SlideShare a Scribd company logo
1 of 24
Download to read offline
Diagnostische referentiewaarden,
 in Nederland en internationaal

          Koos Geleijns
Europese veldstudie …. 1991
Europese Guideline …radiologie 1996
Europese Guideline …CT 1999
“Wetgeving: oude (huidige) EURATOM richtlijn …”
• 1997: Guideline 97/43/EURATOM on health protection of
  individuals against the dangers of ionizing radiation in relation
  to medical exposure.
“Wetgeving: nieuwe (concept) EURATOM richtlijn …”
“Wetgeving: nieuwe (concept) EURATOM richtlijn …”
Nederland? Eerst veldstudies …
• Patient dosimetry in diagnostic radiology,
 Geleijns J, Thesis 1995
   • Thoraxopnamen
   • Computer Tomografie


• Referentiewaarden voor PA-thorax
 opnamen in Nederland, IRI – TUDelft, 2001


• An inter-hospital comparison of patient dose based on clinical
  indications. Teeuwisse W, Geleijns J, Veldkamp W. Eur
  Radiol. 2007 Jul;17(7):1795-805.
Meest gedetailleerde informatie studie van 2007, voorbeeld:
Thorax foto

              • PA Thorax opname


              • Meest frequent uitgevoerd
                op afdelingen radiologie


              • In Nederland werden drie
                veldstudies verricht om
                dosiswaarden vast te
                leggen voor PA thorax
                opnamen
Thorax opnamen, alleen film scherm combinaties

            0.14
   2
    Gy.cm




                                    Thorax opname, PA
            0.12                                                      DRN NL

             0.1

            0.08

            0.06

            0.04

            0.02

              0
                    A   B   C   D   E   F   G   H   I   J   K   L   M N   O   P   Q   R




Patient dosimetry in diagnostic radiology, Geleijns J, Thesis 1995
Thorax opnamen, 70% film scherm; 10% CR; 20% DR

           0.14
   2
   Gy.cm




                           Thorax foto, PA opname
           0.12                                        DRN NL

            0.1

           0.08

           0.06

           0.04

           0.02

             0
                  A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y




Referentiewaarden voor PA-thorax opnamen in Nederland, IRI – TUDelft, 2001
Thorax opnamen, 36% film scherm; 28% CR; 36% DR

            0.14
   2
    Gy.cm




                             Thorax foto, PA opname
            0.12       DRN NL

            0.10


            0.08


            0.06


            0.04


            0.02


            0.00
                   A     B    C   D    E   F   G      H   J     K    L


An inter-hospital comparison of patient dose based on clinical indications. Teeuwisse W,
Geleijns J, Veldkamp W. Eur Radiol. 2007 Jul;17(7):1795-805.
Verdeling van de dosis redelijk constant …
        0.14
2
Gy.cm




                                   Thorax opname, PA
        0.12
                                                                                         0.14




                                                                                2
                                                                                Gy.cm
                                                                                                        Thorax foto, PA opname
         0.1
                                                                                         0.12

        0.08
                                                                                         0.10
        0.06
                                                                                         0.08
        0.04
                                                                                         0.06
                                       0.14
                               2
                               Gy.cm




        0.02                                                  Thorax foto, PA opname
                                                                                         0.04
                                       0.12
          0
               A   B   C   D       E 0.1
                                      F       G   H   I   J   K   L   M N   O   P       Q0.02
                                                                                            R

                                                                                         0.00
                                       0.08
                                                                                                A   B    C   D    E   F   G      H   J   K   L

                                       0.06

                                       0.04

                                       0.02

                                         0
                                              A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y
Feedback …
Diagnostische referentieniveau’s
Toetsing van de patientdosis voor X-thorax en X-abdomen


Zosja Stenchlak, Annette van der Hoeven. Rijnland Ziekenhuis
Leiderdorp, 2009.


Onderzoek in vier ziekenhuizen voor X-thorax, in alle ziekenhuizen
voldoet het DR systeem aan de ‘haalbare’ dosiswaarde van 0.06
Gy.cm2.


Onderzoek in drie ziekenhuizen voor X-abdomen, in twee
ziekenhuizen voldoet het DR systeem aan de ‘haalbare’
dosiswaarde van 1.5 Gy.cm2, in het derde ziekenhuis (1.8 Gy.cm2)
wordt voldaan aan het DRN van 3.0 Gy.cm2.
Vastgestelde DRN’s in Europa …thorax opname
             0.45

    Gy.cm2
                            DRN PA Thorax opname
              0.4
                                               = DRN NL
             0.35

              0.3

             0.25

              0.2

             0.15

              0.1

             0.05

               0
                                         ijk




                                                           d
                                d




                                                                   ie
                                                SA
                    K




                                                                           en
                                                           n
                               n
                    U




                                                                  g
                                       kr




                                                        la
                            la




                                                                          ed
                                               U




                                                               el
                                                      er
                                      an
                           ts




                                                               B

                                                                        Sw
                        ui




                                                     its
                                    Fr
                        D




                                                   Zw
Dit jaar vastgesteld in België …thorax opname
Vastgestelde DRN’s in Europa …CT thorax
                   700
mGy.cm



                                  DRN CT Thorax

                   600



                   500



                   400



                   300



                   200



                   100



                        0
                                                        ijk
                                                          d
                             l

                                      ie




                                                              K




                                                                               rg
                                                                     en
                              e




                                               n




                                                              U
                                     g
                           st




                                                      kr




                                                                            bu
                                            la




                                                                    ed
                                  el
                        or




                                                   an
                                            ts




                                                                            m
                                  B




                                                                  Sw
                   vo




                                         ui

                                                 Fr




                                                                         xe
                                      D
                    ,




                                                                     Lu
                 rg
              bu
             m
          xe
         Lu
Luxemburg …
Feedback …

Stralingsbelasting; leuker kunnen we het niet
maken, wel lager!


Relinde Croezen, Anna Nynke Boersma, Röpcke Zweers
Ziekenhuis, Hardenberg, 2010


Voor CTA thorax en CT abdomen zijn twee herziene
onderzoeksprotocollen tot stand gekomen. Beide protocollen
zorgen voor een optimalisatie van dosis waarmee wordt
voldaan aan de DRN waarbij de beeldkwaliteit diagnostisch
betrouwbaar blijft
Frankrijk (2004) …
                     • 8 x opname volw.


                     • 8 x opname ped.


                     • 6 x CT volw.


                     • Mammografie
Duitsland (2010) …

                     10 x opnamen volw.
                     Mammografie
                     7 x doorlichten volw.
                     9 x CT volw.


                     16 x opname, ped.
                     4 x doorlichten, ped.
                     24 x CT ped.
Verenigd Koninkrijk (2007) …

                               11 x opnamen volw.
                               Bitewing
                               Mammografie
                               15 x doorlichten volw.
                               12 x CT volw.


                               15 x doorlichten, ped.
                               12 x CT ped.
Conclusie
            • In Nederland waargenomen doses zijn al
              20 jaar relatief laag vergeleken met
              doses waargenomen bij veldstudies in
              andere Europese landen
            • De voorgestelde `DRN´s` in Nederland
              zjn aangepast aan de huidige praktijken,
              maar behoeven wellicht nadere
              bijstelling (MCU bij kinderen)
            • Feedback over ervaringen is waardevol
            • In Nederland is er een goede balans
              tussen `kosten` en ´baten´ bij invoering
              van DRN´s

More Related Content

More from drn

13. drn toshiba, munne
13. drn toshiba, munne13. drn toshiba, munne
13. drn toshiba, munnedrn
 
12. boz vs. lwk bij drn bucky, zweers
12. boz vs. lwk bij drn bucky, zweers12. boz vs. lwk bij drn bucky, zweers
12. boz vs. lwk bij drn bucky, zweersdrn
 
11. drn in slaz amsterdam, janssen
11. drn in slaz amsterdam, janssen11. drn in slaz amsterdam, janssen
11. drn in slaz amsterdam, janssendrn
 
10. kwaliteit beeld vs. dosis, vd. berg
10. kwaliteit beeld vs. dosis, vd. berg10. kwaliteit beeld vs. dosis, vd. berg
10. kwaliteit beeld vs. dosis, vd. bergdrn
 
9. nieuwe ct en drn, becht
9. nieuwe ct en drn, becht9. nieuwe ct en drn, becht
9. nieuwe ct en drn, bechtdrn
 
8. ct dosimetrie, geleijns
8. ct dosimetrie, geleijns8. ct dosimetrie, geleijns
8. ct dosimetrie, geleijnsdrn
 
7. drn mammografie, bouwman
7. drn mammografie, bouwman7. drn mammografie, bouwman
7. drn mammografie, bouwmandrn
 
6. drn opnamen en doorlichting, hummel
6. drn opnamen en doorlichting, hummel6. drn opnamen en doorlichting, hummel
6. drn opnamen en doorlichting, hummeldrn
 
5. blootst. med. beeldvorm nl + int. , stoop
5. blootst. med. beeldvorm nl + int. , stoop5. blootst. med. beeldvorm nl + int. , stoop
5. blootst. med. beeldvorm nl + int. , stoopdrn
 
4. klin. toetsing drn nl, zweers
4. klin. toetsing drn nl, zweers4. klin. toetsing drn nl, zweers
4. klin. toetsing drn nl, zweersdrn
 
2. inleiding drn in nl, veldkamp
2. inleiding drn in nl, veldkamp2. inleiding drn in nl, veldkamp
2. inleiding drn in nl, veldkampdrn
 
1. ncs ncs platform, opening, vd. kamer ncs
1. ncs  ncs platform, opening, vd. kamer ncs1. ncs  ncs platform, opening, vd. kamer ncs
1. ncs ncs platform, opening, vd. kamer ncsdrn
 
16. drn bij qa, renema
16. drn bij qa, renema16. drn bij qa, renema
16. drn bij qa, renemadrn
 
RIVM en IMS
RIVM en IMSRIVM en IMS
RIVM en IMSdrn
 
Veldkamp Ontwikkeling Diagnostische Referentieniveaus In Nederland
Veldkamp Ontwikkeling Diagnostische Referentieniveaus In NederlandVeldkamp Ontwikkeling Diagnostische Referentieniveaus In Nederland
Veldkamp Ontwikkeling Diagnostische Referentieniveaus In Nederlanddrn
 
Veldkamp Vervolgproject Drn Nazorg En Uitbreiding
Veldkamp Vervolgproject Drn Nazorg En UitbreidingVeldkamp Vervolgproject Drn Nazorg En Uitbreiding
Veldkamp Vervolgproject Drn Nazorg En Uitbreidingdrn
 
Sutton Leiden Presentation Dec 2008 Ds4
Sutton Leiden Presentation Dec 2008 Ds4Sutton Leiden Presentation Dec 2008 Ds4
Sutton Leiden Presentation Dec 2008 Ds4drn
 
Hummel Drn In Kwaliteitsborging 11 December 2008
Hummel Drn In Kwaliteitsborging 11 December 2008Hummel Drn In Kwaliteitsborging 11 December 2008
Hummel Drn In Kwaliteitsborging 11 December 2008drn
 
Dullemen Discussie
Dullemen DiscussieDullemen Discussie
Dullemen Discussiedrn
 
Hurts Drn 11dec2008 Hrh
Hurts Drn 11dec2008 HrhHurts Drn 11dec2008 Hrh
Hurts Drn 11dec2008 Hrhdrn
 

More from drn (20)

13. drn toshiba, munne
13. drn toshiba, munne13. drn toshiba, munne
13. drn toshiba, munne
 
12. boz vs. lwk bij drn bucky, zweers
12. boz vs. lwk bij drn bucky, zweers12. boz vs. lwk bij drn bucky, zweers
12. boz vs. lwk bij drn bucky, zweers
 
11. drn in slaz amsterdam, janssen
11. drn in slaz amsterdam, janssen11. drn in slaz amsterdam, janssen
11. drn in slaz amsterdam, janssen
 
10. kwaliteit beeld vs. dosis, vd. berg
10. kwaliteit beeld vs. dosis, vd. berg10. kwaliteit beeld vs. dosis, vd. berg
10. kwaliteit beeld vs. dosis, vd. berg
 
9. nieuwe ct en drn, becht
9. nieuwe ct en drn, becht9. nieuwe ct en drn, becht
9. nieuwe ct en drn, becht
 
8. ct dosimetrie, geleijns
8. ct dosimetrie, geleijns8. ct dosimetrie, geleijns
8. ct dosimetrie, geleijns
 
7. drn mammografie, bouwman
7. drn mammografie, bouwman7. drn mammografie, bouwman
7. drn mammografie, bouwman
 
6. drn opnamen en doorlichting, hummel
6. drn opnamen en doorlichting, hummel6. drn opnamen en doorlichting, hummel
6. drn opnamen en doorlichting, hummel
 
5. blootst. med. beeldvorm nl + int. , stoop
5. blootst. med. beeldvorm nl + int. , stoop5. blootst. med. beeldvorm nl + int. , stoop
5. blootst. med. beeldvorm nl + int. , stoop
 
4. klin. toetsing drn nl, zweers
4. klin. toetsing drn nl, zweers4. klin. toetsing drn nl, zweers
4. klin. toetsing drn nl, zweers
 
2. inleiding drn in nl, veldkamp
2. inleiding drn in nl, veldkamp2. inleiding drn in nl, veldkamp
2. inleiding drn in nl, veldkamp
 
1. ncs ncs platform, opening, vd. kamer ncs
1. ncs  ncs platform, opening, vd. kamer ncs1. ncs  ncs platform, opening, vd. kamer ncs
1. ncs ncs platform, opening, vd. kamer ncs
 
16. drn bij qa, renema
16. drn bij qa, renema16. drn bij qa, renema
16. drn bij qa, renema
 
RIVM en IMS
RIVM en IMSRIVM en IMS
RIVM en IMS
 
Veldkamp Ontwikkeling Diagnostische Referentieniveaus In Nederland
Veldkamp Ontwikkeling Diagnostische Referentieniveaus In NederlandVeldkamp Ontwikkeling Diagnostische Referentieniveaus In Nederland
Veldkamp Ontwikkeling Diagnostische Referentieniveaus In Nederland
 
Veldkamp Vervolgproject Drn Nazorg En Uitbreiding
Veldkamp Vervolgproject Drn Nazorg En UitbreidingVeldkamp Vervolgproject Drn Nazorg En Uitbreiding
Veldkamp Vervolgproject Drn Nazorg En Uitbreiding
 
Sutton Leiden Presentation Dec 2008 Ds4
Sutton Leiden Presentation Dec 2008 Ds4Sutton Leiden Presentation Dec 2008 Ds4
Sutton Leiden Presentation Dec 2008 Ds4
 
Hummel Drn In Kwaliteitsborging 11 December 2008
Hummel Drn In Kwaliteitsborging 11 December 2008Hummel Drn In Kwaliteitsborging 11 December 2008
Hummel Drn In Kwaliteitsborging 11 December 2008
 
Dullemen Discussie
Dullemen DiscussieDullemen Discussie
Dullemen Discussie
 
Hurts Drn 11dec2008 Hrh
Hurts Drn 11dec2008 HrhHurts Drn 11dec2008 Hrh
Hurts Drn 11dec2008 Hrh
 

3. drn in nl en buitenland, geleijns

  • 1. Diagnostische referentiewaarden, in Nederland en internationaal Koos Geleijns
  • 5. “Wetgeving: oude (huidige) EURATOM richtlijn …” • 1997: Guideline 97/43/EURATOM on health protection of individuals against the dangers of ionizing radiation in relation to medical exposure.
  • 6. “Wetgeving: nieuwe (concept) EURATOM richtlijn …”
  • 7. “Wetgeving: nieuwe (concept) EURATOM richtlijn …”
  • 8. Nederland? Eerst veldstudies … • Patient dosimetry in diagnostic radiology, Geleijns J, Thesis 1995 • Thoraxopnamen • Computer Tomografie • Referentiewaarden voor PA-thorax opnamen in Nederland, IRI – TUDelft, 2001 • An inter-hospital comparison of patient dose based on clinical indications. Teeuwisse W, Geleijns J, Veldkamp W. Eur Radiol. 2007 Jul;17(7):1795-805.
  • 9. Meest gedetailleerde informatie studie van 2007, voorbeeld:
  • 10. Thorax foto • PA Thorax opname • Meest frequent uitgevoerd op afdelingen radiologie • In Nederland werden drie veldstudies verricht om dosiswaarden vast te leggen voor PA thorax opnamen
  • 11. Thorax opnamen, alleen film scherm combinaties 0.14 2 Gy.cm Thorax opname, PA 0.12 DRN NL 0.1 0.08 0.06 0.04 0.02 0 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R Patient dosimetry in diagnostic radiology, Geleijns J, Thesis 1995
  • 12. Thorax opnamen, 70% film scherm; 10% CR; 20% DR 0.14 2 Gy.cm Thorax foto, PA opname 0.12 DRN NL 0.1 0.08 0.06 0.04 0.02 0 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Referentiewaarden voor PA-thorax opnamen in Nederland, IRI – TUDelft, 2001
  • 13. Thorax opnamen, 36% film scherm; 28% CR; 36% DR 0.14 2 Gy.cm Thorax foto, PA opname 0.12 DRN NL 0.10 0.08 0.06 0.04 0.02 0.00 A B C D E F G H J K L An inter-hospital comparison of patient dose based on clinical indications. Teeuwisse W, Geleijns J, Veldkamp W. Eur Radiol. 2007 Jul;17(7):1795-805.
  • 14. Verdeling van de dosis redelijk constant … 0.14 2 Gy.cm Thorax opname, PA 0.12 0.14 2 Gy.cm Thorax foto, PA opname 0.1 0.12 0.08 0.10 0.06 0.08 0.04 0.06 0.14 2 Gy.cm 0.02 Thorax foto, PA opname 0.04 0.12 0 A B C D E 0.1 F G H I J K L M N O P Q0.02 R 0.00 0.08 A B C D E F G H J K L 0.06 0.04 0.02 0 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y
  • 15. Feedback … Diagnostische referentieniveau’s Toetsing van de patientdosis voor X-thorax en X-abdomen Zosja Stenchlak, Annette van der Hoeven. Rijnland Ziekenhuis Leiderdorp, 2009. Onderzoek in vier ziekenhuizen voor X-thorax, in alle ziekenhuizen voldoet het DR systeem aan de ‘haalbare’ dosiswaarde van 0.06 Gy.cm2. Onderzoek in drie ziekenhuizen voor X-abdomen, in twee ziekenhuizen voldoet het DR systeem aan de ‘haalbare’ dosiswaarde van 1.5 Gy.cm2, in het derde ziekenhuis (1.8 Gy.cm2) wordt voldaan aan het DRN van 3.0 Gy.cm2.
  • 16. Vastgestelde DRN’s in Europa …thorax opname 0.45 Gy.cm2 DRN PA Thorax opname 0.4 = DRN NL 0.35 0.3 0.25 0.2 0.15 0.1 0.05 0 ijk d d ie SA K en n n U g kr la la ed U el er an ts B Sw ui its Fr D Zw
  • 17. Dit jaar vastgesteld in België …thorax opname
  • 18. Vastgestelde DRN’s in Europa …CT thorax 700 mGy.cm DRN CT Thorax 600 500 400 300 200 100 0 ijk d l ie K rg en e n U g st kr bu la ed el or an ts m B Sw vo ui Fr xe D , Lu rg bu m xe Lu
  • 20. Feedback … Stralingsbelasting; leuker kunnen we het niet maken, wel lager! Relinde Croezen, Anna Nynke Boersma, Röpcke Zweers Ziekenhuis, Hardenberg, 2010 Voor CTA thorax en CT abdomen zijn twee herziene onderzoeksprotocollen tot stand gekomen. Beide protocollen zorgen voor een optimalisatie van dosis waarmee wordt voldaan aan de DRN waarbij de beeldkwaliteit diagnostisch betrouwbaar blijft
  • 21. Frankrijk (2004) … • 8 x opname volw. • 8 x opname ped. • 6 x CT volw. • Mammografie
  • 22. Duitsland (2010) … 10 x opnamen volw. Mammografie 7 x doorlichten volw. 9 x CT volw. 16 x opname, ped. 4 x doorlichten, ped. 24 x CT ped.
  • 23. Verenigd Koninkrijk (2007) … 11 x opnamen volw. Bitewing Mammografie 15 x doorlichten volw. 12 x CT volw. 15 x doorlichten, ped. 12 x CT ped.
  • 24. Conclusie • In Nederland waargenomen doses zijn al 20 jaar relatief laag vergeleken met doses waargenomen bij veldstudies in andere Europese landen • De voorgestelde `DRN´s` in Nederland zjn aangepast aan de huidige praktijken, maar behoeven wellicht nadere bijstelling (MCU bij kinderen) • Feedback over ervaringen is waardevol • In Nederland is er een goede balans tussen `kosten` en ´baten´ bij invoering van DRN´s