1. Κεφάλαιο 7
Το Αλβανικό Έπος
Το 1939 ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Η Ελλάδα μπήκε στον
πόλεμο έναν χρόνο αργότερα, στις 28 Οκτωβρίου 1940, όταν της
επιτέθηκαν οι Ιταλοί.

2. Μετά την ήττα της στον Α'
Παγκόσμιο Πόλεμο η Γερμανία
έ χ α σ ε α ρ κ ε τ ά ε δ ά φ η , ε ν ώ
εξαναγκάστηκε να πληρώσει
μεγάλες αποζημιώσεις και να
μειώσει δραστικά το στρατό της.
Αλλά και η ηττημένη Βουλγαρία
υποχρεώθηκε να παραχωρήσει τη
Δυτική Θράκη στην Ελλάδα.
https://gr.euronews.com/

3. Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου πολλά δημοκρατικά πολιτεύματα κατέρρευσαν
και τα διαδέχθηκαν δικτατορίες. Από το 1922 στην Ιταλία είχε επικρατήσει ο
ιδρυτής του φασιστικού κόμματος, Μπενίτο Μουσολίνι, που ισχυριζόταν ότι η
Ιταλία είναι ο κληρονόμος της αρχαίας Ρώμης και της κληρονομιάς της και
υποσχόταν να δημιουργήσει ξανά την Ιταλική αυτοκρατορία.
https://www.tovima.gr/
https://gr.euronews.com/

4. https://gr.euronews.com/
Στη Γερμανία το 1933 πήρε την
εξουσία ο αρχηγός του ναζιστι-
κού κόμματος Αδόλφος Χίτλερ,
που υποσχόταν να ξανακάνει τη
χώρα υπολογίσιμη δύναμη από
τους αντιπάλους της.

5. Το 1936 η Ιταλία συμμάχησε με τη Γερμανία, στην προσπάθειά της να
κυριαρχήσει στη Μεσόγειο και στα Βαλκάνια. Λίγο αργότερα οι δύο πρώτοι
συμμάχησαν με την Ιαπωνία (άξονας Ρώμης-Βερολίνου-Τόκιο),
επαναφέροντας την ένταση και τους φόβους ενός νέου πολέμου πάνω από την
Ευρώπη.
ο Γερμανός δικτάτορας Αδόλφος Χίτλερ, ο Ιταλός δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι
και ο Ιάπωνας αυτοκράτορας Χιροχίτο.

6. Οι φόβοι δεν άργησαν να επαληθευτούν. Ο Χίτλερ ανάγκασε την Αυστρία να
ενωθεί με τη Γερμανία ενώ τον επόμενο χρόνο εισέβαλε στην
Τσεχοσλοβακία.
Ο Χίτλερ στη Πράγα στις 15 Μαρτίου του 1939 https://www.npress.gr/

7. Παράλληλα ο ιταλικός στρατός κατέλαβε το 1939 την Αλβανία, κρούοντας το
καμπανάκι του κινδύνου για την Ελλάδα.
https://www.himara.gr/
7Απριλίου 1939: Η Ιταλία εισβάλει στηνΑλβανία και την προσαρτίζει

8. Η ιταλική επιθετικότητα δεν βρήκε την Ελλάδα απροετοίμαστη. Ο Ιωάννης
Μεταξάς είχε ήδη από το 1936 φροντίσει για τη στρατιωτική προετοιμασία της
χώρας. Έτσι, διπλασίασε τις πολεμικές δαπάνες, μερίμνησε για τη
δημιουργία αξιόπιστου πυροβολικού και εκπόνησε σχέδια μάχης για
ενδεχόμενες επιθέσεις από τη Βουλγαρία και αργότερα από την Ιταλία.
Ο Μεταξάς σχεδίασε και
δημιούργησε τη οχυρω-
ματική γραμμή Μεταξά
κατά μήκος των ελληνο-
βουλγαρικών συνόρων,
που αποτελούνταν από
υπόγειες σήραγγες με
επίγεια οχυρά συγκρο-
τήματα, παρατηρητή-
ρια, πυροβολεία, πολυ-
βολεία κ.λπ. Το οχυρό
Ρούπελ είναι ένα από
αυτά.
https://powerpolitics.eu/

9. Το 1939 ξέσπασε ο
Β ' Π α γ κό σ μ ι ο ς
Πόλεμος, όταν ο
γερμανικός στρατός
ε ι σ έ β α λ ε σ τ η
γειτονική Πολωνία,
που την ασφάλειά
της είχε εγγυηθεί η
Αγγλία.
https://armynow.gr/
Η εισβολή της Γερμανίας
στην Πολωνία ξεκίνησε την
1η Σεπτεμβρίου 1939 και
ουσιαστικά σηματοδότησε
την έναρξη του Β΄
Παγκοσμίου Πολέμου.

10. Πολλές χώρες της Ευρώπης, με πρώτες την Αγγλία και τη Γαλλία, κήρυξαν
πόλεμο στις δυνάμεις του Άξονα, σχηματίζοντας τη δική τους συμμαχία. Ο
πόλεμος γρήγορα επεκτάθηκε κι έγινε παγκόσμιος, αφού έλαβαν μέρος όλες οι
ΜεγάλεςΔυνάμεις.Δημιουργήθηκαν δύο αντίπαλες στρατιωτικές συμμαχίες:
Δυνάμεις τουΆξονα: Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία.
Σε αυτό τοΤριμερές Σύμφωνο προσχώρησαν στη συνέχεια η Βουλγαρία, η
Κροατία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Σλοβακία.
Συμμαχικές δυνάμεις: ΗΑγγλία, οι ΗΠΑκαι η Σοβιετική Ένωση ηγούνταν των
Συμμαχικών Δυνάμεων. Μέχρι το 1945, η από τη Γαλλία και άλλα 20 κράτη
εντάχτηκαν στη συμμαχία, μέσα σε αυτά και η Ελλάδα.
ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούσβελτ
και ο Σοβιετικός πρωθυπουργός Ιωσήφ Στάλιν

11. Η Ελλάδα μπήκε στον
πόλεμο τον Οκτώβριο
του 1940. Είχαν προη-
γηθεί εχθρικές ιταλικές
ενέργειες, με σοβαρό-
τερη τον τορπιλισμό
του καταδρομικού
«Έλλη» από ιταλικό
υποβρύχιο, τον Δεκα-
πενταύγουστο του
1940, στο λιμάνι της
Τήνου.
Διαδήλωση Αθηναίων το
πρωί της 28ης Οκτωβρίου
1940, Αθήνα, Πολεμικό
Μουσείο

12. Δυόμισι μήνες αργότερα, χαράματα της 28ης Οκτωβρίου, ο Ιταλός
πρέσβης στην Αθήνα Γκράτσι επέδωσε στον Μεταξά τελεσίγραφο ζητώντας
την παράδοση της χώρας. Η άρνηση του Μεταξά εξ ονόματος όλων των
Ελλήνων σήμανε την αρχή του πολέμου. https://www.kathimerini.gr/

13. http://ioan
nismetaxa
sgr.blogs
pot.com/
Ημερολόγιο Μεταξά «28 Οκτωβρίου, Δευτέρα. Νύκτα στις τρείς με ξυπνούν, ο Τραυλός.
Έρχεται ο Grazzi. – Πόλεμος! – Ζητώ αμέσως Νικολούδη, Μαυρουδή. -Αναφέρω Bασιλέα. –
Καλώ Πάλαιρετ και ζητώ βοήθειαν Αγγλίας. -Κατεβαίνω 5 Υπουργικόν Συμβούλιον. Όλοι
πιστοί και Μαυρουδής. – Όλοι πλην Κύρου. – Βασιλεύς. Περιφορά μαζί του. Φανατισμός του
λαού αφάνταστος. – Μάχαι εις σύνορα Ηπείρου. – Βομβαρδισμοί. Σειρήνες. – Αρχίζουμε να
τακτοποιούμεθα. Ο Θεός βοηθός !!!».

14. Οι πηγές αφηγούνται...
2. Η 28η Οκτωβρίου 1940 στηνΑθήνα
«Σιγά-σιγά η Αθήνα παίρνει το ύφος των μεγάλων εθνικών εορτών, κάτι που
θυμίζει λχ. τα Εκατόχρονα της Ελληνικής Επανάστασης, αλλά πιο αυθόρμητα
και πιο νεανικά. Καιρός θαυμάσιος, καταγάλανος ουρανός. Πλήθη νέων, με
στολές της ΕΟΝ ή με πολιτικά, έχουν χυθεί στους κεντρικούς δρόμους, με
λάβαρα, σημαίες, δάφνες, μουσικές. Κρατούν εικόνες του βασιλιά, του Μεταξά,
του καταδρομικού Έλλη με την επιγραφή: Δεν λησμονούμε. Ο κόσμος
συμμετέχει
σ' αυτές τις
εκδηλώσεις,
χειροκροτεί,
ζητωκραυγάζει.

15. Είχα πολλά, παρά πολλά χρόνια να δω τέτοιο ενθουσιασμό στην Αθήνα.
Αισθάνεται κανείς ένα πάθος μες στον αέρα, ένα φανατισμό, μια λεβεντιά.
Ξύπνησε το ελληνικό φιλότιμο, είναι κάτι ωραίο. Και μια τέλεια εθνική ενότητα.
Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που αισθάνομαι τέτοιαν ομόνοια να βασιλεύει
στον τόπο: Κανείς δεν σκέπτεται αυτή τη στιγμή ότι ο εχθρός είναι δέκα φορές
ισχυρότερος, ότι ο θάνατος κρέμεται από πάνω μας μέσα σ' αυτόν τον λαμπρό
ουρανό.Αισθάνομαι μια μεγάλη αγάπη για τον ελληνικό λαό, μια αγάπη γεμάτη
αλληλεγγύη, στοργή και αντρική εκτίμηση. Είναι ένας όμορφος, λεβέντικος,
ευγενικός και έξυπνος λαός, είναι ένας λαός που αξίζει περισσότερο από
ορισμένους μεγάλους λαούς του κόσμου και ασφαλώς πολύ περισσότερο απ'
αυτούς τους ξιπασμένους που
ξεκίνησαν σήμερα να μας
κατακτήσουν».
Γιώργος Θεοτοκάς (λογοτέχνης),
Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953,
εισαγωγή, επιμέλειαΔημήτρης Τζιόβας,
Αθήνα χχ, σσ. 170-171.

16. Ελληνίδα μάνα αποχαιρετά
τον γιο της πριν την
αναχώρησή του για το
μέτωπο.
https://el.wikipedia.org/

17. 28 Οκτωβρίου 1940. Με κάθε μέσο οι πολίτες σπεύδουν στα κέντρα κατάταξης.
https://www.kathimerini.gr/

18. Αναχώρηση για το Μέτωπο. https://www.kathimerini.gr/

21. Λίγο αργότερα ιταλικά στρατεύματα εισέβαλαν από τα ελληνοαλβανικά
σύνορα, με σκοπό να καταλάβουν αρχικά την Ήπειρο. Ταυτόχρονα μία ομάδα
Αλπινιστών (Ιταλοί
στρατιώτες εξασκη-
μένοι στον πόλεμο
σε ορεινό έδαφος)
διείσδυσε στη Βό-
ρεια Πίνδο για να
χτυπήσει στα νώτα
τους οχυρωμένους
Έλληνες και να ε-
μποδίσει την άφιξη
ενισχύσεων από τη
Θεσσαλία. Όμως
ο ελληνικός στρα-
τός αμύνθηκε με
επιτυχία, ενώ οι
ΙταλοίΑλπινιστές
εξουδετερώθηκαν
στις χιονισμένες
χαράδρες του Σμόλικα. https://el.wikipedia.org/

22. https://www.kathimerini.gr/

23. https://www.kathimerini.gr/

24. Γυναίκες της Πίνδου εργάζονται για τη συντήρηση δρόμου. https://www.kathimerini.gr/

25. https://www.protothema.gr/

26. https://www.protothema.gr/

27. https://www.protothema.gr/

28. https://www.protothema.gr/

29. https://cognoscoteam.gr/

30. https://martyria.gr/

31. https://martyria.gr/

32. Στα μέσα Νοεμβρίου του 1940 οι Έλληνες στρατιώτες αντεπιτέθηκαν,
αναγκάζοντας τους Ιταλούς να αποσυρθούν στο εσωτερικό της Αλβανίας και
πετυχαίνοντας
σημαντικές
νίκες.
Και τελικά
μπήκαν στη
Βόρεια
Ήπειρο και
απελευθέρωσαν
αρκετές πόλεις.

33. Άγιοι Σαράντα
https://military-history.gr/

34. Πόγραδετς και Πρεμετή
https://logxi.com/

35. Αργυρόκαστρο ως τις αρχές Δεκεμβρίου
https://www.arcadiaportal.gr/

36. Χειμάρρα παραμονή Χριστουγέννων και Κορυτσά
https://www.eaas.gr/

37. πέρασμα Κλεισούρας,
Γενάρης 1941
https://el.wikipedia.org/

38. Στα τέλη Ιανουαρίου η ελληνική προέλαση σταμάτησε, αφού η περαιτέρω
προώθησή τους ήταν πολύ δύσκολη.
Γιατί;
Α. Έκανε πολύ κρύο.
Β. Οι φαντάροι κουράστηκαν.
Γ. Δεν υπήρχαν τρόφιμα.
Δ. Δεν υπήρχαν πυρομαχικά.
Ε. Οι φαντάροι βαρέθηκαν.
ΣΤ. Οι Ιταλοί έγιναν πολλοί.

39. Οι Έλληνες σταμάτησαν λόγω αριθμητικής υπεροχής, πλέον, των Ιταλών, και
λόγω της απομάκρυνσής τους από τα κέντρα ανεφοδιασμού, πράγμα που
έκανε δύσκολη τη μεταφορά τροφίμων και πυρομαχικών. Επίσης λόγω του
ορεινού εδάφους και του βαρύτατου χειμώνα, τα κρυοπαγήματα ήταν
περισσότερα από τις απώλειες της μάχης.
https://saeoceania.org.au/

40. Η επιχείρηση της Ιταλίας στο μέτωπο της Αλβανίας είχε αποτύχει χάρη στο
ελληνικό «ΟΧΙ», την άρνηση ενός ολόκληρου λαού να υποταγεί στις επιθυμίες
των ισχυρών και να χάσει τη λευτεριά του.
https://www.dimokratiki.gr/

41. Τα κύρια τοπωνύμια της Βορείου Ηπείρου, όπου πολέμησε ο Ελληνικός Στρατός το 1940,
εμφανίζονται χαραγμένα στο μνημείο του αγνώστου στρατιώτη

42. Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος ενέπνευσε τους καλλιτέχνες που δημιούργησαν
εκατοντάδες έργα τέχνης από πίνακες ζωγραφικής έως τραγούδια, μυθιστο-
ρήματα κλπ.
Πίνακας του
Έκτορα Δούκα
που
απεικονίζει τη
μεταφορά
στρατιωτικού
υλικού στο
πολεμικό
μέτωπο από
τις γυναίκες
της Πίνδου,
Αθήνα, Εθνικό
Ιστορικό
Μουσείο

43. Ελαιογραφία του Αλέξ. Αλεξανδράκη με τον τίτλο «Κατάληψη εχθρικών θέσεων», Αθήνα,
συλλογή οικογένειαςΑλεξανδράκη

44. “Μέχρις εσχάτων” Πίνακας τουΑλέξανδρουΑλεξανδράκη

45. Αυτοκόλλητο που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ το
1940-41 για τον έρανο υπέρ του αγώνα της
Ελλάδας εναντίον των κατακτητών
Βρετανικό σκίτσο που παρομοιάζει τον αγώνα
των Ελλήνων στο μέτωπο της Αλβανίας με την
αντίσταση των προγόνων τους στις
Θερμοπύλες

46. Ερώτημα
lΗ νίκη των Ελλήνων απέναντι στους Ιταλούς αποτέλεσε ένα μικρό θαύμα.
Ποιοι λόγοι οδήγησαν σε αυτό;

47. Απάντηση
lΗ νίκη των Ελλήνων απέναντι στους Ιταλούς αποτέλεσε ένα μικρό θαύμα.
Ποιοι λόγοι οδήγησαν σε αυτό;
Οι Έλληνες πολεμούσαν υπέρ βομών και εστιών. Είχαν πίστη και υψηλό ηθικό
που τα αντλούσαν από την πεποίθηση ότι είχαν το δίκιο με το μέρος τους.
Η Ελλάδα δεν ήταν απροετοίμαστη γι αυτόν τον πόλεμο, αφού το κράτος
προετοιμαζόταν γι αυτόν τον πόλεμο από το 1936 φτιάχνοντας οχυρά και
σχέδια μάχης.

48. Ερώτημα
lΑναζητήστε με τη βοήθεια του δασκάλου σας και άλλες περιπτώσεις από την
ελληνική ιστορία, όπου οι Έλληνες νίκησαν ισχυρότερους αντιπάλους.

49. Απάντηση
lΑναζητήστε με τη βοήθεια του δασκάλου σας και άλλες περιπτώσεις από την
ελληνική ιστορία, όπου οι Έλληνες νίκησαν ισχυρότερους αντιπάλους.
Οι Έλληνες νίκησαν τους Πέρσες πάλι πολεμώντας υπέρ βομών και εστιών.
Νίκησαν επίσης και τους Τούρκους διεκδικώντας την ελευθερία τους.

50. Ερώτημα
lΜε βάση την Πηγή 2 και το εικονογραφικό υλικό, ποια αισθήματα
κυριαρχούσαν ανάμεσα στους Έλληνες κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του
1940-41;

51. Απάντηση
lΜε βάση την Πηγή 2 και το εικονογραφικό υλικό, ποια αισθήματα
κυριαρχούσαν ανάμεσα στους Έλληνες κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του
1940-41;
Οι Έλληνες είχαν ενθουσιασμό, πάθος, φανατισμό και λεβεντιά και ήταν
αποφασισένοι να αγωνιστούν για την υπεράσπιση της πατρίδας. Και όλα αυτά
επιτέλους σε μια τέλεια εθνική ενότητα.

52. ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
1 ΠΟΝΤΟΣ

53. Έναρξη Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
ΟΧΙ
Προέλαση ελληνικού στρατού στη Βόρεια Ήπειρο
Τορπιλισμός Έλλης

54. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ