1. i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u
c a riêng tôi. Các s li u trong lu n án là trung
th c, có ngu n trích d n rõ ràng, chính xác. Nh ng
k t qu trong lu n án chưa t ng ñư c công b
trong b t c m t công trình nào khác.
Tác gi lu n án
ðào Văn Tú

2. ii
M CL C
Trang
Trang ph bìa
L i cam ñoan
M cl c
Danh m c các ch vi t t t
Danh m c các b ng, sơ ñ
M ð U ………………………………………………………………………………… 1
CHƯƠNG 1 NH NG V N ð LÝ LU N CƠ B N V PHÁT TRI N S N XU T
NGUYÊN PH LI U MAY M C VI T NAM 8
1.1 Nguyên ph li u may m c và các tiêu chí ñánh giá s phát tri n s n xu t
nguyên ph li u may m c ............................................................................ 8
1.2 Các nhân t nh hư ng ñ n s phát tri n s n xu t nguyên ph li u may
m c Vi t Nam .............................................................................................. 18
1.3 Phát tri n s n xu t nguyên ph li u cho ngành may - m t hư ng quan
tr ng trong vi c phát tri n hi u qu và b n v ng c a ngành........................ 26
1.4 Kinh nghi m các nư c trong khu v c và trên th gi i trong phát tri n s n
xu t nguyên ph li u may m c ..................................................................... 36
CHƯƠNG 2 PHÂN TÍCH TH C TR NG PHÁT TRI N S N XU T NGUYÊN PH
LI U MAY M C VI T NAM ............................................................................... 45
2.1 Th c tr ng phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam .......... 45
2.2 ðánh giá t ng quát th c tr ng phát tri n s n xu t nguyên ph li u may
m c Vi t Nam ………….............................................................................. 89
2.3 Nh ng v n ñ ñ t ra t th c tr ng phát tri n s n xu t nguyên ph li u
may m c Vi t Nam ..................................................................................... 97
CHƯƠNG 3 GI I PHÁP PHÁT TRI N S N XU T NGUYÊN PH LI U MAY M C
VI T NAM ........................................................................................................... 108
3.1 Cơ h i và thách th c ñ i v i phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c
Vi t Nam ………………………………………………………………...... 108
3.2 Các ñ nh hư ng và m c tiêu phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c
Vi t Nam ………………………………………………………………….. 123
3.3 Các gi i pháp ch y u phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t
Nam ……………………………………………………………….............. 130
K T LU N ………………………………………………………………………………… 169
DANH M C CÔNG TRÌNH C A TÁC GI …………………………………………….. 171
DANH M CTÀI LI U THAM KH O ................................................................................. 172
PH L C …………………………………………………………………………………... 179

3. iii
B NG QUI ð NH CH VI T T T
AFTA Khu v c m u d ch t do các nư c ASEAN
DNNN Doanh nghi p nhà nư c
DNTT Doanh nghi p t p th
CPNN Doanh nghi p c ph n nhà nư c
CPNNN Doanh nghi p c ph n ngoài nhà nư c
DNTN Doanh nghi p tư nhân
DNNNN Doanh nghi p ngoài nhà nư c
ðTNN Doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài
IFC T p ñoàn Tài chính qu c t
FDI ð u tư tr c ti p nư c ngoài
GDP T ng s n ph m qu c n i
JICA Cơ quan h p tác qu c t Nh t B n
KNXKTH Kim ng ch xu t kh u th c hi n
KNXKDB Kim ng ch xu t kh u d báo
NEU ð i h c Kinh t qu c dân
NXB Nhà xu t b n
EXCEL Ph n m m x lý s li u EXCEL
SWOT Ma tr n k t h p phân tích chi n lư c bên trong, bên ngoài
TNHH Trách nhi m h u h n
USD ðô la M
WTO T ch c Thương m i Th gi i
WB Ngân hàng Th gi i
VCCI Phòng thương m i và công nghi p Vi t Nam

4. iv
DANH M C CÁC B NG
S S Tên b ng Trang
TT b ng
1 1.1 Nh p kh u nguyên ph li u may m c Vi t Nam 2001 -2005 26
2 1.2 Nh p kh u nguyên ph li u may m c năm 2004,2005 (theo 27
nư c)
3 1.3 S li u v t l chi phí trung gian trong giá tr s n xu t c a 34
m t s s n ph m ngành nguyên ph li u và may (%)
4 1.4 S li u v t l nguyên v t li u trong t ng chi phí trung gian 34
c a m t s s n ph m ngành nguyên ph li u và may (%)
5 2.1 S lư ng các doanh nghi p s n xu t s i và d t v i 51
6 2.2 V n ñ u tư c a các doanh nghi p s n xu t s i và d t v i 52
2001-2007
7 2.3 Lao ñ ng trong các doanh nghi p s n xu t s i và d t v i 53
2001-2007
8 2.4 T l v n ñ u tư cho thi t b c a các doanh nghi p s n xu t 54
s i và d t v i 2001-2007
9 2.5 V n ñ u tư bình quân 1 doanh nghi p c a các doanh nghi p 54
s n xu t s i và d t v i 2001-2007
10 2.6 M c trang b v n ñ u tư thi t b cho 1 lao ñ ng c a các 55
doanh nghi p s n xu t s i và d t v i 2001-2007
11 2.7 Doanh thu c a các doanh nghi p s n xu t s i và d t v i 56
2002-2007
12 2.8 L i nhu n c a các doanh nghi p s n xu t s i và d t v i 57
2002-2007
13 2.9 N p ngân sách nhà nư c c a các doanh nghi p s n xu t s i 57
và d t v i 2002-2007
14 2.10 Doanh thu trên v n kinh doanh c a các doanh nghi p s n 59
xu t s i và d t v i t 2001 - 2007
15 2.11 T l sinh l i doanh thu c a các doanh nghi p s n xu t s i 59
và d t v i t 2001 - 2007
16 2.12 T l sinh l i trên v n kinh doanh c a các doanh nghi p s n 60
xu t s i và d t v i t 2001 - 2007
17 2.13 T su t l i nhu n trên v n ch s h u c a các doanh nghi p 60
s n xu t s i và d t v i t 2001 - 2007
18 2.14 L i nhu n trên lao ñ ng c a các doanh nghi p s n xu t s i 61
và d t v i t 2001 - 2007
19 2.15 S DN s n xu t s i và d t v i có lãi ho c l 2000-2007 61
20 2.16 Công su t s n xu t ch may c a T ng Công ty Phong Phú 64
21 2.17 ð u tư c a Vinatex vào s n xu t nguyên ph li u may m c 70
22 2.18 S li u v di n tích tr ng và s n lư ng bông Vi t Nam 76
23 2.19 Nh p kh u v i c a Vi t Nam theo nư c t 2003-2005 80
24 2.20 Nh p kh u ph li u d t may ,da gi y, gi y c a Vi t Nam theo 80
nư c t 2003-2005
25 2.21 M t s k t qu kinh doanh c a HANOSIMEX 2004-2006 86

5. v
26 2.22 M t s k t qu kinh doanh c a Công ty Thành Công 2005- 86
2007
27 2.23 M t s k t qu kinh doanh c a Công ty ðông Á 2004-2006 87
28 3.1 T c ñ tăng trư ng kinh t Vi t Nam (GDP) và m t s nư c 109
trong khu v c t năm 2000-2006
29 3.2 Cơ c u chi tiêu c a dân cư qua các năm (%) 110
30 3.3 T c ñ tăng trư ng c a ngành may t năm 1998 -2007 (%) 111
31 3.4 M t s ch tiêu d báo trong chi n lư c phát tri n ngành D t 111
May
32 3.5 B ng phân tích SWOT v phát tri n s n xu t nguyên ph li u 122
may m c Vi t Nam
33 3.6 M c tiêu s n xu t nguyên ph li u cho may m c Vi t Nam 127
34 3.7 M c tiêu s n xu t v i d t thoi 127
DANH M C CÁC SƠ ð , ð TH
S S hình Tên sơ ñ , ñ th Trang
TT
1 1.1 Quá trình s n xu t v i 8
2 1.2 Mô hình chu i giá tr ngành s n xu t may m c Vi t 11
Nam
3 1.3 Các nhân t nh hư ng theo mô hình kim cương c a 19
M. Porter
4 1.4 Mô hình m i quan h gi a S n xu t nguyên ph li u- 33
May
5 2.1 Quy mô s lư ng các doanh nghi p s n xu t s i và d t 51
v i
6 2.2 Cơ c u v n ñ u tư cho s n xu t s i và d t v i 2001 và 52
2007
7 2.3 Cơ c u lao ñ ng trong các doanh nghi p s n xu t s i 53
và d t v i 2006 , 2007
8 2.4 M c trang b v n thi t b cho 1 lao ñ ng 2001-2007 55
9 2.5 Cơ c u doanh thu c a các doanh nghi p s n xu t s i 56
và d t v i 2006 và 2007
10 2.6 Cơ c u n p vào ngân sách nhà nư c c a các doanh 58
nghi p s n xu t s i và d t v i 2006 và 2007
11 2.7 Cơ c u các doanh nghi p s n xu t s i và d t v i có lãi 62
ho c l 2000-2007
12 3.1 Mô hình cơ c u chi phí s n ph m may m c 112
13 3.2 Chu i giá tr -m i quan h liên k t gi a các DN 153
14 3.3 C i ti n ch t lư ng trên cơ s vòng tròn Deming 161

6. 1
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài lu n án
Trong công cu c ñ i m i phát tri n kinh t c a Vi t Nam, cùng v i các ngành
kinh t khác, ngành công nghi p may m c ñã ñóng góp m t ph n không nh , thúc
ñ y t c ñ tăng trư ng c a n n kinh t , tăng thu nh p qu c dân, tăng nhanh kim
ng ch xu t kh u, gi i quy t m t kh i lư ng l n công ăn vi c làm cho ngư i lao
ñ ng. Và ñã tr thành m t trong nh ng ngành d n ñ u v kim ng ch xu t kh u c a
c nư c trong nh ng năm g n ñây. Có th kh ng ñ nh ngành may m c ñang chi m
m t v trí quan tr ng trong n n kinh t Vi t Nam. S phát tri n c a ngành may m c
ch u nh hư ng c a r t nhi u nhân t , th trư ng ñ u ra, ñ u vào, môi trư ng th ch
pháp lu t... Trong ñó y u t nguyên ph li u ñ u vào có ý nghĩa quy t ñ nh, g m:
nguyên ph li u, s i, v i, ch may… Hi n t i, ngành may m c Vi t Nam có ngu n
nguyên ph li u nh p t nư c ngoài chi m ñ n trên 70%. ði u này ñã nh hư ng r t
l n ñ n hi u qu kinh doanh nói riêng và s phát tri n c a ngành may m c Vi t Nam
nói chung.
Chính ph Vi t Nam luôn quan tâm chú tr ng ñ n phát tri n s n xu t nói
chung và ngành may m c nói riêng. Tuy v y, cùng v i xu hư ng h i nh p qu c t và
s ñào th i nghi t ngã c a cơ ch th trư ng, trong giai ño n hi n nay các doanh
nghi p ngành may ñang g p ph i nh ng v n ñ nh ng khó khăn, thách th c và ngày
càng tr nên b c xúc, chi phí ñ u vào tăng cao, không ch ñ ng, gi m s c c nh tranh
trên th trư ng, ñ c bi t là th trư ng qu c t . Ngu n nguyên ph li u ñ u vào trong
nư c ñáp ng r t th p, s lư ng các doanh nghi p s n xu t nguyên ph li u ít, ch t
lư ng chưa ñáp ng ñòi h i c a th trư ng và xã h i, hi n t i không ñáp ng ñư c s
ñòi h i v s lư ng và ch t lư ng c a ngành may m c trong nư c, nh t là may m c
xu t kh u.
Phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c, trong ñó bao g m phát tri n
bông, s i, d t v i, và các ph li u may m c khác v i m c tiêu là thay th nh p kh u,
ñ m b o tính ch ñ ng và hi u qu trong phát tri n công nghi p may m c, t o thêm
vi c làm. Vi c phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c ñã có nhi u quan ñi m,
có quan ñi m cho r ng Vi t Nam không nên ñ u tư phát tri n thêm cho s n xu t
nguyên ph li u mà nên gi nguyên như hi n t i, như v y có th t n d ng các ñi u

7. 2
ki n thu n l i thông qua vi c nh p kh u t nư c ngoài. Theo quan ñi m này thì l i
ích thu ñư c và nh ng b t l i có th g p ph i là[25]:
- L i ích thu ñư c:
+ T p Trung v n cho phát tri n may m c, ngành có kh năng c nh tranh và
tri n v ng trên th trư ng qu c t .
+ Tránh ñư c các r i ro có th có do s phát tri n m nh ngành d t c a Trung
Qu c và các nư c trong khu v c gây ra.
- Nh ng b t l i có th g p ph i[25]:
+ S n ph m c a ngành d t và các s n ph m nguyên ph li u n u không ñ u tư
s b thu h p th ph n hi n t i.
+ Không t o ñi u ki n phát tri n ngh tr ng bông, không t o ñư c m i liên
k t d c bông - s i - d t - may.
+ Không b o ñ m ñư c s phát tri n m nh, ch ñ ng và b n v ng c a ngành.
+ H n ch kh năng t o thêm vi c làm, không t n d ng l i th v lao ñ ng r
c a Vi t Nam.
Qua ñây cho th y, n u Vi t Nam ñ u tư phát tri n s n xu t nguyên ph li u
cho may m c thì s kh c ph c ñư c nh ng b t l i k trên, hay nói cách khác n u
phát tri n s n xu t nguyên ph li u thì nh ng b t l i theo quan ñi m trên s ñư c
kh c ph c và tr thành l i ích.
T t nhiên, theo ñu i phát tri n s n xu t nguyên ph li u ñáp ng yêu c u c a
ngành may s có th g p nh ng r i ro, tr ng i, có th k ñ n:
- Ph i ñương ñ u v i s c nh tranh c a các nư c có s phát tri n m nh v s n
xu t nguyên ph li u may, n i b t nh t là Trung Qu c, Thái Lan, Hàn Qu c.
- Nh ng r i ro phát sinh trong ti n trình h i nh p, Vi t Nam ñã gia nh p
WTO, tham gia ñ y ñ AFTA t 2006, theo l trình này thu nh p kh u hàng d t
may vào Vi t Nam s gi m ñi, ch y u m c 5% và 0% năm 2015. Vi c b o h
b ng thu quan không còn, hàng d t và nguyên ph li u may m c Vi t Nam ph i
ñương ñ u v i s c nh tranh gay g t v i hàng hoá c a các nư c khác trong khu v c
và trên th gi i có quy mô, ch ng lo i, ch t lư ng, trình ñ công ngh cao hơn Vi t
Nam.
- Nhu c u v n ñ u tư l n, ñ có ñư c m t ngành d t và s n xu t nguyên ph
li u x ng t m, ñáp ng yêu c u c a ngành may thì c n ph i có m t lư ng v n tương

8. 3
ñ i l n ñ ñ u tư m i và c i ti n nâng c p trình ñ c a các cơ s s n xu t hi n t i.
Qua phân tích trên cho th y vi c ñ u tư phát tri n s n xu t nguyên ph li u cho
may m c là hư ng ñi ñúng ñ n cho Vi t Nam hi n nay.
T s nh n th c v n ñ trên chúng tôi quy t ñ nh ch n ñ tài “Phát tri n s n
xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam” làm ñ tài nghiên c u c a lu n án ti n
s . V i mong mu n ñưa ra nh ng gi i pháp góp ph n gi i quy t nh ng khó khăn
thúc ñ y phát tri n ngành s n xu t nguyên ph li u may m c ph c v cho ngành may
m c, ñưa ngành may tr thành m t ngành công nghi p phát tri n b n v ng, phát huy
nh ng th m nh ti m năng c a ngành, t n d ng l c lư ng lao ñ ng d i dào t o ra c a
c i ngày càng nhi u cho n n kinh t .
2. M c ñích nghiên c u c a lu n án
- Nghiên c u, h th ng hóa các lu n c lý lu n v phát tri n s n xu t nguyên
ph li u cho may m c.
- Phân tích th c tr ng phát tri n s n xu t nguyên ph li u cho may m c Vi t
Nam. Qua ñó, ch ra nh ng t n t i, y u kém cũng như các nguyên nhân d n ñ n
nh ng t n t i, y u kém.
- Ki n ngh các gi i pháp nh m phát tri n s n xu t nguyên ph li u cho may
m c Vi t Nam trong th i gian t i.
K t qu lu n án s góp thêm cơ s khoa h c ñ các cơ quan nhà nư c, lãnh
ñ o các doanh nghi p ho ch ñ nh chi n lư c phát tri n, nâng cao hi u qu kinh
doanh c a các doanh s n xu t nguyên ph và hi u qu liên ngành cho ngành may.
3. T ng quan các tài li u nghiên c u có liên quan ñ n ñ tài lu n án
ðã có nhi u nghiên c u liên quan ñ n phát tri n s n xu t nguyên ph li u may
may m c Vi t Nam nhi u khía c nh, ph m vi, không gian, ñ i tư ng nghiên c u
khác nhau trong th i gian qua. Sau ñây là t ng quan m t s tài li u chính như sau:
- Chính sách công nghi p và thương m i c a Vi t Nam trong b i c nh h i nh p
năm 2004 c a nhóm tác gi JICA và NEU. Tác ph m này t p trung nghiên c u chính
sách phát tri n các ngành công nghi p ch ñ o c a Vi t Nam như D t – may, ði n t ,
Thép, S n xu t xe máy, Ph n m m... Trong n i dung có liên quan ñ n d t may, tác
ph m ñã ñ c p các v n ñ v giá tr gia tăng và chi n lư c phát tri n công nghi p d t
may trên cơ sơ phân tích các phương th c s n xu t gia công xu t kh u và s n xu t xu t
kh u tr c ti p. T ñó ñ xu t các chính sách ñ phát tri n công nghi p d t may. Theo

9. 4
chúng tôi h n ch ch y u c a tài li u là: khi ñưa ra các chính sách phát tri n s n ph m
thư ng ngu n như bông, dâu t m có tính kh thi chưa cao[25].
- Nh ng gi i pháp chi n lư c nh m nâng cao hi u qu ngành may Vi t Nam
c a tác gi Ph m Th Thu Phương, NXB Khoa h c K thu t năm 2000. Tác ph m ñã
h th ng hóa các v n ñ lý lu n v nâng cao hi u qu phát tri n c a ngành may Vi t
Nam. Phân tích môi trư ng và nh ng bài h c kinh nghi m ñ i v i ngàn may Vi t
Nam. T ñó ñưa ra nh ng gi i pháp chi n lư c nh m nâng cao hi u qu ngành may.
Trong ph n gi i pháp, tác ph m ñưa ra các gi i pháp phát tri n s n xu t các s n
ph m ñ u vào, s n ph m thư ng ngu n c a ngành may. Tuy nhiên, các gi i pháp này
cũng g p m t s khó khăn khi th c hi n, liên quan ñ n vi c phát tri n vùng tr ng
bông, tr ng dâu t m[28].
- Phương hư ng và các bi n pháp ch y u nh m phát tri n ngành công
nghi p d t – may trong quá trình công nghi p hóa, hi n ñ i hóa Vi t Nam Lu n án
Ti n sĩ c a Dương ðình Giám năm 2001. ð tài ñã ñ c p ñ n các v n ñ : các nhân
t nh hư ng ñ n s phát tri n công nghi p d t may trong quá trình công nghi p hóa,
hi n ñ i hóa; phân tích th c tr ng phát tri n ngành công nghi p d t may; phương
hư ng và các bi n pháp ch y u nh m phát tri n ngành công nghi p d t may trong
quá trình công nghi p hóa, hi n d i hóa ñ t nư c, các bi n pháp v phát tri n th
trư ng, các bi n pháp v ñ u tư, các bi n pháp v thu hút s d ng v n, các bi n pháp
v ñ i m i qu n lý và hoàn thi n t ch c. Nhìn chung, ñ tài ñã gi i quy t nhi u v n
ñ nh m phát tri n ngành công nghi p d t may, tuy nhiên n i dung v n nghiêng
nhi u v phát tri n ngành may m c và may xu t kh u[16].
- ð án phát tri n các ngành công nghi p ñ n năm 2010 ph c v công nghi p hóa,
hi n ñ i hóa nông nghi p và nông thôn c a B Công nghi p (trư c ñây) phê duy t ngày 5
tháng 5 năm 2005. Theo ñó, m c tiêu ñ t ra ñ n năm 2010 s i 300000 t n, hàng d t là 3 t
USD, v i l a 1,4 t m2. Các gi i pháp ñưa ra là: phát tri n các th trư ng phi h n ng ch
thông qua vi c tăng cư ng các ho t ñ ng xúc ti n thương m i, gây d ng và qu ng cáo
thương hi u s n ph m t i th trư ng trong nư c và qu c t , ñào t o l i và b sung ñ i ngũ
cán b qu n lý có ch t lư ng t t[5]. Các gi i pháp ch d ng l i các ñ nh hư ng chung,
chưa có các bư c ñi c th .
- ð án thành l p trung tâm nguyên ph li u cho ngành d t may . ð án này nh m
th c thi gi i pháp phát tri n ngành d t may Vi t Nam. Theo ñ án, m t trung tâm nguyên

10. 5
ph li u s ñư c xây d ng t i Thành ph H Chí Minh v i di n tích d ki n kho ng
75000 m2 và chi phí ñ u tư kho ng 69 t ñ ng [18].
- Bài vi t c a GS.TS Nguy n K Tu n, Phát tri n công nghi p ph tr trong chi n
lư c phát tri n công nghi p Vi t Nam- T p chí Kinh t và Phát tri n s 85 tháng 7 năm
2004, trang 3- 6. Trong bài vi t này tác gi ñã khái quát các nhân t nh hư ng ñ n công
nghi p ph tr c a các ngành công nghi p nói chung, trong ñó có d t may, trên cơ s ñó
ñưa ra các quan ñi m l a ch n chi n lư c và các chính sách phát tri n công nghi p ph
tr [43].
- Bài vi t c a Vũ Qu c Dũng, D t may Vi t Nam h u WTO: Th c tr ng và nh ng
m c tiêu hư ng t i - T p chí Tài chính doanh nghi p s 9 năm 2007 trang 29-31. Bài vi t
ñã khái quát th c tr ng ñang ñ t ra ñ i v i ngành d t may. Trong ñó ñưa ra hàng lo t v n
ñ mà ngành d t may c n gi i quy t trong th i gian t i. V v n ñ nguyên ph li u, tác gi
ñưa ra gi i pháp c n ñ u tư xây d ng vùng bông, xơ t p trung l n, ñ ng th i có chính sách
tài chính thích h p khuy n khích các vùng tr ng bông, ñay, gai... không t p trung. Tuy
v y, tác gi chưa ñưa ra các gi i pháp, bư c ñi c th ñ th c hi n. Th c tr ng th c thi
gi i pháp v n ñang trong giai ño n g p nhi u khó khăn[11].
Ngoài ra còn có nhi u các bài vi t khác c a các tác gi ñăng t i trên t p chí,
báo, trang web,... trong nư c và qu c t có liên quan ñ n phát tri n s n xu t nguyên
ph li u may m c Vi t Nam. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên c u m t cách
toàn di n, sâu s c c v lý lu n g n v i phân tích th c tr ng phát tri n s n xu t
nguyên ph li u may m c mà ch y u là s n xu t s i, v i và ch may. B i v y, công
trình này s ñi sâu nghiên c u ñ gi i quy t các yêu c u ñó. Qua ñó, ñánh giá th c tr ng
tình hình phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c; ñ xu t ñ nh hư ng, gi i pháp
nh m phát tri n ngành s n xu t nguyên ph li u may m c y u t quy t ñ nh vi c phát
tri n b n v ng c a ngành d t may.
4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u ñ tài
- ð i tư ng nghiên c u: Lu n án l y v n ñ phát tri n s n xu t nguyên ph
li u cho may m c Vi t Nam v m t kinh t và t ch c làm ñ i tư ng nghiên c u.
- Ph m vi nghiên c u: Lu n án l y các doanh nghi p s n xu t kinh doanh
nguyên ph li u may m c Vi t Nam. V nguyên li u l y các doanh nghi p s n xu t
s i, d t v i và hoàn t t; v ph li u l y s n xu t ch may làm không gian nghiên c u.
Th i gian kh o sát, nghiên c u t năm 2001 ñ n 2008.

11. 6
5. Các phương pháp nghiên c u
Lu n án s d ng phương pháp lu n c a ch nghĩa duy v t bi n ch ng và duy
v t l ch s , ñư c v n d ng vào hoàn c nh th c t c a Vi t Nam. M t s phương
pháp c th ñư c s d ng trong khi th c hi n lu n án, bao g m:
- Thu th p nghiên c u các tài li u th c p như sách, niên giám th ng kê, t p
chí, các báo cáo c a các doanh nghi p s n xu t d t, may, s n xu t ph li u may m c,
các s li u trên các trang website c a các doanh nghi p, các B , Ban ngành, các cơ
quan báo chí trong và ngoài nư c.
- Phương pháp tham kh o ý ki n c a các chuyên gia, các nhà kinh doanh
trong lĩnh v c d t may thu c B Công thương và các doanh nghi p thu c T p ñoàn
d t may cũng như m t s doanh nghi p thu c Hi p h i d t may Vi t Nam.
- Phương pháp phân tích ñ i chi u, so sánh;
- Lu n án s d ng các mô hình ñ phân tích kh năng phát tri n c a ngành.
Mô hình mô hình kim cương (diamond model) c a Michel Porter v l i th c nh
tranh ñ phân tích l i th c nh tranh phát tri n ngành; phân tích môi trư ng ngành và
các nhân t nh hư ng. Nghiên c u áp d ng ma tr n SWOT ñ phân tích ñi m m nh
ñi m y u; cơ h i, thách th c ñ i v i phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c.
6. Nh ng ñi m m i c a Lu n án
- Lu n án ñã t p trung chuyên sâu vào nghiên c u và làm rõ nh ng v n ñ lý lu n
cơ b n v phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam, qua ñó cho th y ñ c
ñi m, v trí, nh ng ch tiêu ñánh giá s phát tri n; nh ng nhân t cơ b n nh hư ng ñ n s
phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c (s d ng mô hình kim cương), lý thuy t v
l i th so sánh ñ i v i phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam.
- Phân tích và ñánh giá th c tr ng phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c
Vi t Nam giai ño n 2001 – 2008 (ph m vi là các doanh nghi p s n xu t s i, d t v i và s n
xu t ch may), v các m t: S lư ng doanh nghi p, v n ñ u tư s n xu t kinh doanh, lao
ñ ng, doanh thu, l i nhu n, ñóng góp ngân sách Nhà nư c, các ch tiêu hi u qu kinh
doanh: t su t l i nhu n doanh thu, t su t l i nhu n v n kinh doanh, l i nhu n trên lao
ñ ng, t su t l i nhu n v n ch s h u, s doanh nghi p kinh doanh có lãi…; phân tích
hi u qu c a ho t ñ ng liên k t trong s n xu t; phân tích kh năng c nh tranh c a các
doanh nghi p s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam, trên phương di n nh ng
thu n l i và khó khăn c a các y u t : Các ñi u ki n ñ u vào, Các ñi u ki n ñ u ra, các

12. 7
ngành có liên quan và h tr , ñi u ki n v chi n lư c kinh doanh c a ngành và c nh
tranh, Y u t s thay ñ i, vai trò c a Nhà nư c.
- ðánh giá t ng quan th c tr ng phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t
Nam ñ th y ñư c nh ng thành t u, khó khăn h n ch và ch ra ñư c nguyên nhân
c a nh ng thành công. T ñó rút ra 7 v n ñ ñ t ra trong phát tri n s n xu t nguyên
ph li u may m c Vi t Nam: Các chính sách, bi n pháp thu hút v n ñ u tư chưa có
hi u qu ; Chưa có các bi n pháp c th th c hi n chi n lư c phát tri n ngu n nhân
l c phù h p; Hi u qu các gi i pháp nâng cao s c c nh tranh c a s n ph m th p;
Chưa có các bi n pháp cho v n ñ liên k t trong ngành; Th c hi n quy ho ch ñ u tư
còn ch m chưa phát huy hi u qu ; Nguyên li u thư ng ngu n phát tri n y u; Chưa
có chi n lư c xây d ng và phát tri n thương hi u.
- Trên cơ s ñánh giá khách quan th c tr ng phát tri n s n xu t nguyên ph
li u và ch rõ nguyên nhân c a nh ng thành công, h n ch , các v n ñ ñ t ra, ch ra
xu hư ng phát tri n c a ngành may m c Vi t Nam, cơ h i và thách th c ñ i v i phát tri n
s n xu t nguyên ph li u may m c; Lu n án ñưa ra các quan ñi m, ñ nh hư ng và 7 nhóm
gi i pháp nh m phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam, g m: Các gi i
pháp v thu hút ngu n v n; Các gi i pháp v ñ u tư phát tri n s n xu t kinh doanh;
Các gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c; Tăng cư ng và nâng cao hi u qu ho t
ñ ng liên k t; Các gi i pháp v th trư ng và nâng cao s c c nh tranh; Tăng cư ng
hơn n a công tác quy ho ch trong ñ u tư và qu n lý kinh t ; Các gi i pháp ñ i các
doanh nghi p s n xu t nguyên ph li u may m c.
7. K t c u chung c a Lu n án
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, ph l c và danh m c tài li u tham kh o, lu n án
k t c u thành ba chương:
Chương 1: Nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v phát tri n s n xu t nguyên ph
li u may m c Vi t Nam
Chương 2: Phân tích th c tr ng phát tri n s n xu t nguyên ph li u may
m c Vi t Nam
Chương 3: Gi i pháp phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t
Nam.

13. 8
CHƯƠNG 1
NH NG V N ð LÝ LU N CƠ B N V PHÁT TRI N S N XU T
NGUYÊN PH LI U MAY M C VI T NAM
1.1 NGUYÊN PH LI U MAY M C VÀ CÁC CH TIÊU ðÁNH GIÁ S
PHÁT TRI N S N XU T NGUYÊN PH LI U MAY M C
1.1.1 Các lo i nguyên ph li u may m c cơ b n
ð i v i các s n ph m may m c, giá tr nguyên ph li u chi m t tr ng l n và
có vai trò quy t ñ nh t i ch t lư ng s n ph m. Có r t nhi u lo i nguyên ph li u khác
nhau, ch ng lo i nguyên ph li u ph thu c vào yêu c u c a lo i s n ph m may m c.
D a vào vai trò và ñ c ñi m c a t ng lo i nguyên ph li u ñ i v i s n ph m may,
ngư i ta chia nguyên ph li u thành hai nhóm chính là nguyên li u chính và nguyên
li u ph (ph li u).
1.1.1.1 Nguyên li u chính.
Nguyên li u chính là thành ph n chính t o nên s n ph m, chi m t 70% ñ n
80% giá thành công xư ng c a s n ph m may m c, g m[2]:
V id t
Quá trình s n xu t v i ñư c th c hi n theo sơ ñ sau: Hình 1.1
Nhu m và in X lý, hoàn
Kéo s i D tv i hoa t t
Hình 1.1 Quá trình s n xu t v i
Phân lo i v i: theo t ng tiêu th c khác nhau, ngư i ta chia v i thành r t nhi u
lo i khác nhau. Trên th c t , ngư i ta thư ng chia theo phương pháp s n xu t, theo
tiêu th c này thì v i ñư c chia làm hai lo i là v i d t thoi và v i d t kim, ngư i ta
cũng có th chia thành v i m c, v i xù lông, v i m t nh n, v i nhi u l p.
- V i d t thoi
V i d t thoi ñư c t o thành t hai h th ng s i d c và s i ngang ñan v i nhau
theo phương vuông góc.
V i d t thoi có ñ c trưng ch y u v c u t o c a v i, g m: chi s s i, ki u d t,
m t ñ , các chi s ch a ñ y c a v i, pha c u t o, m t ti p xúc, ñ c trưng v m t ph i
và m t trái c a v i. Nh ng ñ c trưng này ch y u xác ñ nh kích thư c, hình dáng,
quan h phân b và s liên k t gi a các s i trong v i.

14. 9
- V i d t kim
V i d t kim ñư c hình thành trên cơ s t o vòng, các s i ñư c u n cong liên
t c hình thành nên vòng s i. Vòng s i là ñơn v c u t o cơ b n c a v i d t kim, các
vòng s i liên k t v i nhau theo hư ng ngang t o thành hàng vòng và l ng v i nhau
ñ t o ra c t vòng.
V i d t kim có ñ c ñi m khác v i v i d t thoi là có tính co dãn, ñàn h i ñáng
k , vì v y khi xác ñ nh kích thư c c a m u v i ho c t m v i d t kim thì ph i lưu ý
ñ n tính ch t này.
V i không d t
Là lo i s n ph m d ng t m ñư c s n xu t ra t m t hay nhi u l p xơ ñ ng
nh t ho c không ñ ng nh t. V i không d t ch y u ñư c hình thành b ng phương
pháp liên k t các xơ v i nhau t o ra ñ m xơ cho nên lo i v i này có chi u d y và
kh i lư ng thay ñ i r t nhi u.
V t li u da
Là lo i s n ph m ñư c t o ra t các lo i da thiên nhiên ho c v i gi da. Da
thiên nhiên ñư c t o ra t m t s loài ñ ng v t c l n như trâu, bò, l n, dê. V i gi
da ñư c t o nên trên cơ s v i n n sau ñó ñem phun, t m ho c l ng ghép các l p
polime khác nhau và x lý hoàn t t ñ hình thành nên v t li u.
1.1.1.2 Các lo i ph li u
ð i v i s n ph m may m c, ph li u ñóng vai trò liên k t nguyên li u, t o
th m m cho s n ph m, s lư ng ch ng lo i ph li u ña d ng phong phú, ñáp ng
yêu c u c a t ng lo i s n ph m may m c. G m có các lo i ph li u ch y u sau:
Ch may
- Ch may là ph li u không th thi u trong may m c có tác d ng liên k t hoàn
t t s n ph m may. Ch may ñư c t o ra t hai lo i nguyên li u d t cơ b n là xơ thiên
nhiên và xơ hoá h c, d ng nguyên ch t ho c pha tr n ñ t o nên ch may. Theo
tính ch t này, ch may ñư c chia làm hai lo i chính là ch t xơ thiên nhiên và ch t
xơ hoá h c.
+ Ch t xơ thiên nhiên: g m có ch bông và ch tơ t m. Ch bông ñây là lo i
ch ñư c s d ng khá ph bi n trong may m c. Ch tơ t m là lo i ch xe t tơ t m.
+ Ch t xơ hoá h c là lo i ch ñu c xe t xơ hoá h c, g m có ch t xơ s i
nhân t o và ch t xơ s i t ng h p.

15. 10
- Các yêu c u ñ i v i ch may. Do tác d ng c a ch may là loai ph li u liên
k t các chi ti t ñ hoàn thành m t s n ph m may m c, có nh hư ng không nh t i
ch t lư ng s n ph m may m c. Vì v y, ch may c n ñ m b o các yêu c u sau:
+ ð ng ñ u v chi s
+ ð b n cao
+M m
+ ð ñàn h i
+ Cân b ng xo n
+ ð s ch
+ ð b n c a màu
+ ð co c a ch
V t li u d ng
V t li u d ng là ph li u ch y u s d ng trong may m c, góp ph n t o dáng
cho s n ph m may. Ch c năng chính c a v t li u d ng s n ph m may là ñ t o b
m t c ng, t o ñ ph ng, t o phom cho các chi ti t, ñ nh hình dáng cho s n ph m phù
h p v i dáng c a cơ th ngư i m c, làm tăng ñ b n c a s n ph m và m cơ th .
G m:
- D ng dính, còn g i là mex thư ng có hai lo i là mex v i và mex gi y
- D ng không dính, g m có v i d ng, x p d ng, ñ m bông.
V t li u cài
- Khoá kéo, là lo i ph li u dùng ñ may n p áo, mi ng túi, moi qu n… Yêu
c u c a khoá kéo c n ph i b n, khít và ch c, có màu phù h p v i màu c a s n ph m.
Dây khoá kéo thư ng làm b ng nh a và b ng kim lo i.
- Cúc là lo i v t li u cài ch y u, có tác d ng m ra, cài vào d dàng. Ngoài ra
còn có tác d ng là v t trang trí, có r t nhi u lo i cúc như cúc nh a, cúc kim lo i, cúc
g …
Các ph li u khác
Ngoài các lo i ph li u ch y u trên tuỳ thu c vào ñ c ñi m c a m i lo i s n
ph m l i có nh ng ph li u khác ñi cùng. M t s ph li u khác có th k ñ n như:
băng gai dính, các lo i nút kim lo i, dây thun, các lo i cài túi xách, ch t ch t, móc
áo, nhãn s n ph m…

16. 11
1.1.2 V trí c a ngành s n xu t nguyên ph li u may m c
1.1.2.1 V trí s n xu t nguyên ph li u trong chu i giá tr ngành may m c Vi t
Nam
Phân tích chu i giá tr cho th y vi c t o ra l i nhu n t ng khâu, thông
thư ng khâu nào có l i nhu n cao thì yêu c u trình ñ k thu t cao hơn và ti n công
cũng cao hơn. May m c cũng như các ngành khác, khâu thi t k có t su t l i nhu n
cao hơn h n so v i các khâu khác. Phân tích chu i giá tr còn cho bi t nh ng ñi m
y u v liên k t trong chu i giá tr , nh ng ñi m y u này có th mang l i l i nhu n
th p và rào c n s c m nh c a toàn ngành.
Chu i giá tr qu c gia ñư c hi u là toàn b quá trình s n xu t c a ngành t
thư ng ngu n ñ n h ngu n c a s n ph m ñ u ñư c th c hi n trong n i b m t qu c
gia. V i chu i giá tr này, ñã có m t s doanh nghi p trong ngành c a Vi t Nam th c
hi n và mang l i thành công bư c ñ u như May 10, Vi t Ti n, D t may Hà n i…
Các doanh nghi p này tham gia vào chu i giá tr qu c gia song song v i vi c tham
gia vào s n xu t gia công. Hơn n a v i h n ch v năng l c thi t k , nh t là h n ch
trong s n xu t ph li u nên l i nhu n t o ra trong chu i chưa th c s cao. Phương
th c s n xu t gia công v n chi m m t t l l n trong các doanh nghi p này.
Giá tr
Ý tư ng và S n xu t May m c Phân ph i, Chu i s n xu t
thi t k nguyên ph li u tiêu th
T su t l i
nhu n cao T su t l i T su t l i
nhu n th p nhu n cao
Hình 1.2 Mô hình chu i giá tr ngành s n xu t may m c Vi t Nam
B n ch t chu i giá tr ñư c ph n ánh theo hình Parabol. ð ñơn gi n hơn
trong phân tích, chúng tôi chia chu i giá tr ngành d t may Vi t Nam thành 4 khâu

17. 12
cơ b n: ý tư ng và thi t k ; s n xu t nguyên ph li u, may m c, phân ph i và
marketing, th hi n trong hình 1.2
- Ý tư ng thi t k s n ph m d t may
Là ngành có công ngh s n xu t th p thu c th h công nghi p th nh t, các
nư c ñi trư c ch phát tri n trong giai ño n ñ u c a quá trình công nghi p hoá sau ñó
d ch chuy n s n xu t sang các nư c ñi sau ñ t n d ng l i th ngu n nhân l c giá r .
Các nư c ñi trư c t p trung vào vào khâu nghiên c u và thi t k s n ph m m i, t o
m u mã ñáp ng nhu c u ña d ng và cao c p c a th trư ng. Hi n t i, giá tr c a khâu
nghiên c u và thi t k chi m t tr ng r t cao trong chu i giá tr s n ph m may m c
và ñang di n ra s c nh tranh gay g t trong khâu này gi a các nư c có ngành may
m c phát tri n. Khâu ý tư ng và thi t k có t su t l i nhu n cao nh t trong chu i giá
tr thì l i là khâu y u c a ngành may m c Vi t Nam.
- S n xu t nguyên ph li u
S n xu t nguyên ph li u là khâu t o ra l i nhu n th p hơn khâu ý tư ng và
thi t k và cao hơn khâu s n xu t. Cho ñ n hi n nay ngành may m c Vi t Nam v n
y u khâu này, tính ñ n năm 2008 trên 70% nguyên ph li u v n ph i nh p t nư c
ngoài, ñi u này ñã d n ñ n các khó khăn không nh cho phát tri n ngành may m c:
+ Chi phí nguyên li u ñ u vào tăng cao;
+ B ñ ng trong s n xu t kinh doanh;
+ Luôn ch u s c ép t các nhà cung c p…
Qua mô hình chu i giá tr cho th y s n xu t nguyên ph li u có m t v trí r t
quan tr ng ñ i v i s phát tri n c a ngành may m c Vi t Nam. S n ph m c a s n
xu t nguyên ph li u may là s n ph m ñ u vào c a ngành may, không ph i là s n
ph m cu i cùng cho tiêu dùng mà là s n ph m trung gian. Ch t lư ng s n ph m
nguyên ph li u may có quy t ñ nh r t l n ñ n ch t lư ng s n ph m c a ngành may.
Ch t lư ng s n ph m nguyên ph li u có t t, ñ p, phù h p v i th hi u ngư i tiêu
dùng thì s n ph m may m c m i ñư c ngư i tiêu dùng ch p nh n. Phát tri n s n xu t
nguyên ph li u s quy t ñ nh s phát tri n b n v ng cho toàn ngành.
- May m c
Trong chu i giá tr thì khâu may m c có t su t l i nhu n th p nh t ch chi m
t 5-10%. Tuy v y, h u h t các doanh nghi p may m c Vi t Nam l i ñang t p trung
vào khâu này nh m khai thác các l i th trư c m t là giá nhân công r .

18. 13
Các doanh nghi p Vi t Nam c n nh n th c rõ l i th v lao ñ ng r s m t
d n trong tương lai, ñ phát tri n b n v ng các doanh nghi p Vi t Nam c n vươn lên
ñ không n m v trí ñáy c a chu i giá tr toàn c u, c n ph i phát huy các bi n các
l i th tĩnh thành các l i th ñ ng, c n có s phát tri n cao v trình ñ ngu n nhân
l c và khă năng ng d ng khoa h c công ngh .
- Phân ph i và marketing
Trong phân ph i s n ph m và marketing Vi t Nam m i ch th c hi n ph m
vi trong nư c, th trư ng nư c ngoài còn r t y u. Các doanh nghi p v n ch y u là
may gia công xu t kh u, xu t kh u d ng FOB còn r t h n ch .
ð i v i th trư ng trong nư c, m t s doanh nghi p may m c ñã th c hi n
khá t t các chính sách marketing như may Vi t Ti n, May 10, D t May Hà N i, D t
Thái Tu n… Tuy v y, ñánh giá chung v chính sách phân ph i s n ph m và
marketing c a các doanh nghi p v n chưa th c s m nh. Nguyên nhân là do chưa có
các hãng phân ph i l n và chuyên nghi p hoá, h u h t các doanh nghi p t xây d ng
và th c hi n thông qua h th ng các c a hàng gi i thi u c a doanh nghi p và các ñ i
lý nh tư nhân.
ð i v i th trư ng xu t kh u khâu phân ph i hoàn toàn d a vào các ñ i tác.
Thư ng thì các nhà phân ph i chính là các nhà thi t k vì hơn ai h t h là ngư i hi u
tư ng t n nh t nhu c u c a khách hàng. Theo tính toán c a các chuyên gia thì 70%
l i nhu n (tính trên m t s n ph m may m c trong c chu i giá tr ) thu c v các nhà
phân ph i bán l . ð nâng cao hơn n a giá tr gia tăng cho toàn ngành, vi c chú
tr ng vào khâu thương m i hoá nh m gia tăng giá tr c m nh n c a s n ph m, tăng
kh i lư ng tiêu th , kích thích tiêu dùng thì c n ph i th c s chuyên môn hoá và
chuyên nghi p hoá.
1.1.2.2 V trí c a ngành may m c Vi t Nam trong chu i giá tr toàn c u
Trong xu hư ng toàn c u hoá các ho t ñ ng trong chu i giá tr toàn c u này s
ñư c phân b ñ n nh ng nơi có chi phí th p nh t, ho t ñ ng có hi u qu nh t. Chu i
giá tr c a ngành d t may ñư c chia làm 5 công ño n cơ b n:
Công ño n cung c p s n ph m thô: các s i t nhiên và nhân t o;
Công ño n s n xu t các s n ph m nguyên ph li u: s i, v i, ch may…;
Công ño n may: các s n ph m may m c;
Công ño n xu t kh u do các trung gian thương m i ñ m nh n;

19. 14
Công ño n phân ph i và marketing.
Chu i giá tr toàn c u c a ngành d t may có th hi u như sau: khâu thi t k
ki u dáng di n ra New York, London, Pari…; v i ñư c s n xu t ph n l n Trung
Qu c, hi n t i Trung Qu c là nư c phát tri n s n xu t nguyên ph li u r t m nh m ,
ñ ng ñ u th gi i; các ph li u ñ u vào khác ñư c s n xu t t i n ð , Nh t B n…
và s n ph m cu i cùng là may m c ñư c s n xu t các nư c có chi phí nhân công
th p và s n xu t nguyên ph li u chưa có ñi u ki n phát tri n như Vi t Nam,
Pakistan, Campuchia…
Trong chu i giá tr này, Vi t Nam m i ch tham gia vào khâu s n xu t cu i
cùng, khâu t o ra giá tr gia tăng th p nh t trong toàn chu i giá tr . Kho ng 90% các
doanh nghi p may m c Vi t Nam tham gia vào khâu này dư i hình th c gia công.
Vi t Nam ñang tham gia vào khâu có l i nhu n th p nh t, t su t l i nhu n kho ng
5-10%. Trong khi ñó khâu nghiên c u phát tri n và thương m i có giá tr gia tăng
cao l i là khâu y u, chưa phát tri n c a ngành d t may Vi t Nam.
Li u Vi t Nam có th tham gia vào các khâu khác c a chu i giá tr không?
Vi t Nam có th tham gia vào khâu s n xu t nguyên ph li u hay không?
Có m t s ý ki n chuyên gia cho r ng khâu s n xu t s n ph m may m c (dư i
hình th c gia công) dù t o ra giá tr gia tăng không cao nhưng giúp cho các doanh
nghi p Vi t Nam có s c c nh tranh hơn b i “các cư ng qu c may m c” h c nh
tranh nhau r t kh c li t giai ño n thi t k và phát tri n s n xu t ph tr mà t o ra
nhi u th trư ng ngách cho Vi t Nam. Trong ng n h n quan ñi m này có th phù h p
v i th c ti n, nhưng s không phù h p, th m chí có th sai l ch cho chi n lư c phát
tri n b n v ng trong tương lai.
Vi t Nam có ñ các ñi u ki n ñ phát tri n s n xu t nguyên ph li u may
m c, v n ñ là ch n m t s n ph m nguyên ph li u có l i th cao ñ phát tri n s n
xu t như s n xu t v i, ch may… Hơn n a, v i b dày kinh nghi m ngành d t may
Vi t Nam hoàn toàn ñ năng l c ñ phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c
khâu mang l i giá tr gia tăng cao.
1.1.3 ð c ñi m s n xu t nguyên ph li u may m c
S n xu t nguyên ph li u may m c là ngành s n xu t s n ph m ñ u vào (s n
ph m thư ng ngu n) cho ngành công nghi p may m c, m t ngành công nghi p có t

20. 15
lâu ñ i, s n xu t s n ph m thi t y u cho nhu c u c a con ngư i. Cùng v i s phát
tri n c a ngành may thì ngành s n xu t nguyên ph li u cũng phát tri n theo ñáp ng
yêu c u c a s n ph m may m c. S n xu t may và s n xu t nguyên ph li u là hai
ngành có m i quan h ch t ch không th tách r i nhau vì th s n xu t nguyên ph
li u ch u nhi u nh hư ng c a ngành may. ð c ñi m c a s n xu t nguyên ph li u
may b chi ph i b i ñ c ñi m c a ngành may. S n xu t nguyên ph li u may m c
mang nh ng ñ c ñi m ch y u sau:
- S n xu t nguyên ph li u mang tính th i trang cao
Vì là s n ph m ñ u vào và c u thành chính c a s n ph m may m c nên ch t
lư ng s n ph m nguyên ph li u may m c không ñư c quy t ñ nh tr c ti p b i th
trư ng mà gián ti p thông qua s n ph m may m c. Chu kỳ s n ph m c a ngành s n
xu t nguyên ph li u may ph thu c vào chu kỳ vòng ñ i c a s n ph m may m c.
Vòng ñ i s n ph m thư ng ng n nó ñáp ng tính th i trang và s thay ñ i liên t c
c a s n ph m may. S n xu t nguyên ph li u luôn bi n ñ ng theo yêu c u phong
phú, ña d ng tuỳ thu c vào th hi u, văn hoá, phong t c, t p quán, tôn giáo, ñ a lý …
c a s n ph m may m c.
V i ñ c ñi m này, các doanh nghi p s n xu t nguyên ph li u may m c
không nh ng bán sát th hi u, ñòi h i c a các doanh nghi p may m c mà còn ph i
nghiên c u th hi u c a ngư i tiêu dùng s n ph m may m c. ðòi h i ngành s n xu t
nguyên ph li u ph i có ñ i ngũ thi t k s n ph m m i v a am hi u v thi t k m u
th i trang may m c v a am hi u v thi t k s n ph m v i và ph li u.
- S n xu t nguyên ph li u may là ngành ñòi h i nhi u lao ñ ng
Cho dù công ngh có hi n ñ i, t ñ ng hoá ngày càng cao thì s n xu t nguyên
ph li u v n là ngành s d ng nhi u lao ñ ng, trong ñó lao ñ ng ph thông, lao ñ ng
lành ngh chi m t tr ng l n. ð s n xu t ra m t s n ph m c n ph i tr i qua r t
nhi u các công ño n, trong ñó có các công ño n c n ñư c t ñ ng hoá, cũng có
nhi u công ño n v n ph i s d ng lao ñ ng chân tay. Vi t Nam là nư c có dân s
ñông, lao ñ ng d i dào là ñi n ki n ñ phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c.
Trong s n xu t v i và các ph li u cho may m c thì t l lao ñ ng ph thông,
lao ñ ng trình ñ chuyên môn v a ph i là ch y u. Các doanh nghi p có th tuy n
lao ñ ng ph thông sau ñó hu n luy n ñào t o trong m t th i gian ng n là có th ñáp
ng ñư c yêu c u công vi c.

21. 16
- Lao ñ ng k thu t và thi t k v i ñòi h i trình ñ cao.
Trong các doanh nghi p s n xu t v i thì s lư ng lao ñ ng ñòi h i trình ñ
cao ñ c bi t là khâu nhu m và hoàn t t v i. L c lư ng lao ñ ng k thu t quy t ñ nh
ñ n ch t lư ng s n xu t s n ph m. L c lư ng lao ñ ng k thu t không nh ng ñòi h i
ph i ñư c ñào t o bài b n mà còn ñòi h i có k năng ngành ngh , kinh nghi m làm
vi c cao, ch t lư ng s n xu t m t lô v i ph thu c vào t ng ca ñ ng máy như ñ
ñ ng ñ u v k t c u, màu s c… Như v y, ch t lư ng v i r t nh y c m v i kh năng
v n hàng c a ñ i ngũ lao ñ ng k thu t lành ngh , ch t lư ng v i ñư c s n xu t t
m t nhà máy có n ñ nh hay không ph thu c r t l n vào trình ñ , k năng, ý th c
làm vi c c a ñ i ngũ lao ñ ng k thu t.
- S n xu t nguyên ph li u may m c là ngành ngh có tính truy n th ng
S n xu t nguyên ph li u may m c ra ñ i cùng v i s ra ñ i c a ngành may
m c, ñáp ng yêu c u và ñòi h i c a ngành may. ð i v i Vi t nam thì ñây là m t
ngành mang tính truy n th ng. ð c ñi m này cho th y Vi t Nam có th m nh v
kinh nghi m truy n th ng trong s n xu t kinh doanh.
- S n xu t nguyên ph li u may m c mang tính th i v
S n ph m nguyên ph li u may m c có tính th i v trong năm, nh m ñáp ng
tính th i v c a s n ph m may m c. ð c ñi m này yêu c u các doanh nghi p s n
xu t nguyên ph li u ph i quan tâm ñ n th i h n giao hàng, ñ m b o cung c p hàng
k p th i v .
1.1.4 Các ch tiêu phân tích ñánh giá s phát tri n s n xu t nguyên ph li u
may m c
ð ñánh giá s phát tri n c a m t ngành s n xu t, tuỳ thu c và ñ c ñi m c a
ngành mà ngư i ta có th dùng nhi u ch tiêu khác nhau. S n xu t nguyên ph li u là
m t ngành s n xu t v t ch t, gi ng như các ngành s n xu t v t ch t khác khi ñánh
giá v s phát tri n thư ng s d ng hai nhóm ch tiêu, nhóm ch tiêu v s lư ng và
nhóm ch tiêu v ch t lư ng.
a. Các ch tiêu tuy t ñ i
Nhóm ch tiêu này ph n ánh s phát tri n c a ngành v m t s lư ng, quy mô,
g m m t s ch tiêu ch y u sau:
- S lư ng các doanh nghi p s n xu t trong ngành;
- Quy mô v v n c a các doanh nghi p s n xu t trong ngành;

22. 17
- T ng giá tr s n lư ng s n xu t;
- T ng doanh thu, t ng giá tr xu t kh u;
- L i nhu n ñ t ñư c c a các doanh nghi p.
b. Các ch tiêu v ch t lư ng
G m có các ch tiêu ch y u sau:
- T c ñ phát tri n bình quân, ch tiêu này ph n ánh s phát tri n c a ngành
trong c m t giai ño n nghiên c u. Công th c tính:
Trong ñó: t – Là t c ñ phát tri n bình quân c a m t giai ño n nào ñó;
Qn – Là giá tr s n xu t, doanh thu, l i nhu n… năm n;
Q1 – Là giá tr s n xu t, doanh thu, l i nhu n…năm g c.
- Ch tiêu: Vòng quay v n kinh doanh còn g i là S c s n xu t c a v n kinh
doanh.
Vòng quay v n kinh doanh = Doanh thu/V n kinh doanh
Ch tiêu này ph n ánh m t ñ ng v n kinh doanh b ra trong m t kỳ kinh
doanh sinh ra bao nhiêu ñ ng doanh thu, ch tiêu này càng cao thì càng t t.
- Ch tiêu: T l sinh l i doanh thu
T l sinh l i doanh thu = (L i nhu n/Doanh thu)100%
- Ch tiêu: T l sinh l i v n kinh doanh
T l sinh l i v n kinh doanh = (L i nhu n/V n kinh doanh)100%
Ch tiêu này phán nh m t ñ ng v n b ra thì trong m t kỳ kinh doanh thu v bao
nhiêu ñ ng l i nhu n hay bao nhiêu ph n trăm l i nhu n.
- Ch tiêu: T l sinh l i v n ch s h u
T l sinh l i v n ch s h u = (L i nhu n/V n ch s h u)100%
Ch tiêu này phán nh m t ñ ng v n ch s h u b ra thì trong m t kỳ kinh doanh
thu v bao nhiêu ñ ng l i nhu n hay bao nhiêu ph n trăm l i nhu n, ch tiêu này
ph n ánh hi u qu cu i cùng trong kinh doanh.
- Ch tiêu: L i nhu n trên lao ñ ng
L i nhu n trên lao ñ ng = L i nhu n/S lư ng lao ñ ng
Ch tiêu này ph n ánh s l i nhu n thu ñư c bình quân 1 lao ñ ng trong m t
kỳ kinh doanh, ch tiêu này càng cao thì càng t t.
- Ch tiêu n p ngân sách nhà nư c.

23. 18
Ch tiêu n p ngân sách nhà nư c cho bi t tình hình th c hi n nghĩa v ñ i v i
nhà nư c c a các doanh nghi p và c a ngành. N p ngân sách nhà nư c tăng cao
ph n nào ph n ánh s phát tri n t t c a s n xu t kinh doanh.
- Ch tiêu t l n i ñ a hoá trong giá tr s n ph m: Ch tiêu này ph n ánh kh
năng ch ñ ng nguyên ph li u trong nư c c a ngành, ch tiêu này càng cao s góp
ph n nâng cao giá tr gia tăng c a s n xu t trong nư c.
c. M t s ch tiêu khác
ðây là các ch tiêu không ñ nh lư ng mà mang tính ch t ñ nh tính, ph n ánh
ñư c các giá tr phát tri n vô hình.
- Phát tri n s n xu t và gi i quy t vi c làm: M t trong nh ng k t qu
c a phát tri n s n xu t là t o thêm nhi u công ăn vi c làm cho ngư i lao ñ ng,
gi m t l th t nghi p. Các thư c ño phát tri n s n xu t và gi i quy t vi c làm
bao g m so sánh t c ñ phát tri n s n xu t v i t c ñ tăng s lao ñ ng trong
ngành, t l th t nghi p và t l lao ñ ng không s d ng nông thôn.
- Phát tri n s n xu t và xoá ñói gi m nghèo: Phát tri n s n xu t ph i kéo theo
vi c xoá ñói gi m nghèo, gi m thi u kho ng cách giàu nghèo. Các ch tiêu như t l
nghèo ñói c a qu c gia và các vùng, t c ñ gi m t l nghèo ñói so v i t c ñ phát
tri n s n xu t.
- Phát tri n s n xu t và v n ñ môi trư ng: Phát tri n s n xu t luôn g n li n
v i vi c khai thác ngu n tài nguyên thiên nhiên và ô nhi m môi trư ng. Ch tiêu này
ñánh giá t c ñ phát tri n s n xu t, t o giá tr gia tăng trong tương quan so sánh v i
m c ñ c n ki t tài nguyên và tình hình ô nhi m môi trư ng. Khái ni m phát tri n
b n v ng là s phát tri n có th ñáp ng nhu c u hi n t i mà không nh hư ng,
không t n h i t i kh năng ñáp ng nhu c u các th h sau.
- Phát tri n s n xu t và công b ng xã h i: Tuỳ theo t ng ñi u ki n phát tri n
c a t ng qu c gia mà xây d ng các tiêu chí công b ng xã h i. M t s ch tiêu thư ng
ñư c các qu c gia s d ng như: m c ñ tho mãn nhu c u cơ b n c a con ngư i, ch
s phát tri n xã h i t ng h p, h s Gini.
- Phát s n xu t và ti n b xã h i: Hai ch tiêu cơ b n nh t ph n ánh m c ti n
b và phát tri n xã h i là giáo d c ñào t o và y t . Phát tri n s n xu t ph i ñi ñôi v i
vi c không ng ng nâng cao trình ñ chuyên môn, trình ñ văn hoá cho ngư i lao

24. 19
ñ ng; ph i g n li n v i các ch ñ phúc l i, chăm sóc y t ñ i v i ngư i lao ñ ng
trong các doanh nghi p cũng như trên ph m vi qu c gia.
- Phát tri n s n xu t và nâng cao năng l c c nh tranh qu c gia: Phát tri n s n
xu t c n g n v i vi c nâng cao năng l c c nh tranh, qu c gia, ngành, các doanh
nghi p c n xác ñ nh các s n ph m có l i th so sánh ñ phát tri n s n xu t. ð i v i
ngành s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam có ñư c các l i th so sánh là
lao ñ ng d i dào, chi phí nhân công r , là ngành có truy n th ng văn hóa lâu ñ i.
1.2 CÁC NHÂN T NH HƯ NG ð N S PHÁT TRI N S N XU T
NGUYÊN PH LI U MAY M C VI T NAM
Lý thuy t kinh t h c truy n th ng ñã d a trên nh ng gi ñ nh là không có
hi u qu tăng lên theo quy mô, không có ti n b khoa h c - công ngh và không có
s ph thu c l n nhau trong chu i cung c p. Tuy nhiên, trong b i c nh hi n nay, do
ti n b c a k thu t - công ngh s n xu t và ñ i m i trong các doanh nghi p, l i th
c nh tranh c a m i ngành còn ph thu c vào năng l c c nh tranh c a các doanh
nghi p trong ngành. Phát tri n s n xu t nguyên ph li u ch u nh hư ng c a nhi u
y u t khác nhau, m c ñ khác nhau. ð phân tích m c ñ nh hư ng c a các nhân
t ñ i v i phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c chúng tôi v n d ng mô hình
kim cương v các nhân t quy t ñ nh l i th c nh tranh c a Micheal Porter, hình
1.3[36], [21], [128].
Chi n lư c,
Nhà nư c
cơ c u và m c ñ c nh
tranh
ði u ki n v các y u t ði u ki n v c u
ñ u vào
Các ngành công Y u t s thay
nghi p liên quan và h ñ i
tr
Hình 1.3 Các nhân t nh hư ng theo mô hình kim cương c a M. Porter
Theo mô hình kim cương c a Porter, chúng ta ñi phân tích m t s n i dung
ch y u c a t ng nhân t nh hư ng t i s phát tri n s n xu t nguyên ph li u may
m c t o l i th c nh tranh như sau:

25. 20
1.2.1 Các y u t ñ u vào
M i ngành công nghi p ñ u có các y u t ñ u vào, ñó là các ngu n tài nguyên,
nguyên v t li u… các y u t chính c u thành nên s n ph m. Các y u t ñ u vào thư ng
bao g m ngu n nhân l c, ngu n tài nguyên, ngu n tri th c, ngu n v n, k t c u h
t ng. T l s d ng các y u t ñ u vào c a các ngành khác nhau là khác nhau, vì v y
m t qu c gia có th khai thác l i th c nh tranh thông qua vi c xây d ng chi n lư c
phát tri n các ngành công nghi p v i t l s d ng y u t ñ u vào thích h p nh t.
ð i v i ngành s n xu t nguyên ph li u may m c thì y u t ñ u vào c n thi t
cũng có ñ y ñ các y u t ñ u vào như các ngành công nghi p khác. Trong ñó các
y u t ñ u vào cơ b n l i chi m t tr ng l n và ñóng vai trò quy t ñ nh như lao ñ ng
ph thông, nguyên li u t thiên nhiên bông, tơ t m, ñi u ki n v th như ng khí h u.
Tuy v y, khi khoa h c công ngh phát tri n thì l i th c nh tranh l i thu c v
các nư c có nhi u y u t ñ u vào cao c p. Các nư c này s n xu t ra ñư c các
nguyên li u ñ u vào nhân t o ho c nâng cao ch t lư ng, nâng cao năng su t c a các
s n ph m ñ u vào có ngu n g c t t nhiên. Các nư c có trình ñ lao ñ ng cao, công
ngh cao s s n xu t ra các y u t ñ u vào cao c p như thu c nhu m, ch t x lý v i,
s i cao c p.
ð i v i ngành s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam thì y u t ñ u vào
là m t b t l i. Các y u t ñ u vào cao c p h u như ph i nh p kh u hoàn toàn như
hóa ch t, thu c nhu m, s i cao c p. Các y u t ñ u vào cơ b n trong nư c tuy có
truy n th ng phát tri n lâu ñ i như bông v i, tơ t m thì ñang trong tình tr ng phát
tri n r t y u, ch t lư ng không ñ m b o yêu c u cho s n xu t nguyên ph li u may
m c, hàng năm Vi t Nam v n ph i nh p kh u 95% nhu c u bông ph c v cho ngành
d t may. Ngành may m c và s n xu t nguyên ph li u cho may m c là ngành công
nghi p phát tri n thu n l i trong th i kỳ ñ u c a quá trình công nghi p hoá c a nhi u
nư c trên th gi i trong ñó có Vi t nam. V i nh ng l i th riêng bi t như v n ñ u tư
v a ph i, th i gian thu h i v n nhanh, thu hút nhi u lao ñ ng, gi i quy t kh i lư ng
l n vi c làm, có ñi u ki n m r ng th trư ng nhanh, d tham gia s n xu t kinh
doanh cho nhi u thành ph n kinh t . ð i v i Vi t nam hi n nay thì ngành may m c,
nh t là may xu t kh u ñư c xem là ngành công nghi p mũi nh n phát tri n khá hi u
qu . Trong ñi u ki n h i nh p và qu c t hoá các ho t ñ ng kinh t di n ra nhanh
chóng, c nh tranh ngày càng kh c li t ñ phát tri n m nh m hơn n a ngành may

26. 21
m c thì c n ph i nh n th c các l i th này d n s m t ñi n u không khai thác ñư c
các y u t v khoa h c công ngh , con ngư i ñ phát tri n s n xu t nguyên ph li u
ñ u vào.
1.2.2 Các ñi u ki n v c u
Các nhân t thu c nhóm này có ý nghĩa là căn c quan tr ng nh t cho s phát
tri n s n xu t nguyên ph li u may m c nói riêng cũng như các ngành công nghi p
nói chung c v quy mô, cơ c u s n ph m cũng như v t c ñ . Các nhân t v c u th
trư ng bao g m các y u t c u thành c u th trư ng, quy mô và s tăng trư ng c a
c u và phương th c chuy n ra th trư ng nư c ngoài.
C u thành c u th trư ng: y u t này quy t ñ nh phương th c ti p c n, ñánh
giá và ph n ng c a doanh nghi p trong nư c ñ i v i nhu c u c a ngư i tiêu dùng
n i ñ a. M t qu c gia hay m t ngành công nghi p có kh năng c nh tranh cao khi
c u th trư ng n i ñ a cung c p m t b c tranh toàn c nh và rõ ràng t o ñ nh hư ng
xác ñ nh nhu c u th gi i, ho c khi c u n i ñ a ñòi h i liên t c ñ i m i c i ti n m u
mã và công ngh .
Quy mô và t c ñ tăng trư ng c a c u. Quy mô c u th trư ng l n cho phép
doanh nghi p khai thác l i th theo quy mô ñ ng th i khuy n khích các doanh
nghi p ñ u tư vào thi t b , c i ti n công ngh nâng cao năng su t lao ñ ng, nâng cao
năng l c c nh tranh khi tham gia th trư ng qu c t . Quy mô th trư ng n i ñ a có vai
trò quan tr ng trong các ngành công nghi p ñòi h i lư ng v n ñ u tư v công ngh ,
nghiên c u phát tri n có quy mô s n xu t l n và công ngh cao. T t nhiên quy mô th
trư ng ch t o ra l i th c nh tranh khi th trư ng th gi i cũng có nhu c u v lo i
hàng hoá mà các các doanh nghi p trong nư c cung c p.
ð i v i c u v các s n ph m nguyên ph li u may m c th trư ng n i ñ a c a
Vi t Nam, có th nhìn nh n trên các khía c nh sau:
- S n ph m nguyên ph li u may m c là s n ph m ñ u vào cho ngành may
m c, ngành s n xu t thi t y u ph c v cho ñ i s ng văn hoá xã h i, không th thi u
ñ i v i m i th i ñ i, m i qu c gia, m i ngư i dân trên th gi i. C u th trư ng n i
ñ a c a Vi t Nam cũng r t l n. Tính ñ n năm 200 kim ng ch xu t kh u may m c c a
Vi t Nam ñ t 9,5 t ñô la m , d n ñ u các ngành công nghi p v kim ng ch xu t
kh u c ng v i tiêu dùng th trư ng n i ñ a kho ng trên 2 t ñô la m . ðáp ng yêu
c u c a ngành may m c thì kh i lư ng nguyên ph li u ñ u vào tương ng luôn

27. 22
chi m kho ng 65% ñ n 70% giá tr xu t. Th trư ng n i ñ a còn r t l n, hi n t i các
doanh nghi p s n xu t n i ñ a m i khai thác m t ph n r t nh c a th trư ng trong
nư c.
- Yêu c u v ch t lư ng s n ph m nguyên ph li u cũng r t cao, ña d ng ph c
t p. S n ph m nguyên ph li u may m c ch u s nh hư ng r t l n v tính th i trang,
tính ña d ng phong phú c a các s n ph m may m c, v i m t t tr ng giá tr l n là
xu t kh u luôn ph i ñáp ng theo yêu c u và s bi n ñ ng không ng ng v ki u
dáng, m u mã, tính th i trang c a r t nhi u nư c trên th gi i. Th gi i ngày càng
phát tri n thì nhu c u v s n ph m cũng ngày càng ña d ng, ph c t p.
- V xu hư ng phát tri n: V i xu hư ng phát tri n m nh c a ngành may m c
trong tương lai, v i t c ñ kho ng 14% ñ n 16% t nay ñ n 2010 thì c u v s n
ph m nguyên ph li u may m c trên th trư ng n i ñ a cũng tăng v i t c ñ tương
ng. V i t c ñ tăng trên ñây cho th y c u v s n ph m nguyên ph li u may m c
ñang t o cơ h i, l i th r t l n ñ các doanh nghi p trong nư c nâng cao kh năng
c nh tranh và phát tri n.
Y u t c u ñang m ra cơ h i ñ ngành s n xu t nguyên ph li u may m c
Vi t Nam phát tri n.
1.2.3 Các ngành công nghi p h tr liên quan
Ngành s n xu t nguyên ph li u may m c phát tri n luôn ch u nh hư ng
c a các ngành công nghi p liên quan g m:
- Ngành may m c, ñây là ngành s n xu t s n ph m h ngu n, ngành tiêu
th , s d ng s n ph m c a s n xu t nguyên ph li u may m c. Ngành may m c
có phát tri n thì m i kéo theo s phát tri n c a ngành s n xu t nguyên ph li u.
Hơn th n a trong quá trình phát tri n ñ ñ m b o s b n v ng thì vi c liên k t
s n xu t gi a s n xu t nguyên ph li u và ngành may m c là không th thi u.
- Ngành công nghi p cơ khí ch t o các thi t b , dây chuy n s n xu t như
s n xu t s i, s n xu t v i và hoàn t t. ðây là m t ngành r t quan tr ng trong
vi c nâng cao năng su t lao ñ ng, ch t lư ng s n ph m, ñ i m i m u mã s n
ph m.
- Ngành s n xu t và cung c p năng lư ng mà ch y u là ñi n năng cho
s n xu t nguyên ph li u cũng vô cùng quan tr ng. B i l , s n xu t nguyên ph
li u may m c có ñ t ñư c trình ñ cơ khí hoá, t ñ ng hoá cũng như ng d ng

28. 23
các công ngh hi n ñ i khác vào s n xu t hay không nó ph thu c vào s phát
tri n c a ngành công nghi p s n xu t ñi n, vào s cung c p ñi n n ñ nh và v i
m c giá ch p nh n ñư c.
- Ngành cung c p nư c, ngành ngh nào cũng c n có nư c s ch ñ ho t
ñ ng còn ñ i v i s n xu t nguyên ph li u may m c, ñ c bi t là d t nhu m,
hoàn t t thì v n ñ ngu n nư c s ch là r t quan tr ng ph c v tr c ti p cho các
công ño n in, nhu m, hoàn t t.
- Ngành s n xu t s i và các nguyên li u ñ u vào mà c th là ngành kéo
s i; s n xu t nông nghi p v i phân ngành tr ng bông, tr ng dâu, nuôi t m. Hi n
t i, s phát tri n ch m c a s n xu t nguyên ph li u may m c là do s n xu t các
s n ph m thư ng ngu n không phát tri n. Nhân t này có nh hư ng r t l n ñ n
s c c nh tranh và s phát tri n b n v ng c a s n xu t nguyên ph li u may m c
c a Vi t Nam.
- Ngành hóa ch t, ngành cung c p các ch t tr h , thu c nhu m. Tuy
chi m m t t tr ng nh trong giá tr c a thành ph m nhưng l i có vai trò r t l n
trong vi c quy t ñ nh m u mã, ki u dáng, màu c a s n ph m v i, m t trong
nh ng y u t nâng cao ch t lư ng s n ph m.
Ngoài ra, s phát tri n c a s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam còn
tuỳ thu c vào s phát tri n c a các ngành d ch v như giao thông v n t i, h i quan,
b o hi m, y t . ..
1.2.4 Chi n lư c, cơ c u và m c ñ c nh tranh
Nhân t này bao g m vi c thi t l p, t ch c qu n lý m t doanh nghi p, m t
ngành cũng như tình hình c nh tranh trên th trư ng n i ñ a. M t doanh nghi p, m t
ngành có ñư c phương pháp qu n lý t t, có ñư c các chi n lư c t t s t o l i th
c nh tranh c a m t ngành hay m t qu c gia. Các n i dung c th c a nhân t này,
g m:
- Th nh t, kh năng phân tích và xây d ng các chi n lư c. N i dung này
thư ng ñư c th c hi n qua các bư c:
+ Ho ch ñ nh chi n lư c, v i các công vi c như xác ñ nh m c tiêu, phân tích
môi trư ng bên ngoài, ñánh giá n i l c bên trong t ñó nh n th y các m i quan h
bên trong, bên ngoài ñ xây d ng các chi n lư c v i phương châm phát huy t i ña
n i l c ñ t n d ng tri t ñ các cơ h i cũng như tránh các nguy cơ ñ n t bên ngoài.

29. 24
N i dung này thư ng ñư c th c hi n thông qua phân tích ma tr n SWOT - có nghĩa
là ñi m kh i ñ u c a ma tr n s ñư c b t ñ u b ng ch S (ñi m m nh) và W (ñi m
y u) r i m i ñ n các y u t thu c môi trư ng bên ngoài là O (cơ h i), T (nguy cơ).
Qua ñó t o ra b n c p t ng ñôi là S-O, T-W, O-W, W-T. ðây là cách k t h p thu n
túy c a các y u t bên trong và bên ngoài. Hơn n a trong m i cách k t h p l i b t
ñ u b ng ñi m m nh trư c, ñi m y u sau ñ i v i các y u t bên trong còn ñ i v i
các y u t môi trư ng bên ngoài là cơ h i trư c và nguy cơ sau.
+ T ch c th c hi n chi n lư c;
+ ðánh giá, ki m tra và ñi u ch nh chi n lư c.
- Th hai, chi n lư c và cơ c u t ch c c a các doanh nghi p c a ngành. Phương
pháp c nh tranh và qu n lý c a m t doanh nghi p thư ng b nh hư ng b i ñ c ñi m
c a qu c gia ñó. Ngành công nghi p c a m t nư c s có l i th c nh tranh khi các
phương pháp và các thông l qu n lý phù h p v i ñ c trưng c a qu c gia và kh năng
c nh tranh c a ngành. Chi n lư c phát tri n doanh nghi p ph thu c vào thông l qu n
lý, quan ñi m c a các nhà lãnh ñ o, ñào t o cán b , quan ñi m làm vi c c a cá nhân,
quan h v i khách hàng, quan ñi m m r ng th trư ng ra nư c ngoài, m i quan h gi a
lao ñ ng và qu n lý.
Th ba, các y u t m c tiêu, m c tiêu c a qu c gia và doanh nghi p t o ñ ng
l c cho m i công dân, m i nhà qu n lý. L i th c nh tranh m i qu c gia ph thu c
vào n l c và m c tiêu ph n ñ u c a m i doanh nghi p và m i cá nhân, m t doanh
nghi p, m t ngành ho t ñ ng mà không có m c tiêu thì ch ng khác nào m t ngư i
ñang ñi trên ñư ng mà ch ng bi t ñi ñâu. N u có s th ng nh t trong m c tiêu c a
Nhà nư c, doanh nghi p và m i cá nhân thì ch c ch n qu c gia ñó s ñ t ñư c l i
th c nh tranh hơn các qu c gia khác.
Th tư, y u t c nh tranh n i ñ a. Nhi u nhà kinh t cho r ng c nh tranh
n i ñ a không mang l i l i ích cho chính qu c gia ñó mà ch d n ñ n nh ng h n
ch v l i th c nh tranh so v i các qu c gia khác do c nh tranh ngăn c n khai
thác l i th kinh t quy mô. Tuy nhiên, trên th c t hi m có ngành công nghi p
nào có th m nh c nh tranh trên th trư ng qu c t l i không ñã và ñang ch u s c
c nh tranh gay g t trên th trư ng n i ñ a. C nh tranh t th trư ng n i ñ a ñòi h i
doanh nghi p ph i không ng ng ñ i m i, c i ti n công ngh , nâng cao ch t lư ng
s n ph m và d ch v .

30. 25
1.2.5 Y u t s thay ñ i (y u t ng u nhiên)
Nh ng y u t ng u nhiên có th k ñ n như nh ng phát ki n m i trong
công ngh , ñ ng ñ t, sóng th n, kh ng ho ng kinh t th gi i và khu v c, chi n
tranh, s thay ñ i các chính sách c a chính ph ... Y u t ng u nhiên hi u theo
nghĩa là s thay ñ i nêu trên v a có th t o cơ h i và cũng có th t o nguy cơ ñe
do cho các ngành và c các doanh nghi p. Do ñó, kh năng d báo và phán ñoán
cũng như ph n ng l i c a các chính ph , ngành công nghi p và doanh nghi p có
ý nghĩa quan tr ng khi xem xét và phân tích ñi u ki n này. Y u t thay ñ i có th
coi là y u t b t kh kháng ñ i v i các doanh nghi p cũng như ngành. Y u t này
s ñư c các doanh nghi p các ngành có kh năng phán ñoán t t cũng như có chi n
lư c kinh doanh linh ho t phát huy các ñi m m nh và h n ch các nguy cơ. Ch ng
h n s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam hàng năm ph i nh p r t nhi u
bông t M , ngư c l i M l i nh p kh u m t kh i lư ng l n hàng may m c t
Vi t Nam khi các bi n c v quan ñi m chính tr gi a hai nư c không tương ñ ng
ho c xung ñ t v quan h ngo i giao r t có th s h n ch ho c làm giãn ño n
quan h thương m i gi a hai nư c. ði u này nh hư ng r t l n t i s phát tri n
c a s n xu t d t may c a Vi t Nam[23].
1.2.6 Vai trò c a Nhà nư c
Nhà nư c có th tác ñ ng tích c c ho c tiêu c c ñ n các nhóm nhân t nh
hư ng trên ñây. ð i v i các nhân t ñ u vào nhà nư c có các chính sách ñ u tư cho
phát tri n ngu n nhân l c, khoa h c công ngh , cơ s h t ng k thu t, h tr v v n;
ð i v i nhân t v c u Nhà nư c th c hi n các bi n pháp kích c u, là ngư i mua,
quy ñ nh v thúc ñ y ñ i m i; ð i v i các ngành công nghi p liên quan h tr Nhà
nư c quy ho ch phát tri n các c m, các khu công nghi p t o ñi u ki n thu n l i
trong vi c liên k t h tr nhau cùng phát tri n; ð i v i nhân t c nh tranh Nhà nư c
th c hi n các chính sách thúc ñ y ho c ki m ch c nh tranh, tăng cư ng các ho t
ñ ng xúc ti n thương m i và ñ u tư.
ð i v i ngành s n xu t nguyên ph li u may m c nói riêng và ngành D t may
nói chung Nhà nư c Vi t Nam luôn quan tâm, th hi n trong vi c phê duy t các ñ
án chi n lư c phát tri n ngành, các chính sách h tr ñ thúc ñ y phát tri n ngành,
th c thi các gi i pháp, các hư ng d n v xúc ti n thương m i, nh m gi m thi u các
v n ñ v rào c n thương m i, ch ñ gi m sát, ch ng bán phá giá… Nhà nư c quy

31. 26
ho ch phát tri n các ngành h tr liên quan như quy ho ch các vùng tr ng bông, dâu
t m…, th c hi n các chính sách v thu ñ năng cao s c c nh tranh c a các doanh
nghi p trong nư c. V i chính sách h i nh p toàn di n v i n n kinh t th gi i, thông
qua vi c gia nh p WTO tháng 11 năm 2006 ñã nh hư ng không nh t i s phát
tri n s n xu t nguyên ph li u may m c. Theo l trình m c thu s gi m xu ng, ñó là
m t thách th c ñ i v i vi c phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c Vi t Nam.
Vi t Nam s ch u s c ép l n t các s n ph m tràn vào t các nư c phát tri n khá
m nh như Trung Qu c, n ð …
1.3 PHÁT TRI N S N XU T NGUYÊN PH LI U CHO NGÀNH MAY - M T
HƯ NG QUAN TR NG TRONG VI C PHÁT TRI N HI U QU VÀ B N
V NG C A NGÀNH
1.3.1 Ngu n cung ng nguyên ph li u cho may m c Vi t Nam
1.3.1.1 Ngu n t nư c ngoài
Theo các s li u th ng kê c a Hi p h i D t may thì 70% nguyên ph li u may
m c c a Vi t nam ñư c nh p t nư c ngoài, s n xu t trong nư c ch ñáp ng 30%.
B ng 1.1
B ng 1.1 Nh p kh u nguyên ph li u may m c Vi t Nam 2002 -2007
Ch tiêu ðơn v 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Bông Tri u $ 96,7 105,7 190,2 167 219 268
S i Tri u $ 313,7 298,3 339 340 544 744
V i Tri u $ 997 1744 2055 2376 2980 3980
Ph li u Tri u $ 1711 2033 2253 2282 1952 2132
Ngu n:[61] , [60]
Quy mô nh p kh u nguyên ph li u qua các năm có t c ñ tăng r t cao bình
quân kho ng trên 20%/ năm. Tính ñ n năm 2006 t l nh p kh u t nư c ngoài: 95%
nhu c u bông xơ, 70% nhu c u xơ s i t ng h p, 40% nhu c u s i xơ ng n, 40% nhu
c u v i d t kim và 70% nhu c u v i d t thoi [101]. M t s nư c có lư ng cung c p
l n, B ng 1.2
Trong ñó:
- Cung c p s i: ðài Loan (kho ng 50%), Hàn Qu c (kho ng 15%) và các
nư c khác như Malaixia, Thailan, Indonexia…

32. 27
- Cung c p v i: Trung Qu c (kho ng 30%), ðài Loan (kho ng 25%), Hàn
Qu c (kho ng 24%), H ng Kông (kho ng 11%), Nh t B n (kho ng 8%), còn l i là
các nư c khác.
- Cung c p bông xơ: M (kho ng 45%), Thu S (kho ng 15%), Còn l i là
các nư c n ð , Malaixia, Anh, Hàn Qu c, ð c…
- Cung c p ph li u: ðài Loan (kho ng 27%), Hàn Qu c (kho ng 21%),
Trung Qu c (kho ng 15%), H ng Kông (kho ng 13%), còn l i là các nư c khác.
B ng 1.2 Nh p kh u nguyên ph li u may m c năm 2004,2005 (theo nư c)
V i Ph li u
Nư c 2004 2005 2004 2005
Lư ng % Lư ng % Lư ng % Lư ng %
(1000$) (1000$) (1000$) (1000$)
Anh 10352 0,2 6049 0,25 21881 1,47 25445 1,64
nð 24591 1,65 5915 0,24 23583 1,52
ðài loan 499875 24,32 534050 22 398575 26,72 603531 39,03
ð c 22137 1,08 27855 1,17 9066 0,6
Hàn qu c 500931 24,37 521006 21,92 318890 21,38 445635 28,82
H ng kông 239233 11,64 237923 10,01 195755 13,12 293696 18,99
Hoa kỳ 78826 3,84 14743 0,62 47987 3,22 57515 3,72
Inñônexia 27520 1,34 26776 1,12 15479 1,03 22029 1,42
Italia 17076 0,71 23467 1,57 46372 2,99
Malaixia 12484 16305 0,68 7697 0,52 16762 1,08
Nh t b n 171924 8,36 216881 9,12 74490 4,98 155141 10,03
Thái lan 35168 1,71 43371 1,82 69359 4,65 122354 7,91
Trung qu c 464013 22,57 661231 27,82 201727 13,52 323614 20,93
Các nư c 5227 0,25 59525 2,5 75179 6,03 86895 5,6
khác
T ng c ng 2055206 100 2376742 100 1491542 100 1546085 100
Ngu n: [61]
Ph li u: g m c ph li u d t, da và gi y

33. 28
Năm 2005 Vi t Nam xu t kh u 4,8 t ñô la hàng may m c thì ph i nh p kh u
3,6 t ñô la nguyên ph li u [103]; năm 2006 xu t kh u 5,83 t ñô la thì ph i nh p
kh u nguyên ph li u v n tăng theo t l tương ng, ñ t g n 5 t ñô la, trong ñó nh p
kh u v i tăng 23,1% so v i năm 2005 [3], [104].
Trong th i gian t i, kh năng phát tri n s n xu t nguyên ph li u n i ñ a v n
t c ñ r t th p so v i t c ñ b t phá c a ngành may m c thì ngu n ñáp ng t
nư c ngoài v n chi m t tr ng l n, trong ñó Trung qu c s tr thành nư c d n ñ u
v kh i lư ng cung c p. N u tính c nh p kh u theo ñư ng không chính th c ñ n
cu i năm 2006 v i c a Trung Qu c ñã chi m kho ng 60% th ph n trong nư c [103].
V i c a Trung Qu c ña d ng v m u mã l i có giá r hơn nhi u l n (ch c l n so v i
các nư c ngoài AESAN [103]) so v i các nư c khác.
Ngu n nguyên ph li u may m c Vi t Nam ch y u ñư c nh p t các nư c có
ñi u ki n khá gi ng v i Vi t Nam, ñ u có ñi u ki n v lao ñ ng, có truy n th ng v
may m c, ñ u là các nư c Châu Á.
1.3.1.2 Ngu n t trong nư c
Ngu n trong nư c ñáp ng m t ph n r t nh ph c v cho ngành may m c k
c may m c nh cho tiêu dùng dân cư.
M t s doanh nghi p v a d t v a may, thì ñã s d ng chính s n ph m d t do
doanh nghi p mình s n xu t ra như D t Thành Công, D t Vi t Th ng, D t Nha
Trang, D t may Hà N i...
M t s doanh nghi p khác ñã tăng cư ng ñ i m i máy móc thi t b , nâng cao
ch t lư ng s n ph m, ña d ng hoá m t hàng ñ xu t kh u và cung c p cho các doanh
nghi p may trong nu c như D t Hu , D t Phư c Long, D t Vi t Th ng, D t Th ng
L i, D t Phong Phú, D t Thái Tu n… [57]
Các doanh nghi p tư nhân cũng phát tri n tương ñ i t t, kh ng ñ nh ñư c ch
ñ ng trên th trư ng n i b t như d t Thái Tu n Thành ph H Chí Minh ñã cung
c p kh i lư ng l n v i cao c p ph c v cho may trang ph c n , may áo ài truy n
th ng ñư c ngư i tiêu dung trong nư c và ngư i Nh t r t ưa chu ng.
Bên c nh các doanh nghi p trong nư c thì các doanh nghi p có v n ñ u tư
nư c ngoài cũng phát tri n và cung c p kh i lư ng nguyên ph li u phong phú cho
Vi t nam. (Công ty TNHH Sam Jin Vi t Nam chuyên s n xu t ch thêu, Công ty
TNHH Sea One s n xu t v i, Công ty TNHH Rarity Vi t Nam d t, Công ty TNHH

34. 29
S.YVinatex s n xu t các s n ph m d t và nhu m, Công ty TNHH Pai Ho Vi t Nam
s n xu t v i, Công ty TNHH d t Pan Vi t Nam…)
Cùng v i s phát tri n c a ngành may thì ngành tơ l a truy n th ng các t nh
phía b c cũng phát tri n khá m nh n i b t như tơ l a c a làng ngh V n Phúc Hà
N i, Công ty TNHH l a tơ t m Châu á AQ Silk ñã tr thành n i ti ng trong và ngoài
nư c, công ty ñã ñư c Hi p h i th công Koblanz l a ch n tham d h i th o qu c t
v thi t k t o m u t i C ng Hoà Liên Bang ð c năm 1997. Các ngành ngh s n
xu t nguyên ph li u mang b n s c dân t c cũng phát tri n tr l i n i b t nh t là th
c m, s n ph m truy n th ng c a các dân t c thi u s Vi t nam dân t c Mông, Dao,
Thái, Mư ng… m t hàng ñư c các khách du l ch trong và ngoài nư c ưa dùng. S n
ph m th c m có ñ c trưng là nhi u hoa văn, ti t t u r t tinh x o, th hi n nét th m
m và nét văn hoá c a dân t c. Th c m ñư c dùng ch y u ñ may khăn, váy, túi
xách, ví, ba lô…
Nhìn chung ngu n nguyên ph li u may m c ñư c cung c p t n i ñ a còn
khiêm t n, ngoài m t hàng ch may c a các công ty: Công ty d t Phong Phú, (Công
ty liên doanh COATS Phong Phú s n xu t các s n ph m ph li u ñã có thương hi u
trong nư c như ch may COATS epic, COATS astra, nhãn hi u ch thêu COATS
alcazar. Công ty ñã ñ t 2 gi i vàng Gi i thư ng ch t lư ng Vi t nam c a B khoa
h c và công ngh ).
V i s phát tri n r t m nh c a may m c xu t kh u thì ngành s n xu t nguyên
ph li u v n chưa ti n k p, chưa ñáp ng ñư c yêu c u c a ngành may, nguyên li u
chính là v i chưa ñ m b o ñư c ch t lư ng, giá thành s n xu t l i cao hơn nư c
ngoài, m u mã chưa chưa theo k p th hi u khách hàng, ch t lư ng l i thua kém nên
r t kém h p d n, d ch v sau bán còn chưa t t. Như v y, nhu c u s n ph m nguyên
ph li u may trong nư c r t l n, có kh năng phát tri n nhưng m i ch d ng l i
ti m năng chưa ñư c khai thác ñúng m c.
1.3.2 Phát tri n s n xu t nguyên ph li u - nâng cao năng l c c nh tranh qu c
gia và hi u qu phát tri n b n v ng c a ngành may m c
1.3.2.1 Lý thuy t l i th so sánh David Ricardo v giá y u t ñ u vào
a. Nguyên t c l i th so sánh
L i th so sánh là m t nguyên t c trong kinh t h c phát bi u r ng m i qu c
gia s ñư c l i khi nó chuyên môn hóa s n xu t và xu t kh u nh ng hàng hóa mà

35. 30
mình có th s n xu t v i chi phí tương ñ i th p (hay tương ñ i có hi u qu hơn các
nư c khác); ngư c l i, m i qu c gia s ñư c l i n u nó nh p kh u nh ng hàng hóa
mà mình có th s n xu t v i chi phí tương ñ i cao (hay tương ñ i không hi u qu
b ng các nư c khác).
Nguyên t c l i th so sánh cho r ng m t nư c có th thu ñư c l i t thương
m i b t k nó tuy t ñ i có hi u qu hơn hay tuy t ñ i không hi u qu b ng các nư c
khác trong vi c s n xu t m i hàng hóa. Nguyên t c l i th so sánh là khái ni m tr ng
y u trong nghiên c u thương m i qu c t . Nhà kinh t h c ñư c gi i thư ng Nobel
năm 1970 Paul Samuelson ñã vi t: "M c dù có nh ng h n ch , lý thuy t l i th so
sánh v n là m t trong nh ng chân lý sâu s c nh t c a m i môn kinh t h c. Các qu c
gia không quan tâm ñ n l i th so sánh ñ u ph i tr m t cái giá r t ñ t b ng m c
s ng và tăng trư ng kinh t c a chính mình."
Năm 1817, nhà kinh t h c ngư i Anh David Ricardo ñã nghiên c u và ch ra
r ng chuyên môn hóa qu c t s có l i cho t t c các qu c gia và g i k t qu này là
quy lu t l i th so sánh. Ông ñã phân tích như sau:
Chi phí v lao ñ ng ñ s n xu t S n ph m:
T i Anh (gi công) T i B ðào Nha (gi công)
1 ñơn v lúa mỳ 15 10
1 ñơn v rư u vang 30 15
Trong ví d này B ðào Nha có l i th quy t ñ i so v i Anh trong s n xu t c
lúa mỳ l n rư u vang, năng su t lao ñ ng c a B ðào Nha g p hai l n Anh trong s n
xu t rư u vang và g p 1,5 l n trong s n xu t lúa mỳ. Theo suy nghĩ thông thư ng,
trong trư ng h p này B ðào Nha s không nên nh p kh u m t hàng nào t Anh c .
Th nhưng phân tích c a Ricardo ñã d n ñ n k t lu n hoàn toàn khác:
1 ñơn v rư u vang t i Anh s n xu t ph i t n chi phí tương ñương v i chi phí ñ s n
xu t 2 ñơn v lúa mỳ (hay nói m t cách khác, chi phí cơ h i ñ s n xu t 1 ñơn v
rư u vang là 2 ñơn v lúa mỳ); trong khi ñó, t i B ðào Nha, ñ s n xu t 1 ñơn v
rư u vang ch m t chi phí tương ñương v i chi phí ñ s n xu t 1,5 ñơn v lúa mỳ
(hay chi phí cơ h i ñ s n xu t 1 ñơn v rư u vang là 1,5 ñơn v lúa mỳ). Vì th B
ðào Nha s n su t rư u vang r hơn tương ñ i so v i Anh. Tương t như v y,
Anh, s n xu t lúa mỳ r hơn tương ñ i so v i B ðào Nha (vì chi phí cơ h i ch có
0,5 ñơn v rư u vang trong khi B ðào Nha ph i m t 2/3 ñơn v rư u vang). Hay

36. 31
nói m t cách khác, B ðào Nha có l i th so sánh v s n xu t rư u vang còn Anh có
l i th so sánh v s n xu t lúa mỳ. ð th y ñư c c hai nư c s cùng có l i n u ch
t p trung vào s n xu t hàng hoá mà mình có l i th so sánh: B ðào Nha ch s n
xu t rư u vang còn Anh ch s n xu t lúa mỳ r i trao ñ i thương m i v i nhau,
Ricardo ñã làm như sau:
Ông gi ñ nh ngu n l c lao ñ ng c a Anh là 270 gi công lao ñ ng, còn c a
B ðào Nha là 180 gi công lao ñ ng.
N u không có thương m i, c hai nư c s s n xu t c hai hàng hoá và theo chi
phí t i B ng 1 thì k t qu là s lư ng s n ph m ñư c s n xu t ra như sau:
Qu c gia S ñơn v lúa mỳ S ñơn v rư u vang
Anh 8 5
B ðào Nha 9 6
T ng c ng 17 11
N u B ðào Nha ch s n xu t rư u vang còn Anh ch s n xu t lúa mỳ r i trao
ñ i thương m i v i nhau thì s lư ng s n ph m ñư c s n xu t ra s là:
Qu c gia S ñơn v lúa mỳ S ñơn v rư u vang
Anh 18 0
B ðào Nha 0 12
T ng c ng 18 12
Rõ ràng sau khi có thương m i và m i nư c ch t p trung vào s n xu t hàng
hoá mà mình có l i th so sánh, t ng s lư ng s n ph m c a lúa mỳ và rư u vang
c a c hai nư c ñ u tăng hơn so v i trư c khi có thương m i (là lúc hai nư c cùng
ph i phân b ngu n l c khan hi m c a mình ñ s n xu t c hai lo i s n ph m). Lưu ý
r ng phân tích c a Ricardo kèm theo nh ng gi ñ nh sau:
Không có chi phí v n chuy n hàng hoá.
Chi phí s n xu t c ñ nh không thay ñ i theo quy mô.
Ch có hai nư c s n xu t hai lo i s n ph m.
Nh ng hàng hoá trao ñ i gi ng h t nhau.
Các nhân t s n xu t chuy n d ch m t cách hoàn h o.
Không có thu quan và rào c n thương m i.
Thông tin hoàn h o d n ñ n c ngư i bán và ngư i mua ñ u bi t nơi có hàng
hoá r nh t trên th trư ng qu c t .

37. 32
b. L i th so sánh v giá y u t ñ u vào (nhân công) cho s n xu t nguyên ph li u
may m c Vi t Nam.
Toàn b phân tích c a Ricardo v l i th so sánh th c ch t d a trên s khác
nhau gi a các nư c trong công ngh s n xu t d n ñ n năng su t v t ch t và ñòi h i
lao ñ ng ñơn v khác nhau. Xét trên góc ñ giá y u t ñ u vào cũng d n ñ n l i th
so sánh v i n n t ng công ngh như nhau.
Các nư c phát tri n có cung y u t ñ u vào v tư b n nhi u hơn các nư c
ñang phát tri n d n ñ n s lư ng tư b n trên m i nhân công l n hơn. Ngư c l i s
nhân công trên m t ñơn v tư b n c a các nư c ñang phát tri n l i l n hơn các nư c
phát tri n. Như v y giá thuê tư b n các nư c phát tri n r hơn tương ñ i so v i giá
thuê nhân công; ngư c l i các nư c ñang phát tri n giá thuê nhân công l i r hơn
tương ñ i so v i giá thuê tư b n. Nói m t cách khác, các nư c phát tri n có l i th so
sánh v giá thuê tư b n còn các nư c ñang phát tri n có l i th so sánh v giá thuê
nhân công.
Qu c gia nào s n xu t hàng hóa có hàm lư ng nhân t ñ u vào mà mình có l i
th so sánh cao m t cách tương ñ i thì s s n xu t ñư c hàng hóa r hơn tương ñ i
và s có l i th so sánh v nh ng hàng hóa này.
ði u này lý gi i Vi t Nam hoàn toàn có th phát tri n s n xu t nguyên ph
li u may m c – ngành có ñ c ñi m s d ng nhi u lao ñ ng, b i Vi t Nam có ngu n
y u t ñ u vào – nhân công r , y u t có l i th so sánh cao m t cánh tương ñ i so
v i các nư c trong khu v c Trung Qu c, Malaixia, n ð .
Tuy v y, ngoài y u t giá nhân công các y u t ñ u vào khác c a s n xu t
nguyên ph li u may m c như bông, công ngh thi t b l i không có l i th
1.3.2.2 Nh ng l i ích t vi c phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c
a. Phát huy l i th so sánh v giá nhân công r
Theo thuy t l i th so sánh c a David Ricardo phân tích v giá các y u t ñ u
vào thì l i th giá nhân công r , y u t ñ u vào quan tr ng c a s n xu t nguyên ph
li u may m c Vi t Nam. Cho ñ n th i ñi m hi n nay so v i các nư c trong khu v c,
các nư c ñang phát tri n thì giá nhân công ñ u vào c a Vi t Nam r t th p, th p hơn
Trung Qu c, Malaixia, n ð .
b. M r ng th ph n ngành d t may

38. 33
S n ph m d t và các s n ph m ph li u có hàm lư ng ch t xám l n do v y
n u không ñ u tư phát tri n có th d n ñ n thu h p th ph n hi n t i c a s n ph m d t
và ph li u.
Phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c t o ñi u ki n m r ng th trư ng
c a ngành s n xu t nguyên ph li u t ñó phát tri n quy mô ñ ñ t l i th v quy mô,
gi m giá thành, tăng s c c nh tranh c a s n ph m nguyên ph li u, nh t là s n ph m
d t, có ñi u ki n nâng c p trình ñ công ngh phát tri n ngành.
Phát tri n s n xu t nguyên ph li u là ñi u ki n gi m giá thành cho s n ph m
may m c, nâng cao s c c nh tranh, m r ng th trư ng ngành may m c.
c. Phát huy các l i th liên k t trong s n xu t may m c
Ngành may m c phát tri n m nh mà s n xu t h tr cho nó trong nư c không
theo k p không ñáp ng ñư c yêu c u c a ngành may s d n ñ n gi m giá tr gia tăng
c a ngành may, gi m hi u qu c a ngành may. Hi u qu c a ngành may là hi u qu
liên ngành gi a ngành may và ngành s n xu t nguyên ph li u may.
Quan h chi u d c c a ngành nguyên ph li u và may có th bi u di n như
sau: Hình 1.4
ð phát tri n ngành may thì không nh t thi t ph i phát tri n t t c các khâu
trong h th ng s n xu t nguyên ph li u – may m t cách ñ ng ñ u nhưng n u t o ra
ñư c m i liên k t ch t ch gi a các khâu s có ñi u ki n tác ñ ng ñ m b o ch ñ ng,
nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh, tăng s c c nh tranh c a s n ph m may Vi t
Nam trên th trư ng trong nư c cũng như th gi i. Các l i ñ t ñư c c a liên k t s n
xu t nguyên ph li u và may m c:
Nguyên li u (S i -> D t v i -> Hoàn thi n)
May hoàn thi n
Ph li u (Cúc, ch , mex, khoá…)
Hình 1.4 Mô hình m i quan h gi a S n xu t nguyên ph li u- May
- T o ñi u ki n gi m chi phí trung gian.
Theo ñánh giá c a Hi p h i d t may Vi t Nam, s n ph m may m c xu t kh u
c a Vi t Nam ñ t hơn s n ph m cùng lo i trong khu v c 10%-15% do trong nư c

39. 34
chưa ch ñ ng ñư c nguyên ph li u, ho c nguyên ph li u s n xu t trong nư c có
giá thành cao.
V i cơ c u chi phí trung gian và chi phí nguyên v t li u trong chi phí trung
gian c a các s n ph m nguyên li u may và may l n như s li u trên, n u Vi t nam
ch ñ ng ñư c nguyên ph li u thư ng ngu n c a ngành may, s ti t ki m chi phí
trung gian, nâng cao hi u qu c a ngành may.
B ng 1.3 S li u v t l chi phí trung gian trong giá tr s n xu t c a
m t s s n ph m ngành nguyên ph li u và may (%)
Ngành s n xu t s n ph m 2000 2001 2002 2003
S n xu t s i và d t v i 72,2 73,3 75,26 78,46
Hoàn thi n các s n ph m d t 74,25 76,1 76,41 80,73
May trang ph c (tr qu n áo da, lông thú) 62,49 63,62 63,61 67,57
Ngu n [35]
B ng 1.4 S li u v t l nguyên v t li u trong t ng chi phí trung
gian c a m t s s n ph m ngành nguyên ph li u và may (%)
Ngành s n xu t s n ph m 2000 2001 2002 2003
S n xu t s i và d t v i 81,15 81,89 82,06 83,51
Hoàn thi n các s n ph m d t 78,31 78,37 77,39 77,44
May trang ph c (tr qu n áo da, lông thú) 84,74 85,25 85,87 83,41
Ngu n [35]
- Liên k t ñư c s n xu t nguyên ph li u – may m c góp ph n nâng cao ch t
lư ng nguyên ph li u cho ngành may do ngành nguyên ph li u có th bán sát hơn
nhu c u c a ngành may v các lo i nguyên ph li u.
Hi n nay giá tr s n lư ng c a ngành may v n ch y u là may xu t kh u, v i
yêu c u ch t lư ng v i và ph li u cao, các doanh nghi p d t và s n xu t ph li u
trong nư c chưa ñáp ng ñư c yêu c u cho s n xu t s n ph m may xu t kh u.
- Liên k t nguyên ph li u – may m c cho phép gi m b t nhu c u nh p kh u
nguyên ph li u, tăng giá tr gia tăng c a ngành may.
S li u qua các năm cho th y kim ng ch xu t kh u c a ngành may tăng lên thì
kim ng ch nh p kh u nguyên ph li u cũng tăng tương ng. Tăng cư ng liên k t
nguyên ph li u – may là nhu c u b c thi t.

40. 35
- Liên k t nguyên ph li u – may m c t o ñi n ki n cung c p ngu n nguyên
ph li u n ñ nh, ch ñ ng cho may m c xu t kh u. Các doanh nghi p may xu t
kh u s tránh ñư c các r i ro trong xu t kh u v th i gian giao hàng, gi m b t các
chi phí v n chuy n.
d. ð m b o s phát tri n m nh, ch ñ ng và b n v ng c a ngành may m c
- Phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c tránh ñư c s ph thu c vào
nư c ngoài, giúp ngành may m c ch ñ ng trong khâu nguyên ph li u ñ u vào.
- Ti t ki m th i gian giao nh n, chi phí v n chuy n. Phát tri n s n xu t trong
nư c kho ng cách v n chuy n, cung c p nguyên ph li u thư ng ng n hơn, b i
thông thư ng hình thành các khu liên h p d t nhu m t p trung. ði n này s ñ m b o
th i gian giao nh n và chi phí v n chuy n th p.
- Tính ch ñ ng còn th hi n trong vi c bám sát tình hình th trư ng, s thay
ñ i th hi u, th i trang c a s n ph m may m c ñáp ng k p th i k c v ch t lư ng
và m u mã, ph c v m t cách t t nh t yêu c u c a ngành may m c.
e. T o thêm vi c làm
Phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c s t o ra kh i lư ng vi c làm
ñáng k cho xã h i. V i ñ c ñi m là ngành s d ng nhi u lao ñ ng, so v i ngành
may m c thì s lư ng lao ñ ng k thu t, k năng cao nhi u hơn ngành may m c
nhưng ph n l n v n là lao ñ ng ph thông, lao ñ ng ñòi h i trình ñ k thu t v a và
th p. ði u này r t thu n l i các nư c có lao ñ ng d i dào, chi phí lao ñ ng th p
như Vi t Nam. T ng th c ngành d t và may hi n nay Vi t Nam ñang có kho ng
trên 2 tri u lao ñ ng làm vi c trong ngành.
1.3.2.3 Nh ng b t l i có th g p ph i
Phát tri n s n xu t nguyên ph li u may m c s có th g p các b t l i, r i ro
không nh :
- Ph i ñương ñ u v i s c nh tranh găy g t c a các nư c có s phát tri n
m nh v s n xu t nguyên ph li u may, n i b t nh t là Trung Qu c, Thái Lan, Hàn
Qu c.
- Nh ng r i ro phát sinh trong ti n trình h i nh p, Vi t Nam ñã gia nh p
WTO, Vi t Nam tham gia ñ y ñ AFTA t 2006, theo l trình này thu nh p kh u
hàng d t may vào Vi t Nam s gi m ñi, ch y u m c 0% ñ n 5%. Vi c b o h
b ng thu quan không còn, hàng d t và nguyên ph li u may Vi t Nam ph i ñương

41. 36
ñ u v i s c nh tranh gay g t v i hàng hoá c a các nư c khác trong khu v c và trên
th gi i v n có quy mô, ch ng lo i, ch t lư ng, trình ñ công ngh cao hơn Vi t
Nam.
- Nhu c u v n ñ u tư l n, ñ có ñư c m t ngành d t và s n xu t nguyên ph
li u x ng t m, ñáp ng yêu c u c a ngành may thì c n ph i có m t lư ng v n tương
ñ i l n ñ ñ u tư m i và c i ti n nâng c p trình ñ c a các cơ s s n xu t hi n t i.
Trong khi ngu n tài chính trong nư c, ngu n tài chính Nhà nư c c n ph i ñ u tư vào
nhi u lĩnh v c quan tr ng khác c a n n kinh t qu c dân.
Qua phân tích trên cho th y vi c ñ u tư phát tri n s n xu t nguyên ph li u
cho may m c là hư ng ñi ñúng ñ n cho Vi t Nam hi n nay. Phát tri n s n xu t
nguyên ph li u may m c c n ñư c ñ t trong m i qua h liên ngành, phát tri n s n
xu t thư ng ngu n ngành may là m t hư ng quan tr ng ñ phát tri n ngành may
hi u qu b n v ng. C n tính toán hi u qu c v m t kinh t c v m t xã h i và ñ t
trong s chuy n bi n tích c c c v trình ñ công ngh và năng l c qu n lý. Phát
tri n s n xu t nguyên ph li u may m c có kh năng tho mãn ñư c c nh ng yêu
c u c a ngành may và yêu c u c a c n n kinh t qu c dân.
1.4 KINH NGHI M C A CÁC NƯ C TRONG KHU V C VÀ TRÊN TH
GI I TRONG PHÁT TRI N S N XU T NGUYÊN PH LI U MAY M C
S n xu t may m c nói chung và s n xu t nguyên ph li u may m c nói riêng
là ngành có truy n th ng lâu ñ i Vi t Nam nhưng hi n t i các nư c trên th gi i và
trong khu v c l i phát tri n m nh hơn r t nhi u. Lu n án nghiên c u m t s n n kinh
t có ngành công nghi p may m c và s n xu t nguyên ph li u may m c phát tri n
m nh, g t hái nhi u thành công trong quá trình phát tri n, ñi m hình g m: Anh, Nh t
B n, Trung Qu c, n ð , Thái Lan, Hàn Qu c, H ng Kông, ðài Loan...
Nh ng kinh nghi m v thành công c a m t s nư c trên th gi i trong phát
tri n s n xu t v i và ph li u may m c ñư c t ng k t l i như sau[21], [16]:
1.4.1 ðư c coi tr ng như m t ngành công nghi p n n t ng trong giai ño n ñ u
quá trình công nghi p hóa
Trong giai ño n ñ u c a quá trình công nghi p hóa h u h t các nư c ñ u phát
tri n công nghi p nh ñ làm n n t ng cho phát tri n công nghi p n ng sau này,
trong ñó công nghi p may m c thư ng ñư c coi tr ng và có ñi u ki n phát tri n

42. 37
m nh hơn. Công nghi p may m c phát tri n kéo theo s phát tri n c a s n xu t
nguyên ph li u may m c.
- Anh, có th nói n n công nghi p Anh ñư c kh i ñ u b ng công nghi p
d t, ngành s n xu t v i, nguyên li u chính cho may m c. Cu c cách m ng công
nghi p Anh nh vào ưu th ngo i thương ñ c bi t là buôn bán len, d theo giá ñ c
quy n, trao ñ i không ngang giá v i các nư c thu c ñ a như B c M , n ð , Ai
Len… T năm 1870 Ngư i Anh ñã gi ñ c quy n nhi u lo i s n ph m là than, gang
và v i. ð n 1913 giá tr s n lư ng v i bán ra th gi i c a Anh ñã chi m 23,1%.
- Nh t B n, ngành công nghi p d t may ñã xu t hi n vào nh ng th p k 50
và 60 c a th k XIX. ð n năm 1913, nư c này ñã xu t kh u hàng lo t các m t hàng
nguyên ph li u may m c như tơ s ng, v i l a và hàng d t bông v i kim ng ch xu t
kh u chi m 55% t ng giá tr xu t kh u c nư c. Và ñ n 1929 t l này ñư c nâng lên
66%, riêng tơ s ng chi m 40% trong t ng kim ng ch xu t kh u c nư c. Trong th i
kỳ ñ u c a công nghi p hóa thì ngành kéo s i và ngành d t v i ñã tr thành ngành
công nghi p hi n ñ i quan tr ng trong n n kinh t c a Nh t B n. ð n cu i th p niên
1970 ngành d t may c a Nh t B n b t ñ u gi m ñi do xu hư ng công nghi p hóa liên
t c ñã làm tăng lương trong nư c và các chi phí s n xu t khác, làm cho các nhà s n
xu t v i may m c c a Nh t m t l i th c nh tranh trên th trư ng th gi i[1], [110].
- Trung Qu c, công nghi p d t may là ngành có truy n th ng phát tri n lâu
ñ i, ñ n giai ño n công nghi p hóa hi n nay v n là ngành có v trí quan tr ng, then
ch t c a n n kinh t qu c dân. Hi n nay, Trung Qu c ñang là nư c có kim ng ch
xu t kh u hàng d t may l n nh t th gi i, kim ng ch xu t kh u năm 2007 c a ngành
này là 416,8 t USD, theo d báo ñ n năm 2010 kim ng ch xu t kh u d t may c a
Trung Qu c s chi m trên 55% th ph n toàn th gi i[109], [111].
- n ð cũng là m t cư ng qu c v s n xu t d t may hi n nay. Công nghi p
d t may c a n ð chi m kho ng 20% giá tr t ng s n lư ng công nghi p, 4% giá tr
GDP và 35% t ng giá tr kim ng ch xu t kh u c nư c. T năm 1990 t c ñ tăng
trư ng c a ngành d t may bình quân 15%/năm.
- M t s n n kinh t công nghi p m i khu v c Châu Á (Hàn Qu c, ðài
Loan, H ng Kông, Thái Lan), vào nh ng năm 1950 cùng v i quá trình công nghi p
hóa thì ngành d t may cũng phát tri n v i ñ c trưng s d ng lao ñ ng d i dào, chi
phí lao ñ ng r , nhưng thi u v n và k thu t. Giai ño n ñ u s n xu t c a các qu c