4. Demirin paslanması ve
alüminyumun oksitlenmesi
paslanmaya örnek olarak verilebilir.
Yeryüzünde bulunan metallerden
herhangi birini düşünelim. Bu metal
demir, çinko, çelik vb. metaller olabilir.
Eğer rutubetli, nemli veya asidik bir
ortama koyar iseniz kısa bir süre sonra
metal üzerinde demir oksit oluşmaya
başlar. Bu oluşan demir okside pas adı
verilir.
Paslanma Nedir?
6. Rengi kahverengi, sarı, koyu kırmızı renkleri
arasında değişebilmektedir. Metalin cinsine göre
pasın rengi farklılık göstermektedir. Örneğin
demirin üzerinde oluşan renk kızılımsıdır ve
bunun sebebi demir oksittir. Bakır metalinde ise
daha yeşilimsi bir renk oluşmaktadır. Bu rengin
ve pasın oluşmasının sebebi de bakır oksittir.
Pasın rengi metal grubunun ağırlığına göre renk
değiştirmektedir. Yani Metal uygunsuz bir yere
bırakıldığı zaman paslanır.
Pasın Rengi Nedir?
PAS
4Fe 3O2
2Fe2O3
+
+
=
8. olayında, havadan alınan oksijenle bir çeşit
yanma söz konusudur. Metal oksijen alarak içinden içinden hafifçe
yanmış ve oksitlenmiştir. Ancak bu işlem kuru havada olmaz. Rutubet ve
ıslaklık oksitlenme işlemine yardım eder, bu olayı hızlandırır.
PASLANMA
10. Örneğin paslanmış demir zincirin görüntüsü böyleyken:
Normal bir paslanmamış demir zincirin görüntüsü böyledir;
Paslanmış Demir
11. Metal ve alaşımların kararlı halleri olan bileşik haline dönme
eğilimleri yüksektir. Bunun sonucu olarak metaller içinde
bulundukları ortamın elemanları ile tepkimeye girerek, önce iyonik
hale ve oradan da ortamdaki başka elementlerle birleşerek bileşik
haline dönmeye çalışırlar; yani kimyasal değişime uğrarlar ve
bozulurlar. Sonuçta metal veya alaşımın fiziksel, kimyasal, mekanik
veya elektriksel özelliği istenmeyen değişikliklere yani zarara uğrar.
Paslanma, metalik malzemelerin içinde bulundukları ortamla
reaksiyona girmeleri sonucu, dışardan enerji vermeye gerek
olmadan, doğal olarak meydana gelen olaydır.
Paslanma Nasıl Oluşur?
12. Madenler arasında en çabuk paslanan demirdir. Düzenli zaman aralarıyla,devamlı
olarak koruyucu boyayla boyanmayan köprü korkuluklarının paslanması demirin bu
özelliliği yüzündendir.
Madenlerin paslanması, gerçekte oksitlenmelerinden başka bir şey değildir.Havadaki
su buharı ile oksijen ve karbon dioksit, demirin yukarda belirtildiği gibi çabuk
paslanmasına sebep olur. Pas diye isimlendirilen esmerimsi kızıl tozlu tabaka aslında
demir oksittir.
Başka türlü söylemek gerekirse, paslanma olayında, havadan alınan oksijenle bir çeşit
yanma söz konusudur. Yani metal oksijen alarak içinden içinden hafifçe yanmış ve
oksitlenmiştir. Ancak bu işlem kuru havada olmaz. Rutubet ve ıslaklık oksitlenme
işlemine yardım eder, bu olayı hızlandırır.
Pas tabakasıyla kaplanan demir, havayla daha az temasta olacağı için,sonraki
paslanma işlemi yavaşlar. Fakat uzun süre açıkta, nemli havada kalan demirde pas içe
işleyecek , sonunda demirin çürümesine sebep olacaktır.
Paslanma Nasıl Oluşur?
14. » İlk olarak madenle havanın teması kesilmelidir.
» Madeni yağlamak
» Galvanize etmek (çinkoyla kaplamak)
» Koruyucu boyalarla boyamak
» Bu önlemlerin dışında paslanması önlenecek
maddeyi havaya dayanıklı bir madenle
kaplamaktır. Nikelaj kaplamada, paslanma
ihtimali olan maden elektrik yardımıyla nikel
kaplanmıştır. Kromaj kaplamada ise kaplama
kromla yapılmıştır.
Paslanmayı Önleme Yolları
15. Bunun için benzin kullanılmaktadır. Pas benzinde erir ve altından madenin kendi çıkar.
Otomobillerde,bisikletlerde,havanın temasıyla paslanabilecek maden kısımların korunması
için yaygın ölçüde kromaj işlemi uygulanmaktadır. Alet ve makinelerde ise koruyucu tedbir
yağla kaplamaktır.
16. Farklı metallerde farklı kalınlıklarda pas
oluşabilmektedir. Bu yüzden oluşan pas farklı
yöntemlerle metalden ayrıştırılmaktadır. Metal
üzerinde oluşan pas zamana göre de değişiklik
gösterebilir. Örneğin pas başlangıcından bir ay sonra
alınmış önlem ile pas başlangıcından 1 yıl sonra
alınmış önlem oldukça farklıdır. Yani pas yeni oluşmuş
ise ince bir tabaka oluşturur metal üzerinde. Ancak
uzun bir süre olmuşsa kalın bir tabaka ile ve de metal
içerisinde doğru ilerleyen bir pas ile karşılaşılabilir.
Metal üzerinde eğer pas oluşmuş ise pas sökücü
spreyler sayesinde çok kısa bir sürede bu pastan
kurtulabilirsiniz. Eğer önleminizi önceden almak
istiyorsanız pas önleyici spreyler kullanabilirsiniz. Pas
önleyici spreyi pas oluşmadan önce metalinize
uyguladığınızda uzun yıllar boyunca metaliniz ilk
günkü gibi kalabilmektedir. Bu sprey sayesinde metal
üzerinde oluşabilecek oksitlenme önlenmiş olacaktır.
Yani hava ile metal tepkimeye giremeyecek ve pas
oluşumu engellenmiş olacaktır.
METAL ÜZERİNDE OLUŞAN
PAS NASIL TEMİZLENİR?
Bu sunu PowerPoint'in yeni yeteneklerini gösterir ve en iyi Slayt Gösterisi'nde görüntülenebilir. Bu slaytlar, PowerPoint 2010'da oluşturacağınız sunular hakkında size iyi bir fikir vermek için tasarlanmışlardır!Daha fazla örnek şablon için Dosya sekmesini, sonra Yeni sekmesinde Örnek Şablonlar'ı tıklatın.