National Spatial Development in Thailand

1. วิสัยทัศน์เพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่ของประเทศไทย
(Vision for Driving Balanced Spatial Development in Thailand)
โดย
เชิญ ไกรนรา
Choen Krainara
สานักพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมภาคกลาง
สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
4 สิงหาคม 2557

2. วิสัยทัศน์เพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่ของประเทศไทย โดย นายเชิญ ไกรนรา
ความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในยุคโลกาภิวัตน์อันเนื่องมาจากการเปิดเสรีทางการค้าระดับพหุภาคีและการบูรการทาง
เศรษฐกิจระดับภูมิภาค ซึ่งได้ผลักดันการเชื่อมโยงการพัฒนาพื้นที่ข้ามพรมแดนในรูปของแนวพื้นที่พัฒนาเศรษฐกิจ ประเทศ
ไทยจึงจาเป็นต้องปรับตัวในการวางแผนการพัฒนาพื้นที่เชื่อมโยงระหว่างประเทศ อย่างไรก็ตามยังมีความท้าทายในมิติการ
พัฒนาพื้นที่ภายในประเทศเนื่องจากเกิดความเหลื่อมล้าด้านการพัฒนาระหว่างภาคและภายในภาคอย่างเรื้อรัง โดยเมื่อวัด
จากรายได้ต่อหัวระหว่างบุคคล และรายได้ต่อหัวระหว่างภาค ภาคกลางและภาคตะวันออกมีระดับการพัฒนาก้าวหน้าที่สุด
และภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีระดับการพัฒนาล้าหลังที่สุดตามด้วยภาคเหนือและจังหวัดชายแดนภาคใต้ นอกจากนี้ยังมี
ความเหลื่อมล้าระหว่างเมืองและชนบทเนื่องจากกรุงเทพมหานครเป็นเมืองโตเดี่ยว (Primate City) มาอย่างยาวนานทาให้เกิด
การกระจุกตัวของการลงทุนในเมือง (Urban Bias) ปัญหาสิ่งแวดล้อมเมือง และนาไปสู่และความขัดแย้งทางการเมืองและ
การพัฒนาพื้นที่ภายในประเทศ วิสัยทัศน์เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาพื้นที่ของประเทศไทยอย่างยั่งยืนที่สาคัญควรประกอบด้วย
1.ส่งเสริมการพัฒนาตามแนวพื้นที่พัฒนาเศรษฐกิจและการพัฒนาเขตเศรษฐกิจชายแดน วัตถุประสงค์เพื่อกระจาย
การพัฒนาหรือย้ายฐานการลงทุนในบางอุตสาหกรรมที่ต้องใช้แรงงานจานวนมากจากกรุงเทพและปริมณฑลและพื้นที่ชายฝั่ง
ทะเลตะวันออกไปสู่จังหวัดตามแนวพื้นที่เศรษฐกิจและเมืองชายแดนให้เป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจแห่งใหม่และเร่งสร้างชนชั้น
กลางในสังคมไทยโดยการพัฒนาการค้าชายแดน การพัฒนาอุตสาหกรรมและเป็นแหล่งการจ้างงานใหม่ ให้เขตเศรษฐกิจ
ชายแดนเป็นแหล่งรองรับแรงงานจากประเทศเพื่อนบ้านไม่ให้ทะลักเข้ามาในพื้นที่ตอนในของประเทศและเป็นพื้นที่นาร่องใน
การบูรณาการความร่วมมือทางเศรษฐกิจกับประเทศเพื่อนบ้าน ตลอดทั้งการปรับบทบาทของจังหวัดและกลุ่มจังหวัดให้
เชื่อมโยงการพัฒนากับประเทศเพื่อนบ้านในหลายมิติ ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน การประสานงาน
เชื่อมโยงระหว่างสาขาการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพด้านการวางแผนเศรษฐกิจและสังคม การเสริมสร้างทักษะในการ
ประสานความร่วมมือกับประเทศเพื่อนบ้านให้แก่บุคลากรของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาภูมิภาค ตลอดทั้งการสร้าง
ความรู้ความเข้าใจและการปรับตัวจากการเป็นสมาชิกประชาคมอาเซียน
2.การพัฒนาระบบเมืองแบบบูรณาการและการส่งเสริมความเชื่อมโยงด้านการพัฒนาระหว่างเมืองและชนบท
ปัจจุบันมีประชากรไทยประมาณ 31 % อาศัยอยู่ในเมืองโดยเฉพาะกรุงเทพมหานครและปริมณฑลมีประชากรประมาณ 16.1
% ของประชากรทั้งประเทศและความเป็นเมืองมีแนวโน้มขยายตัวมากขึ้น ดังนั้นจึงมีความจาเป็นต้องกระจายการพัฒนาจาก
เมืองหลวงสู่พื้นที่ชนบทและการส่งเสริมให้เมืองมีการพึ่งพากันอย่างเป็นระบบเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนและ
การลดความยากจน ตลอดทั้งการส่งเสริมความเชื่อมโยงทางด้านการผลิตและการค้าภายในห่วงโซ่คุณค่าของสินค้าและ
บริการโดยเฉพาะการพัฒนาอุตสาหกรรมชนบท ตลอดทั้งการจัดการสิ่งแวดล้อมเมืองให้น่าอยู่อย่างยั่งยืน โดยเร่งรัดการ
กระจายอานาจทางการคลังสู่ท้องถิ่นเป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อนการพัฒนา
3.การจัดทาผลิตภัณฑ์มวลรวมโดยจาแนกออกเป็ นพื้นที่เมืองและพื้นที่ชนบท ทั้งระดับจังหวัด ระดับภาค และ
ระดับประเทศ เพื่อทาให้เข้าใจถึงบทบาทและสัดส่วนของภาคการผลิตและบริการต่างๆ โดยใช้มิติเชิงพื้นที่เป็นฐานในการ
วิเคราะห์ซึ่งข้อมูลที่ได้จะชี้ให้เห็นถึงระดับของความเหลื่อมล้าด้านการพัฒนาระหว่างพื้นที่เมืองและชนบทและสามารถใช้
เป็นแนวทางในการกาหนดนโยบายการพัฒนาพื้นที่ของประเทศรวมทั้งภูมิภาค เมือง และชนบทที่สมดุลและยั่งยืน