Ενότητα 3. Η έκρηξη και η εξέλιξη της γαλλικής επανάστασης. Η α΄ φάση (1789-1792). Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 16-18

1. Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΠΌ ΤΙΣ ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ ΤΗΣ
ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΕΩΣ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ
19ΟΥ ΑΙΩΝΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ 3. Η ΕΚΡΗΞΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ
ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1789-1794)
Σελ. 16 - 18
Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
Η πρώτη φάση της γαλλικής επανάστασης (Μάιος 1789 –Αύγουστος 1792)
http://xtsat.blogspot.gr/

3. 1789: Το Παρίσι επαναστατεί!
Μια από τις πιο σημαντικές στιγμές της νεότερης ιστορίας
της Ευρώπης ήταν η Γαλλική Επανάσταση. Ο γαλλικός λαός,
οργισμένος από τις στερήσεις αλλά και από την επίδειξη
πλούτου και τις σπατάλες των πλουσίων, εξεγέρθηκε…
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

4. Πότε;
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

5. Πού; Πρώτοι
εξεγέρθηκαν οι
κάτοικοι του
Παρισιού, της
πρωτεύουσας
δηλαδή της Γαλλίας.
Η εξέγερση γρήγορα
επεκτάθηκε σε
ολόκληρη τη Γαλλία.

6. Παραμονές της Επανάστασης…

7. Στη Γαλλία και στο Παρίσι.
Το 1789, ο βασιλιάς Λουδοβίκος ο 16ος κυβερνούσε τη
Γαλλία, που είχε πληθυσμό 28 εκατομμυρίων. Η πλειονότητα
των Γάλλων ήταν αγρότες, όμως όλο και περισσότεροι άφηναν
την ύπαιθρο και έρχονταν να ζήσουν στις πόλεις. Η
πρωτεύουσα, το Παρίσι, είχε 650.000 κατοίκους. Ανάμεσά
τους υπήρχαν πολλοί μικροέμποροι και βιοτέχνες, εργάτες και
υπηρέτες.

8. Παιδιά στη δουλειά
Πολλά παιδιά έμπαιναν σαν μαθητευόμενοι κοντά σε
τεχνίτες. Σκούπιζαν τα εργαστήρια και έκαναν θελήματα,
ενώ μάθαιναν και το επάγγελμα. Αλλά δεν ήταν και λίγες
οι περιπτώσεις φτωχών παιδιών, παρατημένων από τους
γονείς τους, που ήταν αναγκασμένα να ζητιανεύουν ή και
να κλέβουν για να ζήσουν!

9. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

10. Υπήρχαν ανισότητες μεταξύ των
Γάλλων το 1789;
Ναι. Οι ευγενείς, που συχνά ήταν
πολύ πλούσιοι, δεν πλήρωναν
φόρους. Μάλιστα οι αυλικοί του
Λουδοβίκου 16ου συντηρούνταν
από το βασιλιά. Οι αστοί δεν είχαν
το δικαίωμα να καταλαμβάνουν
σημαντικές θέσεις στο στρατό ή
στην Εκκλησία. Όσο για το λαό,
αυτός δεν είχε κανένα δικαίωμα!

11. (98% του πληθυσμού -
αστοί, αγρότες, εργάτες –
η μόνη φορολογούμενη)
Οι θεσμοθετημένες τάξεις της γαλλικής κοινωνίας του 18ου αι.
(0.5%
του πληθυσμού)(1.5%
του πληθυσμού)
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

12. 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Land
Ownership
Taxation Population
Clergy
Nobility
Commoners
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

13. Το παλαιό καθεστώς γεννούσε δυσαρέσκεια,
ιδίως της αστικής τάξης (του ανώτερου
στρώματος της τρίτης τάξης), η οποία, αν και
δέσποζε στην οικονομία, ήταν αποκλεισμένη
από τη λήψη των πολιτικών αποφάσεων.
Η δυσφορία εξαπλωνόταν στο σύνολο
της τρίτης τάξης, καθώς, από τα
μέσα του 18ου αιώνα, οι συνθήκες
ζωής επιδεινώνονταν διαρκώς.
Δυσαρέσκεια της τρίτης τάξης
Σκίτσο (1786 περίπου) που σατιρίζει την οικονομική κρίση στη Γαλλία
τη δεκαετία του 1780. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ΄και ο Υπουργός
Οικονομικών μπροστά σε άδεια σεντούκια ενώ ένας αριστοκράτης και
ένας κληρικός φεύγουν φορτωμένοι με τσουβάλια χρήματα.

14. Ψωμί, η βασική τροφή.
Πολλοί Παριζιάνοι δούλευαν 16 ώρες τη μέρα για έναν
άθλιο μισθό. Και μόνο για το καθημερινό ψωμί, ξόδευαν
το μισό μισθό τους. Με τον άλλο μισό αγόραζαν ξύλα για
να ζεσταίνονται, λίγα λαχανικά και ελάχιστο λαρδί. Από το
1786, οι σοδειές του σταριού ήταν πολύ φτωχές.
Τον Ιούλιο του 1789, η τιμή του ψωμιού ανέβηκε και
πάλι. Πολλοί άνθρωποι, που απειλούνταν πλέον από την
ανεργία και την εξαθλίωση, αποφάσισαν τότε να πάρουν τα
όπλα και να εξεγερθούν. Η Γαλλική Επανάσταση, όπως
έμεινε στην ιστορία, ήταν έτοιμη να ξεσπάσει!
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

15. Οικοδόμοι 50 80
Σιδηρουργοί,
Ξυλουργοί
30 48

16. Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΠΌ ΤΙΣ ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ ΤΗΣ
ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΕΩΣ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ
19ΟΥ ΑΙΩΝΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ 3. Η ΕΚΡΗΞΗ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ
ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1789-1794)
Σελ. 16 - 18
Η πρώτη φάση της γαλλικής επανάστασης (Μάιος 1789 –Αύγουστος 1792)
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

17. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

18. Συνέλευση των τάξεων (Ανάκτορο Βερσαλλιών -5 Μαΐου 1789)
Οι αντιπρόσωποι της
τρίτης τάξης
αντέδρασαν και, με το
επιχείρημα ότι
εκπροσωπούσαν το
98% των Γάλλων,
αυτοανακηρύχθηκαν
Εθνική συνέλευση.
Ο βασιλιάς,
ωστόσο, δεν τους
αναγνώρισε και
διέταξε να κλείσει
η αίθουσα όπου
συνεδρίαζαν οι
τάξεις.
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

20. 20 Ιουνίου 1789:
η Εθνοσυνέλευση
έδωσε όρκο ότι θα
συντάξει σύνταγμα
για τη Γαλλία. Ο
βασιλιάς αναγκάστηκε
να συμφωνήσει.
9 Ιουλίου 1789:
η Εθνοσυνέλευση
αυτοανακηρύχθηκε
Συντακτική με σκοπό
να δώσει στη Γαλλία
σύνταγμα. Έτσι ήρθε
το τέλος για την
απόλυτη μοναρχία.
Η Εθνική Συνέλευση αυτοανακηρύσσεται Συντακτική
(Αίθουσα σφαιριστηρίου – 9 Ιουλίου 1789)
«Ο όρκος του σφαιριστηρίου», σχέδιο (1791)
του Γάλλου ζωγράφου Ζακ-Λουί Νταβίντ.

21. Η Εθνοσυνέλευση αυτοανακηρύχθηκε
Συντακτική (9 Ιουλίου 1789), με
σκοπό να δώσει στη Γαλλία σύνταγμα.
Η υποχώρηση του Λουδοβίκου
ΙΣΤ’, ωστόσο, δεν ήταν παρά
μια κίνηση τακτικής, καθώς
την ίδια στιγμή συγκέντρωνε
κρυφά στρατό για να διαλύσει
την Εθνοσυνέλευση.
Όταν έγιναν γνωστές οι παρασκηνιακές
κινήσεις του βασιλιά, οργισμένοι πολίτες
οπλίστηκαν για να υπερασπιστούν την
Εθνοσυνέλευση: στις 14 Ιουλίου 1789 ο
λαός του Παρισιού κατέλαβε τη
Βαστίλη, τόπο φυλάκισης και
βασανιστηρίων, μισητό σύμβολο της
απολυταρχίας.
Η 14η Ιουλίου αποτελεί σήμερα
εθνική γιορτή των Γάλλων.
Κατάληψη της Βαστίλης (14 Ιουλίου 1789)

22. Οι Παριζιάνοι εξεγείρονται

24. Οργισμένος λαός
Περιοδικό «ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ. ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΩ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ»
τεύχος 14, Οκτώβριος 2000

26. Δραματική εξέλιξη
Ξαφνικά, η κινητή γέφυρα κατεβαίνει, καθώς
δύο άντρες έσπασαν τις αλυσίδες της. Άλλοι
βάζουν φωτιά σε κάρα με άχυρα. Το πλήθος
ορμά μέσα στο φρούριο. Οι στρατιώτες
πυροβολούν. Πολλοί σκοτώνονται.
Η είδηση για την κατάληψη της Βαστίλης
γίνεται αμέσως γνωστή. Ο διοικητής της
Βαστίλης εκτελείται… Στις 15 Ιουλίου ο λαός
κατεδαφίζει εντελώς τη Βαστίλη, σύμβολο της
εξουσίας του βασιλιά.

27. Αργότερα, καθένας
από τους 954
Παριζιάνους που
συμμετείχαν στην
πολιορκία αυτού
του φρουρίου πήρε
τον τιμητικό τίτλο
«Πορθητής της
Βαστίλης». Από
αυτούς, ο
μεγαλύτερος ήταν
72 χρόνων και ο
μικρότερος μόλις 8!
Περιοδικό «ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ.
ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΩ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ»
τεύχος 14, Οκτώβριος 2000

31. «Έτσι τιμωρούμε τους προδότες»
Gravure de 1789 της περιφοράς
των κεφαλών του ντε Λωναί
(διοικητή της φρουράς της
Βαστίλης) και του Φρεσέλ
(δημάρχου του Παρισιού)

33. Η 14η Ιουλίου αποτελεί σήμερα
εθνική γιορτή των Γάλλων.

34. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

35. Μετά την κατάληψη της
Βαστίλης η Συντακτική
συνέλευση ανακοίνωσε την
κατάργηση των προνομίων
(4 Αυγούστου 1789)
και ψήφισε τη Διακήρυξη
των δικαιωμάτων του
ανθρώπου και του
πολίτη (26 Αυγούστου
1789), βασισμένη στις
αρχές του Διαφωτισμού.
Ο βασιλιάς αποδέχθηκε
αναγκαστικά αυτές τις αποφάσεις
μετά την κατάληψη των
ανακτόρων των Βερσαλλιών από
τον επαναστατημένο λαό (5
Οκτωβρίου 1789).
Κατάληψη των Βερσαλλιών (5 Οκτωβρίου 1789)

36. Στις 5 Οκτωβρίου του 1789, οι κάτοικοι του Παρισιού, κυρίως γυναίκες, έκαναν μια μεγάλη πορεία
στις Βερσαλλίες ζητώντας από το βασιλιά ψωμί. Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι γυναίκες
διαμαρτύρονταν για την τιμή του ψωμιού, μια και αυτές ψώνιζαν και γνώριζαν πολύ καλά τις τιμές.
Οι γυναίκες ανάγκασαν το βασιλιά να φύγει από τις Βερσαλλίες και να μείνει στο Παρίσι. Εκεί οι
επαναστάτες μπορούσαν να τον ελέγχουν καλύτερα.

38. Σκίτσο του 1789 με τις αλλαγές που έφερε στη γαλλική κοινωνία
η κατάργηση των προνομίων. Τώρα είναι οι αριστοκράτες και οι
κληρικοί που κουβαλάνε στην πλάτη τους την Τρίτη Τάξη.

40. • Ελευθερία – δικαιώματα
• Φυσικά και απαράγραπτα δικαιώματα: ελευθερία – ιδιοκτησία –
ασφάλεια – αντίσταση στην καταπίεση
• Το έθνος → αποκλειστική πηγή εξουσίας
• Γενική βούληση → νόμος
• Ανεξιθρησκία
• Ελεύθερη έκφραση της σκέψης και των πεποιθήσεων
Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά κείμενα
όλων των εποχών.
Σταθερό σημείο αναφοράς όλων των επαναστάσεων,
όλων των αγώνων για ελευθερία.

41. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

42. Στη Συντακτική συνέλευση είχαν διαμορφωθεί τρία πολιτικά ρεύματα
που πήραν τα ονόματά τους από τις θέσεις στις οποίες κάθονταν οι
υποστηρικτές τους στην αίθουσα συνεδριάσεων:
• Αποδεχόταν τη
διατήρηση της
μοναρχίας αλλά με
τη συμμετοχή
ευγενών και
μεγαλοαστών στη
λήψη των
αποφάσεων

43. Δημιουργία πολιτικών
οργανώσεων (λεσχών)
Γενικότερα, οι πολιτικές απόψεις
γίνονταν ευρύτερα γνωστές μέσα
από πολιτικά φυλλάδια και
εφημερίδες, ο αριθμός των οποίων
πολλαπλασιάστηκε.
Πολιτικές οργανώσεις - Λέσχες

44. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

45. Η Συντακτική ψήφισε
(1791) το πρώτο σύνταγμα
της Γαλλίας εγκαθιδρύοντας
συνταγματική μοναρχία.
Το έθνος ανακηρύχτηκε κυρίαρχο.
Νομοθετικό σώμα ορίστηκε η
Νομοθετική συνέλευση
(Βουλή), που θα προέκυπτε
από εκλογές.
Η εκτελεστική εξουσία
ανατέθηκε στον βασιλιά
και σε έξι υπουργούς.
Η δικαστική εξουσία
αφαιρέθηκε από τον
βασιλιά και κηρύχθηκε
ανεξάρτητη.
Σύνταγμα του 1791 – Συνταγματική μοναρχία
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

46. Το έθνος ανακηρύχτηκε κυρίαρχο.

47. Η περιουσία του κλήρου
εθνικοποιήθηκε και
χρησιμοποιήθηκε ως εγγύηση για
την έκδοση χαρτονομίσματος.
Οι κληρικοί ορίστηκαν λειτουργοί
του κράτους που όφειλαν υπακοή,
πρώτα απ’ όλα, στην πολιτεία.
Καταργήθηκαν οι συντεχνίες.
Σύνταγμα του 1791 – Συνταγματική μοναρχία
Απαγορεύτηκαν οι απεργίες.
Οι παραπάνω ρυθμίσεις δεν έγιναν αποδεκτές ούτε από
την εκκλησία ούτε από τον βασιλιά, ο οποίος επιχείρησε
να διαφύγει από τη Γαλλία αλλά έγινε αντιληπτός και
αναγκάστηκε να επιστρέψει.
Ένωση τεχνιτών ή εμπόρων με σκοπό την προάσπιση των επαγγελματικών συμφερόντων των
μελών και την αλληλοβοήθειά τους. Οι συντεχνίες άκμασαν στη δυτική Ευρώπη από τον 11ο
έως και τον 16ο αιώνα. Η γαλλική επανάσταση συνετέλεσε στην οριστική κατάργησή τους.

48. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

49. Η Νομοθετική
συνέλευση ελεγχόταν
από Γιρονδίνους και
είχε να λύσει σοβαρά
προβλήματα.
Ο βασιλιάς - ορισμένοι
αριστοκράτες
σχεδίαζαν, σε
συνεννόηση με τους
βασιλείς της Αυστρίας
και της Πρωσίας,
επέμβαση εναντίον του
επαναστατικού
καθεστώτος.
Ριζοσπαστικά τμήματα
των λαϊκών στρωμάτων,
οι sans-culottes ,
«αβράκωτοι», (επειδή δεν
φορούσαν τα εφαρμοστά
παντελόνια, που συνήθιζαν
να φορούν τότε οι
αριστοκράτες και οι αστοί,
αλλά απλά παντελόνια, όμοια
με τα σημερινά), αξίωναν
έκπτωση του βασιλιά.
Νομοθετική συνέλευση (Σεπτ. 1791 – Σεπτ. 1792)
Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας

50. Οι Γιρονδίνοι, επειδή
εκτιμούσαν ότι μια
πολεμική σύγκρουση θα
συσπείρωνε τον λαό,
ώθησαν στην κήρυξη
πολέμου εναντίον της
Αυστρίας και της
Πρωσίας (20 Απριλίου
1792).
Οι πρώτες
αποτυχίες του
γαλλικού στρατού, η
ύποπτη στάση του
βασιλιά και η πείνα
ώθησαν τα λαϊκά
στρώματα σε
επαναστατική δράση.
Ο λαός του Παρισιού
κατέλαβε τα ανάκτορα του
Κεραμεικού (10 Αυγούστου
1792). Ο βασιλιάς κατέφυγε
στη Νομοθετική που τον
έθεσε υπό περιορισμό και
ανέθεσε την εκτελεστική
εξουσία σε συμβούλιο με
επικεφαλής τον Δαντόν,
στέλεχος της λέσχης των
Κορδελιέρων.
Νομοθετική συνέλευση (Σεπτ. 1791 – Σεπτ. 1792)
Δαντόν

51. Γάλλοι στρατιώτες τραγουδούν
τη Μασσαλιώτιδα. Γράφτηκε
στο Στρασβούργο την νύκτα
της κήρυξης του πολέμου
μεταξύ Γαλλίας και Αυστρίας
17 Απριλίου 1792 από τον
Ρουζέ ντε Λιλ. Εθνικός ύμνος
της Γαλλίας σήμερα.

52. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

53. Η Νομοθετική αναγνώρισε σε όλους τους άνδρες πολιτικά
δικαιώματα (θέσπιση της καθολικής ψηφοφορίας)
δήμευσε τις περιουσίες των αριστοκρατών
που είχαν διαφύγει στο εξωτερικό
θέσπισε τον διαχωρισμό της
εκκλησίας από το κράτος
κήρυξε την πατρίδα
σε κίνδυνο.
Νομοθετική συνέλευση (Σεπτ. 1791 – Σεπτ. 1792)
Σκίτσο (τέλη του 1789) με Γάλλους αριστοκράτες που φεύγουν από
τη Γαλλία μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Από το εξωτερικό οι Γάλλοι
αριστοκράτες θα προσπαθήσουν να πολεμήσουν την Επανάσταση.
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

54. Η νίκη κατά των Πρώσων στο Βαλμί (20
Σεπτεμβρίου 1792) έσωσε, στην κυριολεξία την
τελευταία στιγμή, την επανάσταση.