Aralin 3 ang_alaga_maikling_kwento

1. Aralin 3: Ang Alaga
Created and Presented by: Group 3

2. Silbi ng Alaga:
• Ang pagkakaroon ng alaga ay isang bagay na
nakatutulong sa atin upang tayo ay may
mapaglibangan—isang paglilibang na kapaki-
pakinabang. Bawat oras at araw na ginugugol
sa alaga ay isang pagmamahal na parang sa
kapwa.

3. Ang Alaga (Barbara Kimenye)
• https://www.powtoon.com/online-
presentation/ft2tFFPvgjo/ang-alaga/
• See POWTOON: Ang Alaga

4. Activity 1:
A. Magbigay ng kaugnay na ideya tungkol sa salitang alaga.
Magbigay ng 3-5.
B. Ano ang mahihinuha mo sa salitang ALAGA?
C. Muling ikwento ang napanood na istorya sa tulong ng Web
Diagram. Gawin sa kwaderno. (Pagreretiro ni kibuka/Pagkakaroon
ng alaga/Konplikasyon ng pagkakaroon ng alaga ni kibuka/Wakas)
D. Ipaliwanag ang katapusan ng akda: “May ilang sandali na
nalulungkot siya sapagkat alam niya na karne ito ng mahal niyang
alaga at masaya rin niyang kinakain ito. Ngunit sandali lamang ito
at patuloy pa rin niyang nilalagyan ng karne ang kaniyang
pinggan.”

5. Example of Web Diagram:

6. Pagkakaiba ng Maikling kwento sa Iba pang Akdang pampanitikan:
“Ano nga ba ang pagkakaiba ng maikling kwento sa iba
pang akdang pampanitikan?”
~Ayon kay GEM (Genoneva E. Matute) (1971) sa aklat ni
Villafuerte (2000) ang maikling kwento ay may sariling
katangian gaya ng:
1. Isang madulang bahagi ng buhay ang tinatalakay
2. Isang pangunahing tauhang may mahalagang suliranin
3. Isang mahalagang tagpo
4. Mabilis na pagtaas ng kawilihan hanggang sa
kasukdulang madaling sinusundan ng wakas
5. May iisang kakintalan

7. Dagdag kaalaman:
• Nagsimula ang maikling kwento sa Pilipinas noong ika-20
siglo.
• Si Edgar Allan Poe ang tinaguriang ama ng maikling
kwento sa Amerika.
• Si Deogracias A. Rosario naman ang kinikilalang ama ng
maikling kwentong tagalog dito sa Pilipinas.
• Rex, Delio, Dante A. Rosetti, Delfin A. Roxas, DAR,
Angelus, Dario, At Rosalino ang mga ginagamit na
pangalan o sagisag sa panulat si Deogracias.

8. Apat na uri ng Maikling Kwento:
1. Kwento ng Tauhan—Nakatuon ang pansin sa galaw,
salita, at kaisipan ng tauhan. Ang sentro o pokus ng
akda ay umiinog sa pangunahing tauhan.
2. Kwento ng Banghay—Binibigyang diin dito ang
pagkakabuo ng magkakaugnay na mga pangyayari sa
akda.
3. Kwento ng Isipan—Paksa ang pinagtutuunan ng pansin
gayundin ang diwa, o isipan ng katha.
4. Kwento ng Katutubong Kulay—Inilalarawan dito ang
mga bagay, paligid, kaayusang panlabas, pag-uugali ng
mga residente sa isang lugar, kanilang mga paniniwala,
mithiin ng lugar na iyon.

9. Iba pang Akdang Pampanitikan:
1. TULA
• Pagpapahayag ng maririkit na kaisipan sa pamamagitan ng maririkit na
pananalita. Sa paraang may sukat, aliw-iw, indayog ng salita, tugma.
• Alejandro G. Abadilla: Pagbabagong-hugis sa buhay—isang paglalarawan
ng buhay na hinahanap sa guniguni, na pinaparating sa ating damdamin at
ipinahahayag sa pananalitang nag-aangkin ng tumpak na aliw-iw sa sukat
at taludtod.
Dalawang Sangkap ng TULA:
• Panlabas (Sukat at tugma)
• Panloob (Damdamin, guniguni, at kagandahan)
Dagdag kaalaman:
• Ang sukat sa tula ay ang bilang ng pantig sa bawat taludtod. Ang bawat
taludtod naman ay may hati o caesura.
• Ang tradisyonal na tula ay binubuo ng sukat na labindalawa (12), labing-
anim (16), at labing-walo (18).

10. Iba’t ibang Layunin ng Tula:
Maglarawan—Naglalarawan ng pagbabago sa isang
kalagayan, lugar, pangyayari. Maaring gumuhit ng mga
larawang nakapaligid sa buhay ng tao.
Mangutya—Kumukutya sa mga di-magandang gawain ng
mga tao o kaya naman ay sa kalagayan nitong
nakatatawa o katuwa-tuwa.
Mang-aliw—Umaaliw sa mga mambabasa sa
pamamagitan ng katatawanan (comics) o palaisipan
(puzzle).
Magpanuto—Nagtuturo, nagbibigay ng payo sa
pamamagitan ng mga mensahe sa taludturan.

11. Iba’t ibang Uri ng Tula:
Tulang Pasalaysay—Epiko/Pasyon/Awit/Kurido/Balada
Tulang Liriko—Dalit/Soneto/Elehiya/Oda/Himno o Awit
Tulang Patnigan—Karagatan/Duplo/Balagtasan/Batutian
Tulang Dula o Pantanghalan—Pananapatan/Karilyo o
Puppet Show/Senakulo/Tibag/Moro-moro o Komedya/
Sarsuwela/ Panuluyan

12. Iba pang Akdang Pampanitikan:
2. DULA
• Isang uri ng panitikan na nahahati sa yugto.
• Layuning maglarawan ng isang tanghalan ng kilos at galaw, umantig
ng damdamin, maghatid ng mensahe, kasaysayan.
Tatlong Bahagi at Uri ng Dula:
Simula—Binubuo ng tagpuan, tauhan, Sulyap na suliranin.
Gitna—Dito naman matatagpuan ang saglit na kasiglahan, tunggalian,
at kasukdulan.
Wakas—Naririto ang kakalasan at kalutasan ng mga suliranin.
Pangunahing Dula:
• Komedya
• Trahedya

13. Iba pang Uri ng Dula:
Melodrama—Dulang nakaaantig ng matinding damdamin dahil sa labis
na pagbibigay-tuon sa takbo ng pangyayari
Pantasya—Likha sa mayamang imahinasyon ng manunulat. Hindi
makatotohanan ang tagpuan at mga tauhan nito.
Romantiko—Seryoso, tigib ng damdamin at may matulaingwika ang
dulang ito. Kitang-kita ang pagkakaiba ng ‘mabubuti’ at
‘masasamang’ tao na kasangkot sa mga pangyayaring di-kapani-
paniwala.
Parsa—Nagpapatawa at nagbibigay ng aliw ang dulang ito.
Parodya—Ang dulang ito ay nilikha upang mangutya, mag-bigay puna,
manggaya, ng pangungusap, at kilos ng isang tao sa tunay na
buhay ng lipunan.
Saynete—Masaya at may layuning magpatawa ang dulang ito.
Dulang panlipunan o Social Drama—Dulang ukol sa isang lipunan at
suliraning kinakahaharap at nilulutas nito.

14. Iba pang Akdang Pampanitikan:
3. NOBELA
• Mahabang kathang pampanitikan na binubuo ng maraming
kabanata at naglalahad ng mga pangyayari na pinaghabi-habi sa
isang mahusay na pagbabalangkas.
• Ang mga pangunahing tauhan dito ay maaaring isa o dalawa at iba
pang mga katulong na tauhan
4. SANAYSAY
• Mula sa salitang Latin na exagium na mula sa pandiwang exagae
na ang ibig sabihin ay exagere (gawin, magtimbang, magbalanse).
• Komposisyon ito na malimit na magtalakay sa personal na kuro-kuro
ng anumang paksa o isyu.

15. Activity 2:
A. Kumuha ng isang buong papel, isulat ang mga sagot sa
sumusunod na tanong.:
• Sa tingin mo, bakit mahalagang alamin ang iba’t-ibang uri ng
Akdang pampanitikan?
• Alin sa mga Akdang pampanitikan ang iyong nagustuhan at bakit?
(Magbigay ng tatlong pangungusap)
• Kung ikaw ay nakinig ng maayos, masasagot mo ito  ano-ano
ang uri ng mga Akdang pampanitikan?
B. Gumuhit ng isang larawan ng isang manunulat. Isulat sa tabi ng
larawan mo kung anu-anong katangian ang dapat taglayin ng isang
manunulat.

16. • Pinakasimple o pinakapayak na anyo ng
paglalahad ang buod. Isa itong
pagpapanibagong anyo sa pagsulat o
pagsalaysay ng isang akda na gawa ng iba.
• Ang matulungan ang mga mambabasa o
nakikinig sa higit na ikauunawa sa diwa ng isang
akda ang tanging layunin ng pagbubuod.
• Magagaan at madaling pananalita kaysa
orihinal na teksto ang dapat na gamitin sa
pagbubuod.

17. Apat na Anyo ng Pagbubuod:
1. Halaw (Absurd)—Ang halaw ay katulad din ng karaniwang akda na dapat
hindi mawawala ang tatak, kayarian, pananaw, at layon ng orihinal na akda.
2. Hawig (Paraphrase)—Nagpapaliwanag at nagpapahayag nang malaya sa
mga kaisipan at pananalita ang hawig o paraphrase. Layunin nito ang
magbigay ng paglilinaw sa akda o bahagi ng akda na may kahirapang
unawain ng mambabasa.
3. Suring-Basa (Review)—Itinuturing na isang maikling pamumumunuang
pampanitikan ang suring-basa. Layunin nitong maglahad ng mga kaisipang
tinataglay ng aklat at maihatid ang kahalagahan ng aklat sa mga
mambabasa.
4. Pagpapakahulugan—Kapag ang diwa ng isang akda ay nangangailangan
ng higit na paglilinaw o pagpapaliwanag dahil sa teknikal ng pagkakasulat o
gumagamit ng mga salitang di-karaniwang ginagamit ang
pagpapakahulugan.

18. Activity 3:
A.Pumili ng isang storya o movie na iyong alam.
Ito ay iyong ibuod sa isang buong papel.
B.Isipin mo na isa kang critique (manunuri). Ayon
sa napili mong storya o movie, ito ay iyong
bigyang Suring-basa (Review), ano ba ang
masasabi mo sa istorya o movie na iyong napili?
Bigyang paliwanag sa paraang parang critique
ang gumawa. Ibig sabihin isang PORMAL na
gramatika lamang ang iyong gagamitin.
GOODLUCK! 