4. Ένα φαινόμενο που κάνει αρκετά αισθητή την παρουσία του τα
τελευταία χρόνια σε πολλά σχολεία της χώρας μας είναι ο σχολικός
εκφοβισμός. Διεθνώς το άσχημο αυτό φαινόμενο ονομάζεται
"bullying".
Την λίστα συμπληρώνει η ανερχόμενη ηλεκτρονική μορφή σχολικού
εκφοβισμού. Καθώς η τεχνολογία προχωρά και οι χρήστες κινητών
τηλεφώνων, ηλεκτρονικών υπολογιστών και του ίντερνετ αυξάνονται,
το φαινόμενο πολλαπλασιάζεται.
5. ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ
Α). O άμεσος ή σωματικός εκφοβισμός
(physical bullying): ο θύτης
μεταχειρίζεται φυσική βία.
Β). Ο λεκτικός εκφοβισμός (verbal
bullying): ο δράστης με λόγια και
βωμολοχίες προσβάλλει γενικότερα.
Γ). Ο έμμεσος ή κοινωνικός εκφοβισμός:
κοινωνική απομόνωση του θύματος.
6. Δ). Ο εκβιασμός (extortion):
εξαναγκασμός των θυμάτων για πράξεις
που τους πιέζουν ψυχολογικά.
Ε). Ο οπτικός εκφοβισμός (visual
bullying): προσβλητικά μηνύματα-
σημειώματα.
ΣΤ). Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός
(cyberbullying): o δράστης χρησιμοποιεί
ηλεκτρονικά μέσα, τηλέφωνα ή e-mails με
σκοπό την ψυχολογική βία.
7. Ζ). Ο σεξουαλικός εκφοβισμός (sexual
bullying): σχόλια και πράξεις
σεξουαλικού περιεχομένου.
Η). Ο ρατσιστικός εκφοβισμός (racial
bullying): αποσκοπεί να στιγματίσει τη
διαφορετικότητα του στόχου ως προς
τη φυλή.
8. ΟΡΙΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ
ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ
Ο όρος Διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyberbullying) αφορά
τον εκφοβισμό
την απειλή
την ταπείνωση ή την παρενόχληση παιδιών προεφήβων
και εφήβων που δέχονται μέσω της χρήσης του Διαδικτύου,
μέσω της χρήσης κινητών τηλεφώνων είτε άλλων ψηφιακών
τεχνολογιών από ομηλίκους τους.
9. Μορφές Διαδικτυακού εκφοβισμού
Επαναλαμβανόμενη αποστολή ηλεκτρονικών ή
τηλεφωνικών μηνυμάτων
Παρέμβαση και παρενόχληση οποιασδήποτε διαδικτυακής
δραστηριότητας του ατόμου
Δημιουργία ψεύτικων διαδικτυακών προφίλ
Είσοδος σε προσωπικούς διαδικτυακούς λογαριασμούς του
ατόμου
Αποστολή φωτογραφιών του ατόμου ή αλλού είδους
μαγνητοσκοπημένου υλικού
Αποστολή προσωπικών πληροφοριών του ατόμου σε
πολλαπλούς παραλήπτες
Αποστολή απειλητικών μηνυμάτων σε αλλά άτομα
υποκρινόμενοι το άτομο που εκφοβίζεται
Υποκίνηση τρίτων για διαδικτυακή παρακολούθηση και
παρενόχληση του ατόμου
10. Αίτια ηλεκτρονικού εκφοβισμού
Συχνά οι νέοι οδηγούνται στον Διαδικτυακό εκφοβισμό εξαιτίας:
της βίωσης έντονων συναισθημάτων όπως θυμός, απόγνωση
είτε από εκδίκηση που μπορεί να προέρχεται τόσο από τις προβληματικές
σχέσεις που υπάρχουν στο οικογενειακό περιβάλλον
Είτε μιας ευρύτερης κοινωνικής δυσλειτουργικότητας που παρουσιάζει το
άτομο.
11. Τρόποι χρήσης Διαδικτυακού
Εκφοβισμού
Ο θύτης θα απειλήσει-φοβίσει το θύμα του με τους εξής
τρόπους:
Επαναλαμβανόμενη αποστολή ηλεκτρονικών ή τηλεφωνικών
μηνυμάτων
Παρέμβαση και παρενόχληση οποιασδήποτε διαδικτυακής
δραστηριότητας του ατόμου
Δημιουργία ψεύτικων διαδικτυακών προφίλ
Είσοδος σε προσωπικούς διαδικτυακούς λογαριασμούς του
ατόμου
12. Είδη παρατηρητών στον Διαδικτυακό
εκφοβισμό
στον Διαδικτυακό εκφοβισμό καταγράφονται κυρίως δύο
είδη παρατηρητών
Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι επιβλαβείς που
επιδοκιμάζουν την συμπεριφορά του θύτη
ή άλλοτε παρατηρούν το περιστατικό με απάθεια δίχως
να σημειώνουν κάποια αντίδραση
Δεύτερη κατηγορία:
οι βοηθοί παρατηρητές που αντιδρούν άμεσα και ενεργά
στο συμβάν του Διαδικτυακού εκφοβισμού.
13. Συνέπειες
Το φαινόμενο του Διαδικτυακού εκφοβισμού εγκυμονεί
σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχική υγεία του θύματος,
αλλά και του θύτη. Η αυτοεκτίμηση του ατόμου πλήττεται
έντονα.
Το άτομο αρχίζει να αναπαράγει αρνητικές σκέψεις
H αποχή από το σχολείο και από τις παρέες των
συνομηλίκων αποτελεί προσωρινό καταφύγιο.
η αυτοκτονία (για ορισμένους) θεωρείται ως η μοναδική
λύση στο πρόβλημα.
Άτομα που δέχτηκαν έντονα Διαδικτυακό εκφοβισμό
ενδέχεται στο μέλλον να παρουσιάσουν μεγαλύτερη
αστάθεια στις διαπροσωπικές τους σχέσεις συνοδευόμενη
από την κοινωνική απομόνωση.
15. Αντιμετώπιση του Διαδικτυακού
εκφοβισμού
Δεν ανταποκρινόμαστε
Αγνόηση ενοχλητικών μηνυμάτων, σε περίπτωση ωστόσο
απειλών συνιστάται αναφορά των μηνυμάτων και λήψη
προληπτικών μέτρων .
Μπλοκάρουμε τον αποστολέα που στέλνει απειλητικά ή
ενοχλητικά μηνύματα
Αναφορά του περιστατικού στην Αστυνομία είτε σε
κάποια αρμόδια υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού
εγκλήματος
16. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΟΥ
ΕΚΦΟΒΙΖΟΝΤΑΙ
ΘΥΜΑΤΑ
1) η χαμηλή αυτοεκτίμηση
2) η μοναχικότητα και τάση για απομόνωση
3) η απουσία διεκδικητικότητας
4) η ευαισθησία και η εσωστρέφεια
5) η απουσία κοινωνικών δεξιοτήτων
6) απουσία ανταγωνιστικότητας και αυτοκυριαρχίας
17. Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά
των παιδιών που εκφοβίζουν;-
ΘΥΤΕΣ
1) συναισθηματική ανωριμότητα
2) έλλειψη ενσυναίσθησης – αδυναμία και αδιαφορία να
αντιληφθούν πώς νιώθει ο άλλος- πώς νιώθει το θύμα
3) αδυναμία διαχείρισης θυμού
4) απουσία τύψεων και ενοχής
5) αλαζονική συμπεριφορά, αίσθηση υπεροχής
6) χειριστική συμπεριφορά –ικανότητα να ξεφεύγουν από
δύσκολες καταστάσεις προβάλλοντας ένα άλλο πρόσωπο
άξιο επιεικούς αντιμετώπισης,
7) παιδιά χωρίς όρια- χαοτικές συμπεριφορές.
19. ΕΝΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΑΣΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ
ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ
1. Ο εκφοβισμός σταθερά αυξάνεται μεταξύ των ηλικιών 12
και 18.
2. Το φαινόμενο φτάνει στην κορύφωσή του στα δύο πρώτα
χρόνια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
3. Σταδιακά μειώνεται η σωματική βία και αυξάνεται η λεκτική
και η ψυχολογική
20. ΣΧΟΛΙΚΟ ΚΛΙΜΑ
Η μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο έχει τα
χαρακτηριστικά μιας απότομης αλλαγής.
Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει σημαντικές
διαφοροποιήσεις από την πρωτοβάθμια.
21. Μεγάλα σχολεία που συντελούν στην
ανωνυμία των μαθητών και δημιουργούν
ανασφάλεια.
Απώλεια του ενός σημαντικού ενήλικα
(δασκάλου της τάξης στο δημοτικό).
πολλές διαφορετικές ειδικότητες
αποτελούν εμπόδια στη δημιουργία
σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ
εκπαιδευτικών και μαθητών.
Μεγαλύτερη έμφαση σε ακαδημαϊκές
επιδόσεις.
η έντονη ανταγωνιστικότητα μεταξύ των
εφήβων.
24. ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
στην Ελλάδα εφαρμόζεται το πρόγραμμα της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
«Stop στην ενδοσχολική βία»
στρατηγικές ενάντια στη βία, είναι:
• σε επίπεδο σχολείου:
σύνταξη Διακήρυξης του σχολείου ενάντια στη βία:
δικαιώματα-υποχρεώσεις-καθήκοντα για όλα τα μέλη της
σχολικής κοινότητας
ευαισθητοποίηση και συνεργασία με τους γονείς,
προκειμένου να σταματήσει ο κύκλος αναπαραγωγής και
ενθάρρυνσης της ενδοσχολικής βίας
25. ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
• σε επίπεδο τάξης:
συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό & τις μορφές της
ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού
ενημέρωση σχετικά με το γιατί η ενδοσχολική βία και ο
εκφοβισμός δεν είναι αποδεκτά από το σχολείο
τρόποι & προτάσεις για πρόληψη και αντιμετώπιση από τους
μαθητές: σύνταξη των κανόνων της τάξης ενάντια στη βία
παροχή ευκαιριών για θετική έκφραση της επιθετικότητας (π.χ.
μέσω των αθλημάτων)
26. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ
Πώς μπορεί να αντιληφθεί ο γονιός πώς το παιδί του
είναι θύμα σχολικής βίας;
Όταν το παιδί δεν δείχνει πολύ πρόθυμο να πάει στο σχολείο ή επιστρέφει
στο σπίτι φοβισμένο.
Όταν ζητάει από τους γονείς να το συνοδεύσουν οι ίδιοι στο σχολείο, ενώ
μέχρι τότε ήταν ανεξάρτητο.
Όταν απομονώνεται και έχει σημεία άγχους πχ δυσκολίες με τον ύπνο
(εφιάλτες) και το φαγητό.
Όταν πέφτει η σχολική του επίδοση και θέλει να αποφύγει το σχολείο.
Όταν έχει στο σώμα του σημάδια ανεξήγητα πχ. γρατσουνιές, μελανιές κλπ
Όταν αντιδρά θυμωμένα/ υπερβολικά σε ερωτήσεις σχετικές με την
καθημερινότητα στο σχολείο- φοβάται να πει τι ακριβώς του συμβαίνει.
28. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΌ ΤΟ ΓΟΝΕΑ
Τι πρέπει να κάνει ο γονιός;
Εάν αντιληφθεί πώς το παιδί έχει πέσει θύμα σχολικής βίας πρέπει να
δείξει ψυχραιμία.
Συζήτηση με το παιδί του σε κλίμα συναισθηματικής ασφάλειας
Συζήτηση με τους εκπαιδευτικούς
Επικοινωνία με τους υπευθύνους βάζοντας όρια και τέλος στην
συμπεριφορά των παιδιών που του επιτέθηκαν.
Να αποδεικνύουν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους
Να ενισχύουν και να τονώνουν με κάθε τρόπο την αυτοεκτίμηση του
παιδιού τους.
Να μειώσουν με κάθε δυνατό τρόπο την κοινωνική απομόνωση
Να ενθαρρύνουν την ένταξη του παιδιού σε ομάδες συνομηλίκων
29. ΠΟΙΝΕΣ
Είναι συνήθως γενικής μορφής και δεν αναλογούν στο είδος
και στην Ένταση του εκφοβισμού.
Οι ποινές τείνουν να σταματήσουν τον εκφοβισμό, αλλά
μόνο προσωρινά.
Οι ήπιες ποινές που συχνά επιβάλλονται δεν επηρεάζουν
τον εκφοβισμό.
Από την άλλη αυστηρότερες ποινές, όπως η αποβολή, είτε
θεωρούνται απεχθείς και άδικες από τους θύτες και τους
υποστηρικτές τους, οπότε οι τελευταίοι τείνουν να
συμπαρασταθούν στους θύτες για την τιμωρία.
30. Ανασταλτικοί παράγοντες : οι ποινές για τους
θύτες
Η αποδοχή που συνεχίζουν να λαμβάνουν οι θύτες για τη
συμπεριφορά τους, από τους υπόλοιπους μαθητές, ειδικά στην
εφηβεία, υπερτερεί έναντι του σχολείου που την απορρίπτει
Η επιβολή ποινών αξιακά στηρίζεται στην άσκηση της
εξουσίας από τη μεριά του σχολείου, εμπεριέχει το μήνυμα του
δυνατού που τιμωρει τον αδύνατο.
32. Στατιστικά στοιχεία
1. Περίπου 15-35% των νέων έχει πέσει θύμα Διαδικτυακού
εκφοβισμού
2. 10-20% των νέων παραδέχεται την ανάμειξή του σε
Διαδικτυακό εκφοβισμό
3. Τα κορίτσια ενδέχεται να εμπλακούν συχνότερα από ότι
τα αγόρια σε περιστατικά Διαδικτυακού εκφοβισμού
4. Η πλειοψηφία των ατόμων που υφίστανται είτε ασκεί
Διαδικτυακό εκφοβισμό είναι ηλικίας 12-16 ετών