ΤΟ ΤΜΗΝΑ ΝΕΟΤΗΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΩΜΕΝΗΣ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ ΣΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΑΚΟΜΗ ΕΝΑ ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ¨ΡΩΜΝΙΟΣ¨. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΩΡΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ¨ΡΩΜΝΙΟΣ¨ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΘΟΝΗ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΣΑΣ. ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ - ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Γραφεῖα Θεσσ/νίκης: Μοναστηρίου 225, Μενεμένη, 54628 τηλ: 2310552207, τηλεομοιότυπο: 2310552209 Γραφεῑα Ἀθηνῶν: Πανεπιστημίου 39, Στοά Πεσματζόγλου 10679, 5ος ὄροφος, τηλ.2106930355 http://www.enromiosini.gr/ http://www.romnios.gr/

1. Ὁδοιπορικό / Ὁ ὕμνος τῆς ἀγάπης, Ἁγίου Λουκᾶ, Ἀρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως & Κριμαίας
/ Ἡ φροντίδα τοῦ νοῦ καὶ τῆς ψυχῆς, Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ / Ἡ Ἁγία Θεοδώρα, Βάστα
Μεγαλουπόλεως / Πολιτικὸς Γάμος -Ἐλεύθερη Συμβίωση, Πρωτοπρεσβυτέρου Ἐλευθερίου Χαβάτζα
/ Πνευματικὸς ὕμνος στὸν ἔρωτα καὶ στὴν ἀγάπη, Εἰρήνης Σιώμου / Ἀχιλλέας Ἀ. Παπακώστας
Ναύαρχος Π.Ν ἢ ἁπλὰ ὁ παππούς μου, Κοραλίας Τρικαλιώτη / Δημήτριος Ἀργυρόπουλος /
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΤΑΤΖΗΣ Ἰωάννη Καραγιαννόπουλου / Πὼς μπορεῖς καὶ πιστεύεις στὸν Θεὸ, Ἰωάννη
Τρικαλιώτη / Οἱ Ἐμφανίσεις τῆς Παναγίας τὸ 1940 / Ταινιοπαρουσίαση: Τὸ Ξυπόλητο Τάγμα
ΤριμηνιαῖοΝεανικὸπεριοδικὸτοῦΚΕΝΤΡΟΥΕΝΟΤΗΤΟΣΚΑΙΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣΤΩΝΑΞΙΩΝΜΑΣ‘’ΕΝΩΜΕΝΗΡΩΜΗΟΣΥΝΗ’’
Τεῦχος 21-22
ΙΟΥΝΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015
Ρωμνιός
ὁδοιπορικό
στὴ Μικρά Ἀσία

2. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΝΕΟΤΗΤOΣ
IΔΙΟΚΤΗΤΗΣ-ΕΚΔΟΤΗΣ
«ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ»
ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ
Ἡ ἐπικοινωνία καί συνεργασία μέ νέους
εἶναι ἂμεση ἐπιθυμία καί ἐπιδίωξη τοῦ περιοδικοῦ μας.
Ἐλπίζουμε ὃτι θά ἀνταποκριθεῖτε κομίζοντας προτάσεις καί ἂρθρα.
Ρωμνιός
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ
Ἰωάννης Καραμῆτρος - Πρόεδρος
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ - ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ
Κατσιαμάνης Δημήτριος
Βασίλας Μιχάλης
ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Κουρῆ Στυλιανὴ
Μιχαήλ Κατερίνα
Πρωτόπαππας Σπύρος
ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ
Παπαδόπουλος Γεώργιος,
Τσαλικίδου Μακρίνα,
Κουρῆ Ἀναστασία
ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ-ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Ἀνανιάδης Γεώργιος
Γραμματεια «ΕΝΩΜΕΝΗΣ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ»
Αἰκατερίνη Δημοτζίκη
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ & ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ
Ἰωαννίδου Μαρία - Tηλ. 2310 552719
Καπετάνιου Ἀγγελικὴ - Tηλ. 210 5227967
«ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ»
ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ
Μοναστηρίου 225, 54 628 Μενεμένη-Θεσσαλονίκη,
Τηλ. 2310 55 2207, Τηλεμοιότυπο: 2310 55 2209
ISSN: 1792-9431
http://romnios.gr
e-mail: romnios@enromiosini.gr
http://www.enromiosini.gr
e-mail contact@enromiosini.gr

3. 2
Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΙΟΥΛΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015
Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
36Ὁ ὕμνος τῆς ἀγάπης
Ἁγίου Λουκᾶ, Ἀρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως
& Κριμαίας
40 Ἡ φροντίδα τοῦ νοῦ καὶ τῆς ψυχῆς
Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ
42 Ἡ Ἁγία Θεοδώρα, Βάστα Μεγαλουπόλεως
44 Πολιτικὸς Γάμος -Ἐλεύθερη Συμβίωση
Πρωτοπρεσβυτέρου Ἐλευθερίου Χαβάτζα
48Πνευματικὸς ὕμνος στὸν ἔρωτα καὶ στὴν ἀγάπη
Εἰρήνης Σιώμου
52Ἀχιλλέας Ἀ. Παπακώστας
Ναύαρχος Π.Ν ἢ ἁπλὰ ὁ παππούς μου
Κοραλίας Τρικαλιώτη
Μικρά Ἀσία
Ἀφιέρωμα
σ. 4-35 ὁδοιπορικό

4. 3
Ρωμνιός τεῦχος 21-22
Ἑλληνομνημοσύνη
Νεανικοὶ προβληματισμοί καὶ προκλήσεις
Ἀληθινὲς ἱστορίες ποὺ διδάσκουν
54Δημήτριος Ἀργυρόπουλος
57ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΤΑΤΖΗΣ
Ἰωάννης Καραγιαννόπουλος
58Πῶς μπορεῖς καὶ πιστεύεις στὸν Θεὸ
Ἰωάννης Τρικαλιώτη
60Οἱ Ἐμφανίσεις τῆς Παναγίας τὸ 1940
Ταινιοπαρουσίαση
62 Τὸ Ξυπόλητο Τάγμα

5. 4
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
Ἤ
δη πέρασε μία ἑβδομάδα ἀπὸ ἕνα
ταξίδι, τὸ ὁποῖο γιὰ πολλοὺς θεωρή-
θηκε ὡς ἐμπειρία ζωῆς. Καὶ νὰ σᾶς
ποῦμε τὴν ἀλήθεια, ἔτσι τὸ ἔχουμε καταχωρήσει
καὶ ἐμεῖς στὴ ρίζα τῆς καρδιᾶς μας.
Μιὰ ὁμάδα παιδιῶν, ἀπὸ ὅλη τὴν Ἑλλάδα,
ἕνωσαν τὴν καλή τους διάθεση καὶ τὴν ἁγνὴ
πρόθεσή τους νὰ προσφέρουν κάτι ὄμορφο ὁ
ἕνας στὸν ἄλλο. Ξέρετε, αὐτὸ δὲν τὸ συναντᾶς
εὔκολα στὶς ἡμέρες μας. Εἰδικὰ μάλιστα ὅταν ὁ
συνεκτικὸς δεσμὸς εἶναι Ο ΧΡΙΣΤΟΣ, τὸ ἀπόλυτο
παράδειγμα προσφορᾶς καὶ αὐτοθυσίας.
Κατὰ μία ἔννοια αὐτὸ ἀπὸ μόνο του εἶναι
ἕνα θαῦμα. Εἶστε ὁ καθένας καὶ ἡ καθεμία ξε-
χωριστὰ μία ἀπάντηση σὲ μία ἔγνοια καὶ μία
προσμονή, ἡ ὁποία ὑπῆρχε στὶς καρδιὲς πολλῶν
νέων καὶ ὄχι μόνο. Ποιὰ ἦταν αὐτὴ ἡ ἔγνοια,
ποιὸ ἦταν αὐτὸ τὸ ἐρώτημα; Μὰ φυσικὰ τὸ
ἂν ὑπάρχει ἀκόμη σήμερα στὴν πατρίδα μας
ζῶσα μαγιά, ζῶσα ἐλπίδα! Μία ἐλπίδα ἡ ὁποία
ἀναμένει τὴν κατάλληλη στιγμὴ νὰ ἀνθίσει καὶ
νὰ ἀποτελέσει τὴ βάση πάνω στὴν ὁποία θὰ
χτιστεῖ ἕνα νέο ὑγιὲς οἰκοδόμημα.
Ἦταν τόσο ὄμορφο νὰ βλέπει κανεὶς νέους
ἀνθρώπους, ὅπως ὅλη αὐτὴ ἡ ὄμορφη παρέα
μας, νὰ κάνουμε ὁ ἕνας ὑπομονὴ στὰ δύσκολα
σημεῖα τοῦ ἄλλου, νὰ τὸν ἀνέχεται, θα λέγα-
με, μὲ καθαρὰ Ἀγαπητικὴ διάθεση μέσα στὴν
καθημερινὴ κούραση. Οὕτως ἢ ἄλλως αὐτὸς
δὲν εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς σκοποὺς στὴν πνευμα-
τικὴ ζωή; Νὰ ἀγαπήσουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, ὄχι
ἁπλὰ ἀνθρώπινα ἀλλὰ πνευματικά, νὰ βιώσουμε
ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερο τὸ ΙΝΑ ΩΣΙΝ ΕΝ!
Νὰ νιώσουμε μέσα ἀπὸ τὴν κοινὴ δράση καὶ
τὸν συγχρωτισμό, ὅτι μόνοι μας καὶ ἀδρανεῖς
εἴμαστε τίποτα, ἐνῷ ἑνωμένοι σὲ ἕνα σῶμα καὶ
δραστήριοι εἴμαστε καὶ τὰ πάντα εἲμαστε!
Ξέρετε, ἀκόμα καὶ ἡ ἴδια ἡ φύση ἀποδεικνύει
τὴ σημασία τῆς σύμπραξης καὶ τῆς συνεργασί-
ας. Τὸ ἀτσάλι γίνεται ἀτσάλι, ὅταν μέσα ἀπὸ
τὴν τριβὴ ὅλα τὰ μόριά του ἑνωθοῦν καὶ δεθοῦν
στὸ πύρωμα τῆς φωτιᾶς. Ἔτσι καὶ οἱ ἄνθρω-
ποι, ὅταν περνοῦν μέσα ἀπὸ τὸ πύρωμα τῆς
ὑπομονῆς, τῆς σύμπραξης καὶ τῆς ὑπακοῆς,
ὅταν προσπαθοῦν ἐν ΧΡΙΣΤΩι νὰ πετύχουν
ἕναν ὄμορφο σκοπό, τότε γίνονται ἕνα σῶμα
ἀτσαλένιο, ἔχουν κοινὴ πορεία καὶ στόχευση.
Ἔτσι προοδεύουν οἱ ἄνθρωποι ἀλλὰ καὶ οἱ κοι-
νωνίες καὶ μάλιστα ἡ πρόοδός τους δὲν εἶναι
μία πρόοδος μὲ ἀναφορὰ στὸν ὁριζόντιο κο-
σμικὸ ἄξονα τῆς κτίσεως, ἀλλὰ μία ἀνελικτικὴ
πορεία μὲ ἀναφορὰ στὸν κάθετο ἄξονα, στὴν
οὐρανοδρόμο κλίμακα, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στὸν
Θεό, ἔχει δηλαδὴ Σωτηριολογικὸ περιεχόμενο.
Τί νὰ πρωτοθυμηθεῖ κανείς! Τὴν κοινή κούραση,
ἀλλὰ συγχρόνως τὰ μοναδικὰ χαμόγελα ὅλων
μας; Τὴν ταλαιπωρία καὶ τὴ χρονικὴ πίεση, ἀλλὰ
συγχρόνως τὶς γλυκύτατες φωνές; Τὰ τραγούδια
καὶ τὰ πειράγματα μέσα στὴν ἀνυπόφορη ζέ-
στη; Τὴ γενικότερη πίεση καὶ τὸν ὕπνο μέσα στὸ
λεωφορεῖο, ἀλλὰ καὶ τὴν κοινὴ προσευχὴ καθ’
ὁδόν; Περάσαμε ἀπὸ τόσα εὐλογημένα μέρη!
Πόσες ψυχὲς χάρηκαν καὶ ἀναθάρρησαν,
ὅταν μᾶς εἶδαν ἐκεῖ κοντὰ τους, μακάρι νὰ ξέ-
ραμε!!! Ὑπῆρξαν καὶ ψυχὲς ποὺ δὲν μᾶς εἶδαν,
ἀλλὰ ἔμαθαν τὴν ἄφιξή μας καὶ πῆραν μεγάλο
κουράγιο! Σκεφτεῖτε, ὅτι ἡ δική μας παρουσία
μπορεῖ νὰ ἦταν μία ἀπάντηση σὲ δικές τους
προσευχὲς νὰ συναντήσουν ἀνθρώπους μὲ
κοινὴ πίστη! Ξέρετε πόσο μεγάλη τιμὴ εἶναι
αὐτὸ γιὰ ὅλους μας;
Ὅλες αὐτὲς οἱ ἐμπειρίες καὶ τὰ βιώματα
ἦταν καθαρὰ συνισταμένη ἀφενὸς τῆς προ-
σευχῆς τῶν σεβαστῶν Πατέρων μας, οἱ ὁποῖοι
ματώνουν τὰ γόνατά τους στὴν κυριολεξία προ-
σευχόμενοι γιὰ νὰ ὠφεληθοῦμε ἐμεῖς, καὶ ἀφε-
τέρου τῶν καλῶν λογισμῶν ὅλων μας. Αὐτὸ εἶναι
ποὺ δημιούργησε τὸ ὄμορφο κλίμα, ἡ θυσία καὶ
ὁ καλὸς λογισμός. Ἡ Ἀγάπη ! Ἦταν ἡ στιγμὴ
ὅπου ἡ προσευχὴ γίνεται πραγματικότητα καὶ
κοινὸ βίωμα ὅλων μας, καθιστώντας μας ὅλους
μας ἀδέλφια!

6. 5
Καταλάβαμε ὅλοι τί σημαίνει ἐν Χριστῷ
ἀδέλφια! Κάνω Ἀγάπη στὸν πλησίον, ζῶ γιὰ
ἐκεῖνον, ζῶ νὰ τὸν στηρίζω, νὰ τοῦ συμπαρί-
σταμαι, νὰ τὸν φροντίζω, νὰ τὸν συμβουλεύω
μὲ γνώμονα τὴν Ἀγάπη και να τὸν προστατεύω
μέσα σὲ ἕνα πλαίσιο κοινῆς δράσης!
Ἔτσι τὰ ὁράματα, οἱ ἰδέες καὶ ἡ Πίστη γί-
νονται πραγματικότητα καὶ μένουν στὴν Ἱστο-
ρία, ὅταν ὅλοι μαζὶ συμπράττουν, ὁ καθένας
μὲ τὸν τρόπο του καὶ στὸν βαθμὸ ποὺ ἔχει τὴ
δυνατότητα. Χωρὶς δράση, χωρὶς θυσία, χωρὶς
κόπο καὶ ἀνάληψη προσωπικῆς εὐθύνης γιὰ τὴ
διεκπεραίωση μίας ἑκάστοτε προσπάθειας, ἡ
ὁποία ἔχει στὴν οὐσία της Τὸν Χριστό, τίποτα
δὲν μπορεῖ νὰ γίνει καὶ θὰ μένει ἁπλὰ ἕνα ἰδε-
ολογικὸ παραλήρημα.
Ὁ καθένας ἔχει χρέος νὰ φυλάει τὰ πνευ-
ματικὰ νῶτα τόσο τὰ δικά του, ὅσο καὶ τοῦ
ἀδελφοῦ του. Νὰ τὸν νοιάζει ἡ κατάσταση τοῦ
ἀδελφοῦ - συμπολεμιστῆ του, τὸ ἴδιο ὅσο τοῦ
ἑαυτοῦ του καὶ νὰ τὸν καλύπτει στὰ παραπτώ-
ματά του. Στὴν Ἑλλάδα τοῦ σήμερα, ὅπου οἱ
ναυτολόγοι τῆς γεέννης κάθε δευτερόλεπτο,
τὸ ὁποῖο περνάει ἀπεργάζονται τὸ κακό μας
μὲ κάθε δυνατὸ τρόπο, ἐμεῖς δὲν πρέπει νὰ μέ-
νουμε ἀδρανεῖς. Χριστιανὸς καὶ ἀδρανὴς εἶναι
δύο ἔννοιες ἀντίθετες. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι, οἱ
ὁποῖοι στὴν κυριολεξία θέλουν τὸ κακό μας, τὸ
κακὸ καὶ τὴ δυστυχία αὐτῆς τῆς γενιᾶς ἀλλὰ καὶ
τῶν ὑπολοίπων. Εἶναι ἀμέτρητοι οἱ τρόποι τοὺς
ὁποίους μετέρχονται, ὥστε νὰ κερδίσουν τὶς
ψυχές μας. Εἶναι δυνατὸν νὰ τοὺς ἀφήσουμε;
Ἔχουμε χρέος νὰ αὐξήσουμε μὲ κάθε τρόπο
ὅλες τὶς ὑγιεῖς φωνὲς ἀντίστασης.
Ἀνούσιες κι ἀνεγκέφαλες πορεῖες σὲ πε-
ζοδρόμια γεμάτες ἀγανάκτηση ὄχι μόνο δὲν
τελεσφοροῦν, ἀλλὰ εἶναι καὶ αὐτὲς ἕνα ἀπὸ τὰ
μέσα ἐλέγχου τῆς σκέψης μας.
Ἔχουμε ἕνα μοναδικὸ ὑπερόπλο, τὴν προ-
σευχή, τὴν ἀγάπη καὶ τὴ μαχητικότητα ὅλων τῶν
Ἁγίων, τῶν ἡρώων καὶ τῶν σοφῶν τῆς πίστεώς
μας, οἱ ὁποῖοι μεγαλούργησαν στὸν ροῦ τῆς
ἱστορίας καὶ ἔφθασαν νὰ γίνουν κατὰ χάριν
θεοί, πραγματώνοντας τὸ ἰδανικό τῆς οὐρα-
νοπολιτείας.
Ἡ ἁπλὴ ἐπαφὴ καὶ ὁ συγχρωτισμὸς εἶναι
μὲν ὄμορφα στοιχεῖα, τὰ ὁποῖα μᾶς φέρνουν
κοντά, ἀλλὰ ἑδράζονται κυρίως στὸ συναίσθημα
τῆς ἀνθρώπινης φύσεως. Εἶναι ἡ βάση γιὰ ἕνα
ταξίδι ποὺ ὁδηγεῖ σὲ κάτι ἀνώτερο καὶ πολὺ
ὀμορφότερο, μία ἀναζήτηση τοῦ οὐρανοῦ
γεμάτη δράση. Ἐκεῖ εὑρίσκεται ἡ ἐντελέχεια,
στὸ σημεῖο ὅπου τὰ λόγια καὶ οἱ ἰδέες γίνονται
πράξη καὶ μετὰ κοινὸ κτῆμα ὅλων. Χωρὶς αὐτὸ
τὸ παραπέρα σημεῖο ὁ ἁπλὸς συγχρωτισμὸς κα-
θίσταται ἕνα ἁπλὸ κοινωνικὸ - κοσμικὸ γεγονός.
Ξέρετε, ὁ καλὸς λογισμὸς γιὰ τὴν κοινὴ δρά-
ση εἶναι τὸ Α καὶ τὸ Ω, γιὰ νὰ εὐοδωθεῖ ὁ καλὸς
ἀγώνας ! Μία καλὴ σκέψη ποὺ μπορεῖ νὰ κάνει
ὁ ἕνας γιὰ τὸν ἄλλο ἰσοδυναμεῖ μὲ προσευχὴ
γιὰ τὸν ἀδελφό του!
Καὶ τελικὰ, ὅπως ἀποδεικνύεται, ἡ πράξη
εἶναι καὶ αὐτὴ ἡ ἴδια μία προσευχή. Ἡ συνεργα-
σία καὶ ἡ κοινὴ προσπάθεια εἶναι προσευχή. Οἱ
ἰδέες καὶ οἱ προτάσεις, ἂν δὲν γίνονται πράξη,
πεθαίνουν. Ἂν ὅμως γίνουν οἱ ἰδέες πράξεις ἀπὸ
ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι θὰ ἐπιλέξουν τὸ δρόμο τῆς
προσφορᾶς, τότε μένουν αἰώνια.
Αὐτὸ τὸ βίωμα, αὐτὸ τὸ πύρωμα τῆς ψυχῆς
γιὰ προσφορά, στὴν Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη ἔχει
τὴ δική του μοναδικὴ θέση, εἶναι ἡ κινητήριος
δύναμη γιὰ ὅλες τὶς δράσεις μας.
Ὅπως θὰ ἔλεγε ὁ Ἴωνας Δραγούμης: ΟΣΟΙ
ΟΙ ΖΩΝΤΑΝΟΊ προσέλθετε εἰς τὸν ἀγῶνα ὅλοι
ἐσεῖς ποὺ ὁ Παλαμᾶς θεωρεῖ ΔΙΑΛΕΧΤΟΥΣ ΤΗΣ
ΑΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΚΡΙΒΟΓΙΟΥΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ!
Ἕνα μεγάλο Εὐχαριστῶ γιὰ τὸ μονα-
δικὸ δῶρο τὸ ὁποῖο μᾶς κάνατε!
Νικόδημος Καλλιντέρης
Γεώργιος Ρούντας
ὁδοιπορικό

7. 6
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
ὁδοιπορικό
στὴ
Μικρά Ἀσία
Παρασκευὴ 24 Ἰουλίου 2015
Στὰ βήματα
τῶν Ἁγίων τῆς Ἰωνίας καὶ τῆς Πισιδίας
Τὴν Παρασκευὴ 24 Ἰουλίου 2015, μὲ τὶς
εὐχὲς καὶ εὐλογίες τοῦ Μητροπολίτη Πισιδίας
καὶ Ἐξάρχου Σίδης καὶ
Ἀτταλείας σεβ. Σωτη-
ρίου καὶ τὴν παραίνε-
ση ἁγιορειτῶν πατέ-
ρων, 64 νέοι ἡλικίας
18-35 ἐτῶν, ἀπὸ διά-
φορα μέρη τῆς Ἑλλά-
δας (Ἀγρίνιο, Κόνιτσα,
Ἰωάννινα, Λάρισα, Τρί-
καλα, Ἄργος, Ἀθήνα
καὶ Θεσσαλονίκη), τα-
ξίδεψαν ἄλλοι ἀεροπορικῶς, ἄλλοι μὲ πούλμαν,
ἄλλοι μὲ δικά τους μέσα καὶ συναντήθηκαν στὸ
λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ. Προορισμὸς ἦταν ἡ γῆ τῶν
προγόνων τους, ἡ ἄλλη «Ἑλλάδα» πέραν τοῦ
Αἰγαίου, ἡ ἀνεπανάληπτη Μικρὰ Ἀσία.
Ἡ ἐπιβίβαση στὸ καράβι ξεκίνησε τὸ βράδυ
στὶς 21.00 μὲ προορισμὸ τὴ Χίο. Στὸ πλοῖο
ἔγιναν οἱ πρῶτες γνω-
ριμίες ὅσων δὲν γνω-
ρίζονταν ἤδη μεταξύ
τους, ἔσπασε ὁ πάγος,
ἄρχισαν νὰ ἀναφαίνο-
νται τὰ κοινὰ ἐνδιαφέ-
ροντα. Πολὺ σύντομα
βγῆκαν τὰ ὄργανα
(κανονάκι, λαγοῦτο,
κιθάρα, κλαρίνο, του-
μπερλέκι, ἀκορντεὸν)

8. 7
καὶ οἱ μικρασιατικοὶ σκοποί μᾶς μετέφεραν
νοερὰ στὴ γῆ τῆς Ἰωνίας. Οἱ ὑπόλοιποι συ-
νταξιδιῶτες μας στὴν
ἀρχὴ δειλὰ δειλὰ κι ἀργό-
τερα χαρωπά, ἄρχισαν νὰ
συμμετέχουν στὰ εὔθυμα
τραγούδια μας. Δύο κέικ
μὲ μπόλικα κεράκια ἦταν
ἀρκετὰ γιὰ νὰ εὐχηθοῦμε
στοὺς δύο συνταξιδιῶτες
μας ποὺ εἶχαν τὰ γενέ-
θλια τους! Τὸ κλίμα ἦταν
τόσο ὡραῖο ποὺ κανένας
δὲν ἤθελε νὰ κοιμηθεῖ
παρ’ ὅλο ποὺ ἡ ὥρα ἦταν
ἀρκετὰ περασμένη πιά…
-Ἀπὸ ποῦ εἶστε, μᾶς
ρώταγαν οἱ συνεπιβάτες!
Ἀπὸ χορωδία;
Τόσο μελωδικὲς ἦταν
οἱ φωνές μας, ἀλλὰ καὶ τὰ
πρόσωπα ἔλαμπαν ἀπὸ τὴ
θεάρεστη ἀποστολή μας.
Τὸ προσκύνημα στοὺς
ναοὺς τῆς Μ. Ἀσίας καὶ τὴν ἐπίσκεψη στὰ
μαρτυρικὰ μέρη τῶν προγόνων μας.
-Εἴμαστε ἀπὸ πολλὰ μέρη τῆς Ἑλλάδας,
μιὰ μεγάλη παρέα ποὺ μᾶς συνδέουν κοινὲς
ἀξίες, ἡ ἀγάπη γιὰ τὴν πατρίδα, τὴν ἱστορία
μας, τὸν πολιτισμό μας ποὺ διαδόθηκε ὅπου
γῆς, ὁ κοινὸς ἀγώνας καὶ οἱ ἀνησυχίες γιὰ τὸν
τόπο μας, ἀλλὰ καὶ ἡ διατήρηση τῆς παράδο-
σης τοῦ Ἔθνους μας. Μὰ πάνω ἀπ’ ὅλα μᾶς
συνδέει ἡ ἀγάπη γιὰ τὸν Χριστό. Γι’ αὐτὸ μᾶς
βλέπετε τόσο χαρούμενους. Γνωρίζουμε πολὺ
καλὰ ὅτι μόνο ὁ Χριστὸς καὶ ἡ Παναγία Τριάς
μᾶς κάνει ἐλεύθερα νὰ αἰσθανόμαστε παρὰ
τὶς δυσκολίες ποὺ περνᾶ ὁ τόπος μας καὶ ἔτσι
ἡ δύναμη τῆς ἑνότητας μεγαλώνει.
Μὲ δυὸ λόγια «Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη!»
Στὶς 3.30 τὰ ξημερώματα τοῦ Σαββάτου,
25/7ου, εἴχαμε φτάσει στὴ Χίο. Τὴν ὥρα ἐκείνη
στὸ νησὶ λειτουργοῦσαν ἀρκετὰ μπαράκια
γεμάτα μὲ νεολαία, ἐθισμέ-
νοι στὴ μέθη τῶν κοσμικῶν
συνηθειῶν, ἀλλὰ κάποιοι
«τρελοὶ» ἐπέμεναν ρωμαί-
ικα!
Ὁ πατὴρ Ἰωάννης
Μουσᾶς, προϊστάμενος
τοῦ ναοῦ, ἀπὸ πολὺ νωρὶς
μᾶς περίμενε γιὰ ὄρθρο
καὶ Θεία Λειτουργία στὸν
Ἱερὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ
τῶν Ἁγίων Βικτώρων, ποὺ
ἀποτελεῖ τὸ ἐθνικὸ σύμβο-
λο τοῦ εὐσεβοῦς Χιακοῦ
λαοῦ καὶ τὴν πνευματικὴ
κολυμπήθρα τοῦ ἐθνικοῦ
ἀναβαπτισμοῦ τῶν ἁπα-
νταχοῦ τῆς Γῆς Χίων, τοὺς
ἁγίους Βίκτωρες. Ἔτσι ἔχει
καθιερωθεῖ ἀπὸ τὴν τοπικὴ
κοινωνία, ἀλλὰ πρόκειται
γιὰ τὸν ναὸ τῶν ἁγίων
Μηνᾶ Βίκτωρος καὶ Βικεντίου, τοὺς πολιού-
χους τοῦ νησιοῦ.
Ἐδῶ στὶς 7 Νοεμβρίου 1876 εἶχε καρεῖ ὁ
κατὰ κόσμον Ἀναστάσιος Κεφαλάς, ὁ μετέ-
πειτα θαυματουργὸς ἃγιος Νεκτάριος Μη-
τροπολίτης Πενταπόλεως, λαμβάνοντας τὸ
ὄνομα Λάζαρος, ἐνῷ στὶς 15 Ἰανουαρίου
1877 χειροτονήθηκε Διάκονος λαμβάνοντας
τὸ ὄνομα Νεκτάριος. Μέχρι σήμερα φυλάσσε-
ται ἀρχιερατικὴ στολὴ τοῦ ἁγίου Νεκταρίου
ὡς πολύτιμος πνευματικὸς θησαυρὸς ποὺ ὅλοι
προσκυνήσαμε. Ἐπίσης προσκυνήσαμε καὶ
τμῆμα τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ πρωτομάρτυ-
ρος τῆς νήσου Χίου, τοῦ ἁγίου Ἰσιδώρου, ποὺ
φυλάσσεται μέσα σὲ λειψανοθήκη.
Παρὰ τὶς λίγες ὧρες ὕπνου στὸ πλοῖο, οἱ
ὁδοιπορικό

9. 8
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
ψάλτες μας ἀπέδωσαν καλλικέλαδα τὸν κανόνα
τῆς ἁγίας Ἄννης, ποὺ ἑορτάζαμε τὴν ἡμέρα
ἐκείνη. Ὅμως λίγο πρὶν τὴν ἔναρξη τῆς Θείας
Λειτουργίας ἀναγκαστήκαμε νὰ σπεύσουμε
στὸ λιμάνι τῆς Χίου πρὸς μεγάλη ἀπογοήτευ-
ση τοῦ πατρὸς Ἰωάννη, ποὺ σπάνια εἶχε τὴν
εὐκαιρία νὰ λειτουργεῖ συνοδευόμενος ἀπὸ
ἕναν τέτοιο χορό.
Τὸ καραβάκι ἀπὸ Χίο γιὰ Τσεσμὲ ξεκίνησε
ἀκριβῶς στὶς 8.00 π.μ. Δύο πανέμορφα κοπά-
δια νεαρῶν δελφινιῶν μᾶς συνόδευσαν ἒνθεν
κἀκεῖθεν τοῦ πλοίου στὸ μεγαλύτερο μῆκος
τῆς διαδρομῆς. Οἱ φωτογραφικὲς μηχανὲς
ἄστραψαν, τὸ κέφι ἦταν στὸ κατακόρυφο, ὁ
γλυκὸς ἦχος ἀπὸ τὸ κανονάκι, τὴν κιθάρα, τὸ
οὔτι καὶ τὸ ἀκορντεὸν ἔσμιξε μὲ τὴν ἁλμύρα
τοῦ Αἰγαίου.
Μετὰ ἀπὸ μιὰ μικρὴ ἀναμονὴ στὸ τελω-
νεῖο τοῦ Τσεσμὲ πατήσαμε στὴ γῆ τῆς Ἰωνίας
φορτωμένοι μὲ δῶρα ποὺ προορίζονταν γιὰ
τοὺς ὀρθόδοξους ἀδελφούς μας. Καθαρὰ
κεριὰ καὶ εἰκόνες μᾶς
φαίνονταν ἀνάλαφρα !
Πόσο οἰκεῖο φαινόταν τὸ
τοπίο καὶ πόσο ὅμοιο μὲ
αὐτὸ ποὺ ἀφήσαμε πίσω
μας ! Ὁ ξεναγός μας, ὁ
θρυλικὸς Ἀλέκος, περί-
μενε ἤδη, ἐνῷ τὸ πηγαῖο
χιοῦμορ καὶ o ἐπαγγελ-
ματισμός του μᾶς προ-
ϊδέαζε γιὰ τὸ τί μέλλει
γενέσθαι. Ἀπὸ ἐκείνη τὴ
στιγμὴ ἔγινε ἀχώριστος
συνοδός, βοηθὸς καὶ φί-
λος Ρωμηὸς !
Πρώτη στάση στὸν
ἀνακαινισμένο μητρο-
πολιτικὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου
Χαραλάμπους Κρήνης
(Cesme). Ὁ ναὸς αὐτὸς εἶναι ὁ μεγαλύτερος
τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας μετὰ τὴν Ἁγιὰ-
Σοφιὰ μὲ μῆκος 40μ. καὶ πλάτος 19μ.. Θύμιζε
πρωτοβυζαντινοὺς ναοὺς καὶ ἦταν τρίκλητη
βασιλικὴ μὲ 24 κίονες ἀπὸ κόκκινο μάρμαρο. Τὸ
βόρειο κλίτος ἦταν ἀφιερωμένο στὴν Παναγία
καὶ τὸ νότιο στὸν Ἃγ. Στέφανο. Ἐλάχιστες ἀπὸ
τὶς ἁγιογραφίες της ποὺ κάλυπταν ὅλο τὸ ναὸ
ἔχουν διασωθεῖ, ἐνῷ τὸ τέμπλο ποὺ δὲν σώζεται
ἦταν κατασκευασμένο ἀπὸ τὸν τηνιακὸ γλύπτη
Ἰωάννη Χαλεπᾶ (πατέρα τοῦ Γιαννούλη Χαλεπᾶ).
Ἐδῶ στοιβάχτηκαν χιλιάδες γυναικόπαιδα
τὸν Σεπτέμβρη τοῦ 1922 περιμένοντας τὰ

10. 9
ὁδοιπορικό
πλοῖα ποὺ θὰ τοὺς
μετέφεραν στὴν ἄλλη
πλευρὰ τοῦ Αἰγαίου.
Ψάλλαμε χαμηλόφω-
να τὸ τροπάριο τοῦ
Ἁγίου καὶ ἀμέσως ξε-
κινήσαμε γιὰ τα Ἀλά-
τσατα, μιὰ κωμόπολη
ὅπου στὸ κέντρο της
διατηροῦνται πάρα
πολλὰ κτίσματα
ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν
Ἑλλήνων. Ἔκπληκτοι
περπατήσαμε στὰ
γραφικὰ δρομάκια
της μὲ τὴν αἴσθηση
ὅτι εἴμαστε σὲ κά-
ποιο ἑλληνικὸ νησί.
Ἐκεῖ ὑπάρχουν καὶ
ἐκκλησίες, ἡ ΠΑΝΑΓΙΑ
καὶ ὁ ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ. Ἡ νέα πόλη πανέμορφη
κι αὐτή.
Ἐπισκεφτήκαμε τὸν ναὸ τῶν Εἰσοδίων τῆς
Θεοτόκου ποὺ εἶναι τζαμὶ ἀλλὰ μὲ ἀνακαι-
νισμένο τὸ τέμπλο. Τὸ μαρμάρινο αὐτὸ ἀρι-
στούργημα, μὲ χρυσὰ ἀνάγλυφα καὶ ὁλόφωτες
παραστάσεις, ὁ χρόνος δὲν κατάφερε νὰ τὸ
ἐξαλείψει. Κρυβόταν ὃμως ἀπὸ μιὰ πελώρια
βελούδινη κουρτίνα, ὥστε νὰ
μὴ θυμίζει στοὺς προσκυνητὲς
τῆς περιοχῆς τὸ παρελθὸν τοῦ
ναοῦ.
Ἀρχιτέκτονας τοῦ ναοῦ, ποὺ
οἰκοδομήθηκε τὸ 1833, ἦταν ὁ
γνωστὸς Σμυρνιὸς Ἐμμανουὴλ
Καλονάρης. Τὸ 1838 ὁ περίβο-
λος τοῦ ναοῦ στρώθηκε ὅλος
μὲ μικρὰ ἄσπρα καὶ μαῦρα βό-
τσαλα ποὺ σχημάτιζαν διάφορα
σχέδια. Τμῆμα τοῦ περιβόλου
σώζεται μέχρι σήμερα μὲ τὸν
δικέφαλο ἀετὸ καὶ τὴ χρονολο-
γία κατασκευῆς. Τὸ θαυμάσιο
μαρμάρινο τέμπλο ποὺ κοσμεῖ

11. 10
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
τὸν ναὸ κατασκεύασε ὁ Τηνιακὸς Ἰωάννης Χα-
λαπᾶς (ἢ Χαλεπᾶς καὶ πατέρας τοῦ Γιαννούλη)
τὸ 1874, σὲ ρυθμὸ ἀνάμεικτο, μὲ πολλὰ νεο-
κλασσικίζοντα καὶ μπαρὸκ στοιχεῖα. Τὸ κόστος
τοῦ τέμπλου ἀνῆλθε στὸ ὑπέρογκο γιὰ ἐκείνη
τὴν ἐποχὴ ποσὸ τῶν 710 λιρῶν, ἐνῷ ἡ ἁγιογρά-
φηση ἔγινε ἀπὸ τὸν μεγάλο Καλύμνιο ζωγράφο
Σακελλάριο Ἀ. Μαγκλῆ.
Στὸν ναὸ προσήλθαμε χωρὶς ὑποδήματα
καὶ προσευχηθήκαμε χαμηλόφωνα! Ἀποχωρώ-
ντας, μιὰ ἔκπληξη μᾶς περίμενε στὸν αὐλόγυ-
ρο τοῦ ναοῦ. Ἕνας κρητικὸς στὴν καταγωγὴ
συνοδοιπόρος μας βρῆκε ἕναν ἡλικιωμένο
τουρκοκρητικὸ ποὺ ἦταν φίλος μὲ
τὸν παππού του! Ὁ τουρκοκρητικὸς
θυμόταν τὰ ἑλληνικὰ ποὺ μιλοῦσε ἀπὸ
παιδὶ καὶ δὲν εἶχε χάσει τὴν ικανότη-
τά του νὰ φτιάχνει μαντινάδες! Ἐπὶ
τόπου μᾶς εἶπε μερικὲς καὶ μάλιστα
διαγωνίστηκε σὲ ὀμορφιὰ καὶ ταχύτη-
τα τὸν συνοδοιπόρο μας ἀφήνοντάς
μας ὅλους ἄναυδους!
Συνεχίσαμε για Βουρλά, ὃπου
πρὶν τὴν ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν
κατοικοῦσαν 35.000 Ἕλληνες περί-
που. Ἐπισκεφτήκαμε τὸ σπίτι τοῦ
Σεφέρη, ποὺ σήμερα εἶναι ἕνας πα-
νέμορφος μικρὸς χῶρος ἔκθεσης καὶ
τέχνης.
Τὰ Βουρλὰ ἦταν ἀρχικὰ ἡ περιοχὴ τῆς Ἰω-
νικῆςς πόλης τῶν Κλαζομενῶν, πατρίδα τοῦ
φιλοσόφου Ἀναξαγόρα καὶ πιθανῶς τὸ ἀρχαιό-
τερο τακτικὰ χρησιμοποιημένο λιμάνι
στὸν κόσμο.
Πρὶν φτάσουμε στὴν Ἱεράπολη,
περάσαμε τὸν «Μαίανδρο Ποταμὸ»
ποὺ σχηματίζει ἀρχαιοελληνικοὺς
μαιάνδρους! Λίγο πιὸ κάτω εἴδαμε
ἕνα κάστρο, τὸ ὁποῖο χρησίμευε ὡς
παρατηρητήριο γιὰ τὴν παρακολού-
θηση τῶν ἐπιδρομῶν τῶν Ἀράβων καὶ
Σελτζούκων.
Τὰ ἐρείπια τῆς ἀρχαίας πόλης
τῆς Ἱεράπολης τῆς Φρυγίας βρίσκο-
νται στὴν ἐπαρχία τοῦ Denizli, κοντὰ
στὴ σύγχρονη πόλη Παμούκαλε. Ἡ
Ἱεράπολη εἶναι ἕνα θαυμαστὸ ἀξιοθέατο σὲ
ἄριστη κατάσταση, ποὺ συνδυάζει ἕνα μονα-
δικὸ φυσικὸ τοπίο μὲ μιὰ ἐντυπωσιακὴ ἀρχαία
πόλη.

12. 11
ὁδοιπορικό
Ἐπισκεφτήκαμε τὴν πόλη καὶ τὸ περίφημο
θέατρο καὶ καταλήξαμε στὸ πιὸ ψηλὸ σημεῖο
τοῦ λόφου. Ἐκεῖ οἱ ξεναγοὶ μᾶς εἶπαν πώς ἐδῶ
εἶναι ὁ τόπος μαρτυρίου τοῦ
Ἁγίου καὶ Ἀποστόλου Φιλίππου
καὶ ὁ χῶρος ταφῆς του. Τὸ 1204
τὰ ὀστᾶ τοῦ Ἁγίου μοιράστη-
καν σὲ διάφορα μέρη, ὅπως στὸ
Πατριαρχεῖο στὴν Κωνασταντι-
νούπολη, σὲ μοναστήρια, ἐνῷ
τὸ κεφάλι σώζεται στὴν Κύπρο
μας. Σὲ κλίμα κάπως φορτισμέ-
νο, ἀκριβῶς σὲ ἐκεῖνο τὸ σημεῖο
ψάλλαμε τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγί-
ου καθὼς καὶ ἄλλα ὅπως τῶν ἁγί-
ων Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννης ποὺ ἦταν
ἡμερομηνία μνήμης, ἀλλὰ καὶ
τοῦ ἁγίου Νικολάου.
Κατηφορίσαμε πρὸς τὸ μοναδικῆς ὀμορ-
φιᾶς καὶ σπάνιο γεωλογικὸ φαινόμενο ποὺ
δημιουργεῖται ἀπὸ τὴ ροὴ τῶν ἀσβεστούχων
ὑδάτων ποὺ ἀναβλύζουν στὴν περιοχὴ καὶ δι-
αμορφώνουν πολλὰ ἐπίπεδα καὶ λευκὲς λίμνες.
Πρόκειται γιὰ ἀποθέσεις ἱζημάτων
ποὺ δημιουργοῦν αὐτοὺς τοὺς «πύρ-
γους ἀπὸ βαμβάκι» καὶ ἐκεῖ ὀφείλει τὴ
σύγχρονη τουρκικὴ ὀνομασία της Πα-
μούκαλε (= Βαμβάκι - Κάστρο), ἐνῷ
ἀποτελοῦσε τὸ διασημότερο ἀρχαῖο
«Spa» τοῦ ἀρχαίου κόσμου.
Ὁ ἥλιος ἔγερνε πρὸς τὴ δύση του,
ὅταν βουτήξαμε στὰ ἰαματικὰ λουτρὰ
ποὺ πῆραν ὅλη τὴν κούραση ἀπὸ τὰ
πόδια μας. Κανένας δὲν ἤθελε νὰ φύ-
γει καθὼς ἂναβαν ἕνα ἕνα τὰ φῶτα
τῆς πόλης ποὺ ἁπλωνόταν κάτω στὸν
κάμπο καὶ ἔσβηνε γλυκὰ τὸ ἱλαρὸ φῶς
τοῦ ἥλιου στὸν ὁρίζοντα.
Εἴχαμε ὅμως νὰ διανύσουμε ἀρκετὰ χιλιό-
μετρα ἀκόμα ὡς τὴν Ἀττάλεια. Ἡ παρέα μας
παρ’ ὅλα αὐτὰ δὲν ἔλεγε νὰ σταματήσει τὸ
τραγούδι μέσα στὸ λεωφορεῖο! Μέχρι ποὺ ὁ
πατὴρ Ἀρσένιος ἔδωσε τὸ σύνθημα ὅτι εἶναι ἡ
ὥρα γιὰ Ἀπόδειπνο. Τὰ προσευχητάρια βγῆκαν
καὶ ἡ ἀκολουθία ἄρχισε.
Μπαίνοντας στὴν Ἀττάλεια δὲν καταλάβα-
με παρὰ ἐλάχιστα πράγματα ἀπὸ τὴν ὀμορφιὰ
τῆς μεσογειακῆς καὶ πιὸ τουριστικῆς πόλης τῆς
Νότιας Τουρκίας μὲ τὸ γλυκὸ καὶ ἤπιο κλίμα
χειμώνα - καλοκαίρι. Ἡ Ἀττάλεια μᾶς περίμενε
νὰ τὴν ἀνακαλύψουμε τὴν ἑπομένη μέρα.

13. 12
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
Κυριακὴ 26 Ἰουλίου 2015
Μνήμη τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς
Ἡ μέρα μας ξεκίνη-
σε μὲ Θεία Λειτουργία
στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίων
Παύλου τοῦ Ἀποστόλου
καὶ Ἀλυπίου τοῦ Κιονί-
του στὸ Καλὲ Ἰτσί, στὴν
Ἀττάλεια, τὸν πρῶτο
ὀρθόδοξο ναὸ ποὺ
λειτουργεῖ κανονικὰ μὲ
μόνιμο ἱερέα ἐκτὸς περι-
οχῆς Κων/πολης μετὰ τὸ
1922 καὶ ἀνακαινίστηκε
πρόσφατα μὲ φροντίδες τοῦ οἰκείου ποιμενάρ-
χη. «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρός, καὶ
τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!» Ἕλληνες
ὁδοιπόροι καὶ ταξιδευτές, ρῶσοι καὶ οὐκρανοὶ
οἰκονομικοὶ μετανάστες ἐγκατεστημένοι στὴν
περιοχή, τοῦρκοι προσήλυτοι, σύριοι ὀρθό-
δοξοι πρόσφυγες, πέρσες χριστιανοὶ ἐκδιω-
χθέντες, ντόπιοι ἀπό-
γονοι ἀνταλλαγέντων
ἐξ Ἑλλάδος τρίτης καὶ
τέταρτης γενιᾶς… ὅλοι
ὑμνοῦν τὸν Τριαδικὸ Θεὸ
μέσα στοὺς κόλπους τῆς
Ὀρθόδοξης Ἐκκλησί-
ας, ἐνίοτε στὴ γλώσσα
τους…
Πάτερ ἡμῶν
ὁ έν τοῖς οὐρανοῖς
Göklerdeki Bababmız,
adın kutsal kılınsın…
Оченашкојисинанебесима,
Tatălnostru care eștiînceruri,
Oтче наш, Иже еси́ на небесе́х!
Ὁ χορὸς τῶν ρωσίδων παίρνει τὴ θέση τῶν
ψαλτῶν μας μετὰ τὸ χερουβικό, ἡ Θεία Λει-
τουργία ὁλοκληρώνεται, οἱ ἱερεῖς μας κοινω-
νοῦν τοὺς πιστοὺς, ἐνῷ συναισθήματα ἀπε-
ρίγραπτα πλημμυρί-
ζουν τὶς καρδιές μας!
Ὁ ναὸς τοῦ Ἁγίου
Ἀλυπίου βρίσκεται
στὴν περιοχὴ αὐτὴ
τοῦ Καλὲ Ἰτσὶ τῆς
Ἀττάλειας καὶ χτίστη-
κε τὸ 1843 ἀπὸ μιὰ
σπουδαία οἰκογένεια
τῆς ἐποχῆς τῶν Δα-
νιηλίδων, ἐνῷ ἀποτε-
λοῦσε ἰδιωτικὸ πα-
ρεκκλήσι ἄλλου ναοῦ
τῆς Ἀττάλειας. Στὴν περιοχὴ ὑπῆρχαν πολλοὶ
ναοὶ, καθὼς ἐδῶ ζοῦσαν 15.000 Ρωμηοί, ποὺ
εἴτε καταστράφηκαν εἴτε ἔπεσαν σὲ δυσμένεια,
κυρίως μετὰ τὸ 1923 ποὺ ἔφυγαν οἱ Ἕλληνες.
Γιὰ τοὺς ντόπιους ὁ ἱερὸς αὐτὸς χῶρος δὲν
σήμαινε κάτι, ἐνῷ ἦταν ἰδιωτικὸς χῶρος ποὺ
χρησιμοποιούνταν σὰν ἀποθηκευτικὸς χῶρος.
Ἔτσι, ὁ ἐρειπωμένος
αὐτὸς χῶρος πουλήθη-
κε καὶ ἀγοράστηκε τὸ
2009 καὶ ὕστερα ἀπὸ
πολλὲς προσπάθειες
τοῦ Μητροπολίτη Πι-
σιδίας ἀνακαινίσθηκε
καὶ σήμερα ἀποτελεῖ
ἕνα κόσμημα, ἀλλὰ καὶ
πνευματικὸ καταφύγιο
γιὰ τοὺς Ὀρθοδόξους
Χριστιανοὺς τῆς περι-
οχῆς. Ὁ πατὴρ θεολόγος μᾶς ἔδειξε τὴ μο-
ναδικὴ συντηρημένη εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ ποὺ
ὑπῆρχε στερεωμένη στὴν ὀροφή. Βεβαίως, ὅταν
ἔγινε γνωστὴ ἡ ἀναγέννηση τοῦ ναοῦ, πολλοὶ
ἔσπευσαν νὰ βοηθήσουν καὶ ἀνάμεσά τους

14. 13
ὁδοιπορικό
καὶ ἡ μονὴ Κύκκου τῆς γειτονικῆς Κύπρου,
ποὺ ἀνέκαθεν διατηροῦσε στενὲς σχέσεις μὲ
τὴν Ἀττάλεια. Ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὂρος προσφέρ-
θηκε μικρὸ τμῆμα λειψά-
νου τοῦ ἁγίου Ἀλυπίου,
τὸ ὁποῖο εὐωδιάζει ἀπὸ
τότε ποὺ ἦρθε στὸν ναό.
Ὁ ἃγιος Ἀλύπιος εἶναι
μία πολὺ ζωντανὴ μαρ-
τυρία καὶ θέλησε τώρα
νὰ γίνει γνωστὸς καὶ ὡς
ἱεραπόστολος τῆς νότιας
Μικρᾶς Ἀσίας, πρόσθεσε
ὁ πατὴρ Θεολόγος.
Δέος καὶ ἔκπληξη
εἶναι δύο λέξεις ποὺ
πολὺ φτωχὰ ἀποδίδουν
τὰ συναισθήματα τοῦ ἕλληνα ὁδοιπόρου,
τοῦ ὁποίου τὰ βήματα φτάνουν στὴ συνοικία,
ὅπου πρίν 90 χρόνια οἱ πρόγονοί του ζοῦσαν,
κινοῦνταν καὶ παρήγαγαν πολιτισμὸ κι ὅπου
τὰ ἴχνη αὐτοῦ τοῦ πολιτισμοῦ εἶναι ἀκόμα
ἔντονα στὰ σπίτια, στοὺς δρόμους, τὰ σχολεῖα,
τὰ καταστήματα, τὶς βρύσες, τὶς ἐκκλησίες!
Στὴν αὐλὴ ἀκού-
γονται ἕνα σωρὸ
γλῶσσες… Ἡ Οἰκου-
μενικότητα τῆς Ὀρθο-
δοξίας βιωμένη. Γνω-
ριμία μὲ τὴν τοπικὴ
κοινότητα καὶ τὸν π.
Μιχαὴλ ποὺ διακονεῖ
στὸν ναό. Τοὺς μοιρά-
ζουμε τὰ βιβλία ποὺ
τοὺς φέραμε, κεριὰ
γιὰ τὸν ναό, εἰκόνες
καὶ ἄλλα πολύτιμα
καὶ δυσεύρετα σὲ μιὰ
χώρα ὅπου οἱ ὀρθό-
δοξοι ἀποτελοῦν μειονότητα. Χαίρονται σὰν
μικρὰ παιδιὰ καὶ μᾶς καλοῦν γιὰ ἕνα κέρασμα
ποὺ ἑτοίμασαν γιά μᾶς. Μὲ χαρὰ τὸ δεχόμα-
στε, καθὼς πίνουμε ὅλοι μαζὶ τούρκικο τσάι μὲ
θέα τὸν κόλπο τῆς Ἀττάλειας. Κουβεντιάζουμε
μαζί τους, ἀκοῦμε τὰ προ-
βλήματά τους …
Μετὰ τὸ πρωινό,
ἀκολουθεῖ ξενάγηση
στὴν πανέμορφη παλιὰ
πόλη τῆς Ἀττάλειας.
Περπατᾶμε στὰ στενὰ
δρομάκια τοῦ Καλὲ Ἰτσί,
ἀναπολοῦμε μπροστὰ
στὰ πολυάριθμα ἑλληνικὰ
σπίτια τὸ Παρθεναγωγεῖο
τῆς Κοινότητας. Ἐπισκε-
πτόμαστε τὸ Ἀρχαιολο-
γικὸ Μουσεῖο τῆς Ἀττά-
λειας μὲ τὰ πολλὰ κειμήλια, ποὺ ἄφησαν οἱ κά-
τοικοι ὅταν ἔφυγαν διωγμένοι τὸ ’22, κι ἀκοῦμε
τὴν ξενάγηση τοῦ Ἀλέκου ποὺ φαίνεται νὰ τὸ
διασκεδάζει ὅσο κι ἐμεῖς. «Εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ
καλύτερα μουσεῖα ὁλόκληρης τῆς Μεσογεί-
ου μὲ τὴν πλουσιότερη συλλογὴ ἀρχαίων τῆς
Ἑλληνιστικῆς ἐποχῆς!
Ἀνάμεσα στὸν
ἀρχαιολογικὸ ἀτελεί-
ωτο πλοῦτο τοῦ μου-
σείου βρίσκεται καὶ
τὸ μοναδικὸ ἄγαλμα
τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου
μὲ ὕψος 3,5 μέτρα,
ἀλλὰ καὶ πρὸς ἔκπλη-
ξη ὅλων μας κάποια
λείψανα τοῦ ἁγίου
Νικολάου.
Ἐπιστροφὴ στὸ
ξενοδοχεῖο γιὰ φα-
γητὸ καὶ γιὰ νὰ πα-
ραλάβουμε τὸν π.
Θεολόγο Χρυσανθακόπουλο τὸν Ἁγειορίτη
ἀρχιτέκτονα, ποὺ ἦρθε ἀπὸ τὴν Ἀλάνια μόλις

15. 14
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
τελείωσε τὴν Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία ἐκεῖ,
συνοδευόμενος ἀπὸ τὸν νεαρὸ βοηθό του, τὸν
νεοφώτιστο Βασίλη.
Ὁ π. Θεολόγος ἐπιβλέπει τὰ ἔργα οἰκο-
δομῆς τοῦ νέου ναοῦ τῆς Παναγίας Πισιδιώ-
τισσας, ποὺ ἀνεγείρεται στὴν Ἀλάνια πάνω σὲ
οἰκόπεδο παραχωρημένο ἀπὸ τὸν Δῆμο. Μὲ
μεγάλη προθυμία ὅμως συνόδευσε τὸ προσκύ-
νημά μας στὴ Μικρὰ Ἀσία, καὶ οἱ παρεμβάσεις
του ἦταν πολὺ ἐποικοδομητικές.
Κάνουμε στάση στὴν καλοδιατηρημένη
ἑλληνιστικὴ πόλη τῆς Πέργης, στὴ Μητρόπολη
τῆς Παμφυλίας μὲ περίπου 150.000 πληθυσμὸ
μετὰ τὸν 3ο μ.Χ. αἰ. ποὺ ἦταν περίοδος ἀκμῆς
ἀλλὰ καὶ εἰρήνης (Pax Romana).
Κατὰ τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς χρό-
νους τὴν πόλη ἐπισκέφθηκαν οἱ Ἀπόστολοι
Παῦλος & Βαρνάβας, οἱ ὁποῖοι καὶ κήρυξαν
τὸν Χριστιανισμό. Βέβαια ἡ πόλη εἶναι πανάρ-
χαια, ἐνῷ πρόσφατα ἀνακαλύφθηκαν νεολιθικὰ
κατάλοιπα ποὺ χρονολογήθηκαν περίπου τὸ
5000 π.Χ..
Ἱστορικὰ ἡ Πέργη ἐμφανίζεται κυρίως στὰ
Ρωμαϊκὰ χρόνια, ἐνῷ χαρακτηριστικὸ τῶν Ρω-
μαίων εἶναι οἱ πολὺ μεγάλων διαστάσεων κα-
τασκευὲς, ὅπως τὸ ἀρχαῖο στάδιο ποὺ εἶναι
κτισμένο πάνω σὲ καμάρες, τὸ ἀρχαῖο θέατρο
μὲ χωρητικότητα 15.000 ἀτόμων, ἀλλὰ καὶ τὰ
λουτρὰ ποὺ ἦταν ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα τοῦ
ἀρχαίου κόσμου.
Στὴν Πέργη ἔχουν βρεθεῖ τρεῖς ναοὶ βα-
σιλικοῦ ρυθμοῦ ἐκ τῶν ὁποίων ὁ ἕνας ἦταν
ἀφιερωμένος στὸν Ἀπόστολο Παῦλο.
Ὁ ξεναγός μας, μᾶς ἔκανε μιὰ ἐκτενέστατη
ξενάξηση γιὰ τὶς πολὺ ἐπιβλητικὲς κατασκευές.
Μᾶς ἔδειξε ἐπίσης καὶ τὸ ἀρχαιότερο ὁρατὸ
μνημεῖο τῆς Πέργης, τὴν πύλη μὲ τοὺς δύο
ἑκατέρωθεν πύργους, ποὺ χρονολογεῖται ἀπὸ
τὰ Ἑλληνιστικὰ χρόνια (3ος π.Χ. αἰ.) καὶ λέγε-
ται ὅτι ἀπὸ ἐδῶ πέρασε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος
τὸ 333 π.Χ..
Ἐπιστροφὴ στὴν Ἀττάλεια καὶ ἐπίσκεψη
στοὺς Καταρράχτες τῆς Λάρας.
Τὸ θέαμα ἐντυπωσιακό.
Τὸ βραδινὸ στὸ ξενοδοχεῖο ἦταν ἕτοιμο,
ἐνῷ ἀκολούθησε νυχτερινὴ ἔξοδος στὴν παλιὰ
πόλη.

16. 15
ὁδοιπορικό
Δευτέρα 27 Ἰουλίου 2015
Μνήμη τοῦ ἁγίου Μεγαλομάρτυρος
καὶ ἰαματικοῦ Παντελεήμονος
Ἡ μέρα μας εἶχε πολλὰ κι ἐνδιαφέροντα.
Δὲν θὰ μπορούσαμε νὰ μὴν τιμήσουμε καὶ
πάλι μὲ Θεία Λειτουργία τὸν ἑορτάζοντα ἅγιο
Παντελεήμονα, ποῦ ἀλλοῦ; στὸν Ἱ. Ν. Ἁγίου
Ἀλυπίου καὶ Ἁγίου Παύλου Ἀττάλειας, τὸν
μοναδικὸ Ὀρθόδοξο λειτουργοῦντα ναὸ τῆς
Ἀττάλειας. Οἱ Ρῶσοι ὀρθόδοξοι χάρηκαν ἰδι-
αιτέρως ἀκούγοντας τὶς βυζαντινὲς μελωδίες
καὶ τὸν συγκροτημένο χορό μας. Λειτουργοὶ ὁ
π. Ἀρσένιος Μάηπας ἀπὸ τὴν Κόνιτσα καὶ ὁ π.
Θεολόγος Χρυσανθακόπουλος ὁ Ἁγειορίτης.
Μετὰ τὸ πρωινὸ ἀφήσαμε πίσω μας τὴν
Ἀττάλεια, ἀφοῦ πήραμε μιὰ μικρὴ γεύση ἀπὸ
τὰ περίχωρα καὶ τὸ μποτιλιάρισμα τῆς πόλης,
καὶ ἀναχωρήσαμε μὲ κατεύθυνση δυτικὴ γιὰ
τὴν ἀρχαία πόλη τῶν Μύρων τῆς Λυκίας. Ἡ
διάθεση ὅλων εἶναι ἐξαιρετικὴ παρὰ τὴν ἔντονη
ζέστη. Τὰ ἀτελείωτα χιλιόμετρα μὲ τὸ λεωφο-
ρεῖο ἦταν τόσο εὐχάριστα χάρη στὰ ὄμορφα
μεσογειακὰ διαφορετικὰ τοπία, ἀλλὰ καὶ στὰ
τραγούδια ποὺ δὲν σταματάγανε παρὰ μόνο
στὶς στάσεις. Τὰ μουσικὰ ὄργανα εἶχαν τὴν
τιμητική τους!
Διανύοντας ἕνα πανέμορφο ὀρεινὸ πέ-
ρασμα φτάσαμε στὴν παραλιακὴ πόλη τῶν
Μύρων, ποὺ σήμερα δὲν εἶναι παρὰ ἕνα μικρὸ
τουριστικὸ χωριὸ μὲ τὸ ὄνομα Demre. Ἦταν
διάσημη πόλη τῆς Λυκίας κι ἐπὶ Θεοδοσίου
τοῦ Β’ ὑπῆρξε καὶ πρωτεύουσα. Μεγάλο μέρος
τῆς πόλης ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι θαμμένο κάτω
ἀπὸ τὶς προσχώσεις τοῦ Μύρου ποταμοῦ κάτι
ποὺ εἶναι ἰδιαιτέρως ὁρατὸ στὸ μεγαλοπρεπὲς
θέατρό της, τοὺς πλούσιους καὶ καλλιτεχνικό-
τατα ἐπεξεργασμένους σκαλιστοὺς τάφους
τῆς νεκρόπολης, καθὼς καὶ τὸ ἀρχαῖο ναΐδριο
ποὺ ἀνακαλύφτηκε τὸ 2009 ἀπὸ τοὺς ἀρχαιο-
λόγους τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Ἀττάλειας σὲ
μικρὴ ἀπόσταση ἀπὸ τὸ θέατρο.
Θαυμάσαμε τὴ Δέηση (Ἰησοῦς-Θεοτό-
κος-Πρόδρομος) ποὺ σώζεται στὸ ναΐδριο καὶ
μάθαμε ὅτι τὰ πολυάριθμα ὀστᾶ ποὺ βρέθηκαν
στὸν περιβάλλοντα χῶρο στάλθηκαν γιὰ ἀνά-
λυση στὴν Ἄγκυρα. Τὰ ἀποτελέσματά τους θὰ
ἐπιβεβαιώσουν (ἢ ὄχι) ὅτι πρόκειται γιὰ οἴκημα
τοῦ 12 αἰώνα, ὅπως εἰκάζεται.

17. 16
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
Λίγο πιὸ πέρα σώζεται ὁ μεγάλος Καθε-
δρικὸς Ναὸς τοῦ Ἁγίου Νικολάου, «τὸ μυ-
στήριο τῶν αἰώνων» ἀπὸ τὴ χρυσή εποχή τῆς
περιοχῆς τῆς Λυκίας καὶ τῶν Μύρων, 4ος καὶ
5ος αἰώνας μ.Χ., σὲ σχετικὰ καλὴ κατάστα-
ση. Εἶναι κρατικὸ μουσεῖο. Ὁ ναὸς χτίστηκε
ἀπὸ τὸν Θεοδόσιο τὸν Β’, ἀφοῦ εἶναι γνωστὸ
ὅτι ὁ ἐκχριστιανισμὸς τῆς περιοχῆς εἶχε ἤδη
ὁλοκληρωθεῖ τὸ 325μ.Χ..
Θαυμάσαμε τὶς καλοδιατηρημένες τοιχο-
γραφίες τοῦ ναοῦ καὶ τὰ καταπληκτικὰ δάπε-
δα, ποὺ χρονολογοῦνται ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ
Θεοδοσίου.
Τὸ τροπάριο τοῦ ἁγίου Νικολάου ἄρχισε
νὰ ἀκούγεται χαμηλόφωνα ἀπὸ ὁρισμένους,
ἐνῷ ὅλοι προσευχηθήκαμε στὸν ἅγιο Νικόλαο
καὶ προσκυνήσαμε τὸν τάφο του.
Θυμηθήκαμε ὅτι τὰ μυροβολοῦντα λεί-
ψανα τοῦ Ἁγίου ἀναπαύονταν ἐπὶ ἑπτὰ
αἰῶνες σὲ μαρμάρινη σαρκοφάγο ἐντός τῆς
βασιλικῆς, ποὺ ἔχει ἀνεγερθεῖ πρὸς τιμὴν τοῦ
πρωταγωνιστῆ τῆς Α΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου
στὴ Νικαία τῆς Βιθυνίας κι ὅτι ναυτικοὶ ἔμπο-
ροι ἀπὸ τὸ Μπάρι τῆς Ἀπουλίας ἀφαίρεσαν
τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου καὶ τὰ μετέφεραν στὴν
πατρίδα τους τὸ 1087, ἐκμεταλλευόμενοι τὴ
σύγχυση ἀπὸ τὶς δυσμενεῖς γιὰ τὴν περιοχὴ
ἐξελίξεις. Σύμφωνα μὲ μιὰ ἐκδοχή, διέρρηξαν τὴ
λάρνακα καὶ τὰ ἔκλεψαν, παρὰ τὶς ἀντιδράσεις
τῶν Ὀρθοδόξων μοναχῶν.
Σύμφωνα μὲ ἄλλη ἐκδοχή, ἐξ αἰτίας τῶν
δεινῶν ποὺ ὑφίστατο ἡ περιοχὴ ἀπὸ τοὺς
εἰσβολεῖς, οἱ μοναχοὶ ποὺ διακονοῦσαν στὸ
προσκύνημα τοῦ Ἁγίου συναίνεσαν στὴν πρό-

18. 17
ὁδοιπορικό
ταση τῶν Ἰταλῶν ἐμπόρων, ποὺ στὴν πραγμα-
τικότητα ἦταν κληρικοί, νὰ πραγματοποιήσουν
τὴν ἀνακομιδὴ τῶν ἱερῶν λειψάνων καὶ τὴ με-
τακομιδὴ στὸ Μπάρι.
Πρὶν τὴν ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν, στὰ
Μύρα κατοικοῦσαν 800 περίπου Ἕλληνες ἀπὸ
τὰ ἀπέναντι ἑλληνικὰ νησιά.
Σήμερα τὰ Μύρα παραμένουν ζωντανὰ
χάρη στὶς συχνὲς ἐπισκέψεις Ὀρθοδόξων
Χριστιανῶν καὶ τὶς Ἱερὲς Ἀκολουθίες ποὺ ἐπι-
τελοῦνται στὸν ναό μὲ κρατικὴ ἄδεια. Ἐμεῖς
ὕστερα ἀπὸ τὴ σιωπηλὴ ἀνάγνωση τοῦ ἀπο-
λυτίκιου τοῦ Ἁγίου τὸν εὐχαριστήσαμε ποὺ
μᾶς ἀξίωσε νὰ ἐπισκεφτοῦμε τὸν ναὸ καὶ τὸν
τάφο του.
Μικρὴ στάση γιὰ κάτι δροσιστικὸ καὶ
ἐπιστροφὴ στὸ Κέμερ, τὸν τόπο μαρτυρίου
τῆς Ἑλένης ποὺ τὴν 1.3.2013, ἀρνούμενη
νὰ ἐγκαταλείψει τὴν χριστιανική της πίστη,
ἄφησε τὴν τελευταία της πνοὴ στὰ χέρια τοῦ
μουσουλμάνου συζύγου της, ὁ ὁποῖος δήλωσε
στοὺς δημοσιογράφους κατὰ τὴ σύλληψή του
«τώρα μπορῶ νὰ πῶ ὅτι ἔκανα κάτι καλὸ γιὰ
τὸν Ἀλλάχ».
Στὸ Κεμὲρ, ποὺ βρίσκεται κοντὰ στὴ θά-
λασσα, ἐπισκεφτήκαμε κάτω ἀπὸ τὰ πεῦκα
τὰ ἐρείπια μιᾶς πρωτοχριστιανικῆς βασιλικῆς
ποὺ 5ου αἰ. μ.Χ., ποὺ ἀποτελεῖ μέρος ἑνὸς
εὐρύτερου μοναστηριακοῦ συγκροτήματος
μὲ πολλὰ κελιὰ καὶ καταπληκτικὰ μωσαϊκὰ στὸ
δάπεδο τοῦ ναοῦ, ποὺ δὲν ἔχουν ὅμως ἀκόμα
ἀναδειχθεῖ.
Ἐντυπωσιακὸ ἐπίσης ἦταν ἕνα διαφορετικὸ

19. 18
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
ἀλλὰ καὶ μοναδικὸ βαφτιστήριο στὴν κόγχη
τοῦ ἱεροῦ τοῦ παρεκλησσίου μὲ σκαλάκια μὲ
μιὰ ὀπὴ, ποὺ φώτιζε, Ἀνατολικά.
Ψάλλαμε τρισάγιο καὶ κάναμε δέηση γιὰ
τὴν ψυχὴ τῆς δούλης τοῦ Θεοῦ Ἑλένης. Κάναμε
τὸ καθῆκον μας, εἶπε ὁ πατὴρ Θεολόγος, γιὰ
τὴν ψυχὴ τῆς δούλης τοῦ Θεοῦ Ἑλένης, ἡ ὁποία
μᾶλλον αὐτὴ θὰ δέεται γιὰ ἐμᾶς παρὰ ἐμεῖς
γιὰ αὐτήν.
Ἂς εἶναι αὐτὸ τὸ προσκύνημα ποὺ
κάνετε μιὰ συνέχεια ὅλων αὐτῶν ποὺ πέ-
ρασαν ἀπὸ ἐδῶ, ἀπὸ τότε ποὺ πέρασε ὁ
Ἀπόστολος Παῦλος καὶ προσευχόταν γιὰ
τὶς ἐκκλησίες του, ἀπὸ τότε ποὺ ἦταν ἐδῶ
ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι καὶ Ἅγιοι τῆς Πισιδίας,
Λυκίας, Παμφυλίας, ὅλοι αὐτοὶ ποὺ ἔζη-
σαν σὲ αὐτοὺς τοὺς χώρους, ἁγίασαν,
ἀγωνίσθηκαν, προσευχήθηκαν ἐδῶ μέσα,
νὰ εἶναι οἱ πρωπάτορές σας καὶ ἐσεῖς νὰ
εἶστε ὁ κρίκος ποὺ θὰ συνεχίσει αὐτὴν
τὴν προσευχή μέχρι νὰ ὑπάρχουν ἄνθρω-
ποι μόνιμοι ἐδῶ ποὺ νὰ ζοῦν καὶ νὰ προ-
σεύχονται. Πιστεύω πὼς ὁ λόγος ποὺ σᾶς
ἔφερε ὁ Θεὸς ἐδῶ εἶναι αὐτὸς καὶ εὔχομαι νὰ
σᾶς σκεπάζει καὶ ἡ χάρις αὐτῆς τῆς μάρτυρος
ἀλλὰ καὶ οἱ εὐλογίες ὅλων αὐτῶν τῶν Ἁγίων ἐδῶ.
Μετὰ τὸ βραδινὸ στὸ ξενοδοχεῖο μας βγή-
καμε γιὰ μιὰ ὡραία βόλτα στὰ δρομάκια τῆς
παλιᾶς πόλης τῆς Ἀττάλειας, ὅπου οἱ ἐκπλή-
ξεις δὲν τελειώνουν ποτέ. Τὸ βράδυ μᾶς βρίσκει
νὰ χαλαρώνουμε ὅλη ἡ παρέα στὴ βεράντα
ἑνὸς παραδοσιακοῦ ξενοδοχείου, ὅπου μετὰ
τὴ χαλάρωση, ὅπως χαρακτηριστικὰ συμβαίνει
στὴ συντροφιά μας, ἡ νύχτα γέμισε μὲ ἄρωμα
Ἑλλάδας ἀπὸ τὶς κουβέντες καὶ τὰ γέλια μας!
Μιὰ καὶ δὲ γίνεται νὰ μὴν ἀφήσουμε τὸ στίγμα
μας, ὅπου κι ἂν πᾶμε, μᾶς πλησίασε ξαφνικὰ
μιὰ συντροφιὰ Ἑλλήνων προσφύγων ! Ἐπρόκει-
το γιὰ Ἕλληνες, ποὺ εἶχαν ἀφήσει πίσω τους
τὸν τόπο τους, μὰ δὲν τὸν εἶχαν ξεχάσει… Ἡ
συγκίνηση ἦταν διάχυτη στὰ πρόσωπά τους
καὶ ἡ χαρὰ τους ἀνείπωτη!
Ἔνιωθαν λὲς καὶ εἶχαν συναντήσει μακρι-
νοὺς συγγενεῖς. Ἡ βραδιὰ κύλησε ὄμορφα καὶ
νοσταλγικὰ σὲ κλίμα συναισθηματικῆς φόρτι-
σης ἀλλὰ καὶ εὐθυμίας, καθὼς τραγουδήσα-
με ὅλοι μαζὶ τὰ ὑπέροχα παραδοσιακά μας
τραγούδια !

20. 19
ὁδοιπορικό
Τρίτη 28 Ἰουλίου 2015
Προχώρου, Νικάνορος,
Τίμωνος καὶ Εἰρήνης
Σήμερα τὸ πρωινό μας στὸ ξενοδοχεῖο
ἦταν νωρὶς γιατί εἴχαμε πολλὰ χιλιόμετρα
νὰ κάνουμε ὡς τὴν Αντιόχεια τῆς Πισιδίας
(Yalvac), πατρίδα τῆς Ἁγίας Μαρίνας καὶ τῶν
ἁγίων Κυπριανοῦ καὶ Ἰουστίνης.
Ακολουθώντας τὴ ροὴ του ποταμοῦ Κέ-
στρου, ἀπολαύσαμε τὸ
μαγευτικὸ τοπίο μέσα ἀπὸ
τὴν κοιλάδα τοῦ ποταμοῦ
καὶ τὸ φαράγγι ποὺ σχη-
ματίζει. Μιλήσαμε γιὰ τὴν
πορεία ποὺ ἀκολούθησε ὁ
ἀπόστολος Παῦλος, ἀλλὰ
καὶ οἱ διωγμένοι Σπαρ-
ταλῆδες ποὺ κατέβηκαν
μὲ κάρα στὴν Ἀττάλεια τὸ
1922 προκειμένου νὰ ἐπι-
βιβαστοῦν στὰ καράβια
ποὺ θὰ τοὺς πήγαιναν στὴ
νέα τους πατρίδα. Μπρο-
στάρης καὶ βοηθὸς τους ὁ
θρυλικὸς πατὴρ Ἰωακεὶμ
Πεσμαζόγου, ποὺ ὡς νέος
Μωυσῆς ἔφερε τὰ γυναικό-
παιδα σῶα καὶ ἀβλαβῆ ὡς
τὴ Νέα Ἰωνία.
Σταματήσαμε γιὰ λίγο στὴν τεχνιτὴ λίμνη
ποὺ σχηματίζει ὁ ποταμὸς Κέστρος καὶ φω-
τογραφηθήκαμε μέσα σὲ τοπία ἀπαράμιλλης
φυσικῆς ὀμορφιᾶς. Κατευθυνθήκαμε στὴν
περιοχὴ τῶν ἑφτὰ λιμνῶν καὶ συγκεκριμένα
στὴ Λίμνη Ἐγιρντὶρ γιὰ νὰ ἐπισκεφτοῦμε τὸ
Νησίον (Yesil Ada), ἕνα μικρὸ νησάκι ποὺ σή-
μερα ἑνώνεται μὲ τὴν ξηρὰ μὲ μιὰ στενὴ λωρίδα
γῆς και στολίζει τὴ γραφικὴ λίμνη - ἡ τρίτη
σὲ μέγεθος λίμνη τῆς Τουρκίας. Κατοικοῦνταν
ἀποκλειστικὰ ἀπὸ Ἕλληνες.
Σήμερα ἔχει παραμείνει ὁ ναὸς τῶν Ἁγίων
Ἀναργύρων στὸ Νησίον καὶ μιὰ ἐκκλησία ποὺ
λειτουργεῖ ὡς τζαμὶ στὴν εἴσοδο τῆς παραλί-
μνιας γραφικῆς πόλης Ἐγιρντίρ, ὅπου καὶ τὸ
κέντρο βασικῆς ἐκπαίδευσης τῶν κομάντος
τῆς γειτονικῆς μας χώρας. Γυναῖκες μὲ παρά-
ξενα μαγιὸ ποὺ σκέπαζαν ὅλα τὰ σημεῖα τοῦ
σώματός τους ἀπολάμβαναν λίγη δροσιὰ στὰ
νερὰ τῆς λίμνης. Ἡ περιοχὴ εἶναι πολὺ εὔφορη
καὶ οἱ ντόπιοι παραγωγοὶ ἔχουν στήσει πολυ-
άριθμα ὑπαίθρια μαγαζάκια στὶς ὄχθες τῆς
λίμνης, γιὰ νὰ προωθήσουν τὰ προϊόντα τους:
πεπόνια, σταφύλια, ροδάκινα κι ἄλλα πολλά.
Δὲν χάσαμε τὴν εὐκαιρία νὰ τὰ δοκιμάσου-
με. Οἱ γυναῖκες τῶν γύρω χωριῶν φτιάχνουν
γκιοζλεμέ, μιὰ τοπικὴ πίτα ποὺ τὴ γεμίζουν
μὲ πατάτα, ἢ τυρὶ ἢ σπανάκι ἢ κιμά.
Φτάνοντας στὸν πλούσιο ἀρχαιολογικὸ
χῶρο τῆς Ἀντιόχειας, ὁ ξεναγὸς μᾶς ἐξήγησε
ὅτι ἡ πόλη τῆς Ἀντιόχειας εἶναι νεότερη σχε-

21. 20
τικὰ μὲ τὰ παράλια καὶ ἱδρύθηκε μόλις τὸν 3ο
π.Χ αἰ. ἀπὸ τὸν βασιλιὰ Ἀντίοχο καὶ εἶναι μιὰ
ἀπὸ τὶς 11 συνολικὰ πόλεις ποὺ ὑπάρχουν
στὴ Μ. Ἀσία.
Μπήκαμε στὴν ἀρχαία πόλη, ποὺ μόλις
τὸ 10% ἔχει ἀνασκαφεῖ, καὶ ἀκολουθώντας
τὰ χνάρια τῶν ἀποστόλων, θαυμάσαμε τὸ
νυμφαῖο καὶ τοὺς ναούς, κάναμε δέηση στὰ
ἐρείπια τοῦ ναοῦ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου.
Ὁ ναὸς αὐτὸς, μελοπρεπὴς τρίκλιτη βα-
σιλικὴ, κτίστηκε κατὰ τὸν 5ο–6ο αἰ. στὴ θέση
τῆς Συναγωγῆς, ὅπου κήρυξε ὁ Ἀπόστολος
Παύλος στὴν πρώτη του ἀποστολικὴ περιο-
δεία. Περιελάμβανε ἁψίδα πλάτους 10,8 μέ-
τρων καὶ 13 κολῶνες κατὰ μῆκος, ποὺ χώριζε
τὸν ναὸ μὲ τὰ ἑκατέρωθεν κλίτη.
Ὁ τόπος αὐτὸς εἶναι πολὺ σημαντικὸς γιὰ
τοὺς Χριστιανούς.
Διαβάσαμε τὸ λόγο τοῦ Ἀποστόλου Παύ-
λου στὴ Συναγωγὴ καὶ προσευχηθήκαμε στοὺς
πολυάριθμους Ἁγίους καὶ Μάρτυρες νὰ μᾶς
ἐνισχύσουν, γιατί κι ἐμεῖς ζοῦμε σὲ δύσκολους
καιροὺς, ὅπως κάποτε ἔζησαν κι αὐτοί.
Ἐπισκεφτήκαμε τὸ Ἀρχαῖο θέατρο τῆς
Ἀντιόχειας ποὺ ἀνάγεται στὰ ἑλληνιστικὰ
χρόνια καὶ ἀποτελεῖ τόπο μαρτυρίου 15.000
Χριστιανῶν. Ἐδῶ ὑπέστη μαρτύρια καὶ ἡ ἁγία
Θέκλα καὶ πολλοὶ ἄλλοι μάρτυρες.
Ἐπιστρέψαμε ὁλοταχῶς στὴ Σπάρτη
τῆς Πισιδίας ἐκεῖ ὅπου κάποτε οἱ Ἕλληνες
ἀνέπτυξαν τὴ βιομηχανία ταπήτων (χαλιῶν)
και παραγωγῆς ροδέλαιου. Ἀκόμα καὶ σήμε-
ρα τὰ ποικίλα προϊόντα ρόδου καὶ ροδέλαιου
χαρακτηρίζουν τὴν τοπικὴ
ἀγορά. Ἡ Ἑλληνικὴ Κοινό-
τητα τῆς Σπάρτης ἰδιαί-
τερη φροντίδα κατέβαλλε
γιὰ τὴν ἐκπαίδευση τῶν μα-
θητῶν, στὰ ὑποδειγματικὰ
σχολεῖα ποὺ εἶχε ἱδρύσει,
μερικὰ ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἐξα-
κολουθοῦν νὰ λειτουργοῦν
ἐκπαιδευτήρια. Ἡ πόλη
βρίσκεται σὲ ὑψόμετρο
1050 μέτρων. Ὡς τὸ 1922,
ἀπὸ τὶς 35.000 τῶν κα-
τοίκων της, οἱ 8.000 ἦταν
Ρωμηοί. Εἶχε 12 ναοὺς ἀπὸ
τοὺς ὁποίους σήμερα σώ-
ζονται μόνον δύο. Στὸν ἕναν
ἀπὸ αὐτοὺς μᾶς περίμενε ἡ Μουχτάρισσα
Μελὲκ (Ἀγγελικὴ) μαζὶ μὲ τὴν ὄμορφη οἰκογέ-
νειά της, τὸν σύζυγό της Ὀμὲρ (Ὅμηρο) καὶ
τὰ τρία τους ἀγόρια.
Εἶχε καθαρίσει τὸ ναὸ τῶν Εἰσοδίων τῆς Θε-
οτόκου Σπάρτης ὅπου εἰσήλθαμε γιὰ ἑσπερινό.
Ὁ ναὸς ἐσωτερικὰ δὲν ἦταν σὲ καλὴ κατά-
σταση καθὼς εἶχε ἐγκαταλειφθεῖ μετὰ τὴ Μι-
κρασιάτικη καταστροφή. Παρόλα αὐτὴ μὲ τὴ
χάρη τοῦ Θεοῦ πρόσφατα τελέσθηκε Θεία Λει-
τουργία στὴ μνήμη τῶν Εἰσοδίων τῆς Παναγίας
ὕστερα ἀπὸ τὸν ξεριζωμό. Μαζί μας εἴχαμε
φέρει μία εἰκόνα τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου
καὶ μία ἄλλη τῶν 40 παρθένων τὶς ὁποῖες καὶ
ἀνέλαβε νὰ φυλάξει ἡ Μελὲκ ὡς τὴν ἑπόμενή
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα

22. 21
ὁδοιπορικό
μας συνάντηση. «Φῶς ἱλαρόν…» διαπερνοῦσε
τὸ καμπαναριὸ τοῦ ναοῦ καὶ ἔφτανε στὸ ἐσω-
τερικό του
ὅπου 65 νε-
ανικὲς φωνὲς
ὑμνοῦσαν τὸν
Κύριο! Με-
ρικοὶ κάτοι-
κοι τῆς γύρω
π ε ρ ι ο χ ῆ ς
ἦρθαν νὰ μᾶς
ἀ κ ο ύ σ ο υ ν
δειλὰ δειλά.
Τὰ συναισθή-
ματα αὐτῶν
τῶν στιγμῶν
σφραγίστηκαν
στὴν καρδιά
μας καὶ ὁ πατὴρ Θεολόγος μᾶς παρότρυνε:
«νὰ κρατήσετε αὐτὴν τὴν ἀνάμνηση καὶ νὰ
ἀποτελέσει ἀφορμὴ γιὰ προσευχές».
Ὅταν τελειώσαμε ὁ Ὅμηρος μᾶς κέρασε
ἀναψυκτικὰ καὶ τὰ ἀγόρια τῆς Μελὲκ ἔφεραν
προϊόντα ρόδου γιὰ νὰ ἀγοράσουν οἱ συνοδοι-
πόροι μας. Ὅμως
ἡ Μελὲκ εἶχε προ-
ετοιμάσει γεῦμα
στὸ Δημαρχεῖο. Ὁ
ἀντιδήμαρχος μᾶς
ὑποδέχτηκε μὲ
πολλὴ χαρά, ἔγι-
ναν οἱ ἀπαραίτη-
τες προσφωνήσεις
καὶ ἀντιφωνήσεις
καὶ μὲ τὴν ἄδειά
τους οἱ ἱερεῖς μᾶς
εὐλόγησαν τὸ τρα-
πέζι μας ποὺ ἦταν
πλούσιο σὲ ἐδέσματα καὶ ὄμορφα διακοσμη-
μένο. Ἐμεῖς τοὺς εἴπαμε τὸ εὐχαριστῶ μας μὲ
λίγα παραδοσιακὰ τραγούδια καὶ φύγαμε γιὰ
νὰ συνεχίσουμε τὴν ἐπίσκεψή μας στὸ Σύλλογο
τῶν ἀπογόνων τῶν ἀνταλλαγέντων μὲ κατα-
γωγὴ ἀπὸ τὴ Θεσ-
σαλονίκη. Ἄλλη
ἔκπληξη μᾶς
περίμενε ἐκεῖ. Ἡ
τοπικὴ χορωδία
καὶ ὀρχήστρα
τοῦ Δήμου μᾶς
τραγούδησε σὲ
δύο γλῶσσες καὶ
ὁ χορὸς στήθηκε
στὸ ἄψε σβῆσε.
Ἀλλὰ καὶ ἡ δική
μας ὀρχήστρα
καὶ χορωδία δὲν
ὑστεροῦσε καθό-
λου! Τὸ κέφι ἄνα-
ψε γιὰ τὰ καλὰ καὶ ἂν δὲν εἴχαμε τὸν ὁδηγὸ
τοῦ ποῦλμαν νὰ μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι ἔχουμε
ἄλλες 2 ὧρες δρόμο γιὰ νὰ φτάσουμε στὴν
Ἀττάλεια, τὸ γλέντι θὰ συνεχιζόταν καὶ πέραν
τῶν 10.30 μμ.! Ὁ ἀποχαιρετισμὸς δύσκολος,
οἱ καρδιὲς μας εἶχαν ζεσταθεῖ, τὰ βλέμματα
ἐπικοινωνοῦσαν
συγκινημένα… Ὁ
Ὅμηρος μπῆκε
στὸ αὐτοκίνητό
του καὶ μᾶς ξε-
προβόδησε ὡς τὴν
ἔξοδο τῆς πόλης.
Ἀνταλλάχτηκαν
δῶρα καὶ διευθύν-
σεις ἠλεκτρονικὲς
γιὰ περαιτέρω ἐπι-
κοινωνία. Κανένας
δὲν μποροῦσε νὰ
πιστέψει ὅτι ἦταν
ἀλήθεια αὐτὴ ἡ οἰκειότητα ποὺ ζούσαμε.
Ἐπιστρέψαμε στὴν Ἀττάλεια δοξολογώντας
τὸν Κύριο τῆς ἀγάπης!

23. 22
Τετάρτη 29 Ἰουλίου 2015
Θεοδότης μάρτυρος καὶ τῶν τέκνων αὐτῆς
Σημερινός μας προ-
ορισμὸς οἱ μεσογειακὲς
πόλεις Ἄσπενδος, Σίδη κὰ
Ἀλάγια. Τὸ ἀρχαῖο θέατρο
τῆς Ἀσπένδου θεωρεῖται
ἕνα ἀπὸ τὰ καλλίτερα δια-
τηρημένα ἀρχαῖα ἑλληνικὰ
θέατρα στὸ κόσμο, γιατί
χρησιμοποιήθηκε πολλὰ
χρόνια ὡς Καραβὰν Σεράι
δηλαδὴ χῶρος καταφυγίου
στὰ καραβάνια στὸν δρό-
μο τοῦ μεταξιοῦ τῶν Σελ-
τζούκων, καὶ κτίσθηκε ἀπὸ
τὸν Ἕλληνα ἀρχιτέκτονα
Ζήνων τὸν Κιτιέα τὸ 155
(μ.Χ.). Μᾶς ἐντυπωσίασε
ἡ ἀκουστική του. Κάποιοι ἐπιχείρησαν νὰ
παίξουν μία παράσταση ἀρχαίου δράματος
ἀλλὰ ὁ χρόνος… μᾶς κυνηγοῦσε.
Ἑπόμενος σταθμὸς ἡ παραθαλάσσια γρα-
φικὴ Σίδη μὲ τὸν ἐντυπωσιακὸ Ἀρχαῖο ναὸ
τοῦ Ἀπόλλωνα, τὸ θέατρό της ποὺ χρησιμο-
ποιήθηκε καὶ ὡς ναὸς τὸν 5αι. ἀλλὰ καὶ τὰ
πολυάριθμα τουριστικὰ μα-
γαζάκια της καὶ τὶς πρωτο-
χριστιανικές της ἐκκλησίες.
Στὴ συνέχεια διασχίζοντας
τὴν πανέμορφη παραλία
τῶν 60 χιλιομέτρων μὲ τὰ
τεράστια πολυτελῆ ξε-
νοδοχεῖα, φτάσαμε στὴν
Ἀλάγια, τὴ γραφικὴ πόλη
στὴν ὁποία ζοῦσαν ἁρμο-
νικὰ Ἕλληνες καὶ Τοῦρκοι
ὡς τὸ 1922. Ἐπισκεφτήκαμε
τὸν ἀνεγειρόμενο Ἱ. Ν. Πα-
ναγίας Πισιδιώτισσας, τὸν
πρῶτο ὀρθόδοξο ναὸ ποὺ
χτίστηκε ἐκ θεμελίων μετὰ
τὸ 1922.
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα

24. 23
ὁδοιπορικό
Η ΜΥΡΟΒΛΗΤΗ ΕΙΚΟΝΑ
ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΠΙΣΙΔΙΩΤΙΣΣΑΣ
Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Πισιδιώτισσας
εἶναι μία ἀπὸ τὶς ἀρχαῖες εἰκόνες. Εἶναι γνωστὴ
ἀπὸ τὸν 6ον αἰώνα. Βρισκόταν στὴν πόλη Σω-
ζόπολις τῆς Πισιδίας (Οὐλούμπορλου). Ἔγινε
εὐρύτερα γνωστὴ ἀπὸ τὸ εὐωδιαστὸ μύρο ποὺ
ἀνέβλυζε ἄφθονο ἀπὸ τὰ χέρια τῆς Παναγίας
καὶ μὲ τὸ ὁποῖο γίνονταν πολλὲς θεραπεῖες
ἀσθενῶν καὶ ἄλλα θαύματα. Ὑπάρχουν τρεῖς
ἀρχαῖες γραπτὲς μαρτυρίες γιὰ τὰ θαύματα
ποὺ σχετίζονται μὲ τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας
τῆς Πισιδιώτισσας.
Ἡ πρώτη προέρχεται ἀπὸ τὸν πρεσβύτε-
ρο Εὐστάθιο, συνεργάτη καὶ βιογράφο τοῦ
Πατριάρχη Κωνστ/λεως Εὐτυχίου. (Ὁ Εὐτύχι-
ος, Πατριάρχης Κων/πόλεως ἀπὸ 552-565 &
577-582, ἀνακηρύχθηκε Ἅγιος καὶ ἡ μνήμη
του ἑορτάζεται τὴν 6ην Ἀπριλίου.
Ἡ δεύτερη μαρτυρία προέρχεται ἀπὸ
τὸν Ἐλεύσιππο, μαθητὴ τοῦ Ἁγ. Θεοδώρου
τοῦ Συκεώτου (ἀποκαλεῖται Συκεώτης διότι
γεννήθηκε στὸ χωριὸ Συκεοὺς τῆς Γαλατίας,
πλησίον τῆς Ἀναστασιουπόλεως, τῆς ὁποί-
ας διετέλεσε Ἐπίσκοπος. Ἐκοιμήθη τὸ ἔτος
613 καὶ ἡ μνήμη του ἑορτάζεται τὴν 22αν
Ἀπριλίου). Καὶ οἱ δύο μαρτυροῦν ὅτι εἶδαν
οἱ ἴδιοι τὰ θαύματα ποὺ ἔγιναν μὲ τὴν θερμὴ
προσευχὴ τοῦ Ἁγ. Θεοδώρου τοῦ Συκεώτου
καὶ τοῦ Ἁγίου Εὐτυχίου Πατριάρχου Κωνστ/
πόλεως, ἐνώπιον τῆς ἱερᾶς εἰκόνας τῆς Πανα-
γίας τῆς Πισιδιώτισσας.
Ἡ τρίτη μαρτυρία προέρχεται ἀπὸ τὸν
Ἅγιο Γερμανό, Πατριάρχη Κωνστ/λεως (715-
730, ἡ μνήμη τοῦ ἑορτάζεται τὴν 12η Μα-
ΐου) ὁ ὁποῖος σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν
Ἐπίσκοπον Κλαυδιουπόλεως Θωμὰ γράφει:
Μέσῳ τῶν ἱερῶν Εἰκόνων ὁ Θεὸς θεράπευσε
πολλοὺς ἀσθενεῖς καὶ ἐπετέλεσε πολλὰ ἄλλα
θαύματα, ποὺ καὶ ὁ ἴδιος ἔζησα. Ἀξιοσημείωτο
εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι ἀπὸ τὸ χέρι τῆς Παναγίας
τῆς εἰκόνας ποὺ βρίσκεται στὴ Σωζόπολη τῆς
Πισιδίας ἀναβλύζει ἄφθονο μύρο, τὸ ὁποῖο
κάνει πολλὰ θαύματα. Ἐπίσης ἀναφέρεται
ὅτι στὴν Ζ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, (ὡς ἐπιχεί-
ρημα γιὰ τὴν τιμὴν τῶν Εἰκόνων) ἀναγνώσθηκε
κείμενο τοῦ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως
Εὐτυχίου, στὸ ὁποῖον γράφεται ὅτι ἀπὸ τὰ
χέρια τῆς Παναγίας τῆς Πισιδιώτισσας ρέει
μύρον καὶ περιγράφεται τὸ ἀκόλουθο γεγονός.
Στὴν πόλη Ἀμάσεια τοῦ Πόντου ἕνα μωρὸ εἶχε
γεννηθεῖ νεκρό.
Οἱ γονεῖς του, ποὺ εἶχαν πρόβλημα στὴν
ἀπόκτηση παιδιῶν, κατέφυγαν λυπημένοι
στὸν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Εὐτύ-

25. 24
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
χιο καὶ τὸν παρεκάλεσαν νὰ προσευχηθεῖ
γιὰ νὰ ἀποκτήσουν παιδιά. Ὁ Πατριάρχης
προσευχήθηκε θερμά, ἔχρισε τοὺς γονεῖς μὲ
τὸ μύρο τῆς Παναγίας τῆς Πισιδιώτισσας καὶ
τοὺς εἶπε: « Θὰ ἀποκτήσετε γερὸ παιδὶ καὶ θὰ
τὸ ὀνομάσετε Πέτρο». Τὰ λόγια αὐτὰ ἀποδεί-
χτηκαν προφητικά. Πράγματι γεννήθηκε ἕνα
χαριτωμένο ἀγοράκι καὶ τὸ βάφτισαν Πέτρο.
Ἀργότερα ἀπέκτησαν καὶ δεύτερο καὶ τὸ ὀνό-
μασαν Ἰωάννη.
Καὶ τὰ δύο παιδιὰ μεγάλωσαν γερὰ καὶ μὲ
καλὴ ὑγεία. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἔγινε γνωστὸ στὴ
γύρω περιοχὴ τῆς Ἀμάσειας καὶ συνετέλεσε
στὸ νὰ διαδοθεῖ καὶ νὰ αὐξηθεῖ ὁ σεβασμὸς
καὶ ἡ τιμὴ πρὸς τὴ θαυματουργὴ αὐτὴ Εἰκόνα.
Ἔπειτα ἀπὸ αἰῶνες τὴν Εἰκόνα τῆς Πα-
ναγίας Πισιδιώτισσας τὴν εἶχε ἡ μητέρα τοῦ
Τσάρου Μιχαὴλ Federovich Romanov, ποὺ εἶχε
γίνει Μοναχὴ μὲ τὸ ὄνομα Μάρθα. Μετὰ τὸν
θάνατό της ἡ Εἰκόνα μεταφέρθηκε στὴ Νέα
Μονὴ τοῦ Σωτῆρος (Novospassky) στὴ Μόσχα.
Ἡ Ρωσικὴ Ἐκκλησία τιμᾶ τὴν εἰκόνα τῆς
Παναγίας τῆς Πισιδίας - τὴν 3ην Σεπτεμβρίου
(μὲ τὸ παλαιὸ Ἡμερολ. 16 Σεπτ.).
Τὸ πρόγραμμα γιὰ συνέχεια εἶχε προ-
ορισμὸ τὸν Ἅγιο Γεώργιο τοῦ Βουνοῦ, τὸ
ἐκκλησάκι ποὺ εἶναι σκαρφαλωμένο σὲ μία
ἀπὸ τὶς πλαγιὲς τῆς πόλης καὶ ποὺ ἀνακαι-
νίστηκε πρόσφατα ἀπὸ τὶς τοπικὲς ἀρχές.
Ἐκεῖ ψάλαμε τὰ ἀπολυτίκια τοῦ ἑσπερινοῦ.
Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση ἐδῶ εἶναι ὁ
τόπος ὅπου ὁ Ἅγιος Γεώργιος σκότωσε τὸν
δράκοντα.Σὲ πολλοὺς ἀκούραστους περιπα-
τητὲς τῆς ὁμάδας μας δόθηκε ἡ εὐκαιρία νὰ
διανύσουν μὲ τὰ πόδια τὴ διαδρομὴ ἀπὸ τὸ
ἐκκλησάκι μέχρι κάποιο σημεῖο τοῦ δρόμου,
ποὺ τοὺς περίμενε τὸ λεωφορεῖο.
Ἦταν μία ἀπαράμιλλη ἐμπειρία καθὼς τὸ
ἐκκλησάκι εἶναι χωμένο μέσα στὸ βουνὸ καὶ
ὅλη ἡ γύρω περιοχὴ μύριζε θυμάρι καὶ βότανα
τοῦ βουνοῦ. Ἡ εὐλογία τοῦ Ἁγίου πλημμύριζε
τὸν τόπο!
Ἑπόμενος προορισμὸς ἦταν τὸ πανέμορ-
φο μεσαιωνικὸ τεράστιο κάστρο ἔξω ἀπὸ τὴν
πόλη ποὺ ἐντός του περιλάμβανε πανέμορφα
ἐρειπωμένα βυζαντινὰ ἐκκλησάκια.
Μία μικρὴ βροχούλα ποὺ εἶχε ἤδη ξεκινή-
σει δὲν πτόησε τὸ ἠθικό μας.
Τὸ ἄκρως εἰδυλλιακὸ θέαμα μᾶς ἀποζημίω-
νε. Ἁπλωνόταν μπροστὰ μας τὸ πέλαγος δια-
κλαδιζόμενο ἀπὸ μικροὺς κολπίσκους καθρε-
φτίζοντας τὴ κατάφυτη πλαγιὰ τοῦ βουνοῦ!
Ξεκινᾶμε γιὰ τὴν Ἀττάλεια, τὴ βάση μας,
γιὰ νὰ δειπνήσουμε καὶ ἔπειτα νὰ περιδια-
βοῦμε στὴν παλιὰ πόλη.

26. 25
ὁδοιπορικό
Πέμπτη 30 Ἰουλίου 2015
Μνήμη τῶν ἁγίων ἀποστόλων Σίλα,
Σιλουανοῦ, Ἐπαινετοῦ,
Κρήσκης καὶ Ἀνδρονίκου
Σήμερα ἔχουμε πολλὰ χιλιόμετρα ὡς τὴ
Σμύρνη κι ἀπὸ ἐκεῖ ὡς τὸ Τσεσμὲ ποὺ θὰ
εἶναι καὶ ὁ τελευταῖος προορισμὸς γιὰ νὰ
περάσουμε στὴ Χίο. Εἶναι ἡ τελευταία μας
ἡμέρα στὴ νοσταλγικὴ Μικρὰ Ἀσία! Ξεκινᾶμε
πολὺ νωρίς, οἱ περισσότεροι κοιμοῦνται τὶς
πρῶτες ὧρες μέσα στὸ πούλμαν χωρὶς νὰ
ἀπολαμβάνουν τὴν ὄμορφη διαδρομὴ μεταξὺ
Ἀττάλειας - Ντένιζλι. Ἀλλὰ μετὰ τὴ σύντομη
στάση γιὰ κολατσιό, τὰ ὄργανα παίρνουν
φωτιά. Τραγούδια, ἀνέκδοτα, σχόλια… καὶ
οἱ παραγωγοὶ στήνουν μία …ραδιοφωνικὴ
ἐκπομπὴ στὸ ἄψε σβῆσε! Μόνο ὅταν ἀρχί-
σαμε νὰ πλησιάζουμε στὴ Σμύρνη τὸ κλίμα
ἄλλαξε. Ὁ Ἀλέξανδρος μᾶς ἔκανε μία φοβερὴ
ἀνάλυση τῶν γεγονότων τῆς καταστροφῆς…
Ὅλοι αἰσθανθήκαμε ὑπερήφανοι ἀπόγονοι
Μικρασιάτες, ἀλλὰ ταυτόχρονα καὶ μία νο-
σταλγία λυπητερή μᾶς κατέλαβε.
Μπήκαμε στὴ Σμύρνη προβληματισμένοι.
Δὲν ὑπῆρχε σχεδὸν κανένα δεῖγμα ἑλληνικοῦ
στοιχείου παρὰ μόνο κάποια μικρὰ σπίτια σὲ
ἄσχημη κατάσταση. Εἴδαμε τὸν μισοκατε-
στραμμένο ναὸ τοῦ Προφήτη Ἠλία ποὺ χρη-
σιμοποιήθηκε ὡς ἀποθήκη τοῦ στρατοῦ μετὰ
τὸ 22. Μία ἀπέραντη ἄσχημη μεγαλούπολη
ὅπου ζοῦν οἱ Κεμαλιστὲς ποὺ δὲν δέχονται
στὸ ὄνομα τῆς ἀνάπτυξης νὰ ὑποκύψουν σὲ
νέες πολιτικές. Στὰ δεξιὰ μας ἕνα τεράστιο
πρόσωπο τοῦ Κεμὰλ λαξευμένο στὸν βράχο
τοὺς ἐπιβεβαιώνει.
Λιγοστὲς οἱ ξεχωριστὲς γωνιές. Μία ἀπὸ
αὐτὲς ἐπισκεφτήκαμε κι ἐμεῖς. Τὸν ναὸ τῶν
ἁγίων Βουκόλου καὶ Πολυκάρπου ποὺ ἀνα-
καινίστηκε πρόσφατα καὶ λειτουργεῖ ὡς πο-
λιτιστικὸ κέντρο.
Ἕως ὅτου φτάσουμε ἐκεῖ, ἡ Ἀναστασία
μᾶς περιέγραψε τὰ θαυμαστὰ γεγονότα γιὰ
τὸν ναὸ αὐτὸν ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν ἅγιο Βουκόλο.
Ἦταν περίπου πρὶν τὸ 2000 ὅταν κάποιος
κύριος Κώστας ἀπὸ τὸ Μαυρομμάτι Καρδί-
τσας βλέπει στὸν ὕπνο του ἕναν λαμπερὸ
γέροντα μὲ ἄσπρη γενειάδα καὶ τοῦ λέει.
-Παιδί μου θέλω νὰ πᾶς στὴ Μικρὰ Ἀσία
νὰ βρεῖς τὸ σπίτι μου.
-Καὶ ποιὸς εἶσαι ἐσύ, δὲν σὲ γνωρίζω, τοῦ
ἀπαντάει.
- Ἐγὼ εἶμαι ὁ ἅγιος Βουκόλος καὶ θέλω νὰ

27. 26
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
βρεῖς τὸ σπίτι μου. Παραξενεύτηκε ὁ κύρι-
ος Κώστας καθὼς οὐδέποτε εἶχε ἀκούσει γιὰ
τέτοιον ἅγιο. Θὰ ἔχω δεῖ δαιμόνια σκέφτηκε.
Ἀπευθύνθηκε στὸν ἱερέα τῆς ἐνορίας του καὶ
τοῦ λέει.
Πρόκειται γιὰ ἕνα ὅραμα ποὺ εἶδα, ἕναν
πολιὸ – λαμπερὸ γέροντα ποὺ
ἦταν πάρα πολὺ γλυκὸς καὶ μοῦ
δημιούργησε μεγάλη γαλήνη.
Μοῦ εἶπε ὅτι εἶναι ὁ ἅγιος Βου-
κόλος καὶ θέλει νὰ πάω νὰ βρῶ τὸ
σπίτι του στὴ Μ. Ἀσία. Ξέρεις γιὰ
κάποιον τέτοιον ἅγιο, γιατί ἐγὼ
δὲν τὸν ἔχω ἀκούσει ποτέ! Ἔλα
νὰ σοῦ δείξω.
Ἀνοίγει τὸ συναξάρι στὶς 6
Φεβρουαρίου καὶ τοῦ διαβάζει:
ἅγιο Βουκόλος, ἐπίσκοπος Σμύρ-
νης, ὁ πρῶτος ἐπίσκοπος Σμύρνης, χειροτονη-
μένος ἀπὸ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Θεολόγο ποὺ
στὴ συνέχεια χειροτονεῖ τὸν ἅγιο Πολύκαρπο.
Εἶναι λέει μεγάλος ἅγιος, ἀλλὰ πάρα πολλοὶ
λίγοι τὸν γνωρίζουν καὶ προφανῶς ὁ ἅγιος
θέλει νὰ γίνει γνωστὸ τὸ ὄνομά του, γι΄αὐτὸ
καὶ σὲ κάλεσε νὰ πᾶς στὴ Μ. Ἀσία.
Ὁ κύριος Κώστας ἀγράμματος μέν, θεο-
σεβεῖς δέ, ξεκινάει γιὰ τὴν Καππαδοκία γιὰ
βρεῖ τὸ σπίτι τοῦ ἁγίου ἀλλὰ χωρὶς ἀποτέ-
λεσμα. Κάποιος ξεναγὸς τοῦ λέει. Πιθανὸν
νὰ ὑπάρχει κάποια ἐκκλησία τοῦ ἁγίου στὴ
Σμύρνη. Πάει λοιπὸν στὸ προξενεῖο, ὅπου
ἐκεῖ πρόξενος ἦταν κάποιος πολὺ εὐσεβὴς
ἄνθρωπος, ὁ κύριος Γιῶργος.
Βεβαίως καὶ ὑπάρχει ναὸς τοῦ Ἁγίου Βου-
κόλου στὴ Σμύρνη ἀλλὰ εἶναι σὲ πολὺ κακὴ
κατάσταση καὶ βρίσκεται σὲ μία πολὺ ὑπο-
βαθμισμένη περιοχὴ στὸ «Μπασμπανέ». Μετὰ
τὴν καταστροφὴ τῆς Σμύρνης δὲν καταστρά-
φηκε ὁλοκληρωτικὰ – ὅπως οἱ περισσότερες
ἐκκλησίες ποὺ ἀνατινάχθηκαν. Ἡ ἐκκλησία
αὐτὴ ἦταν πανέμορφη καὶ χτισμένη τὸ 1876.
Οἱ Τοῦρκοι τὴ μετέτρεψαν γιὰ μεγάλο χρο-
νικὸ διάστημα σὲ ἀρχαιολογικὸ μουσεῖο καὶ
στὴ συνέχεια ἀπὸ τὶς φθορὲς ἐγκαταλείφτηκε
σὲ πολὺ ἄσχημη κατάσταση. Θέλω νὰ πάω,
ἀπάντησε ὁ κύριος Κώστας. Πράγματι, ὅταν
ἔφτασαν, βρῆκαν ἕναν μεγάλο
ἐγκαταλελειμμένο ναό, γεμάτο
μὲ σκουπίδια, σπασμένα τζάμια,
σπασμένα παράθυρα, μὲ μία στέ-
γη ἕτοιμη νὰ πέσει.
Ὁ κύριος Κώστας τότε ἐπίμο-
να λέει στὸν πρόξενο. Θέλω νὰ
φωνάξω ἕναν ἁγιορείτη νὰ κα-
θαρίσουμε λίγο καὶ νὰ κάνουμε
μία λειτουργία ἐδῶ. Τότε ὁ πρό-
ξενος τοῦ λέει, περίμενε, δὲν εἶναι
Ἑλλάδα ἐδῶ, δὲν εἶναι ἔτσι εὔκο-
λα τὰ πράγματα, δὲν ὑπάρχει ἐδῶ κάποιος
ἁρμόδιος φορέας νὰ μᾶς δώσει ἄδεια. Ἐπίμο-
να ὁ κύριος Κώστας βρίσκει ἕναν ἁγιορείτη,
παίρνει τὰ ἀπαραίτητα γιὰ μία Θ. Λειτουργία
σὲ μία βαλιτσούλα, ἕνα προσφοράκι καὶ ἕνα
ἀντιμήνσιο καὶ ἕνα βράδυ στὸν φύλακα νὰ
τοὺς ἀφήσει γιὰ μιάμιση ὥρα χωρὶς νὰ τοὺς
ἐνοχλήσει κανεὶς νὰ κάνουν μία λειτουργία,
γιατί αὐτὸς ὁ χῶρος εἶναι ἱερὸς καὶ ἐγὼ αὐτὸν
τὸν Ἅγιο τὸν εἶδα. Δὲν θὰ ἀνάψουμε φῶτα
παρὰ μόνο δύο – τρία κεράκια.
Τέλος πάντων ὁ φύλακας τοὺς ἄφησε,
ἀλλὰ οἱ γείτονες ποὺ δὲν ἦταν συνηθισμένοι
στὸ νὰ βλέπουν κίνηση στὸν συγκεκριμένο
χῶρο κάλεσαν τὴν ἀστυνομία. Ὁ φάρος τῆς
ἀστυνομίας φάνηκε, εὐτυχῶς ὅμως ὅταν τε-
λείωνε ἡ Θ. Λειτουργία. Ἴσα ποὺ πρόλαβαν
νὰ τελειώσουν τὴ Θ. Λειτουργία καὶ ὁ ἱερέας
κατέλυσε γρήγορα γρήγορα. Ἡ ἀστυνομία
μπαίνει μέσα στὸν ναό, ἀλλὰ ὁ κύριος Κώ-
στας μὲ τὸν ἁγιορείτη μὲ ἕναν περίεργο τρόπο
βγῆκαν ἀπὸ τὸν ναὸ χωρὶς νὰ γίνουν ὁρατοὶ

28. 27
ὁδοιπορικό
ἀπὸ τὴν ἀστυνομία. Τοὺς προστάτευσε ὁ
Ἅγιος. Αὐτὴ ἦταν καὶ ἡ πρώτη Θ. Λειτουργία
ποὺ ἔγινε στὸν ναὸ τοῦ
Ἁγίου Βουκόλου μετὰ
τὴ Μικρασιατικὴ κατα-
στροφὴ τὸ 1922.
Αὐτὴ ἦταν καὶ ἀρχὴ
γιὰ τὴν ἀνακαίνιση τοῦ
χώρου αὐτοῦ. Ὅπως
εἶναι γνωστὸ μετὰ τὸ
1922 δὲν ὑπάρχει κα-
νενὸς εἴδους πρόβλεψη
γιὰ νὰ λειτουργοῦν οἱ
ὀρθόδοξοι ναοὶ ἐκτὸς
Κωνσταντινουπόλεως, Ἴμβρου καὶ Τενέδου.
Ἔγιναν πολλὲς προσπάθειες μὲ τὸ προξενεῖο
καὶ τὸ Πατριαρχεῖο γιὰ ἀποκατάσταση τοῦ
ναοῦ, ἀλλὰ νὰ λειτουργεῖ ὡς τί σὲ ἕνα σκληρὸ
κεμαλιστικὸ καὶ μουσουλμανικὸ περιβάλλον;
Ἀκόμη καὶ νὰ ἀγοραστεῖ!
Ἀλλὰ μάταια. Ὁ κύ-
ριος Κώστας ἐπιστρέ-
φοντας στὴν πατρίδα
του, ἔχτισε τὸ πρῶτο
ἐκκλησάκι στὴν Ἑλλάδα,
ἀφιερωμένο στὸν ἅγιο
Βουκόλο, ἐκεῖ στὸ Μαυ-
ρομμάτι Καρδίτσας.
Τελικά, καὶ ὕστερα ἀπὸ
προσπάθειες τοῦ προ-
ξενείου ἀλλὰ καὶ τοῦ
Πατριαρχείου, στὸν ναὸ
ξεκινᾶνε ἐργασίες ἀποκατάστασης τὸ 2005
περίπου. Κατὰ τὶς ἐργασίες στὸν ναὸ ἀποκα-
λύπτονταν ἁγιογραφίες καθὼς καὶ μία κτητο-
ρικὴ ἐπιγραφὴ «Ἱερὸς ναὸς ἁγίου Βουκόλου

29. 28
Μικρά ἈσίαἈφιέρωμα
καὶ Πολυκάρπου Σμύρνης, ἔτος 1873». Ὁ
ναὸς αὐτὸς ἐθεμελειώθη ἀπὸ τοὺς εὐσεβεῖς
κατοίκους ἐπὶ ἐπισκόπου Βασιλείου. Τὸ 2011
ὁλοκληρώθηκε ἡ ἀνακαίνιση καὶ παραδόθηκε
τὸ κλειδὶ στὸν δῆμο Σμύρνης.
Ὁ ἅγιος Βουκόλος εἶναι ὁ πρῶτος ἐπί-
σκοπος Σμύρνης μετὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν
Θεολόγο, ὁ ὁποῖος στὴ συνέχεια χειροτόνησε
τὸν ἅγιο Πολύκαρπο. Ὁ ἅγιος παρότι δὲν
εἶναι πολὺ γνωστὸς εἶναι ἕνας θαυματουργὸς
ἅγιος. Ὁ τάφος τοῦ βρισκόταν πίσω ἀπὸ τὸν
ναὸ καὶ στὸ σημεῖο αὐτὸ εἶχε φυτρώσει μία
μεγάλη μυρτιὰ καὶ πολὺ ἄνθρωποι εἶχαν θε-
ραπευτεῖ στὸν χῶρο αὐτὸ ἀπὸ πολλὲς ἀσθέ-
νειες. Τὸν 17ο αἰ. ὁ τάφος του ἀνοίχτηκε καὶ
τὰ λείψανά του εἶναι διασκορπισμένα πρὸς
εὐλογία σὲ πολλὰ μέρη τῆς Ἑλλάδας ὅπως
στὴν Παναγία τῶν Βρυούλων στὸν Ὠρωπό.
Νὰ ξέρετε ὅτι μπορεῖτε νὰ τὸν ἐπικαλεῖσθε
μᾶς τόνισε ἡ Ἀναστασία.
Στὸν ναό του στὸ Μαυρομμάτι Καρδί-
τσας ἔχουν γίνει θεραπεῖες ἀτόμων κυρίως
μὲ ψυχικὰ νοσήματα. Ὕστερα ἀπὸ διήγηση
προσωπικοῦ θαύματος μᾶς παροτρύνει: Νὰ
τὸν ἐπικαλεῖσθε τὸν ἅγιο Βουκόλο, εἶναι θαυ-
ματουργὸς καὶ μεγάλος ἅγιος της Σμύρνης.
Οἱ Σμυρνιοὶ τὸν τιμοῦσαν πάρα πολὺ καὶ
τιμᾶται μαζὶ μὲ τὸν ἅγιο Πολύκαρπο, ἐνῷ
φαίνεται ὅτι κάνει τὰ πάντα νὰ γίνει γνωστός.
Φτάσαμε λοιπὸν στὸν ναὸ τοῦ ἁγίου Βου-
κόλου. Ἕνας μεγαλοπρεπὴς τρίκλιτος ναός,
δεῖγμα τῆς Σμυρναίικης Ἑλληνικῆς ἀρχιτε-
κτονικῆς καὶ ὀμορφιᾶς.Ἐκεῖ μᾶς περίμεναν
ὀρθόδοξοι ἀδελφοί μας. Μοιράστηκαν μαζί
μας τὶς ἐμπειρίες τους, ψάλαμε ὅλοι μαζί.
Τὰ συναισθήματα ἀπερίγραπτα.
Ὕστερα ἀπὸ αὐτὴν τὴ συγκλονιστικὴ
στάση στὸν ἅγιο Βουκόλο ἐπιβιβαστήκαμε
βιαστικὰ στὸ λεωφορεῖο. Ἴσα ποὺ καταφέ-
ραμε νὰ ρίξουμε μία ματιὰ στὴν παραλιακὴ
Λεωφόρο, τὸ παλιὸ Διοικητήριο, τὴν ἑλλη-
νικὴ γειτονιὰ τῆς Πούντας, τὰ λίγα ἑλληνικὰ