2. Çoklu Zeka Kuramı
Hovvard Gardner tarafından 1983 yılında yayınlanan ve büyük yankılar
uyandıran Frames of Mind (Düşüncenin Çerçeveleri) ile başlayan ve aynı
yazarın, 1993 yılında yayınladığı Multiple Intelligences (Çoklu Zeka) ile
doruğa ulaşan ve eğitimcilerin dikkatini çekerek hızla yayılan bu kuram,
zeka ile ilgili geleneksel düşünceleri temelden değiştirmeyi başararak,
geleneksel eğitim sisteminin saltanatına son vermeye yönelik pek çok
projenin de hayata geçirilmesine sebep olmuştur.
5. Mantıksal ve matematiksel zekâ
Mantıksal/matematiksel zekâ
benzer yönleri arama zekâsıdır.
Matematiği kullanmaya (böylece
benzer nesne arayışımıza)
gelişimimiz içinde çok erken
zamanlarda başlarız.
Mantıksal/matematiksel zekânın
ilk gelişim aşaması çevremizdeki
gerçek fiziksel dünyada bulunan
somut nesneleri kullanmamız ve
onlarla oynamamızdır.
6. Mantıksal ve matematiksel zekâ
Zihinden işlemleri kolayca yapar
Güçlü bir muhakemesi vardır
Kategorileri, ilişkileri fark eder, açıklar
Bilgiler arasında bağlantılar kurar
Rakamlarla ilgili işlemler yapmaktan
hoşlanır
Matematik oyunlarından zevk alır
Satranç ve dama gibi oyunlardan
zevk alır
Soyut ve kavramsal düşünebilir
Sebep sonuç ilişkilerinden kolayca
anlar
7. Mantıksal ve matematiksel zekâ
Mantıksal matematiksel zekâ sayılar ve ilişkilerle düşünmeyi içerir. bir
problem hakkında düşünme, problem çözme, durumları ve nesneleri analiz
etme soyut semboller kullanma mantıksal ardışıklıkları keşfetme ve kullanma,
sebep sonuç ilişkilerini anlamı eğer ….. o zaman …… tipi ilişkileri kavrama bu
zekânın başlıca işlevleri arasındadır.
Mantıksal matematiksel zekâ somut nesne olmaksızın kavramsal bir şekilde
düşünme yeteneğidir. Bu yetenek son derece karmaşık kuramsal bilgilerin
üretilmesinde ya da markette verdiğimiz 10 liranın üzerinin
hesaplanmasında kullanılabilir
8. Mantıksal ve matematiksel zekâ
Tahminde bulunma eleştirel
düşünme zıtlıkları keşfetme
mantıksal gerçekler üretme
sınıflama sıralama kategorize
etme mantıksal matematiksel
zekânın rutin işlevleri arasında yer
alır.
9. Mantıksal ve matematiksel zekâ
Anne baba ve öğretmenlerin mantıksal matematiksel zekâ ve işlevlerini dört
işlem yapmak veya matematik problemleri çözmek gibi dar bir alana
hapsettikleri görüyoruz.
Oysa bu zekâ insan ilişkilerindeki çatışmaların çözülmesi, psikolojik sorunlarla
baş etme, mutlu olma, iş başarısı, doğru seçim yapma, eleştirel düşünme
gibi birçok hayatı konuda etkilidir. Çocuklarımızın başarılı olması ne
demektir? Bununla gerçekten kastettiğimiz şey nedir? Yetişkinler olarak bu
soruların cevaplarını vermek durumundayız.
10. Mantıksal ve matematiksel zekâ
Her zekâ alanında olduğu gibi bu alanda da yapılabilecek muhtemel
etkinliklerin listesi aşağıda sunulmuştur sizde bu etkinliklere eklemler
yapılabilirsiniz.
Beyin fırtınası yapılabilir.
Benzerlikler ve farklılıklar bulunur.
Şifre çözülür.
Olaylar sıraya konulur.
Sayı oyunları oynanır.
Bilgisayar yazılımları kullanılır.
11. Mantıksal ve matematiksel zekâ
etkinlikleri
Boş bir kâğıda iki sütunlu bir tablo yapın. İlk sütuna "Düşünme Modelleri"
ikinci sütuna ise "Durumlar" adını verin. Birkaç gün boyunca normal günlük
çalışmalarınız sırasında kullandığınız farklı mantıksal düşünme modellerini ve
bu modelleri genelde hangi durumlarda kullandığınızı yazın; örneğin
"öncelikleri belirleme modeli", "sınıflandırma modeli", "tahmin etme modeli",
"sorun çözme modeli", "seçenekleri gözden geçirme modeli" ve benzeri gibi.
Hafta boyunca bir sorunu giderdiğinizde, zor bir işin üstesinden geldiğinizde
ya da beklenmedik bir başarı sağladığınızda bir an durup izlediğiniz adımları
not edin. Hafta sonunda listenize bakıp sorun çözme modelinizi özetleyip
özetleyemediğinize bir bakın. Şimdi süreç içindeki her bir adımı 1 ile 4
arasındaki bir sayıyla değerlendirin: 1, "çok etkili", 2, "genellikle işe yarar", 3,
"ödül kazandıracak bir
13. Görsel – Uzamsal Zekâ
Görsel zeka insan beyninin ilk dili
olduğu söylenebilir. Beyin
doğuştan itibaren görüntülerle ve
resimlerle düşünür, hatta onları
sözcüklerle ilişkilendirmeden bile
önce. Görsel zeka gördüğümüz
her şeyle ilgilenir; hayal
edebildiğimiz her türlü şekil, desen
ve tasarımlar (düzenli ya da
düzensiz), somut ya da soyut
görüntüler ve renklerin ve
dokuların tüm yelpazesi.
14. Görsel – Uzamsal Zekâ
Harita tablo ve diyagramları kolay okur.
Arkadaşlarına oranla daha çok hayal kurar.
Resim sanat etkinliklerinin hoşlanır.
Yaşına oranla daha iyi şekil çizer.
Görsel resimleri tercih eder.
Bulmaca çözmekten hoşlanır.
Resimlerden daha fazla öğrenirler.
Kitap ve defterlerini çizer.
Nesneleri yerini bilir
15. Görsel – Uzamsal Zekâ
Gardner, görsel - uzamsal zekânın
alanının ana elemanları olarak üç
yetenek ileri sürer bu yetenekler
şunlardır:
1. Nesneleri doğru bir şekilde
algılamak.
2. Bir nesneyi uzayda hareket ediyor
gibi hayal ederek ya da bir başka
birinin perspektifinden
resimleyerek yönlendirmek.
3. Birinin algılarını iki ya da üç
boyutlu somut örnekler halinde
transfer etmek.
16. Görsel – Uzamsal Zekâ
Bu zekâ alanı sadece sanatçıların sahip olduğu bir zekâ
alanı değildir. Harita okumaya, bir odayı düzenlemeye, bir
eşyayı nereye koyduğunu hatırlamaya, bir adresi bulmaya,
bir başkasının beden dilini yorumlamaya, bir taslak
çıkarmaya ya da kendini sözel olmayan bir şekilde ifade
etme yarar.
Bu zekâ alanını sadece nesnelere görsel uzamsal olarak
kavrama yeteneği ile sınırlı değildir. Kör bir insan yüksek
düzeyde görsel uzamsal zekâya sahip olabilir. Bu alanını
ana elemanı zihinsel imajlar yaratma yeteneğidir. İmajlar
şeklinde düşünme yeteneğine sahip olma diğer zekâ
alanlarını da geliştirir hayal gücü yeteneği bireylerin
eğitimsel kariyerini doğrudan etkilemektedir.
17. Görsel – Uzamsal Zekâ
Üniversite, fen lisesi, Anadolu lisesi, sınavlarını görsel öğrenicilerin kazanma
olasılığı daha yüksektir. Çünkü görseller görüntülerle düşünme resimsel
okuma gelecek kestirme gibi özelliklere sahiptir.
Günümüzde öğrenciler TV, bilgisayar, video, playstation gibi görsel araçlarla
çok yoğun karşılaşmaktadırlar. Ancak okul ortamında öğrenciler işitsel bir
zemine çekilmektedir bu durum konsantrasyon ve dikkat konusunda ciddi
sorunlara yar açmaktadır.
Öğrenciler son derece hızlı akan görsel uyarıcılara alıştıkları için derslerde
benzer uyarıcıları beklemektedir. Yeterli uyarıcı alamadıklarında problem
davranışlar gösterebilmektedirler.
18. Görsel – Uzamsal Zekâ
Görsel zekânın gelişebilmesi için
muhakkak surette pahalı araç
gereçlere ihtiyaç yoktur araç
gerecin sınırlı olduğu ortamlarda
da görsel uyarıcılar verilebilir
örneğin sınıfta dersini sunan bir
öğretmen “27+32=?” ifadesini
aynen okuyarak öğrencilere
aktarırsa ve işitsel bir uyarı vermiş
olur.
Ancak bunun yerine “şu sayıyla
bunu topladığımızda kaç yapar”
derse görsel işitsel bir uyarı vermiş
olur.
19. Görsel – Uzamsal Zekâ
Sınavları yüksek puanlarla kazanan öğrenciler bilgileri belleklerine görsel
kodlayanlar olduğuna göre öğretmenlerin görsel kodlama stratejilerine
önem vermesi gerekir. Beyin hayal edilen zihinsel imgelere anında karşılık
verir.
Dünya çapında birçok sporcu ve artist, fiziksel antrenmanlarını artırmak için
hayallerinde tekrar tekrar atlarlar ya da rolünü oynarlar. Bu tür çok sayıda
sınıf içi görsel stratejiler bulunmaktadır.
20. Görsel – Uzamsal Zekâ
Görsel stratejiler çoklu zekâ kuramını
sınıfta kullanmak için son derece
değerli araçlardır. Çünkü bu tür
etkinlikler 8 zekâ alanını zaten
içermektedir. Uzamsal ve görsel
imgeler problem çözmede genellikle
anahtar olarak kullanılırlar.
Bunun başlıca örnekleri arasında
kimyager Kekule tarafından keşfedilen
benzen yüzüğü, Watson ve Crick
tarafından keşfedilen DNA
molekülünün yapısı sayılabilir.
“Bir resim bin kelimeden daha
değerlidir” sözü öğretimin etkili kılınması
için de geçerlidir.
21. Görsel – Uzamsal Zekâ
Görsel uzamsal zekâ uyarmak için kullanabilecek bazı etkinlikler aşağıda
verilmiştir.