5. YAMANG LIKAS
Ang yamang likas ay ang pangunahing
pinagmumulan ng yaman at batayan ng
kaunlarang pangkabuhayan
Yaman na biyaya ng kalikasan.
Mga likas na yaman
- kagubatan, anyong tubig, anyong lupa,
mineral, mga isda at hayop.
6.
7. YAMANG LUPA
Ang lupain sa ating bansa ay may sukat na
300,000 na kilometro kuwadrado. Ito ay binubuo
ng iba’t ibang anyong lupa
Ang lupa ay pinanggagalingan ng mga hilaw na
materyales na kailangan sa paglikha ng mga
produkto.
Mahigit sa 50% ng ating lupain ay kagubatan.
Ang natitira ay alienable at disposable lands o
mga lupain na maaring ipamana o ipamahagi
tulad ng mga lupaing residensyal, komersyal at
lupang agrikultural.
8.
9. YAMANG GUBAT
Mahigit kalahati ng ating kalupaan ay mga kagubatan.
Mahigit 50% naman ng kagubatan sa bansa ay
matatagpuan sa Mindanao.
Ang CARAGA ay katatagpuan ng virgin forests.
Ang mga kagubatan tulad ng mangrove, beach, at molave
ay matatagpuan sa mababang lugar.
Ang dipterocarp, pine at mossy ay sa matataas na lugar.
Ang ating kagubatan ay puros mga tropical forests.
10. MGA URI NG PUNO NA
MATATAGPUAN SA ATING
KAGUBATAN.
Pinanggagalingan ng
matitibay na kahoy
at ginagawang
muwebles.
11. dipterocarp
Kilala bilang Philippine
Mahogany, ito ay
ginagawang herbal na gamot
bamboo
Isang mataas na halamang
tropikal at uri ng damo na
walang halaman ang tangkay,
ginagawa itong basket, bahay,
tulay at muwebles
12. MANGROVES
Nagsisilbing bakod
sa mga mababang
bahagi ng
katubigan
NIPA PALMS
Pinanggagalingan ng
materyal sa paggawa ng
bahay sa lalawigan o
bahayy kubo
13.
14. Ang mabilis ang pagkasira at
pagkaubos ng ating kagubatan
ay isang malaking suliranin ito
ay dahil sa ilegal na pagtotroso,
pagputol sa mga batang
punongkahoy at pagkakaingin.
19. GLOBAL WARMING
Ito ay ang pag-init ng ating
kapaligiran kaya ang climate change
ay ating nararanasan.
Ang “Climate Change” ang biglaang
pagbabago ng klima o panahon mula
sa malamig hanggang sa mainit na
panahon.
20. BAHAGING GINAGAMPANAN NG
PAMAHALAAN SA PAGSAGIP NG ATING
KAGUBATAN
Ang One Manila at Green Peace
Environment ay sinusulong ang
reforestation.
Ang reforestation ay ang pagtatanim muli
ng mga puno sa kagubatan isinasagawa
upang mapalitan ang mga nawalang
puno.
Mahalaga rin magkaroon ng political will
ang pamahalaan upang ipatupad ang log
ban.
21. Ang ating ekonomiya, ekolohiya at ang susunod
na henerasyon ay maapektuhan kapag hindi
nabigyang pansin ang kalagayan ng ating
kagubatan.
Bawat isa sa atin ay may pananagutan sa
pangangalaga ng ating kagubatan dahil tayo rin
ang gumagamit nito.
Mahalaga na tayo ay magkaisa, magmalasakit at
magtulungan upang malinang at mapagyaman
muli ang ating kagubatan.
22. PRIORITY PROTECTED AREAS
MOUNT ISAROG NATIONAL PARK
- Ang Mount Isarog ang pangalawang
pinakamataas na bulkan na may sukat na 1,996
meters above sea level sa Bicol Region
23. PALANAN WILDERNESS AREA (SIERRA
MADRE, NORTHERN LUZON)
- Ang pinakamalaking protected areas sa Pilipinas na
kumakatawan sa sampung bahagdan ng natitirang
pangunahing kagubatan sa ating bansa.
25. MOUNT GUITING-GUITING NATURAL PARK
(ROMBLON)
- Ang kagila-gilas na dalisdis ng bulubunduking
kagubatan na ito, ang dahilan kung bakit
napangalagaan at napagyaman ang lugar na ito.
Matatagpuan dito ang malalaking unggoy, fruit
bats at mahigit na 100 na kilalang specie ng ibon.
26. EL NIDO MARINE RESERVE (PALAWAN)
- Isa sa pinakatanyag na tourist spot sa ating bansa.
27. CORON ISLAND
-ang isla na katatagpuan ng virgin forests na
nakamamanghang dalisdis. Ang Tagbanua, ang
mga katutubong residente ng Coron, ay
tinatayang isa sa mga pinakamatandang
pangkat-etniko sa ating bansa
37. YAMANG TUBIG
Ang ating territorial water ay may sukat na 1.67 milyon
kilometro kwadrado na dahilan upang kilalanin ang bansa
na isa sa mga sentro ng pangisdaan.
Ang ating karagatan, dagat, ilog, sapa at iba pang anyong
tubig ay pinagkukunan ng iba’t ibang pagkaing dagat.
Humigit sa 70% ng produksiyon ng isda ay buhat sa
Gitnang Luzon, Kanlurang Visayas at Timog Luzon
kasama na rin ang baybayin ng Sulu, Zamboanga at
Maynila.
38. MGA SULIRANIN NG YAMANG TUBIG
POLUSYON
PAGKASIRA NG
CORAL REEFS
PAGKAUBOS NG
YAMANG DAGAT
39. KAWALAN NG DISIPLINA
Ang pagtatapon ng basura sa estero, ilog, sapa at
karagatan ay nagpapakita ng kawalan ng disiplina
dahil sa mga anyong tubig na ito kumukuha ng
hanapbuhay ang mga tao.
Dahil sa pagtatapon natin dito ay nagkakaroon ng red
tide dahil sa microorganism na tinatawag na
dinoflagellates.
Ang paggamit ng pinong lambat at dinamita ay
nakakapinsala rin sa mga yamang dagat.
40. KAKULANGAN SA KAALAMAN
Ang mga mangingisda ay walang sapat na
kaalaman tungkol sa pagpapaunlad ng
industriya ng pangingisda.
Ang paggamit ng makabagong teknolohiya at
kasanayan sa modernong pamamaraan ng
pangingisda at pangangalaga sa yamang
dagat ay dapat maturo sa kanila upang
maproteksiyonan at mapagyaman nila ang
mga yamang dagat.
41. HINDI PAGPAPATUPAD NG MGA BATAS
UKOL SA PANGANGALAGA NG YAMANG
DAGAT.
Ang polusyon sa tubig ay lalong lumalala
at nagbubunga ng cyanide poisoning.
Ang sodium cyanide ay isang kemikal na
ginagamit sa panghuhuli ng pulutong na
isda para foreign at domestic na
pamilihan.
42. MGA BATAS NA DAPAT IPATUPAD UPANG
MAPANGALAGAAN ANG YAMANG TUBIG.
Republic Act 7160
- Tinatawag na Local Government Code ng
Pilipinas na nagpapatupad ng batas sa
sanitasyon at kalinisan sa kapaligiran.
Republic Act 3931
-Tinatawag rin na National Water and Air
Pollution Control Commission. Ang batas
na nagbabawal at nagpaparusa sa
sinumang nagtatapon sa tubig na
nagdudulot ng polusyon sa likas na yaman.
43. Presidential Decree 948
- Batas na sumusulong sa R.A 3931 at
nagbibigay daan sa pagtatag ng Pollution
Control Law na nagsasagawa ng
pangongolekta ng mga solidong bagay na
itinatapon sa ilog at iba pang anyong
tubig.
Executive Order 54 ( SAGIP PASIG)
- Ang nagtatag ng Pasig River
Rehabilitation Commission na ang
pangunahing layunin ay linisin, sagipin,
at buhayin muli ang Ilog Pasig na isang
makasaysayang ilog sa ating bansa.
44. KAGAWARAN NG KAPALIGIRAN
AT LIKAS NA YAMAN ( DENR)
Ang pangunahing ahensiya ng
pamahalan na may pananagutan sa
pangangalaga at pagbibigay
proteksiyon sa mga likas na yaman.
Naglulunsad din ito ng mga
programa at proyekto upang iligtas
ang iba’t ibang uri ng yamang tubig.
45. BUREAU OF AQUATIC RESOURCES
Ang mga lokal na pamahalaan,
print at broadcast media at ang
mga komunidad ay
nakikipagtulungan sa
pagsasagawa ng rehabilitasyon
ng Ilog Pasig.
49. YAMANG MINERAL
Ito ang yaman na nakukuha sa kailaliman ng lupa. Ang
lupaing sumasakop sa yamang ito ay kabilang sa mga
lupaing pag-aari ng bayan.
Ito ay isa sa pinakamahalagang yaman ng bansa, kaya
kailangang mapangalagaan at maproteksiyonan ito mula
sa mapang-abuso na tao.
Sa pamamagitan ng Republic Act 7942 ( An Act Instituting
a New System of Mineral Resources Exploration,
Development, Utilization and Conservation) ay itinaguyod
ang pagpapaunlad ng mineral.
50. MGA URI NG MINERAL
METAL DI-METAL
GINTO
TANSO
COPPER
PILAK
NIKEL
BAKAL
MARMOL
ASBESTOS
JADE
ASOGE
LIMESTONE
ALUMINYO
CLAY
SULPHUR
PETROLYO
GAS
KARBON
51. Sa Isla ng Nonoc, Surigao matatagpuan ang
mayamang deposito ng nikel na ginagamit sa
paggawa ng baterya.
52. Ang gintong minimina sa Benguet, Paracale,
Camarines Norte at Masbate ay kailangan sa
paggawa ng mga mamahaling alahas.
53. Ang bakal na nakukuha sa Zamboanga del
Sur, Davao Oriental at Camarines Norte ay
pinapakinabangan sa paglikha ng asero na
kailangan asa proyektong imprastraktura.
54. Ang marmol ay isang di-metal na mineral na
may pinakamalaking deposito sa Romblon.
Ginagamit ito sa paggawa ng sahig, dingding
ng bahay at gusali at mga kagamitang
pandekorasyon.
55. Ang jade naman ay ginagawang alahas
at pandekorasyon ay makukuha sa sa
Sta. Cruz, Zambales.
56. Ang gas at petrolyo ay mga di-
metal na mineral na mahalaga sa
ekonomiya.
58. Ang malaking deposito ng langis ay natuklasan sa
mga bahagi ng Palawan. Ang Malampaya Oil Project
sa Palawan ay isinasagawa upang makakuha ng
langis at gas na maisu-supply sa pangangailangan ng
ekonomiya at inaasahan na magbabawas ng
pagkakadepende ng ating bansa sa mga imported fuel
59.
60. YAMANG ENERHIYA
Ito ang pinagkukunan ng lakas
at kakayahan sa paggawa.
Sa ating bansa, may iba’t ibang
pinagkukunan ng enerhiya na
makatutulong sa atin kapag
nagkaroon ng krisis sa enerhiya.
61. HYDROELECTRIC ENERGY
Galing sa ating mga yamang tubig tulad ng
Maria Cristina Falls sa Lanao del Norte na
nagsu-supply ng elektrisidad sa Mindanao
62. GEOTHERMAL ENERGY
Isa sa mga enerhiya nakapag-aambag sa
operasyon sa industriya. Ito ay nagmumula sa
ilalim ng lupa.
63. DENDROTHERMAL ENERGY
Ang enerhiya na buhat sa singaw na likha
ng mga nasusunog na kahoy tulad na
lamang ng Ipil-ipil.
66. WIND ENERGY
Enerhiya na galing sa mga windmills, ito ay
pinapatakbo sa pamamagitan ng wind turbines.
Ang blades na ito ang tumutulak sa generator na
lumilikha ng elektrisidad.
69. YAMANG KAPITAL
Ang yamang kapital ay tumutukoy sa lahat ng mga bagay
na ginagamit ng tao upang kunin at isailalim sa isang
proseso ang mga hilaw na materyales upang makabuo ng
panibagong produkto.
Kabilang dito ang mga kagamitan, makinarya,
kasangkapan, pabrika, imbakan, transportasyon at iba
pang ga pasilidad na ginagamit sa proseso ng produksyon.
Ang kalakal na capital ay kakaiba sa mga kalakal na pang-
konsumo
70.
71. YAMANG TAO
Mahalaga ang sa salik ng
produksiyon ang tao sapagkat siya
ang gumagamit ng lakas at
nagpaunlad sa mga yamang likas
Ang yamang tao ay batayan din sa
pag-unlad. Tao ang naghahawan ng
landas patungo sa kaunlarang
pangkabuhayan at hangaring
panlipunan ng bansa.
