1.
WASTONG NUTRISYON
• Ang maayos na kalusugan ng tao ay nababatay
sa wastong pagkain o nutrisyon.
• Ang wastong nutrisyon ay ang pagkain ng
tamang uri ng mga pagkain at sapat na dami
na kailangan ng katawan.
• Nangangailangan ang katawan ng balanseng
pagkain upang manatiling malusog.

2.
• Ang sustansyang kailangan ng katawan ay
makukuha sa pagkain.
• Lahat ng tao ay nangangailangan ng pare-
parehong sustansya ngunit sa magkaibang
dami ayon sa edad, laki ng pangangatawan at
aktibidad.

3.
Ang tamang pagkain ay…
• Tumutulong sa pagkakaroon ng mabuti at
malusog na kaisipan ng bata, lalo na sa unang
apat na taon
• Nagpapabilis ng paglaki at paglusog ng katawan,
kabilang ang pagbubuo ng ngipin at buto
• Tumutulong sa paglaban sa impeksyon at sakit
• Nagpapadali ng paggaling ng may-sakit
• Nagpapa-ibayo ng kakayahang gumawa ng iba’t-
ibang aktibidad

4.
Tagapag-bigay Lakas (Carbohydrates)
GO FOODS
• Ang mga ito ang pangunahing pinagkukunan
ng lakas ng ating katawan.

5.
Mga pagkaing mayaman sa
carbohydrates
• Kanin, mais, tinapay, kakanin(suman, biko,
palitaw, maha)
• Pansit (miki, bihon, canton)
• Pagkaing mayaman sa taba (Mantika,
Langis/gata ng niyog at mantikilya)
• Lamang-ugat (gabi, kamote, ube at kamoteng
kahoy)

6.
Tagapag-buo ng Katawan (Protein)
GROW FOODS
• Ang protina ay kinakailangan sa pag-buo at
pagkumpuni sa himaymay ng katawan,
pagbuo ng utak at iba pang mga bahagi ng
katawan upang ang mga ito ay manatiling nasa
mabuting kalagayan.
• Pinalalakas ang resistensya ng katawan sa
impeksyon at nagbibigay ng lakas sa mga
kalamnan.

7.
Mga pagkaing mayaman sa protina:
• Isda at iba pang lamang dagat (dilis, hipon,
pusit, alimasag)
• Mga beans (monggo, taho, tokwa)
• Karne (baboy, manok, baka)
• Laman-loob (atay, bituka, bato, puso, balun-
balunan)
• Itlog at gatas
• Mga buto (kasoy, pili, mani)

8.
Tagapag-saayos ng Takbo ng Katawan
(Vitamins and Minerals)
GLOW FOODS
Tinutulungan nito ang wastong galaw ng
katawan sa pamamagitan ng pagsasaayos sa
pagtunaw at pamamahagi ng pagkain sa iba’t-
ibang bahagi ng katawan

9.
Mga pagkaing mayaman sa
Bitamina at Mineral:
• Mga luntian at dilaw na gulay
• Prutas

10.
MALNUTRISYON
• Ang malnutrisyon ay bunga ng hindi pagtamo
ng katawan ng wastong uri o dami ng
sustansyang kailangan.
• Madaling maging biktima ng malnutrisyon ang
taong lubhang kaunti kung kumain, gayundin
ang sobra kung kumain-kahit tama ang
pagkaing kinakain nila.

11.
SINTOMAS NG MALNUTRISYON
• Overweight/Underweight
• Walang ganang kumain
• Mukhang mahina at madaling mapagod
• Hindi makatulog ng mabuti
• Namumutla
• May mga singaw sa mga sulok ng labi

12.
MALALANG MALNUTRISYON
Marasmus
• Bunga ng kakulangan sa
calorie o di-sapat na
pagkain. Halos buto’t
balat na lamang at
katulad niya ay isang
matandang tuyot at
kulubot ang balat.

13.
Marasmus

14.
Kwashiorkor
Bunga ng malubhang
kakulangan ng protina.
Ang pasyente ay may
namamagang mukha,
mga kamay at binti,
nangungulubot na
muscle na may kaunting
taba, bansot at mababa
ang resistensya sa
impeksyon.

15.
Kwashiorkor

16.
Adult Body Mass Index or BMI
One way to begin to determine whether your
weight is a healthy one is to calculate your
"body mass index" (BMI).
For most people, BMI is a reliable indicator of
body fatness. It is calculated based on your
height and weight.

17.
BMI Formula
The body mass index is calculated based on the
following formula:
Bodyweight in kilograms divided by height in
meters squared
or
BMI = weight in kg/(height in meter * height in meter )

18.
SAMPLE
Height = 1.524 meters (5 ft)
Weight= 50kg
BMI=50/(1.524 * 1.524)
21.55

19.
RESULT INTERPRETATION
• If your BMI is less than 18.5, it falls within the
"underweight" range.
• If your BMI is 18.5 to 24.9, it falls within the
"normal" or Healthy Weight range.
• If your BMI is 25.0 to 29.9, it falls within the
"overweight" range.
• If your BMI is 30.0 or higher, it falls within the
"obese" range.

20.
KNOW YOUR VITAMINS

21.
Bitamina A/
Betacarotene
atay, butter,
gatas, pula ng
itlog, mga dilaw
at orange na
gulay
malinaw na mata,
panlaban sa
impeksyon,
malambot at makinis
na balat, malusog na
sistemang
pangreproduksyon
pagkabulag sa
gabi, mahinang
resistensya, tuyot
at magaspang na
balat, pagkawala
ng pang-amoy at
gana sa pagkain,
xerophthalmia

22.
Bitamina B1/
Thiamine
lamang loob,
oatmeal, karne,
isda, poultry
products, mani,
avocado, dried
beans,
cauliflower
malusog na balat,
dugo, buhok at
muscle, tumutulong sa
maayos na function ng
mga nerves, muscles
at puso, pinapabalik
ang gana sa pagkain
kawalan ng gana sa
pagkain, panghihina
at pagkapagod, di
pagkatulog,
pagbaba ng
timbang, pananakit
ng katawan,
depresyon,
problema sa puso,
beri-beri

23.
Bitamina B2/
Riboflavin
lamang loob,
gatas, keso, itlog,
madadahong
gulay, cereals
pinapanatili ang
malakas na
resistensya,
pinapanatili ang
malusog na balat,
buhok at blood cells,
tumutulong upang
mabawasan ang
pagkapagod ng mga
mata
pangangati at
pananakit ng mata,
pagsusugat ng labi
at bibig, anemia,
panlalagkit ng
balat, katarata

24.
Bitamina
B3/
Niacin
manok, isda,
pinatuyong
beans, mani,
baka, wheat
products
tumutulong sa maayos
na sirkulasyon at
pagbaba ng kolesterol
sa dugo, tumutulong
sa pagiging malusog ng
utak
Pellagra, dermatitis,
panghihina,
kawalan ng ganang
kumain, sugat sa
bibig, pagtatae,
pagiging
malilimutin, di
pagkatulog,
mabahong hininga

25.
Bitamina B5/
Pantothenic
Acid
atay, itlog, mani,
karne, gatas,
kabute, kamote
panlaban sa
impeksyon,
tumutulong sa
maayos na pagbuo ng
sistema ng utak,
panlaban sa stress
pananakit ng paa,
abnormalidad sa
balat, hindi paglaki,
pagkahilo, di
pagkatunaw,
pagsusuka,
pananakit ng tyan

26.
Bitamina
B6/
Pyridoxine
manok, isda,
atay, baboy,
itlog, brown
rice, oats, mani
tumutulong upang
mabawasan ang
pamamanhid ng
kamay, pagkahilo at
paninigas ng kamay,
tumutulong upang
balansehin ang
sodium at
phosphorus ng
katawan
panghihina,
kawalan ng ganang
kumain, anemia,
kombulsyon,
paninigas ng
kalamnan, sakit sa
puso, pagkakaroon
ng bato sa bato,
carpal tunnel
syndrome

27.
Bitamina
B9/Folic
Acid
atay, beans,
spinach
pinipigilan ang anemia,
atake sa puso, stroke,
cancer, osteoporosis at
problema sa utak.
Tumutulong
magpagaling ng
pananakit ng ulo at
arthritis. Paggamot sa
pagkabaog, tumutulong
upang maiwasan ang
tagihawat
sugat sa paligid ng
bibig, magang dila,
anemia, neural tube
defects, mabagal na
paglaki ng mga bata

28.
Calcium
malusog na
ngipin at buto
gatas, keso, yoghurt,
madadahon at
mabeberdeng gulay
Osteoporosis,
pamamanhid at
pangingimay ng
daliri

29.
Iron
tumutulong sa
pagdadala ng
oxygen sa iba't-
ibang parte ng
katawan
red meat, isda,
shelfish, beans, pasas,
madadahon at
mabeberdeng gulay
panghihina,
pagkapagod,
pangangapos ng
hininga

30.
Magnesium
tumutulong sa
maayos na
paggalaw ng
kalamnan at ugat,
nagreregula ng
tibok ng puso,
nagpapatibay ng
buto
whole grain, mani,
avocado, saging, kiwi,
brocolli, sugpo,
tsokolate
biglaang mga
galaw, pamimitig,
iregular na tibok ng
puso, paninigas ng
mga kalamnan,
sakit ng ulo

31.
Phosphorus
tumutulong sa
pagbuo ng
malusog na ngipin
at buto,
tumutulong sa
maayos na
paggalaw ng mga
selyula ng katawan
dairy foods, karne,
isda
kawalan ng gana sa
pagkain,
panghihina ng
buto, pangingimay
at pamamanhid

32.
Potassium
tumutulong sa
maayos na pag
function ng mga
muscle at nervous
system,
nakakatulong sa
pagregula ng tubig
sa dugo at ibang
tisyu ng katawan
brocolli, patatas,
maaasim na prutas,
saging, madadahon at
mabeberdeng gulay
panghihina,
pamamanhid,
problema sa
sistema ng
panunaw

33.
Zinc
para sa normal
na paglaki,
malakas na
resistensya at
paghilom ng
sugat
red meat, poultry,
seafood
mabagal na
paglaki, pagtatae,
pabalik-balik na
impeksyon

34.
Iodine
para sa maayos
na thyroid,
tumutulong sa
metabolismo ng
katawan
Iodized salt, seafood Goiter

35.
Bitamina
C/
Ascorbic
Acid
maaasim na
prutas, gulay
para sa malusog na
ngipin, gilagid at buto,
tumutulong sa
paghilom ng sugat,
nagpapalakas ng
resistensya laban sa
mga impeksyon,
pinapatibay ang mga
ugat, panlaban sa
kanser
Scurvy, cancer,
problema sa puso,
pagtaas ng
presyon,
mababang
resistensya,
diabetes at
katarata

36.
Bitamina
D/
Sunshine
Vitamins
araw, salmon,
tuna, gatas,
sardinas, hipon,
pula ng itlog,
sausage
pinapanatili ang
normal na lebel ng
calcium at phosporus
sa dugo, pinapatibay
ang buto
Rickets,
Osteomalacia

37.
Bitamina
E/
Alpha-
tocopherol
vegetable oil,
mani,
madadahong
gulay, mangga,
mayonnaise,
cereals
panlaban sa cancer,
pinoprotektahan ang
puso at pinapatibay
ang resistensya,
tumutulong sa
paghilom ng sugat,
pinipigilan ang epekto
ng pagtanda
pagkairitable,
pamamanas,
mabilis na
pagtanda ng balat,
pagkalagas ng
buhok, anemia,
problema sa mga
nerve

38.
Bitamina H /
Biotin
atay, pula ng
itlog, tinapay,
isda, mani,
beans, karne
para sa malusog na
buhok, kuko, at
balat, tumutulong
pantanggal ng
pananakit ng
kalamnan
pagkapagod,
panghihina,
kawalan ng gana
sa pagkain,
pagkalagas ng
buhok, eczema,
rashes sa balat,
mataas na
kolesterol

39.
Bitamina K/
Menadione
atay, vegetable
oil, madadahong
gulay,
pagpapaampat ng
dugo
matagal na pag-
ampat ng dugo,
pagdurugo