In

Ch-¬ng 6 Mét sè vÊn ®Ò trong qu¶n trÞ häc hiÖn ®¹i

6.1 C«ng nghÖ th«ng tin - hÖ thèng hç trî quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ

6.1.1 Th«ng tin qu¶n trÞ

 Th«ng tin vµ vai trß cña th«ng tin trong qu¶n trÞ

§Ó qu¶n lý mét tæ chøc cÇn rÊt nhiÒu th«ng tin, vÝ nh- trong doanh
nghiÖp nhµ qu¶n trÞ cÇn ®Õn çc th«ng tin vÒ ®Æc tÝnh cña nguyªn vËt
liÖu, nh÷ng tÝnh çch vµ kh¶ n¨ng cña nh©n viªn; vÒ çc tæ ®éi lao
®éng vµ çch thøc ho¹t ®éng cña çc tæ chøc nh- c«ng ®oµn, thanh niªn
cïng lîi Ých cña çc tæ chøc nµy; vÒ t×nh tr¹ng thiÕt bÞ, t×nh h×nh
cung øng nguyªn vËt liÖu còng nh- t×nh h×nh sö dông nguån vèn vµ lao
®éng; th«ng tin dù b¸o vÒ gi¸ c¶, søc tiªu thô s¶n phÈm vµ nh÷ng kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña doanh nghiÖp; th«ng tin vÒ chñ tr-¬ng
chÝnh s¸ch cña Nhµ n-íc vµ çc c¬ héi liªn doanh hîp t¸c ®ang hµng
ngµy, hµng giê hÐ më cho mäi doanh nghiÖp.

§èi víi ho¹t ®éng qu¶n trÞ, th«ng tin lµ ®èi t-îng lao ®éng cña çn bé
qu¶n trÞ, lµ c«ng cô cña qu¶n trÞ, nã trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn çc kh©u
cña qu¸ tr×nh qu¶n trÞ. Th«ng tin qu¶n trÞ lµ tÊt c¶ nh÷ng tin tøc n¶y
sinh trong qu¸ tr×nh còng nh- trong m«i tr-êng qu¶n trÞ vµ cÇn thiÕt
cho viÖc ra quyÕt ®Þnh hoÆc ®Ó gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò nµo ®ã trong ho¹t
®éng qu¶n trÞ cña mét tæ chøc.

Th«ng tin cã ®Æc ®iÓm c¬ b¶n lµ:

- Th«ng tin lµ nh÷ng tin tøc cho nªn nã kh«ng thÓ s¶n xuÊt ®Ó dïng dÇn
®-îc

- Th«ng tin ph¶i ®-îc thu thËp vµ xö lý míi cã gi¸ trÞ

- Th«ng tin cµng cÇn thiÕt cµng quý gi¸

- Th«ng tin cµng chÝnh x¸c, cµng ®Çy ®ñ, cµng kÞp thêi th× cµng tèt

Tuy nhiªn, th«ng tin chØ cã t¸c dông khi nã ®¶m b¶o ®-îc çc yªu cÇu:

- VÒ néi dung : Th«ng tin cÇn chÝnh x¸c vµ trung thùc: Ph¶n ¸nh trung
thùc, kh¸ch quan vÒ ®èi t-îng qu¶n trÞ vµ m«i tr-êng xung quanh cã
liªn quan ®Õn vÊn ®Ò cÇn t×m hiÓu. Th«ng tin cÇn ®Çy ®ñ (ph¶n ¸nh ®Çy
®ñ mäi khÝa c¹nh cña t×nh huèng), sóc tÝch (kh«ng cã nh÷ng d÷ liÖu
thõa) vµ phï hîp víi nhu cÇu cña ng-êi sö dông.

-VÒ thêi gian: Th«ng tin cÇn ®-îc cung cÊp kÞp thêi khi cÇn, cã tÝnh
cËp nhËt vµ cã liªn quan tíi kho¶ng thêi gian thÝch hîp (qu¸ khø, hiÖn
t¹i, t-¬ng lai)

-VÒ h×nh thøc: Th«ng tin ph¶i râ rµng, ®ñ chi tiÕt, ®-îc s¾p xÕp tr×nh
bµy khoa häc hÖ thèng vµ l«gÝc (kÕt hîp tõ ng÷, h×nh ¶nh, b¶ng biÓu,
sè liÖu...) vµ n»m trªn vËt mang tin phï hîp víi nhu cÇu sö dông.

 Vai trß cña th«ng tin trong qu¶n trÞ

Trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh, çc qu¶n trÞ viªn trong tæ chøc ph¶i trao
®æi th«ng tin víi cÊp trªn, cÊp duíi vµ çc qu¶n trÞ viªn kh¸c. Hä
kh«ng thÓ ra quyÕt ®Þnh mµ kh«ng cã th«ng tin. H¬n n÷a, ®Ó ho¹t ®éng
cã hiÖu qu¶ th× çc nhµ qu¶n trÞ cßn ®ßi hái ph¶i cã th«ng tin ®Çy ®ñ,
chÝnh x¸c, kÞp thêi nh»m thùc hiÖn tèt çc chøc n¨ng vµ ho¹t ®éng qu¶n
trÞ cña m×nh.

Trong tæ chøc viÖc trao ®æi th«ng tin lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña çc nhµ
qu¶n trÞ. Hä ph¶i b¸o ço cho cÊp trªn, chØ thÞ cho cÊp d-íi vµ trao
®æi th«ng tin víi çc nhµ qu¶n trÞ kh¸c, hoÆc chia sÏ th«ng tin, t×nh
c¶m hay ý t-ëng víi nh÷ng ng-êi trong tæ chøc vµ bªn ngoµi doanh
nghiÖp. Th«ng tin lµ ph-¬ng tiÖn ®Ó cung cÊp çc yÕu tè ®Çu vµo cña tæ
chøc, lµ ph-¬ng tiÖn ®Ó liªn hÖ víi nhau trong tæ chøc nh»m ®¹t môc
tiªu chung.

Th«ng tin rÊt cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn çc chøc n¨ng cña qu¶n trÞ
nh- ho¹ch ®Þnh, tæ chøc, l•nh ®¹o, ®iÓu hµnh vµ kiÑm so¸t. Th«ng tin
lµ c¬ së ®Ó ®Ò ra çc quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ, ®Æc biÖt nã rÊt cÇn cho
viÖc x©y dùng vµ phæ biÕn môc tiªu ho¹t ®éng cña tæ chøc, lËp kÕ ho¹ch
kinh doanh, tæ chøc vµ qu¶n trÞ nh©n sù; kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chiÕn
l-îc,..

ChÝnh qua viÖc trao ®æi th«ng tin mµ çc nhµ qu¶n trÞ cã thÓ hiÓu râ
h¬n nhu cÇu kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng s½n sµng cña ng-êi cung cÊp vµ çc
vÊn ®Ò n¶y sinh.

Th«ng tin cßn lµ ph-¬ng tiÖn ®Æc tr-ng cña ho¹t ®éng qu¶n trÞ, bëi v×
t¸c ®éng cña hÖ thèng qu¶n trÞ ®Òu ®-îc chuyÓn tíi ng-êi chÊp hµnh
th«ng qua th«ng tin. Trong tæng thÓ t¸c nghiÖp qu¶n trÞ, çc ho¹t ®éng
thu nhËn, truyÒn ®¹t, xö lý vµ l-u tr÷ th«ng tin chiÕm mét tû träng

lín. MÆt kh¸c, çc ph-¬ng tiÖn kü thuËt ®-îc sö dông trong bé m¸y qu¶n
trÞ mµ trong ®ã ®a sè cã liªn quan ®Õn hÖ thèng th«ng tin còng lµ
ph-¬ng tiÖn trong qu¸ tr×nh qu¶n lý. Hai lo¹i ph-¬ng tiÖn nµy hç trî
bæ sung cho nhau vµ ®Òu g¾n liÒn víi ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña çc qu¶n
trÞ viªn trong bé m¸y qu¶n trÞ. Ngay c¶ çc ho¹t ®éng trÝ tuÖ vµ suy
luËn cña con ng-êi còng ®-îc coi lµ çc ho¹t ®éng xö lý th«ng tin cao
cÊp ®Æc biÖt.

Tãm l¹i, vai trß cña th«ng tin trong qu¶n trÞ lµ ë chç nã lµm tiÒn ®Ò,
lµm c¬ së vµ lµ c«ng cô cña qu¶n trÞ, qu¸ tr×nh qu¶n trÞ ®ång thêi
còng lµ qu¸ tr×nh th«ng tin trong qu¶n trÞ . Th«ng tin võa lµ yÕu tè
®Çu vµo kh«ng thÓ thiÕu ®-îc cña bÊt kú tæ chøc nµo, võa lµ nguån dù
tr÷ tiÒm n¨ng ®èi vìi tæ chøc ®ã. Th«ng tin ®• trë thµnh mét trong
nh÷ng nh©n tè cã ý nghÜa to lín ®èi víi vËn mÖnh kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ
x• héi cða nhiÓu quèc gia.

 Tæ chøc hÖ thèng th«ng tin qu¶n trÞ.

- Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc hÖ thèng th«ng tin qu¶n trÞ: Muèn b¶o ®¶m
th«ng tin cho çc quyÕt ®Þnh, cÇn ph¶i tæ chøc mét hÖ thèng th«ng tin
hîp lý, nh»m:

+ Më réng kh¶ n¨ng thu thËp th«ng tin cña c¬ quan qu¶n trÞ vµ ng-êi
l•nh ®¹o ®Ñ cã thÑ nhanh chãng ®-a ra ®-îc nh÷ng quyÕt ®Þnh ®ñng ®¾n.

+ B¶o ®¶m cho ng-êi qu¶n trÞ nhanh chãng n¾m ®-îc nh÷ng th«ng tin
chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña thÞ tr-êng vµ cña ®èi t-îng qu¶n
trÞ; ®Ó cã thÓ t¨ng c-êng tÝnh linh ho¹t trong qu¶n trÞ s¶n xuÊt kinh
doanh.

+ T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c hÖ thèng trong qu¶n trÞ: tiÕt
kiÖm ®-îc thêi gian vµ chi phÝ vÒ thu thËp, xö lý th«ng tin.

- Chøc n¨ng cña hÖ thèng th«ng tin:

HÖ thèng th«ng tin lµ tæng hîp con ng-êi, phÇn cøng, phÇn mÒm, d÷ liÖu
vµ m¹ng truyÒn th«ng ®Ó thùc hiÖn viÖc thu th¹p, xö lý, l-u tr÷, ph©n
phèi th«ng tin vµ qu¶n lý çc ho¹t ®éng chuyÓn ho¸ çc nguån d÷ liÖu
thµnh çc s¶n phÈm th«ng tin. HÖ thèng th«ng tin cßn ®-îc ®Þnh nghÜa
lµ tæng hîp con ng-êi, c«ng nghÖ th«ng tin vµ çc thñ tôc ®-îc tæ chøc
l¹i ®Ó cung cÊp th«ng tin cho nh÷ng ng-êi sö dông chóng.

Theo ®Þnh nghÜa ®ã, hÖ thèng th«ng tin gåm çc chøc n¨ng:

+ Thu thËp th«ng tin

+ Xö lý th«ng tin

+ L-u tr÷ th«ng tin

+ Cung cÊp th«ng tin

+ KiÓm so¸t vµ ®¸nh gi¸ çc ho¹t ®éng qu¶n trÞ

+ Lµm c¬ së cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ

Ngµy nay, c«ng nghÖ th«ng tin ®• lµm thay ®æi nhiÒu çch thøc ho¹t
®éng cña çc tæ chøc. M¸y tÝnh ®iÖn tö hç trî çc chøc n¨ng qu¶n trÞ
nh- dÞch vô kh¸c hµng, çc ho¹t ®éng t¸c nghiÖp, chiÕn l-îc s¶n phÈm
vµ marketing, ph©n phèi... cã thÓ thÊy trªn bµn lµm viÖc, trong ph©n
x-ëng, trong cña hµng vµ trong cÆp cña nhµ qu¶n trÞ. C«ng nghÖ th«ng
tin ®ãng 3 vai trß lín lµ : Hç trî thùc hiÖn çc ho¹t ®éng; N©ng cao
n¨ng lùc ra quyÕt ®Þnh cho çc nhµ qu¶n trÞ; T¨ng c-êng kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña tæ chøc.

6.1.2 QuyÕt ®Þnh qu¶n trÞ

 Kh¸i niÖm vÒ quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ

QuyÕt ®Þnh qu¶n trÞ lµ hµnh vi s¸ng t¹o víi t- çch lµ s¶n phÈm cña
chñ thÓ qu¶n trÞ, nh»m ®Þnh ra môc tiªu ch-¬ng tr×nh, tÝnh chÊt ho¹t
®éng cña ng-êi hoÆc cÊp ph¶i thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ®ã ®Ó gi¶i quyÕt mét
vÊn ®Ó ®• chÝn muåi trªn c¬ së hiÓu biÕt çc quy luËt vËn ®éng kh¸ch
quan cña ®èi t-îng qu¶n trÞ vµ viÖc ph©n tÝch th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng
cña hÖ thèng.

Mçi quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ nh»m tr¶ lêi mét hoÆc mét sè c©u hái sau: Tæ
chøc cÇn lµm g×? Khi nµo lµm? Lµm trong bao l©u? Ai lµm? Vµ lµm nh-
thÕ nµo? Tr¶ lêi c©u hái lµm g×, khi nµo lµm vµ lµm çi ®ã trong bao
l©u lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch. VÝ dô: Tæ chøc trong n¨m tíi cÇn ®¹t
môc tiªu nµo? §Ó ®¹t môc tiªu ®ã tæ chøc cÇn thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô
nµo?...Tr¶ lêi c©u hái ai lµm, th-êng lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh tæ chøc. VÝ
dô nh- ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô kÕ ho¹ch, hÖ thèng qu¶n trÞ vµ hÖ thèng
s¶n xuÊt cÇn ®-îc s¾p xÕp ra sao?...Tr¶ lêi c©u hái lµm nh- thÕ nµo,
th-êng lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch vµ l•nh ®¹o. §ay lµ nh÷ng quyÕt
®Þnh lùa chän c«ng nghÖ, kü thuËt, ph-¬ng ph¸p vµ quy tr×nh cña tæ
chøc.

 ý nghÜa vµ ®Æc ®iÓm cña quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ

Mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ kÞp thêi sÏ mang l¹i hiÖu qu¶, niÒm tin, sù
æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn; ng-îc l¹i quyÕt ®Þnh sai hoÆc kh«ng ®óng lóc sÏ
g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i lìn, mÊt lßng tin vµ k×m h•m s÷ ph¸t triÑn.

Nh÷ng quyÕt ®Þnh thiÕu suy nghÜ lµ kÕt qu¶ cña th¸i ®é thiÕu tr¸ch
nhiÖm, cña bÖnh quan liªu; nh÷ng quyÕt ®Þnh sai lµ do tr×nh ®é h¹n chÕ

hoÆc do thiÕu ®¹o ®øc c«ng t¸c. V× vËy, cÇn ph¶i cã nh÷ng yªu cÇu ®Æc
biÖt ®èi víi ng-êi ra çc quyÕt ®Þnh vµ ph¶i x©y dùng çc nguyªn t¾c
vµ ph-¬ng ph¸p luËn chung cho viÖc th«ng qua çc quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ.
§Ó lµm ®-îc ®iÒu nµy cÇn chó ý tíi çc ®Æc ®iÓm sau ®©y cña çc quyÕt
®Þnh qu¶n trÞ:

- Çc quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ t¸c ®éng trùc tiÕp vµ toµn diÖn vµo tËp thÓ
nh÷ng ng-êi lao ®éng; chØ chð thÑ qu¶n trÞ (ng-êi l•nh ®¹o hoÆc c¬
quan tËp thÑ l•nh ®¹o) mìi ®Ó ra çc quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ.

- Çc quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ chØ ®Ó ra khi vÊn ®Ó ®• chÝn muåi, nh»m kh¾c
phôc sù kh¸c biÖt gi÷a tr¹ng th¸i tÊt yÕu vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i cña
hÖ thèng.

- QuyÕt ®Þnh qu¶n trÞ g¾n liÒn víi viÖc ph©n tÝch, xö lý th«ng tin vÒ
vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt th«ng qua viÖc lùa chän ph-¬ng ¸n hµnh ®éng
thÝch hîp trong çc ph-¬ng ¸n cã thÓ cã.

- Çc quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ ®-îc ®Ò ra trªn c¬ së hiÓu biÕt vÒ quy luËt
vËn ®éng kh¸ch quan cña hÖ thèng bÞ qu¶n trÞ vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn, ®Æc
®iÓm cô thÓ cña t×nh huèng trong qu¶n trÞ. V× vËy, çc quyÕt ®Þnh qu¶n
trÞ chøa ®ùng c¶ yÕu tè cña tri thøc khoa häc, s¸ng t¹o vµ nghÖ thuËt.

- Ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ míi chØ ra kh¶ n¨ng, muèn biÕn kh¶ n¨ng thµnh
hiÖn thùc ph¶i tæ chøc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh.

 Yªu cÇu ®èi víi çc quyÕt ®Þnh

- TÝnh kh¸ch quan vµ khoa häc. Çc quyÕt ®Þnh lµ c¬ së quan träng b¶o
®¶m cho tÝnh hiÖn thùc vµ hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn chóng, cho nªn
nã kh«ng ®-îc chñ quan tuú tiÖn tho¸t ly thùc tÕ. TÝnh khoa häc cña
çc quyÕt ®Þnh thÓ hiÖn ë çc khÝa c¹nh: quyÕt ®Þnh phï hîp víi môc
tiªu vµ ®Þnh h-íng cña tæ chøc, quyÕt ®Þnh ®-a ra trªn c¬ së vËn dông
çc ph-¬ng ph¸p khoa häc, quyÕt ®Þnh phï hîp víi quy luËt vµ xu thÕ
kh¸ch quan, çc nguyªn t¾c vµ nguyªn lý khoa häc vµ phï hîp víi ®iÒu
kiÖn cô thÓ cña t×nh huèng vµ m«i tr-êng tæ chøc.

- TÝnh linh ho¹t. QuyÕt ®Þnh qu¶n trÞ ph¶i ph¶n ¸nh ®-îc mäi nh©n tè
míi trong lùa chän quyÕt ®Þnh. Ph-¬ng ¸n quyÕt ®Þnh ®¸p øng ®-îc sù
biÕn ®æi cña m«i tr-êng.

- TÝnh hÖ thèng . Yªu cÇu tÝnh hÖ thèng ®èi víi çc quyÕt ®Þnh qu¶n
trÞ lµ çc quyÕt ®Þnh ®-îc ®-a ra ph¶i thèng nhÊt, nhÊt qu¸n víi nhau
trong tæng thÓ hÖ thèng quyÕt ®Þnh ®• cã vµ sÏ cã nh»m ®¹t tìi móc
®Ých chung. Tr¸nh t×nh tr¹ng çc quyÕt ®Þnh m©u thuÉn, lo¹i trõ lÉn
nhau g©y khã kh¨n cho cÊp thùc hiÖn.

- TÝnh tèi -u. Tr-íc mçi vÊn ®Ò ®Æt ra cho hÖ thèng th-êng cã thÓ x©y
dùng ®-îc nhiÒu ph-¬ng ¸n kh¸c nhau cïng nh»m ®¹t tíi môc tiªu. Yªu
cÇu tÝnh tèi -u cña quyÕt ®Þnh ®-a ra ph¶i lµ ph-¬ng ¸n tèt nhÊt ( tèi
-u) trong sè ph-¬ng ¸n cã thÓ cã.

- TÝnh ph¸p lý. Çc quyÕt ®Þnh ®-a ra ph¶i hîp ph¸p vµ çc cÊp ph¶i
chÊp hµnh thùc hiÖn nghiªm chØnh. TÝnh hîp ph¸p cña quyÕt ®Þnh thÓ
hiÖn ë chç çc quyÕt ®Þnh ph¶i phï hîp víi ph¸p luËt, th«ng lÖ hiÖn
hµnh vµ ph¶i ®óng thÈm quyÒn, ban hµnh ®óng thñ tôc vµ thÓ thøc, tr¸nh
t×nh tr¹ng ®ïn ®Èy tr¸ch nhiÖm ra quyÕt ®Þnh gi÷a çc cÊp qu¶n trÞ.

- TÝnh cô thÓ vÒ thêi gian vµ ng-êi thùc hiÖn. Trong mét quyÕt ®Þnh
cÇn b¶o ®¶m nh÷ng quy ®Þnh vÒ thêi gian triÓn khai, thùc hiÖn râ rµng,
®èi t-îngvµ ph¹m vi ®iÒu chØnh cÇn ®-îc lµm râ.

 Tæ chøc qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ

Ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ lµ mét qu¸ tr×nh gåm nhiÒu b-íc cã liªn quan
®Õn h×nh thµnh vÊn ®Ò, x¸c ®Þnh vµ lùa chän ph-¬ng ¸n, th«ng qua vµ
v¨n b¶n ho¸ quyÕt ®Þnh.

+ B-íc 1- S¬ bé ®Ò ra nhiÖm vô:

Qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh ®-îc b¾t ®Çu tõ lóc xuÊt hiÖn vÊn ®Ò. NhiÒu
khi ng-êi qu¶n trÞ c¶m thÊy cã ®iÒu g× ®ã kh«ng æn trong hÖ thèng hay
ng-îc l¹i, h×nh nh- cã mét c¬ héi míi ®ang xuÊt hiÖn. Hä dùa vµo linh
c¶m vµ nh÷ng d÷ liÖu th«ng tin ®Ó nhËn biÕt vÊn ®Ò. X¸c ®Þnh chÝnh x¸c
vÊn ®Ò lµ b-íc ®Çu tiªn cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi viÖc
ra quyÕt ®Þnh cã hiÖu qu¶.

Tuy nhiªn, trong thùc tÕ hÇu hÕt çc vÊn ®Ò th-êng kh«ng râ rµng,
th-êng Èn n¸u d-íi d¹ng khã hiÓu h¬n, ch¼ng h¹n nh- hiÖn t-îng nhËp
siªu cã ph¶i lµ vÊn ®Ò kh«ng? Hay ®ã chØ lµ kÕt qu¶ cña mét vÊn ®Ò
kh¸c cã liªn quan tíi sù qu¶n lý cña Bé th-¬ng m¹i hay Bé KÕ ho¹ch vµ
§Çu t-? Hay ®ã lµ quy luËt tÊt yÕu cña çc n-íc ®ang ph¸t triÓn?...

§Ó nhËn biÕt ®-îc vÊn ®Ò, ng-êi qu¶n trÞ ph¶i nhËn thøc ®-îc m©u
thuÉn, ph¶i bÞ Ðp hµnh ®éng vµ ph¶i cã nguån ®Ó hµnh ®éng. Hay nãi
çch kh¸c, muèn ®Ò ra nhiÖm vô, tr-íc hÕt cÇn ph¶i x¸c ®Þnh: v× sao
ph¶i ®Ò ra nhiÖm vô, nhiÖm vô ®ã thuéc lo¹i nµo, tÝnh cÊp b¸ch cña nã?
T×nh huèng nµo cã thÓ cã vµ cã liªn quan ®Õn nhiÖm vô ®Ò ra? Nh÷ng
nh©n tè nµo ¶nh h-ëng tìi nhiÖm vó? Khèi l-îng th«ng tin ®• cã, th«ng
tin nµo ch-a cã cÇn ph¶i thu thËp.

+ B-íc 2: Chän tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña çc ph-¬ng ¸n.

Muèn so s¸nh çc ph-¬ng ¸n mét çch kh¸ch quan ®Ó lùa chän ph-¬ng ¸n
tèt nhÊt vµ thÊy râ kh¶ n¨ng thùc hiÖn môc tiªu ®Ò ra cÇn x¸c ®Þnh
tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ çc ph-¬ng ¸n.

HiÖu qu¶ çc ph-¬ng ¸n ph¶i thÓ hiÖn tÝnh tæng hîp, nghÜa lµ c¶ vÒ
kinh tÕ vµ x• héi. Çc tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ph¶i có thÑ, dÒ
hiÓu, râ rµng vµ ph¶i l-îng ho¸ ®-îc. Khi ®Æt ra tiªu chuÈn ®¸nh gi¸
cÇn gi÷ l¹i nh÷ng tiªu chuÈn quan träng ph¶n ¸nh môc tiªu c¬ b¶n cÇn
®¹t tíi cña quyÕt ®Þnh vµ còng cÇn x¸c ®Þnh hÖ sè ph¶n ¸nh tÇm quan
träng cña çc môc tiªu. Th-êng çc tiªu chuÈn ®-îc chän tõ çc chØ
tiªu: chi phÝ nhá nhÊt, n¨ng suÊt cao nhÊt, sö dông thiÕt bÞ tèt nhÊt,
sö dông vèn s¶n xuÊt tèt nhÊt...

ViÖc chän ®óng tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ cã t¸c dông rÊt lín v× nÕu chän sai
sÏ dÉn ®Õn nh÷ng kÕt luËn sai hoÆc nªu ra nh÷ng môc ®Ých chung dÉn tíi
khã chän quyÕt ®Þnh cuèi cïng.

+ B-íc 3: Thu thËp th«ng tin ®Ó lµm râ nhiÖm vô ®Ò ra:

§iÒu quan träng ë ®©y lµ ph¶i ph¸t hiÖn ra nguyªn nh©n cña hiÖn t-îng
– tøc lµ vÊn ®Ò ra quyÕt ®Þnh. VÊn ®Ò hay nhiÖm vô ra quyÕt ®Þnh ®-îc
x¸c ®Þnh th«ng qua viÖc thu nhËn vµ ph©n tÝch th«ng tin vÒ t×nh huèng
ph¸t sinh hiÖn t-îng. Kh«ng ph¶i mäi vÊn ®Ò trong tæ chøc ®Òu trë
thµnh vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh. Kh«ng ph¶i mäi sai lÖch, hoÆc mäi c¬ héi ®Òu
trë thµnh vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh. ChØ nh÷ng vÊn ®Ò chÝn muåi míi trë thµnh
vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh, tøc lµ vÊn ®Ò ®ã kh«ng chØ cÊp b¸ch mµ cßn cã thÓ
can thiÖp cã hiÖu qu¶ b»ng mét quyÕt ®Þnh.

ChØ cã thÓ gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mét vÊn ®Ò nµo ®ã nÕu nh- cã th«ng tin
®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c. CÇn thiÕt lµ ph¶i thu thËp mäi th«ng tin, nÕu
th«ng tin cßn thiÕu th× ph¶i cã biÖn ph¸p bæ sung thÝch hîp.

Çc th«ng tin thu ®-îc cÇn ph¶i chØnh lý chÝnh x¸c. Trong kh¸ nhiÒu
tr-êng hîp th«ng tin bÞ sai lÖch ®i mét çch cã ý thøc do xuÊt ph¸t tõ
lîi Ých côc bé cña ng-êi thu thËp vµ truyÒn tin hoÆc bÞ tæn thÊt v×
ph¶i qua nhiÒu cÊp bËc trong kªnh truyÒn tin. Nh-ng ®«i khi th«ng tin
bÞ bãp mÐo ®i mét çch v« ý thøc, v× cïng mét hiÖn t-îng mçi ng-êi l¹i
cã thÓ cã nh÷ng ý kiÕn chñ quan nh×n nhËn vÊn ®Ò kh¸c nhau, hoÆc trong
c¹nh tranh cã nhiÒu th«ng tin gi¶ (nhiÔu) ®-îc ®èi thñ tung ra ®Ó ®¸nh
l¹c h-ìng ®èi ph-¬ng ...Cho nªn ng-êi l•nh ®¹o cÇn ph¶i chñ ý tìi tÊt
c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã khi ®¸nh gi¸ çc nguån th«ng tin.

+ B-íc 4: ChÝnh thøc ®Ò ra nhiÖm vô:

B-íc nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng ®Ó ®Ò ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. ChØ
cã thÑ chÝnh thøc ®Ó ra nhiÖm vó sau khi ®• xô lý th«ng tin thu ®-îc

qua kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ tÝnh chÊt cña nhiÖm vô, tÝnh cÊp b¸ch cña
viÖc gi¶i quyÕt nhiÖm vô ®ã, çc t×nh huèng cã thÓ x¶y ra, viÖc x¸c
®Þnh môc ®Ých vµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶.

+ B-íc 5: Dù kiÕn çc ph-¬ng ¸n cã thÓ cã:

Trªn c¬ së nhiÖm vó ®• ®-îc chÝnh thøc ®Ó ra, ë b-ìc nµy nªu ra nh÷ng
ph-¬ng ¸n quyÕt ®Þnh s¬ bé tr×nh bµy d-íi d¹ng kiÕn nghÞ. §Ó thùc hiÖn
tèt b-íc nµy cÇn ph¶i x©y dùng, xem xÐt kü mäi ph-¬ng ¸n vµ kh«ng ®Ó
sãt bÊt kú mét ph-¬ng ¸n cã thÓ cã nµo, ngay c¶ nh÷ng ph-¬ng ¸n míi
tho¹t nh×n t-ëng nh- v« lý, kh«ng thÓ chÊp nhËn ®-îc nh-ng nÕu b×nh
tÜnh xem xÐt cÈn thËn, l¹i lµ nh÷ng ph-¬ng ¸n cã hiÖu qu¶ cao h¬n c¶.
Trong x©y dùng vµ xem xÐt çc ph-¬ng ¸n ph¶i sö dông ph-¬ng ph¸p luËn
logic, nghÜa lµ lËt ng-îc vÊn ®Ò, ph¶i "nghi ngê" gièng nh- ph-¬ng
ph¸p 3 W: What? (çi g×, thÕ nµo?...); Who? (ai, ng-êi nµo?...); How?
(bao nhiªu? lµm sao?...); cÇn ph¶i x¸c ®Þnh xem x©y dùng ph-¬ng ¸n nµo
th× cã lîi, ph-¬ng ¸n nµo khã thùc hiÖn do nguyªn nh©n nµo ®ã. §Ó lùa
chän lÇn cuèi, chØ nªn ®Ó l¹i nh÷ng ph-¬ng ¸n thiÕt thùc nhÊt, bëi v×
çc ph-¬ng ¸n cµng nhiÒu th× cµng khã ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña
chñng. Cã thÑ nãi ®©y lµ b-ìc thÑ hiÖn râ nhÊt tµi n¨ng cða ng-êi l•nh
®¹o khi ra quyÕt ®Þnh.

+ B-íc 6: X©y dùng m« h×nh:

§Ó h×nh thøc ho¸ vµ logic ho¸ çc ph-¬ng ¸n dù kiÕn ë b-íc 5 gióp cho
ng-êi l•nh ®¹o nghiªn cøu çc ph-¬ng ¸n quyÕt ®Þnh víi hao phÝ vÒ søc
lùc, ph-¬ng tiÖn vµ thêi gian Ýt nhÊt, trong b-íc nµy ng-êi ta ph¶i sö
dông ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu m« h×nh. M« h×nh ph¶n ¸nh hoÆc t¸i t¹o ®èi
t-îng, thay thÕ ®èi t-îng, ®Ó sau khi nghiªn cøu m« h×nh thu thËp ®-îc
nh÷ng th«ng tin vÒ ®èi t-îng ®ã.

Nhê m« h×nh vµ m¸y tÝnh, ng-êi ta tÝnh to¸n hiÖu qu¶ çc ph-¬ng ¸n
theo tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ®• chän ë b-ìc 2. Trªn c¬ së ®ã, cã thÑ chän
®-îc ph-¬ng ¸n quyÕt ®Þnh tèi -u. Çc m« h×nh to¸n th-êng ®-îc sö dông
lµ çc m« h×nh quy ho¹ch to¸n (nh- quy ho¹ch tuyÕn tÝnh, quy ho¹ch phi
tuyÕn, quy ho¹ch ®éng, quy ho¹ch ®a môc tiªu, lý thuyÕt trß ch¬i, s¬
®å m¹ng l-íi PERT).

+ B-íc 7: So s¸nh çc ph-¬ng ¸n quyÕt ®Þnh

Tõ kÕt qu¶ thu ®-îc ë b-íc 6, th«ng th-êng cã nhiÒu ph-¬ng ¸n quyÕt
®Þnh cã hiÖu qu¶ cao nh- nhau, nh-ng cã c¬ cÊu s¶n xuÊt s¾p xÕp kh¸c
nhau. MÆt kh¸c, çc m« h×nh to¸n kh«ng thÓ ph¶n ¸nh ®-îc mäi mÆt, nhÊt
lµ çc ®Æc ®iÑm ®Þnh tÝnh (çc ®Æc ®iÑm t©m lý x• héi, chÝnh trÞ, lÞch
sô...) cho nªn ng-êi l•nh ®¹o ph¶i vËn dóng kinh nghiÖm, kh¶ n¨ng vµ
çc thÓ chÕ hiÖn hµnh vÒ qu¶n trÞ ®Ó c©n nh¾c lùa chän ph-¬ng ¸n cã
hiÖu qu¶ nhÊt (hiÖn thùc, Ýt biÕn ®éng, hiÖu qu¶ tæng hîp cao nhÊt).

+ B-íc 8: §Ò ra quyÕt ®Þnh

Tõ b-ìc 6 chuyÑn sang b-ìc 7, ng-êi l•nh ®¹o ®• cã ®-îc mét nhãm nhÊt
®Þnh çc ph-¬ng ¸n tèi -u, th«ng th-êng ng-êi l•nh ®¹o ph¶i ®-a ra bµn
b¹c tËp thÑ (çc çn bé céng s÷ cða c¬ quan l•nh ®¹o §¶ng, chÝnh
quyÒn, kÕt hîp víi viÖc tr-ng cÇu ý kiÕn cña çc tæ chøc quÇn chóng -
nÕu lµ çc quyÕt ®Þnh lín). MÆc dï ®-a ra tËp thÓ bµn b¹c, th¶o luËn
nh-ng quyÕt ®Þnh cuèi cïng ph¶i do ng-êi l•nh ®¹o cao nhÊt quyÕt vµ
chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn toµn vÒ quyÕt ®Þnh ®ã.

Khi quyÕt ®Þnh mét vÊn ®Ó g× ®ã, ng-êi l•nh ®¹o ph¶i tu©n thð mét sè
quy t¾c ®Ó ng-êi tham gia th¶o luËn chuÈn bÞ quyÕt ®Þnh ®-îc lµm viÖc
tù do víi tÝnh s¸ng t¹o cao nh-:

+ Kh«ng c¶n trë ng-êi muèn ph¸t biÓu ý kiÕn.

+ Kh«ng g©y søc Ðp ®èi víi nh÷ng ng-êi cã ý kiÕn tr¸i ng-îc víi ý kiÕn
cða l•nh ®¹o b»ng çc kÕt luËn h×nh nh- lµ cða tæ chøc.

+ Phª ph¸n ý kiÕn chø kh«ng phª ph¸n ng-êi ®-a ra ý kiÕn ®ã.

+ Kh«ng dïng quyÒn lùc ç nh©n ®Ó g©y ¶nh h-ëng ®èi víi nh÷ng ng-êi
tham gia th¶o luËn.

KÕt thóc th¶o luËn chÝnh thøc ®-a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng, ®ång thêi
ph¶i chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm vÒ quyÕt ®Þnh ®ã.

 Çc c«ng cô hç trî ®Ó ra quyÕt ®Þnh

Cã nhiÒu ph-¬ng ph¸p ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ, mçi ph-¬ng ph¸p ®Òu cã
nh÷ng -u ®iÓm, nh-îc ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ tuú thuéc vµo vÊn ®Ò ra quyÕt
®Þnh còng nh- vµo tr×nh ®é vµ thãi quen cða ng-êi l•nh ®¹o. Çc ph-¬ng
ph¸p ra quyÕt ®Þnh cã thÓ kh¸c nhau nh-ng vÒ ®¹i thÓ vÉn theo tr×nh tù
çc b-íc nh- ph©n tÝch ë trªn. (Tuy nhiªn trong tr-êng hîp cã Ýt th«ng
tin hoÆc kh«ng cã th«ng tin ng-êi ta ph¶i sö dông çc ph-¬ng ph¸p ®Æc
biÖt).

Çc ph-¬ng ph¸p th-êng ®-îc sö dông lµ:

+ Ph-¬ng ph¸p kÞch b¶n: Lµ ph-¬ng ph¸p s¾p xÕp s¬ bé vÊn ®Ò gi¶i quyÕt
trong mèi quan hÖ gi÷a nã víi çc vÊn ®Ò kh¸c cã kh¶ n¨ng hoÆc ch¾c
ch¾n sÏ ph¸t sinh trong t-¬ng lai. Ph-¬ng ph¸p ®-îc thùc hiÖn t-¬ng tù
nh- kü thuËt viÕt kÞch b¶n, mét nhãm çc nhµ chuyªn m«n gióp viÖc cho
ng-êi l•nh ®¹o (b¶n th©n ng-êi l•nh ®¹o còng lµ thµnh viªn cða nhãm
nµy) sÏ so¹n dµn ý kÞch b¶n, nªu çc vÊn ®Ò cèt lâi sÏ ph¶i ®Ò cËp khi
ra quyÕt ®Þnh. Tõ dµn ý ban ®Çu çc phßng ban cña hÖ thèng sÏ v¹ch ra
diÔn biÕn cã thÓ cã cña sù kiÖn theo thêi gian b¾t ®Çu tõ t×nh h×nh
x¶y ra mét sù kiÖn träng ®¹i nµo ®ã trong t-¬ng lai mµ nã cã ¶nh h-ëng

tíi viÖc ®Æt vµ gi¶i quyÕt mét hoÆc nhiÒu vÊn ®Ò cã liªn quan logic
vìi nhau. Tæng hîp toµn bé l¹i, ng-êi l•nh ®¹o cã "bøc tranh toµn
c¶nh" mµ trong ®ã chØ râ quyÕt ®Þnh mµ hä ph¶i lùa chän.

+ Ph-¬ng ph¸p -íc l-îng chuyªn gia: Lµ ph-¬ng ph¸p huy ®éng tíi møc
cao nhÊt kiÕn thøc, kinh nghiÖm cña çc nhµ chuyªn m«n thuéc nhiÒu
lÜnh vùc kh¸c nhau vµo viÖc ra çc quyÕt ®Þnh cã tÇm chiÕn l-îc. Ng-êi
l•nh ®¹o ph¶i giìi thiÖu s¬ bé yªu cÇu cña vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt, çc
kh¶ n¨ng, çc xu thÕ cã thÓ cã sau ®ã yªu cÇu çc chuyªn gia ®¸nh gi¸
cÊu tróc cña vÊn ®Ò, bæ sung, söa ®æi nh÷ng mèi liªn hÖ ch-a ®-îc tÝnh
®Õn. ViÖc huy ®éng kiÕn thøc, kinh nghiÖm cña çc chuyªn gia cã thÓ
thùc hiÖn d-íi nhiÒu h×nh thøc phong phó: To¹ ®µm, göi phiÕu tr-ng cÇu
d©n ý... Tuy nhiªn, cÇn ph¶i chó ý lo¹i bá nhòng nhiÔu trong viÖc ®-a
ra çc ý kiÕn vÒ quyÕt ®Þnh cña çc chuyªn gia, v× çc ý kiÕn cã thÓ
mang tÝnh chñ quan vµ ®Ò cao lÜnh vùc ho¹t ®éng cña çc chuyªn m«n
kh¸c nhau.

+ Ph-¬ng ph¸p c©y môc tiªu (c©y quyÕt ®Þnh): Lµ ph-¬ng ph¸p ra quyÕt
®Þnh trong tr-êng hîp bÊt ®Þnh "vÊn ®Ò cã cÊu tróc láng lÎo", tõ môc
tiªu ph¶i gi¶i quyÕt ®-îc xem nh- mét "gèc c©y", b»ng suy luËn logic
ph¶i ®i tíi gi¶i quyÕt çc môc tiªu gi÷a vµ nhá h¬n (nh- çc nh¸nh
c©y), ®ång thêi tiÕp tôc suy luËn t-¬ng tù cho ®Õn çc quyÕt ®Þnh cô
thÓ, c¬ b¶n cã tÝnh tÊt yÕu. Nhê ph©n tÝch çc môc tiªu thµnh mét c©y
móc tiªu, ng-êi l•nh ®¹o cã thÑ liªn kÕt çc móc tiªu cða mäi cÊp vìi
çc ph-¬ng tiÖn cô thÓ ®Ó ®¹t ®-îc chóng.

 N©ng cao hiÖu qu¶ cña quyÕt ®Þnh

Nh÷ng nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng çc quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ

Ng-êi ra quyÕt ®Þnh sÏ lµ ng-êi s¸ng suèt hoµn h¶o khi hä hoµn toµn
kh¸ch quan vµ khoa häc. Hä x¸c ®Þnh vÊn ®Ò mét çch ®óng ®¾n, biÕt ®-a
ra môc tiªu râ rµng víi nh÷ng ph-¬ng ¸n vµ tiªu chuÈn rµnh m¹ch.
Ph-¬ng ¸n cuèi cïng mµ hä lùa chän sÏ gi¶i quyÕt ®-îc vÊn ®Ò vµ cã lîi
nhÊt cho tæ chøc.

Nh-ng hÇu hÕt çc quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ th-êng gÆp nh÷ng yÕu tè c¶n trë
h¹n chÕ tÝnh hîp lý mµ ng-êi qu¶n trÞ kh«ng thÓ kh«ng biÕt. Nh÷ng yÕu
tè ®ã lµ:

+ ThiÕu th«ng tin: ThiÕu th«ng tin cã thÓ do nhiÒu nguyªn nh©n nh-:

o Cã th«ng tin nh-ng thiÕu chÝnh x¸c.

o NhiÒu ng-êi qu¶n trÞ cã xu h-íng lùa chän th«ng tin v× nã cã s½n
h¬n lµ chÊt l-îng cña nã.

o Cã thÓ cã nh÷ng th«ng tin cã chÊt l-îng cao nh-ng l¹i tèn thêi
gian vµ tiÒn b¹c, trong khi ®ã yªu cÇu vÒ chi phÝ qu¶n trÞ th-êng bÞ
giíi h¹n nªn cã giíi h¹n lu«n c¶ kh¶ n¨ng t×m kiÕm ph-¬ng ¸n.

o Cã nh÷ng giíi h¹n vÒ kh¶ n¨ng xö lý th«ng tin cña tõng ç nh©n.

+ Ng-êi ra quyÕt ®Þnh th-êng cã xu h-íng nhÇm lÉn vÊn ®Ò víi gi¶i
ph¸p: Çc vÊn ®Ò ph¶i ®-îc "®Þnh nghÜa" míi cã thÓ ®-a ra ®-îc quyÕt
®Þnh ®óng ®Ó gi¶i quyÕt. Mét vÊn ®Ò ®-îc ®Þnh nghÜa cã nghÜa lµ cã thÓ
ho¹ch ®Þnh nã vÒ mÆt néi dung. NÕu ch-a ®Þnh nghÜa ®-îc vÊn ®Ó mµ ®•
®i ngay vµo t×m çc gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt th× sÏ tèn c«ng v« Ých v× hä
®• ®èt ch¸y giai ®o¹n, ®i vµo gi¶i quyÕt çc vó viÖc có thÑ theo ý chð
quan cã thÓ sÏ g©y ra nh÷ng hiÖu qu¶ xÊu, ph¶i tr¶ gi¸ trong thêi gian
dµi.

+ Xu h-ìng nhËn thøc cða ç nh©n cã thÑ bãp mÐo vÊn ®Ó ®• ®-îc x¸c
®Þnh: Tr×nh ®é, kinh nghiÖm, vÞ trÝ, lîi Ých, së thÝch,v.v. cña ng-êi
ra quyÕt ®Þnh sÏ khiÕn hä tËp trung chó ý vµo nh÷ng vÊn ®Ò nhÊt ®Þnh
nµo ®ã mµ kh«ng chó ý ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c.

Nh÷ng yÕu tè t©m lý, ®¹o ®øc, v¨n ho¸ còng ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng
cña çc quyÕt ®Þnh. Khi ta kh«ng tin ®iÒu g× ®ã lµ sù thËt th× ta
kh«ng thÊy nã. Tr¸ch nhiÖm kh«ng cã, ®¹o ®øc kh«ng trong s¸ng sÏ nh×n
nhËn vÊn ®Ò sai lÖch vµ sÏ ra quyÕt ®Þnh sai lÇm, lµm tæn h¹i ®Õn tæ
chøc.

+ Cã sù tån t¹i cña çc lîi Ých kh¸c nhau gi÷a nh÷ng nhµ qu¶n trÞ:
§iÒu ®ã khiÕn cho hä nhËn thøc vÊn ®Ò kh¸c nhau vµ lùa chän çc ph-¬ng
¸n kh¸c nhau. NhiÒu khi çc quyÕt ®Þnh cuèi cïng chØ lµ sù tho¶ hiÖp
®Ó dung hoµ lîi Ých.

+ Nh÷ng tiÒn lÖ quyÕt ®Þnh tr-íc ®©y giíi h¹n sù lùa chän hiÖn nay.
Çc quyÕt ®Þnh ®-îc ®-a ra kh«ng ph¶i cã tÝnh riªng biÖt mµ cã liªn
quan ®Õn sù lùa chän trong qu¸ khø, do ®ã quyÕt ®Þnh ph¶i thËn träng
®Ó t¹o tiÒn lÖ cho nh÷ng quyÕt ®Þnh sau ®ã.

 Tæ chøc thùc hiÖn çc quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ

ViÖc chuÈn bÞ vµ ®Ò ra çc quyÕt ®Þnh míi chØ lµ ®iÓm xuÊt ph¸t trong
qu¸ tr×nh qu¶n trÞ. Cã thÓ ®Ò ra ®-îc çc quyÕt ®Þnh ®óng vµ høa hÑn
nhiÒu kÕt qu¶, nh-ng nÕu viÖc tæ chøc thùc hiÖn kh«ng tèt th× nh÷ng
quyÕt ®Þnh vÉn chØ cã gi¸ trÞ trªn giÊy tê. Tæ chøc viÖc thùc hiÖn
quyÕt ®Þnh ®ßi hái s÷ nç l÷c lìn lao ë ng-êi l•nh ®¹o. Néi dung cða
giai ®o¹n nµy th-êng gåm çc b-íc sau ®©y:

- TruyÒn ®¹t quyÕt ®Þnh vµ lËp kÕ ho¹ch tæ chøc thùc hiÖn:

Tr-íc hÕt, quyÕt ®Þnh cÇn ®-îc nªu thµnh mÖnh lÖnh hay chØ thÞ ®Ó nã
cã hiÖu lùc nh- mét v¨n b¶n hµnh chÝnh. Trong b¶n th©n quyÕt ®Þnh
kh«ng ph¶i chØ dù tÝnh lµm çi g×, mµ cßn ph¶i quy ®Þnh ai lµm, lµm ë
®©u, khi nµo lµm vµ lµm b»ng çch nµo, ai kiÓm tra thùc hiÖn quyÕt
®Þnh? bao giê th× kiÓm tra vµ kiÓm tra nh- thÕ nµo? TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu
®ã t¹o tiÒn ®Ò cÇn thiÕt vÒ tæ chøc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh.

CÇn truyÒn ®¹t kÞp thêi, ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c b»ng nh÷ng ph-¬ng ph¸p vµ
ph-¬ng tiÖn phï hîp ®Ó t¹o ra sù th«ng suèt vÒ t- t-ëng, ®éng viªn mäi
ng-êi ®em hÕt kh¶ n¨ng, nhiÖt t×nh ®Ó thùc hiÖn víi hiÖu qu¶ cao nhÊt.
ViÖc tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch trong tËp thÓ vÒ ý nghÜa vµ tÇm quan
träng cña quyÕt ®Þnh ph¶i ®-îc coi träng trong qu¸ tr×nh truyÒn ®¹t
quyÕt ®Þnh ®Õn ng-êi thùc hiÖn. Do ph¶i qua nhiÒu cÊp, nhiÒu ng-êi nªn
quyÕt ®Þnh ®-îc gi¶i thÝch vµ bµn luËn ®«i khi kh«ng cßn ®¶m b¶o ®é
chÝnh x¸c.

Mçi quyÕt ®Þnh lín ®ßi hái mét c«ng t¸c tæ chøc lín ®Ó thùc hiÖn mµ
®iÓm xuÊt ph¸t lµ kÕ ho¹ch tæ chøc.KÕ ho¹ch tæ chøc ph¶i xuÊt ph¸t tõ
viÖc quy ®Þnh râ giíi h¹n hiÖu lùc cña quyÕt ®Þnh vµ ph¶i tu©n theo
®óng giíi h¹n ®ã trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. KÕ ho¹ch tæ chøc ph¶i cô
thÓ vµ chi tiÕt, nghÜa lµ tuú theo tÝnh chÊt vµ møc ®é phøc t¹p cña
nhiÖm vó ®• ®Ó ra mµ ph©n ®Þnh toµn bé khèi l-îng c«ng viÖc theo çc
®èi t-îng vµ çc kho¶ng thêi gian. Trong kÕ ho¹ch ph¶i nªu râ ai lµm
vµ bao giê th× b¾t ®Çu, lóc nµo th× kÕt thóc, thùc hiÖn b»ng ph-¬ng
tiÖn nµo.

Tr-íc khi chØ ®¹o tiÕn tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch cÇn chó ý ®Æc biÖt ®Õn
vÊn ®Ò tuyÓn chän çn bé víi sè l-îng cÇn thiÕt vµ chuyªn m«n thÝch
hîp. Çn bé ®-îc lùa chän ph¶i lµ ng-êi cã uy tÝn cao trong nh÷ng vÊn
®Ò mµ hä sÏ chØ ®¹o gi¶i quyÕt, hä ph¶i ®-îc giao toµn quyÒn khi chØ
®¹o thùc hiÖn vµ ph¶i cã kh¶ n¨ng tiÕn hµnh chøc n¨ng kiÓm tra t-¬ng
øng. Ng-êi thùc hiÖn viÖc kiÓm tra nhÊt thiÕt kh«ng ®-îc dÝnh lÝu vÒ
lîi Ých vËt chÊt víi ®èi t-îng bÞ kiÓm tra.

KÕ ho¹ch tæ chøc n¨ng ®éng sao cho vµo thêi gian nhÊt ®Þnh, t¹i thêi
®iÓm nhÊt ®Þnh cã thÓ tËp trung ®-îc lùc l-îng chñ yÕu vµ gi¶i quyÕt
®óng çc kh©u xung yÕu.

- KiÓm tra viÖc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh

KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn quyÕt ®Þnh cã vai trß quan träng trong
viÖc b¶o ®¶m cho quyÕt ®Þnh trë thµnh hiÖn thùc. Th«ng qua c«ng t¸c
kiÑm tra ng-êi l•nh ®¹o t¸c ®éng tr÷c tiÕp, tÝch c÷c ®Õn hµnh vi cða
çc cÊp vµ çc ç nh©n thùc hiÖn quyÕt ®Þnh, nh¾c nhë tr¸ch nhiÖm vµ
®éng viªn kÞp thêi ®Ñ hä hoµn thµnh tèt nhiÖm vó ®• ®Þnh trong kÕ
ho¹ch. Th«ng qua c«ng t¸c kiÑm tra, ng-êi l•nh ®¹o cßn cã ®iÓu kiÖn ®Ñ

ph¸t hiÖn ra çc kh©u, çc vÊn ®Ò cÇn uèn n¾n vµ ®iÒu chØnh ®Ó viÖc
thùc hiÖn lu«n lu«n ®i theo quù ®¹o ®• ®Þnh.

Nh- vËy, tæ chøc tèt viÖc kiÓm tra sÏ ®em l¹i cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn
quyÕt ®Þnh s÷ linh ho¹t cÇn thiÕt, nÕu kh«ng x• héi sÏ chÞu nh÷ng
thiÖt h¹i lín. Nh÷ng thiÖt h¹i ®ã bao hµm nh÷ng sù tr× trÖ, sai
háng... do quyÕt ®Þnh kh«ng ®-îc thùc hiÖn ®óng thêi h¹n hoÆc do kû
luËt lao ®éng bÞ vi ph¹m. Tõ ®ã, ng-êi ta thÊy râ môc ®Ých cña viÖc
kiÓm tra kh«ng chØ lµ kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng sai lÖch víi ch-¬ng
tr×nh ®• ®Þnh, mµ cßn ®Ñ kÞp thêi ®Ó ra nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phóc
nh÷ng lÖch l¹c ®• thÊy vµ ng¨n ngõa viÖc x¶y ra nh÷ng lÖch l¹c mìi.
ViÖc kiÓm tra ®-îc tæ chøc tèt sÏ t¹o ra mèi liªn hÖ ng-îc tèt gióp
cho qu¸ tr×nh qu¶n trÞ th«ng suèt liªn tôc, kÞp thêi kh¾c phôc çc
kh©u yÕu.

- §iÒu chØnh quyÕt ®Þnh

Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu chØnh quyÕt ®Þnh
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chóng. Çc nguyªn nh©n th-êng lµ:

+ Tæ chøc kh«ng tèt viÖc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh

+ Cã nh÷ng thay ®æi ®ét ngét do nguyªn nh©n bªn ngoµi g©y ra.

+ Cã sai lÇm nghiªm träng trong b¶n th©n quyÕt ®Þnh vµ mét sè nguyªn
nh©n kh¸c.

Kh«ng nªn do dù trong viÖc ®iÒu chØnh quyÕt ®Þnh, khi mét t×nh huèng
míi lµm cho quyÕt ®Þnh tr-íc ®©y mÊt hiÖu lùc, kh«ng cßn lµ mét nh©n
tè tÝch cùc mµ tr¸i l¹i trªn mét chõng mùc nµo ®ã ®ang trë thµnh mét
nh©n tè ph¸ ho¹i.

§èi víi çc quyÕt ®Þnh ®-îc ®Ò ra trong ®iÒu kiÖn bÊt ®Þnh cÇn dù kiÕn
tr-íc nh÷ng söa ®æi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chóng, nh÷ng ®iÒu kiÖn
bÊt ®Þnh thÓ hiÖn ë chç th«ng tin kh«ng ®Çy ®ñ khiÕn cho tÇm dù ®o¸n
bÞ thu hÑp nh-ng nhiÖm vô l¹i yªu cÇu ph¶i ®Ò ra quyÕt ®Þnh mµ kh«ng
cho phÐp chê ®îi cho ®Õn khi hoµn toµn cã ®ñ th«ng tin ®Ó hiÓu râ t×nh
h×nh.

Trong ®iÒu kiÖn nh- vËy, khi chñ thÓ qu¶n trÞ nhËn râ ®-îc t×nh huèng
hay tÝch luü ®-îc kinh nghiÖm cÇn thiÕt th× quyÕt ®Þnh sÏ ®-îc söa
®æi.

Sù ®iÒu chØnh quyÕt ®Þnh kh«ng nhÊt thiÕt chØ lµ do xuÊt hiÖn t×nh
huèng bÊt lîi mµ nhiÒu khi nã ®-îc thùc hiÖn do ph¸t hiÖn ®-îc çc kh¶
n¨ng míi mµ tr-íc ®ã ch-a ®-îc dù kiÕn, çc kh¶ n¨ng míi nµy nÕu ®-îc
n¾m b¾t vµ khai th¸c kÞp thêi sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n kÕt qu¶ dù
®Þnh, v× thÕ cÇn cã nh÷ng söa ®æi quyÕt ®Þnh.

Ng-êi l•nh ®¹o cÇn cã b¶n lÜnh vµ d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm ®Ñ s½n sµng
®-¬ng ®Çu víi nh÷ng ph¶n ®èi ®Ó ®iÒu chØnh quyÕt ®Þnh, tr¸nh ®Ó t×nh
tr¹ng quyÕt ®Þnh qu¸ lçi thêi, g©y t©m tr¹ng ch¸n ch-êng cho ng-êi thi
hµnh. MÆt kh¸c, cÇn ph¶i chó ý lµ nh÷ng söa ®æi nhá kh«ng c¨n b¶n sÏ
chØ t¹o nªn sù x¸o trén vÒ mÆt tæ chøc, g©y ra sù mÊt æn ®Þnh cña
nhiÖm vô vµ dÉn ®Õn nh÷ng thiÖt h¹i lín h¬n so víi viÖc kh«ng söa ®æi.

- Tæng kÕt t×nh h×nh thùc hiÖn quyÕt ®Þnh

Trong mäi tr-êng hîp, kh«ng kÓ lµ quyÕt ®Þnh cã ®-îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ
vµ ®óng h¹n hay kh«ng, ®Òu cÇn ®óc rót kÕt qu¶ thùc hiÖn quyÕt ®Þnh.
Qua viÖc tæng kÕt, çc tËp thÑ, ç nh©n biÕt ®-îc hä ®• lµm viÖc nh-
thÕ nµo, ®¹t kÕt qu¶ ra sao, lao ®éng cña hä cã tÇm quan träng nh- thÕ
nµo cho x• héi. §ã còng lµ s÷ häc tËp th÷c tiÒn tõ chÝnh c«ng viÖc cða
m×nh, gãp phÇn lµm phong phó kho tµng kinh nghiÖm qu¶n trÞ, kiÓm tra
hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Ò ra vµ thùc hiÖn quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ. ViÖc
tæng kÕt ph¶i ®-îc xem xÐt chu ®¸o ë tÊt c¶ çc giai ®o¹n, ph©n tÝch
râ tÊt c¶ nh÷ng thµnh c«ng cïng sai lÇm, thiÕu sãt.

ViÖc tæng kÕt bao gåm nh÷ng néi dung chÝnh sau ®©y:

+ §¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn môc tiªu, x¸c ®Þnh râ kÕt qu¶, chÊt
l-îng, luËn chøng vµ ph-¬ng h-íng cña quyÕt ®Þnh.

+ Ph¸t hiÖn nh÷ng tiÒm n¨ng ch-a ®-îc sö dông trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn quyÕt ®Þnh.

+ Ph©n tÝch, t×m chÝnh x¸c çc nguyªn nh©n cña sù chªnh lÖch gi÷a çc
chØ tiªu kinh tÕ + kù thuËt vµ s¶n xuÊt x• héi so vìi møc ®• ®Ó ra
trong quyÕt ®Þnh ban ®Çu.

+ §-a ra nh÷ng kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ ®Ó c¶i tiÕn ®æi míi c¬ chÕ qu¶n
trÞ.

Tæng kÕt thùc hiÖn quyÕt ®Þnh lµ kÕt thóc chu kú qu¶n trÞ cò, më ®Çu
cho chu kú qu¶n trÞ míi, do ®ã khi tæng kÕt cÇn sö dông tæng hîp çc
ph-¬ng ph¸p theo quan ®iÓm hÖ thèng. CÇn ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch tæng
kÕt, lùa chän vµ kiÓm tra nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, t×m ra nh÷ng
nguyªn nh©n thµnh c«ng hoÆc thÊt b¹i vµ ®¸nh gi¸ tæng hîp.

6.2 Qu¶n trÞ sù thay ®æi vµ qu¶n trÞ ®æi míi cña tæ chøc

Sù thay ®æi tæ chøc lµ quy luËt kh¸ch quan, ®Æc biÖt ngµy nay ph¸t
triÓn tæ chøc lµ chiÕn l-îc cña çc doanh nghiÖp nh»m thay ®æi ®Ó n©ng
cao tÝnh hiÖu qu¶. Thay ®æi tæ chøc t¸i t¹o l¹i c¬ cÊu tæ chøc ®Ó hµnh
®éng phï hîp víi t×nh h×nh míi theo h-íng ph¸t triÓn tæ chøc bao gåm
c¶ sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu c«ng nghÖ, nhiÖm vô. Song c¬ b¶n lµ thay ®æi
con ng-êi

6.2.1. Thay ®æi vµ lý do cÇn ph¶i thay ®æi

Thay ®æi cã nghÜa lµ lµm cho sù vËt kh¸c ®i. Nãi çch kh¸c thay ®æi tæ
chøc lµ nh÷ng cè g¾ng cã kÕ ho¹ch hoÆc kh«ng cã kÕ ho¹ch nh»m hoµn
thiªn, ®æi míi tæ chøc theo çch thøc cã thÓ gióp nã thÝch nghi ®-îc
víi nh÷ng thay ®æi cña m«i tr-êng hoÆc ®¹t ®-îc nh÷ng môc ®Ých míi.
Nh- vËy, thùc chÊt cña sù thay ®æi lµ tõng b-íc hiÖn ®¹i ho¸ qu¶n trÞ
®¶m b¶o sù thÝch øng cña doanh nghiÖp víi m«i tr-êng kinh doanh. Môc
tiªu cña thay ®æi lµ nh»m n©ng cao chÊt l-îng cña çc ho¹t ®éng qu¶n
trÞ, th«ng qua ®ã ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ vµ søc sèng cho doanh nghiÖp

Qu¶n trÞ sù thay ®æi lµ qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn cã tÝnh to¸n
sù ®æi míi tæ chøc theo h-íng thÝch nghi víi nh÷ng thay ®æi cña m«i
tr-êng hoÆc nh÷ng môc ®Ých míi

Lý do dÉn tíi sù thay ®æi cña tæ chøc lµ v×:

- C¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp ph¶i ®-îc thiÕt kÕ phï hîp víi sù
thay ®æi vµ thóc ®Èy tÝnh s¸ng t¹o cña nh©n viªn

- Thay ®æi ®Ó phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn ®¹i vµ tÝnh chÊt
c¹nh tranh míi

- Thay ®æi cña tæ chøc ®Ó lu«n thÝch nghi víi sù biÕn ®æi nhanh chãng
vµ kh«ng ngõng cña m«i tr-êng

- Thay ®æi lµ tiÒn ®Ò ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng doanh nghiÖp

LÞch sö kinh tÕ vµ chÝnh trÞ nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho thÊy thµnh c«ng
thuéc vÒ nh÷ng ai biÕt chuyÓn h-íng ®óng lóc. Sù thay ®æi cã thÓ v×
nh÷ng lý do bªn trong nh- sù chuyÓn h-íng ho¹t ®éng cña tæ chøc. Nh-ng
nã th-êng b¾t nguån tõ søc Ðp cña çc lùc l-îng thuéc vÒ m«i tr-êng
bªn ngoµi nh- chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ, nhu cÇu míi cña ng-êi tiªu
dïng...Nh÷ng søc Ðp thóc ®Èy sù thay ®æi cã thÓ nh×n nhËn nh- nh÷ng
mèi ®e do¹ mµ còng cã thÓ coi lµ çc c¬ héi cho sù ph¸t triÓn cña tæ
chøc. Chóng cã thÓ t¹o ra tr¹ng th¸i tuyÖt väng nh-ng còng cã thÓ lµ
®éng lùc ph¸t huy kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña con ng-êi. Nh÷ng ph¶n øng vµ
kÕt qu¶ sÏ phô thuéc vµo viÖc çc nhµ qu¶n trÞ hiÓu çc søc Ðp nµy nh-
thÕ nµo vµ häâe lµm g× víi chóng.

Trë lùc ®èi víi thay ®æi cã thÓ xuÊt hiÖn tõ nh÷ng lùc l-îng chèng ph¸
bªn ngoµi nh-ng th-êng n¶y sinh tõ nguyªn nh©n bªn trong, g¾n liÒn víi
phong çch qu¶n trÞ, c¬ cÊu, thÓ chÕ vµ v¨n ho¸ tæ chøc. Con ng-êi
lu«n cã qu¸n tÝnh trong nhËn thøc, th¸i ®é vµ hµnh vi. Hä cã xu h-íng
muèn duy tr× nh÷ng g× ®• quen thuéc , vµ kh«ng s½n sµng ®èi ®Çu víi
nh÷ng hËu qu¶ kh«ng râ rµng mµ sù thay ®æi ®em l¹i. Qu¸ tr×nh thay ®æi
sÏ diÔn ra khi mèi quan hÖ c©n b»ng gi÷a çc yÕu tè thóc ®Èy sù thay

®æi vµ çc yÕu tè c¶n trë sù thay ®æi bi ph¸ ví nghiªng vÒ çc yÕu tè
thóc ®Èy.

6.2.2. Néi dung cña sù thay ®æi tæ chøc

Sù thay ®æi cña tæ chøc cã thÓ ®-îc thùc hiÖn theo çc h-íng:

- Thay ®æi c¬ cÊu. Sù thay ®æi nµy sÏ dÉn ®Õn viÖc bè trÝ s¾p xÕp
l¹i çc bé phËn cÊu thµnh tæ chøc nh- çc mèi liªn hÖ truyÒn th«ng,
dßng c«ng viÖc, cÊp bËc qu¶n trÞ…§æi mìi c¬ cÊu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶
ho¹t ®éng cña bé m¸y, bao gåm c¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ, ph-¬ng thøc
ho¹t ®éng vµ ®éi ngò çn bé qu¶n trÞ. Nh÷ng thay ®æi c¬ cÊu ®-îc thùc
hiÖn th«ng qua:

+ ThiÕt kÕ l¹i tæ chøc: chuyÓn tõ c¬ cÊu c¬ häc, m¸y mãc sang c¬
cÊu h÷u c¬ linh ho¹t

+ Thùc hiÖn ph©n quyÒn: T¹o nªn çc bé phËn nhá tù qu¶n nh»m t¨ng
®éng lùc cho çc thµnh viªn, vµ tËp trung sù quan t©m cña hä vµo çc
ho¹t ®éng -u tiªn hµng ®Çu trong tæ chøc. Ph©n quyÒn ®Ó khuyÕn khÝch
çc bé phËn t×m çch thÝch øng c¬ cÊu vµ c«ng nghÖ míi víi nhiÖm vô vµ
m«i tr-êng cña nã.

+ C¶i tiÕn dßng c«ng viÖc vµ hîp nhãm mét çch thËn träng çc
chuyªn m«n: ®Ó cã thÓ lµm t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l-îng, t×nh thÇn ®ång
®éi vµ tÝnh s¸ng t¹o cña ng-êi lao ®éng.

- Thay ®æi c«ng nghÖ. Thay ®æi nµy bao hµm sù hoµn thiÖn, ®æi míi
trang thiÕt bÞ, quy tr×nh ho¹t ®éng, kü thuËt, nghiªn cøu hoÆc çc
ph-¬ng ph¸p s¶n xuÊt. C«ng nghÖ s¶n xuÊt lµ yÕu tè quan träng ¶nh
h-ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc. Sù thay ®æi ®ång thêi c¬ cÊu vµ c«ng nghÖ
gióp më réng c«ng viÖc vµ lµm phong phó c«ng viÖc gióp t¨ng c-êng kh¶
n¨ng ho¹t ®éng cña tæ chøc.

- Thay ®æi con ng-êi : Kh¸c víi hai çch tiÕp cËn c¬ cÊu vµ c«ng
nghÖ cè g¾ng lµm t¨ng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña tæ chøc nhê thay ®æi hoµn
c¶nh lµm viÖc, çch tiÕp cËn thay ®æi con ng-êi cè g¾ng thay ®æi hµnh
vi cña ng-êi lao ®éng b»ng çch tËp trung vµo kü n¨ng, th¸i ®é, nhËn
thøc vµ kú väng cña hä. BiÖn ph¸p thùc hiÖn lµ thay ®æi ph-¬ng ph¸p vµ
t- duy qu¶n trÞ nh»m thóc ®Èy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña çn bé c«ng
nh©n viªn, cho phÐp hä tham gia nhiÒu h¬n vµo qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt
nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c nhau cña doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch nh÷ng ý t-ëng
míi vµ s¸ng kiÕn míi cña mäi ng-êi trong doanh nghiÖp. ViÖc thay ®æi
t- duy cã vai trß rÊt quan träng v× nã ®¶m b¶o cho viÖc ®æi míi doanh
nghiÖp thÝch øng víi nh÷ng ®ßi hái ph¸t triÓn kinh tÕ kü thuËt hiÖn
®¹i.

6.2.3. Nh÷ng h×nh thøc thay ®æi tæ chøc

- Thay ®æi cã tÝnh hoµn thiÖn: lµ lµm cho nh÷ng yÕu tè nhÊt ®Þnh
cña tæ chøc tèt h¬n vµ gióp cho tæ chøc ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n trong ho¹t
®éng. Qu¸ tr×nh hoµn thiªn lu«n diÔn ra liªn tôc, nã kh«ng t¹o ra
nh÷ng biÕn ®æi vÒ chÊt cho tæ chøc mµ chØ c¶i thiÖn t×nh h×nh cò

- Thay ®æi cã tÝnh qu¸ ®é. §ã lµ sù thay ®æi t¹m thêi tõng b-íc,
tr-íc khi nh÷ng yÕu tè nhÊt ®Þnh cña tæ chøc ®¹t ®-îc tr×nh ®é ph¸t
triÓn v-ît bËc vÒ chÊt nh»m thÝch øng víi t×nh h×nh míi

- Thay ®æi cã tÝnh biÕn ®æi. Lµ ®-a tæ chøc lªn mét b-íc ph¸t
triÓn míi v-ît bËc vÒ chÊt nh»m thÝch øng víi t×nh h×nh thùc tÕ. ViÖc
thay ®æi nµy nhiÒu khi dÉn ®Õn viÖc nhËn thøc l¹i môc ®Ých, tiªu
chuÈn, phong çch l•nh ®¹o, v¨n ho¸… cða tæ chøc.

Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt cho tæ chøc chÝnh lµ
viÖc h×nh thµnh tÇm nh×n t-¬ng lai cña tæ chøc. H×nh ¶nh t-¬ng lai cña
tæ chøc cã thÑ chØ ®¬n thuÇn lµ viÖc hoµn thiÖn nh÷ng g× ®• cã; cã thÓ
lµ viÖc th¶o ra mét h×nh ¶nh míi, mµ qua nhiÒu b-íc chuyÓn ®æi tæ chøc
sÏ ®¹t ®-îc; cã thÓ lµ çi g× ®ã hoµn toµn míi , ch-a thùc sù râ rµng
ngay b©y giê, nh-ng ch¾c ch¾n lµ sÏ kh«ng gièng nh- h×nh ¶nh hiÖn t¹i
cña tæ chøc.

6.2.4. YÕu tè thêi gian ®èi víi sù thay ®æi

- Thêi ®iÓm thùc hiÖn thay ®æi

+ Nªn thùc hiÖn b¾t ®Çu thay ®æi khi dù b¸o ®-îc nh÷ng søc Ðp x¶y
ra. Søc Ðp nµy th-êng tõ m«i tr-êng bªn ngoµi tæ chøc nh- ®èi thñ c¹nh
tranh, chÝnh trÞ, luËt ph¸p…Tuy kh«ng ph¶i lµ qu¸ nghiªm träng ®e do¹
®Õn sù sèng cßn cña tæ chøc nh-ng ®-îc ®¸nh gi¸ lµ lý do x¸c ®¸ng cho
sù thay ®æi. VÝ dô nh- ®èi thñ c¹nh tranh liªn tôc cho ra ®êi çc s¶n
phÈm míi, doanh nghiÖp cã thÓ c¬ cÊu l¹i bé phËn R&D cña m×nh.

+ Thêi ®iÓm thùc hiÖn thay ®æi cã thÓ b¾t ®Çu khi tæ chøc ®ang
®øng tr-íc mét mèi ®e do¹ hiÖn h÷u sù sèng cña tæ chøc, mäi ng-êi ®Òu
nhËn ra ®iÒu ®ã vµ ®ang biÕt r»ng kh«ng cã sù lùa chän nµo kh¸c lµ
thay ®æi.

Khi nµo nªn thùc hiÖn sù thay ®æi lµ viÖc c¶m nhËn tinh tÕ vÒ
thêi gian. Tæ chøc ph¶i lùa chän ®óng thêi ®iÓm cÇn thùc hiÖn sù thay
®æi vµ kh¶ n¨ng ®Ó lµm viÖc ®ã. Thùc tÕ kh«ng ph¶i lóc nµy hai khÝa
c¹nh nµy còng ®i liÒn víi nhau.

- Thêi gian vµ tèc ®é thay ®æi

Cã nhiÒu c©u hái cÇn tr¶ lêi: SÏ tèn bao nhiªu thêi gian ®Ó thiÕt
kÕ çc kÕ ho¹ch vµ ch-¬ng tr×nh thay ®æi? Sù thay ®æi diÔn ra bao l©u?

Qu¸ tr×nh tiÕn hµnh nh÷ng ®iÒu chØnh cÇn thiÕt sÏ diÔn ra nh- thÕ nµo?
LiÖu cã dÔ dµng h¬n cho tæ chøc nÕu thùc hiÖn sù thay ®æi nhanh chãng?

Lêi gi¶i cho nh÷ng c©u hái trªn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè m«i
tr-êng, néi dung thay ®æi, lo¹i h×nh thay ®æi, søc m¹nh cña nh÷ng ñng
hé vµ c¶n trë, kh¶ n¨ng qu¶n lý thay ®æi, nguån lùc cña tæ chøc

6.2.5 Ph¶n øng ®èi víi sù thay ®æi

Mäi thay ®æi ®Òu lµm nµy sinh hai lùc l-îng ®èi lËp nhau: mét
th× ®i theo h-ìng thay ®æi, l÷c l-îng kh¸c th× k×m h•m s÷ thay ®æi.
BiÓu hiÖn ph¶n ®èi cã thÓ lµ hoµi nghi, thô ®éng, ®¶ kÝch v¾ng mÆt,
®×nh c«ng, xung ®ét, chËm ch¹p hoÆc h¨ng h¸i qu¸ møc ®Ó chøng tá r»ng
viÖc thay ®æi kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶, tung tin ®ån… Çc ph¶n ®èi cã thÑ
tiÕn hµnh ngÊm ngÇm hoÆc c«ng khai, mang tÝnh ç nh©n hay tËp thÓ.

Tuy vËy, nhiÒu khi trë lùc ®èi víi sù thay ®æi l¹i lµ cÇn thiÕt
v× nã cã thÓ gióp tæ chøc tr¸nh ®-îc nh÷ng thay ®æi tuú tiÖn.

§Ó chuyÓn tõ th¸i ®é ®èi nghÞch sang th¸i ®é hîp t¸c, çc nhµ
qu¶n trÞ cÇn lµm nh÷ng viÖc sau:

- Suy nghÜ kü vÒ nh÷ng ph¶n ®èi, cho ph¶n ®èi lµ:

+ Ph¶n øng tù nhiªn cña con ng-êi ®Ó tù b¶o vÖ

+ Mét b-íc tÝch cùc ®Ó tiÕn tíi thay ®æi

+ §éng lùc ®Ó cïng lµm viÖc

+ Th«ng tin quan träng trong qu¸ tr×nh thay ®æi

+ Kh«ng ph¶i lµ vËt c¶n ®-êng tiÕn tíi sù thay ®æi

- Gióp hä cã nh÷ng b-¬c ®Çu tiªn:

+ ChÊp nhËn c¶m xóc cña mäi ng-êi

+ L¾ng nghe nh÷ng lêi kªu ca, phµn nµn

+ Lµm cho mäi ng-êi yªn t©m b»ng çch cung cÊp th«ng tin; chØ cho
hä thÊy çi cò ®• lçi thêi vµ nhÊt thiÕt ph¶i chÊm døt; kh¼ng ®Þnh kÕt
qu¶ mong ®îi

+ Cung cÊp nh÷ng nguån lùc cÇn thiÕt vµ ñng hé hä thùc hiÖn thay
®æi.

- Duy tr× ®éng lùc cho qu¸ tr×nh thay ®æi:

+ Kh¼ng ®Þnh tæ chøc lu«n ñng hé hä m¹o hiÓm

+ Lu«n kh¼ng ®Þnh môc ®Ých l©u dµi vµ nh÷ng çi ®-îc mµ sù thay
®æi mang l¹i

+ Gióp nh©n viªn kh¸m ph¸ nh÷ng kh¶ n¨ng cã thÓ cña sù thay ®æi

+ L«i kÐo hä vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh

+ Thùc hiÖn qu¸ tr×nh qu¶n lý sù thay ®æi theo nhãm

+ Cho con ng-êi nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn ç nh©n tõ sù thay ®æi.

6.3. Qu¶n trÞ xung ®ét vµ hîp t¸c

6.3.1. Kh¸i niÖm

Xung ®ét lµ sù ®èi ®Çu ph¸t sinh tõ sù kh«ng nhÊt trÝ do çc bªn
cã nh÷ng môc tiªu, t- t-ëng, t×nh c¶m tr¸i ng-îc nhau.

Çc quan ®iÓm vÒ xung ®ét: Quan ®iÓm truyÒn thèng cho r»ng xung
®ét thÓ hiÖn sù bÕ t¾c trong nhãm vµ cã h¹i, v× vËy cÇn tr¸nh xung
®ét. Quan ®iÓm hµnh vi cho r»ng xung ®ét lµ kÕt qu¶ tù nhiªn vµ kh«ng
thªr tr¸nh khái trong bÊt kú mét nhãm nµo. Nã kh«ng cã h¹i mµ ®óng h¬n
lµ cßn cã thÓ thë thµnh mét ®éng lùc tÝch cùc trong viÖc ra quyÕt ®Þnh
ho¹t ®éng cña nhãm. Quan ®iÓm t-¬ng t¸c cho r»ng xung ®ét cã thÓ lµ
®énglùc tÝch cùc cña nhãm vµ mét sè xung ®ét lµ hÕt søc cÇn thiÕt gióp
nhãm ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.

Qu¶n trÞ xung ®ét lµ sö dông nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp ®Ó lµm
gi¶m sù xung ®ét qu¸ møc hoÆc gia t¨ng sù ®èi lËp trong t×nh tr¹ng m©u
thuÉn qu¸ yÕu. Ng-êi qu¶n lý thiÕt lËp mét møc xung ®ét mµ «ng ta cho
lµ tèi -u cho ho¹t ®éng hiÖn h÷u cña tæ chøc ®Ó tiÕn hµnh kiÓm so¸t
xung ®ét. Çc biÖn ph¸p qu¶n lý ®-îc ¸p dông khi xung ®ét qu¸ lín,
trong tr-êng hîp ng-îc l¹i th× kÝch thÝch ®Ó gia t¨ng xung ®ét ®Õn møc
hiÖu qu¶.

6.3.2. Nguån gèc cña xung ®ét trong tæ chøc

Xung ®ét trong tæ chøc cã thÓ b¾t nguån tõ:

- Sù phô thuéc lÉn nhau ®èi víi nhiÖm vô: X¶y ra khi hai hay
nhiÒu nhãm phô thuéc lÉn nhau ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô cña hä vµ tiÒm
n¨ng xung ®ét t¨ng lªn khi møc ®é phô thuéc lÉn nhau t¨ng lªn.

- Môc tiªu kh«ng t-¬ng ®ång: Gi÷a çc bé phËn kh¸c nhau cña tæ
chøc cã thÓ x¶y ra sù kh«ng t-¬ng ®ång vÒ môc tiªu do nh÷ng môc tiªu
ç nh©n cña hä.

- Kh¶ n¨ng xung ®ét sÏ t¨ng lªn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn khan hiÕm
nguån lùc. Khi nguån lùc h¹n chÕ, çc nhãm bÞ ®Èy vµo c¹nh tranh mang

tÝnh ¨n thua vµ nh÷ng cuéc c¹nh tranh nh- vËy th-êng dÉn tíi sù xung
®ét phi chÝnh thøc.

- Nh÷ng sai lÖch vÒ th«ng tin cã thÓ lµ cè ý ®Ó dÔ n¾m ®-îc thÕ
lùc còng lµ nh÷ng nguyªn nh©n tiÒm tµng xung ®ét.

- Sö dông ®e do¹: Møc ®é xung ®ét t¨ng lªn khi mét bªn cã n¨ng
lùc trong viÖc ®e do¹ phÝa bªn kia. Khi kh«ng cã sù ®e do¹, çc bªn
d-êng nh- cã sù hîp t¸c nhiÒu h¬n vµ h-íng tíi viÖc ph¸t triÓn çc
quan hÖ hîp t¸c. Khi mét bªn cã kh¶ n¨ng ®e do¹ phÝa bªn kia th-êng
kh«ng th«ng b¸o vÒ sù ®e do¹ mµ sö dông nã

- Sù g¾n bã cña nhãm: Khi çc nhãm cµng trë lªn g¾n bã, xung ®ét
gi÷a çc nhãm cµng t¨ng. V× c¶ hai nhãm theo ®uæi cïng mét môc tiªu
nh÷ng chØ cã mét nhãm cã thÓ ®¹t tíi. Khi çc nhãm nµy trë lªn ®oµn
kÕt th× t¹o ra th¸i ®é th«ng c¶m lÉn nhau. §iÒu nµy chØ ra r»ng c¶m
gi¸c cña sù thï ®Þch vµ sù phª ph¸n cã thÓ tån t¹i gi÷a hai nhãm cïng
lµm viÖc víi nhau trong mét tæ chøc, thËm chÝ trong tr-êng hîp hä
kh«ng cã sù t-¬ng t¸c qua l¹i còng nh- kh«ng c¹nh tranh v× nh÷ng nguån
lùc khan hiÕm.

- Th¸i ®é th¾ng - thua: Khi hai nhãm t-¬ng t¸c trong cuéc c¹nh
tranh, chóng ta dÔ dµng hiÓu t¹i sao xung ®ét næ ra

6.3.3. Çc h×nh thøc xung ®ét

Xung ®ét cã hai lo¹i: xung ®ét chøc n¨ng vµ phi chøc n¨ng

- Xung ®ét chøc n¨ng: Lµ sù ®èi ®Çu gi÷a hai phÝa mµ sù ®èi ®Çu
nµy nh»m hoµn thiÖn hoÆc mang l¹i lîi Ých cho viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô
cña tæ chøc.

Nh÷ng xung ®ét chøc n¨ng cã thÓ dÉn tíi viÖc kh¸m ph¸ ra nh÷ng
çch thøc hiÖu qu¶ h¬n trong viÖc cÊu tróc tæ chøc, nhËn d¹ng tèt h¬n
vÒ nh÷ng thay ®æi chiÕn l-îc cÇn thiÕt cho sù tån t¹i, ®iÒu tiÕt vµ
chÊp nhËn nh÷ng quan hÖ / quyÒn lùc trong tæ chøc còng nh- gi÷a çc tæ
chøc

Trong mét sè giíi h¹n nhÊt ®Þnh xung ®ét t¹o ra sù c¨ng th¼ng vµ
®iÒu nµy thóc ®Èy çc ç nh©n hµnh ®éng theo h-íng nµy, xung ®ét t¹o
ra møc ®é cao cña n¨ng suÊt vµ s÷ tho¶ m•n

Nh÷ng xung ®ét chøc n¨ng chØ cã thÓ t¹o ra lîi Ých tÝch cùc cho
tæ chøc, nÕu nã ®-îc qu¶n lý mét çch ®óng ®¾n.

- Xung ®ét phi chøc n¨ng: Lµ bÊt kú sù t-¬ng t¸c nµo gi÷a hai
phÝa mµ nã c¶n trë hoÆc tµn ph¸ viÖc ®¹t tíi môc tiªu cña tæ chøc.
ViÖc thùc hiÖn nhiÖm vô cña tæ chøc lµ thÊp khi møc ®é xung ®ét gi÷a

çc nhãm lµ ë th¸i cùc cao hoÆc thÊp. Khi ë møc ®é trung b×nh xung ®ét
t¹o ra møc ®é cao cña viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô

6.3.4. Çc biÖn ph¸p gi¶i quyÕt vµ lo¹i trõ xung ®ét

- KhuyÕn khÝch çc xung ®ét chøc n¨ng: Mét møc ®é nhÊt ®Þnh cña
xung ®ét lµ cÇn thiÕt ®Ó khuÊy ®éng vµ ®éng viªn cho viÖc t¹o ra çc ý
t-ëng s¸ng t¸c vµ ®éng viªn mäi ng-êi ®¹t tíi møc ®é cao cña viÖc thùc
hiÖn nhiÖm vô

Cã bèn çch ®Ó t¹o ra xung ®ét chøc n¨ng lµ:

+ Thay ®æi dßng th«ng tin: Çc nhµ qu¶n trÞ sö dông th«ng tin mét
çch kh«ng chÝnh thøc ®Ó t¹o ra xung ®ét b»ng çch ®Ó lé, lµm rß rØ
çc th«ng tin gi¶ vµ th«ng tin mËt

+ T¹o ra sù c¹nh tranh: B»ng viÖc khuyÕn khÝch vËt chËt vµ nh÷ng
phÇn th-ëng kh¸c cã thÓ duy tr× bÇu kh«ng khÝ c¹nh tranh vµ ®iÒu
nµygãp phÇn vµo viÖc t¹o ra xung ®ét chøc n¨ng. Nh÷ng phÇn th-ëng ®-îc
®-a cho nh÷ng ng-êi th¾ng cuéc ph¶i ®ñ søc hÊp dÉn vµ cã kh¶ n¨ng ®éng
viÖn viÖc thùc hiÖn tèt nhiÖm vô vµ nh÷ng ng-êi thua ph¶i kh«ng c¶m
thÊy sù thÊt b¹i cña hä lµ mÊt m¸t to lín

+ Thay ®æi c¬ cÊu tæ chøc: Tæ chøc cã thÓ ®-îc cÊu tróc theo çch
lµm t¨ng hoÆc gi¶m xung ®ét

+ Thuª çc chuyªn gia bªn ngoµi

- H¹n chÕ çc xung ®ét phi chøc n¨ng g©y c¶n trë viÖc thùc hiÖn
môc tiªu chung b»ng çch:

+ NÐ tr¸nh m©u thuÉn: Lµ khuynh h-íng t×m çch rót ra khái t×nh
huèng xung ®ét hay gi÷ t×nh tr¹ng trung lËp

+ Dµn xÕp æn tho¶: Lµ khuynh h-íng gi¶i quyÕt çc xung ®ét b»ng
çch tèi thiÓu ho¸ hay chÕ ngù nh÷ng kh¸c biÖt vÒ nhËn thøc hay hµnh
®éng th«ng qua sù chó träng vµo nh÷ng lîi Ých chung

+ §èi ®Çu: Lµ sö dông quyÒn lùc ®Ó Ðp buéc ng-êi kh¸c vµ yªu cÇu
ng-êi kh¸c ®ång ý víi quan ®iÓm cña b¹n

+ Tho¶ hiÖp: ThÓ hiÖn khuynh h-íng mµ çc ç nh©n chÊp nhËn sù hy
sinh mét sè quyÒn lîi cña hä b»ng çch ®-a ra çc nh-îng bé nh»m ®¹t
®-îc sù tho¶ thuËn

+ Hîp t¸c: Lµ sù s½n sµng nhËn diÖn nh÷ng nguyªn nh©n ®Ých thùc
cña xung ®ét, sù sÎ chia th«ng tin réng ra trong néi bé vµ t×m kiÕm
nh÷ng gi¶i ph¸p cã lîi cho tÊt c¶ çc bªn

6.4. Quan niÖm vÒ rñi ro vµ Qu¶n trÞ rñi ro

6.4.1. Quan niÖm vÒ rñi ro vµ qu¶n trÞ rñi ro

Rñi ro trong kinh doanh lµ çc sù cè x¶y ra ngÉu nhiªn kh«ng mong
muèn vµ cã h¹i cho c«ng viÖc kinh doanh cña çc doanh nghiÖp. CÇn ph©n
biÖt ba tr-êng hîp: x¸c ®Þnh (khi x¸c suÊt x¶y ra sù kiÖn b»ng 1), rñi
ro (khi x¸c suÊt x¶y ra sù kiÖn bÐ h¬n 1) vµ bÊt ®Þnh (khi kh«ng x¸c
®Þnh ®-îc x¸c suÊt xuÊt hiÖn sù cè)

Qu¶n trÞ rñi ro lµ møc ®é mµ trong ®ã ng-êi ra quyÕt ®Þnh cã thÓ
x¸c ®Þnh ®-îc vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt, ®¸nh gi¸ ®-îc tû lÖ x¸c suÊt mµ
sù viÖc cã thÓ x¶y ra, nhËn diÖn çc gi¶i ph¸p kh¸c nhau vµ tû lÖ x¸c
suÊt vÒ kÕt qu¶ cña mçi gi¶i ph¸p

6.4.2. Çc lo¹i rñi ro

- Ph©n lo¹i theo b¶n chÊt. Theo çch ph©n lo¹i nµy, rñi ro bao gåm:

+ Çc rñi ro vÒ kinh tÕ, bao gåm çc rñi ro kinh tÕ vÜ m« (vÝ dô sù
thay ®æi çc luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch g©y nªn bÊt lîi cho doanh
nghiÖp), çc rñi ro kinh tÕ do m«i tr-êng kinh doanh cña doanh nghiÖp
g©y ra (vÝ dô hµng ho¸ Õ Èm do quan hÖ cung cÊu bÊt lîi, t×nh thÕ c¹nh
tranh bÊt lîi cho doanh nghiÖp).

+ Çc lo¹i rñi ro trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: sù cè háng hãc cña m¸y
mãc, gi¸n ®o¹n cung cÊp ®iÖn, n-íc, tai n¹n lao ®éng, ch¸y, næ,..

+ Çc rði ro do m«i tr-êng t÷ nhiªn (®éng ®Êt, m-a b•o, lót,…)

+ Çc rði ro vÓ x• héi vµ chÝnh trÞ (thay ®æi chÝnh phð, møc thu nhËp
cña ng-êi tiªu thô thay ®æi ®ét ngét, dÞch bÖnh, èm ®au, chiÕn tranh)

- Ph©n lo¹i theo møc ®é khèng chÕ cña con ng-êi, ph©n ra:

+ Rñi ro cã thÓ khèng chÕ

+ Rñi ro kh«ng thÓ khèng chÕ (bÊt kh¶ kh¸ng)

- Ph©n lo¹i theo møc ®é kh¸ch quan vµ chñ quan

+ Rñi ro kh¸ch quan, hay cßn gäi lµ rñi ro tù nhiªn, rñi ro thuÇn tuý

+ Rñi ro cã tÝnh chÊt chñ quan do quyÕt ®Þnh sai cña con ng-êi g©y nªn

6.4.3. TiÕn tr×nh qu¶n trÞ rñi ro

- Dù ®o¸n rñi ro cã thÓ x¶y ra. §Ó qu¶n trÞ tr¸nh ®-îc rñi ro cÇn
dù ®o¸n ®-îc rñi ro cã thÓ x¶y ra. Tõ ®ã x¸c ®Þnh ®-îc x¸c suÊt x¶y ra

- §¸nh gi¸ møc ®é t¸c ®éng cña rñi ro. Trong b-íc nµy, trªn c¬ së
dù ®o¸n rñi ro cã thÓ x¶y ra, çc nhµ qu¶n trÞ cÇn thu thËp th«ng tin
®Ó ®¸nh gi¸ ®-îc møc ®é t¸c ®éng cña rñi ro ®Õn çc ho¹t ®éng cña tæ
chøc

- §Ò ra çc biÖn ph¸p ®Ó phßng chèng rñi ro. Çc nhµ qu¶n trÞ
ph¶i t×m ra çc biÖn ph¸p trªn çc th«ng tin ®• thu thËp ®-îc. Çc
biÖn ph¸p nµy cã thÓ dùa vµo çc sè liÖu qu¸ khø hoÆc dùa vµo kinh
nghiÖm cña mçi nhµ qu¶n trÞ

6.4.4. Çc ph-¬ng ph¸p phßng ngõa qu¶n trÞ rñi ro

Nãi chung cã 5 ph-¬ng ph¸p ®Ó tæ chøc cã thÓ qu¶n trÞ rñi ro. §ã lµ:

+ Tr¸nh khái rñi ro: chän ph-¬ng ¸n cã x¸c suÊt tr¸nh khái thiÖt h¹i
kh¸ cao. Tuy nhiªn, ®©y lµ mét gi¶i ph¸p kh«ng tÝch cùc bëi ph¹m vi
øng dông rÊt h¹n chÕ.

+ Phßng ngõa thiÖt h¹i vµ h¹n chÕ rñi ro: ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p ®Î
ng¨n chÆn thiÖt h¹i nh- l¾p ®Æt thiÕt bÞ b¸o ®éng, thiÕt bÞ an toµn,
trang bÞ kiÕn thøc cho tõng ç nh©n vµ céng ®ång vÒ quy t¾c an toµn ®Ó
gi¶m bít thiÖt h¹i.

+ Tù b¶o hiÓm: lËp quü dù phßng rñi ro dùa trªn dù b¸o nh÷ng thiÖt h¹i
víi ®é chÝnh x¸c cã thÓ chÊp nhËn ®-îc.

+ Phong to¶ rñi ro: lµ t¹o ra rµo ch¾n trªn tÊt c¶ çc ph-¬ng diÖn cña
mét giao dÞch ®Ó çc lo¹i rñi ro cã thÓ bï ®¾p ®-îc. Phong to¶ rñi ro
th-êng ®-îc ¸p dông ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng rñi ro hèi ®o¸i, hay sù thay
®æi bÊt th-êng vÒ gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng hµng ho¸

+ ChuyÓn giao rñi ro: th«ng qua b¶o hiÓm.

- Çc biÖn ph¸p ë giai ®o¹n x©y dùng ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt - kinh doanh,
bao gåm:

+ B¶o ®¶m chÊt l-îng cña dù b¸o, ®iÒu tra, kh¶o s¸t, th«ng tin, tiªu
chuÈn tÝnh to¸n,.. khi lËp ph-¬ng ¸n

+ Khi lËp dù ¸n ®Çu t- ph¶i b¶o ®¶m çc mÆt: an toµn tù nhiªn, an toµn
c«ng nghÖ vµ tæ chøc, an toµn vÒ tµi chÝnh, ¸p dông çc ph-¬ng ph¸p
ph©n tÝch ph-¬ng ¸n trong ®iÒu kiÖn rñi ro.

+ Khi lËp kÕ ho¹ch ph¶i tÝnh ®Õn rñi ro th«ng qua çc kÕ ho¹ch dù
phßng, b¶o ®¶m tÝnh linh ho¹t cña kÕ ho¹ch.

+ Khi lùa chän h×nh thøc tæ chøc cña doanh nghiÖp ph¶i b¶o ®¶m tÝnh ®a
n¨ng cÇn thiÕt, ¸p dông çc h×nh thøc tæ chøc cho phÐp ph©n t¸n rñi ro
(c«ng ty cæ phÇn)

+ N©ng cao chÊt l-îng cña viÖc thÈm ®Þnh, xÐt duyÖt ph-¬ng ¸n.

- Çc biÖn ph¸p ë giai ®o¹n chØ ®¹o ®iÒu hµnh thùc hiÖn, bao gåm

+ Nghiªn cøu kü ph-¬ng ¸n thiÕt kÕ vµ t×nh h×nh cô thÓ tr-íc khi ®i
vµo thùc hiÖn, cã biÖn ph¸p c«ng nghÖ vµ tæ chøc thÝch hîp.

+ T«n träng quy tr×nh c«ng nghÖ, b¶o ®¶m vòng ch¾c vµ tin cËy cña m¸y
mãc thiÕt bÞ, sö dông c«ng nh©n vµ çn bé ®óng theo yªu cÇu vÒ tay
nghÒ vµ søc khoÎ

+ T«n träng quy t¾c an toµn s¶n xuÊt vµ an toµn lao ®éng

+ T¨ng c-êng kiÓm tra, gi¸m s¸t, ¸p dông lý thuyÕt ®iÒu khiÓn vµ c«ng
nghÖ th«ng tin.

+ Tæ chøc dù tr÷ vµ mua b¶o hiÓm

+ Phèi hîp tèt gi÷a tù kh¾c phôc rñi ro vµ ph©n t¸n rñi ro cho ng-êi
kh¸c (th«ng qua mua b¶o hiÓm vµ çc ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång s¶n xuÊt
kinh doanh)

Tãm t¾t lý thuyÕt

Trong ch-¬ng nµy, chñng ta ®• nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ó rÊt kh¸i qu¸t vÓ
c«ng t¸c tæ chøc trong doanh nghiÖp. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cÇn chó ý
®ã lµ:

Th«ng tin lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®-îc cña con ng-êi. Con ng-êi lµ
tæng hoµ çc mèi quan hÖ x• héi, vµ nh÷ng mèi quan hÖ ®ã ®-îc thÑ hiÖn
qua l¹i lÉn nhau. Tõ khi cã con ng-êi, nãi çch kh¸c cã x• héi loµi
ng-êi th× ®• cã s÷ trao ®æi gi÷a nh÷ng con ng-êi vìi nhau trong qu¸
tr×nh lao ®éng, s¨n b¾n, h¸i l-îm, s¶n xuÊt, sinh ho¹t hµng ngµy nh»m
®¹t ®-îc mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh.

Nh- vËy: th«ng tin lµ nh÷ng d÷ liÖu, sè liÖu, tin tøc thu thËp ®-îc ®•
qua xö lý, s¾p xÕp, diÔn gi¶i theo cÊu tróc thÝch hîp ®Ó phôc vô cho
môc tiªu nµo ®ã. Nãi çch kh¸c, th«ng tin lµ tÊt c¶ nh÷ng g× cã thÓ
mang l¹i cho con ng-êi sù hiÓu biÕt vÒ ®èi t-îng mµ hä quan t©m tíi
(v× nh÷ng nguyªn nh©n vµ môc tiªu nµo ®ã). Th«ng tin lµ sù ph¶n ¸nh
cða s÷ vËt, hiÖn t-îng cða t÷ nhiªn, x• héi, con ng-êi.

Yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi th«ng tin lµ: tÝnh chÝnh x¸c vµ trung thùc,
tÝnh kÞp thêi vµ linh ho¹t, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh hÖ thèng vµ tæng hîp,
tÝnh c« ®äng vµ l«gÝc

QuyÕt ®Þnh qu¶n trÞ lµ hµnh vi s¸ng t¹o víi t- çch lµ s¶n phÈm cña
chñ thÓ qu¶n trÞ, nh»m ®Þnh ra môc tiªu ch-¬ng tr×nh, tÝnh chÊt ho¹t
®éng cña ng-êi hoÆc cÊp ph¶i thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ®ã ®Ó gi¶i quyÕt mét
vÊn ®Ó ®• chÝn muåi trªn c¬ së hiÑu biÕt çc quy luËt vËn ®éng kh¸ch
quan cña ®èi t-îng qu¶n trÞ vµ viÖc ph©n tÝch th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng
cña hÖ thèng.

Toµn bé qu¸ tr×nh qu¶n trÞ, tõ viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt trong mét ph¹m
vi hÑp nh- tæ, ®éi, ph©n x-ëng, xÝ nghiÖp, ®Õn ph¹m vi réng lín h¬n
nh- çc ngµnh, çc ®Þa ph-¬ng vµ toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®Òu lµ
qu¸ tr×nh ra çc quyÕt ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn çc quyÕt ®Þnh qu¶n
trÞ.

Sù thay ®æi tæ chøc lµ quy luËt kh¸ch quan, ®Æc biÖt ngµy nay ph¸t
triÓn tæ chøc lµ chiÕn l-îc cña çc doanh nghiÖp nh»m thay ®æi ®Ó n©ng
cao tÝnh hiÖu qu¶. Thay ®æi tæ chøc t¸i t¹o l¹i c¬ cÊu tæ chøc ®Ó hµnh
®éng phï hîp víi t×nh h×nh míi theo h-íng ph¸t triÓn tæ chøc bao gåm
c¶ sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu c«ng nghÖ, nhiÖm vô. Song c¬ b¶n lµ thay ®æi
con ng-êi

Xung ®ét lµ sù ®èi ®Çu ph¸t sinh tõ sù kh«ng nhÊt trÝ do çc bªn cã
nh÷ng môc tiªu, t- t-ëng, t×nh c¶m tr¸i ng-îc nhau

Qu¶n trÞ xung ®ét lµ sö dông nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp ®Ó lµm
gi¶m sù xung ®ét qu¸ møc hoÆc gia t¨ng sù ®èi lËp trong t×nh tr¹ng m©u
thuÉn qu¸ yÕu

Rñi ro trong kinh doanh lµ çc sù cè x¶y ra ngÉu nhiªn kh«ng mong muèn
vµ cã h¹i cho c«ng viÖc kinh doanh cña çc doanh nghiÖp.

Qu¶n trÞ rñi ro lµ møc ®é mµ trong ®ã ng-êi ra quyÕt ®Þnh cã thÓ
x¸c ®Þnh ®-îc vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt, ®¸nh gi¸ ®-îc tû lÖ x¸c suÊt mµ
sù viÖc cã thÓ x¶y ra, nhËn diÖn çc gi¶i ph¸p kh¸c nhau vµ tû lÖ x¸c
suÊt vÒ kÕt qu¶ cña mçi gi¶i ph¸p, lùa chän ph-¬ng ph¸p ®Ó kh¾c phôc.

C©u hái vµ bµi tËp th¶o luËn

1. Th«ng tin trong qu¶n trÞ kinh doanh lµ g×? Chóng cã vai trß g×
trong qu¶n trÞ kinh doanh? Chóng ®¸p øng yªu cÇu nµo? Trong qu¶n trÞ
kinh doanh cÇn nh÷ng lo¹i th«ng tin nµo? §Ó cã chóng cÇn ph¶i lµm g×?

2. QuyÕt ®Þnh qu¶n trÞ lµ g×? Cã çc lo¹i quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ nµo? Çc
yªu cÇu vµ qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ? Çc ph-¬ng ph¸p ®Ò ra
quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ?

3. H•ng giÇy Bata cã cô 2 chuyªn gia Marketing sang Ch©u Phi t×m hiÑu
thÞ tr-êng víi mét chuyªn gia giµ, mét chuyªn gia trÎ. Sau khi nghiªn
cøu, chuyªn gia giµ b¸o vÒ th«ng tin lµ thÞ tr-êng Ch©u Phi kh«ng cã
nhu cÇu vÒ giÇy v× hä thÝch ®i ®Êt vµ kh«ng cã tiÒn ®Ó ®i giÇy. Cßn
chuyªn gia trÎ b¸o vÒ th«ng tin lµ thÞ tr-êng Ch©u Phi rÊt cã triÓn
väng v× d©n b¶n xø ch-a cã giÇy dÐp ®Ó ®i.

Hái:

a. Theo anh (chÞ) th«ng tin cña hai chuyªn gia ®ã ph¶i ®¸nh gi¸ nh-
thÕ nµo? §óng hay sai? Hay võa ®óng võa sai? V× sao?

b. NÕu lµ gi¸m ®èc cða h•ng Bata th× anh (chÞ) sÏ ph¶i cã quyÕt ®Þnh
ra sao?

4. TËp ®oµn TL cã mét xÝ nghiÖp thµnh viªn §Q ®-îc l¾p ®Æt mét hÖ
thèng thiÕt bÞ míi, nÕu sau khi ch¹y hoµn h¶o mçi th¸ng sÏ cho 1000
s¶n phÈm; nh-ng v× xÝ nghiÖp míi l¾p ®Æt ®ang ch¹y thö m¸y (rµ tr¬n)
nªn chØ cho mçi th¸ng 800 s¶n phÈm. Ban qu¶n trÞ cña tËp ®oµn TL ra
®iÒu kiÖn nÕu gi¸m ®èc §GC kh«ng b¶o ®¶m cung cÊp cho tËp ®oµn 1000
s¶n phÈm mçi th¸ng sÏ bÞ çch chøc.

Hái:

a. Ban qu¶n trÞ tËp ®oµn TL ®• ph¹m sai lÇm g× khi ra quyÕt ®Þnh?

b. NÕu lµ gi¸m ®èc xÝ nghiÖp §Q th× anh (chÞ) sÏ ph¶i cã quyÕt ®Þnh ra
sao?

5. Lµ mét phã gi¸m ®èc c«ng ty, nh-ng kh«ng may cho anh (chÞ) kh«ng
®-îc gi¸m ®èc cña m×nh -ng ý, hä cè t×nh g©y khã kh¨n cho anh (chÞ) ?

Hái : Anh (chÞ) ph¶i chän quyÕt ®Þnh nh- thÕ nµo ®Ó c¶i thiÖn t×nh
h×nh?

6. Cã khi nµo biÕt tr-íc lµm mét viÖc nµo ®ã mµ anh (chÞ) sÏ thÊt b¹i
mµ anh (chÞ) vÉn lµm kh«ng? Cho mét vÝ dô cô thÓ minh ho¹ ?

7. Nªn ch¨ng anh (chÞ) thµ nhËn mét kÕt côc xÊu, cßn h¬n duy tr× mét
th÷c tr¹ng kÐo dµi tåi tÖ ? Anh (chÞ) h•y ®-a ra mét vÝ dó ®Ñ minh ho¹
®iÒu ®ã.

8. Ph¶i ch¨ng çi g× phi lý ph¶i lÊy çi phi lý ®Ó xö lý ? Anh (chÞ)
h•y nªu mét vÝ dó ®• biÕt (®• nghe) trong kinh doanh ®Ñ luËn gi¶i ®iÓu
nµy ?

9. Tr×nh bµy nh÷ng nguyªn nh©n ®ßi hái çc doanh nghiÖp ph¶i thay
®æi. Nªu néi dung vµ môc tiªu cña sù thay ®æi

10. TiÕn tr×nh thay ®æi ®-îc tiÕn hµnh theo nh÷ng b-íc nµo

11. Cã nh÷ng lo¹i rñi ro nµo trong qu¶n trÞ. Çch kh¾c phôc nh÷ng rñi
ro ®ã ra sao

12. Cã nh÷ng h×nh thøc xung ®ét nµo trong qu¶n trÞ?

Nghiªn cøu t×nh huèng

T×nh huèng 1: NH÷NG LêI KHUY£N THIÕT THùC VÒ T×M B¹N HµNG Lý T-ëng

H•y t×m ng-êi b¹n hµng (ng-êi céng t¸c) cã kh¶ n¨ng lµm c©n b»ng nh÷ng
mÆt m¹nh s½n cã cña b¹n.

+ NÕu b¹n m¹nh trong lÜnh vùc th-¬ng m¹i hay Marketing, h•y t×m mét
chuyªn gia s©u vÒ tµi chÝnh hay kü thuËt

+ NÕu b¹n lµ ng-êi mìi ®i vµo con ®-êng kinh doanh, h•y t×m mét ng-êi
®• tr¶i qua kinh nghiÖm trong viÖc lµm vµ trong giao tiÕp (ph¶i lµm
sao cã ®-îc quan hÖ ®ã ngay tõ ®Çu).

+ NÕu chän mét ng-êi b¹n kinh doanh tåi trong qu¸ khø ch¾c sÏ khã
mang l¹i cho doanh nghiÖp cða b¹n “ ®«i bµn tay vµng”.

+ Cïng ®i víi mét nhµ kinh doanh giµu kinh nghiÖm - mét ng-êi ®• tr¶i
qua thêi kú së h÷u vµ vËn hµnh mét doanh nghiÖp t- nh©n. §iÒu ®ã còng
cã nghÜa kh¼ng ®Þnh: Mét ng-êi ®iÒu hµnh doanh nghiÖp kh«ng cã kinh
nghiÖm vµ kh«ng cã n¨ng l÷c ®• cã nghÜa lµ mét s÷ thÊt b¹i cða çc
doanh nghiÖp nhá.

+ Chän ng-êi b¹n hµng t-¬ng lai ph¶i lµm sao ng-êi ®ã còng g¾n bã víi
lîi Ých vµ sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp nh- b¹n. Tèt nhÊt, yªu cÇu
ng-êi b¹n hµng t-¬ng lai ®ãng gãp mét sè tiÒn vèn cho doanh nghiÖp,
nh- vËy mäi ng-êi sÏ lµm viÖc tÝch cùc h¬n khi tiÒn cña b¶n th©n m×nh
®ang bÞ ®e do¹.

+ B¹n h•y c¾t ®øt quan hÖ ngay vìi nh÷ng b¹n hµng kh«ng trung th÷c vµ
trong tæ chøc doanh nghiÖp cña b¹n kh«ng nªn cã chç cho çc b¹n th©n.

C©u hái th¶o luËn:

1. H•y ph©n tÝch çc c¬ së lý luËn vµ th÷c tiÒn cða nh÷ng lêi khuyªn
trªn!

2. B¹n cã thªm nh÷ng lêi khuyªn nµo n÷a kh«ng?

T×nh huèng 2: mÑo kinh doanh cña cöa hµng thùc phÈm mü vÞ h-¬ng

Vµo dÞp lÔ tÕt, nhiÒu ng-êi ë §µi B¾c muèn mua mét sè thùc phÈm ®å
hép ®Ó tÆng b¹n th©n hoÆc khi mua mét chót ruèc thÞt, thÞt -íp sÊy kh«
¨n cho bâ thÌm kh¸t, th× ®Òu cã liªn t-ëng ngay tíi cña hµng thùc phÈm
Mü vÞ H-¬ng n»m ngay c¹nh b-u ®iÖn §µi B¾c c¹nh ®-êng B¾c Ai. §©y lµ
mét cöa hµng kinh doanh 50 n¨m nay, ch¼ng mét ai nghÜ r»ng ph-¬ng ph¸p
®Ó duy tr× uy tÝn cña nã l¹i lµ mçi ngµy chØ s¶n xuÊt mét l-îng s¶n
phÈm cã h¹n, nÕu cã kh¸ch hµng tíi mµ kh«ng mua ®-îc ®å th× bÌn nãi
vìi anh ta r»ng “ ngµy mai tìi sìm”.

VËy th× t¹i sao kh«ng lµm nhiÒu hµng mét chót ®Ó tiÖn cho ®¸p øng nhu
cÇu cða kh¸ch hµng? Vèn dÜ “Thµ thiÕu chø kh«ng thõa” lµ nguyªn t¾c
kinh doanh cña cöa hµng thùc phÈm Mü vÞ H-¬ng. Tuy vËy, kh«ng ph¶i lµ
mét cöa hµng sang träng g×, nh-ng ®Ó duy tr× uy tÝn cña m×nh, nã ph¶i
bá ra nhiÒu c«ng søc tõ viÖc chän mua nguyªn liÖu tíi viÖc tiÕp ®ãn
kh¸ch hµng. Víi sù hîp t¸c chÆt chÏ gi÷a «ng chñ, çc ®Çu bÕp, çc
nh©n viªn b¸n hµng ®• lµm cho kh¸ch hµng cã thÑ yªn t©m ra vµo côa
hµng thùc phÈm nµy mµ kh«ng lo l¾ng bÞ lõa dèi. Mçi sím, ®Ó mua çc
lo¹i thÞt cÇn ®Ó chÕ biÕn, çc thî c¶ cña cöa hµng nµy cÇn ph¶i ®Ých
th©n tíi tÊt c¶ çc chî §µi B¾c hoÆc l©n cËn ®Ó mua thÞt lîn lo¹i
th-îng h¶o h¹ng. Nh- vËy, vÒ mÆt nguyªn liÖu cöa hµng vÉn gi÷ -u thÕ.

Mét nguyªn t¾c kinh doanh kh¸c cña cöa hµng thùc phÈm nµy lµ kh«ng b¸n
ra ngoµi. Thùc phÈm c©u kh¸ch cña cöa hµng lµ ®ïi lîn hun khãi. ChÕ
biÕn hun khãi lµ mét m«n nghÖ thuËt. Mäi thø ®Òu rÊt cÇu kú, ®å hun
khãi cña Mü vÞ H-¬ng chØ lÊy chÊt l-îng lµm chÝnh, kh«ng cÇn sè l-îng
nhiÒu, ®Ó khái lµm cho kh¸ch hµng mÊt ®i lßng tin ®èi víi thùc phÈm
cña cöa hµng, thµ r¼ng mêi anh s¸ng mai tíi sím chø nhÊt quyÕt kh«ng
cung øng s¶n phÈm kh«ng ®¹t tiªu chuÈn. §©y chÝnh lµ nguyªn nh©n t¹i
sao cöa hµng thùc phÈm Mü vÞ H-¬ng kh«ng muèn më réng tiªu thô ra thÞ
tr-êng bªn ngoµi, nh»m tr¸nh viÖc khi nhËn ®Æt hµng víi sè l-îng lín
lµm kh«ng kÞp hoÆc lµm µo µo cho ®ñ sè l-îng, mµ ¶nh h-ëng tíi uy tÝn
danh tiÕng mµ côa hµng ®• c«ng phu t¹p lËp qua suèt 50 n¨m. Còng v×
chó träng tíi viÖc chän mua nguyªn liÖu vµ chÕ biÕn nªn ®ïi lîn cña
cöa hµng nµy gi¸ kh«ng ph¶i lµ thÊp nh-ng kh¸ch hµng vÉn tíi mua kh«ng
ngít. Hµng ngµy cöa hµng cho ra lß kho¶ng 300 chiÕc ®ïi lîn hun khãi,
trõ khi b¹n nhanh ch©n, nÕu kh«ng tÊt sÏ ph¶i thÊt väng quay vÒ. V×
nh÷ng lo¹i hµng ®ã ®• bÞ nh÷ng kh¸ch hµng h«m tr-ìc ®Æt mua råi.


1. V× sao cöa hµng thùc phÈm Mü vÞ H-¬ng l¹i lÊy nguyªn t¾c kinh doanh
chÝnh cða m×nh lµ “ thµ thiÕu chø kh«ng ®Ñ thõa”

2. Ph©n tÝch çc nguyªn t¾c kinh doanh cña cöa hµng thùc phÈm Mü vÞ
H-¬ng. Nh÷ng nhËn xÐt cÇn rót ra sau khi ph©n tÝch nh÷ng nguyªn t¾c
trªn.

3. Theo anh chÞ, «ng chð côa hµng th÷c phÈm Mù vÞ H-¬ng ®• ¸p dóng thð
thuËt g× trong c«ng t¸c b¸n hµng?

4. §Æt tªn kh¸ch thÝch hîp cho t×nh huèng qu¶n lý trªn.

T×nh huèng 3: N¨m nguyªn t¾c qu¶n lý kinh doanh cña Shiseido.

§-îc thµnh lËp tõ n¨m 1872, Shiseido ®-îc coi lµ h•ng mù phÈm NhËt
B¶n ®Çu tiªn s¶n xuÊt hµng ho¸ theo chÊt l-îng ph-¬ng T©y. Sau h¬n mét
thÕ kø tr-êng tån, ®Õn nay Shiseido ®• trë thµnh nhµ s¶n xuÊt mü phÈm
lín nhÊt trong n-íc vµ xÕp h¹ng thø t- trªn thÕ giíi.

Trong n¨m tµi chÝnh 1998 (tÝnh ®Õn 31 - 03 - 1998), h•ng ®¹t doanh sè
b¸n hµng kø lóc 620,9 tø Yªn (4,8 tø USD) vìi l•i dßng lµ 16,8 tø Yªn
(129 triÖu USD). Doanh sè b¸n hµng ë n-íc ngoµi n¨m 1998 ®¹t 92,2 tû
Yªn (709 triÖu USD),chiÕm kho¶ng 15% tæng doanh sè cða h•ng.

BÝ quyÕt nµo gióp cho Arinobu Fukuhara, «ng chñ ®Çu tiªn cña Shiseido
vµ nh÷ng hËu duÖ cða «ng ®• biÕn mét x-ëng chÕ t¹o d-îc phÈm nhá bÐ
chØ chuyªn s¶n xuÊt thuèc ®¸nh r¨ng t¹i quËn Ginza, Tokyo thµnh mét
h•ng mù phÈm nèi tiÕng vÓ ch¨m sãc lµn da nh- ngµy nay? §ã chÝnh lµ s÷
tu©n thñ nghiªm ngÆt suèt gÇn mét thÕ kû 5 nguyªn t¾c qu¶n lý kinh
doanh ®-îc ®Ò ra tõ 1921, mµ cho ®Õn nay vÉn ®-îc coi nh- tinh thÇn
v¨n ho¸ c«ng ty vµ ph-¬ng ch©m chØ ®¹o ho¹t ®éng cða ban l•nh ®¹o vµ
tÊt th¶y mäi nh©n viªn cða h•ng.

Thø nhÊt, chÊt l-îng lµ trªn hÕt, Shiseido lu«n cam kÕt víi mäi tÇng
líp kh¸ch hµng chÊt l-îng s¶n phÈm lµm ra cùc tèt vµ phï hîp. KÓ tõ
ngµy thµnh lËp, h•ng ®• nhÊn m¹nh ®Õn tÇm quan träng cña c«ng t¸c
nghiªn cøu nhÊn m¹nh ®Õn tÇm quan träng cña c«ng t¸c nghiªn cøu vµ
triÓn khai (R&D) ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l-îng mü phÈm. HiÖn t¹i,
Shiseido trë thµnh trung t©m hµng ®Çu thÕ giíi víi 935 nhµ khoa häc
chuyªn vª nghiªn cøu c¸c lo¹i bét mü phÈm. Song song víi nh÷ng nghiªn
cøu, s¸ng chÕ vÓ mù phÈm, h•ng cßn tËp trung søc l÷c nghiªn cøu vÓ
lÜnh vùc da mÆt, sinh lý cña da ng-êi, thÓ lùc con ng-êi vµ nh÷ng c«ng
nghÖ cã liªn quan, nh»m ®em l¹i s¾c ®Ñp, h¹nh phóc cho ng-êi trÎ tuæi
vµ sù dÞu dµng cho ng-êi cao tuæi.

Thø hai, ®ång c¶m céng khæ cïng chÞu rñi ro vµ cïng h-ëng lîi. Mäi
nh©n viªn lµm viÖc trong h•ng vµ c¸c ®èi t¸c cã quan hÖ lµm ¨n bªn
ngoµi ®Óu ®-îc chia sÎ lîi nhuËn xøng ®¸ng khi ®• v-ît quan khã kh¨n.

Thø ba, t«n träng kh¸ch hµng. lu«n lu«n l¾ng nghe th«ng tin ph¶n håi
tõ mäi líp ng-êi tiªu dïng vµ kÞp thêi ®¸p øng, gi¶i quyÕt nh÷ng khiÕu
n¹i dï nhá nhÊt. V× vËy, Shiseido lu«n gi÷ ®-îc kh¸ch hµng cò vµ thu
hót thªm ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng míi. Ngay tõ n¨m 1923, h•ng ®• yªu

cÇu çc côa hµng vµ chi nh¸nh b¸n hµng cða h•ng ph¶i ký hîp ®ång vìi
nh÷ng ®iÓu kho¶n b¸n hµng theo phong çch cða Shiseido. N¨m 1934 h•ng
®• ®Ó ra chÕ ®é chuyªn viªn t- vÊn ch¨m sãc s¾c ®Ñp cho kh¸ch hµng
nh»m t¹o ra sù hiÓu biÕt th©n t×nh gi÷a nhµ s¶n xuÊt víi ng-êi tiªu
dïng.

Thø t-, æn ®Þnh trong néi bé c«ng ty. H•ng lu«n chñ träng x©y d÷ng nÓn
t¶ng tinh thÇn c«ng ty lµ nh»m tíi nh÷ng môc tiªu vµ lîi Ých l©u dµi
®Ó mäi ng-êi trong c«ng ty cïng v-ît qua khã kh¨n tr-íc m¾t, phÊn ®Êu
cho t-¬ng lai.

Thø n¨m, ®Ò cao tÝnh ch©n thµnh, trung thùc. Kinh doanh lµ ph¶i cã lîi
nhuËn song Shiseido biÕt r»ng muèn thµnh c«ng ®«i khi ph¶i biÕt kiÒm
chÕ tham väng t×m kiÕm lîi nhuËn tèi ®a b»ng mäi gi¸. Kinh doanh lu«n
®i kÌm ch÷ tÝn, trung thùc vµ t«n träng ®èi t¸c vµ kh¸ch hµng. Tõ n¨m
1937, Shiseido ®• thiÕt lËp C©u l¹c bé Hoa Trµ dµnh cho çc kh¸ch hµng
“ruét” tó häp gãp ý kiÕn th-êng xuyªn vÓ çc lo¹i s¶n phÈm cða m×nh.
§ång thêi ph¸t hµnh hµng th¸ng mét t¹p chÝ chuyªn cung cÊp çc th«ng
tin vÒ s¾c ®Ñp cho héi viªn. C©u l¹c bé nµy vÉn tån t¹i cho ®Õn tËn
ngµy nay víi sè héi viªn tÝnh ®Õn th¸ng 10 -1998 lªn tíi 10 triÖu
ng-êi.

Nhê 5 bÝ quyÕt ®• nªu, Shiseido ®• v-ît qua ®-îc 4 cuéc thô
th¸ch nghiªm träng trong vßng 127 n¨m tån t¹i: thêi kú khëi ®Çu lËp
nghiÖp; trËn ®éng ®Êt n¨m 1923; t×nh tr¹ng kiÖt quÖ sau ChiÕn tranh
thÕ giíi thø 2 vµ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ ch©u A gÇn
®©y. Trong ®ã trËn ®éng ®Êt n¨m 1923 g©y thiÖt h¹i lín nhÊt, gÇn nh-
ph¸ huû hÕt toµn bé hÖ thèng nhµ x-ëng, kho tµng nguyªn liÖu cða h•ng.
Tuy nhiªn, nhê biÕt gi÷ ch÷ tÝn nªn çc nhµ cung cÊp nguyªn liÖu ®•
tin t-ëng tuyÖt ®èi vµo Shiseido vµ ra tay gióp ®ì C«ng ty ®øng dËy tõ
®èng tro tµn. V× vËy chØ hai th¸ng sau trËn ®éng ®Êt lµm kh¸nh kiÖt
gia s¶n, h•ng ®• phôc håi vµ ®-a hµng ho¸ phñ ®Çy çc hiÖu t¹p ho¸
trªn toµn n-íc NhËt.


1. Néi dung chñ yÕu cña 5 bÝ quyÕt trªn lµ g×?

2. Lµm thÕ nµo ®Ó cã mét tËp thÓ ®ång cam céng khæ, cïng chÞu rñi ro
vµ cïng h-ëng l¬i?

3. V× sao ph¶i ®Ò cao tÝnh ch©n thµnh, trung thùc trong kinh doanh?
Cho vÝ dô.

T×nh huèng 4: Nhµ hµng khinh m¹n - mét thñ ph¸p kinh doanh lËp dÞ.

Hµng n¨m, Thñ ®« R«ma thu hót hµng triÖu du kh¸ch thËp ph-¬ng. Sau
khi th¨m thó çc danh lam th¾ng c¶nh, t×m hiÓu nÒn v¨n minh cæ ®¹i n¬i

®©y, nh÷ng du kh¸ch hiÕu kö th-êng tìi th-ëng thøc “nh÷ng ®iÓu khã
chÞu” t¹i nhµ hµng “Khinh m¹n” - Mét nhµ hµng chñ tr-¬ng thu hót kh¸ch
hµng theo ph-¬ng ch©m “tiÕng xÊu ®ån xa”

Hoµn toµn tr¸i ng-îc víi nÐt v¨n minh cæ ®¹i cßn ®Ëm s¾c n¬i ®©y, nhµ
hµy nµy cè dµnh cho kh¸ch hµng mét kiÑu phóc vó “ng-îc ®êi”. VÊn ®Ó
nµy, «ng chð nhµ hµng kh«ng hÓ “dÊu giÕm” ®Æt tªn cho nhµ hµng lµ
“khinh m¹n”

Nôa thÕ kø qua, chÝnh phong çch phóc vó lç m•ng, khinh m¹n ®• giñp
cho nhµ hµng ®øng v÷ng trong lÜnh vùc kinh doanh ¨n uèng lu«n cã sù
c¹nh tranh quyÕt liÖt ë Roma, h¬n n÷a cßn khiÕn çc ®ång nghiÖp ph¶i
ghen tÞ bëi sè l-îng thùc kh¸ch lui tíi hµng ngµy.

Nh÷ng du kh¸ch hiÕu kú tíi ®©y Èm thùc cÇn ph¶i chuÈn bÞ tr-íc t-
t-ëng “bá tiÓn ®Ñ mua s÷ khã chÞu”- Võa b-íc ch©n vµo, ch-a kÞp t×m
chç ngåi, thùc kh¸ch kh«ng nh÷ng kh«ng nhËn ®-îc sù nghªnh tiÕp lÞch
sù, vui vÎ cña nh©n viªn phôc vô, mµ cßn bÞ hä chÊt vÊn vÒ kh¶ n¨ng
thanh to¸n b»ng mét giäng ®iÖu th« lç. TiÕp ®ã, chØ thÊy thùc ®¬n ®-îc
®Èy tíi bëi mét bµn tay hé ph¸p ®Çy l«ng l¸. Çc mãn ¨n liÖt kª trong
thùc ®¬n ®-îc viÕt b»ng tiÕng lãng ®Ó buéc thùc kh¸ch ph¶i suy ®o¸n
ra. NhiÒu mãn, bªn c¹nh cã cã ghi kÌm nh÷ng c©u mang tÝnh ®e do¹.
Trong khi ¨n, çc nh©n viªn th-êng bÊt ngê x«ng tíi vµ th¶n nhiªn bèc
x¬i ®å nhËu cña thùc kh¸ch. Khi thay ®æi mãn ¨n, nhµ hµng kh«ng bao
giê cho thay dao ®Üa, nÕu thùc kh¸ch tá ý yªu cÇu th-êng nhËn ®-îc c©u
qu¸t: “cßn bËn”

Phong çch phôc vô khinh m¹n kh¸ch hµng cña nhµ hµng qña lµ cã tr¸i
vìi quy t¾c lÒ nghÜa ®• ®-îc x• héi c«ng nhËn, song kh¸ch hµng l¹i
®¸nh gi¸ “§©y lµ mét ®iÑm du lÞch, tuy nhiªn kh«ng ph¶i ®Þa ngóc, bëi
lÏ mãn ¨n ë ®©y ngon, chÊt l-îng cao vµ gi¸ l¹i ph¶i ch¨ng”. Còng cã
du kh¸ch l¹i cho r»ng “Vµo ®©y mét lÇn cho biªt, bÞ khinh mét lÇn còng
ch¼ng sao”

Theo çc nhµ ph©n tÝch, c«ng cuéc kinh doanh cña nhµ hµng nµy së dÜ
thÞnh v-îng lµ bëi tÝnh lËp dÞ cða nã, chÝnh tÝnh lËp dÞ ®ã ®• tho¶
m•n ®-îc t©m lý hiÕu kö cða kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ kh¸ch n-ìc ngoµi,
b»ng çc h×nh thøc vµ th¸i ®é phôc vô ng-îc ®êi, çc ng«n tõ khã hiÓu,
khiÕn kh¸ch hµng c¶m thÊy bÞ “kÝch thÝch” vµ cuèi cïng lµ v× çc mãn
¨n uèng:thùc kh¸ch cßn cã ®-îc nh÷ng trËn c-êi thó vÞ.

C©u hái th¶o lu©n:

1. LiÖt kª vµ b×nh luËn çc thð thuËt kinh doanh cða nhµ hµng “khinh
m¹n” (chñ ý “liÓu l-îng” cða tõng thð thuËt)

2. Ph©n tÝch triÕt lý vµ nguyªn t¾c kinh doanh cða nhµ hµng “khinh
m¹n”. T¹i sao phong c¸ch phóc vó cða nhµ hµng nµy kh«ng b×nh th-êng mµ
nã vÉn thµnh c«ng trong kinh doanh? §iÓm nµo lµ bÝ quyÕt cña sù thµnh
c«ng Êy?

T×nh huèng 5: MÌo x¬i chuét - chuét x¬i mÌo

N¨m 1885, ë Mü næi lªn mét nhµ TriÖu phó, næi tiÕng vÒ kü nghÖ
da mÌo. Nghe tiÕng mét tê b¸o cho ký gØa ®Õn t×m hiÓu. Nhµ triÖu phó
®-a ký gi¶ ®Õn th¨m trang tr¹i nu«i mÌo cña m×nh. Cã 10.000 con mÌo
®-îc ch¨m sãc rÊt tèt.

- Ngoµi viÖc thu mua mÌo ®Ó chÕ biÕn ra, ®©y lµ c¬ së dù tr÷ vµ nh©n
gièng cña t«i – triÖu phó nãi – tÝnh trung b×nh mçi n¨m 1 con mÌo c¸i
®Î 12 con mÌo con. Do ®ã chóng t«i kh«ng bao giê thiÕu nguyªn liÖu.

- Mçi ngµy ngµi cho xuÊt x-ëng bao nhiªu tÊm da thµnh phÈm?

- 5.000 tÊm

- Mçi tÊm da lêi bao nhiªu?

- 3 USD

- Chµ! Mçi ngµy lêi 15.000 USD. Mét con sè kh«ng nhá. ThÕ ngµi nu«i
mÌo b»ng g×?

- MÌo, th× dÜ nhiªn x¬i chuét

- Lµm thÕ nµo ®ñ chuét cho sè mÌo khæng lå kia x¬i?

- Xin mêi ngµi theo t«i

Ký gi¶ l¹i ®-îc nhµ triÖu phó dÉn ®i th¨m tr¹i nu«i chuét. Cã tÊt c¶
1 triÖu con.

- Chuét ®Î h¬n mÌo gÊp 10 lÇn. Víi tr¹i nu«i chuét nµy, chóng t«i cã
®ñ søc cho mçi con mÌo 1 ngµy x¬i 4 con chuét.

- ThÕ ngµi nu«i chuét b»ng g×?

- T«i cho chuét x¬i mÌo… thÞt nh÷ng con mÐo ®• lét da.

ThËt lµ kú diÖu mµ còng thËt ®¬n gi¶n. Cø luÈn quÈn thÕ mÌo x¬i chuét
råi chuét l¹i x¬i mÌo. Cßn «ng chñ th× giµu nøt ®è ®æ v¸ch.


1. H•y nªu nh÷ng suy nghÜ vµ b×nh luËn cða b¶n th©n vÓ c©u chuyÖn
trªn!

2. H•y ph©n tÝch nguyªn t¾c “tèi ®a ho¸ lîi nhuËn” trong kinh doanh
th«ng qua t×nh huèng trªn!

3. KÓ mét c©u chuyÖn t-¬ng tù ë ViÖt Nam mµ anh (chÞ) biÕt?

T×nh huèng 6: Géi ®Çu b»ng dÇu géi cña m×nh

Mét thÈm mù viÖn ®-a ra lêi qu¶ng ço nh- sau: “Tõ h«m nay, mçi
kh¸ch hµng h•y ®Õn chç chñng t«i géi ®Çu ®Óu ®-îc tÆng mét chai dÇu
géi ®Çu”. ThÈm mù viÖn chØ yªu cÇu kh¸ch hµng ph¶i ®Ñ chai dÇu ®-îc
tÆng ®ã l¹i mµ kh«ng ®-îc mang vÒ nhµ dïng. Mçi chai ®Ò viÕt tªn kh¸ch
hµng cÈn thËn ®Ó lÇn sau khi ®Õn géi ®Çu kh¸ch hµng sÏ ®-îc dïng ®óng
chai dÇu ®-îc tÆng. ThÈm mù viÖn ®• tho¶ m•n ®-îc t©m lý cða kh¸ch:
“géi ®Çu b»ng dÇu géi cða m×nh vµ chØ m×nh mìi cã”.

L-u ý: gi¸ mét chai dÇu géi ®Çu lµ 60.000 ®ång; mçi chai géi ®-îc 20
lÇn, céng mçi lÇn géi ®Çu lµ 20.000 ®ång. TÝnh ra thÈm mü viÖn cã thÓ
thu ®-îc 400.000 ®ång sau kh¸ch hµng sö dông hÕt chai dÇu géi ®Çu ®-îc
tÆng vµ nh- vËy l•i lµ 340.000 ®ång.


1. Dùa trªn c¬ së nµo thÈm mü viÖn ®-a ra lêi qu¶ng ço trªn?

2. Kh¸ch hµng ®-îc lîi hay thiÖt? V× sao? NÕu thiÖt th× t¹i sao hä
vÉn cø ®Õn géi ®Çu?

3. ThuËt chiªu hµng ë ®©y lµ g×? Cã thÓ nh©n réng ®-îc kh«ng?

T×nh huèng 7: ®Êt trêi trong ¸o cña ford

§Çu thËp kû 20 cña thÕ kû XX, Ford l¹i ®øng tr-íc mét ®ît sãng giã,
l-îng «t« tiªu thô gi¶m xuèng nhanh chãnh, xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng kinh
doanh kÐm hiÖu qu¶.

Lóc bÊy giê ®óng vµo thêi ®iÓm nÒn c«ng nghiÖp «t« Mü ®ang cÊt çnh,
çc c«ng ty lín ®ua nhau ®-a ra çc lo¹i «t« míi mµu s¾c t-¬i trÎ,
tho¶ m•n nh÷ng së thÝch kh¸c nhau cña ng-êi tiªu dïng nªn b¸n rÊt
ch¹y. Duy chØ cã «t« Ford mµu ®en lµ vÉn gi÷ kh«ng thay ®æi, cã vÎ võa
nghiªm võa cøng nh¾c, viÖc tiªu thô tù nhiªn còng ¶nh h-ëng. ThÕ nh-ng
bÊt kÑ h•ng ®¹i lý çc n¬i yªu cÇu Ford cung øng «t« çc mµu hay nh÷ng
ý kiÕn trong C«ng ty, Ford vÉn kiªn quyÕt b¸c ®i: “xe Ford chØ cã mµu
®en. T«i kh«ng thÊy mµu ®en cã g× lµ kh«ng tèt, chÝ Ýt nã còng bÒn h¬n
çc mµu kh¸c n÷a”

S¶n xuÊt ngµy cµng khã kh¨n, Ford b¾t ®Çu gi¶m nh©n viªn, mét phÇn
thiÕt bÞ ngõng s¶n xuÊt, chuyÓn ca ®ªm thµnh ca ngµy ®Ó tiÕt kiÖm chi
phÝ ®iÖn. Ng-êi trong vµ ngoµi C«ng ty giao ®éng, ngay c¶ bµ Ford còng
c¶m thÊy rÊt khã lý gi¶i, kh«ng thÓ k×m nÐn nèi. ThÊy vËy, Ford c-êi
vµ nãi r»ng: “Trêi trong tay ¸o t«i, giê kh«ng nãi cho bµ biÕt, ®îi
nghÜ xong råi mìi nãi”. Ford hiÑu nçi lo l¾ng cða vî vµ t©m s÷ ®Çy tin
t-ëng: “§•i ngé cða C«ng ty chñng tèt h¬n bÊt cø c«ng ty nµo, hä kh«ng
ph©n t©m mµ ra ®i. H¬n n÷a hä biÕt t«i lµ ng-êi quyÕt kh«ng chÞu thua,
kh«ng ®i theo ng-êi kh¸c ®Ó s¶n xuÊt xe nh¹t mµu, nhÊt ®Þnh lµ ph¶i cã
kÕ ho¹ch”

KÕ ho¹ch kh¸c ®• ®Þnh h×nh ra lµ g×? Mét trong nh÷ng “kiÖt t¸c” ®¾c ý
nhÊt trong cuéc ®êi Ford ®ã lµ mua tµu cò dì xuèng luyÖn thÐp, tõ ®ã
h¹ thÊp h¼n gÝa thµnh s¶n phÈm cña s¾t thÐp, ®Æt nÒn mãng th¾ng lîi
cho lo¹i «t« lo¹i A s¾p söa ®-a ra.

Th¸ng 5 - 1927 Ford ®ét ngét tuyªn bè ngõng toµn bé nhµ m¸y s¶n xuÊt
lo¹i xe T, ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn ngõng s¶n xuÊt x-ëng xe míi trong 24
n¨m kÓ tõ ngµy thµnh lËp C«ng ty, nh÷ng xe b¸n trªn thÞ tr-êng ®Òu lµ
xe tån ®äng.

Tin tøc võa ®-a ra, c¶ thÕ giíi kinh ng¹c, b¾t ®Çu ®o¸n mß. Ngoµi mÊy
c¸n bé chñ chèt ra, ch¼ng mét ai râ Ford cã tÝnh to¸n g×. §iÒu lµm cho
ng-êi ta thÊy l¹ lµ sau khi nhµ m¸y ngõng s¶n xuÊt, nh©n viªn C«ng ty
kh«ng nghØ viÖc, hµng ngµy vÉn ®i lµm. T×nh tr¹ng nµy lµm cho giíi b¸o
chÝ ®Ó ý, trªn b¸o th-êng ®¨ng nh÷ng tin cã liªn quan ®Õn Ford, t¹o
dùng nªn lßng hiÕu kú cña mäi ng-êi.

Sau ®ã 2 th¸ng, cuèi cïng Ford tiÕt lé, lo¹i xe A míi sÏ tung ra thÞ
tr-êng vµo th¸ng 12. §iÒu nµy cßn g©y chÊn ®éng so víi viÖc tuyªn bè
nhµ m¸y ngõng s¶n xuÊt.

Cuèi n¨m, lo¹i xe A nh•n hiÖu Ford mµu s¾c ®Ñp, trang nh•, tiÖn lîi
cuèi cïng ®• tu«n ra thÞ tr-êng trong s÷ chê ®îi mái cæ cða mäi ng-êi,
qu¶ nhiªn b¸n ch¹y ch-a tõng thÊy. Nã t¹o nªn côc ®iÖn huy hoµng cÊt
c¸nh lÇn thø hai cña C«ng ty.

Do khai th¸c lo¹i xe T, C«ng ty Ford tõ l©u ®• cã vÞ trÝ trong nÓn
c«ng nghiÖp xe h¬i cña Mü. LÇn nµy ®èi mÆt tr-íc nh÷ng th¸ch thøc ®-a
ra vò khÝ mµu s¾c, ngo¹i h×nh cña C«ng ty, Ford kh«ng øng chiÕn mµ
nghØ ng¬i d-ìng søc, ph¸t huy së tr-êng, thu hÑp së ®o¶n, n¾m ch¾c
kh©u chÊt l-îng, gi¸ c¶, khi ®• chÝn muåi th× cho ®èi thð tõ m¹nh
chuyÓn thµnh yÕu, tõ lîi thÕ chuyÓn thµnh bÊt lîi.


1. V× sao lóc ®Çu trong khi c«ng ty s¶n xuÊt «t« kh¸c lÊy mµu s¾c sÆc
sì cña s¶n phÈm ®Ó thu hót kh¸ch hµng th× C«ng ty Ford vÉn duy tr× mµu
®en truyÒn thèng cho s¶n phÈm cña m×nh ?

2. Trong t×nh huèng qu¶n lý trªn, C«ng ty Ford ®• ¸p dóng chiÕn l-îc
kinh doanh gi?

3. H•y ph©n tÝch çc yÕu tè then chèt ®¶m b¶o thµnh c«ng trong chiÕn
l-îc cña Ford ë t×nh huèng qu¶n lý trªn!

4. Liªn hÖ ë n-íc ta - liªn doanh «t« Ford ViÖt Nam cã ¸p dông
chiÕn l-îc kinh doanh t-¬ng tù nh- trªn kh«ng? LiÖu Ford ViÖt Nam cã
thÓ thµnh c«ng hay kh«ng?

T×nh huèng 8: M¹o hiÓm nh-ng kh«ng liÒu m¹ng

§Ó n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, C«ng ty KÝnh §¸p CÇu ®Çu t- mét
d©y truyÒn hiÖn ®¹i cña §øc, s¶n xuÊt kinh doanh an toµn, c«ng suÊt
tíi 240.000 m2/ n¨m. Khái nãi kÝnh míi h¬n h¼n kÝnh th-êng: ®é bÒn va
®Ëp gÊp 4 -5 lÇn, chÞu chªnh lÖch nhiÖt ®é ®Õn 4700C. §Æt c¹nh kÝnh
ngo¹i, kÝnh §¸p Cçu mét phÇn còng kh«ng chÞu kÐm c¹nh mµ gi¸ th× rÎ
h¬n rÊt nhiÒu lÇn.

§¬n cö: KÝnh ch¾n giã IFA gi¸ 600 ngh×n ®ång / tÊm, §¸p CÇu 180 ngh×n
®ång / tÊm, kÝnh ch¾n giã xe YAZ t¶i 2,1 triÖu th× §¸p CÇu chØ lµ 400
ngh×n ®ång. ¢y vËy mµ suèt thêi gian dµi kÝnh §¸p CÇu vÉn…con nhÖn
ch¨ng t¬, bôi phñ mê. ¤ng gi¸m ®èc §¸p CÇu quyÕt ®Þnh ®i mét n-íc cê
hiÑm: Kh¸ch ®Æt tÊm kÝnh gi¸…100 ngh×n ®ång, «ng còng nhËn! Hîp ®ång
võa r¸o m÷c, «ng ®• bá ra c¶ 10 triÖu ®ång lµm khu«n, ®-êng hép thæi.
§ã lµ ch-a kÓ ®Õn l-¬ng c«ng nh©n, khÊu hao vµ bao nhiªu chi phÝ kh¸c.
Chi li ra th× ph¶i bá ra c¶ chôc triÖu ®Ó s¶n xuÊt mét s¶n phÈm thu vÒ
vÎn vÑn…100 ngh×n ®ång. Nh-ng ®õng t-ëng lµ liÓu m¹ng, “bÞt mòi nh¶y
xuèng n-ìc”! B©y giê C«ng ty ®• cã trong tay 25 bé khu«n mÉu, lo¹i nµo
còng cã, tõ çc lo¹i khu«n dïng cho «t«, tµu háa cho ®Õn ®å gia dông
vµ çc khu«n cho çc c«ng tr×nh x©y dùng.

S÷ m¹o hiÑm ®• ®-îc bï ®¾p: KÝnh §¸p CÇu hiÖn ®• “¨n kh¸ch” trªn thÞ
tr-êng c¶ ba miÒn ViÖt Nam. Ng-êi tiªu dïng n-ím n-îp ®Õn kÝnh §¸p CÇu
ngµy cµng ®«ng. Giê th× §¸p CÇu chØ lo s¶n xuÊt cho nhiÓu mµ…ngåi b¸n.
NÕu ai l-u t©m ®Õn sù -u viÖt cña kÝnh an toµn th× ph¶i t×m ®Õn kÝnh
§¸p CÇu, hä ®• tiÕt kiÖm ®-îc hµng tr¨m ngh×n, thËm chÝ hµng triÖu
®ång.

Ch©n lý kinh doanh ®¬n gi¶n, nh-ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng t×m ra.


1.H•y ph©n tÝch møc ®é m¹o hiÑm cða «ng gi¸m ®èc C«ng ty KÝnh §¸p CÇu
khi quyÕt ®Þnh ký vµ thùc hiÖn hîp ®ång 100 ngh×n ®ång? ¤ng gi¸m ®èc
cã biÕt vÒ nh÷ng m¹o hiÓm rñi ro ®ã kh«ng?

2. VÞ thÕ c¹nh tranh cða kÝnh §¸p CÇu sau “nh÷ng quyÕt ®Þnh m¹o hiÑm”
cña «ng gi¸m ®èc?

3. H•y ®¸nh gi¸ vai trß cða nhµ qu¶n lý ®èi vìi s÷ thµnh b¹i cða
doanh nghiÖp.

T×nh huèng 9: Ra quyÕt ®Þnh ®©u cã dÔ

TËp ®oµn Th¨ng Long cã mét XÝ nghiÖp thµnh viªn §«ng Quan ®-îc l¾p
®Æt 1 hÖ thèng thiÕt bÞ míi, nÕu sau khi ch¹y hoµn h¶o th× mét th¸ng
sÏ cho 1000 s¶n phÈm, nh-ng v× xÝ nghiÖp míi l¾p ®Æt ®ang ch¹y thö m¸y
(rµ tr¬n) nªn chØ cho mçi th¸ng 800 s¶n phÈm. Ban qu¶n lý cña tËp ®oµn
Th¨ng Long ra ®iÒu kiÖn nÕu gi¸m ®èc §«ng Quan kh«ng ®¶m b¶o cung cÊp
cho tËp ®oµn 1000 s¶n phÈm mçi th¸ng sÏ bÞ c¸ch chøc.


1. Ban qu¶n lý tËp ®oµn Th¨ng Long ®• ph¹m sai lÇm g× khi ra quyÕt
®Þnh?

2. NÕu lµ gi¸m ®èc xÝ nghiÖp §«ng Quan th× anh (chÞ) sÏ cã quyÕt ®Þnh
ra sao?

T×nh huèng 10: T×m ng-êi cung cÊp hµng

Kim Ch©u lµ mét h•ng s¶n xuÊt bµn ghÕ t¹i mét thµnh phè tr÷c thuéc
tØnh.

Th¸ng 12-1994, ng-êi chuyªn m«n lo vÓ viÖc tiÖp liÖu cho h•ng lµ «ng
Lý dù tÝnh nhu cÇu cña hang vÒ nh÷ng thanh gç dµi ®Ó lµm ch©n ghÕ sÏ
vµo kho¶ng 50.000 thanh trong ba th¸ng tíi.

N¨m nhµ cung cÊp gç ®• cho biÕt gi¸ cða hä. HiÖn gi¸ thÊp nhÊt lµ cða
C«ng ty Cam Toµn ë mét tØnh l©n cËn vµ cña Nam Giao - mét c«ng ty ë
cïng thµnh phè víi Kim Ch©u. Cam Toµn chÞu cung cÊp gç víi gi¸ lµ
10.500 ®ång / m tiªu chuÈn vµ Nam Giao lµ 10.000 ®ång / m.

Nhu cÇu 50.000 m gç tronh 3 th¸ng ®ßi hái ng-êi cung cÊp ph¶i chë 4
hay 5 xe mçi tuÇn ®Õn Kim Ch©u. Mçi xe th-êng chØ t¶i ®-îc tõ 800 m
®Õn 1.000 m gç. X-ëng Kim Ch©u chØ tån kho gç lµm ghÕ ®ñ dïng cho tõ
mét ®Õn hai tuÇn.

Sau khi nhËn ®-îc gi¸ ®Êu thÇu, «ng Lý b¸o cho Cam Toµn biÕt gi¸ cña
hä lµ cao, «ng chð Cam Toµn tr¶ lêi r»ng h•ng cða «ng ®ang b¸n lç vìi
gi¸ 10.500 ®ång / m vµ nÕu h¹ gi¸ xuèng 10.000 ®ång / m th× «ng sÏ
®ãng cöa hµng h¬n lµ ph¶i b¸n víi gi¸ thÊp nh- vËy.

C«ng ty Kim Ch©u ®• mua vµo kho¶ng 70% nhu cÇu gç ®Ñ lµm ghÕ t¹i h•ng
Cam Toµn tõ 10 n¨m nay. Gi¸ c¶ cña Cam Toµn bao giê còng gi¶m h¬n so
víi çc chç kh¸c, kÓ c¶ Nam Giao vµ ch-a bao giê v-ît qu¸ møc 11.000
®ång / m. NhiÒu khi Kim Ch©u cÇn gÊp mét sè gç nµo ®ã th× Cam Toµn
còng s½n sµng giµnh quyÒn -u tiªn cung cÊp cho Kim Ch©u, vµ cã khi v×
vËy mµ Cam Toµn ph¶i cho c«ng nh©n lµm viÖc c¶ ban ®ªm ®Ó cho kÞp göi
gç ®óng kú h¹n, kÓ c¶ khi gi¸ c¶ thÞ tr-êng cã ®ét biÕn Cam Toµn còng
kh«ng ®Æt vÊn ®Ò t¨ng gi¸.

Chð h•ng Cam Toµn lµ «ng NghÞ cã lÏ ®• cho «ng Lý biÕt tr-ìc vÓ t×nh
h×nh gi¸ c¶ vµ vÒ thÞ tr-êng gç. ¤ng Lý vÉn nghe theo tin tøc ®ã v×
biÕt r»ng «ng NghÞ lµ ng-êi am hiÓu thÞ tr-êng h¬n «ng. V¶ l¹i, tin
cña «ng NghÞ bao giê còng x¸c ®¸ng. Tuy cã x¶y ra mét vµi tr-êng hîp
nhÇm lÉn, «ng Lý kh«ng tin r»ng Cam Toµn ®• cè t×nh lîi dóng s÷ tin
cËy cña «ng ®Ó lõa g¹t trong viÖc mua gç.

¤ng Lý cho r»ng phÈm chÊt gç cña Cam Toµn cung cÊp rÊt tèt, nh-ng «ng
còng cã kinh nghiÖm gç cña Nam Giao thËt lµ h¶o h¹ng.

H•ng nam Giao ë cïng thµnh phè, cung cÊp nhanh chãng h¬n Cam Toµn. Kim
Ch©u Ýt khi giao dÞch víi Nam Giao vµ sè l-îng bu«n b¸n gi÷a hai bªn
tõ x-a ®Õn nay vÉn kh«ng cã g× ®¸ng kÓ. Trong n¨m 1992 vµ ®Çu n¨m
1993, Nam Giao ®• t¨ng rÊt cao so vìi Cam Toµn. Tuy cã t¨ng gi¸ cao
nh-ng «ng Lý vÉn khã kh¨n trong viÖc thóc giôc Nam Giao giao hµng mau
lÑ nh- Cam Toµn. Cuèi n¨m 1993 viÖc giao hµng mau lÑ kh«ng cßn thµnh
vÊn ®Ò n÷a v× nhu cÇu ghÕ ®ang h¹ xuèng vµ nhµ cung cÊp nµo còng giao
hµng ®óng hÑn c¶. ¤ng Lý ®-îc «ng NghÞ cho hay r»ng sang n¨m thÞ
tr-êng ghÕ cã thÓ bµnh tr-íng trë l¹i vµ ®Õn mïa xu©n n¨m 1995 gi¸ c¶
cða h•ng Cam Toµn sÏ kh«ng cao h¬n gi¸ c¶ cða çc n¬i kh¸c.


1. §Æt m×nh lÇn l-ît vµo vÞ trÝ cØa gi¸m ®èc C«ng ty Kim Ch©u, gi¸m
®èc C«ng ty Cam Toµn vµ gi¸m ®èc C«ng ty Nam Giao, h•y t÷ ®Ó ra çc
gi¶ thuyÕt vµ ra çc quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt.

2. Trong qu¸ tr×nh c©n nh¾c ®Ó gi¶i quyÕt vµ çc quyÕt ®Þnh b¹n hµng,
gi¸m ®èc Kim Ch©u cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò g×? V× sao?

3. Th«ng qua t×nh huèng nµy, b¹n h•y ph©n tÝch ¶nh h-ëng cða çc yÕu
tè thuéc m«i tr-êng kinh doanh ®Æc thï ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.

T×nh huèng 11: Mét çch tiÕp thÞ ®éc ®¸o

Keo d¸n lµ mét mÆt hµng rÊt th«ng dông vµ cÇn thiÕt trong ®êi sèng
còng nh- trong c«ng nghiÖp. Mét trong nh÷ng ®Æc ®Øªm quan träng cña
keo d¸n lµ ®é b¸m dÝnh cña hai vËt thÓ (cïng lo¹i hoÆc kh¸c lo¹i) ®-îc
d¸n vµo nhau. §é b¸m dÝnh cµng lín th× t¸c dông d¸n cña keo cµng cao.
C«ng ty Quý Ch©u võa s¶n xuÊt ®-îc lo¹i keo d¸n míi tèt h¬n lo¹i cò.
§Ñ qu¸ng ço cho mÆt hµng mìi nµy c«ng ty ®• ®-a ra 1 mÑo: T¹i phÝa
ngoµi bøc t-êng øng víi cöa ra vµo cña cöa hµng trªn tÇng 3, Gi¸m ®èc
c«ng ty Quý Ch©u cho ng-êi dïng s¶n phÈm míi (keo d¸n) ®Ó d¸n lËp l¾c
vµng 4 sè 9 vµ tuyªn bè: Ai dïng tay lÊy ®-îc chiÕc lËp l¾c nµy (gi¸
5,4 triÖu ®ång) ra khái t-êng th× ng-êi ®ã sÏ ®-îc toµn quyÒn sö dông
chiÕc lËp l¾c ®ã. Sau khi nghe gi¸m ®èc c«ng ty tuyªn bè nh- vËy ®• cã
rÊt nhiÒu ng-êi kÐo ®Õn cöa hµng ®Ó thö vËn may. Trong suèt 1 tuÇn lÔ
ch-a cã ai may m¾n ®-îc së h÷u chiÕc lËp l¾c vµng nh-ng c«ng ty ®• b¸n
®-îc rÊt nhiÒu keo d¸n míi.


Dùa vµo ®©u gÝam ®èc c«ng ty Quý Ch©u ®-a ra çch tiÕp thÞ nµy? T¸c
dông tÝch cùc cña nã ®Õn ®©u, h¹n chÕ cña nã thÕ nµo?

Tµi liÖu tham kh¶o

1. ChiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp: PGS. PTS NguyÔn
Thµnh §é (chñ biªn). NXB Gi¸o dôc 1999.

2. Ng« §×nh Giao (chñ biªn): C«ng nghÖ qu¶n trÞ kinh doanh. NXB Gi¸o
dôc 1997

3. ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung -¬ng: T- duy cña nhµ qu¶n lý
chiÕn l-îc1990

4. Ph-¬ng Hµ: NghÖ thuËt ®iÒu hµnh doanh nghiÖp võa vµ nhá. NXB Thµnh
phè Hå ChÝ Minh 1996

5. Trung t©m th«ng tin, Uû ban khoa häc nhµ n-íc: ChiÕn l-îc kinh
doanh 1990a

Ch-¬ng 2
Chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh
Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña ch-¬ng
Sau khi nghiªn cøu vµ häc tËp xong ch-¬ng
nµy, çc em Sinh viªn cã thÓ:
 trong çc tæ chøc
 HiÓu vµ biÕt çch ho¹ch ®Þnh trong çc tæ
chøc
 NhËn thøc ®-îc nh÷ng nh©n tè chñ yÕu t¸c
®éng tíi c«ng t¸c x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch
tõ ®ã cã çc çch xö lý thÝch hîp ®Ó n©ng cao
chÊt l-îng cña ho¹t ®éng trong tæ chøc.
LËp kÕ ho¹ch lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña mäi qu¸
tr×nh qu¶n trÞ, bëi lÏ nã g¾n liÒn víi viÖc
lùa chän môc tiªu vµ ch-¬ng tr×nh hµnh ®éng
trong t-¬ng lai. LËp kÕ ho¹ch còng lµ chøc
n¨ng c¬ b¶n cña tÊt c¶ çc nhµ qu¶n trÞ ë mäi
cÊp trong doanh nghiÖp, v× dùa vµo nã mµ çc
nhµ qu¶n trÞ míi x¸c ®Þnh ®-îc çc chøc n¨ng
cßn l¹i kh¸c nh»m b¶o ®¶m ®¹t ®-îc çc môc
tiªu ®· ®Æt ra.
2.1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña ho¹ch ®Þnh
2.1.1. Kh¸i niÖm
Ho¹ch ®Þnh lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh nh÷ng môc
tiªu cña tæ chøc vµ ph-¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó
®¹t ®-îc nh÷ng môc tiªu ®ã. Nãi çch kh¸c,
ho¹ch ®Þnh lµ “quyÕt ®Þnh xem ph¶i lµm çi
g×, lµm nh- thÕ nµo, khi nµo lµm vµ ai lµm
çi ®ã”
Nh- vËy, ho¹ch ®Þnh chÝnh lµ ph-¬ng thøc
xö lý vµ gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò mét çch cã kÕ

In

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (7)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to In

Similar to In (20)

In