Egape 50

2017 aldizkaria | www.egape.org

Egape 50 urte | 2017 aldizkaria | www.egape.org
abestia
Hezkuntza, hizkuntza
soka berean bi mutur
Hasierako bide gogorra
bihurtu zenuten xamur
eskuz esku irmo eta ziur
Ikastola sortu zenuten
aniztasuna ikur
berrogeita hamar urte bidean
oroitzapenak...
ereindako hazi urrunak
fruitu datozkigu
Ikasle bakoitza
mundu oso ta askea
norbanakoaren bide zidorrak
bilatu ta ikastea
parte hartu
elkarrekin haztea
etorkizuna bidez bete
ta ilusioz nahastea
berrogeita hamar urte bidean
oroitzapenak...
ereindako hazi urrunak
fruitu datozkigu
Egapetik mundura
kabi eta aingura
Eskuz, esku, irmo eta ziur
parte hartu, elkarrekin kantatu

02 | 03
editoriala
50 urte, handiak, biziak, hoberenak eta
okerrenak, tira, hoberen eta okerrenetakoak
esango dugu absolutista ez jartzeagatik,
baina barru-barruan daramatzagu denak.
Oroitzapen horiek sortu baitzaizkigu errain
sakonetik, amaren bularretik aldendu ginen
lehen aldi hartako beldurretik, egin ezineko
uste hartatik, pentsaezina lortu genueneko-
tik, hartxintxarrekin egindako zaurietatik,
ausentzien hutsuneetatik…
Eta noizbait gure hizkuntzan ikastea zen-
tzuzkoena zela pentsatu eta aurrera egiteko
ausardia izan zutenei zor diegu egun erai-
kita dugun guztiak, erraineko arkitektura
guztiak, euskarazko oinarri sendoak izatea.
Bihotzean daramatzagu 50 urte hauetan
jasotako usainak, ostikoak eta laztanak.

historia Lehengo irakurtzen eta idazten ikastea helburu,
ondoren euskaraz egitea.
XVI. mendean zaila
zen Gipuzkoan idaz-
ten zekienik aurki-
tzea. Gutxi ziren.
— ez da ba izango!
Lehen eskolak do-
haintza pribatuei es-
ker ireki ziren XVII.
mendean. Pedro
Viteri izan zen filan-
tropo ezagun bat.
Viteri eskola.

04 | 05
Denok
idazten
jakitea
erronka
erraz esaten da baina
lkateek irakurtzen eta idazten
jakin beharko zutela erabaki
zutenean, Hernanin bildutako
Batzar Nagusiek errealitateare-
kin bat ez zetorren erabakia har-
tu zuten, izan ere, 1573an, Gipuzkoako
herri askotan ez zegoen alkate izateko
baldintzarik betetzen zuen biztanle-
rik: baliabide ekonomiko jakin batzuk
izatea eta alfabetatuta egotea asko
eskatzea zen. Mende bat beranduago,
1682an, berriro onartu zuten dekretu
bera, onartu bai baina betetzerik lortu
ez zutelako. Orduan, egoera aldatuko
zuen beste zerbait gertatu zen: XVII.
mendetik aurrera ikastetxeak ireki-
tzen hasi ziren Gipuzkoan biztanle
pribatuen dohaintzei esker.
Apaizek ematen zituzten eskolak
hasieran. Doktrina irakasten hasi eta
bestelako gaiak ere sartzen zituzten.
Hain justu, Urnietan ere, apaiz batek
eman zituen eskola sortzeko lehen
urratsak, eta berririk zaharrenek ere
maisu apaiz bat aipatzen dute.
1675eko testamentu batean Nicolás
de Azkonobieta parrokoak Idiazabal
kaleko Miranda izeneko etxearen erdia
maisuaren bizilekutzat utzi zuen. Hala
ere, Udalak eta oinordekoek besterik
adostu eta zoru aldaketa eta dukatak
tarteko, azkenik plazako Balentegia
etxea erosi zuten, beraz, pentsa liteke
Urnietako lehen eskola eta maisuaren
etxea plazan kokatu zela 1688-89 urte
inguruan.
Artxibotan aurki daitekeen he-
rriko maisu kontraturik zaharrena
1695ekoa da, ordura arte haurren
maisu izandako Matheo de Lavayen
hil egin zenez, Bautista Barcaíztegui
apaiz urnietarra kontratatu zuten sei
urterako, ikasleei idazketa, doktrina
eta gaztelania, konkretuki «escritura,
doctrina y lengua castellana» irakas-
teko. Asko izan ziren ondoren etorri
zirenak eta eskolak emateagatik eta
erlojua zaintzeagatik kobratu zutenak.
Antza, ez ziren oso lan baldintza onak,
izan ere, kontratua bukatu baino lehen
alde egin baitzuten askok. Esteban de
Mutiozabal usurbildarrak, aldiz, urte
asko eman zituen Urnietan maisu.
A

Euskarak ez zuen
presentziarik eskole-
tan, XIX. mendean
aldarrikatzen hasi
eta ikastolak sortu
ziren arte.
— hala diote!
Udaletxean
1731n udaletxe berria eraikitzeko
lanak bukatu eta, ohikoa zen bezala,
bertara eraman zuten eskola. Udale-
txe berri dotoreko areto berezi batean
atondu zuten eskolako gela suontzi eta
eserlekuekin: hiru idazten ikasten ari
zirenentzat eta beste hiru irakurtzen
ikasten ari zirenentzat.
Pixkanaka titulazioak eskatzen hasi
ziren irakaskuntzan aritzeko. 1813an
José Arrue urnietarrak Lehen Letre-
tako Maisu titulua eskatu zion Foru
Aldundiari eta, horretarako, bataio
agiriaz gain, hiru testigantza aurkeztu
zituen, ohitura oneko gizon zintzoa eta
elizkoia zela eta maisua izateko gaine-
rako gaitasunak zituela egiaztatzeko.
Alor guztiei buruzko azterketa teoriko
eta praktikoak gainditu ondoren eman
zioten titulua. Orduz geroztik Urnie-
tan aritu zen irakasle 1840ra arte.
Urnietako udaletxeak bi sute larri
jasan zituen, bata Independentzia Ge-
rretan zehar, 1811n, eta bestea, Lehen
karlistaldian, 1937an, baina badirudi
ez zutela oztopatu eskolak bertan
ematea. Aldiz, 1905eko urtarrilaren
4tik 5erako gauean Urnietako udale-
txea zeharo kiskali zen ustekabeko sute
baten ondorioz: lau horma baino ez
ziren zutik geratu.
Pedro Viteriren ekarpena
Misiolari oblatuek utzitako lokal
batean jarraitu zuten mutikoek. Aldiz,
nesken eskola jartzeko Oztatuberri
etxea alokatu zuen Udalak, maistra-
ren etxebizitza ere bertan kokatu zen,
Idiazabal kalean.
Egoera honek eskola berri baten pre-
mia nabarmendu zuen, hori dela eta,
Pedro Viteri Arana arrasatearrarenga-
na jo zuten. Viterik fama handia zuen
hezkuntzaren filantropo lanengatik.
Espero bezalako fruituak lortu zituz-
ten urnietarrek eta Viterik, Urnietara
bisita egin ondoren, eskolak eraikitzea
erabaki zuen. 1907ko azaroaren 17an
inauguratu zen Urnietako eskola pu-
blikoa, Hernanikoarekin batera. HURA BAI SASOIA
Doña Pepita Goiburuko
eskolako bere ikasleekin,
Xoxokan, 1962an.

06 | 07
Goiburuko Landa eskola
Euskal Herriko baserrialde ia guztietan
auzo maisu-maistra zeukaten. Nor-
malean, bizitzeko gela baten eta janari
mantenuaren truke ematen zituzten
eskolak auzoko edozein baserritan
egokitutako gela batean. Irakurtzen eta
idazten irakasten zieten haurrei. Goi-
buru zen Urnietako auzo handiena eta
sakabanatuen zegoena eta baita analfa-
betismo tasarik handiena zuena ere. Lau
kilometro zituzten Viteriko eskoletara
joateko, beraz, zaila zuten bertako berro-
gei haur inguruk haraino jaistea.
Gauzakhorrela,hutsikgeratutakoKin-
talaenea baserrian eskolak ematen hasi
zirenbaldintzakaxkarretan.Beranduago
Larburura eraman zuten gela. 1925rako
Udalak biztanleei Goiburuko eskola uni-
tarioaren proiektua azaldu zien eta bile-
rara agertutako 39 familiek laneskua eta
eraikuntza materialak eskaini zituzten.
Beraz, auzokoen laguntza paregabea izan
zuen Udalak Xoxokan eskola eraikitzeko.
60 haur inguru aritzen ziren maistra
bakarrarekin, baina askotan huts egiten
zuten, batik bat mutilek, askok eguna
lanean igarotzen zutelako. 1969an landa
eskolan ari ziren 32 haurrak eskola
nazionaletara eramatea erabaki zuten
eta garraio zerbitzu berezia eskaini zuten
horretarako. 1973-74 ikasturtean betiko
itxi zuten Goiburuko eskola.
Ikastolen mugimendua
XIX. mendean eskola euskaldun edo
gutxienez elebidunaren aldeko ahotsak
jaiotzen hasi ziren, XX. mende hasie-
ran Eusko Ikaskuntzak eskola berri
eta euskaldunaren oinarriak landu
zituen bere lehen kongresuan. Arturo
Kanpionek eskola publikoa kritikatu
zuen hizkuntzarekiko jokabideagatik
eta Azkuek kritikekin bat egin eta bere
ikastetxea ireki zuen 1896an.
Garai hartako mugimendu politiko
eta intelektualak sortu zuen lehen ikas-
tola 1914an, Donostian: Koruko Andre
Mariaren ikastetxea. Baina Espainiako
Gerra Zibilak ikastolen desagerpena
eragin zuen eta 1944ra arte itxaron be-
har izan zuen berpizteko. Orduan iritsi
zen Urnietako ikastolaren txanda.
Siglos de trabajo para
avanzar hacia una escue-
la pública en euskera
Cuando en 1573 las Juntas
Generales de Gipuzkoa
aprueban como condición
para ser alcalde en el terri-
torio el requisito de saber
leer y escribir, se retrata la
situación de la educación
en Gipuzkoa, ya que eran
muchos los municipios
que no tenían a ninguna
persona que cumpliera esos
mínimos requisitos. Un
siglo más tarde, se vuelve a
aprobar la medida, con la
diferencia que también se
abren escuelas gracias a las
iniciativas privadas.
Los primeros maestros
fueron curas, también en
Urnieta. Precisamente el
párroco Nicolás de Azko-
nobieta dejó en su testa-
mento de 1675 la mitad de
la casa Miranda para que
viviera el maestro. Pero
desacuerdos y ducados de
por medio, finalmente el
Ayuntamiento compró la
casa Balentegia de la plaza
para que albergara la casa
del maestro y la primera
escuela de Urnieta, hacia
1688-89.
Fueron numerosos los
profesores que pasaron por
Urnieta, por lo que cabe
pensar que no tendrían muy
buenas condiciones para im-
partir «escritura, doctrina y
lengua castellana».
Cuando terminó la cons-
trucción del ayuntamiento,
en 1731, las escuelas se
trasladaron allí, hasta que
el incendio de 1905 solo
dejó cuatro paredes de
aquél edificio. Era evidente
la acuciante necesidad
de unas escuelas nuevas,
por lo que los urnietarras
acudieron al conocido
filántropo arrasatearra
Pedro Viteri. Gracias a su
ayuda económica se consi-
guió inaugurar las escuelas
públicas en 1907.
Mientras tanto, a cuatro
kilómetros de las escuelas
del pueblo se encontraba el
barrio con mayor tasa de
analfabetismo: Goiburu.
Gracias a la estrecha co-
laboración entre Ayunta-
miento y vecinos del barrio
en 1925 consiguieron abrir
la escuela rural de Goiburu
a la que acudían 60 niños
y niñas. Y continuaron así
hasta que decidieron poner
transporte a las escuelas
públicas y cerrar la escuela
en el curso 1973-74.

euskara Etxeetatik kalera. Hizkuntzaren presentzia,
erabilera akademikoa eta etorkizuna.
GABONAK GABON
Maripi Sarasola eta Aran-
txa Etxeberria Egape ikas-
tolako lehen ikasle taldeare-
kin, 1969ko gabonetan.
ama
hizkuntzan
ikastea
Erabaki ausartak

X. mende hasieran abian zen
Euskal Herrian hezkuntza eta
hizkuntzaren defentsan ari zen
kultur mugimendua, Eusko Ikas-
kuntzak 1918an egindako lehen
Batzarrean sistema hori kritikatu eta
etorkizunerako urratsak aipatu ziren.
Gerra Zibila bukatuta euskarazko
irakaskuntzan aritzeko saiakerak egin
ziren berriro: Elvira Zipitriak eskolak
ematen zituen isilean eta andereñoak
prestatzen zituen.
Modernizazio eta berritzea etorri
ziren 60. hamarkadan, Euskal Herrian
aldaketa ugari sortu ziren ekonomia,
politika eta gizartean. Errealitate
soziopolitiko horren fruituetako bat
izan zen ikastolen sorrera. Hernanin,
1961ean jarri zen martxan ikastola.
Urnietan, ikastola sortu aurreko
hezkuntzaren egoerak hutsune ugari
zituen: eskola publikoan ez zegoen sei
urtera arte sartzerik. Urnietako guraso
zenbaiten artean ere kezka sortu zen
60. hamarkada bukaeran seme-alaben
irakaskuntzaren kalitateari buruz.
Ama hizkuntzan ikasteko aukera izatea
eta euskarari gizartean merezi zuen
tokia emateak bultzatu zituen sustatzai-
leak ikastolaren proiektuari ekitera.
Sabina Arruarte, Maria Arizmendi,
Xabier Larretxea, Benantzio Laskibar
eta Antselmo Unanuek osatu zuten
lehen batzordea, Hernaniko Urumea
ikastolan antolaketa lan ugari egiten
ari zen Hiazinto Fernandorena eta or-
duan herriko apaiz zen Benantzio Las-
kibarren laguntzaz. Haurrak gustatzen
zitzaizkion eta ikasketak egiteko prest
egongo zen neska gazte baten bila hasi
eta Maripi Sarasola konbentzitu zuten
lanean hasteko.
Haurrak bilatzeko, etxez etxe hiru eta
lau urteko haurren etxeetara joan ziren.
Gurasoen artean erantzun desberdi-
nak: batzuek ez zuten etorkizun handi-
rik ikusten legearen kontrakoa zelako,
beste batzuek hilean 15-20 duro inguru
ordaindu egin behar zutelako, batzuen-
gan beldurra ere nagusitu zen... Baina
20 haurren gurasoek erabaki ausarta
hartu eta talde horrekin hasi ziren.
Elizaren lokaletan hasi zen ikastola,
egun Sarobe dagoen tokian, Elizondo
zinema izan zen horren ondoan lehe-
nengo eta azpian beranduago. Izena
pentsatzeko, aldiz, Elvira Zipitriaren
gomendioari jarraitu eta EGAPE
erabili zuten, babesa adierazi nahian.
Horrela jaio zen EGAPE ikastola.
Ibiltzen hasi eta arazoak konpontzen
orduak eta orduak ematen zituen: diru
arazoak eta legez kanpokoa izateak
batez ere. José Goya orduko apaizak
emandako laguntza izugarria izan zen,
berak uzten baitzion ikastolari dirua
ateratzeko tonbola. Elizondo Zinema
zenean elizak zituen lokaletan hasi
zen Maripi haurrekin. Inspektoreak
saihesteko nahikoa lan izaten zuten:
«Halakoetan mendira eramaten geni-
tuen haurrak», gogoratu du. Izan ere,
Urnietara iritsi baino lehen inspekto-
rea Andoainera joaten zen eta bertatik
Egapera deitzen zuten, abisatzeko.
Inspektorea Urnietako Egape ikastola-
ra iristen zenerako gelak hutsik egoten
ziren.
08 | 09
Urnietako guraso
zenbaitek kezka zu-
ten irakaskuntzaren
kalitateaz eta euska-
raren presentziaz.
Ikastola sortzea era-
baki zuten.
— ORDUAN ERE BAZIREN
X
Aprender en el
idioma materno
A principios del siglo XX
surgen voces que reclaman
la necesidad de estudiar en
euskera. Cuando termina
la Guerra Civil, otra vez
se ponen en marcha las
iniciativas en favor de la
enseñanza del euskera. El-
vira Zipitria empezó a dar
clases en euskera y a formar
andereños en la clandesti-
nidad, en Donostia.
La situación de la educa-
ción en Urnieta presentaba
numerosas carencias. La
actitud hacia el euskera era
completamente contraria y
se alzaban voces a favor de
la enseñanza en la lengua
materna. En Hernani se
había puesto en marcha la
ikastola en 1961.
Casa por casa presen-
taron el proyecto de la
ikastola entre las familias
urnietarras. A pesar de las
dudas y la incertidumbre,
20 familias decidieron
apostar por la ikastola y así
se formó un grupo de 20 ni-
ños y niñas en los locales de
la iglesia, en las inmedia-
ciones en las que hoy en día
se encuentra Sarobe.

Eskoletan euskara sartzeko
beharra
Eskolako kartilak lortzea ere ez
zen batere lan erraza. Sei urterekin
derrigorrezkoa izaten zuten ikaste-
txeek kartilak ematea, ofizialak ziren
eta ikastolak ez zuen inolako ofizial-
tasunik, eskola guztiz klandestinoa
zen. Hori dela eta Eskola Nazionaleko
irakaslearekin hitz egin eta berak esan
zuen neskei kartilak beteko zizkiela
eskola hartara joango balira bezala,
baina tren azpira erorita hil egin zen
eta batere gabe geratu ziren.
1966 eta 1967an, Euskaltzaindiak,
1965ean Bilboko Resurrección Mª
Azkue ikastolak legeztatzea lortu
ondoren, Hezkuntza eta Zientzia
Ministroari euskararen etorkizunaren
inguruko kezka adierazi eta eskoletan
hizkuntza sartzeko beharra adierazi
zion. Horietan zeudela, 1967an pa-
rroko berria iritsi zen Urnietara: Jose
Goya eta paperak azkar egiteko gai-
tasuna erakutsi zuen, izan ere, berak
lortu zuen ikastola legeztatzea elizaren
babespean.
1968an Gobernadore Zibilak «bai-
menik gabeko zentroetan haur ugari»
zeudela esan eta beren «kontroletik
kanpo» zeudela adierazten duen zirku-
lar bat zabaldu zuen. 1968ko azaroan
Urnietako Lehen Hezkuntzako Juntak
inspektorearen bisita zela eta egindako
bilerako aktan honakoa jasotzen da:
«Se refiriere a las escuelas privadas o
parroquiales. El señor párroco (don
José) dice que la ikastola que funcio-
naba antes se ha suprimido por no ser
titulada la señorita que la regentaba y
que actualmente están en preparación
los locales para los maestros titulados
que han de ejercer una vez se arreglen
los trámites necesarios».
Baina ordurako bi urte zeramatzaten
Maripi Sarasolak eta beranduago iritsi
zen Arantza Etxeberriak ikastolan,
egunero, lanean. Eta gero eta ume
gehiago ziren ikastolara joaten zirenak.
«Ilusio handia genuen, itxaropena. Bai-
na zalantza asko ere bazeuden tartean.
Ikastola zertara? Euskara etxerako
bakarrik zen, ikasketak egiteko ez zen
ikusten euskara inolaz ere. Gurasoen
zalantzarik handiena hori zen, zein
prestakuntzarekin aterako ote ziren
umeak», gogoratu du Maripik. Ikas-
tolen mugimenduaren hastapenetan
etorkizunak kezka eragiten zuen, baina
itxaropenak aurrera bultzatu zituen.
Gurasoek lokal zaharra txukundu eta
bertako gelak handitzeko lanak egin
zituzten, izan ere, beraiek izaten ziren
lokalak txukundu eta atontzen zituz-
tenak eta berogailuaz ere arduratzen
ziren.
1968a urte garrantzitsua izan zen
ikastolen mugimenduarentzat. Gara-
penerako krisia hasi zen, ikastolaren
proiektuaren inguruko eztabaida sako-
nari ekin baitzitzaion. Eztabaida ugari
izan ziren eta erabaki asko hartu behar
izan ziren, ez bakarrik legeztatzea ber-
matzeko, baita euskara bateratuaren
ingurukoa eta ikasleen erlijio hezkun-
tzaren ingurukoa, besteak beste.
Ilusio handiz baina
zalantza askorekin
ekin zioten ikasto-
laren proiektuari.
Itxaropenak aurrera
bultzatu zituen.
— oztopoei aurre

10 | 11
Egape ikastolako ikasleak Urnietako elizako sakristian.

ero eta handiagoa egiten hasi
zen Egape, gero eta zerbitzu
gehiago eskaintzen. 1973an,
ikastolan hasitako lehen ikas-
leak Andoaingo Larramendi
ikastolara joan ziren OHOko 6, 7 eta
8. mailak egitera, Urnietako ikastolak
ez baitzeukan horretarako baimenik.
1978an 6. maila egiteko aukera izan
zuten ikasleek.
1980an Elizak utzitako lokaletatik
Lizardi kaleko eraikin berrira pasa zen
ikastola, ikastola berria deitzen zen
hartara. Haur Hezkuntzako ikasleak,
aldiz, frontoiko eta Burni-bide kaleko
aretoetan aritzen ziren. Ordurako
Gipuzkoako ikastolen Federazioak
elizaren babesa alde batera utzi eta
erakunde zibil bihurtzeko erabakia
hartu zuen. 1989an ikastolako ondarea
administrazioaren eskuetara pasa zen
eta Galileo 2000 preteknologia gela eta
informatika gela sortu zituzten.
Jaialdi, zozketa, erakusketak... de-
nak ziren beharrezkoak hazten ari zen
ikastolen hezkuntza sistemari lagun-
tza ekonomikoa emateko, erakunde
publikoetatik jasotako laguntzak ez
baitziren nahikoa ikastolen etorki-
zuna bermatzeko, ezta Urnietakoa
ere. 1977ko urriaren 16an Beasainen,
lehenengo Kilometroak festa antola-
ikastola Proiektu bizia, dinamikoa,
partaidetza bidez herri eragileekin eratua.
Denborarekin izuga-
rri garatu zen ikas-
tola, zozketak egin
beharretik publiko
izatera pasa zen.
— nola diren gauzak gero!
G
Hegapetik
hegaldira
egundoko jauzia

tu zen eta izugarrizko arrakasta izan
zuen. 1990ean, Andoaingo Larramendi
ikastolarekin batera, urte horretako
Kilometroak festa antolatu zuen Egape
ikastolak egoera ekonomikoa hobetu
ahal izateko eta, bultzada horri esker,
1991an Haur Hezkuntzako eraikina
estreinatu zuen Lehen Hezkuntzako
eraikinaren ondoan.
Publikotasuna
1995ean ikastola publiko bihurtu zen.
Eztabaida luze eta gogor baten ondorio
izan zen, baina erabakia hartuta Urnie-
tako hezkuntza publikoarekin, Azkorte
ikastetxe publikoarekin, bat egin zuen.
«Prozesu gogorra izan zen. Publiko
eta ez publiko oso justu ateratzen zen,
kopurua oso berdinduta zegoen. Ikas-
tetxe pribatu gisa aurrera jarraitzeko
zailtasun ekonomikoak zeuden, beti
ematen dizu pena zurea den zerbait
ematea. Ondarea galtzeko beldurra,
ordura arte egindako esfortzu guztia
uztea. Ziurtasuna ere ematen zuen.
Nahiko gorabehera eta borroka izan
ziren. Ekonomikoki beti zaude hobeto
eta bitarteko hobeak daude publiko
izanda. Baina ez da zurea, nolabait
administrazioek zuzentzen dute. Baita
irakasleak ere, lehen juntak aukera-
tzen zituen irakasleak eta herrikoak
izatea lehenesten zen. Zuk bazenekien
zein hartzen zenuen, eta sistema pu-
blikoarekin ez du zerikusirik, adminis-
trazioak irakaslea bidali egiten dizu.
Ez dut esan nahi hobea edo okerragoa
denik, baina beti dituzu zure zalan-
tzak, jende berria sartu-ateran ibiltzen
da», gogoratu du Maripi Sarasolak,
Egapeko lehen andereñoak eta jubilatu
arte Egape ikastolan lanean aritu
denak.
1996an, eskola mapa berriarekin ba-
tera, Urnietan Bigarren Hezkuntzako
ikastetxea sortu zen. Egape Ikastola
publifikatu egin zen eta Azkorte ikas-
tetxe publikoarekin bat egin zuen. He-
mendik aurrera bateratzetik sortutako
fruituak Egape Ikastola izena hartuko
zuen. Bi ikastetxeetako Organo Gore-
nek ere bat egin zuten.
12 | 13
AIRETIK BEGIRA
Urnietako ikuspegia eta Egape ikastola.
Argazkia: Juantxo Sardon / Pixel
Del nido protector
a alzar el vuelo
Festivales,sorteos,…todoera
necesario.Lasayudaspúblicas
noeransuficientes.En1990
UrnietaorganizóelKilome-
troakjuntoconlaikastolade
Andoainygraciasaesedinero
seconstruyóeledificiodeEdu-
caciónInfantilen1991.
En 1995 la ikastola tomó
una difícil decisión: conver-
tirse en centro público. El
proceso decisorio fue duro.
Finalmente, una notable
mayoría optó por la publifi-
cación y Egape se unió con el
colegio público Azkorte. La
fusión se denominó Egape
Ikastola. Como en toda
unión vivieron un proceso
de adaptación, pero ense-
guida recogieron los frutos:
Urnieta tiene una puntera
oferta de educación pública
desde Educación Infantil
hasta Educación Secundaria
Obligatoria.
Urnieta no para de crecer
y el edificio de Azkorte ha
quedado obsoleto. Por eso,
ahora Egape Ikastola trabaja
para construir otro renovado
edificio cerca de los otros dos
y así crear un campus edu-
cativo completo y preparado
para el futuro.

Egape + Azkorte:
Egape Ikastola Publikoa
Lehenengo urtean 1 eta 2. DBH maila-
tan bakarrik hasi ziren. Guztira, 3 gela.
Administrazioak 50.000 pezetako au-
rrekontua eman zuen eta diru horrekin
ekin zitzaion etapa berriari.
«Metodologia gurea (ikastolakoa)
jarraitu genuen. Ezkontza guztietan
izaten dira halako gorabeherak, baina
ondo moldatu gara», uste du Maripik.
Izan ere, publifikazioaren alde egitea-
ren faktore garrantzitsua bitarteko
ekonomiko hobeak lortzeko aukera zen.
Publifikazioa gurasoen kooperati-
baren gehiengo nabariak hartutako
erabakiarekin onartu zen, horretarako
zerikusi handia izan zuen garai hartan
Eusko Jaurlaritzak egindako eskain-
tza: ikastetxearen kudeaketa osoa bere
gain hartzea eta Urnietan Bigarren
Hezkuntzarako ikastetxe publiko bat
jartzea, ikasleek aurreko etapan hasi-
tako ikasketak bertan buka zitzaten.
Modu horretan, DBHrako zentro pu-
blikoaren lorpena eta aintzinako esko-
laurre eta OHOko ikastola pribatuaren
publifikazio prozesua erabat uztartuta
daude eta batak bestearengan era-
gina du. Harrezkero, Urnietak Haur
Hezkuntzatik Derrigorrezko Bigarren
Hezkuntzara bitarteko eskaintza
publikoa izango du eta bi ikastetxeak,
Egape Ikastola izena erabiliz, nahiz eta
legez burujabeak izan, eskola erakunde
eta pedagogia arloetan koordinatuta
daude.
Beraz, LOGSEren ezarketa eta
EAErako eskola maparen behin betiko
onarpenarekin, antzinako OHOko herri
ikastetxea gaurko DBHkoa bilakatu
zen, horretarako legeak eskatutako gu-
txienezko eta premiazko egokitzapenak
eginez: tailer ezberdinak, bainugelak...
Ikastetxeko jarduera eta ekimen
pedagogikoek aurrera jarraitu zuten
eta 2001ean, Egape ikastolako dantza
taldea, Juanito Sanchisen ardurapean
hainbat urtetan egon ondoren, Edu
Murumendiaraz puntako dantzariak
berrikuntzak ekarri zituen eta talde
berria osatu zuen. Haur Hezkuntza eta
Lehen Hezkuntzako guraso elkartea
sortu zen. Aballarri ikastolako infor-
mazio aldizkariari itxura berria eman
zitzaion: formatu berrian eta koloretan
argitaratzen hasi zen hiruhilero. Lehen
Hezkuntzako haurrentzat, gitarra eta
txalaparta jarduerak eskaini ziren
eguerdian.
xxi. mendeko eraikin berria
Urnietako ikastetxeko irakasle, zuzen-
daritza talde zein gurasoek etorkizu-
neko Bigarren Hezkuntzako eraikin
berria lortzeko lanean jarraitzen dute
2000. urtean horren beharra antzeman
zutenetik. Bigarren Hezkuntzako
ikastetxea kokatuta dagoen orubea-
ren jabetza Udalarena da, baina bere
gestioa Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza
Sailaren esku dago.
Bi eraininek osatzen dute Egape Ikas-
tola ikastetxe publikoaren azpiegitura.
Antzinakoena, 1907 urtean Viterik
emandako diruarekin eraikitakoa,
zaharkituta gelditu da eta eraikin berria
noiz edukiko zain daude. Ondoan duen
eraikinak 1.092 metro karratu inguru
ditu, 1970. urtekoa da eta aurrekoaren
erantsi gisa eraiki zen OHOko ikaste-

txe bezala erabiltzeko. Etapa hori buka-
tu eta Bigarren Hezkuntzako ikastetxe
bilakatu zenean funtzio horretarako
presaka egokitutakoa zela nabari zaio
47 urte beranduago. Lau solairu ditu,
bertan, ikasgela arruntak, informatika
eta teknologia gelak, sukaldea, jangela,
irakasle gela, duela gutxi eraberritutako
bulego desberdinak eta komunak daude
(hiru solairuetan).
Urnietako biztanle kopurua gora
egiten ari da, Udalaren aurreikuspenen
arabera, herriaren demografia haz-
kundea urte gutxian 8.000 biztanlera
iritsi daiteke. Gainera, jaiotze tasa ere
igotzen ari da urteetako geldialdiaren
ondoren. Errealitate sozial berriei
egokitutako zerbitzu publiko duinen
planifikazio eta hornikuntzaren beha-
rra nabari dute zuzendaritza taldekoek
zein guraso elkarteak. Etorkizunari
baikortasunez begiratzeko aukera ema-
ten duten matrikula datuek DBH (154,
2016-2017 ikasturtean) eta Haur zein
Lehen Hezkuntzan (427).
Aspaldidanik tinko lanean ari dira
ikastolako kideak beren helburua
lortzeko: seme-alabentzako Bigarren
Hezkuntzako ikastetxe gaurkotu eta
funtzional bat, bertako beharrei egoki-
tutakoa.
Baina kezka ere nabaria da ikaste-
txeko arduradunen artean, «ez dakigu
zenbat denbora egon beharko dugun
hemen, Azkorteko eraikin zaharki-
tuan», adierazi du Manu Mariasek.
Etorkizuna:
hezkuntza campusa helburu
Egape Ikastolako gurasoen elkarte zein
zuzendaritza batzordeak etorkizune-
rako eraikin berri baten alde gogor lan
egin du. DBHko ikastetxe berria erai-
kitzeko gai diren erakunde administra-
tiboekin, alegia, Eusko Jaurlaritza eta
Udalarekin, harreman estuak izan ditu
eskola komunitateak eta bi administra-
zioetako arduradun politikoek behin
eta berriro azaldu dute berau egiteko
aukera eta asmo sendoa.
Guztiak lanean ari dira, etorkizune-
ko hezkuntza campusaren proiektua
errealitate bihur dadin.
14 | 15
Azpiegitura, eskain-
tza eta ekimen pe-
dagokikoek moder-
nizazio etengabea
izan dute garaian
garaiko beharretara
egokitzeko.
Urnietako biztanle
kopurua gora doa
eta lanean ari da
ikastola Bigarren
Hezkuntzako ikaste-
txe gaurkotu eta fun-
tzionala lortzeko.
— BATETIK — BESTETIK
BURU-BELARRI
Egape ikastolako ikasleak gelan.

gape Ikastolak ikasleen indi-
bidualtasuna kontutan hartuz,
hezkuntza integrala bilatzen du,
norbanakoak dituen gaitasun
guztiak garatzen saiatuz. Haur-
tzaroko menpekotasunetik abiatuz,
heldutasun eta autonomiarantz bide-
ratzen laguntzen saiatzen dira, bere
erabakiak hartzeko ahalmena eman
eta erabaki horien erantzule izateko
jarrerak bultzatuz. Gainera, ikastola
bere ingurunera irekita dago, erreali-
tatea arakatzeko eta gaiak aberasteko
kalera irtetzea interesgarritzat baitu.
Egape Ikastola, hezkuntza erakunde
bezala pluralistatzat du bere burua,
beraz, guraso, irakasle eta ikasleen
aukera politiko, sozial eta erlijiozko
guztien elkarbizitza eta errespetua
indartzeko helburua du. Haurrak
gizarteratu ahal izateko besteekiko eta
norberekiko errespetuan oinarrituriko
balore demokratikoak landuko ditu,
besteak beste, solidaritatea, askatasun
zentzua eta tolerantzia azpimarratuz.
egape Proiektu bizia, dinamikoa,
E
Etorkizuna
eraikiko duten
urnietarrak
hezkuntza proiektua

hobetzeko helburuak
1
2
3
4
5
Ikastetxeko lan taldea
Orotara, Ikastolako etapa guztien
artean, irakasleak eta ez irakasleak
diren langileak kontuan hartuz, ia 90
pertsona jardunean ari dira. Langi-
le guztien inplikazioa eta elkarlana
beharrezkoa da Ikastolaren zeregin
hezigarria aurrera eramateko. Irakas-
leek esperientzia handia eta gaurkotua
duen taldea osatzen dute. Batzorde
Pedagogikoak zuzentzen du irakasleen
jarduera, hauek zikloka eta departa-
mentuka biltzen direlarik.
Guraso elkartea
Garrantzitsua da guraso eta eskolaren
arteko harremana dinamizatzeko, jar-
duerak partekatzeko eta komunitatea
sendotzeko.
Aballarri Guraso Elkartea legalki
osaturik dago eta zuzendari batzor-
de bat dauka. Bere esku dago eskolaz
kanpoko jarduera ugarien antolaketa
eta kudeaketa.
Egape Proiektua (DBHko ikaste-
txearekin partekatua) arlo eta gune
ezberdinetan sendotzen jarraitzea:
mota ezberdinetako koordina-
zioa areagotuz, LHko eraikinaren
eraberritzeko urratsak emanez, eta
harremanak familiekin eta herriare-
kin hobetuz.
Euskal kultura eta euskararen
erabilera eskola-komunitate osoan
indartzen eta hedatzen jarraitzea,
ikastetxe esparrua ere gaindituz.
Ikasleak oinarrizko eta funtsezkoak
diren baloreetan hezten jarraitzea,
ikastetxean protagonismo eta ardu-
ra handiagoa emanez.
Berrikuntza metodologikoekin
jarraitzea, horretarako irakasleen
formazioa sustatuz.
Eskola komunitatea osatzen dute-
nen asebetetze maila mantentzea
ikastetxearen proiektuarekin eta
funtzionamenduarekin.
16 | 17
Hezkuntza integrala
bilatzen du Egapek,
gaitasun guztiak
garatu eta helduta-
suneranzko auto-
nomiarantz bide
eginez.
— bide eginez
BESOAK GORA!
Atzoko eta gaurko ikasleak, etorkizuna erai-
kitzen ari direnak eta eraikiko dutenak.

Proiektuak eta programak
Euskararen erabilera normali-
zatzeko Plangintza / Normalización
del euskera
Euskararen erabilera sustatzea eta
indartzea helburu duen plana.
Agenda 21
Ikasleek beren ingurumen hurbilaren
arazoa aztertu eta ulertzeko lagungarri
da eta hiritar gisa bidezkoagoa eta ekolo-
gikoki jasangarriagoa izango den gizarte
baten alde aritzeko prestatzen ditu.
Elkarbizitza / Convivencia
Ikastolako estamentu guztien artean
Elkarbizitzaren definizio bat sortu zen:
«Ikastolako kide guztion parte hartzea
esparru batean, non denok, adostutako
funtzionamendu arauak egonik, gustu-
ra sentitu, errespetuz eta askatasunez
erlazionatu eta gatazkak era positiboan
eraldatzeko gai izango garen.» Hori
lortzea da helburua.
IKT / TICs
Ikastetxean IKTen ezarpena zabaltzea
eta erabilera areagotu eta hobetzeko
lanean ari da.
Ikaskuntza Kooperatiboa / Aprendi-
zaje cooperativo
Ikaskuntza kooperatiboaren bitartez
ikasleek beraien ikaste prozesuan par-
te aktiboa izango dute.
Ikasteko irakurri / Leer para aprender
Irakurketei ahalik eta etekin handie-
na ateratzeko ikasleei behar dituzten
tresnak ematea da helburua.
Hobekuntza Plana / Plan de mejora
Diagnostiko Ebaluazioaren kudeake-
taren arduratuko duen Koordinazio-
Batzordea du Egapek.
Hezkidetza Plana / Coeducación
Ikastetxeak ekimen orokorra eta estra-
tegikoa egingo du, indarkeria matxis-
tarekin loturiko hezkidetza, berdinta-
suna eta prebentzioa lantzeko.

18 | 19
Ikastolako zerbitzuak
Liburutegia / Biblioteca
Ekintza honen helburu nagusia
haurren artean irakurzaletasuna bul-
tzatzea, lanak egiterakoan kontsulta
liburuak eta informazioa iturri desber-
dinetatik bilatzen ohitzea eta liburu-
tegia lana egiteko leku bezala hartzea.
Sarean zintzilikatuta dagoen dokumen-
tuan, azaltzen joango gara urtean zehar
irakurzaletasunaren inguruan egiten
diren jarduerak.
Garraioa / Transporte
Ikastolak doako garraio-zerbitzua
eskaintzen du. Horretarako, Hezkuntza
Sailak HH, LH eta DBHko ikasleentzat
autobus bakar bat finantziatzen du.
Autobus honek egunero egiten duen
ibilbideak jarraian aipatzen diren gel-
tokiak ditu: Galarraga, Gurutzia, Goibi-
dieta, Barkaiztegi, Ormaxar, Oiarbide,
Xoxoka, Bentas, Azkonobieta, Upategi,
Irurain eta Ikastola.
Zerbitzu hau erabiltzeko eskubidea
izateko, distantzia-baldintzak bete be-
har dira: 2 km izatea etxetik eskolara.
Garraio eskubidea duten ikasleek es-
kola jangelan prezio-murrizketa dute.
Guztira, 25 ikasle garraiatzen dira.
Goizeko eskola / Servicio matutino
Guraso Elkarteak antolatuta Ikastolak
goizeko-eskola zerbitzua eskaintzen du
egunero goizeko 7:30etatik aurrera Etxe-
berri Plazako 2 urteko eraikinean eta
Lizardi kaleko Psikomotrizitate gelan.
Arratsaldeko zaintza / Servicio
vespertino
Guraso Elkarteak antolatuta Ikastolak
irailean eta ekainean arratsaldeko zer-
bitzu zaintza antolatzen du. Lizardiko
eraikinean eskaintzen da 14:30 etik
16:30era.
Jangela / Comedor
Egape Ikastolako jangela kudeaketa
zuzenekoa da, beraz, bertan presta-
tzen da janaria. 3 sukaldari, 14 begirale
eta jangelako arduraduna aritzen dira
lanean.
EDUCAR EL FUTURO
Egape trabaja en numerosos programas y proyectos para conseguir una sociedad mejor en la que las urnieta-
rras del futuro aporten valores, crecimiento y diversidad, entre otros. Además, numerosos servicios ofrecen
comodidad a padres, madres y alumnado.

kastola bere barne ekintzak ezagu-
tzera ematen saiatuko da Urnietako
kultur jardueratan parte hartuz. Eta
euskara gure herriaren hizkuntza
eta kulturaren ardatz denez, lau
haizetara zabalduko du kalez kale eta
plazaz plaza. Herrian antolatzen di-
tuen ekitaldi eta jaialdiak dira horren
erakusgarri.
I
Gelatik
plazara
lau haizeetara

22 | 23
Urnietari errotuta
dago Egape ikastola
eta hala erakusten
du kultur jarduere-
tan parte hartuz.
— HERRIAREKIN BAT
EZKER-ESKUIN
Agate Deunaren 1977ko kintako ikasleak santa eskean, Argitxo-
ren festa, San Juan ospakizuna, danborrada jotzen eta Egape
dantza taldeko kideak.

PASIOAK
GARATUZ
HAZI
barru-barrutik
Musika ikasteko Sistema propioa:
Pentagrama enea
Pentagrama enea ipuin-antzerki
didaktiko bat da. Egape Ikastolako
Antton Jauregi musika irakasleak sortu
zuen duela 20 urte eta gaur egun Euskal
Herriko ikastetxe askotan erabiltzen
da musika lengoaiaren lehen pausoak
emateko. Metodo honen bitartez,
ikasleek modu ludiko eta dibertigarri
batean musika notenganako lehen
hurbilpena egiten dute. Pentagrama
eta etxe baten artean dagoen parale-
lismoa du abiapuntua eta bertan bizi
dira Solferino alkate harroputza, Mikel
Minali munduko futbolaririk hoberena
eta Repe Rokeroa, besteak beste.
Informazioaren gizartean nabi-
gatzen jakin
Ikasketaren ikuspegi globalagoa bila-
tzen du Egape Ikastolak. Norbanakoa
bizitzako lehentasunen arabera joka-
tzera bultzatzen duten barne idealak
garatu nahi dira, pertsona aktibo,
enpatiko eta kritikoak hezteko. Ikasi
bakarrik ez, jakiterako bidean pentsa-
tzeko gai izatea nahi dugu, ezagutzaren
balioa zein den jakin dezaten. Ikasle
autonomo eta aktiboek beren akatsez
ikasi eta egia bilatu behar dute bizitza-
ren edozein alorretan eta, noski, tek-
nologia berrien ozeanoan aukeraketa
egiten jakin beharko dute, informazio
ona eta txarra bereizten, irizpidea due-
na zurrumurruetatik bereizten, sarean
eta bizitzaren alor guztietan.

24 | 25
Antzerki eskola
Joxemari Berasategi aktore urnie-
tarrak hartu du Egapeko antzerki
taldearen ardura. Horrela, aisialdian
Euskara erabili eta norbere baliabideak
ezagutzeko modu aparta da antzerki
tailerra. Talde lanean norbere mugak
eta besteenak ezagutzeko modu bikaina
da antzerkia. Joko dramatikoa lan-
tzen da psikomotrizitatea eta musika
baliatuz.
Dantza taldea
Edu Muruamendiaraz dantzari ezagu-
nak gidatzen du 1998ean abian jarri-
tako Egape Ikastolako dantza taldea.
Tradizioan oinarriritutako pausoekin
sortutako koreografia berritzaileak es-
kaintzen dituzte dantzariek. Dagoene-
ko Egape Dantza Taldearen presentzia
eta parte-hartzea ezinbesteko bihurtu
da herriko festa eta ospakizunetan.
Tradizio handiko dantzak berreskuratu
dituzte: dantza-soka eta kaledantza.
Jarduera osagarriak
Irratia / Radio
Ikasleek beren testuak modu ludiko
batez ezagutarazteko erabiltzen da
Egapeko irratia, lehenengo mailatik
seigarren maila bitartean.
Tailerrak / Talleres
Informatika-Prentsa, Marrazkigintza,
Marketeria eta Eskulanak. Abenduan,
Gabonak izeneko tailerra antolatzen
da, txartel lehiaketan parte hartzeko
Bertsolaritza
Hirugarren zikloko ikasleek Ni ere
bertsolari proiektuan parte hartuko
dute ahozkotasuna lantzeko helburua-
rekin. Ikasturte bukaeran, bertso jaial-
dia eta emanaldia izaten dira herriko
frontoian.
Igeriketa / Natación
Bigarren eta hirugarren mailako ikas-
leek igeriketa ikastaroa egingo dute
Foru Aldundiak antolatzen dituen kirol
jardueren barruan.
Tinko (zinema euskaraz / cine
en euskera)
Zinea erabiltzen da tutoretzan gaiak
lantzeko.
Haur eta Gazte Literaturaren Eguna
(martxoaren 27an) / Literatura
Egunhauospatzekoirratsaiobereziak,
ipuinkontalariak,irakurketak,liburu
trukaketaketaabarluzeaantolatzendira.
Gabonetako abesbatzak / Coros
navideños
Haur, Lehen eta Bigarren Hezkuntzako
ikasleek parte hartzen dute Kultur
Etxeak antolatzen duen jarduera
honetan.
Jolas eta Solas
TTAKUN elkartearen eskutik, Haur
Hezkuntzako 5 urte eta Lehen Hekun-
tzako 1. Mailakoek euskararen era-
bilpena eta motibazioa suspertzeko,
zenbait ekintza burutzen dituzte
ikasturtean zehar.
Pentagrama enea
El profesor de Egape Antton
Jauregi desarrolló un
sistema propio de apren-
dizaje de música. Así, el
alumnado puede acercarse
a la música de forma lúdica
y divertida.
Grupo de baile
Edu Muruamendiaraz
dirige el grupo de danza
Egape Dantza taldea. Desde
que se puso en marcha en
1998, ofrece nuevas coreo-
grafías basadas en pasos
tradicionales. La presencia
del grupo de danza se ha
convertido en un impresin-
dible de las celebraciones de
Urnieta.
Desenvolverse en la so-
ciedad de la información
El objetivo es que el alum-
nado no sólo estudie, sino
que oriente su pensamiento
hacia el saber, hacia el
conocimiento como algo
valioso. Para ello necesitan
saber manejarse en la socie-
dad de la información.
Taller de
interpretación
El actor urnietarra
Joxemari Berasategi está
al cargo de la escuela de
teatro. Supone, entre otros,
una forma fantástica de
conocer los própios límites
y los de los demás. Trabajan
el juego dramático median-
te la psicomotricidad y la
música.
AIRERA!
Egape dantza taldea.
Carlos de Cos.

50 belaunaldi
+1 etorkizuna
eraikitzeko
atzo bezala gaur
0 urteotan Egape ikastolak
helburu argia izan du: ikasleak.
Norbere gaitasunak garatuz,
gizartean trebe manejatuko ziren
pertsonak. Heldutasun eta auto-
nomiaranzko bidean Egape ikastola
lagun izan dutenak asko izan dira,
ehunka, 50 urteotako protagonistak.
Hemen zaudete.
5

26 | 27
‘63
‘64/
‘65/
‘66
‘63
a

‘67
‘69
-‘72
‘68

‘73
‘75
‘74

‘77
‘78
‘77
B

‘82
‘83
‘82
B

‘87
‘88
B
‘88

‘91
‘92
B
‘92

‘94
B
‘95
B
‘95

‘97
B
‘98
B
‘98

42 | 43
‘99
a
‘99
c
‘99
b

‘00
a
‘01
‘00
b

‘02
c
‘03
B
‘03
A

46 | 47
‘04
A
‘05
A
‘04
B

‘05
B
‘06
B
‘06
A

48 | 49
‘07
A
‘08
A
‘07
B

‘08
B
‘09
B
‘09
a

50 | 51
‘10
A
‘11
A
‘10
B

‘11
B
‘12
B
‘12
A

‘14
50+1
etorkizuna

Egape 50

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Destacado

Destacado (8)

Similar a Egape 50

Similar a Egape 50 (20)

Más de Anjaritoi Urnieta

Más de Anjaritoi Urnieta (20)

Egape 50