Төрийн болон орон нутгийн
өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил,
үйлчилгээ худалдан авах тухай
хуулийн товч танилцуулга
ХАА-ны журмууд

ХАА-ны журмууд
I. ХАА-ны үе шат
II. ХАА-ны журам, аргыг тодорхойлох
III. ХАА-ны журам, аргуудыг хэрэгжүүлэх үе шат
IV. Бүх тендерээс татгалзах

ХАА-ны журмууд
ХАА-ны
журмууд
1 үе
шаттай
1
дугтуйт
2
дугтуйт
2 үе
шаттай
2
дугтуйт

ХАА-ны журмууд: 1 үе шаттай, 1 дугтуйт
НТШ
ТЕХНИКИЙН БОЛОН
САНХҮҮГИЙН САНАЛ
ТЕНДЕР
ХҮЛЭЭН
АВАХ
ЭЦСИЙН
ХУГАЦАА
ТЕХНИКИЙН БОЛОН
САНХҮҮГИЙН САНАЛ
НЭЭЛТ,
ҮНЭЛГЭЭ

ХАА-ны журмууд: 1 үе шаттай, 2 дугтуйт
НТШ
ТЕХНИКИЙН
САНАЛ
ТЕНДЕР
ХҮЛЭЭН
АВАХ
ЭЦСИЙН
ХУГАЦАА
ТЕХНИКИЙ
Н САНАЛ
НЭЭЛТ,
ЭЦСИЙН
ҮНЭЛГЭЭ
САНХҮҮГИЙН
САНАЛ
САНХҮҮГИ
ЙН САНАЛ
НЭЭЛТ,
ЭХНИЙ
ҮНЭЛГЭЭ
ЗАХИАЛАГ
Ч БАТЛАХ

ХАА-ны журмууд: 2 үе шаттай, 2 дугтуйт
НТШ
ТЕХНИКИЙН
САНАЛ
ТЕНДЕР
ХҮЛЭЭН
АВАХ
ЭЦСИЙН
ХУГАЦАА
ТЕХНИКИЙ
Н САНАЛ
НЭЭЛТ,
ЭЦСИЙН
ҮНЭЛГЭЭ
САНХҮҮГИ
ЙН САНАЛ
НЭЭЛТ,
ЭХНИЙ
ҮНЭЛГЭЭ
ЗАХИАЛАГ
Ч БАТЛАХ
ТЕНДЕР
ХҮЛЭЭН
АВАХ
ЭЦСИЙН
ХУГАЦАА
Хянасан
техникийн
санал,
санхүүгийн
санал
ТЕХНИКИЙ
Н САНАЛ

ХАА-ны журмууд: 2 үе шаттай НТШ
явуулах нөхцөл
2үешаттайНТШявуулах
нөхцөл
Техникийн тэгш бус санал ирэх
магадлалтай
Ижил хэмжээнд хүлээн
зөвшөөрөхүйц хоёр, түүнээс
дээш техникийн шийдэл байх
боломжтой
Захиалагч техникийн
тодорхойлолтыг урьдчилан
тогтоох боломжгүй

ХАА-ны журмууд: ХАА-ны журам, аргыг
тодорхойлох
Бараа, ажил, зөвлөхөөс бусад үйлчилгээ Зөвлөх үйлчилгээ
• Нээлттэй тендер шалгаруулалтын журам
• Тендер шалгаруулалтын онцгой журам
• Олон нийтийн оролцоотой худалдан авах
ажиллагааны журам
• Зөвлөх үйлчилгээний гүйцэтгэгч сонгох журам

ХАА-ны журмууд: ХАА-ны журам, аргыг
тодорхойлох
Олон нийтийн
оролцоотой
ХАА-ны журам
Тендер
шалгаруулалтын
онцгой журам
Нээлттэй тендер
шалгаруулалтын
журам

ХАА-ны журмууд: ОНОХААЖ-ыг
хэрэглэх нөхцөл
Сум, дүүргийн төсвийн хүрээнд худалдан авах 20 сая хүртэлх
төгрөгийн төсөвт өртөгтэй Төсвийн тухай хуульд заасан дараах
бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авахад хэрэглэнэ. Үүнд:

ХАА-ны журмууд: ОНОХААЖ-ыг
хэрэглэх нөхцөл, дүүрэг
• 58.3.3. дүүргийн нутаг дэвсгэр дэх нийтийн эзэмшлийн аж ахуйн
үйлчилгээ, нийтийн ариун цэвэр, гудамж талбайн гэрэлтүүлэг,
цэвэрлэгээ, хог зайлуулалтыг хийх
• 58.3.4. эрчимжсэн мал аж ахуйг хөгжүүлэх
• 58.3.5. дүүргийн нутаг дэвсгэрийн байгаль орчныг хамгаалах
• 58.3.6. дүүргийн доторх нийтийн эзэмшлийн гэрэлтүүлгийн
урсгал засвар, арчилгааг хийх, зохион байгуулах
• 58.3.7. дүүргийн тохижилт, мод, ургамал цэцэрлэгжүүлэлт, явган
зам, амралт болон хүүхдийн тоглоомын талбайг тохижуулах,
арчлах

ХАА-ны журмууд: ОНОХААЖ-ыг
хэрэглэх нөхцөл, сум
• 58.4.3. сумын нутаг дэвсгэр дэх нийтийн эзэмшлийн аж ахуйн
үйлчилгээ, нийтийн ариун цэвэр, гудамж талбайн гэрэлтүүлэг,
цэвэрлэгээ, хог зайлуулалтыг хийх
• 58.4.4. малжуулах
• 58.4.5. сумын нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд бэлчээрийн менежмент хийх
• 58.4.6. сумын нутаг дэвсгэрийн байгаль орчныг хамгаалах
• 58.4.7. сумын доторх нийтийн эзэмшлийн гэрэлтүүлгийн урсгал засвар,
арчилгааг хийх, зохион байгуулах
• 58.4.8. сумын тохижилт, мод, ургамал цэцэрлэгжүүлэлт, явган зам,
амралт болон хүүхдийн тоглоомын талбайг тохижуулах арчлах

ХАА-ны журмууд: ТШОЖ-ыг хэрэглэх
нөхцөл
Хуулийн 34.1-д заасан
нөхцөл үүссэн
тохиолдолд
Бараа, ажил, зөвлөхөөс
бусад үйлчилгээний төсөвт
өртөг нь хуулийн 8.1.1-д
заасан босго үнээс
хэтрээгүй тохиолдолд
НТШ амжилтгүй болсон
шалтгаан нь төсөвт өртөгтэй
холбоотой бол.
Тухайн бараа, ажил, үйлчилгээг
гүйцэтгэх чадвартай этгээдийн
тоо хязгаарлагдмал бол
Гэрээ шууд
байгуулах арга
Харьцуулалтын
арга
Хязгаарлагдмал
ТШ-ын арга

ХАА-ны журмууд: НТШ-ын журмыг
хэрэглэх нөхцөл
Олон нийтийн
оролцоотой ХАА-
ны журам
Тендер
шалгаруулалтын
онцгой журам
Нээлттэй тендер
шалгаруулалтын
журам

ХАА-ны журмууд: НТШ-ын журмыг
хэрэглэхгүй байж болох нөхцөл
СЯ-наас зөвшөөрөл
авсан тохиолдолд
НТШ-ыг хэрэглэхгүй
Хил хамгаалах
байгууллага өөрийн
хэрэгцээний ажил
Хорих байгууллагын
өөрийн хэрэгцээний
ажил
Зэвсэгт хүчний
нэгтгэл, анги өөрийн
хэрэгцээний ажил

ХАА-ны журмууд: ОНОХААЖ-аар ХАА-г
зохион байгуулах үе шат
1. Иргэд бүлэг байгуулж сум, дүүргийн ЗДТГ-т бүртгүүлэх хүсэлтээ
гаргана.
2. ЗДТГ “Иргэдийн бүлгийн жагсаалт” бэлтгэж нээлттэй зарлана.
3. ЗДТГ нь гурав ба түүнээс дээш бүлэгт урилгыг албан бичгээр, цахим
шуудангаар хүргүүлнэ. /Санал авах урилга хүлээн аваагүй боловч
тухайн ажлыг гүйцэтгэх чадвартай бүлэг оролцох оролцох хүсэлтээ
бичгээр гаргасан тохиолдолд түүнийг тендер шалгаруулалтад
оролцуулна/.
4. Ажлын 5-аас доошгүй хоног хүлээнэ
5. Ирсэн саналуудыг харьцуулалтын аргаар үнэлнэ.

ХАА-ны журмууд: ТШОЖ-ын гэрээ шууд байгуулах
аргаар ХАА-г зохион байгуулах үе шат
1. Тухайн бараа, ажил, үйлчилгээг
гүйцэтгэх чадавхитай нэг, эсхүл
түүнээс дээш тооны этгээдтэй
хэлэлцээ хийнэ.
2. Техникийн тодорхойлолт
болон бусад нөхцөл,
шаардлагыг хамгийн сайн
хангасан этгээдтэй гэрээ
байгуулна.
3. Гэрээний хувийг уг
аргыг хэрэглэх болсон
үндэслэлийн хамт СЯ-нд
хүргүүлнэ.

ХАА-ны журмууд: ТШОЖ-ын харьцуулалтын
аргаар ХАА-г зохион байгуулах үе шат
1. 3 ба түүнээс дээш этгээдэд үнийн санал ирүүлэхийг мэдэгдэнэ.
2. Урилга илгээсэн өдрөөс хойш ажлын 5-аас доошгүй хоногоор
хүлээнэ.
3. Техникийн болон бусад нөхцөл шаардлагыг хангаж байгаа
хамгийн бага үнэ санал болгосон тендерт оролцогчтой гэрээ
байгуулна. /Харьцуулалт амжилтгүй болсон тохиолдолд гэрээ
шууд байгуулах аргыг хэрэглэж болно/.

ХАА-ны журмууд: ТШОЖ-ын ХТША-аар
ХАА-г зохион байгуулах үе шат
1. E-Procurement-д тендерийн урилгыг нийтэлнэ.
2. Тендерийн баримт бичгийг сонирхсон этгээдэд саадгүй олгоно.
3. Урилга тараасан өдрөөс хойш 15 ба түүнээс дээш хоногоор
хүлээнэ.
4. Хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер ирүүлсэн этгээдтэй гэрээ
байгуулна.

ХАА-ны журмууд: НТШ-ын аргаар ХАА-г
зохион байгуулах үе шат
1. Урилгыг үндэсний хэмжээний өдөр тутмын сонин болон E-
procurement-д зарлан мэдээллэнэ.
2. Тендер хүлээн авах эцсийн хугацаа нь 30 ба түүнээс дээш хоног
байна.
3. Тендер хүлээн авах эцсийн хугацаанаас хойш 1 цагийн дотор
сонирхсон этгээдүүдийг байлцуулан нээнэ.
4. Хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер ирүүлсэн этгээдэд гэрээ
байгуулах эрхийг олгож гэрээ байгуулна.

ХАА-ны журмууд: Бүх тендерээс
татгалзах тохиолдол
• Шаардлагад нийцсэн нэг ч тендер ирээгүй
• Тендер шалгаруулалтад үнийг урьдчилан тохиролцож оролцсон,
өрсөлдөгчөө тендер шалгаруулалтын бодит нөхцөлөөс
төөрөгдүүлсэн, тэдэнд дарамт, шахалт үзүүлсэн нь шүүх, эрх
бүхий байгууллагаас тогтоогдсон бол
• Шаардлагад нийцсэн бүх тендерийн үнэ захиалагчийн тооцсон
төсөвт өртгөөс 5-аас дээш хувиар хэтэрсэн
• Энэ хуулийн 30.2-т заасан хэлэлцээ амжилтгүй болсон

Гуравдахь тендер шалгаруулалт
Хоёрдахь тендер шалгаруулалт
Эхний тендер шалгаруулалт
ХАА-ны журмууд: Бүх тендерээс
татгалзсан тохиолдолд
НТШ
НТШ
ГШБА
ХТША

Худалдан авах ажиллагааны
бусад журмууд

Тендерт оролцогчид давуу
эрх олгох аргачлал
• Бараа нийлүүлэх тендерт давуу эрх олгохдоо шаардлагад нийцсэн
тендерүүдийг журамд заасны дагуу ангилж Монгол улсын гарал
үүсэлтэй барааны хувьд хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.2 дахь
хэсэгт заасны дагуу 10 хувиар хийсвэрээр бууруулан харьцуулан
үнэлнэ.
• Ажил гүйцэтгэх тендерт давуу эрх олгохдоо шаардлагад нийцсэн
тендерүүдийг журамд заасны дагуу ангилж дотоодын
гүйцэтгэгцийн ирүүлсэн тендерийн хувьд хуулийн 10 дугаар
зүйлийн 10.2 дахь хэсэгт заасны дагуу 7.5 хувиар хийсвэрээр
бууруулан харьцуулан үнэлнэ. Ажлын тендер шалгаруулалтын үед
тендерт оролцогч нь Монгол улсын гарал үүсэлтэй бараа
ашиглахаар санал ирүүлсэн тохиолдолд Монгол улсын гарал
үүсэлтэй барааны хэсгийн үнийг 10 хувиар хийсвэрээр бууруулан
харьцуулж үнэлнэ.

Ерөнхий гэрээ байгуулах журам
• Ерөнхий гэрээ байгуулах журмын дагуу худалдан авах бараа, ажил,
үйлчилгээг хуулийн 19 дүгээр зүйлд заасны дагуу тендерийн баримт
бичгийг боловсруулан цахим хэлбэрээр зохион байгуулна.
• Мэргэжлийн байгууллага нь энэхүү журмын 5.1-т заасны дагуу
зохион байгуулсан тендер шалгаруулалтад “хамгийн сайн” гэж
үнэлэгдсэн гурваас доошгүй нийлүүлэгч, үйлчилгээ үзүүлэгч,
гүйцэтгэгчтэй 3 хүртэл жилийн хугацаанд үнэ болон бусад нөхцлийг
тохирч ерөнхий гэрээ байгуулж цахим дэлгүүрт байршуулна.
• Нэг удаа хийгдэх захиалгын үнэ хуулийн 8.1.1-д заасан
харьцуулалтын босго үнийн дээд хязгаараас хэтрэхгүй байна.
• Гэрээний хүчин төгөлдөр хугацаанд 3 буюу түүнээс дээш удаагийн
худалдан авалтын захиалга хийхэд гүйцэтгэгч ажлын 5 хоногт хариу
өгөөгүй бол мэргэжлийн байгууллагын шийдвэрээр гэрээг цуцалж
болно.

Бүртгэл хөтлөх журам
• Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил,
үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 14.1.4, 14.1.6, 14.1.7-д
заасан нөхцөл үүссэнийг шүүх, худалдан авах ажиллагааны улсын
байцаагч тогтоосон тохиолдолд тухайн тендерт оролцогчийг
бүртгэлд хамруулах талаар улсын байцаагч санал гаргаж, худалдан
авах ажиллагааны улсын ахлах байцаагчид танилцуулна.
• Дээрх нөхцөл байдал үүссэнийг тогтоосон улсын байцаагчийн
санал болон шүүхийн шийдвэрийг үндэслэн ХАА-ны ахлах
байцаагч тухайн этгээдийг тендерт оролцох эрхээ хязгаарлуулсан
этгээдийн бүртгэлд хамруулах саналыг Сангийн сайдад
танилцуулах ба сангийн сайдын тушаалаар албажуулна.
• Тендерт оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээдийг тухайн зөрчлийг
гаргаснаас хойш 3 жилийн хугацаанд Засгийн газрын худалдан
авах ажиллагаанд аливаа нэг хэлбэрээр оролцохыг хориглоно.

Зөвлөх үйлчилгээний тендерийн
үнэлгээний заавар
• Үнэлгээний хороо техникийн саналын үнэлгээ дууссаны дараа бөглөсөн
маягтуудыг уг үнэлгээний гол асуудлуудыг тусгасан тайлбарын хамт
захиалагчид эсхүл сангийн яаманд танилцуулна. Захиалагч эсхүл
Сангийн яамнаас техникийн саналын үнэлгээг зөвшөөрсөн шийдвэр
гарсны дараа санхүүгийн саналын үнэлгээг хийж, бөглөсөн маягтуудыг
үнэлгээний гол асуудлуудыг тусгасан тайлбарын хамт бэлдэж
үнэлгээний тайланг Захиалагч эсхүл Сангийн яаманд хүргүүлнэ.
• Үнэлгээний тайлан нь дараах таван хэсгээс бүрдэнэ. Үүнд:
• Бүлэг I. Техникийн саналын үнэлгээний товч тайлан
• Бүлэг II. Техникийн саналын үнэлгээний тайлан – Маягтууд
• Бүлэг III. Санхүүгийн саналын үнэлгээний товч тайлан
• Бүлэг IV. Санхүүгийн саналын үнэлгээний тайлан – Маягтууд
• Бүлэг V. Хавсралтууд: Хавсралт I. Санхүүгийн саналын нээлтийн тэмдэглэл
Хавсралт II. Бусад /шаардлагатай бол/

Олон нийтийн оролцоотой худалдан
авах ажиллагааны журам
• Сум, дүүргийн төсвийн хүрээнд худалдан авах хорин сая хүртэлх
төгрөгийн төсөвт өртөгтэй бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах
ажиллагааг олон нийтийн оролцоотой худалдан авах
ажиллагааны журмыг ашиглах ба үнэлгээний хороо байгуулна.
• Олон нийтийн оролцоотой худалдан авах ажиллагааг зохион
байгуулахад энэ журмын 2.3 дахь хэсэгт заасан жагсаалтад багтсан
гурав болон түүнээс дээш бүлэгт үнийн санал авах урилгыг албан
бичгээр, цахин шуудангаар хүргүүлэн, товлосон хугацаанд хүлээн
авч, үнийн саналын нээлт хийж, харьцуулалтын аргаар
шалгаруулна.
• Захиалагч нь санал авах урилга тараасан хугацаанаас хойш хүлээн
авах эцсийн хугацааг ажлын таваас доошгүй хоногоор тогтооно.

Төлөвлөх, тайлагнах журам
• Төсвийн төвлөрүүлэн захирагчид харъяалагддаг захиалагч нь
худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээний төлөвлөгөөний
төслийг шаардлагатай бол техник, эдийн засгийн
үндэслэлийн хамт дараа жилийн төсвийн төсөлтэй хамтад нь
боловсруулж, харъяалах ТЕЗ-д жил бүрийн 7-р сарын 25-ны
өдрийн дотор, ТЕЗ, төсвийн төвлөрүүлэн захирагчид
харъяалагддаггүй захиалагч жил бүрийн 8-р сарын 1-ний
өдрийн дотор жилийн төсвийн төслөө харъяалагдах ТЕЗ-д
хүргүүлэх, ТЕЗ жил бүрийн 8-р сарын 15-ны дотор санхүү,
төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв
байгууллагад хүргүүлэх

Үнэлгээний хорооны зохион байгуулалт, үйл
ажиллагаа, урамшууллыг зохицуулах журам
• Үнэлгээний хороо нь сондгой тооны гишүүнтэй байна, Дарга болон нарийн бичгийн даргатай
байх ба Захиалагч үнэлгээний хорооны бүрэлдэхүүнд багтаж буй салбарын буюу мэргэжлийн
ТББ хувийн хэвшлийн хувийн хэвшлийн төлөөлөгчид болон иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаас
сонгосон гишүүнд үнэлгээний хорооны дарга, нарийн бичгийн даргын үүргийг хариуцуулахыг
хориглоно.
• Захиалагч үнэлгээний хороонд ажилласан төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшлийн төлөөлөлд
ажилласан цагийг үндэслэн ТҮ-7 нэгдүгээр шатлалын нэг цагийн цалинтай тэнцэх хэмжээний
урамшуулал олгож болно.
• Үнэлгээний хорооны хуралдаан үнэлгээний хорооны дарга, үнэлгээний хорооны нарийн
бичгийн дарга болон бусад гишүүдийн дийлэнх олонх буюу 75 хувиас дээш ирцтэйгээр хүчин
төгөлдөрт тооцогдоно.
• Захиалагч үнэлгээний хорооны дүгнэлт нь хууль, тогтоомж болон тендерийн баримт бичигтэй
нийцээгүй, тэдгээрийг илт зөрчсөн болохыг захиалагч олж тогтоосон бол үнэлгээний хорооны
дүгнэлтийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 хоногийн дотор зөрчлийг арилгах тухай шаардлагыг
үнэлгээний хороонд бичгээр мэдэгдэнэ. Энэхүү мэдэгдэлд зөрчлийн үндэслэл, тайлбарыг заавал
дурдсан байна.
• Үнэлгээний хорооноос гаргасан эцсийн дүгнэлтийг захиалагчид тендер шалгаруулалтын нээлт
хийсэн өдрөөс хойш 28 хоногийн дотор хүргүүлнэ.

Цахим тендер шалгаруулалт зохион
байгуулах журам
• Цахим тендер шалгаруулалтад оролцох хураамжийн хэмжээ
нь хуулийн 22.2-р заалтад үндэслэсэн байх бөгөөд 20 мянган
төгрөг байна.

Худалдан авах ажиллагааны мэргэшсэн
ажилтан бэлтгэх, гэрчилгээ олгох журам
• Худалдан авах ажиллагааны мэргэшсэн ажилтан бэлтгэх, мэргэшүүлэх чиглэл,
бодлого болон сургалтын хөтөлбөр, сургалтад хамрагдсан оролцогчдоос авах
шалгалтын агуулгыг Сангийн яамны Хууль, худалдан авах ажиллагааны
бодлогын газар боловсруулан батална.
• “Суурь мэдлэг олгох” сургалтын гэрчилгээг ТӨБЗГ, “Сургагч багш” бэлтгэх
сургалтын гэрчилгээг сангийн яамнаас олгоно.
• Сургалтад оролцогчдоос авсан санал асуулгын дүн “хангалтгүй” эсвэл
гэрчилгээ олгох шалгалтанд тэнцсэн оролцогчдын хувь нийт оролцогчдын
60%-иас бага гарах тохиолдолд ХХААБГ болон ТӨБЗГ-аас сургалтын
байгууллагын дутагдлыг арилгуулах шаардлагыг тавьж ажиллана.
• Сургалтад хамрагдагч 90%-иас доошгүй ирцтэй хамрагдана, шалгалтад 90%-
иас доошгүй хувийн амжилт үзүүлсэн тохиолдолд гэрчилгээ эзэмших эрхтэй
болно.
• Сургалтын анги дүүргэлт 30-аас дээшгүй байна, А3 сургалт 18 цагаас багагүй
хугацаанд явагдана.