Principales enfermedades de los sentidos

1. AS ENFERMIDADES DOS ÓRGANOS DOS
SENTIDOS
Carlos de Troya Fernández
Ángel Palacio Iglesias
Manuel González Crespo
Álvaro Concheiro Díaz
Javier Rubio López
3º ESO “A”

3. 1) INTRODUCIÓN
Os sistemas de relación e coordinación desempeñan un papel
fundamental no organismo. Por iso, cando se ven afectados por
algunha enfermidade, as consecuencias acostuman ser graves.
Os receptores sensoriais son células especializadas na captación
de estímulos, que representan a vía de entrada da información no
sistema nervioso dun organismo.
Ata o momento sabemos que poseemos cinco sentidos: o olfacto, a
vista, o gusto, o tacto e o oído. Cada un deles cumpre unha función
diferente, aunque en certos casos, están conectados.
O tacto permítenos sentir a textura das cousas, se están fríos ou
quentes; o olfacto permítenos percibir o aroma, e o gusto, o sabor
dos alimentos. A vista permítenos ver todo o que nos rodea e o
oído, captar ondas sonoras para que poidamos escoitalas.
Son moi frecuentes as alteracións que poden afectar aos nosos
órganos dos sentidos. A meirande parte delas poden corrixirse, aínda
que para outras non se encontrou solución. Nalgúns casos, chégase
a perder totalmente o uso dalgún sentido importante, coma poden
ser a vista ou o oído.

4. A continuación, expoñemos as afeccións máis frecuentes dos
nosos órganos dos sentidos:

5. 2) ENFERMIDADES DO OÍDO
O oído é o órgano responsable non só da audición, senón tamén do
equilibrio. Encárgase de captar as vibracións e transformalas en
impulsos nerviosos que chegarán ao cerebro, onde serán
interpretadas.
O oído divídese en tres zonas: externa, media e interna.

6. 2.1. Enfermidades do Oído Externo:
O oído externo está conformado polo pavillón auricular e o
conduto auditivo externo (CAE). O pavillón está conformado
por unha estrutura cartilaxinosa cuberta con pel.
As patoloxías do oído externo pódense dividir en:

7. Enfermidades Infecciosas: a otite externa é a inflamación ou
infección do oído externo.
Hai varios tipos de otite externa, coma a bacteriana, a
bacteriana localizada, a necrotizante ou otite externa maligna
(que invade e destrúe os texidos brandos, cartilaxe e ósos).
Enfermidades Alérxicas:
- Dermatite de contacto: Prodúcese polo uso de champús,
lacas para o pelo, perfumes, tapóns para oídos, aros (níquel).
- Eczema: é similar á anterior pero máis agresiva e incluso
acompañada de infeccións bacterianas secundarias.

8. Tapón de Cerumen: o tapón está conformado por produtos das
glándulas sebáceas, ceruminosas, restos de descamación
epitelial e pelos. Implántase nas paredes do CAE producindo
diminución auditiva e sensación de obstrución.
Enfermedades Traumáticas
- Trauma: hematomas do pavillón auricular como consecuencia
dun traumatismo directo, que provoca a acumulación de sangue
entre a cartilaxe eol pericondio..
Se este coágulo se organiza e calcifica, pode producir
necrosis da cartilaxe subyacente, originándose a
orella en coliflor.
- Corpos estraños no CAE: obsérvanse principalmente en
nenos. Nunca tentar a súa estración sen os coñecementos ou o
instrumental necesarios.

9. Enfermidades Tumorais:
- Lesiones Benignas: Son varias. Por unha banda, as
cicatrices queloideas derivadas da hipertrofia do texido
conectivo en áreas traumatizadas. O lugar máis común é o
lóbulo, pola colocación dun piercing. En segundo lugar a
Exostosis o sobrecrecimiento do periostio na porción ósea do
CAE. É frecuente nos nadadores de augas frías. Pode producir
tapóns de cerumen oclusivos. Raramente preséntase pérdida
auditiva significativa.
- Lesións Malignas: localízanse principalmente no pavillón
auricular. As do CAE son pouco frecuentes. Representan menos
do 5% de todos os cánceres de pel de cabeza e pescozo. O
máis común é o carcinoma de células escamosas. A
quimioterapia e radioterapia son aconsellables, dependendo do
avance da enfermidade.

10. Malformaciones Congénitas: pódense presentar en un dos oídos ou
en ambos.
As malformacións máis frecuentes están relacionadas co
tamaño, a forma ou a posición do pavillón auricular:
- Tamaño: Cando o pavillón auricular é máis
pequeno ou máis grande do normal, ou
cando existe unha completa ausencia do
pavillón auricular.
- Forma: Cando o pavillón auricular presenta
formas raras: en asa (“lop ear”) ou con
forma élfica.
Outras veces prodúcese a ausencia do óso.
- Posición: Cando o pavillón auricular non
está situado no seu sitio correcto.

11. 2.2. Enfermidades do Oído Medio

12.  A infección do oído medio: coñécese coma otite media.
Abrangue todas as infeccións do oído por bacterias. Pode ser aguda
ou crónica. Pode producir sordera. Algúns nenos que padecen otite
aguda presentan dificultades para o desenvolvemento da linguaxe.
É a enfermidade máis común do oído. Debe vixiarse e tratarse de
forma axeitada porque, en caso contrario, pode dar lugar a
importantes complicacións.

13. • Calcificacións: Acúmulo de sales de calcio na capa media
fibrosa do tímpano. Obsérvanse á otoscopia coma “manchas brancas”
no interior da membrana.

14.  Perforación do tímpano
Malia que a membrana timpánica atópase moi ben
protexida pola súa ubicación nas profundidades do
óso temporal, frecuentemente resulta dañada como
resultado de traumatismos, os cales clasifícanse en
directos (pola introdución de obxectos que perforan o
tímpano) e indirectos (por un aumento o diminución súbita da presión
no oído externo).

15. 2.3. Enfermidades do Oído Interno:

16. As enfermidades do oído interno poden afectar ao equilibrio e producir
síntomas de mareos. As máis destacadas son as siguintes:

17.  O vértigo: É a consecuencia de lesións producidas nos canais
semicirculares e produce náuseas e pérdida da capacidad auditiva.

18.  Destrución traumática do órgano de Corti: é o responsable da
produción dunha sordeira total.

19.  Enfermidade de Ménière: é un trastorno do oído interno que
afecta ao equilibro e á audición.
Descoñécese a causa exacta da enfermidade de Meniere. Pode
ocurrir cando a presión do líquido en parte do oído interno chega a
estar demasiado alta.
Nalgúns casos, a enfermidade de Ménière pode estar relacionada
cun traumatismo cranial ou cunha infección do oído medio ou do
interno. Outros factores de riesgo son as alerxias, o estrés, o
consumo de alcohol ou o tabaquismo, os antecedentes familiares,
a existencia dunha enfermidade viral recente ou unha infección
respiratoria.

20. 3) ENFERMIDADES DA VISTA
Aínda que o ollo é denominado moitas veces como o órgano da
visión, en realidade o órgano que efectúa o proceso da visión é o
cerebro. A función do ollo é traducir as vibracións electromagnéticas
da luz nun determinado tipo de impulsos nerviosos que se transmiten
ao cerebro a través do nervio óptico (nervio sensitivo e craneal).

21. Enfermidades da visión:
 Hemeralopia: está causada por unha incipiente opacidade nun ou
máis dos texidos oculares.
 Cegueira para as cores ou Daltonismo:
A ceguera para as cores é unha enfermidade
xenética provocada pola ausencia dunha serie de
xenes no cromosoma X. Esta patoloxía afecta 6
veces máis aos homes que ás mulleres.
Existen unha serie de tests cos que os oftalmólogos comproban o tipo
de cegueira para as cores que ten unha persoa. O máis famoso
destes tests é o das coñecidas como “tablas de Ishihar”, consistentes
nunhas cartuliñas con manchas de cores nas que as persoas que non
teñen problemas poden identificar rápidamente un patrón, un texto
ou un número.
Existen outros tipos de test como o Munsell; incluso outro
denominado daltonismo inverso, no que se mostran imáxenes nas
que só as persoas que padecen algún grado de daltonismo poden
atopar unha figura en relevo que está oculta para os demáis.

22.  Diplopía, visión doble ou estrabismo: son causados pola
debilidade ou parálise dos músculos externos do globo ocular.

 Cegueira: pode ser causada pola presión do nervio óptico. Tamén
pola separación da retina dende o interior do globo ocular.
 A conjuntivite: produce enroxecimento, inflamación, molestias e
constante lagrimeo. Durante o sono, prodúcese unha secreción de
pus que, ao secarse, fai que as pestanas se peguen entre sí. A
prevención desta enfermidade lógrase mediante a práctica de
medidas hixiénicas coma lavarse regularmente ben os ollos, usar
toallas limpas, non frotar os ollos coas mans sucias, aplicar só os
medicamentos (colirios ou cremas) receitados polo médico.

23.  Presbicia ou dificultade para enfocar obxectos
próximos. Coñécese vulgarmente como vista
cansa. É debida ao endurecemento do
cristalino coa idade.
 Astigmatismo: Deformación da córnea ou alteración da
curvatura da lente ocular. Provoca
unha visión distorsionada debido á
imposibilidade de que converxan os
raios luminosos nun so punto da
retina.
Pódese corrixir con lentes ou quirúrxicamente.

24.  Miopía. A miopía é un defecto refractivo consistente en que o
punto focal fórmase diante da retina cando o ollo se atopa en
repouso, en lugar de na mesma retina, como sería normal.
Porén, o ollo é incapaz de enfocar obxectos afastados, facendo que
aparezcan borrosos. A maioría das miopías considéranse como
unha variación da visión normal, máis que unha patoloxía.
Existen dúas causas posibles: a córnea está demasiado curvada ou
o globo ocular é demasiado grande.
Pódese corrixir con lentes diverxentes ou quirúrxicamente.

25.  Hipermetropía. É un defecto ocular que consiste en que os raios
de luz que inciden no ollo, enfócanse nun punto situado detrás da
retina, en lugar de na mesma retina como sería normal. A
consecuencia é unha mala visión a distancias curtas. Pódese
corrixir mediante a utilización de lentes convexas ou
quirúrxicamente.

26.  Glaucoma. Na mayor parte dos tipos de glauncoma, o sistema
de drenaxe do ollo tápase e o fluído intraocular no
pode drenar. Ao acumularse, causa un aumento
de presión no interior do ollo que dana o nervio
óptico, que é moi sensible, levando á perda da
visión.
Existen dous aspectos claves para sospeitar o diagnóstico de
glaucoma: a elevación da presión intraocular por riba de 21 mm
de mercurio e a presenza dun disco óptico escavado. Calquera de
estas dúas circunstancias fan probable o diagnóstico,
especialmente se existen antecedentes familiares da enfermidade
e a idade é superior aos corenta anos.
Visión correcta Visión con glaucoma

27.  Cataratas. Pérdida progresiva da
transparencia do cristalino, que pode
chegar a impedir a visión (pode
compararse a unha ventá que se
"empana" con vapor). Non é unha tea ou
capa que cubre o ollo.
 Conxuntivite. É a inflamación da membrana
mucosa que recobre o interior das pálpebras
(membrana conxuntiva) e que se estende á parte
anterior do globo ocular.
Presenta como manifestacións comúns enroxecimento, fotofobia e
lagrimeo, así coma outras dependentes da súa causa (lagañas
matutinas nas infecciosas, ganglios aumentados de tamaño nas
víricas, etc), con unha duración entre unha e tres semanas.

28. 4) ENFERMIDADES DO OLFACTO
Este sentido permite percibir os olores. O nariz, equipado con nervios
olfactivos, é o principal órgano do olfacto. Os nervios olfactivos son
tamén importantes para diferenciar o gusto das sustancias que se
atopan dentro da boca, é dicir, moitas sensacións que se perciben
coma sensacións gustativas, teñen a súa orixe no sentido do olfacto.
Tamén é importante dicir que a percepción dos olores está moi
relacionada coa memoria: determinado aroma é capaz de evocar
situacións da infancia, lugares visitados ou persoas queridas.
A captación dos olores é o primeiro paso dun proceso que continúa
coa transmisión do impulso a través do nervio olfactivo e acaba coa
percepción do olor polo cerebro.

29. Enfermidades do olfacto e o nariz:
 Arrefriado: é unha enfermidade infecciosa aguda do tracto
respiratorio, causada por certo tipo de virus. Provoca conxestión, e
evita o normal funcionamento do olfacto, excesiva secreción nasal,
dor de garganta e tos.
 Rinite: trastorno inflamatorio da membrana mucosa do nariz.
Caracterízase por secreción nasal acuosa, con conxestión e
dificultade para respirar polo nariz.
 Febre do feo: é unha forma de rinite estacional causada por
alerxia ao pole. Provoca ataques intensos de esbirros, inflamación
da mucosa nasal e os ollos, e respiración defectuosa.
 Alerxias nasais: causan irritación pola respiración de
contaminantes, etc.

30. 5) ENFERMIDADES DO GUSTO
Esta facultade humana, que tamén posúen os animais, actúa polo
contacto de substancias solubles coa lingua. O ser humano é capaz
de percibir un amplo repertorio de sabores como resposta á
combinación de varios estímulos, entre eles textura, temperatura,
olor e gusto.
Analizándoos de forma illada, o sentido do gusto só percibe catro
sabores: doce, salgado, ácedo e amargo.

31. Enfermidades do sentido do gusto:
 Perda do sentido: para conservar este sentido débese manter
unha hixiene bucal axeitada, que se consigue con cepillos e
dentífricos.
 Embotación da sensibilidade gustativa: cando se saborean
substancias moi ácedas ou moi fortes (picantes, etc.)
 Irritación da mucosa lingual: ocorre por exceso de fume do
tabaco, provocando que diminúa a percepción dos sabores.
 Previr enfermidades coma a carie en dentes e moas, periodontite
e/ou xenxivite, nas enxivas.

32. 6) ENFERMIDADES DO TACTO
O tacto, é outro dos cinco sentidos dos seres humanos e doutros
animais. A través do tacto, o corpo percibe o contacto coas distintas
substancias, obxectos, etc.

33. A pel:
Posúe, nun corte transversal, tres capas: a epiderme, que é a que
intervén principalmente na función do tacto, xa que é a máis externa.
A derme, que é a capa do medio e a capa subcutánea.
Os seres humanos presentan terminacións nerviosas especializadas
na epiderme, que se chaman receptores do tacto. Estos receptores
transportan as sensacións cara ao cerebro a través das fibras
nerviosas. Hai sectores da pel que posúen maior sensibilidade, xa que
o número de receptores varía en toda a pel.
A pel detecta tamén sensacións coma a temperatura e a dor.

34. Enfermidades do tacto:
 Urticaria: alteración alérxica da pelu caracterizada pola aparición
repentina o reiterada de manchas, ronchas ou outras
manifestacións. Polo xeral son coma inflamacións.
 Psoriase: É unha enfermidade
crónica. Caracterízase pola aparición
de placas escamosas, dunha cor
vermella ou parda, cubertas por
pequenas escamas brancas.
Xeralmente afecta aos xeonllos, ao
coiro cabeludo e ao peito.

35.  Dermatite: é a inflamación da pel, en concreto da derme. Os
síntomas son enroxecemento, dor e exudación da zona afectada.
Cando se presenta por un longo período, soe presentar ronchas,
costras e moita sequedade da pel. É debida a parásitos ou
irritantes físicos ou químicos.
 Micose: é unha enfermidade producida por
fungos, causa moita molestia porque xera
moita picazón e irritación da pel.

36.  A tiña: É unha infección en forma de anel. Os fungos atacan os
folículos pilosos, do coiro cabeludo ou da barba. Preséntanse
erupcións molestas e desagradables, escomezando con erupcións
vermellas, que cada vez se fan máis grandes e máis vermellas,
acompañadas de moita picazón.
 A Pedicuros (Piollos): está causada por parásitos externos
chamados piollos.

37.  A Sarna: És unha enfermidade da pel producida por un ser
microscópico chamado ácaro. Este animal, cava
galerías debaixo da pel; alí pon os seus ovos e alí
se desenvolven as súas crías, as cales producen
gran picazón. Esta enfermidade é moi contaxiosa,
porque o ácaro pode pasar dunha persoa a outra. A
mellor forma de controlar esta enfermidade, é
practicar correctamente a hixiene persoal.
 O acné: É unha afección da pel consistente nunha retención da
secreción das glándulas sebáceas que se inflaman e infectan. Pode
ser causado por problemas hormonais,
especialmente na pubertade. Preséntase tanto
en nenos coma en nenas. Esta irritación
xeralmente se presenta no rostro, pero tamén
se localiza nas hombreiras e no lombo. O acné
pode ser tratado con cremas especiais,
receitadas por médicos dermatólogos. Tamén
é moi importante o consumo de alimentos baixos en graxas.

38. Carlos de Troya Fernández
Ángel Palacio Iglesias
Manuel González Crespo
Álvaro Concheiro Díaz
Javier Rubio López
3º ESO”A”
CON LA COLABORACIÓN DE: