1. Бие даалтаар
унших материал #7
{ Шүдний технологийн 2-р дамжааны
оюутнуудад зориулав
Бэлтгэсэн: Д. Одонтуяа DDS, MSc

2. Нүүрний булчингууд
 Зажлуурын булчин
 Сэтгэл хөдлөлийн булчин

3. Зажлуурын булчин
 ¯¿íä á¿òýö (á¿ãäýýð ýð¿¿íä áýõëýãäýí ò¿¿íèéã õºäºëãºíº),
¿éë àæèëëàãàà (ýð¿¿íèé õºäºë㺺í, áàéðøëûã òîäîðõîéëíî),
ãàðàë ¿¿ñëèéí õóâüä (ýä á¿ãä çàëàìãàéí1-ð íóìààñ ãàðàëòàé)
íýãäñýн 4 áóë÷èí õàìààðíà.
 m. masseter Çàæлóóðûí áóë÷èí
Øàíààíû íóìûí äîîä èðìýãýýñ ýõëýí ýð¿¿íèé ñàëààíû ãàäíà õýñýãò
áàéõ tuberositas masseterica -ä áýõëýãäýíý. Ýð¿¿ã äýýø íü ºðãºí
àìûã õàìõèõ ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý.
 m. temporalis ×àìàðõàéí áóë÷èí
×àìàðõàéí õîíõîðîîñ äýâ¿¿ð õýëáýðòýéãýýð ýõëýí ýð¿¿íèé
processus coronoideus-ä áýõëýãäýíý. Ýð¿¿ã ºðãºæ àì õàìõèõ
òºäèéã¿é ò¿¿íèé àðûí øèðõýã¿¿ä ýð¿¿ã àðàãø íü õºäºëãºíº.

4.  m. pterygoideus lateralis Ãàäíà äàëàâ÷ áóë÷èí
Ñóóðü ÿñíû èõ äàëàâ÷èéí äîîä ãàäàðãà áîëîí äàëàâ÷
төст ñýðòýíãýýñ ýõëýí ¿åíèé ñýðòýíãèéí õ¿ç¿¿â÷
õýñýã ¿åíèé óóò, ¿åíèé äèñêýíä áýõëýãäíý. Ýð¿¿ã
óðàãø õºäºëãºíº.
 m. pterygoideus medialis Äîòîð äàëàâ÷ áóë÷èí
Äàëàâ÷ төст ñýðòýíãèéí fossa pterygoidea-ààñ ýõëýí
ýð¿¿íèé áóëàíãèéí äîòîð òàëä m.masseter-òàé
õàðàëäàà áýõëýãäíý. Ýð¿¿ø ºðãºõ àì õàìõèõ
¿¿ðýãòýé.

6. Сэтгэл хөдлөлийн булчин
 Ñýòãýë õºäëºëèéí áóë÷èíãóóä íü àðàã ÿñíû
áóë÷èíãóóä øèã ÿñíààñ ÿñàíä áýõëýãääýãã¿é
áºãººä ýõëýë áà òºãñãºëººðºº àðüñàíä ýñâýë ñàëñò
á¿ðõýâ÷èíä áýõëýãäýõ òóë àðüñíû õºäºë㺺íèé
¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý. Ýäãýýð áóë÷èíãóóäàä хальс
áàéäàãã¿é. Áóë÷èí ñóëðàõ ¿åä àðüс ººðèéí óÿí
õàòàí ÷àíàðààðàà àíõны áàéäàëäàà îðäîã òóë
ñóëðóóëàã÷ ýñðýã ¿éëäýëòýé áóë÷èíãóóä íü àðàã
ÿñíû áóë÷èíã áîäâîë ¿¿ðýã áàãàòàé áàéäàã.

7.  Ñýòãýë õºäëºëèéí áóë÷èíãóóä íü íèìãýí
íàðèéõàí áàãö ¿¿ñãýõ áºãººä
àì, õàìàð, í¿ä, ÷èõíèé ýðãýí òîéðîíä äàðààëæ
áàéðëàí ýäãýýð ýðõòýí¿¿äèéã
ºðãºñãºõ/өргөх, íàðèéñãàõ/буулгах ¿¿ðýã
ã¿éöýòãýíý. Íàðèéñãàõ (ñôèíêòåð)
áóë÷èíãóóä íü öàãèðàã õýëáýðòýé
áàéðладаг ба тэдгээрийн àãøèëòààð ÿíç
á¿ðèéí íóãàëàà àòèðàà ¿¿ñýí í¿¿ðíèé òºðõ
ººð÷ëºãääºã òóë ñýòãýë õºäëºëèéí áóë÷èí
õýìýýí íýðëýñýí.

9. Нүд тойрсон булчингууд
 m. procerus
Èõýìñýãëýëèéí áóë÷èí õàìðûí íóðóу ÿñ áîëîí m.nasalis-с ýõëýõ
áºãººä öîõíû àðüñàíä òºãñºí äóõíû áóë÷èíòàé õîëáîãäоíî.
 m.orbicularis oculi Í¿äíèé öàãèðàã áóë÷èí
Í¿äíèé ýðãýí òîéðîíä áàéðëàõ áºãººä çàõûí õýñýã pars orbitalis íü
óõàðõàéí èðìýãýýð, äîòîð õýñýã pars palpebrаlis íü çîâõèíä
áàéðлаíà. Ò¿¿íèé ãóðàâäàã÷ æèæèã õýñýã pars lacrimalis íü
íóëèìñíû õ¿¿äèéä áàéðëàí ò¿¿íèéã ºðãºñãºæ pars palpebralis -íü
çîâõèéã àíèóëíà. Óõàðõàéí õýñýã pars îrbitalis-ûã õ¿÷òýé àãøèõ
¿åä í¿ä îíèéíî.
 m.corrugator supercillii Õºìñºã àòèðóóëàõ áóë÷èí
Õºìñãèéã õîîðîíä íü àòèðóóëàí õºìñºãíèé õîîðîíä áîñîî àòèðàà
¿¿ñãýíý.

10. Ам тойрсон булчингууд
 m.levator labii superioris Äýýä óðóóëûã ºðãºã÷ áóë÷èí
Óõàðõàéí äîîðõ èðìýãýýñ ýõëýí õàìàð óðóóëûí íóãàëààñíû
àðüñàíä òºãñºíº.
 m.zygomaticus minor Øàíààíû áàãà áóë÷èí
Øàíàà ÿñíààñ ýõëýí õàìàð óðóóëûí íóãàëààíä òºãñºíº. Àãøèõ ¿åä
õàìàð óðóóëûí íóãàëàà ã¿íçãèéðíý.
 m.zygomaticus major Øàíààíû èõ áóë÷èí
Øàíààíû ÿñíû facies lateralis õýñãýýñ ýõëýí íýã õýñýã íü àìíû
áóëàí, íºãºº õýñýã íü äýýä óðóóëä òºãñºíº. Ýíý áóë÷èíã àãøèõ ¿åä
àìíû áóëàí äýýøýý ãàäíà òèéøýý áîëîí õàìàð óðóóëûí íóãàëàà
ã¿íçãèéðíý.
 m.risorius èíýýìñýãëýëèéí áóë÷èí
Ýíý íü àìíû áóëàíä áàéõ æèæèã áóë÷èíãèéí áàãö áºãººä èõýíõ
õ¿íä áàéäàãã¿é. Èíýýìñýãëýõ ¿åä àãøèí õàöàðò æèæèãõýí
õîíõîðõîé ¿¿ñíý.

12.  m.depressor anguli oris Àìíû áóëàíã áóóëãàã÷ áóë÷èí
Ýð¿¿íèé äîîä èðìýãò tuberculum mentale-èéí ãàäíà
òàëààñ ýõëýõ áºãººä àìíû áóëàí, äýýä óðóóëûí àðüñàíä
áýõëýãäýíý. Àãøèõ ¿åä àìíû áóëàí äîîø óíæèí, õàìàð
óðóóëûí íóãàëàà òýíèéí í¿¿ð ãóíèãòàé áàéäàëòàé áîëíî.
.m.levator anguli oris Àìíû áóëàíã ºðãºã÷ áóë÷èí
Fossa canina-ààñ ýõëýí àìíû áóëàíä òºãñºíº. Àìíû áóëàíã
äýýø ºðãºíº.
 m.depressor labii inferioris Äýýä óðóóëûã óíæóóëàã÷
áóë÷èí
Ýð¿¿íèé äîîä èðìýãýýñ ýõëýí äîîä óðóóëûí àðüñàíä
òºãñºíº. Óðóуëûã äîîø,ÿëèìã¿é ãàäíà òèéø òàòàõ áºãººä
ÿðâàéñàí òºðõ ¿¿ñãýíý.

13.  m.mentalis Îî÷èéí áóë÷èí
Äîîä ¿¿äýí ø¿äíèé áîëîí îîчíû juga alveolaria-ààñ ýõëýí
îî÷èéí àðüñàíä áýõëýãäýíý. Îî÷èéã äýýø íü ºðãºíº.
 m.buccinator Õàöðûí áóë÷èí
Àìíû õºíäèéí õàæóó талыг ¿¿ñãýíý. Ýíý íü õîíøîîð ýð¿¿íèé
ò¿¿øèí ñýðòýí, äàëàâ÷ òàãíàéí çààäëààñ ýõëýí àìíû
áóëàíãèéí àðüñ áîëîí ñàëñòàä áýõëýãäýíý. Ýíý áóë÷èíã
àãøèõ ¿åä ø¿ä èë ãàð÷ àì ÿðçàéíà.
 m.orbicularis oris Àìíû öàãèðàã áóë÷èí
Àìûí ýðãýí òîéðîíä íü õ¿ðýýëýí îðøèíî. Öàãèðàã áóë÷èíãèéí
çàõûí õýñýã àãøèõàä óðóóë óðàãø öîðâîéíî. Óðóóëûí
óëààí äîîð õýñýã íü àãøèõàä óðóóë æèìèéíý.

14. Эрүү, нүүр орчмын
булчирхайнууд
 Parotid gland- чихний ойролцоох шүлсний
булчирхай
 Submandibular gland- эрүүн доорх шүлсний
булчирхай
 Sublingual gland- хэлэн доорх шүлсний
булчирхай

16. Thanks for your attention!