5. Hoe Agro meets Chemie
Nieuwe grondstoffen:
Akkerbouwgewassen: één of meerdere toepassingen van gewassen op (marginale) gronden
Algen/Wieren: aquatische biomassa in zout en zoet water (2/3 aardoppervlak)
Agrifood reststromen: alle delen van het gewas kosten efficiënt valoriseren
Veredeling (gmo), inhoudstoffen, teeltoptimalistie, nieuwe oogst- en verwerkingsconcepten
Nieuwe (processen voor) chemicaliën en materialen:
Bioraffinage: ontleden van de plant voor verkrijgen chemische verbindingen en materialen
Fermentatie: omzetting plantenmoleculen in nieuwe chemische bouwstenen met micro-
organismen en enzymen
Thermochemisch: snelle, robuuste omzetting in laagwaardige (bulk) chemicaliën en energie
Sluiten kringlopen:
Restwarmte, CO2, afvalwater, …: benutten als grondstof voor biomassakweek
Nutriënten zoals fosfaten, …: terug brengen in kringlopen
Ketens ontwikkelen met toegevoegde waarde: biomassa, moleculen en nieuwe verbindingen
gebruiken voor hoogwaardige toepassingen
Andere stakeholders, andere belangen, andere markten, …
Anders denken, anders handelen, anders doen…
Anders…,
6. Waarom Agro meets Chemie
Schaarste fossiele grondstoffen;
Stijging grondstoffenprijzen (ondanks economische crisis in het Westen);
Nieuwe technieken, technische innovaties, snelle kennisuitwisseling en kennisvalorisatie;
CO2 tax: 2013 – 2020 binnen Europa (3e handelsfase EU-ETS);
Ambitieuze doelstellingen EU, NL en van sector (VNCI);
Behouden van bestaande en creëren van nieuwe jobs;
Toenemende Biobased productvraag uit de markt;
Duurzaamheid en C2C essentieel element van strategie;
• Bloomberg/DSM/Novozymes: Biobased wordt nieuwe Europese banenmotor
• EU Chemie: toekomstvisie & transitie essentieel behoud banen in het Westen
• 13/02/2012: Commissie lanceert strategie voor duurzame Europese bio-economie “Europese
bio-economie vertegenwoordigt een omzet van 2,000 miljard en is goed voor 22 miljoen banen
(9% werkgelegenheid EU). Het gaat om de volgende sectoren: landbouw, bosbouw, visserij,
productie van levensmiddelen, pulp en papier alsmede delen van de chemische,
biotechnologische en energiesector.”
7. Transities
Prof. Jan Rotmans: “De transitie
naar een biobased economy is een
van de meest complexe transities
die de mensheid tot nu toe heeft
gekend”
9. Olie…
Monthly Imported Crude Oil Price
Dollars per barrel Forecast
140
Nominal Price Real Price (apr yyyy $)
120
100
80 80
60
40
20
0
jan 1974 jan 1978 jan 1982 jan 1986 jan 1990 jan 1994 jan 1998 jan 2002 jan 2006 jan 2010
EIA Short-Term Energy Outlook, April 2012
20. Waarom Zuid West Nederland
• Uniek gebied (!) met diversiteit aan:
– Agro-bedrijven (feedstock).
– Food-bedrijven (feedstock).
– Chemische Industrie (markt).
– Infra (Weg, Water, Buisleidingen).
• Optimale faciliteiten voor new business
– Lab en proef- (kennis -> technologie).
– Opschaling- (technologie -> productie).
– Utillities (productie -> markt).
• Nabijheid en betrokkenheid
opleidings- en kennisinstituten
– HZ, ROC, Avans (Biobased CoE).
– UvG (biotech.), WUR (agro), TUE (proces), TUDelft.
– BBE pilotplant, BBE trainingscentre
• Incentives
– Biobased Economy speerpunt van NL.
– Biobased Economy speerpunt collegeprogramma
provincie Zeeland.
– Provincie NB (investeringsagenda energie).
– Commitment toonaangevende bedrijven.
– Afgelopen 5 jaar ruim 400 mio geïnvesteerd (>120
projecten.
21. Visie
Jeroen van der Veer (oud CEO Shell)
“Zeeland moet volop inzetten op biobased economy”
Alexander Rinnooy Kan (oud vz. VNO-NCW/ vz. SER)
“Zeeland heeft met biobased economy iets moois in handen”
Maxime Verhagen (Minister EL&I)
“Zeeland is pionier op gebied van biobased economy”
24. Fundament ZW-NL
• Ambitie: Leidende positie in Europa Agro meets Chemie (middensegment
waardepiramide).
• Businessplan op hoofdlijnen vanuit samenwerkingsverband 3 O’s.
– Investeringsvolume 600 mln in de komende 10 jaar.
– 5 toplocaties.
– Aangeboden aan topteam Chemie en Agro & Food (topsectorenbeleid Rijk / innovatiecontracten).
• Strategische focus op drie kernthema’s
– Ontwikkelen nieuwe groene grondstoffen door agrarische en aquatische sector.
– Ontwikkelen van groene bouwstenen voor hoogwaardige materialen en chemicaliën.
– Vergroenen procesindustrie door combinatie van: schone technologie, groene grondstoffen
en sluiten van de kringloop.
25. Toplocaties
5
4
3
2
1
1
1. Vitaal Sloegebied/Kanaalzone: vergroening procesindustrie, kennisvalorisatie en opleidingen via Biobase Europe.
2. Bevelanden: de proefregio voor groene grondstoffen.
3. Bergen op Zoom: Green Chemistry Campus als basis voor building blocks voor chemicaliën en materialen.
4. Dinteloord, Nieuw Prinsenland: agro meets chemistry rond procesindustrie en tuinbouw.
5. Moerdijk: vergroening procesindustrie.
34. Groengas keten
• Businesscase: Hoogste toegevoegde waarde
voor groengas
A. Warmte/electra (WKK)
B. Biobrandstof (Bio-LNG)
C. Chemische bouwsteen (CH4)
35. Arkema-WUR/HZ
• Businesscase: nieuwe biobased chemicaliën Drie
strategische lijnen:
1. Vervanging (eigen) fossiele grondstoffen
2. Regionale biomassa ontsluiten voor intermediaire
grondstoffen en eigen nieuwe producten
3. Contract manufacturing en tolling met bestaande
Multi-purpose-plant (spin-offs, start-ups, campagne-
gebonden biomassa, tijdelijke commerciële productie)
36. En nog vele andere projecten
Cluster Biobased, Food&Energy,
- 2011: 55 presentaties voor relevante stakeholders uit de gouden driehoek
- Betrokken bij ca. 20 werk- stuur- en klankbordgroepen…
- Sinds 2009 60 project(initiatieven, (15 – 25mln.)
- 2009 zaaien, 2010 begieten, 2011 oogsten, 2012 doorgroeien
- Rollen: signaleren, faciliteren, aanjagen, verbinden, (door)ontwikkelen,
participeren, uitvoeren, opschalen,…
- Expertise/toegevoegde waarde: netwerk (3 O’s), inhoudelijke kennis,
projectontwikkelingscapaciteit, onafhankelijkheid
- Sinds 2012 Uitvoeringsbureau Biobased Zeeland (samenwerking tussen:
Impuls, ZSP, Provincie Zeeland, KvK, Syntens)
37. Getrokken door bedrijfsleven!
Gefaciliteerd door de overheid
“Ruimte voor ondernemerschap, innovatie en Green Deals”
Gevolgd door kennisinstellingen
“Kennisvalorisatie door Topsectorenbeleid en Innovatiecontracten”
Verder verbonden met elkaar…
“Nieuwe cross-sectorale consortia en nieuwe coalities in gouden driehoek”
