საზღვაო–საქალაქო ცივილიზაციები დიდი ბერძნული კოლონიზაცია და მისი შედეგები

1. qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh
jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvb
nmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwer
tyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas
dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx
cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio
pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghj
klzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbn
mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty
uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf
ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrty
uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf
ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
საზღვაო – საქალაქო
ცივილიზაციები
დიდი ბ ე რძ ნ ული კ ოლონ იზა ცია და
მ ის ი შ ე დე გე ბ ი
4/9/2016
Elisabed1998

2. ძვ.წ VIII – VII საუკუნეებში ხმელთაშუა ზღვის აუზში ,
ბალკანეთის ნახ.კუნძულზე ძალზე გაძლიერდნენ
ბერძნული ქალაქ – სახელმწიფოები . არსებობდა რამდენიმე
ერთმანეთისგან დამოუკიდებელი სახელმწიფო, რომელთაც
ერთნაირი რელიგია, ენა და კულტურა ჰქონდათ , მაგრამ
განსხვევდებოდნენ პოლიტიკური მმართველობით . ასეთ
დამოუკიდებელ ქალაქ – სახელმწიფოს პოლისი ეწოდებოდა.
ბერძნული ქალაქ – სახელმწიფოების მოსახლეობის ნაწილი
ხშირად ტოვებდა სამშობლოს და ახალ მიწებზე კოლონიებს
– ახალშენებს აარსებდა.
ბერძნული წყაროების მიხედვით, კოლონიზაციის
დაწყების უმთავრესი მიზეზი დემოგრაფიული სიტუაცია იყო
– მოსახლეობის ჭარბი მატება . კოლონიზაციის მიზეზის
აღსანიშნავად ბერძენი ავტორები ხმარობენ ტერმინ
„სტენოხორიას“ – შევიწროვება. პოლისი ვეღარ იტევდა და
აკმაყოფილებდა ჭარბ მოსახლეობას პროდუქციითა და
ნედლეულით, ვეღარ ასაქმებდა მას . ამ ვითარებაში
ბერძენთათვის გამოსავალი ახალ მიწებზე დასახლება იყო.
კოლონიზაციის მეორე მიზეზი იყო საშინაო კონფლიქტები,
რომლებიც ხშირად სამოქალაქო ომებამდეც მიდიოდა , ეს რომ
არ მომხდარიყო უმცირესობაში აღმოჩენილი ჯგუფი
ტოვებდა ქვეყანას და ახალ ქალაქს აარსებდა. ზღვაოსნობის
განვითარებაც ხელს უწყობდა კოლონიზაციის პროცესს –
გემით მგზავრობა უფრო უსაფრთხო და ხანმოკლე იყო.

3. მას შემდეგ , რაც ახალი საცხოვრებელი მიწების
მაძიებელი ბერძნები – კოლონისტები ქალაქს დატოვებდნენ
ისინი კარგავდნენ უკან დაბრუნების უფლებას.
დედაქალაქი ( მეტროპოლისი ) მათთან ყველანაირ კავშირს
წყევტდა . კოლონიის დასაფუძნებლად ჯერ ქალაქის კრებას
გეგმა წარედგინებოდა , რომელსაც ის ან ამტკიცებდა ან
უარყოფდა , დამტკიცების შემთხვევაში : არისტოკრატიის
საბჭო იღებდა გადაწყვეტილებას კოლონიის დაფუძნების
პირობების შესახებ და ასევე თუ ვინ უნდა
გადასახლებულიყო იქ . ასევე ირჩევდა ექსპედიციის
ხელმძღვანელს, ის ქალაქის არისტოკრატიის
წარმომადგენელი იყო და ოიკისტი ეწოდებოდა , მას უნდა
ემართა ახლად დაარსებული კოლონია .
სანამ კოლონიის დასარსებლად წავიდოდნენ ბერძნები
მანამდე ჩადიოდნენ ქალაქ დელფოსში ღვთაება აპოლონის
ორაკულისათვის – მისნისათვის რჩევის საკითხავად.
ორაკული კი შემდეგ რჩევებს იძლეოდა :
– ქალაქი ადვილი მისადგომი უნდა ყოფილიყო ზღვიდან.
– ქალაქის დაცვა ადვილი უნდა ყოფილიყო .
– ქალაქის გარშემო უნდა ყოფილიყო ნაყოფიერი მიწები
– ქალაქი უზრუნველყოფილი უნდა ყოფილიყო წყლის
მუდმივი მომარაგებით .
ყველა ამ ფაქტორის არსებობა ერთ ადგილზე იშვიათობა
იყო თანაც ისე, რომ ეს ტერიტორია თავისუფალი (
დაუსახლებელი) ყოფილიყო ამიტომ კოლონისტებს

4. ხშირად ბრძოლა უხდებოდათ ამ ტერიტორიის
მისაკუთრების მიზნით .
დელფოსის ორაკული .

5. კოლონისტებს საბერძნეთიდან წმინდა ცეცხლი
მოჰქონდათ, თაყვანს სცემდნენ იმავე ბერძნულ ღმერთთა
პანთეონს. კოლონიები მეტროპილისის წეს–ჩვეულებებს
ინარჩუნებდნენ . კოლონიების ნაწილი დიდ წარმატებას
აღწევდა მაგ.: ვაჭრობაში . ისინი სრულიად
დამოუკიდებლები იყვნენ . ხშირად ისეც ხდებოდა , რომ
კოლონია თავის მეტროპოლიას უპირისპირდებოდა ომში ,
როგორც ეს მოხდა კორკირსა და მის მეტროპოლიას
კორინთოს შორის, რაც პელოპონესის ომის საბაბად იქცა .
კოლონიზაციის პერიოდში შექმნილ დასახლებებს დღემდე
შემორჩათ ბერძნული სახელები : მასილია ( მარსელი ),
ნეაპოლი , სირაკუზი, ბიზანტია და ა.შ .
ძვ.წ VI საუკუნის განმავლობაში კოლონიზაციის პროცესი
თანდათანობით ნელდება . გაძლიერებულმა ეტრუსკებმა ,
კართაგენმა და სპარსეთის იმპერიამ წერტილი დაუსვეს
ბერძნულ კოლონიურ ექსპანსიას .
#ბერძნული ახალშენები
ბერძნული ახალშენები გაჩნდა საქართველოს ტერიტორიაზე,
შავი ზღვის სანაპიროზე: ფაზისი (ფოთი), გიენოსი (ოჩამჩირე),
დიოსკურია (სოხუმი), პიტიუნტი (ბიჭვინთა); ახალშენი იყო
ასევე ქობულეთ-ფიჭვნარის ტერიტორიაზე . ასევე ბერძნებმა
კოლონიები დაარსეს ჩრ. შავიზღვისპირეთში :
პანტიკაპეიონი , ოლვია , ხერსონესი და ა.შ . ჩრდილოეთში

6. ისინი გაბატონდნენ , ხოლო კოლხეთი ბერძენი ავტორების
ცნობით ამ დროს საკამაოდ დაწინაურებული იყო . ამიტომ
ამ ტერიტორიაზე ორი კულტურა შეერწყა ერთმანეთს.
კოლხეთის ერთ–ერთი უძველესი ქალაქი იყო ბერძნულ
წყაროებში ნახსენები კუტაია ანუ დღევანდელი ქუთაისი .
#ძველი კოლხეთი
ძვ.წ VI - II საუკუნეებში დას. საქართველოში მიმოქცევაში
იყო ადგილობრივ მოჭრილი ვერცხლის ფული, რომელსაც
მეცნიერები “კოლხურ თეთრს“ უწოდებენ.
~

7. კოლხეთი დაწინაურებული სახელმწიფო იყო – მრავალი
ქალაქი და ქალაქური ტიპის დასახლებები ,
განვითარებული მიწათმოქმედება, მეტალურგია ,
გაცხოველებული სავაჭრო – ეკონომიური ურთიერთობები
სხვა ქვეყნებთან . ცნობილი ისტორიკოსი და გეოგრაფი
სტრაბონი ( ძვ.წ 58/64 – ახ.წ 21/25 ) შენიშნავს , რომ კოლხეთი
ერთ დროს სახელოვანი ქვეყანა იყო, რასაც მოწმობს მითი
არგონავტების შესახებ და რომ შემდეგ აიეტის მემკვიდრე
მეფეებმა ქვეყანა დაჰყვეს სკეპტუხიებად და ისე
მართავდნენ.
#სასპერები
კიდევ უფრო მცირე ცნობები გვაქვს ჰეროდოტეს მიერ
დასახლებული სასპერები შესახებ. როგორც ჩანს ეს
აღ.ქართველ ტომთა დიდი გაერთიანება იყო , მათ
ტერიტორიას დღემდე შემორჩა ძველი სახელი – სპერი (

8. დღევანდელი თურქეთის პროვინცია – ისპირი ) ამ
სახელისგან უნდა მოდიოდეს ბერძნულ–რომაულ წყაროებში
ქართველების დასახელება – „იბერი“ .