2. Amaçlar
1. Üretim yönetiminin temel kavramlarını
ve üretim sistemlerini tanıyabilme.
2. İşletmelerin kuruluş yeri seçiminde ve
iş yeri büyüklüğünün belirlenmesinde
göz önüne aldıkları faktörleri
sıralayabilme.
3. İşlerin verimli bir şekilde yapılabilmesi
için iş yeri düzeninin ve üretim
planlamasının önemini kavrayabilme.
4. Kalite kontrolü tekniklerini ve toplam
kalite yönetimini tanıyabilme.
3. Özel Açıklamalar
• İşletmelerdeki üretim yönetimi uygulamalarını
yakından görmeleri için iş yeri ziyaretleri
yapılmalıdır.
• Dünyadaki ve Türkiye’deki konu ile ilgili
gelişmeleri yakından takip etmeleri teşvik
edilmelidir.
• Üretim yönetiminde karşılaşılan sorunları ve
çözüm önerilerinin tartışmaları sağlanmalıdır.
4. Değerlendirme Tablosu
Konu Alanlarının
Konular
Ağırlıkları (% olarak)
Üretim Yönetiminin
10 – (6 saat – 1 hafta)
Temel Kavramları
Üretim Sistemleri ve
15 – (8 saat – 2 hafta)
Ürün Tasarımı
Kuruluş Yeri Seçimi ve
15 – (8 saat – 2 hafta)
İşletme Büyüklüğü
İş Yeri Düzeni ve İş
Analizleri 25 – (14 saat – 3 hafta)
Üretim Plânlaması, Stok 20 – (12 saat – 3 hafta)
ve Bakım Yönetimi
Kalite Kontrolü 15 – (8 saat – 2 hafta)
6. BÖLÜM 1
ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİ
% 10 – (6 saat – 1.5 hafta)
1.1.Üretimin Tanımı
1.2.Üretim Yönetiminin Tarihsel Gelişimi
1.2.1.Üretim Yönetiminin Oluşumu
1.2.2.Üretim Yönetiminin Amacı
1.2.3 Üretim Yönetiminin Diğer Bölümlerle İlişkileri
1.2.4.Üretim Yönetiminin Organizasyon İçindeki Yeri
7. 1.1. Üretimin Tanımı
• Üretimin ortaya çıkmasının temel nedeni,
insan gereksinimlerinin doğa tarafından
karşılanmamasına dayanır.
• Doğada bulunan mevcut kaynaklar
işlemden geçmeden fayda yaratamazlar.
• Ekonomik anlamda faydayı yaratmak için
insanoğlunun üretim yapması gerekir.
Temel amaç mal, hizmet ve bilgi
8. 1.1. Üretimin Tanımı
• İşletme biliminde temel faktörlerimiz emek,
sermaye, doğa ve girişimcidir.
• İş gücü bir ülkenin fiziksel ve düşünsel
üretim yeteneğini belirler.
• Eğitilmiş iş gücü ile daha fazla üretim
yapmak mümkündür.
9. 1.1. Üretimin Tanımı
• İşletmelerin temel fonksiyonlarının
başında üretim, finansman, pazarlama ve
insan kaynakları gelmektedir.
• Bu fonksiyonların yerine getirilmesi için
insana gereksinim vardır.
• İş gücü olmadan fonksiyonlar işlevlerini
yerine getiremezler.
10. 1.1. Üretimin Tanımı
• Doğada bulunan mevcut kaynakların çoğu bir
işlemden geçmeden kullanılamazlar.
• Örneğin insan yaşamında önemli bir yeri olan
otomobili ele alalım. Makinenin parçaları doğada
mevcuttur. Demirin işlenmesi gerekir.
• Petrolün yeryüzüne çıkarılması bir üretim
olgusudur. Mevcut hali ile yeryüzünde çıkartsak
da kullanamayız. Bir işlemden geçtikten sonra
fayda yaratabilir.
11. 1.1. Üretimin Tanımı
• Üretim bu faktörlerin birleşimi ile yapılan bir
işlem sonucu çıktıların birleşimidir.
Şekil 1.1 Üretim İşleyiş Sistemi
12. 1.1. Üretimin Tanımı
Özetle;
• İnsanoğlunun daha uygun koşullarda yaşamını
sürdürmesi için üretim zorunludur.
• İşletme elindeki mevcut kaynakları bir işlemden
geçirerek tüketicilere sunar.
13. 1.2. Üretim Yönetiminin
Tarihsel Gelişimi
• Üretim kavramı, insanlık tarihinin başlangıcına
kadar gitmektedir.
• Üretim yönetimi modern niteliğini, Sanayi
Devrimi sonrasından günümüze kadar geçen
dönemdeki gelişmelere borçludur.
14. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• İlkel yaşam döneminde bile bir üretim
vardı.
• Bu dönemde üretim sadece insanların
kendi gereksinimlerini karşılamak içindi.
15. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Süreç içinde insan nüfusu artınca
başkalarının gereksinimini karşılamak ve
gelir elde etmek için
üretim yapılmaya başlandı.
• Paranın değişim aracı olarak
kullanılmasıyla işgücüne dayalı üretim
yapıldı.
16. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
Ancak; yüzyıllar boyunca gerçekleştirilen
tüm teknolojik ilerlemeler,
aradan geçen zaman göz önüne
alındığında son derece yavaş bir gelişme
göstermiştir.
17. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Bununla beraber, milattan önceki yıllarda
başarılan bazı işler, bugün bile insanları
şaşkına çevirmektedir.
• Bu başarılara örnek olarak;
Eski Mısır piramitleri,
Çin Seddi ve
Stonehenge taş kütleleri verilebilir.
18. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Unutulmamalıdır ki, bugünkü teknolojik
gelişmelerin birçoğunun temeli yüzyıllar
öncesinin buluşlarına dayanmaktadır.
• İlk çağlarda tekerleğin bulunması, binlerce yıl
sonra otomobil ve benzeri araçların yapılmasına
zemin hazırlamıştır.
19. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Geleneksel olarak üretim işletmelerinin yapısı ve
anlayışı, mühendislik temelli bir yaklaşımdır.
• Bu yaklaşımda fabrika;
mühendislerin tasarımladığı mamulleri üretmekte,
pazarlama departmanı bu mamuller için
tutundurma planları yapmakta ve
satış departmanı sunulan bu ürünleri satmaktadır.
20. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
üretim plan ve programlarının yapılması,
iş emirlerinin hazırlanması,
mevcut makine ve teçhizatın iş yükü
dengelerinin saptanması
sistemli çalışmayı gerektirir.
21. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
üretim sevk zamanın belirlenmesi,
ön hazırlıklar,
stok miktarları,
satın alma programları,
tedarikçilerle ortak çalışma
gibi konular için tam, eksiksiz verilere ihtiyaç
vardır.
22. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Öte yandan satış ve pazarlama birimlerinin
görev ve sorumlulukları hiç kolay değildir.
• Değişen tüketici istek ve ihtiyaçları yanı sıra
işletmenin kontrolü dışındaki faktörlerin yaptığı
baskı da pazarlamacıların işini bir hayli
zorlaştırmaktadır.
• Aşağıda bu faktörler sıralanmıştır:
23. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
İşletmenin Kontrolü Dışındaki Alanlar
• Ekonomik Koşullar (Büyüme, küçülme, durgunluk, faiz oranları, yeni
yapılanmalar vs. )
• Teknolojideki değişimler
• Devletin etkisi (Politik-Hukuki Yapı ve Kısıtlamalar )
• Global rekabet
• Pazar şartları
• Ortaklardaki veya tedarikçilerdeki işçi-işveren problemleri
• Sosyo-Kültürel Faktörler
• Demografik Faktörler
24. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• İşletmelerin başarısının temelinde;
kontrolleri dışındaki bu çevresel faktörler ile
kontrolü altındaki işletme kaynaklarının
uyumlaştırabilme derecesi yatmaktadır.
• Bu uyum ne kadar fazla ise işletme o derece
başarılı olabilmektedir.
25. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Bu da işletmelerin;
üretim temelli (reaktif yaklaşım) politikalardan
ziyade,
pazarlama temeli (proaktif yaklaşım) politikaları
benimsemesini gerektirir.
26. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Tarihi Gelişim
Modern üretim yöntemlerinin başlangıcı çoğu
yazarlara göre; Adam Smith’in yazdığı ‘Ulusların
Zenginliği’ adlı yapıtına dayanır.
27. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
Smith kitabında üç temel kavramı açıklar:
1. Belirli bir iş ya da görev sürekli olarak
tekrarlanırsa iş görenin yeteneği gelişecektir.
(uzmanlaşma)
2. Bir işlemden diğerine doğru bir değişim yapılırsa
zaman tasarrufu azalmaktadır.
3. Çalışanlar işlerinde uzmanlaşırsa yeni makine
ve araç keşfi olacaktır.
28. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Adam Smith ile ilk defa ortaya çıkan üretim
yönetimi kavramı alanında gelişmeler hızla
birbirini izlemiştir.
• Bu gelişmeler Tablo 1.1 de kısaca özetlenmiştir.
29. Tablo 1.1. Üretim Yönetimi Tarihçesi
17.yy. -Sanayi Devrimi Sonrası
1776 - Adam Smith
1900 - F.W. Taylor
- Frank – Lillian Gilberth
- Walter Shewart
- F.W. Harris
1950 - Doğrusal Programlama
- Matematiksel Modeller
- Bilgisayar
- Simülasyon
- Otomasyon
- Beşeri Mühendisliği
2000 - Tam otomatik fabrika
30. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• 1832’ de matematikçi Charles Babbage, Makine
ve İmalatçıların Ekonomisi Üzerine’ adlı eserinde
iş bölümünü ele almıştır. Ona göre; yetenek
farklılığına göre ücretlendirilme yapılmalıdır.
• Bu dönemde çalışma koşulları insancıl değil.
• Ancak, verimli üretim için çalışmalar sürdürülmüş.
• Çalışanlar makinelerle eşdeğerde görülmüştür.
31. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Çalışma günleri haftada 6 gün ve 12 saat olarak
yapılmıştır.
• Üretim zorlama ile gerçekleştiriliyor.
• Bu zıtlıklara rağmen yeni üretim koşullarının
gelişimi hızlanmıştır.
32. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
1910 Frederich Taylor
• Taylor ‘Bilimsel Yönetim’ kitabında;
üretim yönetiminde verimlilik artışı,
organizasyon,
iş gücü verimi,
iş yeri düzeni
gibi kavramları ortaya atmıştır.
33. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Taylor’a göre;
insanları harekete geçirecek ve daha çok çaba
göstermelerini sağlayacak tek güç bireysel ekonomik
çıkarlardır.
çalışanlar yaptıkları işe göre ücret almalıdırlar.
• Taylor, parça başına ücret sisteminin temellerini ortaya
atmıştır.
34. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
Taylor’un Bilimsel Yönetim Kuralları;
İş analizlerinde gözlem değil bilimsel yöntemler
kullanılmalıdır.
Çalışanların seçimi ve eğitimi bilimsel yollarla olmalı.
Her çalışanın yaptığı iş öğelere ayrılmalı.
İş yükü çalışanlar ve yönetenler açısından dengeli
dağıtılmalı.
İş gören ile yönetenler arasında işbirliği olmalıdır.
35. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
1911 Frank ve Lillian Gilbreth
insan faktörünün üretim yönetimindeki önemini anlatan
çalışmalar yapmıştır.
• İnsanların üretimde makineden daha önemli olduğunu
açıklamıştır.
• İnsan kaynaklarının üretimde temel girdi olduğunu
belirtmiştir.
• Frank Gilbreth hareket etütleri,
• Lillian Gilbreth ise, hareket ekonomisi ilkeleri ve iş akışı
konularında çalışmalar yapmışlardır.
36. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• 1930 ve 1940 yılları arasında F.W. Harris‘in matematik
modelleri stok kontrolünde uygulanmıştır
• Bununla birlikte Carl Barth, Henry Gantt, ve H. Emerson
üretim yönetiminde önemli çalışmalar yapmışlardır.
• Özellikle Henry Gantt kendi ismi ile anılan Gantt
şemasını ortaya koymuştur.
38. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Gantt Şeması, bir zaman çizgisi boyunca
projenin tüm safhalarının planlanan ve
gerçekleşen sürelerinin, başlangıç ve bitiş
zamanlarının belirtilmesi ile oluşturulur.
• Faaliyetler üstten alta, zamanlar ise soldan sağa
doğru sıralanmıştır.
• Gantt şemalarında zaman çizgisi boyunca her
proje aktivitesi için yatay barlar çizilir.
39. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Bu şemalar herhangi bir zamanda hangi
aktivitenin gerçekleştirilmesi gerektiğini, daha da
önemlisi projenin ilerleyişini günlük olarak
gösterebilir ve böylelikle gerektiğinde düzeltici
önlemlerin alınabilmesini sağlar.
40. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• 1930’ lu yıllarda W.Sheward’ın ortaya koyduğu
istatistik ve olasılık teorileri kalite kontrolünde
kullanılmıştır.
• Bu dönemde L.H.C.Tippett örnekleme ile iş ve
zaman etüdü yöntemini geliştirmiştir.
41. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• İkinci Dünya Savaşı sonrasında yüksek teknolojiye olan
yönelim sonucu yeni teknikler ortaya çıkmıştır.
• Doğrusal programlama, matematiksel yöntemler,
benzetim yöntemleri, uygulamaları, otomasyon gelişmesi
vb. üretim yönetiminde kullanılmaya başlanmıştır.
• Babbage tarafından geliştirilen “Analitik Makine” basit
bilgisayar metotlarına sahipti.
• Dr. Herman Hollerith delikli kartları okuyabilen
elektromekanik hesaplayıcılar geliştirmiştir.
42. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Bilgisayarın üretim yönetiminde kullanılmasının
öncülüğünü 1944 yılında Harward üniversitesinin
öncülüğünde IBM gerçekleştirmiştir.
• İleri üretim teknolojilerinin kullanımı İkinci Dünya Savaşı
sırasında geliştirilmiştir.
• Amerika’da Parsons işletmesinde uçak parçasının
üretiminde üç boyutlu eğri verisi ve makine aletlerinin
hareket kontrolü geliştirilmiştir.
43. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• 1950’li yıllarda Genel Sistem Teorisi, Ludwig von
Bertalanffy tarafından ortaya atılmıştır.
• Genel sistem teorisi ile değişik disiplinler arası ilişkileri
belirleyen genellemeye ulaşılmış ve bunların
tanımlaması için ortak bildiri oluşturulmaya çalışılmıştır.
• Kenneth E. Boulding’in de bu alandaki çalışmaları ile
genel sistem teorisi daha açıklık kazanmış ve yaygın
olarak kullanılmaya başlanmıştır.
44. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Son yıllarda üretim yönetiminde bilgisayar destekli
üretimlere hız verilmiş ve üretimden gelen hatalar
olabildiğince azaltılmıştır.
• Teknolojinin hızla gelişmesi ile Japon bilim insanları
tarafından tam zamanında üretim (just in time - JIT
Sistemi) sistemi bulunmuştur.
• Bu sisteme göre en az (minimum) stokla müşteri talepleri
karşılanmaya çalışılmıştır.
• Ayrıca toplam kalite kontrol ve esnek üretim sistemi buna
bağlı olarak geliştirilmiştir.
45. 1.2.1. Üretim Yönetiminin
Oluşumu
• Özetle;
gelecek dönemde teknolojinin gelişimi ve yapay zekânın
kullanımı arttıkça yeni gelişmelerin olabileceğini
söyleyebiliriz.
böylece yüksek kapasiteli üretim artışı ve bilgisayar
kullanımı kaçınılmaz olacaktır.
• Tablo 1.2’de üretim yönetimin yıllara göre gelişimi
verilmektedir.
46. Tablo 1.2:Üretim Yönetiminin Tarihi Gelişimi
Yıl Kavram Araç Başlatan
•Çalışma zaman etüt
kavramlarının
•Bilimsel Yönetim İlkeleri
standartlaştırılması •Frederic W Taylor (ABD)
•Endüstriyel Psikoloji
•Hareket etütleri çalışması •Frank ve Lilian Gilbert (ABD)
1910’lar •Hareketli Üretim Bandı
Faaliyet program tablosu •Henry Ford ve Henry L. Gantt (ABD)
•Ekonomik Üretim Miktarı
Envanter kontrolünde •F.W.Harris (ABD)
(Büyüklüğü)
•EOQ’nun uygulanması
(Ekonomik Sipariş Miktarı)
•Örnekleme yöntemiyle
üretimin incelenmesi ve •Walter Shevhart, H.F. Dodge ve H. G.
•Kalite kontrol
istatistiksel tablolarla kalite Romig (ABD)
1930’lar •Hawthorne’nın işgören
kontrolü •Elton Mayo (ABD) ve L.H.C Tippett
motivasyon araştırmaları
•İş analizleri için faaliyet (İngiltere)
örneklemesi yapılması
47. Tablo 1.2:Üretim Yönetiminin Tarihi Gelişimi
Yıl Kavram Araç Başlatan
•Karmaşık sistem
•Basit doğrusal •Üretim Araştırma Grupları (İngiltere)
1940’lar sorunlarına karşı disiplinler
programlama yöntemi ve George B. Dantzig (ABD)
arası takım yaklaşımı
•PERT (Proje
Değerlendirme ve Gözden
Geçirme Tekniği) ve
•Çok miktarda üretim CPM’nin (Kritik Yol
1950- •ABD ve batı Avrupa’dan birçok
araştırması aracı Tekniği) Proje programlama
60’lar araştırmacı
geliştirilmesi teknikleri
Simülasyon, Bekleme-band
hat) teorisi, Karar teorisi,
Matematiksel programlama
48. Tablo 1.2:Üretim Yönetiminin Tarihi Gelişimi
Yıl Kavram Araç Başlatan
•Alışveriş programlama, •Bilgisayar üreticileri tarafından
•Bilgisayarların kullanım
Envanter kontrolü, önderlik edilmiştir. Özellikle IBM,
alanlarının genişlemesi
1970’ler Tahminleme, proje yönetimi, Joseph Orliky ve Oliver Wight ana
•Hizmet kalitesi ve
MRP, Hizmet sektöründe MRP geliştiricileridir (ABD).
verimliliği
kitlesel üretim •Mc Donalds restoranları
•Rekabet silahı olarak •Harward İşletme Fakültesi (ABD)
•Üretim stratejisi
üretim yapmak, Kanban, •Toyota Motor (Japonya)
paradigması
poka,-yoke, CIM, FMS, •W.E. Deming ve J.M. Juran (ABD) ve
1980’ler •JIT, TQC ve Fabrika
CAD/CAM, Robots, vs. mühendislik disipinleri (A.B.D.,
otomasyonu
•Darboğaz analizi, OPT, Almanya ve Japonya)
•Eş zamanlı üretim
Kısıtlar teorisi •Eliyahu M. Goldratt (İsrail)
49. Tablo 1.2:Üretim Yönetiminin Tarihi Gelişimi
Yıl Kavram Araç Başlatan
•Baldrige kalite ödülü, ISO •Ulusal Standartlar ve Teknoloji
9000, Kalite fonksiyon Enstitüsü, Amerikan Kalite Kontrol
•Toplam kalite yönetimi
geliştirme, Değer ve Topluluğu (ABD)Uluslararası
•İş süreçlerinin yeniden
müşterek mühendislik, standartlar enstitüsü (Avrupa) Michael
yapılandırılması
1990’lar Sürekli gelişim paradigması, Hammer ve Ana danışma şirketleri
•Elektronik girişimler
radikal değişim paradigması (ABD)
(şirketler)
•İnternet, WWW •ABD hükümeti, Netscape iletişim
•Arz zinciri yönetimi
•SAP/R3. Müşteri/sunucu şirketi ve Microsoft Şirketi, SAP
yazılımı (Almanya), Oracle (ABD)
2000’ler •Elektronik Ticaret •İnternet ve WWW •Amazon, eBay, Amarica online, yahoo
50. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
• Üretim yönetiminde 4 temel faktör etkileyici olmaktadır.
• Bunlar
miktar,
kalite,
zaman ve
maliyettir.
• Temel amaç; bu dört faktörü harmanlayarak tüketicinin
istediği mal veya hizmeti üretmektir.
51. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
• Üretici açısından bakılınca doğal olarak en az (minimum)
maliyet ve en fazla (maksimum) kâr hedef olacaktır.
• Tüketici açısından bakınca da en düşük fiyat ve yüksek
kalite tercih edilecektir.
• Tüketici mal veya hizmete az ücret ödemek isterken
satıcı ise daha fazla bir ücretle satmayı isteyebilir.
• İşletmelerde stok düzeyi olabildiğince az tutulmaya
çalışılır. Çünkü stok, maliyetleri arttırıcı önemli bir
etkendir.
52. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
• Stoklar Fazla olursa;
kiralama,
depo,
sigorta
gibi maliyetleri gerektirir.
• Stoklar Az olduğunda ise;
üretimde aksamalar ya da
talebi karşılayamamak
olarak karşımıza çıkabilir.
53. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
• Üretim yönetimi, belirli girdilerin bir takım üretim
süreçlerinden geçirilerek mal veya hizmet elde
edilmesini amaçlar.
• Bu amaçların belirlenmesinde; en düşük
maliyetle istenilen kalitede ürün üretmek etkin
olur.
54. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
Kısaca üretim yönetiminin amaçları üç başlık altında
ele alınabilir.
1. Tüketici isteklerinin fiyat, zaman, miktar ve kalite
açısından en iyi şekilde karşılanması.
2. Stok düzeyinin düşük tutulması ve stok devrinin
arttırılması.
3. İşletmenin insan gücü ve makine kaynaklarından
yararlanma derecesinin yükseltilmesi
55. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
Üretim yönetiminin bu amaçlarının gerçekleştirebilmesi
için üretim yöneticilerinin şu işlemleri gerçekleştirmesi
gerekir.
Üretim yöneticileri belirli bir mamulün üretiminde çeşitli
üretim metotları uygulayabilirler. Alternatif üretim
metotları analiz edilerek en etkin metot bulunmalıdır.
Üretim sürecinde taşımayı olabildiğince en aza
indirmelidir. Departmanlar ve iş istasyonları etkin biçimde
düzenlenmelidir.
56. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
Üretim sürecinde kullanılmakta olan hammadde,
yarı mamul, yardımcı malzeme, mamul ve diğer
kalemlerin stok miktarlarının ekonomik düzeyde
olmasını sağlamak amacıyla stok kontrolü
yapılmalıdır.
İşletmelerin izleyecekleri mal veya hizmet politikaları
önceden belirlenmelidir.
57. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
Üretim kontrolü etkin yapılmalıdır.
Üretim yöneticilerinin etkin kalite kontrolü
yapması gerekir.
İşçilik maliyetlerini kontrol edebilmek amacıyla
hareket ve zaman etütleri yapılması gerekir.
Çalışanlara etkin ücret yönetimi ile adil ücret
ödenmelidir.
58. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
• Üretim yönetiminin amaçları belirlenirken işletme
departmanlarına uyumlu olması gerekir.
• Ürün için gerekli satın alma işlemleri zamanında
yapılmalı ve ilgili işlem merkezlerine ulaştırılmalıdır.
• Amaçların belirlenmesinde zorunlu olanlardan
kaçınılmamalıdır.
• Bunların en önemlisi müşterinin istediği zamanda ve
istediği kalitede teslim etmektir.
59. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
• Modern üretim, tam zamanında üretim
yönetimidir.
• Bu yaklaşımla ürünler, istenilen zamanda,
istenilen miktarda ve istenilen kalitede
üretilmektedir.
• Böylece israflar, kayıplar, hatalar önlenebilir.
60. 1.2.2. Üretim Yönetiminin
Amacı
• Üretim için gereken miktarda stok yapılarak stok
maliyetleri aza indirilebilir.
• Hatta tamamlanmış ürünlerin stok maliyeti
ortadan kaldırılabilir.
• İşletme kaynakları etkin kullanılarak en uygun
üretim yapılabilir.
61. Tablo1.3:Üretim Yönetiminde Girdi ve Çıktı İlişkileri
Temel Ana Dönüşüm Tipik Beklenen
Sistem Kaynaklar
Girdiler Fonksiyonları Çıktılar
Doktorlar,
Sağlık Bakımı
Hastane Hastalar Hemşireler ve tıbbi İyileşmiş hastalar
ve Tedavisi
araçlar
Yemek, şef, Hijyenik yiyecekler Tatmin olmuş
Lokanta Aç müşteriler
garsonlar ve iyi servis müşteriler
Otomobil Çelik ve motor Makineler ve iş Fabrikasyon ve
Kaliteli arabalar
Fabrikası parçaları görenler montaj
Öğretim üyeleri, Bilgi ve beceri
Üniversite Lise mezunları Eğitilmiş bireyler
kitaplar, sınıflar kazandırılması
Gösterim, stoklanmış Alıcıları etiketleme,
Alışveriş Tatmin olmuş
Süpermarket ürünler ve satış ürünlerin tanıtımı ve
yapanlar müşteriler
elemanları satış
62. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Diğer Bölümlerle İlişkileri
• Üretim yönetiminde işlemler yapılırken işletmenin bütün
departmanları ile ilişkileri kaçınılmazdır.
• Departmanları kendi içlerinde ele alırsak bir sistem
bütünlüğü oluşamaz.
• Örneğin işletme, üretim için gereken hammadde veya
mamul satın alırken ilgili departmandaki gecikmeler
üretimi engeller.
63. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Diğer Bölümlerle İlişkileri
• Diğer yandan üretilen malların pazarlanmasında sorun
yaşanırsa stok artışı yaşanır.
• İş programları hazırlanırken tedarik zincirinde yaşanacak
olumsuz gelişmeler üretimin zamanında yapılmasını
engeller.
• Bu ilişkiler işletmelerin büyüklüğüne göre değişir.
64. 1.2.3. Üretim Yönetiminin Diğer
Bölümlerle İlişkileri
• Üretim için gereken mal veya hizmetlerin alımı, satın
alma departmanının sorumluluğunda iken bununla ilgili
finansman bölümü doğrudan ilişkilendirilmektedir.
• Girdilerin alımından satışına kadar izlenen yolda tüm
departmanlar uyum içinde olmak zorundadır. Tedarik
zincirinde oluşabilecek sorun üretimi aksatabilir.
65. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Diğer Bölümlerle İlişkileri
• Ürün ile ilgili
bilgi edinme,
raporlama,
iş akışı ve
stok kontrolü
üretim mühendisliğinin konusuna girmektedir.
• İzlenecek temel politikalar bu bölümün onayı ile
yapılabilir.
66. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Diğer Bölümlerle İlişkileri
• Üretim planlaması, bir ürünün istenilen kalitede
istenilen zamanda tüketiciye ulaştırılmasını
hedefler.
• Kalite kontrol bölümünün üretim bölümüyle
doğrudan bağlantısı olmamasına karşın iletişim
içinde olması gerekir.
67. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Diğer Bölümlerle İlişkileri
• Üretim yönetimine ilişkin ilgili bölümler kendi
sorumluluklarını yerine getirirken üretim
yöneticileri de bölümler arası koordinasyonu iyi
sağlamaları gerekmektedir.
• Üretim yöneticileri üretimde asıl girdiden nihai
çıktıya kadar olan bölümler arası iletişimi
üstlenmelidirler.
68. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Diğer Bölümlerle İlişkileri
• İşletmelerde üretim yönetimini bir sistem olarak
ele alırsak parçaların bireysel başarıları yeterli
olmaz.
• Sistemin tüm başarısı için, bölümler arası
çalışma iyi olmalıdır.
• Birinin olumsuz olması tüm sistemi etkiler.
• Bu durum yönetimde sistem anlayışıyla ifade
edilmektedir.
69. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Diğer Bölümlerle İlişkileri
• Üretim yönetiminin iyi işleyebilmesi için ;
finans,
pazarlama ve
insan kaynakları uyumlu olmalıdır.
• Üretim çalışmaları işletme içi verimliliği ortaya
koyar.
• Bölümlerarası uyumlu çalışma üretimde kolaylık
sağlar.
70. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Diğer Bölümlerle İlişkileri
• Ülkemizdeki çözülmesi gereken temel
sorunlardan biri üretim artışını sağlayabilmektir.
• Bu artışı gerçekleştirebilmek için üretim
koşullarının iyi olması gerekir.
• Üretim artışları;
kapasite planlaması,
istihdam ve
piyasanın hareketlenmesini sağlar.
71. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Organizasyon İçindeki Yeri
• Üretim yönetiminin organizasyon içindeki yeri
işletmenin büyüklüğüne göre değişir.
• Küçük işletmelerde satın alma ve üretim bölümü
aynı kişilerden olurken, büyük işletmelerde farklı
kişilerde olabilir.
• İşletmeler büyüdükçe fonksiyonları ve
örgütlenme yapıları değişir.
72. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Organizasyon İçindeki Yeri
• Atölye tipi örgütlenmelerde iş yeri sahibi
genellikle yöneticilerdir.
• Patron – yönetici işletme fonksiyonlarını kendisi
yönetir.
• İşletmeler büyüyünce doğal olarak işletmelerin
tüm sorunlarını çözmede yeterli olamazlar.
73. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Organizasyon İçindeki Yeri
• Büyük çaplı üretim yapan işletmelerde üst düzey
yöneticileri her bölüm için farklı kişilerdir.
• Bu organizasyonlarda karar verme süreci diğerlerine
göre daha uzun zaman alır.
• Atölye tipi üretim yapan işletmelerde yönetici genellikle
patron olduğu için yetkiler az kişide toplanır.
• Büyük işletmelerde önemli kararların yönetim kuruluna
sunulması gerekebilir.
74. 1.2.3. Üretim Yönetiminin
Organizasyon İçindeki Yeri
• Ekonomideki temel sorun; kıt kaynakların etkin
kullanımıdır.
• Mevcut kaynakların insan ihtiyaçlarını karşılaması için
üretime gereksinim vardır.
• Aşağıdaki şekilde bir üretim biriminin fonksiyonel yapısı
verilmektedir: