Psa analyseren en voorkomen Juriaan Blekemolen

1. PSA analyseren en voorkomen
Jurriaan Blekemolen
bedrijfsarts
A&O deskundige

2. Disclosure belangen spreker

4. PSA analyseren en voorkomen
1. Hoe meet je de gevolgen van PSA?
2. Hoe analyseer je de werkgebonden
factoren?
3. Wat kun je doen om de
werkgebonden factoren van PSA te
verminderen?
4. Casus

5. Psychosociale arbeidsbelasting
Literatuuronderzoek:
Welke vragenlijsten zijn het meest
voorspellend voor de gevolgen van
PSA?

6. Psychosociale arbeidsbelasting
Vragenlijsten:
Work Ability Index is gevalideerde voorspeller, echter
alleen onderstaande vraag van de WAI gebruiken
werkt net zo goed:
Met werkvermogen bedoelen we de mate waarin u
zowel lichamelijk als geestelijk (psychisch) in staat bent
om te werken. Als u aan uw werkvermogen in de beste
periode van uw leven 10 punten geeft, hoeveel punten
zou u dan aan uw werkvermogen op dit moment
geven?

7. Psychosociale arbeidsbelasting
Vragenlijsten:
Vragenlijst Beleving en Beoordeling van de
Arbeid: herstelbehoefte
Uit steeds meer onderzoek komt de schaal
'herstelbehoefte' naar voren als een
belangrijke maat voor de gevolgen van
psychosociale arbeidsbelasting op korte
termijn

8. Psychosociale arbeidsbelasting
Vragenlijsten:
Stressmodule uit de Depression Anxiety
Stress Scale
Meet de gemoedstoestand ten aanzien
van onrust en druk met de kans om van
streek te raken

9. Psychosociale arbeidsbelasting
Vragenlijsten:
Verkorte 4 DKL distressscreener:
In slechts 3 vragen een vergelijkbare
indruk van distress met de volledige
distress schaal van de 4 DKL

10. Psychosociale arbeidsbelasting
Vragenlijsten:
Burnoutscore Utrechtse Burn Out
Schaal
Voorspeller van langdurig
ziekteverzuim als gevolg van job
demands

11. Psychosociale arbeidsbelasting
Vragenlijsten:
Schokverwerkingslijst: screener van Post
traumatische stressstoornissen
Deze vragenlijst brengt de gevolgen van de
ingrijpende gebeurtenis in beeld. De
Schokverwerkingslijst meet twee belangrijke
kenmerken van de verwerking van een
ingrijpende gebeurtenis,namelijk
‘herbeleving’ en ‘vermijding’

12. Psychosociale arbeidsbelasting
Vragenlijsten:
Werkfunctioneren
Met 6 vragen problemen in
werkfunctioneren vaststellen als
gevolg van mentale klachten
Zeer sensitief

13. Psychosociale arbeidsbelasting
Vragenlijsten:
1. Iedere vragenlijst kent een evidence based afkappunt
2. Indien dit afkappunt overschreden wordt is dit een
aanleiding om de medewerker een interventie aan te
bieden, volgens het protocol:
3. Bij verlaagd werkvermogen: consult bedrijfsarts voor
nadere analyse achtergronden en specifieke
interventie
4. Verhoogde score schokverwerkingslijst: nadere
psychodiagnostiek en EMDR behandeling
5. Bij verhoogde distress en burnout: verwijzing naar
psycholoog
6. Bij verhoogde herstelbehoefte en algemene stress:
verwijzing naar coach

14. Stress Herstelbehoefte Distress Burn out

15. Hoe analyseer je werkgebonden
factoren?
Zes stappenplan beroepsziekte
http://www.beroepsziekten.nl/het-zes-stappenplan-voor-
beroepsziekten
1 omschreven ziektebeeld en medische diagnose
2 relatie met werk: in literatuur beschreven, collega’s met dezelfde
klachten?
3 vaststelling blootstelling: blootstelling voorafgaand aan klachten,
blootstelling voldoende hoog en lang, provocatie mogelijk,
blootstelling biologisch aantoonbaar?
4 andere oorzaken onwaarschijnlijk?
5 afweging en conclusie over werkgerelateerdheid
6 Wat is er preventief mogelijk?

16. Hoe analyseer je werkgebonden
factoren?
BESCHIKBARE INFORMATIE NA STAP
1:
I. Diagnose (evt. keuzes en
beslissingen gedocumenteerd)
II. CAS‐code

17. Hoe analyseer je werkgebonden
factoren?
BESCHIKBARE INFORMATIE NA STAP 2:
I. Inzicht in relatie met werk voor beroep/populatie:
Sterkte van het verband?
Dosis‐response relatie?
Analogie met vergelijkbare blootstelling?
II. Inzicht in relatie met werk voor patiënt:
Tijdsrelatie?
Reversibiliteit, blootstellingsrespons?
Collega’s met hetzelfde werk en dezelfde klachten?

18. Hoe analyseer je werkgebonden
factoren?
BESCHIKBARE INFORMATIE NA STAP 3:
I. Inzicht in daadwerkelijke blootstelling:
Aard?
Intensiteit?
Duur?
Frequentie?
Zelf‐gerapporteerde blootstelling uitgevraagd?
II Heteroanamnese met de werkgever

19. Hoe analyseer je werkgebonden
factoren?
BESCHIKBARE INFORMATIE NA STAP 4:
I. Inzicht in andere verklaringen voor de ziekte:
Factoren buiten het werk?
Persoonlijke factoren?
Co‐morbiditeit?
II. Inzicht in individuele factoren voor gevoeligheid:
Reeds aanwezige aandoening?
Genetische gevoeligheid?

20. Hoe analyseer je werkgebonden
factoren?
RESULTAAT VAN STAP 5:
I. Afweging wel of geen beroepsziekte:
Stap 1: Diagnose & CAS‐code
Stap 2: Voldoende redenen om een relatie tussen de ziekte en het
werk te veronderstellen?
Stap 3: Voldoende blootstelling aan risicofactoren?
Stap 4: Geen/onvoldoende andere verklaringen voor de ziekte?
Stap 5: Conclusie beroepsziekte
Melding bij NCvB
II. Communicatie beroepsgebondenheid:
Werknemer
Werkgever

21. Hoe analyseer je werkgebonden
factoren?
RESULTAAT VAN STAP 6:
I. Individueel casemanagement:
Behandeling, begeleiding
Preventieve maatregelen voor individuele patiënt?
II. Preventie van beroepsziekte bij bedrijf/groep
werknemers:
Wegnemen of reduceren van blootstelling
Individuele, organisatorische en/of procedurele
maatregelen
Vroegsignalering (Preventief Medisch Onderzoek)
Evaluatie van gebruikte maatregelen en activiteiten

22. Wat kun je doen om de
werkgebonden factoren van PSA te
verminderen?

23. Wat kun je doen om de
werkgebonden factoren van PSA te
verminderen?
Jobcrafting
Het aanbrengen van veranderingen
in werkomstandigheden, taken en/of
relaties op het werk

24. Wat kun je doen om de
werkgebonden factoren van PSA te
verminderen?
Jobcrafting
• Hulpbronnen verhogen
• Taakeisen verlagen
• Taakeisen verhogen = uitdagingen
zoeken

25. Wat kun je doen om de
werkgebonden factoren van PSA te
verminderen?
Jobcrafting leidt tot:
• Meer betrokkenheid
• Meer bevlogenheid
• Meer Arbeidstevredenheid
• Betere werkprestaties

26. Wat kun je doen om de
werkgebonden factoren van PSA te
verminderen?
Jobcrafting is:
• Regelmatig om steun of feedback vragen
• Planmatig werken zodat je weet wanneer je „ja‟
en „nee‟ kan zeggen tegen verzoeken
• Nieuwe taken uitproberen, bijv.
medezeggenschap, vertrouwenspersoon worden
etc.
• Nieuwe collega’s inwerken, als mentor fungeren
etc.
• Meer tijd besteden aan taken waar je van geniet
/talenten inzetten

27. Wat kun je doen om de
werkgebonden factoren van PSA te
verminderen?
Jobcrafting voorwaarden:
• Crafting doe je zelf op eigen initiatief
• Zorg dat er geen negatief effect is op
anderen of op je eigen productiviteit
• Taakinhoud veranderen? Overleg met je
leidinggevende
• Geen taken afstoten
• De „puzzel‟ wordt niet groter of kleiner,
maar beter passend

28. Casus
Grote zorginstelling, medewerkers op
LBO en MBO niveau, 90% vrouwen
met een gemiddelde leeftijd van 51
jaar
Je doet PSA onderzoek en vindt:

29. Casus
Scores boven afkappunten:
Algemeen:
Stressmodule DASS 22,1%
Workability Index first item 3,1%
Herstelbehoefte 17,2%
Verminderd werkfunctioneren 55,4%
Specifiek:
Distress screener 12,2%
Schokverwerkingslijst 8,8%
Burn Out Scale 6,3%

30. Casus
In twee of drietallen:
1. Wat vind je van deze uitkomsten?
2. Wat ga je ermee doen?
3. Presenteer een plan van aanpak
aan de directie van deze
zorginstelling