1. pro juventute «Foshnja jonë»
albanais – français
«Notre bébé» de pro juventute shqip – frengjisht

2. Chers parents
L’arrivée d’un enfant apporte beaucoup de joies, mais aussi Table des matières
son lot de changements et de questions. Les parents qui
vivent loin de leur patrie risquent de se trouver confrontés à Soutien dans la vie quotidienne 4/5
des incertitudes d’autant plus grandes qu’ils doivent faire face
à des habitudes, une langue et un environnement qui ne leur Allaitement ou alimentation au biberon 6/7
sont pas familiers; de plus, ils n’ont souvent pas auprès d’eux Pleurs 8/9
des parents ou des proches qui peuvent les aider dans leur vie Sommeil 10/11
quotidienne. Soins 12/13
Santé 14/15
Cette brochure contient quelques informations de base qui,
Passage à l’alimentation solide 16-19
nous l’espérons, vous permettront d’entrer plus facilement
dans votre rôle de parents. Ecrite en deux langues pour éviter Premières dents 20/21
les problèmes de compréhension, elle veut vous encourager Développement corporel 22/23
à partir à la rencontre de votre nouvel environnement et à Jeu et jouets 24/25
vous familiariser avec lui. Il est toutefois précieux de préserver Langue 26/27
aussi des traditions et rituels de votre pays d’origine: ce sont
Maladie 28/29
eux qui, jour après jour, apportent force, courage et sécurité
à toute la famille. Accidents 30-33
Accueil extra-familial de l’enfant 34/35
Nous souhaitons que cette brochure vous aide à vous sentir Impressum 36
bien en Suisse.
2

3. Të dashur prindër
Të jesh prind, si për nënën edhe për babanë është një de- Pasqyra e përmbajtjes
tyrë, e cila përpos gëzimit të madh sjell me vete edhe pyetje
si dhe e ndryshon jeten.Nëse një fëmijë nuk vjen në jetë në Përkrahja në përditshmërinë familjare 4/5
atdheun e prindërve të tij, pasiguritë janë nën këto rrethana
shumë më të mëdha.Zakonet e jetesës dhe gjuha janë të Dhënja e gjirit ose të ushqyerit me shishe 6/7
huaja, rrethi i besueshëm mungon, me këte edhe të afërmit Qarja 8/9
dhe miqtë, të cilët në përditshmërinë me foshnjen tuaj do të Gjumi 10/11
mund të ju ndihmonin. Ushqimi dhe kujdesi 12/13
Kujdesi shëndetësor 14/15
Kjo broshurë me informacionet bazë do të ju ndihmojë juve,
Kalimi në ushqim qull 16-19
që të forconi rrolin tuaj si prind. Teksti në dy gjuhë ua lehtë-
son mirëkuptimin dhe ju jep kurajo ti bëni hapat e parë dhe Dhëmbët e parë 20/21
të fitoni besimin ngadalë në rrethin e ri . Njëkohësisht është e Zhvillimi trupor 22/23
rëndësishme, që në një masë të caktuar ti ruani traditat dhe Dhëmbët e parë 24/25
ritualet tuaja. Ato i japin tërë familjes tuaj me kalimin e ditëve Gjuha 26/27
dhe viteve, fuqi, qëndrueshmëri dhe siguri.
Sëmundja 28/29
Ne shpresojmë, që kjo broshurë t’ ju ndihmojë ju dhe familjes Aksidenti 30-33
suaj, që te ne, në Zvicër të ndiheni mirë. Kujdesi për fëmijën jashtë familjes 34/35
Dëftues botimi 36
3

4. Soutien dans la vie quotidienne
Centre de puériculture Pédiatre
L’infirmière puéricultrice vous fournira diverses informations sur les Le/la pédiatre examine régulièrement votre enfant et répond à
bébés et les enfants en bas âge (développement, soins, alimentation, vos questions concernant sa santé, que ce soit à titre préventif
éducation, sommeil, allaitement, nouveau rôle de parents, etc.). Cette ou en cas de maladie. S’il n’existe aucun(e) pédiatre sur votre
spécialiste de la petite enfance a suivi une formation complémentaire lieu de domicile, vous pouvez vous adresser à votre médecin de
de deux ans après obtention de son diplôme d’infirmière. famille. Le premier contrôle devrait avoir lieu à 1 mois au plus
tard. Les consultations médicales et les séjours à l’hôpital sont
Il est généralement possible de se rendre dans les centres de puéricul- payants; ils sont couverts par l’assurance-maladie obligatoire,
ture sans rendez-vous. Ces centres disposent également d’une perma- raison pour laquelle vous devez affilier votre bébé à une caisse-
nence téléphonique et proposent des visites à domicile. La consulta- maladie au plus tard trois mois après sa naissance.
tion est gratuite. Les infirmières puéricultrices sont tenues au secret de
fonction: elles ne fournissent des renseignements ni à la commune ni Problèmes de langue
à la police des étrangers. Les problèmes de langue rendent souvent la communication dif-
ficile. Utilisez une personne en qui vous avez confiance comme
interprète lors de discussions importantes ou renseignez-vous
sur les offres de traduction existantes.
4

5. Përkrahja në përditshmërinë familjare
Këshilla për nëna dhe etër Mjeku për fëmijë
Këshilldhënësja për nëna është specialiste në fushën e zhvillimit, Për kontrollin preventiv të rregullt të fëmijës, për raste të
përkujdesjes, ushqyerjes dhe edukimit të foshnjes dhe fëmijëve të sëmundjes dhe për të gjitha pyetjet në lidhje me këtë është
vegjël. Arsimi i saj profesional bazë është infermiere medicinale për kompetent mjeku për fëmijë. Nëse në vendbanimin tuaj nuk ka
fëmijë si dhe një studim dy vjeçar pasdiplomik. mjek për fëmijë, drejtohuni te mjeku juaj i shtëpisë. Kontrolli i parë
duhet të bëhet më së largu pas një muaji.
Prindërit marrin përgjegjje në pyetjet rreth gjumit, dhënjes së gjirit, në Çdo konsultim mjekësor dhe çdo vizitë në spital kushton, dhe do
situata të reja si prind etj. ose mund të informohen për ofertat dhe të llogaritet nga sigurimi shëndetësor obligativ.
qendrat të tjera udhëheqëse profesionale. Për ate duhet që foshnja juaj të jetë e lajmëruar në një sigurim
Shumica e këshillimoreve për nëna dhe etër mund të vizitohen pa pa- shëndetësor, më së voni tre muaj pas lindjes.
ralajmërim. Gjithashtu ju ofrohen edhe këshilla përmes telefonit dhe
vizita në shtëpi. Këshilla është falas dhe e lidhur me ruajtjen e sekretit. Pengesat gjuhësore
Ajo nuk jep kurrfarë informatash as komunës as policisë për të huaj. Pengesat gjuhësore shpesh herë e pengojnë mirëkuptimin. Për
këtë ju, për biseda të rëndësishme merreni me vete një person
të besueshëm si përkthyes, ose pyetni për përkthyesit që ju ofrohen .
5

6. Allaitement ou alimentation au biberon
Allaitement Contraception
Au cours des 6 premiers mois de sa vie, le lait maternel est la Il est possible de tomber enceinte même en allaitant. C’est pourquoi
meilleure nourriture pour votre bébé. Il contient tous les nutriments il est recommandé de prévoir un moyen de contraception rapidement
essentiels, renforce les défenses immunitaires et contribue à prévenir après la naissance. Demandez conseil à votre gynécologue lors du
les allergies. C’est pourquoi il n’est pas nécessaire de donner à votre premier contrôle qui suit la naissance de votre enfant (env. 6 semaines
enfant un complément durant ces premiers mois. après l’accouchement). Vous pouvez également obtenir des informa-
tions auprès de la Fondation suisse pour la santé sexuelle et reproduc-
Alimentation de la mère tive: www.plan-s.ch/tél. 021 661 22 33.
Tout ce que vous consommez est transmis à votre enfant par
Alimentation au biberon
l’allaitement. De ce fait, évitez l’alcool et le tabac et ne prenez des
Si vous voulez ou devez nourrir votre enfant au biberon, ne vous
médicaments qu’avec l’accord de votre médecin. Veillez à une ali-
sentez en aucun cas coupable: vous pouvez lui offrir chaleur et
mentation saine et équilibrée et buvez beaucoup, p. ex. de l’eau du
sécurité aussi sans l’allaiter. Pour le choix du lait en poudre, demandez
robinet ou des infusions. Idéalement, un verre supplémentaire lors de
les conseils d’une infirmière puéricultrice ou d’un magasin spécialisé
chaque tétée.
et évitez d’en essayer trop (échantillons). Le bébé ne supporte le lait
entier qu’à partir de 7-8 mois.
Conseils en matière d’allaitement
Si vous avez des difficultés avec l’allaitement ou des questions Mesures d’hygiène
concernant le tire-lait ou le sevrage, une conseillère en allaitement, Durant les premières semaines de vie de l’enfant, faites bouillir le bi-
une sage-femme, une infirmière puéricultrice ou votre pédiatre beron et la tétine tous les deux à trois jours. N’utilisez pas de produit à
pourront vous aider. Vous trouverez d’autres informations relatives à vaisselle pour laver le biberon. Une fois préparé, le lait peut être entre-
l’allaitement et au post partum dans la brochure «Etre enceinte, deve- posé au frigo durant 24 heures au maximum. Le lait pour nourrisson
nir mère» de la Fédération suisse des sages-femmes. Elle est traduite qui est resté durant plusieurs heures à température ambiante ne doit
en de nombreuses langues. plus être utilisé.
6

7. Dhënja e gjirit ose të ushqyerit me shishe
Dhënja e gjirit Mbrojtja nga shtatzanija e padëshiruar
Qumështi i nënës, në gjashtë muajt e parë është ushqimi më i mirë Edhe nënat që japin gji, mund të mbeten shtatzënë. Prandaj, mbrojtja
për foshnjën tuaj. Ai përmban të gjitha materjet e rëndësishme ushqy- me kohë nga shtatëzanija e padëshiruar është e rekomandueshme. In-
ese jetësore, forcon imunitetin trupor dhe ndihmon në parandalimin formohuni, që në kontrollën e parë gjinekologjike pas lindjes, diku pas
e alergjive. Kështu që zëvendësimi i qumështit të nënës me ushqime gjashtë javësh. Këshilla ju jep edhe Themelata zvicrane për shëndetin
plotësuese në muajt e parë të jetës është i panevojshëm. seksual dhe reprodukues: www.plan-s.ch/Tel.021 661 22 33
Të ushqyerit e nënës Të ushqyerit me shishe
Gjithçka, që ju si nënë merrni gjatë të ushqyerit, ia përcillni foshnjës Nëse e vendosni ose jeni të detyruar që foshnjen tuaj t’a ushqeni me
tuaj gjatë dhënjes së gjirit. Prandaj duhet ti shmangeni alkoholit dhe shishe, nuk ka pse ta ngarkoni vehten me ndjenja faji. Ngrohtësinë
duhanit, dhe përdorni medikamente vetëm atëherë, kur jua këshillon trupore dhe sigurinë mund t`ia dhuroni fëmijës tuaj edhe nëse s`i
mjeku juaj. Kujdesuni për të marrë ushqim të shëndoshë dhe me masë jepni gji.Këshillohuni nga këshillueset për nëna ose në shitoret e
të caktuar dhe pini mjaftueshëm, p.sh ujë nga ujësjellësi ose çaj bliri specializuara në lidhje me preparatet e qumështit, si dhe shmageni
dhe çaj mali. Është mirë, për çdo dhënje gjiri të pini një gotë më shumë. përdorimin e mostrave të shumta provuese. Qumështin e yndyrshëm
foshnja guxon t’a konsumojë pasi ti ketë mbushur 8 muaj.
Këshilla për dhënjen e gjirit
Nëse keni vështirësi me dhënjen e gjirit ose nëse keni pyetje për Higjena
ndërprejen e dhënjes së gjirit si dhe shkarkimin e gjirit me pompë, në Në javët e para të jetës së fëmijës suaj, zijeni shishen dhe biberonin
këtë drejtim ju ndihmon këshilldhënësja për dhënjen e gjirit, mamia, çdo të dytën ose të tretën ditë. Për larjen e shishes mos përdorni
këshilldhënësja për nëna ose mjeku/mjekja për fëmijë. Informata të detergjente për larje. Ushqimet e përgatitura me qumësht, mund t’i
tjera për dhënjen e gjirit dhe për lehona, i gjeni në broshurën “Të jesh ruani në frigorifer më së shumti 24 orë para përdorimit. Ushqimi për
shtatzënë – të jesh nënë” të Shoqatës zvicerane të mamive. Ate mund foshnje i cili qëndron me orë të tëra në temperaturë të dhomës, nuk
ta gjeni në gjuhë të shumta. guxon të përdorët më.
7

8. Pleurs
Pas de pleurs sans raison Demander de l’aide
Les bébés pleurent pour les raisons les plus diverses: une position in- Laissez votre enfant en lieu sûr, allez dans une autre pièce durant un
confortable, la faim, des flatulences, des langes pleins, la fatigue, des moment et essayez de vous calmer.
sens trop stimulés, une brusque peur, une maladie ou des douleurs.
Adressez-vous à une personne qui vous est proche ou appelez votre
Calmer son enfant pédiatre, l’infirmière puéricultrice ou l’hôpital le plus proche (24
Parfois, un enfant se calme rien qu’en sentant votre proximité, lorsque heures sur 24).
vous le prenez dans vos bras, lui donnez à manger, le câlinez ou lui
parlez doucement. Pour le calmer, vous pouvez également essayer de Ne jamais secouer l’enfant!
lui donner une lolette, de le masser doucement, de le bercer, de le Ne secouez jamais votre enfant!
promener ou de le baigner. Vous mettriez sa vie en danger.
Désespoir
Les enfants qui pleurent constamment peuvent plonger leurs parents
dans le désespoir en leur prenant leur sommeil et leurs forces. Si vous
ne supportez plus les pleurs de votre enfant, demandez de l’aide!
8

9. Qarja
Nuk ka qarje pa arsye Kërko ndihmë
Ka arsye të ndryshme, pse foshnja qanë; ndoshta nga një pozitë jo e Vendoseni fëmijën tuaj në një vend të sigurtë, shkoni për një moment
rehatshme e trupit, uria, gazra në bark, pelenen të mbushur, në një dhomë tjetër dhe tentoni të qetësoheni. Drejtohuni një përsoni
lodhja, shqisat tepër të ngacmuara, frikësim i papritur, nga sëmurja për ju të besueshëm ose telefononi te mjeku, te këshilldhënësja, në
ose dhimbjet. shtëpinë e shëndetit më të afërt ose në telefonin urgjent për prindër
(Ditë e natë).
Qetësimi
Nga njëherë foshnja qetësohet, nëse e ndjenë afërsinë, nëse merret Shkundje jo
në dorë, nëse i shuhët uria, nëse ledhatohët ose në mënyrë të qetë i Mos e shkundni foshnjën tuaj kurrë!
flitet. Edhe një biberon, një masazh e lehtë, një përkundje, një shëtit- Kjo mund të jetë rrezik për jetën e foshnjës tuaj.
je ose një larje mund të sjellin deri te qetësimi i foshnjës.
Dëshprimi
Të qajturit pandërprerë e fëmijëve, mundë t’i dëshpërojnë prindërit,
ua prishin gjumin dhe ua humbin fuqinë. Nëse të qarit e foshnjes
bëhet për ju i padurueshëm, atëherë kërkoni ndihmë.
9

10. Sommeil
Pour apprendre à dormir, il faut du temps Température de la pièce
La capacité à différencier le jour et la nuit et à dormir toute la nuit se Veillez à ce que la pièce où l’enfant dort ne soit pas surchauffée (tem-
développe petit à petit et différemment chez chaque enfant. Durant pérature idéale: entre 18 et 20 degrés) et bien aérée.
les premiers mois, il est normal que le bébé se réveille durant la nuit.
Profitez de ses siestes durant la journée pour vous reposer. Si les Un rythme régulier
problèmes de sommeil de votre enfant vous pèsent, parlez-en à votre Pour qu’il passe ses nuits, votre enfant a besoin d’un rythme régulier
pédiatre ou à l’infirmière puéricultrice. dans le déroulement de sa journée. Passez donc progressivement à
des heures fixes pour les repas et le sommeil dès ses 2 mois. Terminez
Position pour dormir la journée, après un dernier repas au sein ou au biberon, par un rituel
Pour dormir, posez votre enfant sur le dos. N’utilisez pas d’oreiller, un du coucher (p. ex. une chanson pour l’endormir).
drap suffit.
10

11. Gjumi
Të mësuarit e gjumit lypë kohë Temperatura e dhomës
Aftësitë për të dalluar ditën nga nata, si dhe gjumi pa ndërprerje, tërë Kujdesuni që dhoma e gjumit të mos jetë tepër e nxehtë
natën zhvillohët dalngadalë dhe te secili fëmijë ndryshe. Zgjimi natën (temeratura ideale është 18 – 20 °C) si dhe të jetë mirë e ajrosur.
në muajt e parë të jetës është normal. Kur, fëmija juaj gjatë ditës
flen, shfrytëzojeni kohën për çlodhjen tuaj. Nëse mënyra e gjumit të Rrjedha e zakonshme e ditës
fëmijës tuaj bëhet për ju ngarkesë, pyetni mjekun ose këshilldhënësen Për gjumin e pa ndërprerë gjatë natës, është i rëndësishëm një
tuaj për këshillë. ritëm ditor.Prej muajit të tretë përmbajuni me kujdes kohërave të rre-
gullta te pirjes dhe vënjes në gjumë.Pas ushqimit të fundit nga shishja
Pozita e gjumit ose dhënjes gji, përfundojeni ditën me një ritual qetësues gjumëvënës
Vendoseni foshnjën tuaj të flejë në shpinë. (psh.një këngë për natën e mirë).
Mos përdorni jastëk,një shami mjafton.
11

12. Soins
Se répartir les soins Massages
La mère et le père peuvent tous deux apprendre à soigner leur La plupart des bébés apprécient l’effet apaisant d’un massage. Si vous
nourrisson. En donnant les soins à leur enfant, les pères peuvent ne savez pas comment masser votre bébé, renseignez-vous auprès de
contribuer à décharger la mère durant les premières semaines votre infirmière puéricultrice ou de votre sage-femme sur les cours de
particulièrement pénibles. massage pour bébés.
Les changes
Les changes sont davantage qu’un simple changement de couches:
c’est là une occasion de jouer avec votre bébé, de le caresser, de lui
parler. Il est préférable de changer avant les repas les enfants qui
régurgitent après avoir bu. Pour nettoyer votre bébé, il vous suffit
d’utiliser de l’eau chaude et un peu d’huile.
Le bain
Du point de vue de l’hygiène, il suffit de baigner votre bébé une fois
par semaine. Durant la première année, il est préférable de renoncer
aux produits pour le bain et au shampooing.
12

13. 37°C
✗✗
Shampoo
Bath
Mbrojtja dhe kujdesi
Ndajeni së bashku kujdesin për fëmijën Masazhi
Kujdesin për foshnjën mund t’a mësojnë nëna dhe babai së Shumica e foshnjeve e shijojnë ndikimin e një masazhi qëtësues.
bashku. Pikërisht për përkujdesjen ndaj fëmijës babai mundët Nëse jeni të pa sigurtë, se si mund t’i bëni foshnjës suaj masazh,
të ndihmojë, që në veçanti t’i përballojnë ditët e para të pyetni këshilldhënësen tuaj ose maminë, për një kurs të mundshëm
mundimshme. masazhi për foshnje.
Mbështjellja
Mbështjellja është shumë më tepër se ndërrimi i pelenës. Është një
mundësi që të luani me foshnjen, që t’a ledhatoni, dhe të flisni
me te. Fëmijën që mbas pirjes vjell, ndrrojeni më së miri para se
t’a ushqeni. Për pastrim mjafton uji i ngrohët dhe pak vaj.
Larja
Sipas parashikimeve higjenike mjafton që foshnja të lahët një
herë në javë. Në vitin e parë të jetës duhet t’i shmangeni
përdorimit të shamponeve si dhe gjësendeve të ngjashme shtesë.
13

14. Santé
Fumer Habillement
Par respect pour votre enfant, vous devriez éviter de fumer dans Nous avons tendance à habiller trop chaudement les nourrissons.
l’appartement: la fumée passive augmente le risque de maladies des Si votre enfant s’énerve ou qu’il pleurniche, il a peut-être trop chaud.
voies respiratoires et des infections des oreilles et des yeux. Evitez Vérifiez la température de son corps en lui touchant la nuque.
également les lieux enfumés lorsque vous êtes à l’extérieur.
Le grand air
Les allergies alimentaires Pour grandir et se développer, votre enfant a besoin de sortir au grand
Il existe des mesures préventives pour diminuer le risque d’allergies. air. Une promenade quotidienne est bénéfique également pour les
Parmi celles-ci, on compte l’allaitement, le lait en poudre hypoaller- parents et vous permet de bouger, de faire ensemble de nouvelles
génique (qui remplace le lait maternel) et l’introduction progressive expériences et de nouer des contacts.
d’aliments. Demandez conseil à votre infirmière puéricultrice ou
votre pédiatre, particulièrement si vous ou/et votre partenaire Le soleil
souffrez d’allergies. La peau fragile de votre bébé doit être particulièrement bien pro-
tégée des rayons du soleil. Les enfants de moins d’une année ne
Allergies de la peau devraient jamais être exposés directement au soleil. Restez à l’ombre
Pour éviter les allergies de la peau, lavez les vêtements du bébé avec et protégez votre enfant par des vêtements légers. Couvrez sa tête
un peu de poudre à lessive et sans adoucissant. Les habits neufs d’un chapeau à large bord et mettez-lui éventuellement une paire de
doivent toujours être lavés avant d’être portés. lunettes à soleil.
Vaccins Les voyages
Renseignez-vous assez tôt auprès de votre pédiatre sur les vaccins Avant d’entreprendre un long voyage (en voiture ou en avion), de-
conseillés actuellement. Les premiers vaccins sont possibles dès 1 mois. mandez conseil à votre pédiatre ou à votre infirmière puéricultrice.
14

15. ✗ SOFT
Detergjente për larje Detergjent zbutës
Kujdesi shëndetësor
Pirja e duhanit Veshja
Në shenjë kujdesi për fëmijën tuaj, në banesë nuk duhet të pihet Foshnjet shpesh i veshim shumë trash. Fëmija juaj është i shqetësuar
duhani. Pirja e duhanit e rritë rrezikun e sëmundjeve të organeve ose qanë, ai ndoshta ka të nxehtë. Kontrollojeni nxehtësinë e trupit të
të frymëmarrjes dhe infektimin e veshëve dhe të syve. Shmanguni fëmijës suaj në qafën e tij.
edhe vendeve jashtë shtëpisë, ku pihet shumë duhani.
Ajri i pastër
Alergjia nga gjërat ushqimore Që të rritet dhe zhvillohet, një fëmijë ka nevojë për shumë ajër të
Ekzistojnë masa parandaluese të cilat e zbusin rrezikun nga alergjia. pastër. Një shëtitje e përditëshme ju bënë mirë edhe prindërve, atyre
Këtu bënë pjesë dhënja e gjirit, qumështi për foshnje tepëralergjike përveç lëvizjes ju sjell përvoja të reja si dhe kontakte të përbashkëta.
(zëvendësim i qumështit të nënës) si dhe, dhënja e ushqimit hap pas
hapi. Në raste të tilla kërkoni këshilla nga këshilldhënësja ose mjeku Dielli
i juaj, në veçanti nëse edhe ju si prind jeni të prekur nga alergjia. Lëkura e ndieshme e foshnjës duhët patjetër të mbrohet nga rrezet
e diellit. Fëmijët të cilët nuk e kanë mbushur ende një vit, nuk duhet
Alergjia e lëkurës asnjëherë t’i ekspozohen në mënyrë direkte rrezeve të diellit. Mbajeni
Mbrojtje nga alergjia e lëkurës ofron larja e rrobave të foshnjës, fëmijën tuaj nën hije dhe mbrojeni ate me rroba të lehta. Mbrojtja e
vetëm me pak detergjent rrobash, pa zbutës. Rrobat e blera, të kokës me një kapuç dielli, me rreth të gjërë dhe eventualisht syze
reja, duhet të lahen gjithmonë para se të vishen. dielli është mjaft me rëndësi.
Vaksinimi Udhëtimi
Informohuni me kohë nga mjeku i juaj për fëmijë mbi vaksinat Para një udhëtimi të gjatë (me veturë, ose aeroplan) këshillohuni
mbrojtëse që këshillohen sot. Vaksinat e para janë të mundshme që me mjekun ose me këshilldhënësen e fëmijës tuaj.
nga muaji i dytë i jetës.
15

16. Passage à l’alimentation solide
Les purées de légumes Préparer à l’avance
Dès le 6e mois, l’un des repas lactés peut être progressivement Les repas peuvent être préparés pour deux jours et conservés au frigo
remplacé par une purée. Pour ce faire, vous pouvez utiliser des ou, pour une plus longue durée, au congélateur.
légumes cuits comme des carottes, des courgettes, du fenouil ou
de la courge et compléter par des pommes de terre ou un peu de Purée de fruits
céréales (millet, riz). Un mois environ après l’introduction des purées de légumes, vous
pouvez remplacer un deuxième repas lacté par une purée de fruits
Préparation (banane, pomme ou poire). Il est possible de compléter ce repas par
Cuisez les légumes à feu doux, sans sel ni épices. Avant de la donner des céréales (millet, riz).
au bébé, vous pouvez ajouter à la purée une petite cuillère d’huile
végétale. Hygiène
Lavez toujours soigneusement les légumes et les fruits avant de les
Adaptation en douceur préparer.
Ne faites pas goûter à votre enfant trop d’aliments nouveaux à la
fois: une adaptation par étapes aux différents aliments est particu-
lièrement importante pour le système digestif et pour la prévention
d’éventuelles allergies alimentaires. Commencez par exemple par
des carottes et des pommes de terre et changez de légume au bout
de cinq à sept jours. Si votre enfant refuse un aliment, faites-le lui à
nouveau goûter le jour suivant. La nourriture doit être un plaisir et
non une contrainte.
16

17. Kalimi në ushqim qull
Qull perimesh Ushqimi i parapërgatitur
Që nga muaji i 6, gjiri ose shishja mund të zëvendësohen ngadalë me Ushqimet mund të parapërgatiten edhe për dy ditë në vijim dhe
qull. Për këtë janë të përshtatshme perimet e ziera dhe të shtypura ato të ruhën në frigorifer ose të ngrihen për një kohë më të gjatë.
si karrota, kungujt e vegjël, maraj (fenkel), kungull, të plotësuara me
patate ose me pak drith (mel, oriz). Qull frutash
Një muaj, pasi që keni filluar të ushqyerit me qull perimesh, çdo
Përgatitja të dytën dhënjen të gjirit ose qumështit me shishe mund t’a
Perimet duhët të zihen me kujdes dhe të përgatiten pa kripë dhe zëvendësoni me një qull frutash. Janë të përshtatshme frutat si:
pa erëza. Pak para ngrënjes, qullit mund t’i shtohët një lugë e banane, molla ose dardha, të cilave mund t’u shtohen drithra
vogël vaj bimësh kualitativ. (mel, oriz).
Përshtatja e ngadalshme Higjena
Mos provoni shumë gjëra për një herë. Përshtatja hap pas hapi në us- Para përgatitjes pemët dhe perimet duhët gjithnji të pastrohen me
hqime të ndryshme është me rëndësi të veçantë për sistemin e tretjes kujdes.
dhe për parandalimin e alergjive të mundshme. Filloni p.sh. me karro-
ta dhe patate dhe zëvendësoni këto mbas pesë deri në shtatë ditë me
perime të reja. Nëse njërën nga këto fëmija juaj e refuzon, provoni të
nesërmen edhe një herë. Të ngrënit do të duhej të sjellë kënaqësi dhe
jo të bëhet me detyrim.
17

18. Jaune d’œuf et viande Manger avec les parents
A partir de 7 mois environ, vous pouvez ajouter une à deux fois par Plus votre enfant grandit, moins vous avez besoin de réduire sa nour-
semaine un peu de viande en purée ou un jaune d’œuf cuit au repas riture en purée ou de la couper en petits morceaux. A partir d’une
de votre enfant. Ces deux aliments sont en effet riches en fer. année environ, il n’aura plus besoin d’alimentation pour bébés; il
préférera alors manger avec vous.
Purée de céréales
A partir de 7-8 mois, vous pouvez remplacer un autre de ses repas Sevrage
lactés par une purée de céréales. Les repas de votre bébé pourraient Si vous devez ou voulez sevrer votre bébé, il est préférable d’en parler
maintenant se présenter comme suit: sein ou biberon le matin, trois assez tôt avec votre infirmière puéricultrice ou votre conseillère en
purées (une de légumes, une de fruits et une de céréales) durant la allaitement.
journée, puis, éventuellement, à nouveau le sein ou le biberon le soir,
avant le rituel du coucher.
Boissons
Durant la journée, votre enfant peut boire de l’eau du robinet ou des
tisanes non sucrées (pas de thé noir ou vert, ni de thé froid). Il peut
passer du biberon à la tasse après 1 an.
18

19. E verdha e vezës dhe mishi Ngrënja në tavolinë - me prindër
Nga muaji i shtatë, qullit të perimeve mund t’i shtohët një deri Sa më i rritur të jetë fëmija juaj aq më pak është e nevojshme
dy herë në javë edhe pak mish ose e verdha e vezës së zier. ushqimi të bëhet qull ose të shtypet. Nga fundi i vitit të parë të
Që të dyja janë furnizues të rëndësishëm me hekur. jetës, fëmija juaj nuk ka më nevojë për ushqim special për foshnje, por
më me qejf do të ushqehej bashkë me ju.
Qull drithrash
Nga muaji i tetë, një e ushqyer me gji ose me shishe, mund të Ndërpreja e gjirit
zëvendësohet me një qull drithrash. Një të ushqyer i një dite Nëse foshnjes suaj dëshironi, ose jeni të detyruar t’ia ndërpreni
mund të dukej si vijon: në mëngjes dhënje gji ose ushqim me gjirin, është e nevojshme që sa më herët të këshilloheni nga
shishe – gjatë ditës të ndara, një me perime – pemë – qull drithi, këshilldhënësja për nëna, apo këshilldhënsja për dhënjen e gjirit.
dhe para gjumit eventualisht dhënje gjiri ose ushqim me shishe.
Pirja
Gjatë ditës fëmijes suaj mund t’i jepni ujë nga ujësjellsi ose çaj
pa sheqer (jo çaj të zi ose çaj të gjelbërt dhe jo çaj të ftohtë).
Pas dymbëdhjetë muajsh është i preferueshëm kalimi nga
shishja në tas.
19

20. Premières dents
La première dent Sucre
La percée de la première dent, qui survient généralement après 6 Les caries proviennent principalement d’une consommation fréquente
mois, est un événement important. Il se peut que votre enfant dorme de repas, d’en-cas et de boissons sucrés. Evitez donc de donner des
mal, soit agité et grincheux ou fasse de la fièvre à ce moment-là. sucreries, des boissons sucrées comme le sirop, le coca, le thé et la
Contactez votre pédiatre en cas de fièvre persistante ou élevée ou en tisane instantanés (y compris thé froid) ou le jus de fruit à votre
cas de mauvais état général de votre enfant. enfant. L’eau du robinet est la boisson la plus désaltérante qui soit
pour accompagner sa purée ou calmer sa soif lorsqu’il fait chaud.
Douleurs Ne trempez jamais la lolette de votre enfant dans le miel ou le sucre.
Pour soulager votre enfant, faites-lui sucer un anneau en caoutchouc
sorti du frigo. Il existe aussi des gels dentaires sans sucre qui soulagent Dents cassées
la douleur, mais lui en mettre trop souvent est mauvais pour sa santé. Les dommages subis par les dents de lait peuvent se répercuter sur les
dents définitives même si celles-ci ne sont pas encore sorties.
Hygiène dentaire Consultez donc immédiatement votre pédiatre ou dentiste si une
Il est très important de soigner les dents de lait de votre enfant. En dent de lait (ou une couronne) se casse. C’est en effet lui/elle seul(e)
effet, celles-ci doivent rester en bon état pour qu’il puisse croquer qui peut décider si un traitement s’impose.
ses aliments et apprendre à parler sans problème. Commencez dès
l’apparition de la première dent: brossez-lui les dents de préférence le
soir, après son dernier repas. Utilisez pour ce faire une brosse à dent
souple pour enfants sur laquelle vous mettrez un petit pois de denti-
frice au fluor pour enfants.
20

21. Dhëmbët e parë
Dhëmbi i parë Hiqni dorë nga ëmbëlsirat
Dalja e dhëmbit të parë pason në pjesën e dytë të vitit të parë të Shijimi i shpeshtë i ushqimit me përmbajtje të sheqerit si dhe pijeve
jetës dhe është një ngjarje me rëndësi. Është e mundur gjatë kohës që përmbajnë sheqer,është shkaktari kryesor i kariesit. Ëmbëlsirat
së daljes së dhëmbit, që fëmija flenë më keq, është i shqetësuar, dhe lëngjet me përmbajtje sheqeri, si: sirupi, kola, çaj i gatshëm
qan ose ka temperaturë. Kontaktoni mjekun për fëmijë, nëse fëmija ( çaj i ftohtë) dhe lëngjet e pemëve, duhët pra të shmangen. Gjatë
juaj ka temperaturë të lartë për disa ditë me rradhë, ose dhe gjendje temperaturave të larta ose si zëvendësim gjatë marrjes së ushqimit
të përgjithshme të keqe. uji i ujësjellësit, është më i miri për shuajtjen e etjes. Biberoni nuk
duhet asnjë herë të lyhet me mjaltë ose me sheqer.
Ndihmë gjatë dhimbjeve (kur dalin dhëmbët)
Rrathët për kafshim, të ftofur në frigorifer, ndihmojnë për zbutjen Lëndimi i dhëmbëve
e dhimbjeve. Substanca për dhëmbë pa sheqer (Gjele), të cilat Lëndimi i dhëmbëve të qumështit (si p.sh. thyerja e kurorës së
lehtësojnë daljen e dhëmbëve duhët të përdoren me kujdes. dhëmbit, ose thyerja e dhëmbit) mundë të shkaktojnë dëmtimin
Përdorimi në masë të tepruar nuk është i shëndetshëm. e dhëmbëve që akoma nuk kanë dalë. Për këtë duhët që për çdo
lëndim të dhëmbit të lajmrohet menjëherë mjeku i fëmijëve, ose
Pastrimi i dhëmbëve mjeku i dhëmbëve. Se a është një trajtim i nevojshëm apo jo, mundet
Kujdesi për dhëmbët e qumshtit është shumë me rëndësi, që ato të të vendosë vetëm mjeku.
mbeten të shëndoshë dhe fëmija juaj pa probleme të përtypë ushqi-
min dhe të mësoi të flasë. Me paraqitjen e dhëmbit të parë filloni
me pastrimin e dhëmbëve.Fëmijës suaj më së miri lajani dhëmbët
në mbrëmje, ose pas ushqimit të fundit. Për këtë përdoreni një
furçë të butë dhëmbësh dhe një pikë pastë (sa kokrra e bizeles),
për dhëmbët e fëmijëve me përmbajtje fluori.
21

22. Développement physique
L’apprentissage par le mouvement Premiers pas
Pour se développer physiquement et mentalement, votre enfant a Il est plus facile de faire ses premiers pas sans souliers: marcher pieds
besoin de mouvement. Donnez-lui par conséquent la possibilité de nus fortifie la musculature des pieds. Si le sol est trop froid, l’enfant
bouger, ce aussi bien chez vous qu’à l’extérieur: au début, il peut peut porter des chaussettes antidérapantes.
rester couché par terre, par exemple sur une couverture chaude et
Youpala, trotteur
moelleuse; après quelques mois, il apprendra à se tourner, puis à
Votre enfant n’a pas besoin d’appareils tels que Youpala ou trot-
ramper, aller à quatre pattes, se lever et marcher.
teur pour apprendre à marcher: ces appareils gênent au contraire
son développement. Ils sont mauvais pour les hanches et peuvent
Porte-bébés
entraîner des chutes dangereuses, si bien que certains pays les inter-
Les porte-bébés sont très pratiques pour faire des promenades, des
disent.
excursions, les courses ou le ménage; pendant que le bébé apprécie
d’être contre ses parents, ces derniers ont les mains libres pour vaquer Fixer des limites
à leurs occupations. Au cours des six premiers mois de sa vie, portez Le fait d’intervenir sans arrêt et de tout interdire à un enfant l’empêche
toujours votre bébé avec le visage contre vous: vous évitez ainsi de le de faire des progrès et des expériences. Mais il doit tout de même app-
soumettre à de trop nombreuses stimulations. rendre qu’il n’a pas le droit de faire certaines choses. Un «non» clair et
ferme sera souvent nécessaire: avec le temps, votre enfant apprendra
Déplacement à quatre pattes pourquoi il n’a pas l‘autorisation de faire telle ou telle chose.
Avec les premières tentatives de marche à quatre pattes débute
pour l’enfant – mais aussi pour vous – une période passionnante! Battre son enfant
L’appartement tout entier se transforme en place de jeu. Pots de Ne battez jamais votre enfant: en lui donnant des coups, vous ne
fleurs, armoires et tiroirs: il veut tout découvrir. Il est dès lors conseillé l’éduquez pas, mais ne provoquez que tristesse, déception, découra-
de mettre à l’abri les objets précieux ou dangereux. gement et peur.
22

23. Zhvillimi trupor
Mësimi gjatë levizjes Hapat e parë
Si për zhvillimin mendor ashtu edhe trupor, levizja e lloj-llojshme në Mësimi për të ecur arrihet më së miri pa këpucë. Ecja zbathur e
banesë dhe në natyrë është shumë e rëndësishme. Jepni fëmijës suaj ndihmon zhvillimin e muskulaturës së këmbëve. Është dyshemeja
mundësi të mjaftueshme për të lëvizur. Për fillim mund të shtrihet një e ftohët, fëmijes mund t’i mbathen çorape me shputë të butë ose
shtrojë e nxehtë në dysheme, pas disa muajsh ai mund të mësoi të çorape që nuk rrëshqasin.
rrutullohet, të ecë barkas, të çohet dhe të ecë.
Jo mjete ndihmëse për ecje
Mjetet ndihmëse për bartje Mos përdorni mjete ndihmëse për ecje. Ata pengojnë fëmijën në
Për shetitje,piknike, për kryerjen e pazarit ose gjatë kryerjes së punëve zhvillimin e tijë, bile ato janë të ndaluara në shtete të tjera. Ato i
të shtëpisë, shamitë për bartje janë shumë të përshtatshme. Për derisa ngarkojnë ijet pa nevojë dhe mund të shkaktojnë rrëzime të rrezikshme.
fëmija e shijon kontaktin e trupit, prindërit i kanë të dyja duart e lira.
Në vitin e parë të jetës, barteni fëmijën tuaj gjithmonë me fytyrë të Vendosja e kufijve
kthyer nga trupi i juaj. Kështu e pengoni ndikimin e ngacmimit të Ndalimet e shpeshta e pengojnë fëmijën në marrjen e përvojave të
tepërt të shqisave. rëndësishme për té. Është e natyrshme që fëmija duhet të mësojë,
sepse disa gjëra të caktuara nuk duhet ti bëjë. Një “jo” konsekuente
Ecja barkas dhe e caktuar do të jetë përherë e domosdoshme. Me kohë fëmija
Me tentimin e parë të ecjes barkas fillon një periudhë me shqetësime juaj do të mësojë pse nuk guxon të bëjë diçka.
si për fëmijën tuaj, ashtu edhe për ju! E gjithë banesa bëhet një vend
loje – secila saksi lulesh, secili dollap, secila fiokë (raft) tërheqë për Jo rrahjes
zbulim. Preferohet që gjërat e çmueshme ose të rrezikshme të siguro- Mos e rrahni kurrë fëmijën tuaj: Rrahja nuk është mënyrë e edukimit,
hen ose të largohen. përkundrazi i bënë fëmijët të pikëlluar, të zhgënjyer, shpresëhumbur
dhe frikacak.
23

24. Jeu et jouets
Apprendre en jouant Jouets
La meilleure façon de préparer votre enfant à l’avenir est de le laisser Les bébés n’ont pas besoin de beaucoup de jouets: une boîte à
beaucoup jouer durant les premières années de sa vie. En s’amusant musique, un mobile coloré, une poupée en tissu, un lange en tissu
avec son propre corps, divers jouets et matériaux ainsi qu’avec et un animal en bois, par exemple, leur suffisent. Comme les bébés
d’autres petits, les enfants apprennent en effet à longueur de journée. mettent les objets à la bouche pour les découvrir, il est important que
ces jouets soient de couleur inaltérable et exempts de toute substance
Les sens toxique, qu’ils n’aient pas de bord tranchant, qu’ils soient incassables
Votre bébé découvre le monde qui l’entoure avec ses oreilles, ses et lavables, et qu’ils ne soient pas trop petits.
yeux, son nez, sa bouche, ses mains, ses pieds et sa peau. Il joue
avec ses mains et ses pieds, attrape tout ce qui se trouve à sa portée Des jouets qui ne coûtent rien
pour le mettre à la bouche. C’est ainsi qu’il se familiarise avec le son, Plus tard, vous pourrez par exemple mettre des objets dans une boîte
l’apparence, l’odeur, le goût et la texture des choses, et qu’il apprend et les en ressortir, les jeter et les reprendre, les cacher et les chercher.
à les différencier les unes des autres. Des ustensiles ménagers tels que cannettes, boîtes, pots ou récipients
Stimulations sont idéaux pour cela. Votre enfant s’intéressera de plus en plus à ce
Les enfants en bas âge se fatiguent vite. Observez si votre bébé se que vous faites. Il prendra par exemple plaisir à manipuler des cuillères
frotte les yeux ou détourne le regard, si l’expression de son visage et des casseroles.
change, s’il est agité, pleure, etc. Un enfant a besoin de stimulation,
mais aussi de beaucoup de temps pour se concentrer sur quelque Contacts avec d’autres enfants
chose ou se reposer de ses activités. Très tôt déjà, les enfants ont besoin les uns des autres pour faire des
expériences et apprendre de nouvelles choses ensemble. Dès son
Télévision plus jeune âge, donnez à votre enfant beaucoup de possibilités de se
La télévision est nuisible pour les enfants en bas âge: ils sont sub- retrouver avec d’autres enfants.
mergés par les nombreuses images qu’ils voient, n’arrivent pas à les
«digérer» et encore moins à en apprendre quelque chose.
24

25. Lojërat dhe lodrat
Mësimi gjatë lojës Lodrat
Përgatitja më e mirë për jetë e fëmijës suaj në vitin e parë të jetës, Foshnjeve ju nevoiten vetëm pak lodra, si p.sh. një kuti për muzikë,
është të luaj sa më shumë, sepse loja do të thotë mësim. Duke luajtur lodra të varura me fije me ngjyra, një kukull nga shtofi, një pelenë
me trupin e vet, me lodra të ndryshme, me materiale dhe me fëmijë shtofi, një kafshë prej druri. Në fillim është me rëndësi lodrat të kenë
të tjerë, fëmjët gjatë tërë ditës mësojnë. ngjyra të vërteta, që nuk thyhen, të mos jenë të mbrehta, të mund
të lahen dhe jo shumë të vogla, sepse çdo gjë studiohet me gojë.
Shqisa
Me veshë, sy, hundë, gojë, duar, këmbë dhe me lëkurë fëmija juaj Lodrat që nuk kushtojnë
përjeton gjithshka që e rrethon. Ai luan me gishtat dhe këmbët e Të futën mbrenda dhe të nxirren jashtë, të hidhen dhe të merren,
veta, merr çdo gjë që mundë të arrijë dhe i futë në gojë. Në këtë të mshifen dhe të kërkohen, të shtrihen dhe të mblidhen janë lojëra
mënyrë mëson se si tingëllojnë gjërat, si duken, t’i nuhasë, çfarë të cilat vijnë më vonë. Këtu përshtaten për mrekulli sendet që
shije kanë, t’i ndjej dhe t’i dallojë. përdorën në shtëpi, si kanoçet, kutitë, vazot dhe sahanat. Fëmija
juaj përherë e më shumë interesohet se si veproni ju. Ndien kënaqësi
Ngacmime të shumta për shembull të merret me lugët e tiganet.
Fëmijët e vegjël lodhën shpejt. Kini kujdesë në shenjat si fërkimi i
syve, shmangia e shiqimit ose ndryshim të shprehjes së syve, shqetësim Fëmijët tjerë
qarje etj. Fëmija ka nevojë për stimulim, por edhe për shumë kohë, për Edhe fëmijët shumë të vegjël kan nevojë për njëri tjetrin, që në lojë
tu marrë me diçka në mënyrë të thelluar dhe që “nga puna e tij” të të krijojnë përvoja dhe të mësojnë për jetën. Jepni fëmijës suaj
çlodhet. mundësinë qysh se i vogël të jetë me fëmijët e tjerë.
Televizori
Për fëmijët e vegjël, televizori është i dëmshëm. Foshnja juaj do të
jetë me këtë rast i stërngarkuar nga përshtypjet e shumta. Këto ai
nuk mundet t’i përpunojë, e aspak të mësojë prej tyre.
25

26. Langue
Langue maternelle L’apprentissage du français
Parlez votre langue maternelle à votre enfant dès sa naissance. En La meilleure façon pour l’enfant d’apprendre la langue de l’endroit où
effet, mieux un enfant parle sa langue maternelle, plus il lui sera facile il vit est le contact avec d’autres enfants.
d’apprendre d’autres langues. Dites-lui comment s’appellent les objets
qui l’entourent, chantez-lui des chansons, lisez-lui des comptines ou Cours de français pour mamans
regardez des livres d’images ensemble. Vous pouvez emprunter des Il existe beaucoup de lieux où les mamans peuvent apprendre le fran-
livres gratuitement, en français et dans votre langue maternelle, dans çais en compagnie de leurs enfants ou pendant que leurs enfants sont
les bibliothèques. gardés sur place. Ces cours les familiarisent aussi avec les habitudes et
conditions de vie de leur pays d’accueil et leur permettent de nouer
Bilinguisme des contacts avec d’autres mères.
Lorsque les parents parlent deux langues différentes, chacun ne
devrait en utiliser qu’une seule avec l’enfant, de manière à ce que la
personne et la langue qu’elle parle forment un tout pour lui. Ne vous
faites pas de souci si votre enfant met plus longtemps que les autres
pour s’exprimer dans les deux langues: apprendre deux langues à la
fois demande plus de temps que d’en apprendre une seule, c’est tout
à fait normal.
26

27. Gjuha
Gjuha e nënës Mësuarja frengjisht
Që nga lindja është e nevojshme të flisni me fëmijën tuaj në Më së shpejti dhe më së miri fëmija juaj e mëson gjuhën e
gjuhën e nënës, sepse sa më mirë fëmija e përvetëson gjuhën e nënës rrethit duke pasur kontakt me fëmijët tjerë.
aq më lehtë i mëson edhe gjuhët tjera. Emëroni gjërat qe e rrethojnë,
këndojini këngë, tregoni poezi ose shikoni së bashku libra Kurset e frengjishtes për nëna
me fotografi. Librat me fotografi (në gjuhën gjermane ose në gjuhën Në shumë vende ofrohen kurse të gjuhës frengjish për nëna,
tuaj amtare) mund t’i huazoni në biblotekë falas. ku mund t’i kenë edhe fëmijët pranë vetes, ose është e organizuar
mbikëqyrja e tyre.Në këto kurse do të mundësohet edhe fitimi i
Të rritesh me dy gjuhë besimit për rrethanat dhe zakonet e këtushme të jetës
Nëse prindërit flasin dy gjuhë të ndryshme të nënës, duhët që si dhe do të njiheni me nëna të tjera.
secili prind të flasë me fëmijën vetëm një gjuhë, në mënyrë që
fëmija, personin dhe gjuhën t’a përjetojë si një tërësi. Mos u
shqetësoni nëse fëmijës suaj i nevoitet shumë kohë për të pasur
mundësi që të shprehët në të dyja gjuhët. Për dy gjuhë nevojitet
më shumë kohë, kjo është krejt normale.
27

28. Maladie
Défenses immunitaires Rhume
Bien que désagréables, les maladies infectieuses (par ex. rhume ou Un rhume peut être le début d’une maladie. Des narines bouchées
toux) sont importantes pour le développement du système immu- empêchent l’enfant de respirer et de se nourrir correctement. Elles
nitaire. Si l’état de votre enfant vous inquiète, prenez tout de suite influencent son état général et peuvent provoquer des otites.
contact avec votre pédiatre ou l’hôpital le plus proche (service des
urgences). Remèdes
N’utilisez des gouttes nasales et des sprays qu’à faible dose et sur une
Fièvre courte durée. Il vaut mieux tout simplement rincer le nez avec une
La fièvre est une réaction physique normale face aux infections. solution de sérum physiologique (en vente dans les pharmacies et les
Jusqu’à 37,5 degrés, la température est considérée comme normale, drogueries). Un oignon cru haché suspendu au-dessus du lit, dans un
jusqu’à 38,5 degrés, il s’agit d’une faible fièvre, et au-delà de 38,5 petit sachet en tissu, soulage également l’enfant enrhumé.
degrés, d’une fièvre. Consultez toujours votre pédiatre avant de don-
ner un médicament contre la fièvre à votre enfant; ces médicaments Besoin d’être entouré
sont d’ailleurs inutiles si l’enfant a moins de 38,5 degrés de fièvre. Les enfants malades n’ont généralement pas d’appétit, mais il n’y a
pas de raison de s’en inquiéter. Il faut en revanche leur donner suffi-
Prise de la température samment à boire (lait maternel ou biberon, eau ou tisane non sucrée),
Mesurez la température d’un petit enfant en lui introduisant dou- en particulier s’ils ont de la fièvre. Et surtout: ils ont besoin de plus
cement dans l’anus, sur deux centimètres environ, un thermomètre d’attention, de compréhension, de patience, de temps et de présence
digital que vous aurez enduit de vaseline. physique.
Précautions à prendre
Si votre enfant a de la fièvre, faites-le boire en abondance et veillez à
ce qu’il ne soit pas trop habillé.
28

29. 38.5°C! Centre de puériculture:
Keshillimi i nënave:
37.5°C  ...................................
Médecin: Mjeku:
 ...................................
Sëmundja
Forca mbrojtëse (imuniteti) Rrufa
Infektimet te bezdisshme (si p.sh rrufa ose kolli) janë të rëndësishme Rrufa mund të jetë fillimi i një sëmundje. Zënja e hundës rëndon
për zhvillimin e sistemit mbrojtës (imunitetit) të trupit. Nëse jeni të frymëmarrjen si dhe marrjen e ushqimit. Këto rëndojnë mirëqenjen
shqetësuar për gjendjen shëndetësore të fëmijës suaj, merrni kontakt dhe çojnë deri te ndezja e veshit të mesëm.
menjëherë me mjekun tuaj për fëmijë ose spitalin më të afërt (24 orë
shërbim urgjence). Ndihma për rrufën
Pikat dhe spreja për hundë guxon të përdoret vetëm në mënyrë të do-
Ethet/Temperatura zuar dhe për një kohë të shkurtë. Më së miri shpërlajeni hundën me
Temperatura është një reaksion normal i trupit ndaj infeksionit. tretje fiziologjike (mund të blehen në drogeri dhe barnatore). Poashtu
Temperatura normale e trupit është deri 37.5 shkallë, temperatura edhe një qepë e prerë dhe e vendosur në një
konsiderohet e ngritur deri në 38.5 shkallë, kurse ethet nga 38.5 qese shtofi, e varur pranë shtratit, sjellë lehtësim.
shkallë. Medikamentet për zbritjen e temperaturës janë të arsyeshme
të përdoren prej 38.5 shkallë e lartë dhe ato duhët të jepen vetëm në Afërsia dhe ngrohtësia
marrveshje me mjekun e fëmijës tuaj. Fëmijët e sëmurë shpesh nuk kanë oreks. Kjo nuk është arsye për
shqetësim. E rëndësishme është, veçanërisht kur ka temperatur,
Matja e temperaturës fëmija të pijë mjaft (gjirin ose qumësht me shishe, ujë ose çaj pa
Meteni temperaturën e fëmijës suaj me termometër digjital në anus. sheqer). Dhe veçanarirsht e rëndësishme është: fëmijët e sëmurë
Lyjeni majën e termometrit me një kremë të yndyrshme dhe futeni atë kërkojnë shumë kujdes, mirëkuptim, durim, kohë dhe afërsi të trupit.
me kujdesë përafërsisht dy centimetër thellë në zorrë.
Ndihma gjatë temperaturës
Jepni fëmijës suaj sa më shumë të pijë dhe keni kujdesë të mos jetë
shumë nxehtë i mbuluar.
29

30. Accidents
Goût de la découverte Electricité
Les enfants en bas âge veulent tout essayer, généralement en mettant Jouer avec les câbles et les prises électriques peut également être
les choses à la bouche. C’est là un comportement tout à fait normal mortel. Protéger les prises avec des cache-prises (disponibles dans les
et très important pour leur développement. Il convient néanmoins de magasins d’électroménager ou les grandes surfaces).
fixer certaines limites pour éviter qu’ils se mettent en danger.
Brûlures
Objets dangereux La cuisine comporte beaucoup de sources potentielles de brûlures
Les médicaments, l’alcool, les produits de nettoyage, les cosmé- pour les enfants, qui ont vite fait de se blesser avec de l’eau qui bout,
tiques, les plantes vénéneuses, les prises, les câbles, les allumettes, de l’huile brûlante ou de la vapeur. Soyez également prudents avec les
les briquets, les sacs en plastique, les outils, les couteaux, les ciseaux, bougies, humidificateurs et liquides chauds (soupes, tisanes, café, lait,
etc. peuvent nuire à la santé des tout petits, voire mettre leur vie en etc.)
danger. Il faut donc placer ces objets, végétaux et produits hors de
leur portée.
Cigarettes
Les cigarettes et les cendriers pleins doivent eux aussi être placés hors
d’atteinte. Un enfant en bas âge qui n’avale ne serait-ce qu’un mégot
risque en effet de mourir.
30

31. Aksidenti
Shtytja për të zbuluar dhe rreziqet Elektriciteti
Fëmijët e vegjël duan të zbulojnë çdo gjë dhe fusin shpesh sende Loja me kabllo elektrike dhe me prizë mund të jetë vdekjeprurës.
të ndryshme në gojë. Kjo është krejt normale dhe për tu zhvilluar Pajisni prizat me pjesë speciale nga plastika, të cilat mund t’i gjeni
shumë e rëndësishme. Megjithatë, aty ku ka rrezik duhen vënë edhe në shitoret e paisjeve elektronike.
kufij.
Rreziqet në kuzhinë
Rreziqet Në kuzhinë ekziston rrezik i madh për të pësuar djegje. Me ujë
Medikamentet, alkoholi, detergjentet për pastrim, kozmetika, të valë, me vaj të vluar ose me avuj të nxehtë shpejt mund të vijë
bimët helmuese, priza dhe kablloja, shkrepsa dhe çakmaku, qeset deri te fatkeqësia. Duhët patur kujdesë të veçantë nga qirinjtë e
e plastikës, veglat, thikat, gërshëret etj. janë për fëmijët e vegjël të ndezur, nga avujt dhe nga lëngjet e nxehta (supë, çaj, kafe,
rrezikshme për jetën ose të dëmshme për shëndetin, dhe e kanë qumësht etj.).
vendin aty ku fëmija nuk mundet t’i kapë.
Cigaret
Edhe cigaret, si dhe shpuzoret e mbushura duhët të qendrojnë larg
duarve të fëmijës. Një bisht i vetëm i cigares, për një fëmijë të vogël,
mund të jetë vdekjeprurës, nëse fëmija atë e përbinë.
31

32. Premiers soins En cas d’urgence
Si votre enfant s’est brûlé, ne perdez pas de temps à le désha- Il est important que les parents restent calmes et fassent preuve
biller et n’arrachez pas les tissus qui collent à la peau. Tenez d’assurance lorsque leur enfant se blesse ou subit un accident. Il
immédiatement la partie du corps touché 15 minutes sous l’eau est toutefois souvent difficile d’évaluer la gravité d’une blessure.
courante froide et ne mettez ni pommade, ni poudre cicatrisante, En cas de doute, appelez tout de suite votre pédiatre ou l’hôpital
ni farine, ni huile de foie de morue ni blanc d’œuf sur la blessure; le plus proche, ou allez-y.
recouvrez-la simplement d’un linge propre ou d’une gaze stérile
et rendez-vous immédiatement chez le médecin ou à l’hôpital. Appelez le 144 en cas d‘accident.
Chutes Appelez le 145 en cas d’intoxication.
Ne laissez jamais votre bébé sans surveillance sur le canapé, le lit,
la table à langer, etc. L’instant auquel il se retourne et risque de
tomber arrive soudainement, et généralement plus tôt que prévu.
32

33. Appelez le 144 en cas d‘accident.
Numri i urgjencës në përgjithësi: 144 (ndihma e shpejtë e sanitetit).
Appelez le 145 en cas d’intoxication.
Në rast urgjence për helmim, thirrni në numrin e telefonit 145.
Djegiet Në rast urgjence
Nëse fëmija juaj ka pësuar djegje, menjëherë mbajeni pjesën e Siguria dhe qetësia e prindërve, është shumë e rëndësishme se
djegur të trupit, 15 minuta në ujë të ftohët . Mos humbni kohë si sillen në rast kur fëmija pëson fatkeqësi dhe lëndime. Shpesh
duke provuar që t’a çveshëni fëmijën, bëri një dush me ujë të është vështirë të vlerësohet nëse një lëndim është i parrezikshëm
ftohtë me rroba veshur. Nëse rrobat janë të ngjitura për plage, apo jo. Në rast dyshimi, menjëhrë duhet telefonuar ose vizituar
mos provoni t’ia heqni ato.Mos i vëni mbi plagën e shkaktuar nga mjekun për fëmijë ose spitalin më të afërt.
djegja; kremë, pudër për varrë, miell, vaj peshku, të bardhin e
vezës, por mbulojeni plagën me një faculetë të pastër ose me një Në rast të fatkeqësive thërrisni numrin e urgjencës 144.
gazë të sterilizuar dhe shkoni menjëherë te mjeku ose në spital.
Në rast urgjence për helmim, thirrni në numrin e telefonit 145.
Rrëzimi
Mos e lini foshnjën tuaj kurrë, pa përkujdesje të shtrirë mbi një
minder, shtrat ose mbi tavolinë për ndrrimin e pelenave. Mo-
menti kur fëmija juaj rrotullohet dhe mund të bije poshtë vjen
papritmas, në të shumtën e rasteve më herët se që ju e prisni.
33

34. Accueil extra-familial de l’enfant
Offre Confiance et stabilité
Si vous travaillez ou êtes en formation, vous pouvez confier Une fois que vous avez trouvé une possibilité de garde (publique
votre enfant à une maman de jour ou à une crèche. Les listes ou privée), veillez à ce que votre enfant puisse se familiariser
d’attente pour y obtenir une place sont souvent longues. lentement avec cette nouvelle situation et ses nouvelles per-
C’est pourquoi il vaut mieux vous renseigner assez tôt sur les sonnes de référence. Un enfant a besoin de relations stables et
possibilités de garde existantes auprès de votre commune ou dignes de confiance pour se sentir en sécurité et pouvoir jouer.
de votre infirmière puéricultrice.
Mères actives
Coûts Disponible en 12 langues, la brochure gratuite InforMaternité de
Les offres d’accueil et de prise en charge publiques sont générale- Travail.Suisse répond à toutes les questions qu’une mère peut se
ment assez chères. Renseignez-vous auprès de votre commune poser sur ses droits dans la vie professionnelle. Demandez-la à
s’il est possible d’obtenir un soutien financier. votre infirmière puéricultrice.
Tous les enfants sont différents. Chacun se développe à sa manière, à son rythme, selon son caractère. Chacun a quelque chose de particulier à
nous apporter. C’est cela justement qui rend les êtres humains si uniques. Donnez à votre enfant le temps et l’attention dont il a besoin pour se
développer, soutenez-le dans sa découverte et son apprentissage de la vie.
Nous vous souhaitons beaucoup de bonheur avec votre enfant.
34

35. Kujdesi për fëmijën jashtë familjes
Oferta Besimi dhe vazhdueshmëria
Nëse punoni ose jeni në shkollim, kujdesin e fëmijës tuaj mund Nëse keni gjetur një mundësi për përkujdesjen e fëmijës suaj
ta marrin përsipër familjet ditore ose çerdhet e fëmijëve. Shpesh (edhe privat), është më rëndësi fëmijën tuaj t’a mësoni ngadalë
duhet pritur gjatë për një vend të lirë, për atë kujdesuni dhe me siatuatën e re dhe personin që do të kujdeset për të. Fëmija,
pyetni sa më herët në komunën tuaj ose këshilldhënësen tuaj për që të ndihet mirë dhe të mund të luaj ka nevojë për përkushtim
nëna për mundësitë egzistuese. dhe afërsi të vazhdueshme.
Çmimet Nëna e punësuar
Ofertat shtetërore për përkujdesje kushtojnë dhe kryesisht janë Të gjitha informatat e rëndësishme mbi të drejtat tuaja në
shumë të shtrenjta. Pyetni në komunën tuaj për mundësinë për vendin e punës mund ti gjeni falas në broshurat, të përkthyera
mbështetje finaciare. në dymbëdhjetë gjuhë “Info Mutterschaft” von Travail. Suisse.
Për këtë pyeteni këshillëdhënësen tuaj për nëna.
Fëmijët zhvillohen në mënyra të ndyshme, secili në mënyrën, tempon dhe karakterin e vet. Secili fëmijë sjellë diçka të veçantë me vete. Pikërisht,
kjo na bënë neve njerëzve të veçantë. Jepini fëmijës suaj kohë dhe përkushtim, të cilat i nevoiten për zhvillimin e tij, përkraheni ate në përprekjet
e tija që ta hulumtojë, zbulojë dhe kuptojë botën që e rrethon.
Ne ju dëshirojmë kohë fatlume me fëmijën tuaj.
35

36. pro juventute remercie chaleureusement les institutions suivantes pour le soutien ap- © pro juventute, Zurich, 2007
porté à la réalisation de cette brochure: Adaptation: domaine d’activité Messages aux parents,
Office fédéral de la santé publique, section Égalité des chances • Fondation Pfirsichblüten, Meilen avec la collaboration du groupe d’experts
Direction: Katharina Wehrli
Canton de Bâle-Campagne, Fonds de loterie • IAMANEH Suisse, Bâle • Canton de Berne, Service de
Rédaction: Lesly Luff
l’intégration • Canton des Grisons, office de la santé publique • Canton de Lucerne, bureau de promotion de
Coordination de la production: Katharina Gohl
la santé • Canton de Schaffhouse, office de la santé publique • Canton de Schwyz, Fonds de loterie • Canton
Traduction: Leme Brahimi/Micheline Hoegger/
de Saint-Gall, service de coordination pour l’intégration • Ville de Berne, «Fonds für Kinder und Jugendliche»
Catherine Rossier
• Canton de Bâle-Ville, «Integration Basel» • Canton de Thurgovie, office de prévoyance sociale/intégration
Correction: Mihrije Kela
des étrangères et des étrangers • Ville de Lucerne, fonds social • Ville d’Uster, mairie • Ville de Zurich, service
Photo page de couverture: apix, Alex Buschor, Zürich
des questions interculturelles • Canton d’Argovie, département de la santé publique • Cantons d’Obwald
Illustration, conception: scenografic, Herbert Märki
et de Nidwald, service de promotion de la santé et de prévention • Canton d’Appenzell Rhodes-Intérieures,
Photos: pro juventute, Messages aux parents/
département de la santé et des affaires sociales
scenografic, Lenzburg/apix, Zürich
«Notre bébé» a été conçu en collaboration avec l’Association suisse des infirmières Impression: Lenzdruck AG, Niederlenz
puéricultrices et le Forum Pédiatrie ambulatoire. Diffusion:
Membres du groupe d’experts: Aja Schinzel, infirmière puéricultrice • Ines Tsengas, responsable du projet pro juventute
FemmeTische avec les migrantes • Anna Urben, infirmière puéricultrice • Brigitt Ziegler, spécialiste FMH en pédiatrie Bureau de la Suisse romande
Place Chauderon 24
Consultation écrite: IAMANEH Suisse (International Association for Maternal and Neonatal Health): Maya
1003 Lausanne
Künzler, collaboratrice de projet • Institut Marie Meierhofer pour l’enfance (MMI): Heidi Simoni, psychologue
Tél. 021 622 08 10/Fax 021 622 08 11
spécialisée en psychothérapie FSP, directrice de recherche clinique au MMI • Fédération suisse des sages-fem-
dep.romand@projuventute.ch
mes: Penelope Held, sage-femme • Association des pédiatres zurichois: Thomas Gallmann, spécialiste FMH
en pédiatrie, président de l’association • Centre médico-dentaire de l’Université de Zurich: Giorgio Menghini, N° d’article: PUBL-0135
directeur de la station d’épidémiologie orale
La brochure «Notre bébé» coûte 2 francs. Elle existe
pro juventute dans les langues suivantes (toujours combinées avec
La fondation pro juventute s‘engage pour que les enfants et les jeunes vivant en Suisse voient leurs besoins le français): anglais, albanais, bosniaque/croate/serbe,
comblés et leurs droits respectés. Elle intervient en cas d‘urgence, offre des prestations sociales et soutient espagnol, portugais, tamoul, turc.
les enfants et les jeunes dans leur développement personnel. pro juventute travaille selon les principes de la
Convention de l‘ONU relative aux droits de l‘enfant. Elle fêtera ses 100 ans en 2012. Elle se définit comme une Des versions PDF sont disponibles en plusieurs langues
fondation privée, politiquement indépendante et confessionnellement neutre, active dans toute la Suisse. sur le site www.projuventute.ch.
Pfirsichblüten-Stiftung