CT scaner Gastric Cancer

1. GIÁ TRỊ CỦA CLVT TRONG
CHẨN ĐOÁN UNG THƯ DẠ DÀY
( MDCT imaging of gastric Cancer)
DR TRẦN QUÝ DƯƠNG
KHOA CĐHA – BVĐK TỈNH HÒA BÌNH
( Sưu tầm và lược dịch, 21/12/2019)

2. ĐẠI CƯƠNG
• Ung thư dạ dày là loại ung thư hay gặp nhất trong số các loại ung thư của đường tiêu hóa. Tuổi hay
gặp > 40, Nam > nữ.
• UTDD có tiên lượng tốt nếu được chẩn đoán sớm và điều trị thích hợp. Tỷ lệ sống sau 5 năm với
giai đoạn sớm là 85-100%, với giai đoạn muộn chỉ là < 30%.
• Nội soi kết hợp sinh thiết là phươngpháp chẩn đoán xác định ung thư dạ dày, nhưng không đánh
giá được xâm lấn và di căn. Siêu âm nội soi có giá trị trong đánh giá xâm lấn tại chỗ nhưngkhông
phổ biến.
• Dạ dày là cơ quan ít được chú ý khi đọc kết quả CLVT -> các tổn thương nhỏ dễ bị bỏ qua. Tuy
nhiên, nếu được chuẩn bị bệnh nhân tốt và chụp đúng kỹ thuật sẽ rất có giá trị trongung thư dạ
dày.
• MDCT với lát cắt mỏng, tái tạo đa bình diện theo hướng cắt đứng dọc và đứng ngang cho phép xác
định tốt vị trí tổn thương, mức độ xâm lấn và di căn từ đó đánh giá giai đoạn ung thư được chính
xác, đây là phương pháp tốt đánh giá tổng quan trước phẫu thuật của UTDD.
• Một số xét nghiệm miễn dịch có ý nghĩa: CEA, CA 19-9 thường tăng trong 20-40%trường hợp.

3. Các triệu chứng có thể gặp trong UTDD
( Lâm sàng):
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG:
• Đau thượng vị (95%)
• Đầy bụng khó tiêu
• Gầy sút cân
• Xuất huyết tiêu hóa cao
• Nôn, thiếu máu.
Lưu ý: CEA theo dõi sau mổ nếu
thấy tăng cao dai dẳng còn sót
u.
VỊ TRÍ HAY GẶP K DẠ DÀY:
• Ung thư dạ dày có thể gặp ở mọi vị
trí nhưng vị trí hay gặp nhất là ở
HANG MÔN VỊ ( 90%), các vị trí
khác ít gặp hơn.
• K dạ dày về đại thể có 2 thể: Thể
khu trú ( khối) và thể thâm nhiễm.
• Vi thể: chủ yếu là ung thư biểu mô
tuyến (95%: Mucinous
adenocarcinoma), các thể khác ít
gặp.

4. Cấp máu cho dạ dày
Dạ dày được cấp máu chủ yếu bởi ĐM
thân tạng thông qua 4 nhánh đm chính:
• ĐM vị trái ( Left Gastric artery)
• ĐM vị phải (Right Gastric
artery)
• ĐM vị mạc nối trái ( left
Gastroepiploic artery)
• ĐM vị mạc nối phải ( right
gastroepiploic artery).

6. Dẫn lưu bạch huyết trong
ung thư dạ dày: Số lượng
hạch quan trong hơn vị
trí hạch.
a. Có 3 chuỗi hạch chính: hạch
bạch huyết dạ dày trước,
hạch vị - mạc nối, hạch bạch
huyết tụy-lách.
b. Đánh giá giai đoạn hạch của
UTDD theo AJCC: hạch
bạch huyết khu vực
N0: không di căn hạch
N1: di căn 1-6 hạch bạch huyết
khu vực
N2: 7-15 hạch
N3: > 15 hạch.

7. Phân chia giai đoạn TNM trong ung thư dạ dày: VN
( Dễ nhớ: Về hạch vùng có thay đổi hiện nay)

8. Quan điểm hiện nay về di căn hạch vùng theo trong K dạ dày theo AJCC:
No ( không di căn hạch). N1: 1-6 hạch, N2: 7-15 hạch, N3: > 15 hạch.
-> Số lượng hạch quan trong hơn vị trí hạch
Mô tả: Chia làm 16 nhóm hạch vùng theo hội UTDD nhật bản: Thuận lợi cho PTV
trong phẫu thuật. Lưu ý: Hạch trước dạ dày dễ bóc trong mổ, nhưng hạch khoang
sau phúc mạc khó bóc muốn bóc phải cắt khối tá tụy.

9. CÁC BỆNH LÝ DẠ DÀY HAY GẶP TRÊN CLVT

10. Giá trị của MDCT trong chẩn
đoán ung thư dạ dày và giai
đoạn ung thư dạ dày

11. Giải phẫu dạ dày trên CLVT
• Dạ dày là tạng rỗng nằm giữa thực quản và hành tá tràng
• Chia thành: Tâm vị, phình vị ( đáy vị), thân vị, hang- môn vị
• Mốc để xác định vị trí nối thực quản và dạ dày ( tâm vị: cardia) trên
lát cắt ngang (axial) là dây chằng tĩnh mạch, ở vị trí này thành dạ dày
có thể dày tới 10mm khi được làm căng.
• Nếp gấp niêm mạc dạ dày mịn, bề dày có thể lên tới 5mm.
• Lớp mỡ quanh dạ dày được nhìn rõ trên CT.
• Khác với nội soi, CLVT ngoài đánh giá thành dạ dày còn đánh giá
được xâm lấn xung quanh dạ dày và di căn.

17. Kỹ thuật chụp CLVT dạ dày:
• Chuẩn bị bệnh nhân:
+ BN nhịn ăn trước 6h.
+ Dạ dày căng tối ưu: uống 750ml trước chụp 15 phút, uống tiếp 250ml ngay
khi bắt đầu chụp (uống nước tối đa trước khi chụp).
• Kỹ thuật chụp:
+ Chụp xoắn ốc từ vòm hoành đến tới khớp mu, độ dày lớp cắt 5mm, tái tạo
1,25mm theo 3 mặt phẳng: axial, coronal, sagittal.
+ Chụp 3 thì: Trước tiêm, Thì ĐM, Thì TMC. Nếu cần có thể chụp thêm thì
muộn.
+ Liều thuốc cản quang: 2ml/kg cân nặng. Thành dạ dày ngấm thuốc tối ưu ở
thì tĩnh mạch cửa (~60-70 giây sau tiêm).

18. Các vấn đề cần đánh giá trên phim chụp
CLVT dạ dày:
• Phát hiện u: có u khi thành dạ dày dày > 10mm ở vị trí hang-môn vị, trên 6mm ở
các vị trí khác, mất nếp niêm mạc, ngấm thuốc bất thường của thành dạ dày.
• Vị trí của u: tâm vị, BCN, BCL, hang môn vị, khác.
• Độ dày của u: đo vị trí dày nhất, vuông góc với thành dạ dày.
• Thể u: Thể khối ( tổn thương dày khu trú tạo khối), Thể lan tỏa ( tổn thương dày
lan tỏa trên diện rộng của thành dạ dày).
• Tỷ trọng của u: tỷ trọng của u trước tiêm, đặc điểm ngấm thuốc của u sau tiêm:
Ung thư dạ dày thường đồng tỷ trọng trước tiêm, ngấm thuốc mạnh sau tiêm.
• Xâm lấn của u: tại chỗ, lân cận, xa.
• Đánh giá di căn hạch vùng.
• Di căn xa trong ổ bụng.

19. Đánh giá xâm lấn trong ung thư dạ dày
• Tổn thương còn khu trú trong thành dạ dày ( T1-T2): Nội soi giá trị nhất.
• Tổn thương xâm lấn qua thanh mạc vào tổ chức mỡ quanh dạ dày làm tổ
chức mỡ tăng tỷ trọng (T3): MDCT giá trị nhất.
• Tổn thương xâm lấn tạng lân cận Mất ranh giới giữa tổn thương và tạng
(T4). Xâm lấn gan qua mạc nối nhỏ, xâm lấn tụy qua HCMN, xâm lấn đại
tràng ngang qua mạc treo đại tràng ngang.
• Giá trị của CLVT trong đánh giá xâm lấn:
+ Có xâm lấn ( T3-T4): Giai đoạn 3 chỉ xâm lấn lân cận, GĐ 4 di căn xa.
+ Không xâm lấn: T1-T2. Máy MDCT đời càng cao phát hiện di căn càng rõ
(máy 64 dãy phát hiện tốt hơn máy 6 dãy, 32 dãy).
• Đánh giá di căn trong Ung thư dạ dày: Di căn gan, di căn phúc mạc (mạc
nối lớn), di căn buồng trứng ( di căn buồng trứng 2 bên: U krukenberg).

20. Đánh giá di căn hạch trong ung thư dạ dày
• Vị trí hạch trên CLVT: cạnh BCN, cạnh BCL, hạch rốn gan, hạch cạnh
đầu tụy.
• Hạch được coi là bất thường khi đường kính trục ngắn> 6mm với hạch
quanh dạ dày và > 8mm ở vị trí khác. Hạch càng to khả năng ác tính
càng cao. Ghi nhớ: Những hạch > 10mm đa số là hạch di căn, còn
những hạch 5-10mm có thể là hạch di căn, có thể là hạch viêm
(50/50).
• Phân giai đoạn di căn hạch theo AJCC:
+ No: Không có di căn hạch. N1: có từ 1-6 hạch
+ N2: 7-15 hạch, N: > 15 hạch.

26. Ghi nhớ: Đặc điểm hình ảnh UTDD trên
phim chụp CLVT
• Vị trí: hay gặp ở hang môn vị ( 95%)
• Độ dày của u: trung bình 11-20mm.
• Thể khối là hay gặp nhất ( 61%), sau đó là thể thâm nhiễm (39%).
• U thường đồng tỷ trọng trước tiêm, ngấm thuốc mạnh sau tiêm.
• Đánh giá xâm lấn: Có xâm lấn tổ chức mỡ quanh dạ dày (T3), xâm lấn
tạng lân cận ( T4). Di căn gan, phúc mạc và buồng trứng.
• Hạch di căn: ĐK> 10mm.

27. Phân giai đoạn UTDD
theo TNM:
Theo UICC
T: u nguyên phát
N: Di căn hạch vùng
M: di căn xa

28. Phát hiện K dạ dày

29. GiaiđoạnTNM

32. UTDD di căn gan, di căn hạch, di căn mạc nối
Di căn phúc mạc, di căn phổi
( T4N2M1)

56. Stage-of-the-art preoperativestaging of gastric cancer by MDCTandmagnetic
resonance imaging

69. Mở rộng bài viết: UTDD giai đoạn 3 chẩn đoán dễ nhưng gần
như không còn khả năng phẫu thuật nữa.

73. Key Word
1. Evaluationof Early Gastric Cancer at MultidetectorCT with Multiplanar
Reformation and Virtual Endoscopy
(https://pubs.rsna.org/doi/full/10.1148/rg.311105502)
2. Diagnosis of the Invasion Depth of Gastric Cancer Using MDCT With Virtual
Gastroscopy: Comparison With Staging With Endoscopic Ultrasound
Read More: https://www.ajronline.org/doi/10.2214/AJR.10.5872
3. Determininggastric cancer resectability by dynamic MDCT
https://www.semanticscholar.org/paper/Determining-gastric-cancer-
resectability-by-dynamic-Pan-
Zhang/6ec12d196fc70db86cb7b5571afa67e2f4484865
4. GIÁ TRỊ CỦA CẮT LỚP VI TÍNH ĐA DÃY ĐẦU DÒ TRONG CHẨN
ĐOÁN UNG THƯ DẠ DÀY – THs.Nguyễn Văn Quế-ĐHYHN.

74. Giá trị của siêu âm trong
chẩn đoán K dạ dày
Phần dành riêng cho các bạn yêu thích siêu âm

75. Hình ảnh siêu âm K dạ dày
• Dày thành lan tỏa hoặc khu trú (Thường > 10 mm).
• Tăng sinh mạch trên doppler
• Thâm nhiễm mỡ quanh dạ dày
• Dấu hiệu gián tiếp quan trọng: ứ dịch trong lòng dạ dày, Hạch mạc
treo, di căn gan, dịch ổ bụng,…