Danh phap hóa vô co

Di n ñàn h c t p ntquang.net Box Hóa h c

V danh pháp ti ng Vi t các h p ch t vô cơ

ð phiên chuy n tên các h p ch t vô
cơ, ngoài nh ng quy t c ñã th ng nh t khi phiên chuy n tên các
nguyên t hóa h c, thêm m t s quy t c n a v cách vi t và cách
ñ c tên như sau:

1. V vi t công th c các h p ch t vô cơ

Ph n dương c a các h p ch t vi t trư c ph n âm và s nguyên t
vi t dư i ký hi u.

Ví d : Na2S, NaCl, Na3PO4, H3PO4, NaOH…

2. V ñ c tên các h p ch t vô cơ

Ph n nào vi t trư c ñ c trư c, ph n nào vi t sau ñ c sau. Các h p
ch t vô cơ có m y lo i sau:

I. Các oxit

a. N u nguyên t có nhi u oxi hóa (hay hóa tr ) b ng ch s la mã
ñ t trong d u ngo c, n u nguyên t trong các h p ch t ch có m t s
oxi hóa (hay hóa tr ) thì không c n, ch ñ c tên nguyên t + oxit.

b. Ho c ñ c s nguyên t c a m i nguyên t b ng các ti n t mono
(m t), di (hai), tri (ba), tetra (b n), penta (năm)…. (thư ng khi có m t
nguyên t thì không c n ñ c ti n t mono).

Ví d :

Danh pháp hóa vô cơ Sưu t m và biên so n: Blue Star
http://ntquang.net/forum© Do Not Copy


Na2O: natri oxit

Al2O3: nhôm oxit

MgO: magie oxit

Cu2O: ñ ng (I) oxit

CuO: ñ ng (II) oxit

FeO: s t (II) oxit:

Fe2O3: s t (III) oxit

N2O: ñinitơ oxit ho c nitơ (I) oxit

NO: nitơ oxit ho c nitơ (II) oxit

N2O3: dinitơ trioxit hay nitơ (III) oxit

NO2: nitơ dioxit hay nitơ (IV) oxit

N2O5: dinitơ pentaoxit hay nitơ (V) oxit

c. Nh ng oxit mà trong phân t có dây oxi (-O-O-) thì g i là peoxit.

Ví d :

H2O2: hyñro peoxit

Na2O2: natri peoxit

CrO5: crom (VI) peoxit.

d. Ngoài ra còn m t s r t ít oxit có tên g i ñ c bi t xu t phát t l ch
s hay l y tên m t ñ a phương nào ñó. Nhưng tên này không ñư c
g i là thu t ng hóa h c chính th c, m c dù hay dùng.

Ví d : khí cacbonic (CO2)…

II. Các hyñroxit



Hyñroxit là h p ch t có công th c chung là M(OH)n. Tên h p ch t
hyñroxit = Tên c a ph n dương (n u ph n dương là m t kim lo i có
nhi u s oxi hóa (hay hóa tr ) thì ñ c thêm s oxi hóa (hay hóa tr )
vi t b ng ch s Lamã ñ t trang d u ngo c ngay sau tên nguyên t t)
+ hyñroxit (tên c a nhóm –OH).

Ví d :

NaOH: natri hyñroxit

Ba(OH)2: bari hyñroxit

Al(OH)3: nhôm hyñroxit

Zn(OH)2: k m hyñroxit

NH4OH: ammi hyñroxit

Fe(OH)2: s t (II) hyñroxit

Cu(OH)2: ñ ng (II) hyñroxit

Fe(OH)3: s t (III) hyñroxit

III. Các axit

1. Lo i axit trong phân t , hyñro là nguyên t dương (cation), còn
ph n âm là anion axit không có oxi. Lo i axit này ñư c g i
là hyñroaxit, có công th c chung là HnXm.

Tên c a hyñroaxit = Axit + tên c a nguyên t X + ñuôi hyñric.

Ví d :

HCl: axit clohyñric

HF: axit fluohyñric

HBr: axit bromhyñric

HI: axit iothyñric



H2S: axit sunfuhyñric

HN3: axit nitơhyñric

HCN: axit xianhyñric…

2. Lo i axit trong ph n aion axit có ch a oxi ñư c g i
là Oxiaxxit, có công th c chung là: HnXmOp.

Lo i axit này cách ñ c có ph c t p hơn, X có th có nhi u s oxi hóa
khác nhau.

+ Khi m = 1 (HnXOp)

a. N u X là nguyên t t nhóm III ñ n nhóm VI (c nhóm A và B), có
s oxi hóa cao nh t ñúng b ng s th t c a nhóm thì:

khi X có s hóa tr cao nh t

Tên axit = axit + tên nguyên t X + ñuôi ic

Ví d :

H2C+4O3: axit cacbonic

H2Si4+O3: axit silicic

HN+5O3: axit nitric

H2S+5O4: axit sunfuaric

H3S5+O4: axit photphoric

+ Khi X có s oxi hóa th p hơn s oxi hóa cao nh t 2 ñơn v thì:

Tên axit = Axit + Tên nguyên t X + ñuôi ơ

Ví d :

HN+3O2: axit nitrơ

H2S+4O3: axit sunfuarơ



H3P+3O3: axit photphorơ

b. N u X là nguyên t thu c nhóm VII (c nhóm A và B) thì:

- Khi X có s oxi hóa là +6 (hay +5 khi nó không có s oxi hóa là +6)
thì:

Tên axit = axit + tên nguyên t X + ñuôi ic

Ví d :

H2Mn+6O4: axit manganic

HCl+5O3: axit cloric

- Khi X có s oxi hóa th p hơn s ôxi hóa trên 2 ñơn v thì:

Tên axit = axit + tên nguyên t X + ñuôi ơ

Ví d :

H2Mn+4O3: axit manganơ

HCl+3O2: axit clorơ

- Khi X có s hóa tr cao nh t, ñúng b ng s th t và nhóm (VII) thì
thêm ti n t Pe trư c tên nguyên t X + ñuôi ic

Tên axit = axit + pe tên nguyên t X + ñuôi ic

Ví d :

HMn+7O4: axit pemanganic

HCl+7O4: axit pecloric

HI+7O4: axit peiodic

+ Khi m = 2, 3, 4… (HnXmOp)

Khi ñ c ta thêm ti n t di, tri, tetra… vào trư c nguyên t X còn thêm
ñuôi ic n u X có s oxi hóa cao và ơ khi X có s oxi hóa th p.



Ví d :

H4P2+5O7: axit diphotphoric

H2S2+6O7: axit disunfuric

H2S3+6O10: axit trisunfuric

H2B4+3O7: axit tetraboric

H2S2+4P5: axit disunfurơ

H2P4+3O7: axit tetraphotphorơ…

c. M t s trư ng h p riêng

- N u trong phân t axit có dây oxi (-O-O-) thì ñ c thêm ti n
t peoxo trư c tên nguyên t X.

Ví d :

H2C+4O4: axit peoxo cacbonic

H3P+5O5: axit peoxo photphoric

H4P2+5O8: axit peoxo diphotphoric

H2S+6O5: axit peoxo sunfuric

H2S2+4O8: axit peoxo sunfuric

HN+5O4: axit peoxo nitric

HOO+3NO: axit peoxo nitrơ…

- N u trong phân t oxi axit có m t, hai hay ba nguyên t S thay th
các nguyên t O thì thêm ti n t tio, ditio, tritio vào trư c nguyên t
X.

Ví d :

H2S2O3: axit tio sunfuric



H3PO2S2: axit ditio photphoric

H3As2S3: axit tritio asenơ. (H3As2S3: axit asenơ)

- N u X trong phân t oxi axit có s oxi hóa th p hơn s oxi hóa c a
X trong axit có h u t là ơ thì ta thêm ti n t hipo trư c X.

Ví d :

HCl+3O2: axit clorơ thì HCl+1O: axit hipo clorơ

H3P+3O3: axit photphorơ thì H3P+1O2: axit hipo photphorơ

HN+3O2: axit nitrơ thì HN+10: axit hipo nitrơ.

N u trong nhi u phân t oxit axit mà trong nguyên t X có s oxi hóa
gi ng nhau nhưng có s nhóm OH khác nhau thì:

+ N u trong phân t có nhi u nhóm OH khác nhau thì khi ñ c thêm
ti n t octo-

+ N u trong phân t có ít nhóm OH thì khi ñ c thêm ti n t meta-

+ N u trong phân t s OH trung bình khi ñ c thêm ti n t piro-

Ví d :

H3P+5O4: axit octophotphoric

H4P2+5O7: axit pirophotphoric

IV. Các mu i

Mu i là h p ch t, trong phân t g m hai ph n: cation và anion.

Tên mu i = tên cation + tên anion g c axit.

1. Cation mu i có th là

a. Cation kim lo i: ñ c tên nguyên t nguyên t kim lo i. N u kim lo i
có nhi u oxi hóa khác nhau thì thêm s Lamã ch hóa tr c a kim lo i
ñ t trong d u ngo c (n u kim lo i ch có m t hóa tr thì không c n).



Ví d :

Na+ natri

Al3+ nhôm

Fe2+ s t (II)

Cu+ ñ ng (I)

Hg22+ th y ngân (I)

Ca2+ canxi

Zn2+ k m

Fe3+ s t (III)

Cu2+ ñ ng (II)

Hg2+ th y ngân (II)

Sn2+ thi c (II)

Sn4+ thi c (IV)

b. Cation mu i g m nhi u nguyên t

Ví d :

BiO+: bitmutyl

VO+: vanadyl (III)

VO3+: vanadyl (V)

SO22+: sunfuryl (VI)

PS3+: tiophotphoryl (V)

UO22+: uranyl



VO2+: vanadyl (IV)

SO2+: tionyl sunfuryl (IV)

PO3+: photphoryl (V)

NH4+: amoni…

2. Anion mu i thư ng là g c axit

a. N u anion là g c c a hyñroaxit thì tên anion g c axit ñư c ñ c: tên
nguyên t X (n u g c còn hyñro thì ñ c hyñro r i tên nguyên t X) +
ñuôi ua (thay ñuôi hyñric trong axit b ng ñuôi ua, ñ i v i nh ng t
sau khi b ñuôi hidric mà còn là m t nguyên t âm O thì thêm r trư c
ua cho d ñ c).

Ví d :

F-: Florua

I-: Iotua

CN-: Xianua

Cl-: Clorua

S2-: Sunfua

SCN: Sunfuaxxianua

Br-: Bromua

HS-: Hyñrosunfua

b. N u anion là g c c a oxi axit thì:

N u trong axit có ñuôi là ic thì g c axit ñ i ic thành at

N u trong axit có ñuôi ơ thì ñ i thành it

Ví d :



CO3-: cacbonat

NO3-: nitrat

PO43-: photphat

H2PO4-: dihyñrophotphat

SO3-: sunfit

H3PO3: ch là diaxit

H2PO4-: hyñrophotphit

ClO2-: clorit

NO4-: penitrat

S2O82-: pedisunfat

ClO4-: peclorat

HCO3-: hyñrocacbonat

SO42-: sunfat

HPO43-: hyñrophotphat

S2O32-: tiosunfat

HSO3-: hyñrosunfit

HPO32-: ñ c là photphit

NO2-: nitrit

CO42-: peoxocacbonat

SO52-: pesunfat

ClO-: hipoclorit



3. Tên mu i

ð c tên ph n canion trư c sau ñó ñ c tên ph n anion

NaCl: natri clorua

Ba(NO3)2: bari nitrat

Al2(SO4)3: nhôm sunfat

CuCl: ñ ng (I) clorua

CuCl2: ñ ng (II) clorua

BaS2O3: bari tiosunfat

FeSO4: s t (II) sunfat

Fe2(SO4)3: s t (III) sunfat

Ma3N2: magie nitrua

(NH4)2S2O8: amoni peoxodisunfat

Ca(H2PO4)2: canxi dihyñrophotphat

CaHPO4: canxi hyñrophotphat

Ca3(PO4)2: canxi photphat

CaC2O4: canxi oxalat…

SOCl2: tionyl clorua

SO2Cl2: sunfuryl clorua

POCl3: photphoryl clorua

PSCl3: tiophotphoryl clorua

Cu2(OH)2CO3: ñ ng (II) dihyñroxo cacbonat



BiOHCl2: bitmutyl hyñro clorua

4. Mu i kép

H n h p c a nh ng mu i có cùng m t anion v i nhi u cation khác
nhau. Vì v y, ñ c tên các mu i kép ta ñ c tên các cation (n i v i
nhau b ng g ch ngang) và tên c a anion g c axit chung.

Ví d :

K2SO4.Al2(SO4)3: có th vi t KAl(SO4)2: kali nhôm sunfat

K2CO3.Na3CO3: có th vi t KNaCO3: kali natri cacbonat

KNaC4H4O6: kali natri tactrat

V. Các h p ch t ph c (ph c ch t)

C u t o c a h p ch t ph c cũng g m 2 ion liên k t v i nhau. Ion
ph c vi t trong d u móc và ion trái d u vi t ngoài d u móc:

- Ion ph c có th âm hay dương ñư c vi t theo tr t t sau: nguyên
t trung tâm r i ñ n ph i t (ph i t có th là ion âm hay phân t
trung tính ho c c hai, vi t trong d u ngo c, r i ñ s ch s ph i t ).

- Ion trái d u v i ion ph c là cation thì vi t trư c ion ph c, n u là
anion thì vi t sau.

Tên c a ph c ch t = tên c a cation n i tên c a anion

Tên c a ion ph c ñư c ñ c theo tr t t : s ph i t + tên ph i t (n u
ph i t g m hai lo i c anion và c phân t trung hòa, khi ñó ñ c s
ph i t + tên phôi t là anion r i ñ c s phôi t + tên ph i t và ph i
t trung hòa) sau ñó m i ñ c tên c a nguyên t trung tâm có kèm
theo s oxi hoá c a nó.

a. Cách ñ c tên s ph i t : dùng các ti n t di, tri, tetra, phita, hexa,
hepta, octa… ñ ch các s 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8… n u ph i t có tên vi t
dài và trong ph i t ñã có s n các ch di, tri, tetra… r i thì vi t ph i
t ñó trong ngo c ñơn r i dùng các ti n t ñ t trư c d u ngo c ñơn



ñ ch s lư ng ph i t , các ti n t lúc này dùng bis, tris, tetrakis,
pentakis, hexakis…. ñ ch các s 2, 3, 4, 5, 6….

b. Cách ñ c tên ph i t :

- N u ph i t là phân t trung hòa thì ñ c tên phân t ñó

Ví d :

C6H5N: piridin

CH3NH2: metylamin

NH2-(NH2)2-NH2: etylen diamin..

Lưu ý: m t s phân t có tên riêng và thư ng dùng ñó là:

H2O - aqua

NH3 - ammin

CO - cacbonyl

NO - nitro zyl

- N u ph i t là anion thì ñ c tên c a anion ñó + ñuôi o.

Ví d

F-: fluoro Cl-: cloro Br-: bromo

I-: Iodo OH-: hyñroxo SO42-: sunfato

CO32-: cacbonato NO2-: nitrito NO3-: nitrato

CN-: xiano SCN-: tioxiano O2-: oxo

O22-: peoxo S2-: sunfo hay tio S2O32-: tiosunfato

C2O42-: oxalato SO32-: sunfito



c. Cách ñ c tên nguyên t trung tâm. Có 2 trư ng h p khi ion ph c
là cation hay anion.

N u ion ph c là cation thì nguyên t trung tâm ñư c ñ c như sau:
ñ c tên nguyên t trung tâm và s La mã ñ t trong d u ngo c ñ ch
s oxi hóa c a nó.

Ví d :

[Co(NH3)6]Cl3 hexammin coban (III) clorua

[Co(NH3)6]3+ cation hexammin coban (III)

[Co(NH3)5]Cl2 cloro - pentammin coban (III) clorua

[CoCl(NH3)5]2+ cation cloro - pentammin coban (III)

[Cr(NH3)6]Cl2 hexammin crom (II) clorua

[CoCl(H2O)5]Cl2 cloro - pentaqua coban (III) clorua

[Cu(NH2-CH2-CH2-NH2)2]SO4 bis (etilendiamin) ñ ng (II) sunfat

- N u ion ph c là anion thì nguyên t trung tâm ñư c ñ c như sau:
ñ c tên nguyên t trung tâm thêm h u t at và s La mã ñ t trong
d u ngo c ñ ch s oxi hóa c a nguyên t .

Ví d

Na2[Pt(C2O4)3] natri trioxalato platinat (IV)

K4[Fe(CN)6] kali hexaxiano ferret (II)

K3[Fe(CN)6] kali hexaxiano ferret (III)

H[AuCl4] axit tetracloro vàng (III)

Lưu ý: N u ph c không ph i là ion mà là trung tính (trung hòa) thì
loai ph c này ñư c ñ c như sau: ñ c tên ph i t có ti n t ch s
ph i t , r i tên nguyên t trung tâm có kèm theo s oxi hóa (vi t b ng
ch s La mã ñ t trong d u ngo c).



Ví d :

[PtCl2(NH3)2] dicloro diammin platin (II)

[Co(NO2)3(NH3)3] trinitro triammin coban (III)


Danh phap hóa vô co

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Danh phap hóa vô co

Similar to Danh phap hóa vô co (20)

More from Duy Duy

More from Duy Duy (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Danh phap hóa vô co