1. Соёл хоорондын
харилцаа /intercultural
communication/
Соѐл хоорондын харилцан үйлдлийн
асуудал.

2. “Соѐл хоорондын харилцаа” хэмээх
ойлголт
Даяаршлын үйл явцын зэрэгцээ
соѐлын хүрээнд дэлхийн
нийгэмлэгийн туйлшрах үйл явц
Дэвшилтэт гэсэн бүх зүйл
хөгжин өөрчлөгдөж, дэвшилтэт
бус зүйл нь хоцрогдож, анхдагч
зүйл рүү сөргөөр хандах

3.  Ийм нөхцөл байдлын өдөөгч, механизм
нь эдийн засаг, улстөрийн хүрээнд
байна.
 Ислам шашин ба дэлхийн иргэншлийн
экстремист урсгалын эсэргүүцэл нь
бүхэлдээ соѐлын хүрээнд
 Саяхныг хүртэл дэлхийн хөгжлийн үйл
явцаас тусгаарлагдмал байсан бүс
нутагт соѐлын нөлөө их

4.  Өрнөдийн орнуудад соѐлын хувьсгал нь хүн амын
дйилэнхийг хамардаг
 Шинийг хүлээн авагчдй бүтцэд залуу охид дийлэнх
хувийг эзэлнэ
 Тэд хүүхэд төрүүлэх, боловсрол-соѐлын үйл явцад
зэрэг оролцох нь боломжгүй зүйл
 Төрөлт багасах
 Үндсэн хүн ам

5. Олон зуун цагаачдыг оруулах
Тэд хөгжилтэй орны амьдралд
бэлэн биш
Цагаачид тухайн улс орны
Франц, Герман, АНУ нийгмийн
нйигэм-соѐлын шинж, улс орны
дүр төрхийг өөрчлөх

6.  Соѐл оршин байх, хөгжихийн нэг
чухал үндэс бол хүмүүс хоорондоо
оюун санааны үнэт зүйлээ солилцох
 Шинэ үе бүр нийт хүн төрөлхтний үнэт
зүйлийг эзэмшсэнээр “хүн” болдог
 Энэ нь мэдээллийг дамжуулах, хүлээ
авах, эзэмших ба тайлбарлах, өх
харилцааны явцад бий болно

7. Соѐлын хөгжил нөлөөлсөн хүчи
зүйлс:
1. Хүний хэл яриа
2. Бичиг үсэг
3. Ном хэвлэл
4. ТВ, түүнийг дагалдах хэрэгсэл
5. Пейжер, Интернет
6. Аялал жуулчлалын үйлдвэрлэл

8. Соѐл хоорондын харилцаа:
Янз бүрийн
угсаатан, үндэстний бүлгүүд
хоорондын шууд ба шууд бус
холбоо харилцааны үр
дүн, үйл явцад үүсэх соѐлын
мэдээллийн харилцан үйлдэл
юм.

9. Соѐл хоорондын харилцаа хэрэгжих
арга замууд:
1. Янз бүрийн угсаатан үндэстэний
төлөөлөл болох хувь хүмүүс нүүр тулан
харилцах
2. Бичгийн болон хэвлэлийн баримтаар
дамжуулан шууд бус замаар
3. Угсаатан үндэстний бүлгийн аж
байдлын явцад хэрэглэгдэж, бүтээгддэг
юмстай тухайн газар нутагт нь эсвэл өөр
газар музей танилцах

10. Орчин үеийн шинжлэх ухааны
зохиол, бүтээлд “соёл
хоорондын харилцаа” хэмээх
ухагдахууныг аль нэг угсаатан-
үндэсний бүлэгт харъяалагдах
хүмүүс өөр бүлгийн хүнтэй
харилцаа холбоо тогтоох бүх
тохиолдолд хэрэглэж байна.

11.  Дээрх хандлагын үүднээс өөр соѐлын
тухай төсөөллийг авах эх сурвалж нь
харилцаанд оролцогч тухайн хувь хүний
зан байдал, үг яриа болдог байна.
 Энэ нь өөр нэг соѐлыг ойлгох хангалтай
үндэслэл болж чадахгүй.
 Энэ утгаараа өөр нэг улс орон руу аялах
нь соѐл хоорондын харилцаа гэхээсээ
нэгэн төрлийн зугаа цэнгэл юм.

12.  Өөр соѐлын тухай бүрэн дүүрэн
төсөөлөл авахын тулд тухайн бүс
нутагт болж байгаа үйл явцын
талаар системтэй мэдээлэлтэй байх
 Байнгын сурвалжлагч байна гэсэн үг

13.  Өөр нэг хувилбар нь хандивлагч оронд
шилжин суурьших үзэгдэл
 Ердийн ухамсарын хүрээнд ээ бол
цагаачлал
 Шилжин ирэгсэд нь тухайн орны соѐлын
төлөөлөгч биш, тээгч биш учраас СХХ-ы
гажуудсан хэлбэр бий болно
 Нөгөө талаас тэд очсон орныхоо соѐлтой
биш харин цагаачдад хандах нутгийн
иргэдийн хариу үйлдэлтэй нүүр тулна

14.  Харилцааны шинэ хэрэгслүүдийн
түгэн дэлгэрэлт нь нийгэм-соѐл,
философийн үүднээс хангалттай
судлагдаагүй
 Эдгээр хэрэгсэл нь харьцангуй богио
хугацаанд амьдралын бүх салбрат
нэвтэрч, тэдгээрийн боломж, үр
дагаварыг нийгэм ухаарч амжсангүй

15.  Олон түмэн Мэдээллийн хүчтэй
урсгал, техникий хөгжлийн
тусламжтайгаар соѐлд хандах
болсон нь дэлхийн хэмжээний
аудиовизуаль соѐлын нэгдмэл орчин
бий болжээ.
 Энэ нь нийгэмд суурь өөрчлөлтийг
авчирсан.

16.  Мэдээллийн шинэ техникийн
тусламжтайгаар
 хөдөлмөр,
 ахуй,
 чөлөөт цаг,
 боловсрл,
 өдөр тутмын харилцааны явцад соѐл
хоорондын харилцан үйлдлийн шинж
чанар өөрчлөгдөж байна.

17.  ОУ-ын харилцааны нийгэм-соѐлын
үүргийг:
1. Харилцааны шинэ арга хэрэгсэл
бүтээгдсэнийг сайшаагаад, энэ нь
чанарын өөрчлөлт авчраагүй гэж үзэх
судлаачид
2. Соѐлд “хүний” өөрийнх нь хүчин зүйл
үгү болж байгааг онцлон тэмдэглэсэн
судлаачид

18.  Communication – харилцан
тохиролцоо, харилцаа, мэдээлэл
гэсэн утгатай. Энэ ухагдахуун нь:
1. Дамжуулалт, мэдээ, мэдээлэл
2. Нийгэмд мэдээллийг хүлээн авахад
оролцох оролцоо, тухайн
мэдээллийг хүлээн авсан
хүмүүсийн бүлгийн мэдлэг

19.  Нийтийн харилцааны онолыг үндэслэгчдийн нэг
В.Шрамм:
“Хүн шууд ба шууд бус замаар үй олон хүмүүстэй
харилцаанд орж байдаг. Энэ нь
дотоод харилцаа – сэтгэх, дурсах, мөрөөдөх үед өөрөө
өөртэйгээ диалог үүсгэх,
ойрын хүмүүстэй харилцах,
ажлын хамт олонтойгаа харилцах,
дахин давтагддаг харилцаа,
тохиолдлын шинжтэй харилцаа,
ном, ОНМХ-ээр таньдаг хүмүүстэйгээ харилцах,
соѐлын янз бүрийн арга, эх сурвалжаар эзэн биегүй
харилцаа лавлах толь, радио ТВ г.м.”

20. Communication
....хувь хүн, бүлгүүдийн мэдээлэл
солилцох явцад үүсч,
хадгалагдан, хүний нийгмийн
оюун санаанны нэгдлийг
хөгжүүлэх, хадгалахад нөлөөлж
байдаг нийгмийн онцгой
харилцаа юм.

21.  Хүний нийгмийн хөгжил дэх ОУ-ын
нийгмийн нэгдлийн үйл явц нь
харилцаатай салшгүй холбоотой байв.
 Аристотель: “Харилцааны үйл явцад
хувь хүн хэрхэн оролцож байгаа нь
тухайн улсын иргэн байх эсэхийн
шалгуур мөн” гэжээ.
 Хэрвээ хүн харилцаанд орж чадахгүй
бол “тэрбээр төрий элемент байхаа
больж нэг бол адгуус нэг бол бурхан
байх болно”

22. Кибернетикийг үндэслэгч Н.Винер:
“Мэдээллийн солилцоо нь
нийгмийн бат бөх болгож
байдаг цемент юм” гэжээ

23. Харилцаа нь соѐлтой салшгүй
холбоотой
 Соѐлыг хадгалж үлдэхийн тулд соѐл нь:
o Баялаг өв сантай байх жижиг соѐлууд устах нь хялбар
o Мэдээллийн бүтэцтэй байх
o Соѐлын мэдээллийг үе үе дахин цэгцлэх
o Хамгийн бага алдагдалтай байх
o Хадгалагдсан өв сангаас шаардлагатай мэдээллийг олж
авахад хялбар байх
o мэдээллийг тухайн цаг үед нийцүүлэн дүйцэхүйц
байдлаар дамжуулах
o Тодорхой шүүлтүүртэй байх

24. Communication ≠ coerceo
 Харилцаа нь хүмүүс хоорондын харилцан
үйлдлийн цорын ганц арга биш.
 Харилцан ойлголцол бүтэлгүйтэх үе
байна.
 Энэ үед “коэрц”-ийн механизм бий
болно.
 Coerceo –латин үг. Шийтгэх, цөөлөх гэсэн
утгатай. Харилцан ойлголцлын бус
албадлага, хүчээр асуудлыг шийдвэрлэх

25. СХХ-ны ерөнхий үүрэг:
Улс орон, угсаатан, анги давхраа,
үндэстний бүлэг, шашны
байгууллагуудын бүтций нэгдмэл,
бүхэллэг байдлыг хангах явдал.
1. “ертөнцийн дүр зураг”-ийг бүтээх
2. “нийтлэгийн дүр зураг”-ийг бүтээх
3. Диахрон ба синхрон үйл явц дахь
соѐлын үнэт зүйлийн дамжуулалт

26. Нийгмийн төлөвлөлт, хот, зам
тээвэр, хөрөнгө оруулалт,
ажиллах хүч, чөлөөт цагийн
асуудлыг шийдвэрлэхэд СХХ-г
тооцохгүй байх боломжгүй.

27.  Харилцан ойлголцлын үйл ажиллагаа нь
эдийн засагт чухал ач холбогдолтой.
 Напеолон: “нийгмийн хөгжил
цэцэглэлтийг шуудангийн ажилтны
тоогоор хэмжиж болно.” гэжээ. Өх., энэ
тоонд дам утгаараа тухайн оры эдийн
засгийн идэвхит үйл ажиллагаа
харагдана.

28. СХХ-ны тогтолцоонд.
 Мэдээллийн хөдөлгөөний үйл явц нь:
 Орчны шинжилгээ
 Даган дууриахад шаардлагатай үйл явцыг сонгох
 Үйл явдлыг тайлбарлах
 Мэдээллийг кодлох
 Мэдээллийг дамжуулах
 Мэдээллийг хүлээн авах
 Дахин кодлох
 Тайлбарлах
 Ой санамжид сонгон авах
 Амьдралд хэрэглэх