają aż do skrzyżowania ul. Traugutta i ul. Kościuszki z ul. Krakowską od południa wzdłuż terenów kolejowych. W granicach opracowania wg ww. Wykazu zabytków znajduje się ponadto wpisanych do ewidencji 427 obiektów oraz 3 elewacje. Ten bardzo wysoki wskaźnik obrazuje, jak dobrze zostały zachowane pierzeje ulic tworzone przez kamienice pochodzące z przełomu XIX/XX wieku. Na szczególną uwagę zasługuje obszar ul. Mierniczej, która zachowana jest w historycz- nej formie praktycznie w całości i stanowi sztandarowy przykład zespołu budynków w większości wzniesionych w stylu secesyjnym. Lp. dzielnica ulica nr określenie obiektu kolejność obiektów obiekt pierwotnie rodzaj obiektu nr rejestru data rejestru 1 Krzyki Na Grobli most Oławski most Oławski most A/2497/350/Wm 25.05.1977 2 Stare Miasto Podwale 73/74 zespół kamienic zespół kamienic bud. mieszkalny A/4016/345/Wm 15.04.1977 3 Stare Miasto Podwale 75 siedziba PAN 1 kamienica publiczny A/4016/345/Wm 15.04.1977 4 Stare Miasto Podwale 68 Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia 1 kamienica publiczny A/1486/571/Wm 04.12.1996 5 Stare Miasto Podwale 68 oficyna 2 oficyna bud. mieszkalny A/1486/571/Wm 04.12.1996 6 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 kamienica 1 kamienica bud. mieszkalny A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000 7 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 oficyna 2 oficyna bud. mieszkalny A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000 8 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 przedogród 3 przedogród ogród/park/skwer A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000 9 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 ogrodzenie 4 ogrodzenie ogrodzenie A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000 10 Krzyki-Śródmieście Hercena 11 urząd celny kamienica bud. mieszkalny A/2377/421/Wm 31.03.1983 11 Krzyki Dąbrowskiego 14/16 zbór kość. Adwentystów Dnia Siódmego Sala Zgromadzeń Kat. Wspólnoty w Chrystusie kościół A/1096 16.12.2008 12 Krzyki-Śródmieście Worcella 5 kamienica kamienica bud. mieszkalny A/5444 06.11.2011 13 Krzyki Traugutta 52 kościół św. Łazarza 1 kościół szpitalny kościół 425/75 06.02.1962 14 Krzyki Traugutta 54 dom pomocy społecznej Caritas 2 szpital publiczny 433/74 06.02.1962 15 Krzyki Traugutta 59 kościół św. Trójcy 1 kościół św. Trójcy kościół A/5351/20 23.10.1961 16 Krzyki Traugutta 57/59 klinika AM 2 klasztor i szpital klasztor A/5302/21 23.10.1961 17 Krzyki Traugutta 111/112 Muzeum Etnograficzne letni pałac biskupów pałac A/2793/182 15.02.1962 Poniższa tabela przedstawia wykaz zabytków znajdujących się w obszarze opracowania wraz z dokładnym adresem, określeniem obiektu, jego pierwotną funkcją oraz datą i numerem wpisu do rejestru wykazu zabytków architektury i budownictwa miasta Wrocławia.
  • 27. 27 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) Ochrona zabytków zespoły urbanistyczne wpisane do rejestru zabytków zespoły terenowe wpisane do rejestru zabytków obiekty wpisane do rejestru obiekty wpisane do ewidencji obiekty dodatkowo objęte ochroną poprzez plany miejscowe obiekty nieobjęte ochroną
  • 28. 28 2.6. Układ urbanistyczny Charakterystyczna dla układu urbanistycznego Przedmieścia Oławskiego jest kwartałowa zabudowa kamienic czynszowych. Układ ten został w peł- ni ukształtowany pod koniec XIX wieku i zachował się z niewielkimi zmia- nami do dzisiaj. Przedmieście Oławskie rozwijało się poprzez rozbudowę średniowiecznych szlaków handlowych. W II połowie XIX wieku układ ulic i budynków otrzy- mał geometryczną formę, a w 1890 roku Przedmieście było już całkowicie zabudowane. Dominującym typem zabudowy były kamienice czynszowe o 5 – 6 kondygnacjach, a typowa szerokość ulicy wynosiła 15 m (co wynikało z ówczesnych przepisów). Po II wojnie światowej układ urbanistyczny Przedmieścia Oławskiego częściowo uległ przekształceniom – na przykład wyburzenie zabudowy w ramach tzw. higienizacji (pierzei ul. Pułaskiego czy Placu Społecznego). W latach 80-tych i 90-tych powstały liczne uzupełnienia luk zabudowy, któ- re w większości wypadków respektują XIX-wieczny układ urbanistyczny. W obszarach dotychczas niezabudowanych miejscowe plany zagospodaro- wania przestrzennego dopuszczają układ zabudowy dopasowany do cha- rakteru dzielnicy. Po lewej: parametry zabudowy ulicy Mierniczej są typowe dla układu urbanistycznego Przedmieścia Oławskiego
  • 29. 29 Układ urbanistyczny Po lewej: system kwartałów Po prawej: system kwartałów z zaznaczeniem pierzei budujących kwartały 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31 32 33 Granice opracowania i numeracja kwartałów struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
  • 30. 30 2.7. Układ urbanistyczny wg regulacji MPZP 429 286 372 202 203 86 16 85 305 292 468 189 243 Źródło: System Informacji Przestrzennej Wrocławia Analiza miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego pozwala nakreślić ramy rozwoju przestrzennego obszaru. Generalnie w obszarze opracowania miejscowe plany przewidują uzupełnienie luk w kwartałach zabudowy. W południowej części obszaru (tereny kolejowe) dopuszczona została zabudowa mieszkaniowa. Na terenie Placu Konstytucji 3 Maja przewiduje się funkcję handlową oraz biurową. Od strony Dworca Głównego powstanie przestrzeń publiczna z dużą ilością zieleni urządzonej. W bezpośrednim sąsiedztwie obszaru opracowania znajduje się Plac Spo- łeczny. Ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego przewidują powstanie nowego centrum Wrocławia o charakterze admini- stracyjno-biurowym. W obszarze pomiędzy ulicą Traugutta a nabrzeżem Oławy można zaob- serwować dążenie do stworzenia czytelnego połączenia z rzeką poprzez zaprojektowanie ulicy w przedłużeniu ulicy Mierniczej.
  • 31. 31 Układ urbanistyczny przewidziany w regulacjach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego struktura funkcjonalno-przestrzenna (i)
  • 32. 32 2.8. System zabudowy kwartałowej 1 2 3 64 5 33 3 5 Dominującą strukturą Przedmieścia Oławskiego jest typowy dla XIX-wiecz- nej zabudowy śródmiejskiej system zabudowanych i niezabudowanych kwartałów, wydzielonych stosunkowo regularną siatką ulic. Kamienicowe pierzeje tworzą zwarte kwartały zabudowy. Obszar Przedmieścia Oławskiego podlegał wielu przemianom ze względu na zniszczenia, którym uległ w trakcie II wojnie światowej oraz w następ- stwie powodzi w 1997 r. Przykładem strefy odbiegającej od XIX-wiecznego układu jest strefa ulicy Pułaskiego oraz skrzyżowanie ulicy Pułaskiego i Kościuszki. Ponadto występują pojedyncze obiekty odbiegające od parametrów XIX-wiecznej zabudowy (m.in. poprzez odmienną linię zabudowy, wysokość gzymsu czy braki w ciągłości pierzei ulicy). Liczne zabudowania powojenne nie zawsze dopasowane są do charakteru osiedla. Po 1945 roku powstały budynki wolnostojące oraz blokowe, nie respektujące historycznych linii za- budowy. Wciąż wskazać można wiele luk w zabudowie. Kwartały przyległe do terenów kolejowych oraz do nabrzeża Oławy cha- rakteryzuje mniej zwarta zabudowa. Przykłady stref odbiegających od systemu zwartej zabudowy kwartałowej 1. Skrzyżowanie ulic Dworcowej i Kościuszki 2. Skrzyżowanie ulic Kościuszki i Pułaskiego 3. Zabudowa pomiędzy ulicą Traugutta a nabrzeżem Oławy 4. Zabudowa przylegająca do terenów kolejowych 5. Plac Zgody 6. Kwartał pomiędzy ulicą Traugutta, Pułaskiego, Haukego-Bosaka, Krasińskiego
  • 33. 33 Przykłady stref odbiegających od systemu zwartej zabudowy kwartałowej 1. Skrzyżowanie ulicy Dworcowej i ulicy Kościuszki: w narożniku kwartału zrealizowano w 1967 roku wolnostojący budynek mieszkalny, tzw. Trzonolinowiec. 2. Skrzyżowanie ulicy Kościuszki i ulicy Pułaskiego: po powodzi w 1997 roku i wyburzeniu zachodniej pierzei ul. Pułaskiego w miejscu skrzyżowania ulic powstał nieregularny plac, obudowany z trzech stron współczesną zabudową. 3. Zabudowa pomiędzy ulicą Traugutta a nabrzeżem Oławy 4. Plac Zgody: nieregularny plac odbiega formą od układu urbanistycznego Przedmieścia Oławskiego 5. Zabudowa przylegająca do terenów kolejowych: struktura zabudowy na granicy z terenem kolejowym jest nieregularna. 6. Kwartał pomiędzy ulicą Traugutta, Pułaskiego, Haukego-Bosaka, Krasińskiego: kwartał przylegający do Placu Powstańców Warszawy jest niepełny. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 0 100 200 300 400 500 m 1 7 2 3 3 3 7 6 5 5
  • 34. 34 2.9. Parcelacja i wykorzystanie gruntu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 29 30 31 32 33 25% 20% 39% 34% 35% 32% 42% 49% 49% 33% 25% 29% 29% 44% 47% 48% 47% 55% 35% 43% 49% 33% 38% Po lewej: wykorzystanie gruntu Po prawej: powierzchnia kwartałów [ha] Wykorzystanie gruntu Mapa gęstości zabudowy kwartałów Przedmieścia Oławskiego pokazuje procentowo stosunek powierzchni zabudowanej do całkowitej powierzch- ni kwartału. Średnia wartość dla wszystkich kwartałów wynosi: ok. 40%. Gęstość zabudowy w wyodrębnionych kwartałach waha się od 25% - 55%. Jest ona wprost proporcjonalna do wielkości kwartału. W kwartałach, któ- re zostały przebudowane ze względu na poszerzenie ulicy Pułaskiego, gę- stość zabudowy wynosi od 20-35%. Kwartały o dobrze zachowanej struk- turze posiadają gęstość zabudowy powyżej 40%. Powierzchnia kwartałów Układ urbanistyczny Przedmieścia Oławskiego składa się z kwartałów za- budowy o zróżnicowanej powierzchni (najmniejsze z nich mają powierzch- nię: 0,5 - 1 ha, największe ponad 6 ha). Geometria kwartałów wynika z roz- woju urbanistycznego wzdłuż dawnych szlaków handlowych i późniejszych regulacji układu w II połowie. XIX wieku. Parcelacja Wzdłuż głównych ulic Przedmieścia Oławskiego zachowała się historycz- na parcelacja odpowiadająca zabudowanym działkom. Nieliczne wnętrza kwartałowe zawierają się w obrębie jednej działki. W pozostałych przypadkach podziały geodezyjne wewnątrz kwartałów nie odpowiadają podziałom wzdłuż ulic, tj. nie są przyporządkowane do poje- dynczych kamienic. 9,22 4,51 2,40 2,09 2,27 1,69 1,33 1,12 0,76 6,10 4,74 0,58 3,56 5,420,59 1,79 1,68 0,98 1,28 2,97 3,55 3,70 5,35 4,12 5,34 4,68 2,19 2,02 4,20 36% 28 12 51%
  • 35. 35 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 0 100 200 300 400 500 m Parcelacja gruntu
  • 36. 36 2.10. Struktury własnościowe Strukturę własności gruntów Przedmieścia Oławskiego przedstawio- no wskazując tereny należące do poszczególnych rodzajów podmio- tów, np. Skarbu Państwa, osób prywatnych czy gminy Wrocław (wraz z wyszczególnieniem rozporządzania tymi terenami – użytkowania wie- czystego, trwałego zarządu etc.). Grunty leżące pod historyczną zabudową Przedmieścia Oławskiego są w większości wypadków własnością Gminy Wrocław. Część gruntów gminnych oddana jest w użytkowanie wieczyste: są to głównie kamienice mieszkalne oraz pojedyncze działki (m.in. tereny zespołu zabudowy miesz- kaniowo-usługowej Angel Wings). Część terenów funkcjonuje w trwałym zarządzie, z czego większość to te- reny komunikacyjne oraz grunty wydzielone pod działalność obiektów edu- kacji publicznej, W zarządzie Skarbu Państwa znajdują się tereny kolejowe oraz pojedyncze działki. Na uwagę zasługuje struktura własności we wnętrzach kwartałów zabu- dowy, – tutaj dominującym typem własności są grunty gminne bez wieczy- stego użytkowania, co oznacza, że odpowiedzialność za zagospodarowanie i utrzymanie tych terenów należy do gminy, a nie do mieszkańców okolicz- nych kwartałów. Wśród gruntów będących własnością innych osób prawnych można wy- szczególnić tereny przynależące między innymi do Akademii Sztuk Pięk- nych, szpitala im. Marciniaka i Starostwa Powiatowego. Tereny prywatne rozmieszczone są równomiernie w obszarze opracowania.
  • 37. 37 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) Kategorie własności gruntów GW – Gmina Wrocław SP – Skarb Państwa Struktura własności gruntu brak danych dot. własności własność GW bez wieczystego użytkowania – pozostałe współwłasność GW i SP współwłasność GW własność GW bez wieczystego użytk. – oddana w użytk. własność GW bez wieczystego użytk. - w trwałym zarządzie własność GW z wieczystym użytkowaniem własność SP bez wieczystego użytk. – pozostałe współwłasność SP własność SP bez wieczystego użytk. – oddana w użytk. własność SP bez wieczystego użytk. – w trwałym zarządzie własność SP z wieczystym użytkowaniem własność innych osób prawnych współwłasność osób fizycznych i innych osób prawnych własność osób fizycznych własność nieustalona
  • 38. 38 2.11. Funkcje użytkowe Przedmieście Oławskie to śródmiejski obszar o dominującej funkcji miesz- kaniowo-usługowej. Około 40 – 50 % parterów mieści lokale handlowe lub usługowe, a większość z nich znajduje się przy ulicach Traugutta, Kościusz- ki i Komuny Paryskiej. Ponadto występują obiekty edukacji różnego szczebla: 2 szkoły podsta- wowe, 2 gimnazja, 3 zespoły szkół ponadgimnazjalnych oraz liceum ogól- nokształcące. Swoją siedzibę mają tu również szkoły wyższe: Akademia Sztuk Pięknych, Szkoła Jazzu i Muzyki Rozrywkowej oraz inne jednostki związane z edukacją: Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Pań- stwowa Akademia Nauk i Państwowa Szkoła Muzyczna II Stopnia. W obszarze opracowania znajduje się też komisariat policji, siedziba straży pożarnej, a także gmach Poczty Polskiej, siedziba Starostwa Powiatowego, biblioteki (Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna, Miejska Biblioteka Publicz- na Filia nr 53 i Filia nr 45) oraz liczne obiekty związane z ochroną zdrowia (między innymi Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka). Znajdujące się tu świątynie wyznaniowe to kościoły rzymsko-katolickie (kościół św. Maurycego i kościół św. Łazarza – obecnie nieczynny dla wier- nych), II zbór i kościół Chrześcijan Baptystów, zbór ewangelicko-metody- styczny oraz zbór Adwentystów Dnia Siódmego. W obszarze opracowania występują również obiekty o funkcji kulturalnej: Muzeum Etnograficzne oraz Muzeum Akademii Sztuk Pięknych. Na podstawie przeprowadzonej analizy można zauważyć, że koncentracja obiektów związanych z edukacją występuje głównie po zachodniej stronie ulicy Pułaskiego. Dominującą funkcją użytkową na Przedmieściu Oławskim jest funkcja mieszkaniowa. Wiele parterów kamienic mieści lokale usługowe bądź handlowe We wnętrzach kwartałowych zlokalizowane są obiekty, w których prowadzona jest działalność gospodarcza Muzeum Etnograficzne jest przykładem obiektu o funkcji kulturalnej Bliskość centrum Wrocławia powoduje, że w obszarze jest wiele budynków biurowych Szkoła podstawowa nr 2 jest jedną z wielu szkół na Przedmieściu Oławskim Wśród budynków użyteczności publicznej znajduje się wiele związanych z ochroną zdrowie. Powyżej: Apteka Bonifratrów Nowa siedziba Starostwa Powiatowego przy ulicy Kościuszki to obiekt o funkcji ponadlokalnej
  • 39. 39 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 0 100 200 300 400 500 m Funkcje użytkowe budynki mieszkalne budynki mieszkalne z parterem usługowym budynki usługowe budynki oświaty budynki użyteczności publicznej budynki kultury i kultu budynki techniczne obiekty hotelarskie siedziby organizacji pozarządowych budynki biurowe garaże, oficyny, itp. zabudowa w trakcie realizacji lub planowana
  • 40. 40 2.12. Mieszkalnictwo Program mieszkaniowy Miasto Wrocław opracowało program mieszkaniowy będący ofertą skie- rowaną dla mieszkańców oraz inwestorów. Jego istotą jest uruchomienie terenów pod zabudowę poprzez następujące działania: • sporządzenie, uchwalenie i doprowadzenie do wejścia w życie miejsco- wych planów zagospodarowania przestrzennego; • rozwiązanie problemu odprowadzania ścieków i zaopatrzenia w wodę; • rozwiązanie problemu dojazdu do terenu; • przygotowanie terenów będących własnością miasta do zbycia1 . W obrębie opracowania wydzielono 3 obszary rozwoju terenów pod miesz- kalnictwo, na których powstały budynki mieszkalne o zróżnicowanym standardzie: 49 – Świdnickie Przedmieście: budynki mieszkalne z funkcją handlowo- -usługową przy ul. Kościuszki 95-117 / Dąbrowskiego (06.2013). Planowana jest kontynuacja kolejnych etapów inwestycji. 50 – Przedmieście Oławskie część A: budynek mieszkalny TBS przy Puła- skiego (2007-2009) 51 – Przedmieście Oławskie Północne: budynek mieszkalny z funkcją han- dlowo-usługową Angel Wings (Faza A, 10.2005-12.2010). Planowana jest kontynuacja kolejnych etapów inwestycji. Lokale socjalne Na obszarze objętym opracowaniem zlokalizowanych jest 169 mieszkań socjalnych – wobec ogólnej liczby 1309 mieszkań socjalnych w całym Wrocławiu jest to 12,9 %, a wobec liczby mieszkań socjalnych w dzielnicy Krzyki (376) jest to niecałe 45 %. Na podstawie przeprowadzonej analizy wykazano, że przeważająca liczba lokali socjalnych pomiędzy ulicami Mier- niczą / Traugutta / Brzeską. Przeważają kamienice, w których jest tylko 1 mieszkanie socjalne. 1 www.wroclaw.pl 51 49 50 A B B C A: Angel Wings (faza A) – budynek mieszkalny z funkcją handlowo-usługową (10.2005-12.2010) B: Pułaskiego17/33 – budynek mieszkalny TBS (2007-2009) D: Kościuszki 95-117 / Dąbrowskiego – budynki mieszkalne z funkcją handlowo- usługową (06.2013) etap 1 obszary objęte programem mieszkaniowym tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową 1 lokal w kamienicy 2 lokale w kamienicy 3 lokale w kamienicy 4 lokale w kamienicy
  • 41. 41 struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) Procentowy udział Miasta w nieruchomościach mieszkaniowych 100 % 75 – 99 % 50 – 74 % 25 – 49 % 1 – 24 % budynki deweloperskie i spółdzielni mieszkaniowych budynki o funkcji niemieszkalnej W obszarze objętym opracowaniem znajduje się 445 budynków mieszkal- nych będących w zasobie komunalnym. 142 kamienic (32 % wskazane- go zasobu) stanowi wyłączną własność miasta. 40 % budynków posiada większościowy udział Miasta, 28 % to budynki posiada mniejszościowy udział Miasta. Łącznie w obszarze znajduje się 6356 mieszkań komunalnych, Średnia po- wierzchnia mieszkań to 54 m2 . Około 8% mieszkań (536 mieszkania) to mieszkania duże (o powierzchni powyżej 80 m2 ). Zaległości czynszowe najemców i użytkowników mieszkań wynoszą ok. 53 mln złotych. Średnie zadłużenie 1 mieszkania to ok. 8330 zł. Stopień zużycia budynków jest określany na ok. 50%. Stan techniczny bu- dynków jest często niezadowalający – w większości budynków zachodzi pilna potrzeba przeprowadzenia prac remontowych i modernizacyjnych. Problemem uniemożliwiającym przeprowadzenie kompleksowych re- montów jest skomplikowana sytuacja własnościowa. Większość budyn- ków znajduje się we współudziale miasta oraz właścicieli prywatnych. W obszarze występuje znaczna ilość mieszkań niesamodzielnych i sub- standardowych.
  • 42. 42
  • 43. 43 PrzedmieścieOławskie Analizy do Masterplanu 3.1. Układ drogowy 3.2. Komunikacja zbiorowa 3.3. Parkowanie 3.4. Stan techniczny nawierzchni 3.5. Ścieżki rowerowe masterplan 1. rozwój historyczny 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 3. transport i komunikacja 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 5. mieszkańcy i aspekty społeczne 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 7. środowisko 8. podsumowanie i ocena
  • 44. 44 Kategorie dróg wg Studium drogi główne drogi zbiorcze 3.1 Układ drogowy Układ drogowy Wewnętrzny układ drogowy Przedmieścia Oławskiego opiera się na trzech głównych trasach: nadrzędnej, w kierunku północno-południowym (ulica Pułaskiego) i dwóch w kierunku wschodnio-zachodnim (ulica Traugutta i ulica Kościuszki. Pozostałe ulice funkcjonują jako uzupełniające. PUŁASKIEGO TRAUGUTTA KOŚ CIUSZKI KOM UNY PARYSKIEJ M AŁACHOW SKIEGO DYREKCYJNA KRAKO WSKA KOŚ CIUSZKI OŁAWSKA NA GROBLI PL.POWSTAŃCÓ W WARSZA WY 30 30 B C III IV VI VII 30 30 Strefy ruchu uspokojonego, strefa płatnego parkowania Strefa B Strefa C Strefa ruchu uspokojonego Strefy ruchu uspokojonego, strefa płatnego parkowania Przedmieście Oławskie w obrębie granicy administracyjnej osiedla cha- rakteryzuje wysoki współczynnik motoryzacji. Wynosi on 362 samochody na 1000 mieszkańców Wrocławia. Współczynnik motoryzacyjny dla innych śródmiejskich dzielnic Wrocławia jest znacznie niższy (237-309), a średnia dla całego miasta 315 samochody. Powyższa statystyka przekłada się na przestrzenne aspekty związane z obecnością samochodów w mieście.
  • 45. 45 Kategorie dróg droga pierwszorzędna droga drugorzędna ważniejsze drogi droga jednokierunkowa transport i komunikacja 98 98 Podwale Dworcowa Krasińskiego Hercena Kniaziewicza Dąbrowskiego Pułaskiego Piłsudskiego Kościuszki Worcella Komuny Paryskiej Haukego-Bosaka Kościuszki Prądzyńskiego Świstackiego Więckowskiego Brzeska Zgodna Miernicza Łukasińskiego Prądzyńskiego Szybka Traugutta Traugutta Traugutta Plac Zgody ŻabiaŚcieżka Walońska Most Oławski W alońska Pułaskiego W ięckowskiego Chudoby Kościuszki Na Niskich Łąkach Krakowska Kom uny Paryskiej Plac Konsty-tucji 3 Maja Małachowskiego Pułaskiego 0 100 200 300 400 500 m transport i komunikacja
  • 46. 46 3.2 Komunikacja zbiorowa Przedmieście Oławskie jest bardzo dobrze obsługiwane ze strony komu- nikacji zbiorowej, której węzły znajdują się przy skrzyżowaniach głównych ulic. Atutem obszaru jest bliskość głównego dworca kolejowego. W obszarze opracowania kursują 4 linie tramwajowe: 3, 5, 0L oraz 0P. Linia tramwajowa nr 3 kursuje na trasie Pilczyce – Księże Małe, linia 5 na tra- sie Oporów – Księże Małe, a linie OL i OP zapewniają połączenie pomiędzy Dworcem Głównym PKP oraz Dworcem Nadodrze. W bezpośrednim są- siedztwie obszaru kursują linie tramwajowe: 2, 4, 5, 8, 9, 10, 11 i 33+. Linie tramwajowe biegną wzdłuż głównych ulic komunikacji kołowej: ul. Piłsudskiego, Pułaskiego, Traugutta, Krakowska. Największym wę- złem komunikacyjnym jest obszar tzw. Placu Społecznego. Jest to węzeł o znacznej uciążliwości dla pasażerów ze względu na duże odległości po- między poszczególnymi przystankami w jego obrębie. Obecnie torowisko tramwajowe na ulicy Kościuszki pomiędzy ulicami Pu- łaskiego i Krakowską jest wykorzystywane jako awaryjne ze względu na jego zły stan techniczny. Ważnym ciągiem komunikacji zbiorowej jest ulica Kołłątaja, położona poza granicą opracowania. Zapewnia ona dostępność dla ulicy Dworcowej i przyległych kwartałów zabudowy. Wzdłuż ulicy Kołłątaja kursują linie tramwajowe 2, 5, 8, 9, 11. Przystanki komunikacji autobusowej rozmieszczone są wzdłuż głównych ulic. Przedmieście Oławskie obsługiwane jest przez linie dzienne i nocne, których przystanki zlokalizowane są głownie przy przystankach komuni- kacji tramwajowej. W granicach opracowania kursuje 6 linii komunikacji nocnej. Dworzec Główny PKP z przyległym Dworcem PKS zapewniają połącze- nia aglomeracyjne, krajowe i międzynarodowe. W ich obrębie znajdują się istotne węzły przesiadkowe komunikacji zbiorowej. Węzły komunikacji publicznej przystanki autobusowe przystanki tramwajowe węzły komunikacji publicznej postój taksówek
  • 47. 47 Podwale Dworcowa Krasińskiego Hercena Kniaziewicza Dąbrowskiego Kościuszki Worcella Komuny Paryskiej Haukego-Bosaka Kościuszki Prądzyńskiego Świstackiego Więckowskiego Brzeska Zgodna Miernicza Łukasińskiego Prądzyńskiego Szybka Traugutta Traugutta Traugutta Plac Zgody ŻabiaŚcieżka Walońska Most Oławski W alońska W ięckowskiego Chudoby Kościuszki Na Niskich Łąkach Krakowska Kom uny Paryskiej Dworcowa Plac Konsty-tucji 3 Maja Pułaskiego 0 100 200 300 400 500 m 149146145A145146A 901 900L 120 114 250240 901 900L 120 114 901 900L 120 114 120 243114901900L N N 240 250 409406 149146145A406 146145K253D243241 35 0P 0L 0P 259811 259811 0P 0L 350P 350L 3 5 10 5 4 33+ 3 5 10 5 4 33+ transport i komunikacja Komunikacja zbiorowa Trasy komunikacji autobusowej Trasy komunikacji tramwajowej Przystanki autobusowe Przystanki tramwajowe 46, 14 Linie tramwajowe i autobusowe
  • 48. 48 3.3 Parkowanie Parkowanie samochodów w obrębie obszaru opracowania jest istotnym problemem wpływającym na kształt i funkcjonowanie przestrzeni. Duża gęstość zaludnienia obszaru oraz lokalizacja różnych usług i handlu gene- rują duże zapotrzebowanie na miejsca parkingowe. Przedmieście Oławskie (w obrębie granicy administracyjnej osiedla) cha- rakteryzuje wysoki współczynnik motoryzacji. Wynosi on 362 samochody na 1000 mieszkańców Wrocławia (średnia dla całego Wrocławia to 315). Współczynnik motoryzacyjny dla innych śródmiejskich dzielnic Wrocławia jest znacznie niższy (237-309). Powyższa statystyka przekłada się na prze- strzenne aspekty związane z obecnością samochodów w obszarze. 1. Parkowanie wzdłuż ulic to najbardziej powszechna forma parkowa- nia. Na większości z 27 ulic obszaru występuje parkowanie po obu stro- nach jezdni (równoległe bądź pod kątem 45° do jezdni). Po godzinie 17.oo, gdy większość mieszkańców wraca do domów, wykorzystanie miejsc parkingowych wzdłuż ulic jest niemal 100-procentowe. Niekorzystnym zjawiskiem związanym z tą formą parkowania są trudności powstające w pieszym poruszaniu się po ulicy. 2. Parkowanie zorganizowane oraz "dzikie" we wnętrzach kwartałów Parkowanie zorganizowane występuje przeważnie w obrębie nowych in- westycji mieszkaniowych. Parkingi te liczą na ogół kilkanaście stanowisk i są uporządkowane dzięki oznakowaniu poziomemu nawierzchni. W więk- szości podwórek zaobserwowano niezorganizowane, "dzikie" parkowanie, które jest uciążliwe dla mieszkańców. W wielu wypadkach parkujące sa- mochody stanowią dużą barierę przestrzenną, uniemożliwiającą wyko- rzystanie podwórek przez mieszkańców na inne cele. W wielu wnętrzach kwartałów znajdują się wolnostojące garaże dla samochodów. 3. Parkingi strzeżone (płatne) są formą zorganizowanego parkowania. W obszarze objętym opracowaniem zlokalizowano 5 parkingów strzeżo- nych i ogrodzonych. Ponadto obszar częściowo należy do strefy C płatnego parkowania, który ograniczony jest od wschodu ulicą Pułaskiego. 4. Parkingi wbudowane zgodnie z wymogami dokumentów nadrzędnych posiadają narzucony obowiązek organizacji miejsc postojowych w gra- nicach działki, na której zlokalizowana jest inwestycja. Współcześnie po- wstające budynki często posiadają zorganizowane, najczęściej podziemne parkingi. W obszarze opracowania powstaje zabudowa, w której usytuo- wane będą podziemne garaże. Po lewej: ulica Komuny Paryskiej: samochody zaparkowane są równolegle do jezdni. Po prawej: ulica Chudoby: szerokość ulicy umożliwia obustronne parkowanie prostopadłe. Po lewej: wnętrze kwartału między ulicami Traugutta, Prądzyńskiego, Zgodną i Komuny Paryskiej – zorganizowano parking dla mieszkańców. Po prawej: parking strzeżony płatny przy skrzyżowaniu ulic Szybkiej i Traugutta. Garaż naziemny przy nowej inwestycji mieszkaniowej przy ul. Prądzyńskiego Parkowanie na trawnikach w podwórzach: po lewej wnętrze kwartału pomiędzy ulicami Pułaskiego, Komuny Paryskiej i Kościuszki, po prawej pomiędzy ulicami Traugutta, Komuny Paryskiej i Więckowskiego.
  • 49. 4949 0 100 200 300 400 500 m Parkowanie parkingi zorganizowane parkingi zorganizowane strzeżone parkingi "dzikie" parkowanie wzdłuż ulic postój taksówek wzdłuż ulic istniejące budynki z garażami powstające budynki z garażami parking wielopoziomowy B B B B B B B transport i komunikacja
  • 50. 50 3.4 Stan techniczny nawierzchni ulic ulice odremontowane obszary potencjalnych utrudnień najbardziej obciążone odcinki ulic ulica o największym obciązeniu stan nawierzchni dobry stan nawierzchni średni stan nawierzchni lichy stan nawierzchni zły sygnalizacja świetlna przejścia dla pieszych brak przejść przy skrzyżowaniach brak przejść przy obiektach oświaty Nawierzchnie ulic nawierzchnia asfaltowa nawierzchnia kamienna nawierzchnia betonowa torowisko betonowe lub kamienne torowisko z tłucznia Stan techniczny nawierzchni Nawierzchnie jezdni Przedmieścia Oławskiego są przeważnie asfaltowe lub brukowe. Wyjątek stanowi ulica Szybka o nawierzchni betonowej jako droga dojazdowa do zabudowy wielorodzinnej i usługowej. Asfalt został wprowadzony w miejsce nawierzchni brukowych w celu poprawy stanu technicznego jezdni. W ostatnich latach remonty przeszły ulice Kościuszki (częściowo), Małachowskiego i Traugutta. Wykonano również komplekso- wą przebudowę ulicy Pułaskiego. Wieloletni Plan Inwestycyjny Wrocławia na lata 2013-2017 przewiduję w 2016 roku przebudowę ul. Pułaskiego na odcinku Kościuszki / Małachowskiego. Strategiczną inwestycją dla miasta Wrocławia będzie budowa Śródmiejskiej Trasy Południowej (ŚTP) 2017+ łączącej Plac Strzegomski z Placem Społecznym, co będzie się wiązało z poszerzeniem ulicy Pułaskiego. Kostka brukowa przy ul. Kościuszki Powyżej zmodernizowana ulica Traugutta Historycznie typową nawierzchnią jest kostka brukowa – jak na ulicy Stacha Świstackiego
  • 51. 51 transport i komunikacja Nawierzchnie stref pieszych Stan techniczny nawierzchni chodników stan dobry stan średni stan zły Nawierzchnie chodników nawierzchnia betonowa nawierzchnia kamienna nawierzchnia mieszana nawierzchnia asfaltowa Nawierzchnie chodników na Przedmieściu Oławskim dzielą się na cztery rodzaje: kamienne, betonowe, asfaltowe i mieszane. Materiałem historycz- nym jest kostka brukowa, występująca m.in. wzdłuż ulic Mierniczej i Prą- dzyńskiego. Betonowe i betonowo-kamienne chodniki ulic Traugutta i Pu- łaskiego utrzymane są w bardzo dobrym stanie technicznym, podobnie jak betonowe chodniki ulicy Kościuszki. Asfaltowe chodniki występują głównie przy ul. Krasińskiego. Wieloletni Plan Inwestycyjny Wrocławia na lata 2013-2017 przewiduje po- prawę stanu chodnika ul. Kniaziewicza (od Pułaskiego do Dąbrowskiego) oraz przebudowę chodników ulicy Mierniczej. Kamienny chodnik ulicy Kniaziewicza Betonowy chodnik ulicy Haukego-Bosaka Zmodernizowany chodnik ulicy Traugutta o nawierzchni kamienno-betonowej Asfaltowy chodnik ulicy Krasińskiego
  • 52. 52 3.5 Ścieżki rowerowe Wrocławskie rowerowe trasy główne przebiegają: • w północnej część Placu Powstańców Warszawy (Placu Społecznego), • na południowym-wschodzie wzdłuż ulicy Krakowskiej, • w centrum wzdłuż ul. Pułaskiego. Trasy te nie są obecnie ze sobą połączone, ale według „Koncepcji podsta- wowej sieci tras rowerowych we Wrocławiu – układ docelowy. Trasy rowe- rowe w rejonie Śródmieścia.” Połączenie ich nastąpi poprzez stworzenie następujących planowanych tras głównych: • Krakowska z Pułaskiego wzdłuż ul. Kościuszki oraz Traugutta; • Pułaskiego z częścią usytuowaną po północnej części Placu Społecz- nego wzdłuż ul. Walońskiej oraz Dobrzyńskiej. Projektowane są jednocześnie wzdłuż ulic trasy rowerowe zbiorcze, uzu- pełniające główny układ komunikacyjny (Piłsudskiego, przedłużenie Koś- ciuszki, Komuny Paryskiej, Oławska). Poprzez Plac Społeczny przebiegają obecnie również dwa szlaki rekreacyj- no-turystyczne: Szlak Odry oraz europejski szlak EuroVelo9, które wspiera Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju. Również bulwar rzeki Odry oraz Oławy przystosowany jest do rekreacyjnego ruchu rowerowego. Istniejąca infrastruktura rowerowa Trasy główne Parkingi rowerowe Stacje roweru miejskiego Projektowana infrastruktura rowerowa Trasy główne Trasy zbiorcze Trasy rekreacyjne Szlaki rowerowe EuroVelo9 Rowerowy Szlak Odry
  • 53. 53 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) PrzedmieścieOławskie Analizy do Masterplanu 4.1. Struktura przestrzenna 4.2. Strefy wejściowe 4.3. Osie widokowe i sekwencje przestrzenne 4.4. Typologia przestrzeni publicznych 4.5. Ulice 4.6. Oświetlenie 4.7. Zieleń 4.8. Wnętrza kwartałów zabudowy 4.9. Miejsca targów ulicznych, kioski 4.10. Wyposażenie przestrzeni publicznych 4.11. Wyposażenie wnętrz podwórkowych 4.12. Rzeźby 4.13. Zabudowa 4.14. Wysokość zabudowy masterplan 1. rozwój historyczny 2. struktura funkcjonalno-przestrzenna (i) 3. transport i komunikacja 4. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 5. mieszkańcy i aspekty społeczne 6. struktura gospodarcza i miejsca pracy 7. środowisko 8. podsumowanie i ocena 4.15. Stan techniczny zabudowy  4.16 Dachy 4.17. Elewacje  4.18. Strefy parterów i elementy reklamy  4.19. Balkony, wykusze, bramy i przejazdy 4.20. Okna, drzwi, detale architektoniczne 4.21. Inwestycje (2008-2013)  4.22. Planowane inwestycje (2013+)  4.23. Przedmieście Oławskie (2017+) 
  • 54. 54 4.1 Struktura przestrzenna Przedmieście Oławskie posiada czytelny układ przestrzenny, wyznacza go nieregularna siatka ulic głównych, istniejących od XIV wieku (ulice: Komuny Paryskiej, Pułaskiego, Traugutta) oraz ulicy Kościuszki (utworzonej na po- czątku XIX wieku – 1807). Układ tych ulic został uregulowany w II połowie XIX w. (pierwszy plan budowlany dla Wrocławia), w 1860 dokonano geo- metrycznej parcelacji istniejących dróg oraz wyznaczono ulice poprzeczne. W dalszej kolejności powstały kwartały przyległe do terenów kolejowych. (1870 – powstaje kwartał Kościuszki - Więckowskiego – Brzeska - Świ- stackiego - obszar wówczas słabo zagospodarowany). W II połowie XIX w. struktura urbanistyczna posiadała geometryczną formę. W strukturze przestrzennej Przedmieścia Oławskiego można wyodrębnić kilka typów kwartałów zabudowy: • kwartały duże (jak np. kw. pomiędzy ulicami Pułaskiego, Komuny Pa- ryskiej, Prądzyńskiego), • kwartały średniej wielkości (jak np. kw. ulic Kościuszki, Więckowskiego, Chudoby, Brzeska), wśród tych kwartałów można wyróżnić dwa pod- typy: kwartały „wertykalne”/pionowe jak np. ww. kwartał Kościuszki, Więckowskiego, Chudoby, Brzeska oraz kwartały „horyzontalne” jak np. kw. Krasińskiego, Haukego-Bosaka, Pułaskiego, Worcella) • kwartały najmniejsze: jak np. kw. ulic Hercena, Komuny Paryskiej, Kra- sińskiego, Kniaziewicza. Większość kwartałów zabudowy ma kształt prostokąta, jednak przebieg historycznych dróg zdeterminował powstanie kwartałów o kształcie trój- kątnym i trapezowym. Tereny pomiędzy ulicą Traugutta a rzeką Oławą nie posiadają czytelnego układu przestrzennego. Przebieg ulic w obrębie obszaru opracowania również wynika z historii rozwoju układu urbanistycznego. Główne ulice, będące reliktem szlaków historycznych, nie posiadają regularnej geometrii, co pozytywnie wpływa na tworzenie się zamknięć perspektywicznych. Główne ulice w obszarze opracowania, które wpływają na kompozycję przestrzeni całości: ulica Pułaskiego, ulica Kościuszki, ulica Traugutta, ulica Komuny Paryskie, są to najdłuższe ulice, o nieregularnej geometrii. Pozostałe ulice, które są krótsze, cechuje regularny przebieg oraz obudo- wanie historyczną zabudową kamienicową. Tworzą one zwarte wnętrza urbanistyczne o proporcjach wysokości pierzei do szerokości ulicy 1:1. Pa- rametry te niekorzystnie wpływają na możliwość doświetlenia mieszkań przez światło słoneczne, ale i tworzą niepowtarzalny charakter miejsca. Obszar opracowania jest czytelny w strukturze miasta, możliwe jest wy- znaczenie jego granic. • Od północy naturalną granicę stanowi obszar Placu Powstańców War- szawy (Placu Społecznego) [wzdłuż ulicy Traugutta (od skrzyżowania z Fosą Miejską), ulicy Walońskiej, przez Most Oławski]. W przyszłości planowana jest ponowna urbanizacja obszaru. • Od wschodu naturalną granicę stanowi północne nabrzeże Oławy na odcinku od Mostu Oławskiego do ulicy Na Niskich Łąkach. Obecnie te- reny nabrzeża Oławy zagospodarowane są w niewielkim stopniu. • Południową barierą przestrzenną są tory kolejowe wraz z przyległymi do nich terenami. • Od strony zachodniej naturalną granicę przestrzenną stanowi Fosa Miejska. Na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto, że granicą jest ulica Dworcowa, umownie oddzielająca Przedmieście Oławskie od strefy centrum i dworca PKP. Po lewej: system kwartałów i ulic Po prawej: struktura przestrzenna obszaru
  • 56. 56 4.2 Strefy wejściowe Widok z Mostu Rakowieckiego w kierunku Przedmieścia Oławskiego Widok z ulicy Krakowskiej na zbieg ulic Traugutta i Kościuszki Widok z ulicy Dyrekcyjnej na wiadukt kolejowy Widok w kierunku na Przedmieście Oławskie ze skrzyżowania ulicy Oławskiej i Piotra Skargi Strefa wejsćiowa od ulicy Oławskiej (1) Strefy wejściowe od strony Starego Miasta i ul. Podwale 1. Ulica Oławska – na odcinku pomiędzy ulicami Kazimierza Wielkiego a Traugutta jest uciążliwą arterią komunikacyjną. Od skrzyżowanie z ul. Krasińskiego ul. Oławska przechodzi w ulicę Traugutta, która jest jedną z głównych ulic Przedmieścia Oławskiego oraz w stronę Placu Społeczne- go (Placu Powstańców Warszawy), 13. Ulica Podwale – jest ulicą ciągnącą się wzdłuż zewnętrznego obwodu Fosy Staromiejskiej. Na odcinku pomiędzy ulicą Kołłątaja a ulicą Dworcową ulica Podwale łączy się z ulicą Komuny Paryskiej. 12. Ulica Kościuszki – jest fragmentem dawnego szlaku rokadowego i prze- biega równoleżnikowo przez Przedmieście Świdnickie. Historycznie łączyła ze sobą Przedmieście Mikołajskie z Przedmieściem Oławskim. 11. Ulica Piłsudskiego – przebiega równolegle do historycznego centrum miasta i łączy Dworzec Świebodzki z Dworcem Głównym. Jej przedłuże- niem jest ulica Małachowskiego leżąca w granicach opracowania. Strefa wejściowa od strony południowej 10. Ulica Dyrekcyjna – łączy dwie ważne arterie (ul. Śleżną z ul. Pułaskiego i jest również fragmentem drogi krajowej nr 98. Na odcinku pomiędzy tora- mi kolejowymi (ul. Sucha i ul. Pułaskiego) ulica Dyrekcyjna przebiega pod wiaduktem kolejowym (tzw. wąskie gardło). W ramach budowy śródmiej- skiej trasy południowej planowane jest poszerzenie wiaduktu. Strefa wejściowa od strony wschodniej 9. Ulica Krakowska – jest wylotową arterią komunikacyjną, wzdłuż niej koncentruje się zabudowa o charakterze przemysłowym. Krakowska jest przedłużeniem ulicy Traugutta i łączy się z ulicą Kościuszki. Strefy wejściowa od strony Placu Społecznego (Placu Powstańców Warszawy) 2. Ulica Krasińskiego – prowadzi do obszaru z Parku Juliusza Słowackiego. 3. Ulica Kujawska – jest fragmentem węzła komunikacyjnego w rejonie Pl. Społecznego i stanowi głownie dostęp dla pojazdów samochodowych. 4. Ulica Plac Powstańców Warszawy oraz ulica Mazowiecka to strefy wej- ściowe o utrudnionym dostępie dla pieszych, łączące Przedmieście Oław- skie z obiektami użyteczności publicznej zlokalizowanymi wzdłuż bulwaru Dunikowskiego i wybrzeża Słowackiego. Strefy wejściowe od strony Oławy 5. Most Oławski – łączy ulicę Walońską z ulicą Na Grobli (biegnącą wzdłuż lewego brzegu Oławy. 6. Ulica Szybka – łączy ulice Traugutta i Na Grobli. Na wysokości Oławy przechodzi w kładkę pieszą. 7. Żabia Ścieżka (most/kładka) – łączy obszar objęty opracowaniem z te- renami rekreacji znajdującymi się przy prawym brzegu Oławy (Park na Niskich Łąkach, boisko piłkarskie, ogródki działkowe). Od lewego brzegu Oławy Żabia Ścieżka jest ciągiem pieszo-rowerowym. 8. Most Rakowiecki – jest fragmentem ulicy Na Niskich Łąkach, biegnącej równolegle do Żabiej Ścieżki i zapewniającej dostęp do terenów rekreacji przy prawym brzegu Oławy. Most Rakowiecki wraz z ulicą Na Niskich Łą- kach łączy Przedmieście Oławskie z dzielnicą mieszkaniową Rakowiec, za- pewnia dostęp kołowy do siedziby Ośrodka Szkolenia Kierowców Polskiego Związku Motorowego, jak i stadionu KS Polonia.
  • 57. 57 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) Strefy wejściowe od strony rzeki Oławy 5. Most Oławski 6. ul. Szybka (kładka piesza) 7. Żabia Ścieżka (most/kładka) 8. Most Rakowiecki Strefy wejściowe od strony Placu Społecznego 2. ul. Krasińskiego 3. ul. Kujawska 4. ul. Plac Powstańców Warszawy Strefy wejściowe od Podwala i Starego Miasta 1. ul. Oławska 11. ul. Piłsudskiego 12. ul. Kościuszki 13. ul. Podwale 1. ul. Oławska Pozostałe wejścia 9. ul. Krakowska 10. ul. Dyrekcyjna (wiadukt) 13 1 2 12 11 10 9 8 3 4 5 6 7 Widok z Mostu Oławskiego w kierunku obszaru opracowania Widok z kładki pieszej na Żabiej Ścieżce Widok z Mostu Rakowieckiego w kierunku ulicy Na Niskich Łąkach Główne ulice Główne wejścia Pozostałe wejścia Wejścia piesze
  • 58. 58 4.3 5. Widok z ul. Kościuszki na Trzonolinowiec 6. Widok z ul. Krakowskiej na ul. Traugutta i Kościuszki 7. Widok z ul. Krasińskiego na gmach Poczty Głównej 8. Widok z ul. Traugutta na kościół św. Maurycego 4. Widok na wieżę pływalni miejskiej 11. Widok na Galerię Dominikańską i kościół Definicje oś kompozycyjna – wyobrażalna pro- sta biegnąca przez środek jakiegoś układu elementów przestrzennych, np. zespołu lub zespołów zabudowy, parku, miasta itd. oś widokowa – wyobrażalna prosta kierująca wzrok na charakterystyczne ele- menty zagospodarowania terenu lub tere- nów, w tym elementy znajdujące się poza obszarem planu (np. określane generalnie jako krajobraz). dominanta – obiekt budowlany lub jego część, która koncentruje uwagę obser- watorów ze względu na swoją wysokość, wielkość lub wyróżniającą formę architek- toniczną. krajobraz kulturowy – jest tworzony przez człowieka w wieloletnim procesie twórczym cechującym się wielką różno- rodnością form. Różnorodność ta determi- nowana jest przez wiele czynników. Dwa najważniejsze z nich to czas i miejsce po- wstania [Pawłowska 2001]. 1. Widok na ul. Komuny Paryskiej i ul. Kościuszki 2. Widok na ul. Pułaskiego Osie widokowe i sekwencje przestrzenne
  • 59. 59 9. Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel Wings 10. Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel Wings 1. 3. Widok na ul. Traugutta i kościół św. Trójcy 2. 3. 4. 5. 6. 7. 11. 8. 9. 10. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
  • 60. 60 4.3 Widok z ul. Mierniczej na osiedle Angel Wings. Interesująca, łamana oś widokowa, ograniczona 6-kondygnacyjną historyczną zabudową. Szerokość ulicy od fasady do fasady mieści się w granicach 18m–22 m. Widok na dominantę 12-piętrowego trzonolinowca znajdującego się na skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Dworcowej. Widok na ulicę Pułaskiego - długa oś widokowa zamknięta w oddali przez zabudowę Widok na dominantę wieży kościoła św. Maurycego przy ul. Traugutta Widok z ul. Krakowskiej na budynek narożnego kwartału na priorytetowym skrzyżowaniu ulic Traugutta i Kościuszki Widok z ul. Kościuszki zamknięty prostopadłą pieżeją Widok z z ul. Stanisława Więckowskiego na narożnik kwartału przy ul Komuny Paryskiej Sekwencje przestrzenne powstają dzięki charakterystycznym układom ur- banistycznym. Osie widokowe tworzone są przez ukształtowane ulice wraz towarzyszącą zabudową, skierowane często na dominanty występujące w krajobrazie. Przestrzeń rozpoznawalna wspomaga orientację w terenie, sprawia, iż identyfikujemy się z danym miejscem, jest bardziej przyjazna dla odbiorców i bardziej interesująca dla ludzi z zewnątrz. Na Przedmieściu Oławskim długie osie widokowe ukształtowane są przez główne ulice Traugutta, Kościuszki i Pułaskiego. Niektóre z krótszych ulic zamknięte są poprzez prostopadle ustawione do nich pierzeje, niektóre za- mykane są przez charakterystyczne narożniki przeciwległych kamienic. Do głównych dominant z pewnością zaliczyć można wieżę kościoła św. Maurycego oraz św. Trójcy, Trzonolinowiec, budynek Fortum, osiedle Angel Wings oraz biurowiec znajdujący się przy ulicy Traugutta.
  • 61. 61 Osie widokowe i sekwencje przestrzenne dominanty budynki zamykające osie widokowe ulic narożniki budynków na zamknięciu osi ulic budynki oraz zespoły zabytkowe o dużej wartości kulturowej punkty widokowe charakterystyczne narożniki budynków Widoki w kierunku: 1. wieży budynku pływalni miejskiej 2. Obserwatorium 3. Galerii Dominikańskiej 4. kościoła św. Bernardyna 5. biurowca przy ul. Traugutta 6. Poczty Głównej 7. katedry św. Krzyża 8. kościoła św. Jana Chrzciciela 9. biurowca Fortum 10. kościoła św. Maurycego 11. kościoła św. Trójcy 12. budynku Angel Wings 13. budynku przy ul. Szybkiej 14. budynku z ul. Krakowskiej 15. Trzonolinowca 16. centrum handlowego osie widokowe na budynki zamykające przestrzeń ulic osie widokowe na narożniki budynków osie widokowe na zieleń skweru oś widokowa w kierunku murali struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
  • 62. 62 4.4 Typologia przestrzeni publicznych Przedmieście Oławskie posiada czytelny system przestrzenny. Jego głów- nymi elementami są ciągi ulic oraz węzły funkcjonalno-przestrzenne, po- wstałe na ogół na skrzyżowaniach ulic – są to miejsca, z których częściej korzystają mieszkańcy osiedla i odwiedzający, co podyktowane jest z regu- ły względami funkcjonalnymi (np. węzły przesiadkowe, oferta handlowo- -usługowa, funkcje o charakterze ponadlokalnym). Jako „rdzeń” osiedla można określić ulice Pułaskiego, Traugutta i Kościusz- ki. Tutaj występują miejsca węzłowe związane z lokalizacją przystanków komunikacji zbiorowej, głównie w rejonie ulicy Pułaskiego oraz zbiegu ulic Kościuszki, Traugutta i Krakowskiej. Pozostałe miejsca wskazane jako kluczowe punkty węzłowe systemu przestrzeni publicznych to węzły prze- siadkowe o mniejszej ilości przystanków, jak również skwery czy strefy wejściowe do obiektów o szczególnym znaczeniu. Sieć pozostałych ulic uzupełnia system przestrzenny osiedla. Teren zieleni urządzonej pomiędzy ulicą Podwale i Krasińskiego jest roz- ległym skwerem, w którego obrębie mieszczą się place zabaw dla dzieci i miejsca rekreacji. Jest to największe otwarte miejsce wspólne, które jest zagospodarowane i używane zgodnie ze swoim przeznaczeniem. Zagospodarowane nabrzeże Oławy, które zostało zrealizowane w związku z prywatną inwestycją mieszkaniową Angel Wings, jest powszechnie do- stępne. Dzięki dobremu zachowaniu struktury przestrzennej, również historyczny charakter osiedla odznacza się znaczną czytelnością. Miejscowe zakłócenia pochodzą z okresu powojennego i polegają na wprowadzeniu nowych form w układzie urbanistycznym – nie respektujących uprzednio ukształtowa- nego porządku. Przebudowa ulicy Haukego-Bosaka skutkowała zmianą pierwotnych pro- porcji i wprowadzeniem szpaleru drzew. Znaczną ingerencję w historyczny układ przestrzenny stanowi przebudowa ulicy Pułaskiego.
  • 63. 0 100 200 300 400 500 m 3. 4. GŁÓWNE WĘZŁY 6. Rejon skrzyżowania ulic Pułaskiego i Traugutta 7. Rejon skrzyżowania ulic Pułaskiego i Komuny Paryskiej 8. Rejon skryżowania ulic Pułaskiego i Kościuszki 9. Rejon skrzyżowania ulic Traugutta, Żabia Ścieżka i Plac Zgody 11. Rejon u zbiegu ulic Traugutta, Kościuszki i Krakowskiej POZOSTAŁE WĘZŁY 1. Rejon skrzyżowania ulic Haukego- Bosaka i Krasińskiego 2. Rejon u zbiegu ulic Podwale, Krasińskiego i Komuny Paryskiej 3. Rejon skrzyżowania ulic Kościuszki i Dworcowej 4. Ulica Dworcowa na odcinku pomiędzy ul. Kościuszki i Piłsudskiego 5. Rejon skrzyżowania ulic Kniaziewicza i Krasińskiego 10. Rejon skrzyżowania ulic Komuny Paryskiej i Kościuszki 12. Strefa wejściowa wraz z parkingiem przed sklepem wielkopowierzchniowym MIEJSCA SZCZEGÓLNE 13. Fragment zagospodarowanego nabrzeża Oławy 14. Przestrzeń ulicy Haukego-Bosaka ze szpalerem drzew 15. Park i plac zabaw pomiędzy ul. Podwale i ul. Krasińskiego POŁĄCZENIA POMIĘDZY WĘZŁAMI przystanek autobusowy przystanek tramwajowy Kluczowe punkty systemu przestrzeni publicznych 5. 7. 8. 2. 1. 6. 14. 15. 13. 12. 9. 10. 11. 63 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II)
  • 64. 64 4.5 Ulice Po lewej: Przekrój B-B (Ulica Pułaskiego) Po prawej: Przekrój A-A (Ulica Traugutta) skala 1:500 Na potrzeby niniejszej analizy zastosowano jako kryterium określające typ ulicy jej szerokość mierzoną od fasady do fasady. W niektórych wypadkach proporcje ulic zostały zmienione w wyniku przebudowy czy braku odbudo- wy historycznego układu urbanistycznego. Szerokość większości ulic w obrębie zachowanego historycznego układu urbanistycznego wynosi pomiędzy 15 a 18 m. Ulica Chudoby (5) jest ulicą o szerokości nieco ponad 18 m (18,69 m) – gaba- ryty te umożliwiają ruch dwukierunkowy (2 pasy ruchu) w oraz obustronne parkowanie wzdłuż jezdni pod kątem 45º C. Ulica Kościuszki (3) i (4) jest jedną z najstarszych ulic w obrębie obszaru opracowania. W wyniku przebudowy historycznego układu obecnie jej przekrój poprzeczny w poszczególnych odcinkach jest różny. Na odcinku pomiędzy ul. Chudoby i ul. Więckowskiego (4) ulica ma szerokość 22 m, co umożliwia ruch dwukierunkowy (3 pasy ruchu), ruch tramwajowy. Pojaz- dy parkują tu obustronnie, skośnie, wykorzystując częściowo chodniki. Na odcinku pomiędzy ul. Pułaskiego i Dąbrowskiego (3) szerokość ulicy to już ponad 27 m, w jej obrębie występuje ruch dwukierunkowy (3 pasy) jezdni oraz parkowanie równoległe wzdłuż ulicy. Ulica Dąbrowskiego (1) posiada zachowane historyczne gabaryty, szero- kość pomiędzy jej pierzejami to 15,5 m, co umożliwia jednokierunkowy ruch kołowy (2 pasy) oraz parkowanie równoległe po obu stronach jezdni. Ulica Pułaskiego (2) jest przykładem ulicy o zmienionych gabarytach prze- strzennych. W latach 2011—2012 zrealizowano przebudowę ulicy (jezdni) na odcinku ul. Traugutta i Kościuszki. Obecnie ulica posiada jezdnię o szero- kości 11 m, co umożliwia ruch dwukierunkowy (3 pasy jezdni), wydzielone torowisko tramwajowe oraz wydzielony parking dla ponad 50 samocho- dów. Szerokość ulicy od fasady do fasady sięga do 50 m. Ulica ma charakter arterii komunikacyjnej, jest częścią drogi krajowej nr 8 i 98 (alternatywna trasa dla Autostradowej Obwodnicy Wrocławia) oraz trasy europejskiej E67 łączącej Europę Środkową z Finlandią. Ulica Kościuszki (3) i (4) na odcinku pomiędzy ul. Pułaskiego i ul. Krakowską posiada awaryjne torowisko tramwajowe, którego niezadowalający stan techniczny uniemożliwia jego regularną eksploatację.
  • 65. 65 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) Typy ulic wg szerokości 12 m - 15 m 15 m -18 m 18 m - 21 m 21 m - 24 m 24 m - 27 m 27 m - 30 m > 30 m 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 A A Ulica Dąbrowskiego Ulica Pułaskiego Ulica Kościuszki Ulica Kościuszki Ulica Chudoby 6 7 8 9 10 B B 7 8 6 10 9
  • 66. 66 4.6 Oświetlenie Podstawowe typy oświetlenia występujące na Przedmieściu Oławskim to: • latarnie wiszące, • latarnie wolnostojące, • latarnie mocowane na budynkach. Najbardziej doświetlone są główne ulice kategorii zbiorczej o wzmożonym ruchu komunikacji kołowej i tramwajowej, przede wszystkim ul. Generała Kazimierza Pułaskiego. Jej wyposażenie jest zróżnicowane, począwszy od latarni wiszących, oświetlających jezdnię, poprzez wolnostojące, oświetla- jące trasę tramwajową i ciąg pieszo-rowerowy, po lampy niskie, do 6 m wysokości, znajdujące się przy przystankach tramwajowych. Wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych – takich jak ulica Traugutta i Kościuszki – latarnie wiszące oświetlają jezdnię dwurzędowo, a wzdłuż ulic węższych jednorzędowo. Większość latarni ulicznych wolnostojących występuje w zachodniej części Przedmieścia Oławskiego, wzdłuż ulic Podwale, Krasińskiego, Dworcowej, Małachowskiego i Walońskiej. Pozostałe lampy wolnostojące we wschodniej części Przedmieścia oświet- lają ulicę Zgodną, Szybką oraz Żabią Ścieżkę. Na krótkim odcinku ulicy Traugutta od Podwala występują latarnie wielogałęziowe. Mniejsze latarnie wolnostojące występują licznie w nowo wybudowanych kwartałach mieszkaniowych takich jak Angel Wings, w kwartałach przy ulicy Szybkiej, Świstackiego, Prądzyńskiego, Kościuszki oraz na terenie wy- remontowanego podwórka kwartału otoczonego ulicami Traugutta, Mier- niczej, Łukasińskiego, Prądzyńskiego. Oświetlenie w postaci latarni zamocowanych na budynkach rozmieszczone jest nielicznie wzdłuż niektórych odcinków ulic Małachowskiego, Komuny Paryskiej na wysokości Skweru, Krasińskiego oraz przy Placu Zgody. Nie- liczne duże lampy zamocowane są na elewacji budynków we wnętrzach kwartałowych. Całkowicie pozbawiony oświetlenia ulicznego jest tylko jeden odcinek ulicy Haukego Bosaka od ulicy Krasińskiego. Stan techniczny wielu latarni, zwłaszcza tych przymocowanych do budyn- ków, nie jest zadawalający. Na przedmieściu Oławskim występują latarnie elektryczne z lampami sodowymi (światło żółte), słabo oświetlające prze- strzenie publiczne. Większość wnętrz podwórkowych jest całkowicie pozbawiona oświetlenia lub wyposażona w pojedyncze latarnie. Również wzdłuż brzegów rzeki Oła- wy brakuje ciągłości oświetlenia. Jedna z najciekawszych form oprawy oświetleniowej znajduje się na Moście Oławskim, który wpisany jest do rejestru zabytków.
  • 67. 67 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 0 100 200 300 400 500 m Oświetlenie latarnie wiszące latarnie mocowane na budynkach latarnie mocowane na budynkach wewnątrz kwartałów latarnie wolnostojące latarnie wolnostojące wewnątrz kwartałów latarnie wolnostojące niskie miejsca niedoświetlone
  • 68. 68 4.7 Zieleń Przestrzenie publiczne Skwer przy ul. Krasińskiego to duży skwer znajdujący się między ulicami Krasińskiego, Podwale i Komuny Paryskiej, w bliskim sąsiedztwie fosy miejskiej. Po drugiej stronie fosy, przy Wzgórzu Partyzantów, rozciąga się Promenada Staromiejska z wpisanym do "Ewidencji pomników przyrody na terenie Gminy Wrocław" platanem klonolistnym. Okoliczną zabudowę tworzą okazałe wille i kamienice, m.in. siedziba Konsulatu Generalnego Niemiec. W latach 1816-1861 znajdował się tu Cmentarz św. Doroty (St. Dorotheenfriendhof), przebudowany przed 1918 r. na plac zabaw. Dzisiaj w obrębie skweru znajduje się plac zabaw i toaleta publiczna, a alejki wypo- sażone są w ławki i kosze na śmieci. Drzewa to przede wszystkim klony, platany, wierzby, dęby, a także drzewa iglaste sosny czarnej. Występują tu również niewielkie skupiska krzewów liściastych. Tereny nadrzeczne Oławy Istotnym elementem w systemie zieleni Przedmieścia Oławskiego są tere- ny nadrzeczne ciągnące się wzdłuż rzeki Oławy, które w latach 50-tych XX wieku jako promenady były miejscem chętnie odwiedzanym przez space- rowiczów. Oława charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością, wzdłuż jej brzegów roś- nie wiele gatunków drzew i krzewów. Lewobrzeżny odcinek rzeki w prze- ważającej części jest niezagospodarowany i miejscami trudny do przejścia. Wzdłuż rzeki występują dwa odcinki promenady o nawierzchni utwardzo- nej: przy nowym budynku mieszkalnym znajdującym się pomiędzy Żabią Ścieżką a ulicą Szybką oraz przy budynku mieszkalnym Angel Wings. Zielony skwer przy ul. Krasińskiego Po prawej: tereny nabrzeżne wzdłuż Oławy
  • 69. 69 struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) 0 100 200 300 400 500 m Zieleń skwery zieleńce przy skrzyżowaniach zieleń niepubliczna o ograniczonym dostępie zieleń niepubliczna niedostępna zieleń we wnętrzach podwórkowych pasy zieleni towarzyszącej wzdłuż ulic nieużytki zieleń wysoka w podwórkach zieleń wysoka wzłuż ulic zieleń wysoka wzdłuż Oławy tereny nadrzeczne utrudnione przejścia wzdłuż terenu nadrzecznego brak ciągłości zieleni wysokiej wzdłuż terenu nadrzecznego przystań, promenada wzdłuż nowej inwestycji budowlanej boiska sportowe place zabaw - stan dobry place zabaw - stan średni place zabaw - stan zły dawne założenia cmentarne dawne założenia ogrodowe dawne założenie skweru publicz- nego ogrodzenie wzdłuż prawej strony rzeki Oławy
  • 70. 70 4.7 Analizowany fragment rzeki na całej swej długości obrośnięty jest roślin- nością wysoką w postaci drzew liściastych, z wyjątkiem terenu przy lądo- wisku dla helikopterów. Miejscami występują przerwy pomiędzy nasadze- niami roślinności wysokiej. Po drugiej stronie Oławy znajduje się kompleks edukacyjno-badawczy GeoCentrum Politechniki Wrocławskiej wraz z przystankiem kolejki linowej "Na Grobli" oraz tereny (MPWiK). Most przy Żabiej Ścieżce łączy lewobrzeżny odcinek Oławy poprzez pro- menadę "Na Niskich Łąkach" z Rakowcem. Przy promenadzie występuje Park Na Niskich Łąkach, Polski Związek Motorowy oraz Stadion KS Polonia. Tereny nabrzeżne Oławy łączą się za Mostem Rakowieckim z dawnym ką- pieliskiem "Oława" utworzonym na początku lat 30-tych XX wieku. Drew- niane pomosty wyznaczały strefy przeznaczone do kąpieli, a do dyspozy- cji gości były piaszczysto–trawiasta plaża, boiska do gier, wypożyczalnia sprzętu do sportów wodnych, szatnie oraz mały lokal gastronomiczny. Ką- pielisko Oława funkcjonowało do 1977 r. Tereny zielone niepubliczne o ograniczonym dostępie Zieleń urządzona występuje również w obrębie ogrodzonego skweru Mu- zeum Etnograficznego przy Placu Zgody. Niegdyś był to francuski ogród barokowy, wyposażony w liczne boskiety, szpalery drzew, rzeźby i pawilony ogrodowe, należący najpierw do biskupa wrocławskiego, następnie przeję- ty przez rodzinę Websky. Obecnie jest to niewielki teren z zagospodarowaną roślinnością niską i wy- soką, wyposażony w ławki, oświetlenie i kosze na śmieci. Teren ten jest dostępny w dzień, zaś zamykany na wieczór. Obszar dawnego ogrodu Bonifratrów Prywatnym terenem zielonym Szpitala Chirurgicznego i Zakonu Ojców Bo- nifratrów jest dawny ogród Bonifratrów przy ul. Pułaskiego. Ogród skła- dał się niegdyś z części ozdobnej, położonej na osi istniejącej budowli, oraz z części użytkowej usytuowanej przy jego wschodniej krawędzi. Kompo- zycja ogrodu opierała się na dwóch osiach przecinających się prostopadle, a na ich skrzyżowaniu usytuowany był pawilon. W południowej części ogrodu znajdował się cmentarz. Obecnie teren ten jest ogrodzony i posiada bramę wjazdową od ulicy Mier- niczej. Nielicznie występują tutaj drzewa, większość obszaru pokryta jest zaniedbaną roślinnością trawiastą. Po prawej odcinek promenady wzdłuż rzeki Oławy o nawierzchni utwardzonej Powyżej: ogrodzony skwer przy Muzeum Etnograficznym na Placu Zgody chętnie odwiedzany jest przez mieszkańców starszego pokolenia. Po prawej odcinek promenady wraz z przystanią, przy budynku mieszkalnym Angel Wings, wyposażony w ławki, kosze na śmieci, oświetlenie i niewielki plac zabaw
  • 71. 71 Zieleń podwórkowa Urządzone wnętrza podwórkowe wraz z zaprojektowaną różnorodną ro- ślinnością ozdobną występują przede wszystkim przy nowo wybudowa- nych inwestycjach mieszkaniowych przy ulicy Pułaskiego, Prądzyńskiego, Szybkiej oraz przy zabudowie mieszkalnej Angel Wings. Najstarszym odremontowanym podwórkiem, posiadającym obecnie plac zabaw, boiska sportowe, elementy małej architektury, roślinność urządzo- ną oraz oświetlenie, jest wnętrza kwartałowe przy Wspólnocie Kościoła Chrześcijan Baptystów. struktura funkcjonalno-przestrzenna (II) W zachodniej części Przedmieścia Oławskiego wnętrza kwartałowe to tereny z nieuporządkowaną roślinnością, nielicznymi drzewami i krzewa- mi oraz dużymi obszarami trawiastym. Podwórka we wschodniej części Przedmieścia Oławskiego są ubogie w jakiekolwiek tereny zielone. Miejsca- mi występują połacie zaniedbanej trawy oraz pojedyncze drzewa liściaste. Zieleń urządzona występuje głównie przy wejściach do budynków. Zieleń w kwartale przy ulicy Worcella