1. TEMA 8: A PRIMEIRA
GUERRA MUNDIAL E A
REVOLUCIÓN RUSA
1.
Europa a comezos do século XX
2.
O camiño cara a Primeira Guerra Mundial
3.
As fases do conflito bélico (1914-1918)
4.
As consecuencias da guerra
5.
A caída do Imperio tsarista en Rusia
6.
A Revolución bolxevique e a guerra civil
7.
A URSS de Stalin
Antía Sanmarco Martínez 4º ESO

2. 1. EUROPA A COMEZOS DO SÉCULO
XX
1.1. As estencias da democracia.
Consolidación dos sistemas políticos
constitucionais e parlamentarios
Inglaterra e Francia avanzan cara un sistema
democrático (leis sociais)
O Imperio alemán: sistema parlamentario
autoritario (gran poder do executivo, do kaiser, e
cunha certa democratización (Austro-Hungría
Sur de Europa: sistema democrático pero
dominados polo fraude electoral e o caciquismo
1.2. O mantemento de réximes autoritarios.
Vellos imperios multinacionais
Imperio austrohúngaro:
1.
Certas reformas pero dominio, poder, do
emperador (certas liberdades, sufraxio restrinxido)
2.
Sometemento dos pobos eslavos
Imperio ruso:
1.
Poder absoluto do emperador
2.
Fracaso dos intentos e reforma
Imperio turco:
1.
En descomposición pero dominaba algúns
territorios en Europa
2.
Tibia modernización
1.3. A “Paz Armada”.
Alteración do vello equilibrio europeo
pola puxanza económica e política de
Alemaña
Weltpolitik de Guillerme II
Formación da Tripla Alianza: Alemaña,
Austria-Hungría e Italia
Francia, gran inimiga de Alemaña
(problema de Alsacia e Lorena)
Triplo Acordo: inimigos de Alemaña,
Grancia Rusia e Gran Bretaña
Alianzas militares

4. 2. O CAMIÑO CARA A PRIMEIRA
GUERRA MUNDIAL
2.1. As causas da guerra.
Inmperialismo
Nacionalismo
Crises prebélicas:
1.
Crises coloniais de Marrocos
2.
Conflito dos Balcáns: Anexión de BosniaHercegovina ao Imperio Austro-Húngaro.
Dúas guerras balcánicas
2.2. O estallido da guerra.
Asasinato de herdeiro do Imperio
austrohúngaro, Francisco Fernando e a súa
muller en Saraeivo, 1908
Ultimatum de Austria a Serbia
Rusia declara a guerra a Austria e moviliza
as tropas
Alemaña declara a guerra a Rusia e Francia
Gran Bretaña declara a guerra a Alemaña,
e Austria, cando esta invade Bélxica
Italia mantívose neutral

5. 3. AS FASES DO CONFLITO
BÉLICO (1914-1918)
3.1. A guerra de movementos.
Fronte occidental:
1.
Ataque alemán por Bélxica e Luxemburgo
2.
Batalla do Marne: Detense o ataque alemán
Fronte oriental:
1.
Éxito alemán na batalla de Tannemberg
2.
Fracaso austrohúngaro en Servia
3.2. A guerra de trincheiras.
Inmobilización das frontes
Novos aliados na guerra:
1.
Turquía: a favor dos imperios centrais
2.
Italia: entra a favor do Triplo Acordo, Entente
3.
Bulgaria: entra a favor da Triple Alianza
4.
Romanía: entra a favor do Triple Entente
Batalla de Verdún
Batalla de Somme
Guerra con grande custo humano
3.3. A crise de 1917 e a fin da guerra.
Triunfa a Revolución Rusa bolxevique: Tratado de BrestLitovsk (1918)
Entrada de EE.UU. Na I Guerra Mundial
Na fronte oriental: derrota aos austríacos e os seus aliados
que firman a paz
Fronte occidental: derrota de Alemaña na II Batalla do
Marne por exércitos franceses, ingleses e EE.UU.
Revoltas internas en Austria e Alemaña
Final da guerra o 11 de novembro de 1918, abdicación do
emperador alemán Guillerme II
Proclamación da República de Weimar
3.4. Un novo tipo de conflito.
Mobilización de gran cantidade de recursos económicos e
humanos (Economía de guerra)
Novo tipo de armamentos que elevaron as baixas
humanas
1.
Ametralladora
2.
Desarrollo total de artillería
3.
Aviación
Primeiros bombardeos polas cidades
Gas mostaza, lanzallamas
1.
Submarino
Destrución de pobos, gábricas, colleitas, etc.
Consecuencias da guerra na retagarda
1.
Reconversión das industrias en función da guerra
2.
Necesidade de préstamos
3.
Traballo feminino
- Propaganda

6. 4. AS CONSECUENCIAS DA GUERRA
4.1. Os tratados de paz.
Conferencia de París (1919)
Asisten todos os países en guerra, pero
deciden só os vencedores
O fracaso dos 14 puntos de Wilson
Tratado de Versalles (potencias vencedoras de
Alemaña):
1.
Culpabilidade de Alemaña
2.
Pagamento de fortes reparacións económicas
3.
Desarmamento e desmantelamento alemón
4.
Cesión de territorios ao Oeste e Leste de
Alemaña (Alsacia e Lorena) e tamén a favor
de Polonia dividindo Alemaña en dous,
corredor Polaco.
5.
Perda das colonias alemás
6.
O diktat = nacionalismo revanchista
Os outros tratados (Saint-Germain, Trianon,
Neuilly e Sèvres)
4.2. O novo mapa de Europa.
Profunda remodelación de Europa
Imperio turco:
1.
Desaparece case na súa totalidade en Europa
reducíndose a actual Turquía. Formación de
protectorados en antigos territorios asiáticos
de Turquía por Francia e Inglaterra (Iraq,
Siria, Líbano e Palestina)
Imperio austrohúngaro:
Desaparece o Imperio. Xorde Austria e Hungría (dúas
repúblicas). Prohíbese a unión de Austria e Alemaña.
Aparece Checoslovaquia que colle imperios de Austria e
Hungría. Tamén se forma Iugoslavia baixo o dominio de
Serbia
Imperio ruso:
1.
Desaparece o imperio. Obxetivo das potencias
occidentais: illar a nova Rusia Revolucionaria. Aparece
a Gran Polonia a costa do Imperio Ruso. Gran Romanía
aparece a costa do Imperio Austríaco e de Rusia.
Aparición dos Estados Bálticos: Estonia, Letonia e
Lituania
4.3. As consecuencias sociais e económicas
Soldados mortos (10 millóns), víctimas civís
Problema dos orfos, viúvos, feridos
Perdas materiais: aumento da débeda pública polos
préstamos
Gran inflación
Beneficio temporal dos países neutrais
EE.UU.: gran beneficiado da guerra. Principal
prestamista dos países europeos
4.4. A Sociedade de Nacións.
SDN -> Un dos 14 puntos do presidente Wilson
Problemas:
1.
A pesar de ser proposta por EUA, esta mantense á
marxe
2.
Non está a URSS
3.
Paulatina retirada de países como Alemaña e Italia
-
1.

8. 5. A CAÍDA DO IPERIO TSARISTA
EN RUSIA
5.1. O imperio dos tsares.
Réxime autocrático dos tsares
Unha economía atrasada.
A agricultura: principal actividade económica
Medios de produción en mans dos
terratenentes
Maioría de poboación eran campesiños nunhas
condicións de vida case feudais
Un tímido proceso de industrialización
concentrado nalgunhas zonas en torno a
Moscova, San Petesburgo e a zona dos Urais
Xurdimento dun numeroso proletariado
Burguesía escasa
As forzas políticas.
O Partido Constitucional Demócrata, ou kadet
(burgueses)
O Partido Socialrevolucionario (campesiños)
O Partido Socialdemócrata de Rusia (marxista
e obreiro)
1.
Divídese e saen dous partidos políticos
•
Menxeviques (maioritario): Defendían a
necesidade de establecer alianzas cos partidos
burgueses para acabar co tsarismo
•
Bolxeviques (minoritario): Defendían unha
revolución obreira. Líder, Lenin.

9. 5.2. A REVOLUCIÓN DE 1905
Derrota rusa frente Xapón
Produce un gran descontento da poboación e
tamén se produce unha manifestación pacífica
Domingo Sanguento
Aparición dos soviets (asembleas de
campesiños, obreitos e soldados)
Resultados da unión de 1905:
1.
Eleccións por sufraxio universal ao Parlamento
(Duma)
2.
Promesa de reforma agraria
3.
Pouco despois o tsar clausura o Duma
5.3. A Revolución burguesa de Febreiro de 1917.
Entrada de Rusia na I Guerra Mundial
Derrotas militares
Aumentou a fame na poboación
Pedindo a retirada da guerra
Afin do tsarismo
Tsar indefendible incluso polas clases
burguesas
Manifestación en Petrogrado
Proclamación da República, formación dun
goberno provisional que ten como obxetivo a
instauración dunha democracia parlamentaria
-
5.4. O goberno provisional.
Continúa coa guerra
Aumenta o descontento popular
Prodúcese unha dualidade de poderes; O goberno
provisional e os soviets
Aumenta a influencia dos bolxeviques nos soviets
Prodúcense as famosas Teses de Abril de Lenin
1.
Derrocamento do goberno provisional pola forza
2.
Formación dun goberno de soviets
3.
Paz con Alemaña
4.
Repartir as terras entre os campesiños
5.
Cesión das fábricas dos obreiros
6.
Nacionalización da banca
7.
Recoñecemento das nacionalidades do Imperio

10. 6. A REVOLUCIÓN BOLXEVIQUE
E A GUERRA CIVIL
6.1. A Revolución obreira de Outubro de 1917.
Toma do Palacio de Inverno en San Petesburgo
(importancia da Garda Roxa)
Fórmase o goberno obreiro donde preside Lenin
Figuras: Trotski e Stalin
Expropiación das terras que se reparten entre os
campesiños
Control das fábricas polos comités obreiros
Tratado de Brest-Litovsk
Fanse eleccións para a Asemblea Constituínte
Disolución da Asemblea Constituínte: fin ao
pluralismo político
6.2. A guerra civil (1918-1921)
Exército Branco (apoiados por franceses, británicos,
xaponeses, norteamericanos)
Exército Roxo (exército bolxevique, Trotski)
Escasez de alimentos
Represalias políticas (fusilamento do Tsar e a súa
familia)
Triunfo do exército Roxo, 1921
Endurecemento do réxime soviético
Formación do Partido Comunista Ruso que ostenta
o monopolio de poder
Formación dunha policía contrarrevolucionaria
secreta (Tcheka)
Política económica: comunismo de guerra
Nacionalización da industria e colectivización das
terras dos campesiños
6.3. A formación da URSS.
Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas
Mediante a Constitución de 1924
Institucións:
1.
Soviets Supremos
2.
Presidium
3.
Consello de Comisarios do Pobo
Monopolio do poder do PCUS e o PCUS é un
partido centralizado e xerarquizado
Comité Central de Secretariado Xeral
Ditadura do proletariado = Sistema totalitario
(Unión de partido e de Estado)

11. 7. A URSS DE STALIN
7.1. A pugna polo poder.
1924: morte de Lenin = Enfrontamento
dentro do partido comunista
Enfrontamentos entre os partidarios da
colectivización de toda a economía e os
partidarios da NEP
Enfrontamento entre Trotski e Stalin
1.
Trotski: Exportación da revolución cara a
outros países
2.
Stalin: Socialismo nun só país
Stalin é nombrado Secretario Xeral do PCUS
e eliminación dos opositores (Trotski)
7.2. A ditadura Stalinista.
Ditadura persoal (Stalinismo)
Partido controlado totalmente por Stalin
Necesidade de pertenza ao partido para
ocupar calquera cargo
O culto á personalidade
Dura represión (Gulag)
Procesos de Moscova
7.3. O socialismo nun só país.
Obxetivo fundamental: Convertir a URSS
nunha gran potencia comercial
Economía planificada e drixida polo Estado
Características:
1.
Plans quinquenais
2.
Gosplán
Colectivización total da economía e a
prohibición da propiedade privada
1.
Colectivización forzosa da economía
2.
Koljós
3.
Sovjós
Desenvolvemento industrial baseado na
industria pesada, na produción de enerxía e
na construción de infraestruturas
1.
Atraso da agricultura
2.
Descoido da produción de bens de consumo
Rápida industrialización e crecemento
económico

12. LENIN
TROTSKI