Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to O καλλωπισμός στο Βυζάντιο
Similar to O καλλωπισμός στο Βυζάντιο (20)
More from Εύα Ζαρκογιάννη
More from Εύα Ζαρκογιάννη (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (20)
O καλλωπισμός στο Βυζάντιο
- 1. Καλλωπισμός στο Βυζάντιο Δεκαρίστου Σταματία Κόλκα Γεωργία Μακρή Γεωργία Μπεμπή Ελισάβετ
- 2. Γενικές Πληροφορίες • Οι πατέρες της εκκλησίας ήταν οι μεγαλύτεροι πολέμιοι του κάλλους . • Κατέκριναν την υπερβολική αφοσίωση στο σώμα. • Υποστήριζαν ότι ο στολισμός και η αλλαγή με τεχνητά μέσα και ψιμύθια αλλοιώνει την εικόνα που έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο & τον απομακρύνει από τη φροντίδα για τη σωτηρία της ψυχής.
- 4. Η ενδυμασία στο Βυζάντιο Βασική ενδυματολογική μονάδα της βυζαντινής φορεσιάς ήταν ο χιτώνας ο οποίος μπορούσε να συνδυαστεί με διαφορετικά ενδύματα όπως: • Παντελόνια • Μανδύες • Πανωφόρια Όλα τα παραπάνω φοριόταν και από τα δύο φύλα.
- 5. ΓΥΝΑΙΚΕΣ Οι γυναίκες φοράνε: • χιτώνες, πάντα μακριούς • μακριά, φαρδιά μανίκια που καλύπτουν τελείως τα χέρια, καθώς την εποχή εκείνη η γυναίκα έπρεπε να κρύβει το σώμα της αλλιώς θεωρούνταν «ανήθικη».
- 7. ΓΥΝΑΙΚΕΣ Πάνω από τον χιτώνα φοράνε άλλα πρόσθετα κομμάτια, τα οποία πέφτουν ελεύθερα επάνω τους, όπως είναι ο μανδύας. Αυτός στηρίζεται στους ώμους και στερεώνεται μπροστά με μια καρφίτσα.
- 9. ΑΝΔΡΕΣ Οι άντρες φορούν χιτώνες σαν φαρδιά φουστάνια με μια ζώνη σφιχτά δεμένη στη μέση τους, η οποία φτάνει σε άλλους μέχρι τα γόνατα και σε άλλους μέχρι κάτω στον αστράγαλο.
- 10. ΑΝΔΡΕΣ Το μήκος του χιτώνα εξαρτιόταν συχνά από την ασχολία του κάθε ανθρώπου. Οι απλοί άνθρωποι, που κάνουν διάφορες εργασίες χρειάζονται άνετα ρούχα για να έχουν ελευθερία κινήσεων.
- 13. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΡΟΥΧΩΝ Η κατασκευή των ρούχων εκείνη την εποχή ήταν εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα. • Οι άνθρωποι τα φτιάχνανε τελείως μόνοι τους ξεκινώντας από την κλωστή, η οποία έπρεπε να την επεξεργαστούν, να την βάψουν με χρώματα που βρίσκανε στη φύση και να υφάνουν τα υφάσματα στον αργαλειό. • Μετά τα έραβαν στο χέρι με μικρές βελονιές καθώς δεν υπήρχαν τότε μηχανές ραπτικής.
- 15. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ • Οι φτωχοί λοιπόν που έπρεπε να δουλέψουν σκληρά στα χωράφια ή αλλού δεν είχαν πολύ χρόνο για πολυτέλειες. • Οι γυναίκες ύφαιναν πάντα απλά υφάσματα χωρίς διακοσμητικά σχέδια με υλικά που ήταν εύκολο να βρεθούν και δεν κόστιζαν ακριβά.
- 16. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ • Οι πλουσιότεροι, αυτοί που είχαν την οικονομική δυνατότητα φτιάχνανε φορεσιές πλουμιστές με περίτεχνα διακοσμητικά σχέδια μέσα στην ύφανση τα οποία τα κεντούσαν μετά με χρυσή και ασημένια κλωστή. • Προφανώς δεν έφτιαχναν οι ίδιοι τα ρούχα τους αλλά είχαν εξειδικευμένους τεχνίτες που έκαναν αυτή τη δουλειά.
- 18. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ • Ο Αυτοκράτορας , τα μέλη της οικογένειάς του & όλοι όσοι ήτανε μαζί του στο παλάτι διέθεταν τις πιο εντυπωσιακές ενδυμασίες. • Μάλιστα, έκαναν χρήση μιας βαφής με βαθύ κόκκινο ή και βιολετί χρώμα που ονομάζεται πορφύρα. • Την πορφύρα την έβγαζαν από ένα είδος κοχυλιού, πολύ σπάνιου, το οποίο ήταν προνόμιο μόνο του βασιλιά.
- 19. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ Γενικά, όσο πιο μεγάλη κοινωνική θέση και χρήματα είχε κάποιος τόσο πιο ωραίες φορεσιές διέθετε, με αποτέλεσμα η ενδυμασία στο Βυζάντιο να είναι διακριτικό σήμα: • της καταγωγής • του αξιώματος • της κοινωνικής τάξης • του επαγγέλματος • της ασχολίας του κάθε ανθρώπου.
- 21. Υποδήματα στο Βυζάντιο Οι φτωχοί, οι δούλοι και οι γεωργοί για πρακτικούς, κυρίως, λόγους κυκλοφορούσαν ξυπόλυτοι καθώς μπορούσαν να περπατάν και να τρέχουν ανετότερα.
- 22. Υποδήματα στο Βυζάντιο Οι γυναίκες κυκλοφορούσαν επίσης ξυπόλυτες. Όταν όμως υπήρχαν πολλές πέτρες στους δρόμους φορούσαν ελαφριά υποδήματα.
- 23. Υποδήματα στο Βυζάντιο • Τα ονόματα των παπουτσιών ήταν τα εξής: Υποδήματα ή Παπούτσια ή Καλίγια. • Τα παλιά παπούτσια λέγονταν καλίκια. • Το παλιό παπουτσάδικο λεγόταν τσαγγάρειον.
- 24. Υλικά κατασκευής υποδημάτων Τα παπούτσια στην βυζαντινή εποχή φτιάχνονται από δέρμα και πανί. Έπαιρναν το δέρμα από ζώα όπως αντιλόπες, βόδια, καμήλες, κατσίκες και πρόβατα και τα επεξεργάζονταν.
- 25. ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Οι Βυζαντινοί έδιναν έντονη σημασία στα κοσμήματά τα οποία ήταν φτιαγμένα από πολύτιμα υλικά όπως: • ασήμι • χρυσό • διακοσμημένα με πολύτιμους λίθους και μαργαριτάρια. Χρησιμοποιούσαν όμως και φτηνότερα υλικά, όπως: • σίδηρο • χαλκό • γυαλί
- 27. ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ Τα είδη κοσμημάτων που υπήρχαν στο Βυζάντιο είναι : • σκουλαρίκια • αλυσίδες • περιδέραια • βραχιόλια • περικάρπια • πόρπες κ.ά. Υπήρχαν κοσμήματα για: • τον αγκώνα, τα αγκωνοβράχιλα και για τα πόδια οι περισκελίδες.
- 28. ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ • Τα πιο αγαπημένα είδη κοσμημάτων ήταν τα δαχτυλίδια τα οποία φοριούνταν από άνδρες και γυναίκες. • Τα δαχτυλίδια έφεραν συνήθως διακόσμηση ανάλογα με τη χρήση τους, όπως για παράδειγμα οι γαμήλιες βέρες. Συχνά διακοσμούνταν με πολύτιμους λίθους ή γυαλί. • Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις δαχτυλιδιών με κάποιο μοναδικό έμβλημα τα χρησιμοποιούσαν για να σφραγίσουν με αυτό έγγραφα, κατοχυρώνοντας έτσι το γνήσιο της υπογραφής τους.
- 30. ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ • Φαίνεται ότι οι γυναίκες της περιόδου χρησιμοποιούσαν τα κοσμήματα, τα ενδύματα και τα διάφορα είδη καλλωπισμού όχι μόνο ως μέσα για την βελτίωση της εμφάνισής τους αλλά και ως δείκτες της κοινωνικής τους θέσης.
- 31. ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Οι βυζαντινές χρησιμοποιούσαν 3 βασικά χρώματα για το μακιγιάζ: • μαύρο • άσπρο • κόκκινο Με το μαύρο χρώμα τόνιζαν: • τα μάτια • τις βλεφαρίδες • τα φρύδια, προερχόταν από τη λιγνύα, ένα μείγμα από κουκουνάρι και υγρή πίσσα!
- 34. ΑΡΩΜΑΤΑ Οι γυναίκες παρασκεύαζαν μόνες τους αρώματα τα μύρα όπως αποκαλούνταν εφαρμόζοντας δικές τους συνταγές. Τα δημοφιλέστερα συστατικά ήταν: • το σούσινον, δηλαδή το αιθέριο έλαιο κρίνου • το μύρσινον, από τη μυρτιά • η νάρδος, από το ομώνυμο φυτό • το ρόδινον, από τα τριαντάφυλλα • το οινάνθιον, από άνθη αγριοστάφυλου • ο μόσχος • η σμύρνα
- 35. ΑΡΩΜΑΤΑ – Πολλές από τις πολύτιμες πρώτες ύλες εισάγονταν από την Ανατολή και προορίζονταν για το παλάτι την ανώτερη τάξη των ευγενών. – Τα αρώματα τοποθετούνταν σε μυροδοχεία, ειδικά φιαλίδια με ψηλό στενό λαιμό και πώμα, πολλά από τα οποία κατασκευάζονταν από πολύτιμα μέταλλα.
- 37. ΜΑΛΛΙΑ Οι κυρίες του σπιτιού φαίνεται πως είχαν σίγουρα μακριά μαλλιά, τα κοντά μαλλιά επιβάλλονταν για τιμωρία, εκτός εάν είχαν πένθος. Μετά το χτένισμα τα μάζευαν απλά πίσω από τον αυχένα με μια περόνη, τα έπλεκαν σε πλεξίδες, με χρυσές η χρωματιστές κορδέλες ενδιάμεσα.
- 39. ΜΑΛΛΙΑ Συχνά τα έβαφαν, κατά προτίμηση ξανθά, εκτός εάν επρόκειτο για νύφη που τα έβαφε κόκκινα. Αν ετοιμάζονταν για γιορτή, έκαναν πιο περίτεχνες κομμώσεις όπως: • μπούκλες • κότσους • πρόσθετες πλεξούδες, κυρίως ξανθές. Τα νέα κορίτσια τα άφηναν ελεύθερα στους ώμους.
- 41. ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΑΝΤΡΩΝ Όσον αφορά τους άνδρες φαίνεται ότι συνήθιζαν να διατηρούν μακριά μαλλιά άλλοτε κοντά ή να συνυπάρχουν την (ίδια εποχή) και οι δύο τάσεις, όπως φαίνεται ότι συνέβαινε στα χρόνια των πατέρων της Εκκλησίας.
- 42. ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΑΝΤΡΩΝ Τις πρώτες δεκαετίες μετά την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, οι Βυζαντινοί διατηρούσαν τη ρωμαϊκή συνήθεια, κουρεύουν κοντά τα μαλλιά τους & ξυρίζουν τα γένια τους.
- 44. ΚΟΥΡΕΜΑ Το κούρεμα γινόταν κατά κανόνα στο σπίτι από δούλους, κουρείς και κομμώτριες που θα ήταν στη δούλεψη των αρχόντων. Χρησιμοποιούσαν ακόμα και ειδικές αλοιφές, ζεστό σίδερο να κατσαρώνουν τα μαλλιά τους & τα έβαφαν ξανθά για να φαίνονται πιο όμορφα.
- 45. ΛΟΥΤΡΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Τα λουτρά για τους Βυζαντινούς ήταν χώροι καθαριότητας και κοινωνικής συναναστροφής, ιδίως για τις γυναίκες. Η επίσκεψη στο λουτρό ήταν απαραίτητο στοιχείο της κοινωνικής ζωής και πηγή ευχαρίστησης.
- 46. ΛΟΥΤΡΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Το ωράριο άρχιζε από νωρίς το μεσημέρι και λειτουργούσε και τις νυχτερινές ώρες. Η αμοιβή για την επίσκεψη ονομαζόταν βαλανικόν. Τα ιδιωτικά λουτρά κτίζονταν σε κατοικίες εύπορων ευγενών, ενώ τα δημόσια σε κεντρικά σημεία των πόλεων.
- 48. ΛΟΥΤΡΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Οι Βυζαντινοί τα αποκαλούσαν λούσμα ή βαλάνειο. Από ιστορικά τεκμήρια αναφέρεται ο διαχωρισμός του λουτρού σε τρεις χώρους: • το πρώτο • το μέσο • το τρίτο
- 49. ΛΟΥΤΡΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Στα μεγάλα λουτρά της Βυζαντινής περιόδου υπήρχε ο προθάλαμος, ο οποίος ήταν ο χώρος των αποδυτηρίων, τα λεγόμενα απόδυτα ή απόδυτρα στη συνέχεια ακολουθούσε ο πρώτος χώρος, το ψυχρολουσίο ή κρύο, ο προπαρασκευαστικός χώρος.
- 51. ΠΗΓΕΣ • Coulson M., Αποκαλύπτοντας τα ενδύματα: Η ένδυση ως θεολογία, 2002 • Κεκεριοπούλου Α., Προσεγγίσεις της Ενδυμασίας στο πλαίσιο των μαθημάτων της Οικιακής Οικονομίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση • Κουκουλές, Φ., Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, Αθήνα, 1948 • ‘Τα εν οίκω...εν δήμω’, Ψηφίδες του Βυζαντίου • 4000 Years of Hellenic Costume • Δετοράκης Θ., Ο γυναικείος καλλωπισμός στα πατερικά και αγιολογικά κείμενα, Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών / Ε.Ι.Ε., Αθήνα, 1989 • Εμμανουήλ Μ., Γυναικείες κομμώσεις και κεφαλόδεσμοι στο Βυζάντιο • Byzantine Women and Their World, New Haven and London , 2009 • Κουκουλές, Φ., Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, Παπαζήση, Αθήνα, 1951 • Ναλπάντης Δ., Ο καλλωπισμός στο Βυζάντιο, 1989 • ‘Τα εν οίκω...εν δήμω’, Ψηφίδες του Βυζαντίου