คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH

1. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 1
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH
ปัจจุบันระบบจัดเก็บข้อมูลตามมาตรฐาน OAI-PMH ได้ถูกพัฒนาในหน่วยงานต่างๆ หลายหน่วยงาน
ไม่ว่าจะเป็นการจัดเก็บเอกสารดิจิทัลในรูปแบบ Digital Library หรือจดหมายเหตุดิจิทัล ในรูปแบบ Digital
Archives ระบบคลังเอกสารสถาบัน (IR: Instructional Repository) หรือคลังผลงานวิจัย ผลงานวิชาการ
(Research Repository) ทั้งนี้ฐานข้อมูลดังกล่าวมีจุดเด่นคือ สามารถเชื่อมโยงข้อมูลบรรณานุกรมได้ง่าย โดย
อาศัยซอฟต์แวร์ในกลุ่ม Harvester
ซอฟต์แวร์ในกลุ่ม Harvester ที่น่าใช้โปรแกรมหนึ่งก็คือ The Open Harvester Systems หรือ PKP OHS
ซึ่งเป็นระบบจัดทาดัชนีการสืบค้นจากเมทาดาทา ที่พัฒนาโดย Public Knowledge
รูปที่ 1
PKP OHS 2.x มีความสามารถ ดังนี้
 เก็บเกี่ยวข้อมูลเมทาดาทาผ่าน OAI-PMH โดยสนับสนุนชุดเมทาดาทาหลายชุด เช่น
unqualified DC, Dublin Core extension, MODS, MARCXML
 มีระบบสืบค้นที่ง่ายในการใช้งาน รวมทั้งการสืบค้นขั้นสูง

2. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 2
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
การติดตั้ง PKP OHS บน AppServ
เริ่มต้นจากดาวน์โหลด Source code ของ PKP OHS จากเว็บ http://pkp.sfu.ca/harvester_download เมื่อ
ได้ไฟล์ ohs-2.3.2.tar ให้ Unzip ไฟล์ดังกล่าวจะได้โฟลเดอร์ ohs-2.3.2 พร้อมข้อมูลดังนี้
รูปที่ 2
คัดลอกโฟลเดอร์ ohs-2.3.2 ไปไว้ที่ C:AppServwww จากนั้นเปลี่ยนชื่อโฟลเดอร์ให้เหมาะสม เช่น
one-search
เมื่อเตรียมโฟลเดอร์ต้นฉบับโปรแกรมแล้ว ก็จะเข้าสู่การสร้างฐานข้อมูล MySQL เพื่อรอรับข้อมูลจาก
PKP OHS โดยเข้าไปหน้าเว็บ PHPMyAdmin ด้วยคาสั่ง http://127.0.0.1/phpmyadmin/

3. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 3
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 3
เมื่อสร้างฐานข้อมูล MySQL แล้ว ก็เข้าสู่การติดตั้งโปรแกรม ด้วยคาสั่ง http://127.0.0.1/one-search/ จะ
ปรากฏส่วนการติดตั้ง ดังนี้
 Locale Settings
o Primary locale เลือก English
o Client character set เลือก Unicode (UTF-8)
o Connection character set เลือก Unicode (UTF-8)
o Database character set เลือก Unicode (UTF-8)
 Security Settings
o Password encryption algorithm เลือก MD5
 Administrator Account
o Username ป้อนบัญชีผู้ดูแลเว็บ
o Password ป้ อนรหัสผ่าน
o Repeat Password ป้ อนรหัสผ่านซ้าอีกครั้ง
o Email ป้อนอีเมล
หมายเหตุ ให้แทนที่ one-search จากรายการ http://127.0.0.1/one-search/ ด้วยชื่อโฟลเดอร์ที่
ตรงกับที่ท่านสร้างไว้

4. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 4
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 4

5. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 5
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
 Database Settings
o Database driver เลือกเป็น MySQL
o Host ป้อนเป็น localhost
o Username ป้อน username ที่ควบคุมฐานข้อมูล MySQL
ที่สร้างไว้ก่อนหน้านี้
o Password ป้อน password ที่ควบคุมฐานข้อมูล MySQL
ที่สร้างไว้ก่อนหน้านี้
o Database name ป้อนชื่อฐานข้อมูล MySQL ที่สร้างไว้ก่อนหน้านี้
(กรณีนี้คือ one-search)
ทั้งนี้ให้คลิกยกเลิกการเลือกรายการ Create New Database ต่อด้วยคลิกปุ่ม Install Open Harvester
System ระบบจะรายงานผลการติดตั้ง ดังนี้
รูปที่ 5

6. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 6
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
การเรียกดูระบบ
ระบบที่ติดตั้งแล้ว สามารถเข้าดูได้ด้วยคาสั่ง http://127.0.0.1/one-search/ จะปรากฏจอภาพการทางาน
ดังนี้
รูปที่ 6
หมายเหตุ ให้แทนที่ one-search จากรายการ http://127.0.0.1/one-search/ ด้วยชื่อโฟลเดอร์ที่
ตรงกับที่ท่านสร้างไว้
ส่วนควบคุมการทาของระบบ
ก่อนใช้งานควรเข้าไปปรับแต่งระบบให้เหมาะสมโดยล็อกอินเข้าระบบจากกล่อง User
รูปที่ 7
ป้อน Username และ Password ที่กาหนด แล้วคลิกปุ่ม Log In จะปรากฏส่วนการทางานของผู้ดูแล
ระบบ ดังนี้

7. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 7
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 8
เริ่มต้นปรับแต่งค่าควบคุมระบบโดยคลิกเลือกคาสั่ง Site Settings แล้วปรับแต่งรายการ ดังนี้
 Site title ป้ อนชื่อเว็บไซต์ เช่น ฐานข้อมูลผลงานวิชาการ
 Introduction ป้อนข้อความแนะนาเว็บไซต์
 About the Site description ป้อนข้อความอธิบายเว็บไซต์
 Custom logo เลือกไฟล์ภาพ Logo
 Minimum password length ระบุจานวนอักขระขั้นต่าของรหัสผ่าน
 Theme เลือกรูปแบบของหน้าเว็บ (Theme)
 Style sheet นาเข้าไฟล์ Style Sheet (.css) เพื่อควบคุมการแสดงผล
เมื่อกาหนดค่าต่างๆ แล้วจึงปุ่ม Save

8. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 8
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 9
กรณีที่บันทึกแล้วต้องการกลับเข้ามาปรับแก้ไขรายการใดๆ ทาได้โดยคลิกเมนู User Home

9. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 9
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 10
จากนั้นคลิกเลือกคาสั่ง Site Administrator
การเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH
เมื่อติดตั้งระบบตามขั้นตอนข้างต้นแล้ว ถัดไปจะเป็นการเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมจากฐานข้อมูลที่เลือก
โดยเริ่มด้วยการสร้าง Archive ขึ้นมาก่อน ทั้งนี้ 1 ระบบฐานข้อมูลที่เลือกจะเป็น 1 Archives และต้องเป็น
ฐานข้อมูลที่พัฒนาบนฐานของ OAI-PMH ซึ่งกรณีประเทศไทยสามารถตรวจสอบได้ที่เว็บไซต์
http://www.tnrr.in.th/index.php/knowledges/48-oai-url หรือจะเข้าไปดูที่เว็บ
http://www.openarchives.org/Register/BrowseSites โดยจะเรียก URL ของระบบดังกล่าวว่า OAI URL
ตัวอย่างเช่น ต้องการเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมผลงานวิชาการของ สานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย
จะต้องทราบ OAI URL ของระบบฐานข้อมูลผลงานวิชาการของสานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย ก่อน ซึ่งมี
OAI URL คือ http://research.trf.or.th/oai
เมื่อทราบ OAI URL ของระบบที่ต้องการเก็บเกี่ยวบรรณานุกรม ก็จะเริ่มจากการสร้าง Archive โดยคลิก
เลือกคาสั่ง Archives, Add Archive

10. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 10
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 11
ปรากฏจอภาพการทางาน ดังนี้

11. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 11
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 12
จากจอภาพให้เริ่มจากการป้อน OAI URL ในรายการ OAI Base URL แล้วคลิกปุ่ม Fetch archive
metadata เพื่อตรวจสอบว่าสามารถเชื่อมระบบได้หรือไม่ กรณีที่เชื่อมได้ข้อมูลในรายการอื่นๆ จะปรากฏ เช่น
Admin Email จากนั้นถึงป้ อนข้อมูลรายการอื่นๆ ให้ครบ แล้วจึงคลิกปุ่ม Save

12. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 12
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 13
จะปรากฏผล ดังนี้
รูปที่ 14

13. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 13
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
สามารถสร้าง Archive สาหรับฐานข้อมูลจากหน่วยงานอื่นๆ ได้ตามต้องการ
รูปที่ 15
เมื่อสร้าง Archive แล้วขั้นตอนถัดไปจะเป็นการเก็บเกี่ยวบรรณานุกรม โดยคลิกรายการ Manage ของ
Archive ที่ต้องการ จะปรากฏจอภาพการทางาน ดังนี้
รูปที่ 16

14. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 14
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
การเก็บเกี่ยวบรรณานุกรม สามารถเลือกว่าจะเก็บเกี่ยวจากทุกทรัพยากรที่มีในฐานข้อมูล หรือระบุ
เจาะจงรายทรัพยากรได้จากรายการ Sets รวมทั้งกาหนดช่วงวันที่ต้องการเก็บเกี่ยว จากรายการ Record dates เมื่อ
กาหนดรายการต่างๆ แล้วจึงคลิกปุ่ม Update Metadata Index
รูปที่ 17
การเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมจะใช้เวลาแตกต่างออกไปตามปริมาณข้อมูล โดยเมื่อการเก็บเกี่ยวเสร็จสิ้น จะ
ปรากฏผลดังนี้

15. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 15
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
การบริการสืบค้นผลงานวิชาการ
การสืบค้นข้อมูลที่เก็บเกี่ยวทาได้โดยทั้งการคลิกเลือกเมนูคาสั่ง Browse และ Search
รูปที่ 18
รูปที่ 19

16. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 16
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 20

17. คลังเอกสารยุคใหม่แบบเก็บเกี่ยวบรรณานุกรมด้วย OAI-PMH 17
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
รูปที่ 21
เพียงเท่านี้ก็สามารถสร้างฐานข้อมูลผลงานวิชาการที่เก็บเกี่ยวข้อมูลบรรณานุกรมจากต้นแหล่งข้อมูลที่
พัฒนาบนฐานของ OAI-PMH ได้สะดวก และบริการเป็น One-Search ให้กับผู้ใช้งานของท่านได้แล้วครับ