Σέσκλο, Διμήνι, Τσατάλ Χογιούκ, Στόουνχεντζ

1. Παλαιολιθικοί & Νεολιθικοί
Οικισμο ί & κτίσματα
• Σέσκλο (περιοχή Καστράκι, Βόλος, 6.800 π.Χ)
• Διμήνι (περιοχή Αισωνίας, Βόλος, από το 5.800π.Χ.)
• Τσατάλ Χαγιούκ (Τουρκία, περ. 6.000 π.Χ.)
• Στόουνχεντζ (Αγγλία, περ. 2000 π.Χ.)

2. Το Σέσκλο είναι ένας από τους αρχαιότατους νεολιθικούς οικισμούς της θεσσαλίας, που κατοικήθηκε για πρώτη φορά στην
αρχή της 7ης χιλιετίας (6800 π.Χ) και ερημώθηκε λίγο πριν το τέλος της 5ης χιλιετίας π.Χ (4.400 π.Χ).
Ο νεολιθικός οικισμός του Σέσκλου βρίσκεται νοτιοανατολικά από το σύγχρονο ομώνυμο χωριό και απέχει 14 χιλιόμετρα
από την πόλη του Βόλου. Ο οικισμός αναπτύχθηκε στο λοφώδες περιβάλλον κοντά στον Παγασητικό κόλπο και τη λίμνη
Κάρλα. Σημαντικό ρόλο στην επιλογή της θέσης από τους πρώτους κατοίκους της διαδραμάτισε η γεωμορφολογία της
ευρύτερης περιοχής, με τα βαθιά ρέματα και τους χαμηλούς λόφους με τη μεγάλη αποστραγγιστική ικανότητα.
Το Σέσκλο αποτελεί έναν από τους ελάχιστους οικισμούς του ελλαδικού χώρου όπου εντοπίστηκαν ίχνη της λεγόμενης
Ακεραμικής Φασης (7η χιλιετία π.Χ). Στη φάση αυτή, ο οικισμός ήταν αραιοκατοικημένος και περιορίστηκε πάνω στο
χαμηλό λόφο και βορειοανατολικά έξω από αυτόν. Τα στοιχεία γι” αυτή την αρχική εγκατάσταση είναι λίγα και δεν είναι
ορατά στον αρχαιολογικό χώρο. Πρόκειται για ελλειψοειδή μικρά αβαθή ορύγματα, σκαμμένα στο στέρεο έδαφος, τάφρους
για λεπτό θεμέλιο και λείψανα από κλαδιά δένδρων, λάσπη ή συμπαγή πηλό, που αποτελούσαν τους τοίχους των
οικημάτων.
Ιστορικό:
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2500

3. Σ έ σ κ λ ο
Η ο χ ύ ρ ω σ η τ η ς π ό λ η ς
δ η λ ώ ν ε ι ό τ ι
• ο ι κα λ λ ι ε ρ γ η τ έ ς τ η ς
γ ύ ρ ω π ε ρ ι ο χ ή ς
φ ύλα γ α ν τ ην
π α ρ α γ ω γ ή τ ο υ ς μ έσ α
σ τ ο ν ο ι κ ι σ μ ό γ ι α ν α
τ ην π ρ ο σ τ α τ ε ύ σ ο υ ν
α π ό ε π ι δ ρ ο μ ε ί ς
• ο ι κά τ ο ι κο ι
κα τ έ φ ε υ γ α ν ε κ ε ί σ ε
π ε ρ ί π τ ω σ η κ ι ν δ ύ ν ο υ

4. Σέσκλο

5. Ο Αρχαιολογικός χώρος του Διμηνίου, 4 χλμ δυτικά του Βόλου, δίπλα στο ομώνυμο χωριό, έγινε αρχικά γνωστός
από τα ερείπια του μεγάλου και οργανωμένου νεολιθικού οικισμού(5η χιλιετία) πάνω στο λόφο, που παρουσιάζει
ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό στοιχείο ,τους έξι λιθόκτιστους περιβόλους, ανάμεσα από τους οποίους ήταν
κτισμένα τα νεολιθικά σπίτια.
Με τις ανασκαφές των τελευταίων χρόνων αποκαλύφθηκε μια μεγάλη μυκηναϊκή πόλη που, σύμφωνα με
νεότερες μελέτες, ταυτίζεται με την αρχαία Ιωλκό. Από τη πόλη αυτή μπορεί κανείς να επισκεφτεί ένα μεγάλο
ανακτορικό συγκρότημα, με πτέρυγες εργαστηρίων, αποθηκών και χώρους λατρείας, που συνδέεται με δύο
μεγάλους θολωτούς τάφους της ίδιας περιόδου. Επίσης έχει αποκαλυφθεί και τμήμα του υπόλοιπου
πολεοδομικού ιστού της μυκηναϊκής πόλης με καλοχτισμένα σπίτια δεξιά και αριστερά ενός μεγάλου δρόμου που
οδηγεί στο ανακτορικό συγκρότημα, στο οποίο εισέρχεται κανείς μέσω ενός μνημειακού προπύλου. Επισκέψιμος
αρχαιολογικός χώρος που διαθέτει σύστημα αυτόνομης ξενάγησης Ελληνικά και Αγγλικά.

6. Δ ι μ ή ν ι

7. Διμήνι

8. Οικισμός
κοντά στο
Διμήνι

9. Διμήνι

10. Διμήνι

11. Αναπαράσταση
Νεολιθικής
κατοικίας

12. Αναπαράσταση
Νεολιθικής
κατοικίας

13. Αναπαράσταση
Νεολιθικής
κατοικίας

14. Αναπαράσταση
Νεολιθικής
κατοικίας,
εσωτερικό

15. Αναπαράσταση
Νεολιθικής
κατοικίας,
εσωτερικό

21. Recent Neolithic life
in Northern Europe

22. Με αφορμή τις αποκαλύψεις στο Τσατάλ Χογιούκ ξεκίνησε μια σειρά
από θεωρίες για τις απαρχές της αστικοποίησης και των σύγχρονων
κοινωνικών δομών. Μία από αυτές σχετίζεται με την οικογενειακή ζωή
και είχε ως απαρχή τις χαρακτηριστικές ταφές του χώρου. Κάθε οικία
έκρυβε στο δάπεδό της περί τις 30 ταφές ανθρώπων όλων των ηλικιών,
τις οποίες οι επιστήμονες είχαν ερμηνεύσει ως συγγενείς μεταξύ τους.
Το πόρισμα είχε βγει με βάση παράλληλα άλλων κοινωνιών και χωρίς να
έχει γίνει βιολογική μελέτη στο ανθρωπολογικό υλικό. Και παρά τον
προβληματισμό που δημιουργούσαν συγκεκριμένα ερωτηματικά –
όπως οι αυτόνομες ταφές ακόμη και σε παιδία οκτώ ετών που θα
περίμενε κανείς να ταφούν με τους γονείς τους – η θεωρία της
συγγένειας έκανε το γύρο των αρχαιολογικών ακαδημαϊκών
αμφιθεάτρων ανά τον κόσμο εδώ και πέντε δεκαετίες!
Σήμερα όμως, νέα δεδομένα έρχονται να κλονίσουν τη θεωρία αυτή.
Αφορμή έδωσε η πρόσφατη μελέτη των ανθρωπολογικών καταλοίπων
από τους Marin Pilloud και Clark Spencer Larsen η οποία εστίασε στην
εξέταση των δοντιών των νεκρών. Η μελέτη αυτή έδειξε ότι οι άνθρωποι
που βρίσκονταν θαμμένοι ακόμη και κάτω από την ίδια οικία στο
Τσατάλ Χογιούκ, δεν εμφάνιζαν ίχνη συγγένειας, γεγονός που ωθεί την
έρευνα διαφορετικών κοινωνικών δομών, πιο πολύπλοκων και λιγότερο
εμφανών. Έτσι, τα νέα δεδομένα φαίνεται να προάγουν μια θεωρία
σύμφωνα με την οποία την επιλογή της οικίας να γίνεται όχι με βάση το
γένος αλλά με άλλα, διαφορετικά κριτήρια που ίσως θεωρούνταν
σημαντικά για την καλή λειτουργία της κοινωνίας εκείνης. « Νομίζω ότι
όσο η κοινωνία γίνεται πιο οργανωμένη και σύνθετη, το γένος από μόνο
του δεν είναι αρκετό για να την κρατήσει ενωμένη», λέει ο διάσημος
αρχαιολόγος Ian Hodder, επικεφαλής της έρευνας του χώρου. «Αυτό
συστήνει ότι βρίσκονταν σε ένα αρκετά σύνθετο επίπεδο κατά το οποίο
χρειάζονταν κάτι πολύ πιο σύνθετο από το γένος», συμπληρώνει.

26. Catal Huyuk 6.000 π.Χ. Τουρκία

27. Catal Huyuk
6.000 π.Χ.
Τουρκία

28. Catal Huyuk
6.000 π.Χ.
Τουρκία

29. ειδώλιο Μητέρας Θεάς από
νεολιθικό ιερό στο Catal Huyuk
ειδώλιο καθισμένης Μητέρας Θεάς
από το Catal Huyuk

30. To Σ τ ό ο υ ν χ ε ν τ ζ ε ί ν α ι ν ε ο λ ι θ ι κό μ ε γ α λ ι θ ι κό μ ν η μ ε ί ο τ ο υ ο π ο ί ο υ η δ ι α μ ό ρ φ ω σ η
σ υ ν ε χ ί σ τ η κ ε ω ς τ ην Ε π ο χ ή τ ο υ Χ α λ κο ύ , κο ν τ ά σ τ ο Έ ι μ σ μ π ε ρ ι τ η ς Α γ γλ ί α ς σ τ ην κο μ η τ ε ί α
τ ο υ Γ ο υ ΐ λτ σ ι ρ , π ε ρ ί π ο υ 1 3 χλ μ β ο ρ ε ι ο δ υ τ ι κά τ ο υ Σ ό λσ μ π ε ρ ι . Π ρ ό κε ι τ α ι γ ι α έ ν α ν κύ κ λ ο
( μ ο ν ο λ ι θ ι κώ ν ) κά θ ε τ ω ν ο γ κό λ ι θ ω ν ο ι ο π ο ί ο ι σ τ η ρ ί ζ ο υ ν ο ρ ι ζ ό ν τ ι ο υ ς δ ο κο ύ ς α π ό
ψ α μ μ ί τ η . Κ α τ α σ κ ε υ ά σ τ η κ ε σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ι ς π λ έ ο ν α π ο δ ε κ τ έ ς α ρ χα ι ο λ ο γ ι κ έ ς ε κ τ ι μ ή σ ε ι ς
α ν ά μ εσ α σ τ ο 2 5 0 0 π . Χ . κα ι τ ο 2 0 0 0 π . Χ . . Το α ρ χα ι ό τ ε ρ ο κυ κ λ ι κό α ν ά χ ω μ α κα ι η
π ε ρ ι φ ε ρ ε ι α κ ή τ ά φ ρ ο ς , π ο υ α ν ή κο υ ν σ ε π ρ ω ι μ ό τ ε ρ η φ ά σ η τ ο υ μ ν η μ ε ί ο υ ,
χ ρ ο ν ο λ ο γ ή θ η κα ν π ρ ο σ φ ά τ ω ς π ε ρ ί τ ο 3 1 0 0 π . Χ .

33. Ο π τ ι κ έ ς
δ ι ο ρ θ ώ σ ε ι ς