Estudo de Oportunidades de Negocio no Exterior

Estudo de Oportunidades de Negocio no Exterior

1. Introdución........................................................................................................... 4
1.1. Obxectivos do estudo................................................................................... 4
1.2. Metodoloxía de investigación....................................................................... 5
1.2.1. Fases do estudo ................................................................................ 6
1.2.2. Fontes de información ....................................................................... 7

2. As cifras do comercio internacional................................................................ 10
2.1. O sector das artes gráficas ........................................................................ 10
2.1.1. Volume e evolución das exportacións ............................................. 10
2.1.2. Tipos de productos exportados........................................................ 12
2.1.3. Zonas xeográficas de destino .......................................................... 13
2.2. O sector da edición .................................................................................... 16
2.2.1. Volume e evolución das exportacións ............................................. 16
2.2.2. Tipos de productos exportados........................................................ 18
2.2.3. Zonas xeográficas de destino .......................................................... 19
2.2.4. Perspectivas do sector..................................................................... 22
2.3. O sector da publicidade ............................................................................. 23
2.3.1. Volume e evolución da inversión mundial........................................ 23
2.3.2. Inversión mundial por tipo de productos .......................................... 25
2.3.3. Principais países inversores ............................................................ 26
2.3.4. Perspectivas do sector..................................................................... 27

3. Caracterización socioeconómica das grandes áreas xeográficas ............... 28
3.1. América ...................................................................................................... 28
3.1.1. Poboación ........................................................................................ 28
3.1.2. Sociedade ........................................................................................ 30
3.1.3. Economía......................................................................................... 32
3.1.4. Coxuntura (produción e inflación) .................................................... 34
3.1.5. Relacións con España ..................................................................... 36
3.2. Europa........................................................................................................ 38
3.2.1. Poboación ........................................................................................ 38
3.2.2. Sociedade ........................................................................................ 40
3.2.3. Economía......................................................................................... 42
3.2.4. Coxuntura (produción e inflación) .................................................... 44
3.2.5. Relacións con España ..................................................................... 46

4. Potencial de internacionalización do cluster.................................................. 48
4.1. Aspectos previos........................................................................................ 48
4.2. Principais Conclusións ............................................................................... 48
4.2.1. Subsector artes gráficas .................................................................. 48

1


4.2.2. Subsector editorial ........................................................................... 51

5. Caracterización dos países obxectivo ............................................................ 56
5.1. México........................................................................................................ 56
5.1.1. A situación económica do país ........................................................ 56
5.1.2. O comercio exterior.......................................................................... 58
5.1.3. Vantaxes do mercado mexicano...................................................... 60
5.2. Francia ....................................................................................................... 62
5.2.1. A situación económica do país ........................................................ 62
5.2.2. O comercio exterior.......................................................................... 63
5.2.3. Vantaxes do mercado francés ......................................................... 66

6. O mercado editorial en México ........................................................................ 67
6.1. Análise da oferta ........................................................................................ 67
6.1.1. Produción editorial do sector privado............................................... 67
6.1.2. Actividade editorial do sector público............................................... 68
6.1.3. Análise cualitativa da producción..................................................... 71
6.1.4. Importacións e exportacións ............................................................ 72
6.1.5. A piratería e o fotocopiado ilegal ..................................................... 73
6.1.6. Estratexias de marketing: prezos e marxes comerciais................... 74
6.2. Análise da demanda .................................................................................. 74
6.2.1. Tendencias xerais de consumo ....................................................... 74
6.2.2. Análise do comportamento do consumidor...................................... 75
6.3. Canles de distribución................................................................................ 76
6.4. Aspectos clave do sector editorial en México ............................................ 79

7. O mercado gráfico en Francia.......................................................................... 82

8. O axente comercial exterior – director do trade point como alternativa de
internacionalización.......................................................................................... 83
8.1. Introdución ................................................................................................. 83
8.2. Comprobar que o "axente comercial exterior" é a fórmula axeitada .......... 84
8.3. ¿Qué se quer acadar a través do axente? ¿cáles son os obxectivos que se
pretenden? ................................................................................................. 86
8.4. A formalización xurídica da relación mediante contrato escrito ................. 88
8.5. Os elementos do contrato do axente comercial exterior ............................ 89
8.6. A lexislación europea ................................................................................. 95
8.7. ¿É obligatoria a colexiación dos axentes?................................................. 97
8.8. Indemnización por cese vs compensación por danos e prexuizos ............ 99
8.9. Os contratos CCI...................................................................................... 100
8.10. O proceso de seleción do axente director do trade point......................... 101

2


8.11. A realización do contacto previo .............................................................. 104
8.12. Preseleción de candidatos e primeiro contacto ....................................... 105
8.13. A comprobación dos datos....................................................................... 106
8.14. Visita de acompañamento........................................................................ 107
8.15. Conclusions.............................................................................................. 108

9. Bibliografía....................................................................................................... 110

Anexo 1: Modelo de entrevista co panel de empresas

Anexo 2: Modelo de contrato cun axente comercial exterior

Anexo 3: : Realización de contacto previo co axente comercial. Modelo de carta

Anexo 4: Custos de establecemento en México

Anexo 5: Custos de establecemento en Francia

Anexo 6: O mercado gráfico en Francia

3


1. Introdución

A necesidade deste estudo nace como consecuencia do progresivo estancamento da
demanda interna nos sectores que compoñen o cluster do produto gráfico e do libro
galego. A tradicional orientación das empresas galegas das artes gráficas, da
publicidade e da edición ao mercado local e nacional está esgotando as súas vías de
crecemento. Faise xa que logo imprescindible ampliar horizontes e detectar novos
mercados con potencial de crecemento máis aló das nosas fronteiras.

1.1. Obxectivos do estudo

O fin último deste traballo consiste pois na detección de oportunidades de negocio en
mercados exteriores para cada unha das tres actividades principais que configuran o
cluster do produto gráfico e do libro galego.

Así, para a consecución deste fin, establécense os seguintes obxectivos:

Analizar a demanda nos mercados de destino potenciais, en termos de evolución,
valor e tipoloxía, tanto a nivel de grandes áreas xeográficas como de países
concretos dentro das mesmas.

Identificar os mercados (países e sectores) máis atractivos para as empresas do
cluster en termos de demanda.

Caracterizar a oferta nos países e sectores elixidos de face a identificar os
competidores potenciais neses mercados de destino, diferenciando tanto a oferta
interna (provedores locais) como a externa (importacións dos países obxectivo).

Realizar un benchmarking que permita coñecer experiencias de
internacionalización de empresas españolas dos sectores das artes gráficas,
publicidade e edición.

Todo iso permitiranos determinar a un primeiro nivel a existencia de mercados idóneos
para iniciar un proceso de internacionalización, identificando oportunidades de negocio
no exterior que poidan ser aproveitadas grazas ás sinerxias que permite unha
estrutura de cadea de valor integrada, onde varios elos do cluster únense para
internacionalizarse dun xeito mais efectivo.

4


1.2. Metodoloxía de investigación

Unha vez descritos a finalidade e os obxectivos que persigue este estudo, a
continuación amosase o modelo de traballo que se seguiu para acadalos.

Áreas xeográficas • Contexto político
Fontes secundarias
• Contexto social
de destino potencial Enquisa web
• Contexto económico

Países potenciais • Análise da demanda: • Fontes secundarias
• Valor do mercado • Enquisa web
de destino
• Evolución mercado • Entrevistas individuais

Priorización dos países • Análise de competidores: • Enquisa web
• Oferta interna • Entrevistas individuais
de destino
• Importacións • Paneis sectoriais

• Sectores de interese • Enquisa web
Oportunidades
• Actividades de interese • Paneis sectoriais
de negocio • Benchmarking • Panel intersectorial

Así, a metodoloxía de investigación basease en tres grandes eixos:

1. Fases do estudo. A investigación parte dun amplo ámbito xeográfico que se vai
acoutando a, modo de embude, ata chegar a identificar oportunidades de
negocio concretas en países, sectores e actividades de interese para as
empresas do cluster.

2. Aspectos a analizar en cada fase. A información manexada en cada unha das
fases, serviu de filtro para ir acoutando o ámbito de actuación e axudar ao
cluster a delimitar con criterios obxectivos ónde se atopan as oportunidades de
negocio.

3. Fontes de información empregadas en cada fase. Para realizar o presente
estudo empregáronse fontes de información primaria (enquisas, entrevistas e
paneis coas empresas do cluster) e fontes de información secundaria
(estatísticas e datos oficiais publicados por institucións de recoñecida solvencia).

5


1.2.1. Fases do estudo

Análise das áreas xeográficas de destino potencial

A primeira fase do estudo consiste en caracterizar a primeiro nivel tres grandes áreas
de interese para as empresas do cluster do producto gráfico e do libro galego: Europa
(por proximidade xeográfica), Ibero-América e Estados Unidos (por proximidade
cultural e idiomática).

Esta caracterización delimita o contexto político, social e económico destes grandes
bloques xeográficos para acadar unha primeira aproximación á contorna xeral na que
se moven os países de destino potencial que se analizarán a continuación.

Estudo de países concretos de destino potencial

Na segunda fase abórdase unha caracterización máis detallada por países concretos,
analizando a demanda de producto gráfico, publicidade i edición en cada un deles;
identificando o valor destes mercados así como a evolución dos mesmos, coa
finalidade de presentar unha lista de países de destino potencial.

Unha vez descritas as características da demanda de cada un dos países de destino
potencial, o cluster realizou unha priorización de países de interese, que serán os que
se aborden na seguinte fase.

Priorización dos países de destino

Nesta parte do traballo, pasouse a estudiar a oferta de producto gráfico, publicidade i
edición nos países de destino. Deste xeito, abordouse unha análise tanto dos
competidores locais como dos importadores co obxectivo de coñecer o grao de
rivalidade competitiva existente nestes países elexidos.

Oportunidades de Negocio

Por último, ademais de caracterizala oferta no país de destino, tamén se analizarán os
sectores e actividades de interese para os distintos elos do cluster coa finalidade de
abordar aquelas fórmulas de internacionalización que veñan favorecidas polas
sinerxias existentes no cluster.

6


1.2.2. Fontes de información

As fontes de información que alimentan as distintas fases do estudo son de dous tipos:
información primaria (facilitada polas empresas do cluster) e información secundaria
(estatísticas e investigacións de mercados).

A combinación destes dous tipos de información permitiu cruzar os intereses e
capacidades de internacionalización das empresas do cluster coa realidade dos
mercados potenciais de destino.

A continuación descríbense as diferentes fontes de información que serviron de base
para poder identificar as oportunidades de negocio no exterior.

Fontes de información primaria

O contacto permanente coas empresas de artes gráficas, publicidade e edición
garante a idoneidade dos mercados finalmente elixidos. Así a escoita ás empresas
constituíuse nun elemento esencial deste traballo que se materializou nos seguintes
instrumentos de captación de información:

Enquisa ás empresas do cluster que se realizou vía web a unha ampla mostra
de empresas pertencentes aos tres principais elos do cluster. A finalidade desta
ferramenta é a de obter unha primeira aproximación cuantitativa dos intereses,
experiencias e capacidade de internacionalización das empresas.

Entrevistas individuais con xerentes/directivos de empresas de cada un dos tres
sectores de actividade do cluster. Así, mantivéronse entrevistas con 2-3 empresas
de artes gráficas, 2-3 empresas de publicidade e 2-3 empresas de edición. A
información acadada deste xeito permitiu complementar e profundizar nos
aspectos tratados na enquisa web, permitindo abordar aspectos máis cualitativos.

Realización de 3 paneis sectoriais (un por cada elo principal do cluster) coa
finalidade de contrastar as conclusións obtidas coa enquisa e as entrevistas de
cara a definir e priorizar plans de acción relevantes para cada actividade principal.

Realización dun panel intersectorial coa participación das empresas de artes
gráficas, publicidade i edición para validar a priorización de plans de acción, tendo
en conta a transversalidade das actuacións; é dicir, aquelas que permitan acadar
sinerxias a toda a cadea de valor do cluster.

7


Fontes de información secundaria

Este tipo de información, de caracter eminentemente cuantitativo, obtívose de
institucións públicas e/ou privadas con recoñecida solvencia na elaboración de
estatísticas e na realización de estudos de mercado.

Algunhas das fontes consultadas son as que se indican a continuación:

AAP. The Association of American Publishers. www.publishers.org

AEAP. Asociación Española de Agencias de Publicidad: www.aeap.org.

AEDEMO. Asociación Española de Estudios de Mercado: www.aedemo.es

AEDES. Asociación Española de Empresas de Serigrafía e Impresión digital:
www.aedesnet.es

AGRAEL. Asociación de Gráficos Productores y Exportadores de Libros:
www.agrael.com

ALABRENT. Portal de Artes Gráficas: www.alabrent.com

CEPI. Confederation of European Paper Industries. www.cepi.org

Comisión Europea: http://ec.europa.eu

EBF. European Booksellers Federation: www.ebf-eu.org

EGI. Estudio General de Internet: www.estudiogeneraldeinternet.com

FEP. Federation of European Publishers: www.fep-fee.be

FGEP. Federación de Gremios de Editores de España:
www.federacioneditores.org

FNEP. Federación Nacional de Empresas de Publicidad: www.fnep.es

IAB. Interactive Advertising Bureau. www.iabspain.net

ICEX. Instituto Español de Comercio Exterior: www.icex.es

Industrias Gráficas Online. Portal de Artes Gráficas.
www.industriagraficaonline.com

INFOADEX. Portal de Publicidad. www.infoadex.es

INTERGRAFIC. Portal de Artes Gráficas: www.intergrafic.net

Las Comadres para las Américas. Portal de libros latinos. www.lascomadres.org

8


Observatorio de Internet: www.obs-internet.com

SOBREEDICION. Portal de Edición: http://sobreedicion.blogspot.com

Comisión Europea: http://ec.europa.eu/index_es.htm

CONSEJO SUPERIOR DE CÁMARAS: https://www.camaras.org/publicado

PLAN CAMERAL. http://www.plancameral.org

9


2. As cifras do comercio internacional

Coñecer a experiencia internacional dos sectores da edición, das artes gráficas e da
publicidade constitúe o punto de partida deste traballo. Así, neste capítulo analizarase,
para cada un destes sectores, o volume e a evolución das exportacións, os tipos de
productos exportados, as zonas de destino destas exportacións así como os principais
países importadores deses productos.

2.1. O sector das artes gráficas

A continuación preséntanse as cifras de exportación do sector gráfico no tocante ao
valor, evolución, tipo de productos e principais países de destino.

2.1.1. Volume e evolución das exportacións

As exportacións españolas de productos das artes gráficas totalizaron un volume de
144 millóns de euros no ano 20071, e ata novembro de 2008 o importe das vendas do
sector gráfico ao estranxeiro acadaba un valor de 111 millóns.

Exportacións Artes Gráficas. Participación por CC.AA.

Cataluña 43,76%
Madrid 37,32%

País Vasco 4,48%
Murcia 3,88%
Navarra 2,64%
Resto CC. AA. 2,45%
Galicia 1,98%
Ano 2007 Xaneiro- Novembro 2008
Com. Valenciana 1,97%
Andalucía 1,50%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

Fonte: ICEX

1
Na data de peche deste estudio, os datos oficiais estaban actualizados ata Novembro de
2008, pólo que o último ano completo do que se dispón de información é de 2007.

10


No panorama nacional, Cataluña e Madrid son as comunidades con maior volume de
exportacións (cunha participación de máis do 80% do total nacional); Galicia ocupa a
sexta posición no ranking español. Así, as exportacións galegas do sector gráfico en
2007 supuxeron un total de 2,8 millóns de euros, o que supón case o 2% das
exportacións do total nacional. Ata novembro de 2008, o volume de exportacións
acadaban algo más de 1,5 millóns.

Evolución das exportacións de productos gráficos nas CC.AA.
2003 2004 2005 2006 2007 2008*
Galicia 4.316.585 € 1.967.910 € 1.221.330 € 1.395.079 € 2.857.892 € 1.572.116 €
Asturias 29.066 € 47.984 € 136.874 € 133.876 € 128.044 € 50.561 €
Cantabria 88.598 € 102.937 € 41.850 € 413.075 € 48.135 € 22.842 €
País Vasco 5.948.324 € 5.712.848 € 5.346.501 € 5.127.715 € 6.460.741 € 3.260.807 €
Navarra 3.527.699 € 3.393.838 € 3.236.868 € 3.618.678 € 3.804.303 € 4.439.110 €
Aragón 130.559 € 164.984 € 76.639 € 211.526 € 564.817 € 476.192 €
Cataluña 61.706.075 € 62.637.152 € 57.546.843 € 64.954.212 € 63.052.759 € 55.101.892 €
Castilla y León 555.467 € 443.886 € 552.761 € 689.037 € 217.393 € 307.686 €
La Rioja 18.912 € 481.924 € 43.676 € 32.265 € 25.324 € 144.158 €
Madrid 54.834.783 € 53.792.409 € 54.298.189 € 52.872.172 € 53.774.360 € 36.408.738 €
Castilla la Mancha 10.602.355 € 7.176.580 € 8.093.384 € 4.266.643 € 815.497 € 511.784 €
Com. Valenciana 4.066.003 € 4.140.178 € 4.340.927 € 4.017.050 € 2.842.252 € 2.534.196 €
Baleares 440.854 € 189.020 € 191.796 € 316.861 € 318.432 € 170.894 €
Extremadura 191.646 € 152.759 € 239.360 € 672.263 € 709.746 € 689.291 €
Andalucía 499.795 € 763.474 € 2.750.575 € 1.058.324 € 2.168.539 € 1.064.224 €
Murcia 4.697.414 € 4.820.655 € 6.152.939 € 5.591.819 € 5.595.553 € 4.175.060 €
Canarias 262.079 € 76.449 € 354.400 € 17.337 € 366.306 € 74.901 €
Otros 325.422 € 431.281 € 552.788 € 210.778 € 342.494 € 58.210 €
España 152.241.635 € 146.496.267 € 145.177.699 € 145.598.710 € 144.092.589 € 111.062.663 €

Fonte: ICEX. *Os datos do ano 2008 fan referencia ao período xaneiro-novembro.

Polo que respecta á evolución dende o ano 2003, apréciase un estancamento das
exportacións de productos gráficos no panorama nacional con taxas de crecemento
medio anual do 1,35%. Nembargantes, as exportacións galegas deste sector amosan
un comportamento ben diferente neste período; así en 2004 e 2005 as vendas ao
exterior dos productos gráficos galegos sofren caídas importantes (54% e 38%),
namentres que no período 2006 e 2007 a evolución das exportacións tórnase
substancialmente máis positiva que a media nacional, chegando a acadar unha taxa
de crecemento superior ao 100%.

11


Artes Gáficas. Evolución das exportacións por CC. AA. de orixe
1.000.000.000 €

100.000.000 €

10.000.000 €

1.000.000 €

100.000 €
2003 2004 2005 2006 2007 2008*
Galicia País Vasco Navarra
Cataluña Madrid Comunidad Valenciana
Andalucía Murcia España


2.1.2. Tipos de productos exportados

En relación coa tipoloxía de productos exportados polo sector gráfico español no ano
2007, apréciase que máis da metade das exportacións corresponden a catálogos
comerciais, unha terceira parte a impresos publicitarios e algo menos dun 20% a outro
tipo de impresos.

Distribución das exportacións por tipo de producto. 2007

Sellos, timbres y
Los demás títulos valores
impresos 0,26%
18,24%

Impresos
Catálogos
publicitarios y
comerciales
similares
50,63%
30,86%

Fonte: ICEX

Polo que respecta á evolución do tipo de productos exportados polo sector gráfico, na
seguinte táboa pódese apreciar que a partida que presenta unha mellor evolución é a

12


de catálogos comerciais, cun incremento do 20% no ano 2007. A partida “os demais
impresos” é a que presenta unha maior caída no último ano (-21%), nembargantes é a
que presenta unhas mellores taxas de crecemento nos anos 2005 e 2006 (28% e 15%
respectivamente).

Evolución das exportacións por tipo de productos

2003 2004 2005 2006 2007

Sellos, timbres y títulos valores 98.333 € 376.402 €

Catálogos comerciales 70.978.755 € 63.761.942 € 64.175.418 € 60.403.521 € 72.957.904 €

Impresos publicitarios 57.590.676 € 59.959.883 € 51.920.366 € 51.594.673 € 44.471.854 €

Los demás impresos 23.672.205 € 22.774.442 € 29.081.915 € 33.502.183 € 26.286.429 €

Total 152.241.635 € 146.496.267 € 145.177.699 € 145.598.710 € 144.092.589 €

Fonte: ICEX

2.1.3. Zonas xeográficas de destino

Europa é a principal zona de destino das exportacións de productos gráficos; así no
ano 2007, España vendeulle ao resto de países europeos productos gráficos por valor
de 128 millóns de euros, case o 90% das exportacións totais do sector. O 10%
restante destinouse ao resto dos continentes, sendo América o segundo destino
destas exportacións (cun 5,4% do total).

Distribución das exportacións por zona de destino. 2007

Oceanía África América
0,10% 2,71% 5,40%

Asia
2,84%

Europa
88,95%

Fonte: ICEX

Polo que respecta á evolución dos destinos das exportacións de productos gráficos, no
seguinte gráfico pódese apreciar que Europa é o destino prioritario ocupando o

13


primeiro lugar a gran distancia do segundo (América). Nembargantes, a partir de 2005
obsérvase un lixeiro retroceso dos continentes europeo e americano (tanto en valores
absolutos como en valores relativos) en favor do africano (onde Marrocos e Guinea
Ecuatorial son os principais importadores deste continente.).

Evolución das Exportacións por Areas Xeográficas de destino
1.000.000.000 €

100.000.000 €

10.000.000 €

1.000.000 €

100.000 €
2003 2004 2005 2006 2007 2008*

África América Asia Europa Oceanía


Pormenorizando por países de destino, é preciso remarcar que mais do 80% das
exportacións do sector gráfico é importado por tan só 10 países e que o 20% restante
repártese entre máis de 90.

Artes Gráficas. Destino das exportacións en 2007

Bélgica Resto de Países
Suiza
1,51% 16,03%
1,39% Francia
Italia
1,66% 40,88%

Irlanda
1,98%

Países Bajos
2,08%

Alemania
2,09% Polonia Reino Unido Portugal
4,70% 7,88% 19,80%

Fonte: ICEX.

14


Así no ano 2007, o principal país importador de productos gráficos españois é Francia
(case 59 millóns de €), seguido de Portugal (28,5 millóns) e do Reino Unido (11,3
millóns). Polonia (6 millóns), Alemania e os Países Baixos (3 millóns cada un)
absorben conxuntamente case un 9% do total das exportacións. Con menos dun 2% e
máis dun 1,3% das exportacións totais están Irlanda, Italia, Bélxica e Suíza.

Exportacións Artes Gráficas. Top ten países de destino. 2007
60.000.000 €

50.000.000 €

40.000.000 €

30.000.000 €

20.000.000 €

10.000.000 €

0€
FR PT GB PL DE NL IE IT BE CH

Fonte: ICEX.

Cando se analiza a evolución dos países de destino no período 2006-2008, Francia,
Portugal e Reino Unido seguen acadando os tres primeiros postos e gañando peso .

Evolución dos principais países de destino das exportacións
2006 2007 2008*
Euros % Euros % Euros %
Francia 51.861.742,75 35,62% 58.909.582,46 40,88% 49.133.463,26 44,24%
Portugal 24.294.214,28 16,69% 28.528.319,55 19,80% 19.724.266,78 17,76%
Reino Unido 12.974.848,99 8,91% 11.347.919,11 7,88% 8.050.830,69 7,25%
Polonia 7.614.565,02 5,23% 6.778.325,13 4,70% 2.974.307,86 2,68%
Alemania 3.262.825,29 2,24% 3.014.498,85 2,09% 2.471.542,87 2,23%
Países Bajos 4.101.414,90 2,82% 2.992.653,25 2,08% 2.550.292,42 2,30%
Irlanda 1.910.181,26 1,31% 2.852.496,52 1,98% 1.541.359,65 1,39%
Italia 1.337.335,24 0,92% 2.387.956,57 1,66% 2.155.358,79 1,94%
Bélgica 10.045.820,84 6,90% 2.169.962,57 1,51% 2.103.967,06 1,89%
Suiza 2.521.983,75 1,73% 2.008.599,21 1,39% 1.672.959,03 1,51%
Estados Unidos 1.689.549,98 1,16% 1.727.890,46 1,20% 1.925.913,84 1,73%
Guinea Ecuatorial 1.946.452,63 1,34% 795.661,06 0,55% 126.527,84 0,11%
Argelia 3.148.296,21 2,16% 42.951,51 0,03% 31.163,43 0,03%
Resto de Países 18.889.478,39 12,97% 20.535.772,30 14,25% 16.600.709,83 14,95%
Total 145.598.709,53 100,00% 144.092.588,55 100,00% 111.062.663,35 100,00%


15


2.2. O sector da edición

A continuación analizase a situación actual e a evolución das exportacións do sector
editorial, detallando o valor das mesmas, os tipos de productos exportados e os
principais países de destino.

2.2.1. Volume e evolución das exportacións

As exportacións españolas de edición totalizaron un volume de 768 millóns de euros
no ano 2007 e ata novembro de 2008 o importe das vendas de productos editoriais ao
estranxeiro acadaba un valor de 665 millóns.

Exportacións españolas de Edición. Participación por CC.AA.

Cataluña 47,63%
Madrid 36,72%

Navarra 3,86%
País Vasco 3,09%
Castilla la Mancha 2,81%

Comunidad Valenciana 1,70%

Castilla y León 1,29%
Aragón 0,91%
Ano 2007 Xaneiro- Novembro 2008
Andalucía 0,65%

Galicia 0,64%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

Fonte: ICEX.

No panorama nacional, Cataluña e Madrid son as comunidades con maior volume de
exportacións (cunha participación de máis do 80% do total nacional); Galicia ocupa a
décima posición no ranking español. Así, as exportacións galegas do sector editorial
en 2007 supuxeron un total de 4,9 millóns de euros, cun peso de 0,64%% nas
exportacións do total nacional. Ata novembro de 2008, o volume de exportacións
acadaban algo máis de 3,1 millóns.

Polo que respecta a evolución das exportacións editoriais en España no período 2003-
2007, apréciase que no ano 2004 producíase un lixeiro crecemento das vendas ao

16


estranxeiro (0,7%), pero a partir de 2005, o sector editorial comeza a sufrir unha
recesión con taxas de crecemento medio anual de -4,8%.

Evolución das exportacións de productos editoriais nas CC.AA.
2003 2004 2005 2006 2007 2008*
Galicia 2.495.670 € 2.767.277 € 3.858.046 € 8.827.421 € 4.939.041 € 3.145.011 €
Asturias 2.546.878 € 2.043.385 € 2.266.552 € 2.956.642 € 2.352.228 € 1.768.495 €
Cantabria 552.162 € 600.101 € 592.479 € 358.234 € 598.810 € 339.065 €
País Vasco 25.034.794 € 22.662.294 € 21.537.259 € 22.659.055 € 23.732.047 € 17.811.502 €
Navarra 27.885.398 € 30.113.983 € 31.176.797 € 30.809.433 € 29.660.273 € 27.184.384 €
Aragón 8.094.857 € 7.132.515 € 7.767.297 € 6.598.792 € 6.983.741 € 5.988.824 €
Cataluña 380.398.086 € 380.131.743 € 374.039.155 € 387.270.213 € 366.160.012 € 326.637.679 €
Castilla y León 6.168.919 € 4.114.768 € 6.067.416 € 5.518.722 € 9.931.844 € 7.971.928 €
La Rioja 19.052 € 91.283 € 115.514 € 86.195 € 136.446 € 51.706 €
Madrid 398.943.830 € 408.660.135 € 360.633.993 € 310.553.140 € 282.252.342 € 244.224.696 €
Castilla la Mancha 17.612.125 € 19.265.675 € 19.909.615 € 18.378.161 € 21.631.867 € 13.920.022 €
Com. Valenciana 8.632.195 € 4.777.814 € 5.638.071 € 6.095.429 € 13.093.382 € 8.268.028 €
Baleares 283.566 € 500.117 € 408.933 € 327.552 € 160.870 € 158.495 €
Extremadura 20.698 € 162.736 € 151.027 € 484.387 € 347.366 € 88.954 €
Andalucía 4.169.630 € 5.883.267 € 3.150.564 € 4.411.512 € 4.990.892 € 6.086.535 €
Murcia 319.347 € 234.540 € 189.286 € 277.361 € 469.296 € 363.370 €
Canarias 258.506 € 412.523 € 173.770 € 399.860 € 1.003.735 € 709.870 €
Otros 2.976.712 € 3.054.969 € 3.299.285 € 1.983.222 € 285.630 € 690.437 €
España 886.412.424 € 892.609.125 € 840.975.059 € 807.995.333 € 768.729.824 € 665.409.000 €


Evolución das exportacións por CC. AA. de orixe

1.000.000.000 €

100.000.000 €

10.000.000 €

1.000.000 €

100.000 €
2003 2004 2005 2006 2007 2008*
Galicia Asturias País Vasco
Navarra Aragón Cataluña
Castilla y León Madrid Castilla la Mancha
Comunidad Valenciana Andalucía España


17


No caso do sector editorial galego, as exportacións no período 2003-2007 presentan
unha traxectoria máis favorable que a media nacional, xa que a taxa media de
crecemento anual neste período é de 33,7%. Nembargantes, aprécianse fortes
cambios de tendencia nestes cinco últimos anos. Así nos tres primeiros (2003-2006) a
taxa media anual de crecemento foi de case un 60%, acadando o seu maior nivel en
2006, cunhas exportacións valoradas en 8,8 millóns de euros, o que lle valeu situarse
no sexto posto do ranking de CC.AA. Pero a partir de entonces a tendencia cambia de
signo pasando a un crecemento negativo en 2007 de -44% e de -36% nos once
primeiros meses de 2008.

2.2.2. Tipos de productos exportados

En relación coa tipoloxía de productos exportados polo sector editorial no ano 2007,
apréciase que máis das ¾ partes das exportacións corresponden a libros, algo menos
dun 20% a publicacións periódicas e o 4% a outros productos editoriais (planos,
debuxos, calcomanías, tarxetas postais, estampas, gravados e fotografías).

Distribución das exportacións por tipo de producto. 2007

Otros productos
editoriales
4,02%

Publicaciones
periódicas
18,50% Libros
77,48%

Fonte: ICEX

Polo que respecta á evolución dos productos exportados polo sector editorial no
período 2003-2007, na seguinte táboa pódese apreciar que os libros constitúen o
producto coa traxectoria máis estable, aínda que sofren unha lixeira recesión a partir
de 2005, sendo a taxa media de crecemento anual de -2,5%. As publicacións
periódicas acusan caídas nas vendas ao estranxeiro en 2004 e 2005 (do 9% e 12%
respectivamente), para amosar unha lixeira melloría en 2006 e 2007. Os outros
productos editoriais son os que amosan unha tendencia máis inestable no período

18


2003-2007, xa que contando cunha taxa media anual de crecemento de -7,6%, no ano
2006 presenta un incremento do 15%.

Evolución das exportacións por tipo de productos

2003 2004 2005 2006 2007

Libros 661.795.557 € 695.168.192 € 663.569.179 € 623.379.350 € 595.639.264 €

Publicaciones periódicas 179.745.811 € 162.529.046 € 142.770.270 € 144.753.233 € 142.208.910 €

Otros productos editoriales 44.871.056 € 34.911.888 € 34.635.610 € 39.862.751 € 30.881.650 €

Total 886.412.424 € 892.609.125 € 840.975.059 € 807.995.333 € 768.729.824 €

Fonte: ICEX

2.2.3. Zonas xeográficas de destino

Europa é a principal zona de destino das exportacións de productos editoriais; así no
ano 2007, España vendeulle ao resto de países europeos productos editoriais por
valor de 450 millóns de euros, case o 60% das exportacións totais do sector. O
segundo continente importador das edicións españolas é América, que en 2007
comprou productos editoriais a España por valor de 295 millóns.

Distribución das exportacións por zona de destino. 2007

África
Oceanía 1,98%
0,25%

América
38,42%

Europa
58,59%
Asia
0,77%

Fonte: ICEX

Polo que respecta á evolución dos destinos das exportacións das edicións españolas,
no seguinte gráfico pódese apreciar que Europa é o destino prioritario seguido do
continente americano. Nembargantes a partir de 2005, apréciase una perda de peso
nas exportacións europeas en favor do continente americano.

19


Evolución das Exportacións por Areas Xeográficas de destino
1.000.000.000 €

100.000.000 €

10.000.000 €

1.000.000 €

100.000 €
2003 2004 2005 2006 2007 2008*

África América Asia Europa Oceanía


Pormenorizando por países de destino, é preciso remarcar que mais das ¾ partes das
exportacións do sector editorial é importado por tan só 10 países e que o 25% restante
repártese entre máis de 90 países.

Edición. Destino das exportacións en 2007
Resto de Países
21,16% Francia
Venezuela 20,08%
2,99%
Alemania
3,02%

México
12,79%
Estados Unidos
4,02%

Brasil
Reino Unido
4,11% Argentina Italia Portugal
11,05%
4,81% 6,79% 9,18%

Fonte: ICEX.

Así no ano 2007, o principal país importador de edicións españolas é Francia (154
millóns de €), seguido de México (98 millóns), Reino Unido (85 millóns) e Portugal (70
millóns). No rango de 30-50 millóns de euros, atopamos a países coma Italia,
Arxentina, Brasil ou Estados Unidos.

20


Exportacións Edición. Top ten países de destino. 2007
160.000.000 €

140.000.000 €

120.000.000 €

100.000.000 €

80.000.000 €

60.000.000 €

40.000.000 €

20.000.000 €

0€
FR MX GB PT IT AR BR US DE VE

Fonte: ICEX.

Cando se analiza a evolución dos países de destino no período 2006-2008, Francia,
México e Reino Unido seguen acadando os tres primeiros postos coa mesma
participación no tal das exportacións (20%, 12% e 10% respectivamente). Tamén se
observa que países coma Portugal, Arxentina, Brasil ou Venezuela van gañando
importancia no conxunto das exportacións españolas de productos editoriais.

Evolución dos principais países de destino das exportacións
2006 2007 2008*
Euros % Euros % Euros %
Francia 169.541.595,65 20,98% 154.322.771,76 20,08% 135.294.629,26 20,33%
México 98.059.265,40 12,14% 98.302.170,95 12,79% 82.128.495,51 12,34%
Reino Unido 85.080.206,74 10,53% 84.943.704,57 11,05% 66.804.841,45 10,04%
Portugal 70.756.353,90 8,76% 70.596.988,48 9,18% 69.408.268,16 10,43%
Italia 60.100.670,32 7,44% 52.169.378,91 6,79% 42.316.214,40 6,36%
Argentina 33.643.734,33 4,16% 36.974.297,41 4,81% 35.950.296,43 5,40%
Brasil 19.723.575,47 2,44% 31.617.043,70 4,11% 22.423.010,26 3,37%
Estados Unidos 37.786.591,82 4,68% 30.936.946,06 4,02% 24.151.009,79 3,63%
Alemania 32.717.860,93 4,05% 23.251.498,13 3,02% 15.755.671,03 2,37%
Venezuela 21.544.033,33 2,67% 22.973.302,30 2,99% 21.889.845,67 3,29%
Resto de Países 179.041.445,17 22,16% 162.641.721,66 21,16% 149.286.718,29 22,44%
Total 807.995.333,06 100,00% 768.729.823,93 100,00% 665.409.000,25 100,00%


21


2.2.4. Perspectivas do sector

Segundo o ICEX e a Federación de Cámaras do Libro, as tendencias de futuro do
sector editorial son positivas.

España é o terceiro país de Europa Occidental en consumo de libros per cápita,
despois de Noruega e Austria. O sector editorial español atópase nunha fase de
crecemento que permite prever bos escenarios de futuro.

Prevese un alza nas actividades ata agora minoritarias do sector, xestión de
dereitos, servizos a clientes e marketing que producirá un desprazamento
progresivo de parte dos ingresos producidos pola edición de libros cara ao resto de
actividades complementarias do sector.

Internet representa o principal desafío das editoriais á hora de definir as súas
estratexias para atraer a novos lectores. Os libros electrónicos experimentarán un
importante crecemento, especialmente no segmento de libros para profesionais.
Este formato de libros chegará aos 1.800 millóns de dólares en 2011.

A proxección internacional das editoriais españolas é unha aposta crecente e con
tendencia a expandirse por novos mercados, especialmente Estados Unidos e os
principais mercados latinoamericanos.

O mercado do libro en Europa Occidental crecerá a un ritmo do 2% anual ata
acadar os 52.000 millóns de dólares en 2011.

En Europa, os libros de consumo crecerán a una media do 3%, los libros de texto
farano ao 1,3% e a versión impresa de libros para profesionais decrecerá a un
0,7% de media anual.

En España, o crecemento global do mercado do libro será dun 2,2%, lixeiramente
superior á media de Europa.

22


2.3. O sector da publicidade

A continuación analízanse as cifras do mercado publicitario mundial en termos de
volume, evolución, distribución xeográfica e inversión por tipos de productos
publicitarios.

2.3.1. Volume e evolución da inversión mundial

Segundo a axencia Nielsen o mercado publicitario mundial creceu un 4,4% no ano
2007, sendo África, Asia e América do Sur son as áreas xeográficas que
experimentaron un maior crecemento con respecto a 2006.

Variación da inversión publicitaria por continentes. 2006-2007.

Fonte: Nielsen Company “Global Advertising Trends”

Segundo a axencia Zenith Optimedia, a inversión publicitaria mundial ascendeu a máis
de 485.000 millóns de dólares no ano 2007 e as previsións de crecemento apuntan
que en 2010 o volume da inversión publicitaria acadará os 585.000 millóns de dólares.

Máis do 50% da inversión publicitaria mundial se realiza en América do Norte e Europa
Occidental. As previsións de crecemento para o ano 2010 estímanse nun 30%, e
aínda que os países de América do Norte e Europa Occidental seguirán sendo os
principais inversores en publicidade, espérase un forte crecemento investidor países
de Europa do leste e Iberoamérica.

23


Inversión publicitaria mundial (en millóns de €)

2006 2007 p 2008 p 2009 p 2010

América del Norte 183.520 188.415 194.990 200.271 207.570

Europa Occidental 113.513 119.976 124.420 129.770 135.781

Asia-Pacífico 94.719 102.807 111.534 119.001 127.916

Europa Central/Oriental 25.799 31.563 37.041 42.628 48.424

Iberoamérica 22.638 26.329 30.924 35.130 38.920

Africa/M. East/ROW 13.406 16.490 18.606 21.871 25.938

Global 453.595 485.580 517.515 548.671 584.550

Fonte: Zenith Optimedia

No que respecta á inversión publicitaria no continente europeo, os países que
experimentaron un mayor crecemento no ano 2007 son Rusia e España.

Variación da inversión publicitariaen Europa. 2006-2007.


24


2.3.2. Inversión mundial por tipo de productos

A televisión e a prensa son os principais medios publicitarios, cunha participación de
37% e 27%, respectivamente, na inversión publicitaria mundial do ano 2007. Nese
ano, a publicidade en internet (cun 8,6% do investimento global) supera á radio (cun
8,03%).

Distribución da inversion publicitaria mundial. 2007

Pub.Exterior Internet
Periódicos
6,24% 8,61%
27,24%
Cine
0,46%

Radio
8,03%

Revistas
12,09%
TV
37,32%


Si se analiza a distribución publicitaria por sectores, atópase que son as actividades
relacionadas coa automoción e co coidado da saúde as que máis invisten en
publicidade (un 10% e un 9,8%, respectivamente).

Distribución da inversión publicitaria mundial por sectores


25


En canto á inversión publicitaria por medios en Europa, evidénciase que en 2007 o
medio no que máis se investiu foi a televisión (46,25%), seguida da prensa (25,63%).
A participación de internet como medio publicitario en Europa é menor que a media
mundial, aínda que a taxa de variación con respecto ao ano 2006 foi a maior de todos
os medios e esperase que experimente un forte crecemento nos anos seguintes.

Distribución da inversion publicitaria en Europa. 2007

Publicidad Radio
Cine Internet
exterior 8,61% Televisión
0,50% 1,30%
6,51% 46,25%

Revistas
11,21%

Prensa
25,63%


2.3.3. Principais países inversores

A continuación amósanse os 10 países que experimentarán un maior crecemento na
inversión publicitaria no período 2007-2010.

Var. 2007 - 20010 Var. 2007 - 20010
País
Millóns de $ %

USA 17.720 9,9
China 10.194 63,5
Russia 8.248 92,1
Brazil 7.723 79,6
UK 5.808 22,8
India 3.465 52,2
Japan 2.318 5,7
South Korea 2.153 21,6
South Africa 2.070 47.7
Philippines 2.035 56.6


26


Na táboa anterior reflíctese a contribución de países emerxentes ao crecemento dos
investimentos publicitarios globais. China, Rusia e Brasil seguen de cerca a Estados
Unidos como contribuíntes ao crecemento nos próximos anos, a pesar de que o
mercado publicitario en China é só o 9% do tamaño deste mercado en EEUU e Brasil
e Rusia representan só o 5% do mercado estadounidense. No mesmo período
esperase que os mercados desenvolvidos (Norteamérica, Europa Occidental e Xapón)
contribúan nun 38% ao crecemento dos investimentos publicitarios, fronte ao 63% que
representarán neste crecemento o resto dos mercados. A porcentaxe de investimento
publicitario destinado aos mercados en vías de desenvolvemento pasará do 27% ao
33%.

2.3.4. Perspectivas do sector

Segundo o estudo realizado por Zenith Optimedia, as previsións do mercado
publicitario nos países desenvolvidos estancaranse namentres que o crecemento
económico dos países en vías de desenvolvemento impulsará as inversións
publicitarias. Así, as principais conclusións deste estudio son as seguintes:

As previsións de crecemento para 2009 rebaixáronse do 3,7% ao 3,5% en
Norteamérica e do 3,9% ao 3,7% en Europa Occidental.

Nembargantes, as estimacións para o resto do mundo son positivas e alcistas, dun
11,1% a un 11,8%.

Os mercados en desenvolvemento representarán un 62% do crecemento nas
inversións publicitarias no período 2007 - 2010, e aumentarán a súa participación
no mercado publicitario global do 27% ao 33%.

A incerteza económica en mercados desenvolvidos está a favorecer que os
orzamentos publicitarios se inclinen aos medios dixitais.

A publicidade en internet romperá a barreira do 10% este ano 2009 e representará
o 13,6% da inversión global en 2010.

27


3. Caracterización socioeconómica das grandes áreas xeográficas

3.1. América

3.1.1. Poboación

País Miles de % Miles de % Hab./km2 Estimación de % poboación % 0-14 % 15-64 % >64
km2 rexión habitantes rexión crecemento urbana anos anos anos
2005-2020
Canadá 9.976 46,2 32.556 7,5 3,3 0,8 80 17 69 14
Estados Unidos 9.629 44,6 298.988 68,6 31,1 0,9 81 21 67 12
México 1.973 9,1 104.221 23,9 52,8 1,1 76 30 64 6
AMÉRICA DO NORTE 21.578 100 435.766 100 20,2 0,9 80 23 66 11
Antiga e Barbuda 0 0,1 84 0,1 189,2 0,5 40 n.d n.d n.d
Bahamas 14 1,9 327 0,4 23,5 0,4 91 28 66 6
Barbados 0 0,1 270 0,4 628,0 0,3 53 19 71 10
Belice 23 3,1 297 0,4 12,9 2,0 49 36 60 4
Costa Rica 51 6,9 4.388 5,9 85,9 1,2 62 28 66 6
Cuba 111 15,0 11.286 15,3 101,8 0,2 75 19 70 11
Dominica 1 0,1 72 0,1 96,0 0,3 73 n.d n.d n.d
O Salvador 21 2,8 6.992 9,5 332,3 1,6 60 34 61 5
Granada 0 0,0 108 0,1 318,1 0,4 31 n.d n.d n.d
Guatemala 109 14,7 12.902 17,5 118,5 1,9 48 43 53 4
Haití 28 3,8 8.647 11,7 311,6 2,5 40 37 59 4
Honduras 112 15,2 7.355 10,0 65,6 1,8 47 39 57 4
Xamaica 11 1,5 2.664 3,6 242,4 0,7 53 31 62 7
Nicaragua 129 17,5 5.249 7,1 40,5 1,7 59 38 58 4
Panamá 78 10,6 3.284 4,4 42,0 1,4 72 30 64 6
República Dominicana 49 6,6 9.614 13,0 197,3 1,4 68 32 63 5
San Cristóbal e Neves 0 0,0 48 0,1 185,4 0,9 32 n.d n.d n.d
San Vicente e as 0 0,1 120 0,2 307,5 0,1 46 29 65 6
Granadinas
Santa Lucía 1 0,1 166 0,2 267,8 1,2 28 28 65 7
AMÉRICA CENTRAL– 739 100 73.874 100 99,9 1,5 58 33 61 6
CARIBE

28


País Miles de % Miles de % Hab./km2 Estimación de % poboación % 0-14 % 15-64 % >64
km2 rexión habitantes rexión crecemento urbana anos anos anos
2005-2020
Arxentina 2.767 15,6 39.120 10,3 14,1 0,8 90 26 64 10
Bolivia 1.099 6,2 9.345 2,5 8,5 1,3 65 38 58 4
Brasil 8.512 48,0 188.694 49,7 22,2 0,8 85 28 66 6
Chile 757 4,3 16.452 4,3 21,7 0,8 88 24 67 9
Colombia 1.139 6,4 45.556 12,0 40,0 1,3 73 31 64 5
Ecuador 284 1,6 13.413 3,5 47,3 1,3 63 32 62 6
Guíana 215 1,2 751 0,2 3,5 0,0 28 29 66 5
Paraguai 407 2,3 6.016 1,6 14,8 2,3 59 37 59 4
Perú 1.285 7,3 28.369 7,5 22,1 1,1 73 32 63 5
Surinam 163 0,9 452 0,1 2,8 1,0 74 30 64 6
Trinidade e 5 0,0 1.309 0,3 255,2 -0,9 13 21 71 8
Tobago
Uruguai 176 1,0 3.313 0,9 18,8 0,4 92 24 63 13
Venezuela 912 5,1 27.021 7,1 29,6 1,3 94 31 64 5
AMÉRICA DO 17.720 100 379.811 100 21,4 1,0 82 29 65 6
SUR
TOTAL 40.038 889.450 22,2 1,0 79 26 65 8
AMERICA
Fonte: Elaborado por ICEI a partir da Base de Datos ICEX-ICEI.

A nivel poboacional, obsérvanse notables diferencias entre os distintos países do continente americano. A nivel global, 3 países, USA, México
e Brasil, concentran máis de dous tercios da población total do continente, aínda que dos tres, só México presenta unhas perspectivas de
crecemento poboacional nas próximas décadas por enriba da media do continente.

29


3.1.2. Sociedade

País Índice de Esperanza Mortalidade taxa de Gasto Gasto público Alfabetización (% Ordenadores
desenvolvemento de vida infantil (taxa por fecundidade (nº público en en educación poboación adulta) por mil
humano (posto) (anos) mil habitantes de fillos) saúde (% (% PIB) habitantes
PIB)
Canadá 4 80,2 4,7 1,6 6,8 n.d n.d 698
Estados Unidos 12 77,7 6,4 2,1 6,9 5,6 n.d 762
México 52 75,4 20,3 2,4 3,0 5,4 92 131
AMÉRICA DO 77,3 9,6 2,1 6,7 5,6 606
NORTE
Antiga e 57 72,2 18,9 2,2 3,4 n.d 86 n.d
Barbuda
Bahamas 49 71,0 24,7 2,2 3,4 n.d 95 n.d
Barbados 31 72,8 11,8 1,6 4,5 6,9 100 149
Belice 80 71,8 24,9 3,6 2,7 5,3 75 n.d
Costa Rica 48 78,9 9,7 2,2 5,1 4,9 95 231
Cuba 51 77,3 6,1 1,6 5,5 9,8 100 34
Dominica 71 74,9 15,1 2,1 4,2 n.d 88 182
O Salvador 103 71,3 23,6 3,1 3,5 2,8 81 51
Granada 82 64,9 14,3 2,3 5,0 5,3 96 157
Guatemala 118 67,9 30,8 3,8 2,3 n.d 69 18
Haití 146 52,6 65,4 4,9 2,9 n.d 52 n.d
Honduras 115 68,6 25,8 3,6 4,0 n.d 80 16
Xamaica 101 70,9 16,0 2,4 2,8 5,3 80 62
Nicaragua 110 70,4 28,1 2,7 3,9 3,1 77 38
Panamá 62 75,2 16,4 2,7 5,2 3,8 92 46
República 79 72,7 29,0 2,8 1,9 1,7 87 23
Dominicana
San Cristóbal e 54 72,4 14,1 2,3 3,3 9,3 98 261
Neves
San Vicente e 93 72,3 14,4 1,8 3,9 8,1 88 139
as Granadinas
Santa Lucía 72 74,2 13,2 2,2 3,3 6,6 95 163
AMÉRICA 69,9 26,8 3,1 3,3 3,4 80 46
CENTRAL–
CARIBE

30


País Índice de Esperanza Mortalidade taxa de Gasto Gasto público Alfabetización (% Ordenadores
desenvolvemento de vida infantil (taxa por fecundidade (nº público en en educación poboación adulta) por mil
humano (posto) (anos) mil habitantes de fillos) saúde (% (% PIB) habitantes
PIB)
Arxentina 38 74,8 14,7 2,2 4,3 3,8 97 84
Bolivia 117 64,8 51,8 2,8 4,1 6,4 87 23
Brasil 70 71,2 28,6 1,9 4,8 4,0 89 161
Chile 40 78,2 8,6 2,0 2,9 3,4 96 148
Colombia 75 72,8 20,8 2,5 6,7 4,8 93 42
Ecuador 89 74,7 22,9 2,7 2,2 n.d 91 66
Guíana 97 64,3 32,2 2,0 4,4 8,5 97 39
Paraguai 95 71,4 27,4 3,9 2,6 4,7 94 75
Perú 87 70,7 30,9 2,5 1,9 2,7 88 100
Surinam 85 69,7 20,8 2,0 3,6 n.d 90 n.d
Trinidade e 59 70,0 25,1 1,7 1,4 n.d 98 79
Tobago
Uruguai 46 75,6 12,4 2,0 3,6 2,6 97 133
Venezuela 74 74,2 23,0 2,6 2,0 n.d 93 82
AMÉRICA DO 72,2 25,3 2,2 4,2 119
SUR
TOTAL 74,5 17,7 2,2 6,4 352
AMÉRICA

Se a nivel poboacional as diferencias entre os países americanos son notables, máis aínda cando nos referimos a situación social. Como cabía
esperar, USA e Canadá, como países máis desenvolvimos presentan os indicadores sociais máis favorables, fundamentalmente en aspectos
como esperanza de vida da población ou tasa de mortalidade infantil. Así mesmo, outros países tales como México, Arxentina, Uruguay ou
Chile, especialmente este último, amosan indicadores de desenvolvemento social moi apreciables.
Sen embargo, en termos globais, tan só Canadá amosa un índice de desenvolvemento humano entre os 10 primeiros países de mundo, na
maioría dos casos apenas atopamos países nos 50 primeiros postos de este ranking, o que demostra que o camiño por percorrer é moi longo.

31


3.1.3. Economía

País PIB en paridade do poder crecemento Estrutura do valor engadido Sector exterior
adquisitivo PIB 1995-
Total Per cápita 2006 Agricultura Industria Servizos Saldo por Taxa de Débeda Inversión
Miles de % $ Media % % % conta cobertura externa estranxeira
millóns rexión rexional corrente comercial (% PIB) directa
de $ = 100 (% PIB) (%) (saídas)
Millóns $
Canadá 1.140 7,3 35.030 98 3,3 2 29 69 1,6 70,1 n.d 45.243
Estados Unidos 13.202 84,9 44.155 124 3,3 1 22 77 -6,2 27,7 n.d 216.614
México 1.202 7,7 11.532 32 3,7 4 27 69 -0,3 66,5 19 5.758
AMÉRICA DO NORTE 15.544 100 35.671 100 3,3 1 23 76 -5,2 33 267.615
Antiga e Barbuda 1 0,3 14.256 261 4,7 4 20 76 -16,5 146,3 n.d n.d
Bahamas 7 1,7 20.554 377 n.d n.d n.d n.d -25,4 120,5 n.d n.d
Barbados 5 1,3 19.556 359 n.d 4 16 80 -8,4 123,0 26 5
Belice 2 0,6 7.472 137 5,5 14 18 68 -2,0 116,5 94 1
Costa Rica 49 12,2 11.160 205 4,8 9 30 61 -4,9 109,7 32 98
Cuba 46 11,5 4.095 75 n.d 5 26 69 n.d 40,0 n.d n.d
Dominica 1 0,1 6.989 128 1,7 19 24 57 -22,8 114,0 97 n.d
O Salvador 39 9,6 5.525 101 2,7 10 30 60 -4,7 76,8 52 -50
Granada 1 0,2 8.535 156 3,6 8 23 69 -23,9 102,7 104 n.d
Guatemala 62 15,4 4.802 88 3,4 23 19 58 -5,2 59,1 16 13
Haití 15 3,7 1.711 31 1,0 n.d n.d n.d 0,6 58,1 35 n.d
Honduras 27 6,7 3.668 67 3,5 13 30 57 -1,6 97,9 46 22
Xamaica 12 3,0 4.521 83 1,7 5 31 64 -11,1 116,0 85 108
Nicaragua 21 5,3 4.094 75 4,0 19 29 52 -15,8 88,9 84 3
Panamá 27 6,8 8.369 153 4,8 7 16 77 -3,8 66,7 64 1.115
República Dominicana 85 21,0 8.813 162 6,0 12 26 62 -3,2 76,1 31 n.d
San Cristóbal e Neves 1 0,2 14.485 266 3,9 3 28 69 -28,8 114,4 69 n.d
San Vicente e as 1 0,2 7.005 128 3,0 8 25 67 -26,4 118,5 64 n.d
Granadinas
Santa Lucía 1 0,3 7.499 137 2,8 5 18 77 -32,2 137,7 44 n.d
AMÉRICA CENTRAL– 403 100 5.454 100 4,0 11 25 64 -6,2 75 1.315
CARIBE

32


País PIB en paridade do poder Crecemento Estrutura do valor engadido Sector exterior
adquisitivo PIB 1995-
Total Per cápita 2006 Agricultura Industria Servizos Saldo por Taxa de Débeda Inversión
Miles de % $ Media % % % conta cobertura externa estranxeira
millóns rexión rexional corrente comercial (% PIB) directa
de $ = 100 (% PIB) (%) (saídas)
Millóns $
Arxentina 618 17,8 15.795 173 2,8 9 35 56 2,5 44,9 59 2.008
Bolivia 28 0,8 2.984 33 3,4 14 26 60 11,7 70,7 49 3
Brasil 1.708 49,2 9.054 99 7,3 5 31 64 1,2 26,0 19 28.202
Chile 208 6,0 12.655 138 6,7 6 47 47 3,6 76,9 37 2.876
Colombia 363 10,4 7.967 87 2,5 12 34 54 -2,1 43,5 31 1.098
Ecuador 62 1,8 4.606 50 3,2 6 46 48 3,6 68,3 43 2
Guyana 4 0,1 4.863 53 2,0 31 25 44 -17,5 200,7 151 n.d
Paraguai 30 0,9 5.054 55 1,3 21 19 60 -2,0 97,8 38 16
Perú 188 5,4 6.624 72 3,7 7 34 59 2,8 47,5 33 428
Surinam 4 0,1 8.366 91 3,3 11 24 65 5,0 158,0 n.d n.d
Trinidade e Tobago 22 0,6 17.017 186 7,0 1 60 39 25,6 109,2 25 370
Uruguai 38 1,1 11.451 125 2,0 9 30 61 -2,4 56,2 52 -2
Venezuela 203 5,8 7.503 82 2,4 4 17 79 15,0 58,1 24 2.089
AMÉRICA DO SUR 3.476 100 9.152 100 5,6 6 32 62 3,0 40,0 37.090
TOTAL AMÉRICA 19.423 21.837 3,6 2 24 74 -4,3 34,5 306.020

Na mesma liña que os apartados anteriores, as desigualdades económicas entre os países da rexión son gigantescas. Deixando a un lado a
os USA como grande motor económico mundial, atopamos un conxunto de países con cifras . En termos de PIB global, Brasil e México ocupan
as primeiras posicións, aínda que en cifras relativas (PIB per cápita) son Arxentina e Chile os máis destacados, ao menos entre os países de
maior dimensión. Porcentualmente Brasil é o país con un crecimento porcentual máis acentuado na última década.
No ámbito exterior, dos grandes países, son México, Brasil e Chile os que presentan unha mellor tasa de cobertura comercial, aínda que só os
dous primeiros amosan cifras razonables no referente ó endebedamento externo. Así mesmo, estes 3 países, xunto con Canadá (e de novo
deixando a os USA fora da análise), concentra a meirande parte das inversións extranxeiras directas.
Por último, a nivel de variación de prezos, de novo Canadá, Brasil, México e Chile amosan cifras de inflación razoables, no entorno ou por
debaixo do 4%. Os restantes países grandes (Arxentina, Venezuela, ..) segueta sufrir importantes tensións inflacionistas.

33


3.1.4. Coxuntura (produción e inflación)

País Produto Interior Bruto (taxa de variación anual) Indice de precios al consumo (Tasa de variación anual)

2006 2007 2006 2007
Canadá 2,8 2,7 1,3 2,1
Estados Unidos 3,3 2,2 2,5 2,9
México 4,8 3,3 4,1 4,0
AMÉRICA DO NORTE 3,3 2,3 2,5 2,9
Antigua e Barbuda 8,0 6,1 0,0 1,5
Bahamas 3,4 3,1 2,3 2,4
Barbados 3,9 4,2 5,6 5,5
Belice 4,0 2,2 3,0 3,0
Costa Rica 7,9 6,8 9,4 9,4
Cuba 11,1 n.d. 6,2 n.d.
Dominica 4,1 0,9 1,6 2,7
ElSalvador 3,8 4,7 4,9 3,9
Granada 6,5 3,1 1,7 3,7
Guatemala 4,6 5,7 5,8 6,8
Haití 2,3 3,2 12,4 9,0
Honduras 6,1 6,3 5,3 6,9
Jamaica 2,7 1,4 5,8 9,3
Nicaragua 3,7 3,8 9,5 11,1
Panamá 8,1 11,2 2,2 4,2
República Dominicana 10,7 8,5 5,0 6,1
San Cristóbal e Nieves 4,6 3,3 8,4 4,5
San Vicente e as Granadinas 4,1 6,6 4,8 6,1
Santa Lucía 4,9 3,2 -0,6 1,9
AMÉRICA CENTRAL–CARIBE 7,2 6,2 5,8 6,5

34


País Produto Interior Bruto (taxa de variación anual) Indice de precios al consumo (Tasa de variación anual)

2006 2007 2006 2007
Argentina 8,5 8,7 9,8 8,8
Bolivia 4,6 4,2 4,9 8,7
Brasil 3,7 5,4 3,1 3,6
Chile 4,0 5,0 2,6 4,4
Colombia 6,8 7,0 4,5 5,5
Ecuador 4,5 1,9 2,9 2,2
Guyana 4,8 5,4 4,2 12,2
Paraguay 3,9 6,4 12,5 8,1
Perú 8,0 9,0 1,1 1,8
Surinam 5,8 5,5 4,7 6,4
Trinidade e Tobago 12,5 5,5 9,1 7,9
Uruguay 7,1 7,0 6,4 8,1
Venezuela 10,3 8,4 17,0 18,7
AMÉRICA DO SUR 5,4 6,2 5,3 5,8
TOTAL AMÉRICA 3,6 2,8 2,8 3,3
Fuente: FMI, World Economic Outlook, abril, 2008.

35


3.1.5. Relacións con España

País Comercio exterior de mercancías Inversións directas netas
Exportacións de España a Exportacións a España Tasa de Intensidade Cuota De España Do exterior
dende cobertura do comercio comercial no exterior, en España,
Millones de % rexión Millones de % rexión comercial con España de España millóns de millóns de €
euros euros de España (2) (3) €
(1)
Canadá 782 6,9 762 6,3 103 0,2 0,3 -190 95
Estados Unidos 7.526 66,4 8.587 71,2 88 0,2 0,5 453 1.924
México 3.019 26,7 2.720 22,5 111 0,9 1,6 99 762
AMÉRICA DO NORTE 11.326 100 12.069 100 94 0,2 0,6 362 2781
Antigua e Barbuda 69 2,9 69 4,8 100 19,2 15,0 0 0
Bahamas 452 19,3 425 29,9 106 18,9 26,6 5 -68
Barbados 3 0,1 6 0,4 55 0,4 0,3 0 0
Belice 9 0,4 6 0,4 148 1,6 1,8 47 2
Costa Rica 89 3,8 68 4,8 131 1,0 1,1 6 7
Cuba 635 27,2 139 9,8 456 n.d 11,3 2 2
Dominica 0 0,0 0 0,0 168 0,1 0,1 0 0
O Salvador 53 2,3 46 3,2 115 0,7 1,0 0 0
Granada 1 0,0 0 0,0 44.202 0,2 0,2 0 0
Guatemala 101 4,3 53 3,8 189 0,6 1,2 0 -3
Haití 11 0,5 3 0,2 450 0,4 1,0 0 0
Honduras 52 2,2 48 3,4 107 1,6 1,5 0 0
Jamaica 38 1,6 1 0,1 2.715 0,5 1,1 0 0
Nicaragua 21 0,9 31 2,2 69 1,3 1,0 0 0
Panamá 519 22,2 456 32,1 114 8,0 15,8 29 -33
República Dominicana 236 10,1 70 4,9 335 1,4 3,1 5 111
San Cristóbal e Nieves 13 0,5 0 0,0 49.946 3,5 7,8 0 0
San Vicente e as Granadinas 38 1,6 1 0,1 4.103 11,5 19,9 0 0
Santa Lucía 1 0,0 0 0,0 n.d n.d 0,2 0 0
AMÉRICA CENTRAL– 2.338 100 1.422 100,0 165 2,2 3,7 94 18
CARIBE

36

Estudo de Oportunidades de Negocio no Exterior

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (16)

Destacado

Destacado (20)

Similar a Estudo de Oportunidades de Negocio no Exterior

Similar a Estudo de Oportunidades de Negocio no Exterior (18)

Más de Cluster da Comunicación Gráfica

Más de Cluster da Comunicación Gráfica (20)

Estudo de Oportunidades de Negocio no Exterior