1. ARTE
GOTIKOA
ESKULTURA

2. ESKULTURA GOTIKOA

3. Arte erlijiosoa: Lanek bizitza espirituala islatzen zuten.
Funtzio didaktikoa: eszenek kristau erlijioaren gertakari eta gai nagusiak
erakusten zituzten.

4. EGURRA
HARRIA
BOLIA METALA

5. MUKULU BOROBILA ERLIEBE MONUMENTALA
kanpoaldekoa barnealdekoa

6. KATEDRALEN PORTADAK
GOTIKOA
ERROMANIKOA

7. KATEDRALEN PORTADAK
gabletea

8. KATEDRALEN PORTADAK KLAUSTROAK

9. AULKITERIAK
Erretaularen kaleak santuen
Erliebe zuriak zaharrenak dira.
ERRETAULAK
irudiak dituzten zutabetxoekin
banatzen dira.
HILOBIAK

10. PULPITOAK

11. KRISTO GURUTZILTZATUA
GOTIKOA
ERROMANIKOA
XIV. mendeko Kristo .
Rabidako monastegian (Huelva)

12. KRISTO GURUTZILTZATUA

13. AMA BIRJINA ETA HAURRA
GOTIKOA
ERROMANIKOA

14. AMA BIRJINA ETA HAURRA

15. AMA BIRJINA ETA HAURRA

16. AMA BIRJINA ETA HAURRA
Chartresko katedrala. Erret atea

17. EGUNEROKO
ESZENAK

18. HILOBIAK

19. HILOBIAK

20. HILOBIAK

21. ANIMALIA FANTASTIKOAK
Pariseko Nôtre-Dame katedraleko gargolak eta kimerak

23. ARKITEKTURAREN MENPEKOA
“HORROR VACUI”
ESPAZIO ORDENATUA, ZERRENDETAN
HIERARKIZAZIOA

24. FIGURAK ERLAZIONATURIK, MULTZOAK OSATUZ
“ZIG-ZAG” MODUKO EGITURAK GORPUTZETAN
BESOAK GORPUTZ ENBORRETIK BANATZEN DIRA

25. AURREKOTASUNA APURTZEN SAIATZEN DIRA
ESTATISMO ERROMANIKOA APURTUTA DAGO
“S” MODUKO EGITURAK GRAZIA EMATEN DIO ESKULTURARI
MUGIMENDU NATURALAGOAK, LEUNAK, SUABEAK
OIHALEN TOLESTURETAN GRAZIA GEHIAGO

26. ANATOMIA NATURALAGOA
FIGUREN ESTILIZAZIOA, LUZATZEA
FIGURAK LIRAINAGOAK DIRA
BOLUMEN NATURALAGOAK, ERREALAGOAK
TOLESDURETAN BOLUMEN SENTZAZIOA HANDIAGOA DA

27. ERRALISMOAREN AURRERAPAUSUAK
AURPEGIAK INDIBIDUALIZATZEKO JOERA
FIGURA BIZIAK, HURBILAK
ANATOMIA NATURALAGOA
ESKU ETA KEINUEN HIZKUNTZA
IRUDI EDERRAK, IRRIBARTSUAK, ATSEGINAK

28. ESKULTURA GOTIKOA: EZAUGARRI OROKORRAK
Kristautasunaren ikuspegi berria, gizatiar eta atseginagoa
NATURALISMOA HUMANIZAZIOA
(mundu errealean (pertsonaien
inspiratua) indibidualizazioa)
Keinuak
Jarrerak
Emozioak
EDERTASUN
FORMALA ZENTZU MORAL ETA
ESPIRITUALA
Ikonografia
Arazo formal berriak: espazioaren irudikapena,
modelatua eta bolumena, mugimendua, e.a.
Amabirjina GAIAK
ZENTZU
NARRATIBOA
Kristoren
koroapena Santuen bizitzak
Gurutzilkatuak

29. ESKULTURA GOTIKOA: EZAUGARRI OROKORRAK
TIPOLOGIAK MATERIALAK: HARRIA, POLIKROMIA
EGURRA, ALABASTROA ETA URREZKOAK
FATXADAK
HILOBIAK
ERRETAULAK Marko arkitektonikorekiko
askatasuna
AMABIRJINA KRISTO
PULPITOAK
HAURRAREKIN GURUTZILKATUA KORUKO AULKITERIAK

30. ESKULTURA GOTIKOAREN BILAKAERA
XIII XIII. mendeko klasizismoa,
naturalismo idealizatua
bilatuz
Figuren estilizazio eta
luzapena,
jarrera kurbatuetan
Zutabe-eskulturak
XIV (marko arkitektonikoarekiko
askatasuna)
Errege, noble eta burgesen
eskulturak nagusitzen dira.
Erretaulak, hilobiak,
eskultura exentua
Artelan eskultorikoaren autonomia S. XV

31. Pariseko Notre Dame
Eskultura gotikoaren ezaugarriak
5
Sevillako katedrala
6
1
4
2
3
1. Tinpanoa
2. Janbak. 6. Gabletea
3. Mainela
4. Dintela 5. Arkiboltak

32. Eskultura gotikoa errealistagoa da:
- Jantzien irudikapenean - Giza-aurpegien adierazpenean

33. Pertsonaiak mugimenduan irudikatzen dira,
eszenak osatuz eta haien arteko harremanetan
Eskultura erromanikoak anonimoak
ziren bitartean, gotikoan artelan
gehienen egileak ezagutzen dira

34. ZEIN DA ERROMANIKOA ETA ZEIN GOTIKOA?
ERROMANIKOA GOTIKOA

35. Zurruntasuna, hieratismoa,
arkaismo teknikoa, Espresioa, mugimendua,
naturalismoa,
arkitekturaren menpe. arkitekturatik aldendua
teknikaren kontrola.
ERROMANIKOA GOTIKOA

36. Portada gotikoa

37. Gabletea

38. Konparatu
bi tinpanoak

39. ERROMANIKOA
Figurak markoari
egokitzen dira
GOTIKOA
Figurak markoaren
dependentziatik
askatzen dira

40. Eskulturaren kokapena fatxadetan
Arkibolta zorrotzak.
Figurak arkuaren
kurbari jarraituz.
Zerrendetan
banatua
Figuren arteko
komunikazioa
Santa Anaren tinpanoa.
Pariseko Notre Dame

41. TINPANO ZERRENDATUA (narratiboa)
NOTRE DAME

42. TINPANO ZERRENDATUA (narratiboa)
REIMS

43. TINPANO ZERRENDATUA (narratiboa)
AMIENS

44. TINPANO ZERRENDATUA (narratiboa)
NOTRE DAME

45. Portada gotikoa: figuren
kokapena arkiboltetan
PORTADA ERROMANIKOA.
Soriako Santo Domingo,
PORTADA GOTIKOA.
XII. mendea
Sarmental. Burgosko Katedrala,
XIII. mendea

46. DOSELETEA: ESKULTURA BABESTEN DUEN “ESTALKIA”
REIMS

47. REIMS

48. Kristo berpiztua eta koroatua
Burgosko Katedrala. XIII. mendea

49. Mainelean fededunari harrera egiten
dion figura atsegina agertzen da, Kristo
edo Amabirjina gehienetan. Paradisuko
sarrera sinbolizatzen du, eta horregatik
sarrera atsegina da. Leongo Katedrala, mainelean
Amabirjina Zuria

51. Chartresko Katedrala.
Mendebaldeko fatxada: Erret-Ataria (1150)

52. Chartresko
katedrala
Erdiko tinpanoa
Eskuineko
tinpanoa:
Amabirjina

54. Chartres. Janbetako zutabe-eskulturak

57. Chartresko katedrala.
Iparraldeko fatxada:
Amabirjinaren koroapena

59. Hegoaldeko fatxada

61. Mainelean Kristo eta janbetan 12 apostoluak

64. CHARTRESKO
KATEDRALA

65. Mugimenduak, keinuak,
figuren arteko
komunikazioa, anekdota,
markoarekiko
askatasuna, aurpegi
indibidualizatuak,
erretratuak bilatuz.

68. PARISEKO NOTRE DAME

70. Eszena erlijiosoak era
errealista eta
naturalagoz irudikatzen
dira
Erdiko portikoa.
Pariseko Notre Dame

71. Figurek bolumen gehiago hartzen dute,
tolesdurek naturalismoan irabaziz…

72. Keinu eta jarrera errealistagoak, aurpegiek oraindik espresio
gutxi izan arren.

73. Figurak marko arkitektonikotik aldentzen dira,
autonomia bilatuz
Figurak haien
artean
erlazionatzen dira,
keinu eta jarreren
bidez, eszenak
ikusleari hurbilduz
eta naturalismoan
irabaziz…

74. Mugimendua, naturalismoa
keinu eta jarreretan,
bolumetria eta adierazpen
anatomikoa…
Humanismo berrirantz?
Pariseko Notre-Dame

75. Pariseko Notre Dame
Genesis liburuaren eszena…
Eba sagarra jaten
Biluziaren itzulera?

76. …eta horregatik
Paradisutik kanporatzen
dituzte.
Zentzu narratiboa eta
didaktikoa, baina
edertasun fisikoaren ideia
agertzen da berriro…

77. Horror vacui eta animali sinbolikoen irudikapena mantentzen dira…

78. Figurek espazio
arkitektoniko osoa
okupatzen dute,
baina markotik askatuz
doaz, doseleteen
babespean…

79. Arkiboltak

80. Notre Dame. Ezkerreko portikoa

81. Reims

82. Reimsko Katedrala

85. REIMS. DEIKUNDEA ETA BISITALDIA

87. DEIKUNDEA BISITALDIA

97. Amabirjina: ezkerrekoa Deikundean; eskuinekoa Bisitaldian.

99. Reimsko Katedrala
Gurutzadurako iparreko portada: Azken Epaiketa eta maineleko Beau Dieu

101. Amiensko Katedrala: Fatxada nagusia

102. AMIENS: MENDEBALDEKO FATXADA

103. Amiensko Katedrala: erdiko
portikoa eta kristo mainelean
(Beau Dieu)

104. TINPANOAREN DETAILEA
AMIENSKO ERDIKO
PORTIKOA

105. Amiensko Katedrala.
Erdiko portikoa: Azken Epaiketa
eta janbak

106. Kristo epailea,
Salbatuak eta Kondenatuak
Hildakoen berpizkundea
eta San Migel balantzarekin

107. Amiens
Apostoluak
Tinpanoa

109. AMIENS, erdiko portikoaren janbak.

110. AMIENS, JANBAK

111. “BEAU DIEU”, AMIENS

112. AMIENS: MAINELEKO AMABIRJINA
GURUTZADURAKO
HEGOKO PORTADA

113. AMIENS:
GURUTZADURAKO
HEGOKO PORTADA

114. LABURBILDUZ:
Kristo, Amabirjina eta
santuen bizitzak…
… eta animali fantastikoak: gargolak eta kimerak.

118. … eta eguneroko jarduerak.

120. Kolorea
Polikromia erabiltzen zen irudi errealistagoak lortzeko.

121. Burgos Leon
Toledo

122. Burgosko Katedrala
Azken
Epaiketa
Dintelaren
gainean, San
Migel arimak
pisatzen.
Janbetan
Apostoluak
Gurutzadurako iparreko Atea (Coronería Atea)

125. Burgosko katedrala.
Sarmental Ataria

126. Burgosko
Katedrala
Kristo epailea eta
Tetramorfoa
Gurutzadurako hegoko atea (Sarmental Ataria), 1243

129. Sarmental Atariko tinpanoaren detailea

130. Toledoko Katedrala
Gurutzadurako iparreko atea:
Erlojuaren Atea

131. Toledoko Katedrala
Fatxada nagusia:
Barkamenaren Atea

132. Erlojuaren Atea

133. Amabirjina Zuria. Toledoko katedraleko barnealdean

134. Leongo Katedrala
Mendebaldeko fatxada:
San Frantziskoren Atea
(eskuineko atea)
Amabirjinaren portada
(ipar gurutzadura)

135. Leongo Katedrala. Mendebaldeko fatxada: Azken Epaiketaren tinpanoa

137. Salbatuak
Kondenatuak

138. Leongo Katedrala
Maineleko Amabirjina Zuria

139. Iruñeko katedraleko
Amabirjina
Toledoko Amabirjina
Zuria. Leongo Amabirjina Zuria

140. LEONGO AMABIRJINA
ZURIA

141. Leongo Amabirjina Zuria

143. Eskultura exentua: GURUTZILKATUAK
eta AMABIRJINAK
Naturalismoa nabaritzen
da irudikaturiko bi gai
nagusietan:
– Amabirjina ez da bere
Semearen eserlekua,
berarekin komunikatzen
eta jolasten duen
emakume gazte bat
baizik.
– Kristo gizaki bat da eta
gurutzean sufritzen du
edo hilik dago.

144. Ezaugarri orokorrak
• Irudiak humanismoz
beterik daude,
bertikalitatea, simetria
eta hieratismoa
baztertzen dira, keinu
eta jarrera errealistak
izateko.
• Sentimenduak,
alaitasuna edo tristura,
irudikatzeko joera dago.
Adibide on bat izaten
dira Amabirjina eta San
Joanen jarrerak kalbario
eta Pietateetan.

145. Kristo, ordea,
Amabirjina ama alai eta sufritzen ari den
atsegina da, bere gizon arrunta da,
semeari amatasunez bere heriotzari
zuzentzen zaiolarik. aurre egiten.

146. KRISTO Gurutzilkatu gotikoa gizatiarragoa da
GURUTZILKATUA eta hila irudikatzen da.
Kristo erromanikoak ez zituen
mina eta oinazea islatzen;
irreala, idealizatua zen,
Bizantzioko mosaikoak
gogoratuz.

148. Burua makurtua eta eroria
Oinazearen
keinuak
Besoak Mina eta sufrimenduaren
angulu-forman adierazpena
Hiru iltze
KRISTO
GURUTZILKATU
GOTIKOA

152. GOTIKOA
ERROMANIKOA

157. KALBARIO
GOTIKOA

158. Zer aldatu da?

159. Irudi hieratikoa
eta sinbolikoa
Irudi naturalista,
gizatiarra eta espirituala

160. Amabirjina gotikoa
naturalistagoa da,
amatasunaren
izaera atseginez
irudikatua;
erromanikoa,
ordea, hieratismo
eta zurruntasunez
irudikatzen zen.

161. AMABIRJINA HAURRAREKIN

162. Aurrekotasuna eta
bertikalitatea alde
batera utzita,
Amabirjina gotikoa
albo batera
makurtzen da,
bere semea
ikusteko.
ERROMANIKOA GOTIKOA

163. AMABIRJINA GOTIKOA
Aurpegien espresioa Naturalismoa keinu
eta jarreretan
Figuren arteko komunikazioa
Mugimendu dotoreak
Figuraren (kontrapostoa)
estilizazioa
Lerro
borobilduak
Gorputzen
bolumetria Naturalismoa
tolesduretan

165. • Amabirjinaren irudia
aldatzen da:
– Gaztea da
– Gizatiarra
– Bere Semearekin jolasten du
– Irribarretsu dago
• Jantziak dotoreak dira
• Irudia estilizatua da.

166. Aurkezpen
errealistagoa
Gai erlijiosoa Irudien arteko
komunikazioa
Lerro okerrak eta Sentimenduak
mugimendua azaltzen dira
adierazten
dutenak

167. Errealismoak
eta tolesdurek
eskultura
klasikoa
gogratzen
dute

171. XV. MENDEKO PIETATE GOTIKOA

173. PIETATEA

174. PIETATE GOTIKOA

175. XIV. mendetik aurrera eskultura arkitekturatik askatzen da:
ERRETAULAK
HILOBIAK ESKULTURA EXENTUA

178. ERRETAULAK
Gorputz zentrala:
gai nagusia
Goiko atikoa
Kale bertikalak
Hauts-babesa
Pisu edo gorputz
horizontalak
Beheko bankua edo “predella”

181. Toledoko
Katedraleko
erretaula nagusia

184. Sevillako katedralaren erretaula nagusia
Erliebe zuriak zaharrenak dira. Erretaularen kaleak santuen irudiak
dituzten zutabetxoekin banatzen dira.

185. TOLEDOKO KATEDRALA
Don Alvaro de Lunaren hilobi-kapera

187. KORUETAKO
AULKITERIAK
Toledoko Katedrala

188. KORUETAKO
AULKITERIAK
Plasentziako Katedrala (Kazeres)
Ciudad Rodrigoko Katedrala

191. SEVILLAKO KATEDRALA

195. LEONGO KATEDRALA

198. HILOBIAK

200. Nafarroako Karlos III.a eta bere
emaztea Leonor, XV. mendea.
Behean: Gaztelako Juan II.a, XV.
mendea. Gil de Siloé. Cartuja de
Miraflores (Burgos)

201. Aragoiko Koroaren errege-erreginen hilobia
Pobleteko monasterioa - Tarragona

202. XV. mendea
Gil de Siloé, Gaztelako Juan II .a eta
Portugalgo Isabel-en hilobia.
Alabastroa. Cartuja de Miraflores, 1489-1493

203. Juan II.a eta Portugalgo Isabel-en hilobia .
Gil de Siloé.

204. JOHAN DE LOME TOURNAI
Karlos III.a eta Leonor
Iruñeko Katedrala

205. HILOBI MONUMENTUAK
KARLOS III .NOBLEA ETA BERE EMAZTEA LEONOR, IRUÑEKO KATEDRALEAN

214. Gil de Siloé.
Juan de Padillaren
hilobia.
Burgos.

216. Gil de Siloé.
Alfontso infantearen
hilobia (Isabel
Katolikoaren anaia).
Cartuja de Miraflores.
Burgos.

218. XV. mendea
Doncel de Sigüenza-ren
hilobia (Martin Vazquez
de Arce)
Arce familiaren kapera,
Sigüenzako katedralean
(Guadalajara).

223. CLAUS SLUTER
eta Gotikoaren amaierako patetismoa
• Sluter artista flamendar handia izan
zen, eta bereziki Borgoñan lan egin
zuen XIV. mendearen amaieran.
Mezenas handi batentzat lan egin
zuen: Borgoñako Dukea, Felipe
Ausarta.
• Claus Sluter garai baten amaierako
bizi-larritasunaren adierazlerik
onena izan zen, Behe Erdi Aroaren
amaierakoa.

224. CLAUS SLUTER
Felipe Ausartaren hilobia.
Cartuja de Champmol. XIV. mendea

225. Felipe Ausartaren eta Bavierako
Margaritaren hilobia
Oinetan lehoia datza. Aingeruak.
Otoitz egiten ari den hildakoa.

231. Philippe Pot-en hilobia. Louvre Museoa.

233. PHILIPE POT-EN HILOBIA, (XV. MENDEA)

236. Moiseren Putzua. Claus Sluterrek egindako eskultura-taldea,
1396 eta 1405 bitartean, Cartuja de Champmol-en (Dijon).

237. Moiseren Putzua. Dijon
Klaus Sluter
1395-1403

243. Sluter, Moisesen Putzua.
Moises profeta

245. David eta
Jeremías profetak

247. Isaias profeta

248. IRUÑEA

260. Katedraleko
klaustroa.
IRUÑEA

265. ERREFEKTORIOKO ATEA

266. BABESAREN ATEA

268. ATE EDERRA

273. Klaustroko ataria.
IRUÑA
Amabirjina zerurako
bidean
Amabirjinaren lotaldia
Amabirjinaren agurra

279. ATE EDERRA. BIDEOA