1. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN
1. PEMBANGUNAN EKONOMI
a. Rancangan Pembangunan 5 tahun

Terbahagi kepada 2 tahap:
1. Tahap Pertama (1956-1970)
a. Rancangan Malaya Pertama (1956-1960)
b. Rancangan Malaya Kedua (1961-1965)
c. Rancangan Malaysia Pertama (1966-1970)
2. Tahap Kedua (1971-1990) – RRJP 1
a. Rancangan Malaysia Kedua (1971-1975)
b. Rancangan Malaysia Ketiga (1976-1980)
c. Rancangan Malaysia Keempat (1981-1985)
d. Rancangan Malaysia Kelima (1986-1990)

Rancangan Malaya Pertama (1956-1960)
1. Matlamat:
a. Membangunkan kawasan luar bagi merapatkan jurang
perbezaan pendapatan antara penduduk luar bandar dgn
penduduk bandar
b. Mengurangkan kadar kemiskinan di kalangan penduduk
luar Bandar
c. Mempelbagaikan aktiviti ekonomi dan sumber pendapatan
negara
2. Tumpuan kerajaan:
a. Pembukaan tanah baru utk pertanian ditingkatkan
b. Menggalakkan penanaman getah secara ladang
c. Penanaman semula getah oleh pekebun kecil
d. Mempelbagaikan
hasil
keluaran
pertanian
&
memperluaskan perusahaan melombong bijih timah
e. Menyediakan perkhidmatan kesihatan, pendidikan,
perhubungan & pembangunan infrastuktur (balai polis,
pejabat pos, kem tentera dll)
3. Penubuhan agensi kerajaan:
a. Lembaga Pembangunan Industri Desa @ Rural Industrial
Development Authority (RIDA)
i. Matlamat – membangunkan masyarakat luar Bandar
ii. Peranan:
1. Memberi pinjaman kpd pengusaha pertanian
kecil
2. Membantu pemasaran hasil pertanian
1

2. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN
3. Menggalakkan penyertaan org Melayu dlm
perniagaan
b. Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan @ Federal Land
Development Authority (FELDA)
i. Ditubuhkan pada tahun 1956 sbg badan berkanun
ii. Peranan:
1. Meningkatkan taraf hidup masyarakat luar
Bandar & meningkatkan hasil pertanian
Negara
iii. Tanah baru utk pertanian & petempatan baru dibuka
secara besar-besaran dilengkapi dgn kemudahan
asas
iv. Kelapa sawit & getah sbg tanaman tumpuan di
tanah baru

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Rancangan Malaya Kedua (1961-1965)
Kesinambungan drpd Rancangan Malaya Pertama
Hasil pertanian Negara dipelbagaikan bagi mengurangkan
pergantungan terhadap getah & bahan makanan import
Lembaga Pemasaran Pertanian Persekutuan @ Federal
Agricultural Marketing Authority (FAMA)
a. Membantu petani mengatasi masalah pemasaran hasil
pertanian
b. Meningkatkan pendapatan petani
Tumpuan kerajaan:
a. Menyediakan infrastruktur spt kesihatan, pelajaran &
perumahan
b. Menyediakan peluang pekerjaan
Kementerian Pembangunan dan Luar Bandar mewujudkan Bilik
Gerakan Negara di KL utk menyelaras aktiviti pembangunan di
peringkat negeri,daerah & kampung
Buku Merah mengandungi program, pelaksanaan & kaedah
mengesan tahap pencapaian diperkenalkan
2

3. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN

Rancangan Malaysia Pertama (1966-1970)
1. Mempelbagaikan kegiatan ekonomi dlm sektor pertanian &
perindustrian
2. Peningkatan pembukaan tanah baru oleh FELDA membawa kpd
kemunculan projek Tiga Segi Jengka, Johor Tenggara & Pahang
Tenggara
3. Penubuhan agensi kerajaan:
a. Lembaga Pemulihan & Penyatuan Tanah Negara
(FELCRA) ditubuhkan pada tahun 1965 utk membantu
FELDA menjalankan pembangunan ekonomi luar Bandar
b. 1966 – Majlis Amanah Rakyat (MARA) ditubuhkan ganti
RIDA
i. Membantu bumiputera dlm perdagangan &
perindustrian
c. Bank Bumiputera – menggalakkan penyertaan bumiputera
dlm sector perusahaan& perdagangan
d. Institut Penyelidikan & Kemajuan Pertanian @ Malaysian
Agricultural Research and Development Institute (MARDI)
i. Menjalankan penyelidikan & memperkenalkan
teknologi bagi meningkatkan hasil pengeluaran
pertanian
e. Lembaga Kemajuan Perindustrian Malaysia (MIDA),
Lembaga Penasihat Tarif, Akta Pelaburan – menggalakkan
kemunculan industri baru

Rancangan Malaysia Kedua (1971-1975)
1. Matlamat:
a. Menyelesaikan masalah ekonomi & social antara kaum,
kawasan & wilayah
b. Membasmi kemiskinan tanpa mengira kaum dgn
menambahkan pendapatan & menyediakan peluang
pekerjaan
c. Merapatkan jurang ekonomi serta menghapuskan identity
kaum mengikut fungsi ekonomi
2. Penubuhan agensi kerajaan:
a. Lembaga Beras & Padi Negara (LPN)
b. Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM)
c. Perbadanan Pembangunan Bandar (UDA)
3

4. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN
d. Pihak Berkuasa Kemajuan Pekebun Kecil Perusahaan
Getah (RISDA)
e. Lembaga Pertubuhan Peladang (LPP)
f. Petroleum Nasional Berhad (PETRONAS)
g. Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri

Rancangan Malaysia Ketiga (1976-1980)
1. Matlamat:
a. Membasmi kemiskinan & menyusun semula ekonomi
b. Pembanguna pertanian & perindustrian diteruskan utk
meningkatkan produktiviti, membuka peluang pekerjaan&
meningkatkan taraf hidup rakyat
c. Pembukaan tanah secara besar-besaran – tumpu tanaman
getah & kelapa sawit

Rancangan Malaysia Keempat (1981-1985)
Tumpuan kpd perkembangan perusahaan berat yg berasaskan
pelaburan modal, penggunaan teknologi tinggi & keperluan tenaga
kerja mahir
1980 – Perbadanan Industri Berat Malaysia (HICOM)
a. Mengenal pasti, memulakan & menguruskan projek
industry berat dgn cekap
Dasar Penswastaan & Dasar Persyarikatan Malysia diperkenalkan
a. Melibatkan sector swasta dlm pembangunan ekonomi
Negara
b. Mengurangkan beban kewangan ditanggung kerajaan
1981 – Permodalan Nasional Berhad (PNB) & Skim Amanah
Saham Nasional (ASN) diperkenalkan utk mengimbangi pemilikan
harta & saham perindustrian antara bumiputera & bukan
bumiputera
Dasar Pertanian Negara (DPN) 1984
a. Memodenkan & menggiatkan sector pertanian secara
bersepadu
1.
2.
3.
4.
5.
4

5. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN

Rancangan Malaysia Kelima (1986-1990)
1. Matlamat:
a. Meningkatkan sector perindustriandgn melonggarkan
peraturan mengawal hak milik syarikat & pelesenan sector
swasta
b. Melonggarkan syarat pelaburan asing utk meningkatkan
pelaburan sector perindustrian berasaskan eksport
c. Meningkatkan kecekapan pengurusan agensi kerajaan
d. Menggalakkan perkembangan industry desa spt kraftangan
dgn menyediakan kemudahan kredit & insentif
e. Mengembangkan industry pelancongan melalui penubuhna
Perbadanan Pelancongan Malaysia
f. Memajukan bidang penyelidikan & pembangunan
b. Dasar Pembangunan Ekonomi

Dasar Pertanian Negara (DPN) 12 Jan 1984
1. Matlamat:
a. Meningkatkan pendapatan sector pertanian ke tahap
maksimum
b. Memaksimumkan pendapatan pekebun kecil
c. Memajukan komoditi utama yg berpotensi dieksport
2. Strategi pelaksanaan:
a. Menggalakkan pembukaan tanah baru di bawah rancangan
FELDA, agensi pembangunan wilayah & kerajaan negeri
b. Memperkenalkan program pembangunan in-situ meningkatkan produktiviti kawasan pertanian sedia ada
c. Penglibatan sector swasta dlm projek penswastaan
pertanian di bwh Kementerian Pertanian

Dasar Persyarikatan Malaysia – 25 Feb 1983
1. Matlamat:
a. Merangsang penglibatan sector swasta secara aktif &
berkesan dlm pembangunan negara
2. Strategi pelaksanaan:
a. Menubuhkan panel perunding antara pihak kerajaan dgn
sector swasta
b. Menempatkan pegawai kerajaan di syarikat swasta utk
menjalin hubungan & kongsi kepakaran
5

6. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN

1.
2.

1.
2.

1.
2.

1.
Dasar Penswastaan
Matlamat:
a. Mengurangkan beban kewangan kerajaan
b. Meningkatkan produktiviti serta kualiti perkhidmatan @
barangan
c. Mempercepatkan pembangunan ekonomi Negara melalui
pelaburan modal oleh sector swasta
Strategi pelaksanaan:
a. Unit Perancangan Ekonomi (UPE) bertindak sebagai
jawatankuasa penswastaan yg beri garis panduan kpd
sesebuah kementerian @ jabatan yg ingin menjalankan
penswastaan
Dasar Hala Tuju Cara Baru
Matlamat:
a. Pendekatan baru kerajaan membangunkan kawasan luar
Bandar
b. Meningkatkan pendapatan golongan petani & pekerja desa
melalui penglibatan dlm pelaburan
Strategi pelaksanaan:
a. Mengelompokkan kampung2 menjadi petempatan yg lebih
besar bagi menyediakan kemudahan dgn lebih ekonomik
b. Meningkatkan pendapatan golongan petani & pekerja desa
melalui program usahawan desa
c. Pelaksanaan projek pembangunan oleh agensi kerajaan utk
meningkatkan pendapatan penduduk luar Bandar
Dasar Peningkatan Daya Pengeluaran Negara (DPDPN)
Matlamat:
a. Mencapai kadar pertumbuhan ekonomi yg berterusan
b. Memastikan penggunaan sumber negara pada tahap
maksimum
c. Memastikan sector perindustrian dapat bersaing pada
peringkat antarabangsa
Strategi pelaksanaan:
a. Membaiki sistem pengurusan operasi, struktur organisasi,
penggunaan teknologi terkini serta penerapan nilai & etika
kerja yg murni
Dasar Kependudukan
Matlamat:
a. Mencapai sasaran 70 juta penduduk menjelang tahun 2100
6

7. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN
2. Strategi pelaksanaan:
a. Menyelaraskan kadar pertumbuhan penduduk dgn kadar
pembangunan sosioekonomi spt kemudahan pendidikan,
perumahan, kesihatan, & peluang pekerjaan
2. PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN BANGSA
a. Rukun Negara

Dibentuk selepas peristiwa 13 Mei

Majlis Gerakan Negara (MAGERAN) telah menubuhkan Majlis
Perundingan Negara (MPN) utk membincangkan & menilai isu
perpaduan negara

Majlis Perundingan Negara (MPN) menekankan pembentukan
ideologi Negara dikenali sebagai Rukun Negara yg diisytiharkan
pd 31 Ogos 1970

Matlamat:
1. Mengukuhkan perpaduan
2. Memelihara corak hidup demokratik
3. Mencipta sebuah masyarakat yg adil
4. Menjamin sikap liberal terhadap tradisi kebudayaan yg pelbagai
5. Membina masyarakat progresif yg akan menggunakan
sains
& teknologi
b. Dasar Pendidikan Kebangsaan dan Falsafah Pendidikan
Kebangsaan

Laporan Barnes
1. Semua sekolah vernacular Melayu, Cina & Tamil dibubarkan
digantikan dgn sekolah kebangsaan
2. Bahasa Melayu digunakan sbg bahasa pengantar di peringkat
sekolah rendah
3. Bahasa Inggeris sbg bahasa pengantar di sekolah menengah &
peringkat yg lebih tinggi
4. Masyarakat Cina menentang Laporan Barnes – anggap bahasa
ibunda mereka akan tergugat

Laporan Fenn-Wu
1. Mengekalkan sekolah vernacular Cina & bersetuju dgn sistem
pendidikan kebangsaan
7

8. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN

1.
2.
3.
4.
Ordinan Pelajaran 1952
Mewujudkan 2 sistem persekolahan yg menggunakan 2 bahasa
pengantar iaitu bahasa Inggeris & bahasa Melayu
Pengajaran bahasa Cina & Tamil akan disediakan sekiranya ada
permintaan drpd ibubapa
Bahasa Melayu wajib diajar di sekolah Inggeris & bahasa Inggeris
wajib diajar di sekolah Melayu
Masalah pelaksanaan:
a. Ditentang oleh masyarakat Cina & India
b. Kekurangan kewangan
c. Ancaman komunis

Penyata Razak 1956
1. Dua elemen penting utk memupuk perpaduan:
a. Sistem persekolahan yg sama bagi semua penduduk
b. Penyeragaman kurikulum yg bercorak kebangsaan
2. Cadangan Penyata Razak:
a. Menubuhkan sekolah umum (rendah) yg menggunakan
bahasa Melayu sbg bahasa pengantar & sekolah jenis
umum (rendah) yg menggunakan bahasa Inggeris, Cina &
Tamil
b. Sekolah menengah Melayu mengunakan bahasa Melayu
sbg bahasa pengantar
c. Sekolah menengah Inggersi menggunakan bahasa Inggeris
sbg bahasa pengantar
d. Bahasa Melayu & bahasa Inggeris wajib diajar di semua
sekolah

Laporan Rahman Talib 1960
a. Sekolah umum dijadikan sekolah kebangsaan & sekolah
jenis umum dijadikan sekolah jenis kebangsaan
b. Pelajaran percuma diberikan kepada semua pelajar sekolah
rendah kerajaan tanpa mengira keturunan & agama
c. Sekolah yg menggunakan bahasa Inggeris sbg bahasa
pengantar ditukar kpd bahasa Melayu
d. Bahasa Melayu dijadikan bahasa pengantar di semua
sekolah menengah
8

9. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN
e. Pelajaran agama Islam diajarkan di semua sekolah bantuan
penuh kerajaan yg mempunyai tidak kurang 15 pelajar
Islam
f. Bahasa Cina & Tamil diajar di sekolah kebangsaan
sekiranya terdapat sekurang-kurangnya 15 pelajar
g. Semua peperiksaan awam diadakan dlm bahasa kebangsaan

Kajian Aminuddin Baki
a. Memperkenalkan sistem persekolahan aneka jurusan
b. Menyediakan pelajaran pada peringkat menengah rendah
sehingga berumur 15 tahun
c. Pelbagai kursus kemahiran diberikan utk melahirkan tenaga
kerja mahir & sbg persediaan utk pasaran kerja
d. Perdagangan, sains rumah tangga, seni perusahaan & sains
pertanian – kursus kemahiran yg disediakan
e. Mata pelajaran wajib adalah seperti yg diajarkan di sekolah
menengah biasa

Jawatankuasa Kabinet 1974
a. Objektif penubuhan Jawatankuasa Kabinet 1974:
Menilai sejauh mana pelaksanaan dasar pelajaran
kebangsaan sedia ada dpt melahirkan sumber tenaga
manusia yg diperlukan oleh Negara
Mengenal pasti sejauh mana dasar pelajran
kebangsaan dpt melahirkan masyarakat yg bersatu
padu, berdisiplin & terlatih
b. Kandungan laporan:
Penguasaan dlm kemahiran membaca, menulis &
mengira (3M)
Kenaikan darjah secara automatik
Penekanan terhadap sekolah vokasional
Sukatan pelajaran sekolah swasta
Bahasa Melayu sbg mata pelajaran wajib dlm
peperiksaan
Penekanan terhadap kokurikulum & disiplin sbg
asas perpaduan
9

10. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN
c. Kesan laporan Jawatankuasa Kabinet:
Pelaksanaan Kurikulum Baru Sekolah Rendah
(KBSR) 1982
Pelaksanaan Kurikulum Baru Sekolah Menengah
(KBSM) 1988
Penekanan perkembangan diri pelajardari segi
jasmani, emosi, roahani & intelek

Kandungan Falsafah Pendidikan Kebangsaan
a. Memperkembangkan potensi individu secara menyeluruh
& bersepadu
b. Melahirkan insan yg seimbang & harmonis dari segi
intelek, rohani, emosi & jasmani berdasarkan kepercayaan
& kepatuhan kpd Tuhan
c. Melahirkan
warganegara
Malaysia
yg
berilmu
pengetahuan,
berketerampilan,
berakhlak
mulia,
bertanggungjawab, berkeupaayaan mencapai kesejahteraan
diri
d. Memberikan sumbangan terhadap keharmonian &
kemakmuran keluarga, masyarakat & Negara
c. Akta Bahasa Kebangsaan
 Langkah/usaha utk memajukan bahasa Melayu
Penubuhan Dewan Bahasa & Pustaka (DBP) 1956
Pelancaran Minggu Bahasa dan Bulan Bahasa
Pelancaran slogan “Bahasa Jiwa Bangsa”
Penubuhan sekolah menengah yg menggunakan bahasa Melayu
sbg pengantar seperti Sekolah Alam Syah
Meluluskan Akta Bahasa Kebangsaan 1967
Menukarkan bahasa pengantar di sekolah renda Inggeris kpd
bahasa kebangsaan secara berperingkat
Penubuhan Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) 1977
Mulai 1982 bahasa Melayu menjadi bahasa pengantar di semua
sekolah menggantikan bahasa Inggeris
Bahasa Melayu mula digunakan di mahkamah pada tahun 1990
10

11. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN
d. Dasar Kebudayaan Kebangsaan
 Sejarah penubuhan:
Lahir drpd gagasan Kongres Kebudayaan Kebangsaan yg
dianjurkan oleh Kementerian Kebudayaan, Belia & Sukan pd 1971
 Tujuan penggubalan:
Menjadi panduan dlm membentuk & mengekalkan identiti Negara
Malaysia
Memperkukuh perpaduan melalui kebudayaan
Memupuk & memliharan keperibadian kebangsaan
Memperkaya & mempertingkat kualiti kehidupan dari aspek
kemanusiaan & kerohanian
Mempertingkat kualiti kehidupan seimbang dgn pembangunan
sosioekonomi
 Prinsip utama:
Kebudayaan rakyat asal rantau Melayu sbg tunjang
Unusr-unsur kebudayaan lain yg wajar & sesuai boleh diterima
Islam sbg unsur yg terpenting
e. Sukan untuk Perpaduan
 Sukan sbg alat perpaduan tanpa mengira ideology
 Dapat menyemarakkan semangat patriotik dikalangan rakyat
 Aktiviti sukan tidak menghadkan penyertaan sesuatu akaum sahaja
 Sukan merupakan aktiviti kokurikulum yg digalakkan pada peringkat
sekolah
 Temasya Sukan Malaysia (SUKMA) diadakan 2 tahun sekali –
mengeratkan perpaduan antara kaum & hubungan antara negeri
6. MALAYSIA KE ARAH NEGARA MAJU
 Wawasan 2020
 Maksud:
Gagasan Negara utk menjadi sebuah Negara maju menjelang tahun
2020
Idea – Perdana Menteri Dato Seri Dr Mahathir Mohamad pada 28
Feb 1991
11

12. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN
 Matlamat:
Menjadikan Malaysia sbg sebuah Negara maju menggunakan
acuan sendiri setanding dgn Negara maju di dunia
Menitikberatkan kemajuan bersepadu:
 Perpaduan rakyat
 Kestabilan politik
 Ketinggian taraf hidup
 Kekukuhan nilai moral & etika
 Kekukuhan sistem kerajaan
 Ketinggian maruah bangsa
 Semangat yakin diri bangsa
 Sembilan cabaran wawasan 2020
Cabaran Pertama Membina bangsa Malaysia yg bersatu padu
 Mencapai perpaduan melalui dasar kerajaan spt Dasar
Pembnagunan Nasional, Dasar Bahasa Kebangsaan,
Dasar Kebudayaan Kebangsaan & Dasar Pendidikan
Kebangsaan
 Dapat mewujudkan hubungan antara kaum
Cabaran Kedua
Membina masyarakat berjiwa bebas, tenteram &
berkeyakinan
 Bangsa yg gagah dpt memajukan Negara & mengangkat
martabat bangsa & Negara
 Musuh mudah ditangkis
Cabaran Ketiga
Memupuk & membina masyarakat demokratik yg
matang
 Masyarakat memiliki kebebasan memilih kerajaan
 Rakyat yg berfikiran matang menggunakan hak-hak
demokrasi dgn sewajarnya
 Perasaan tidak puas hati & teguran kpd kerajaan &
pemimpin disalurkan melalui saluran tertentu
Cabaran Keempat Mewujudkan masyarakat yg bermoral & beretika
 Diseimbangkan dgn kemajuan fizikal dlm membentuk
masyarakat berbudaya unggul
 Kepatuhan kpd agama, pengamalan budaya & tradisi yg
cemerlang
 Keberkesanan sistem pendidikan
 Keunggulan institusi kekeluargaan sumber pembinaan
masyarakat bermoral
 Penekanan kpd melahirkan insan berilmu, berakhlak,
seimbang & harmonis
12

13. BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK
KESEJAHTERAAN
Cabaran Kelima
Cabaran Keenam
Cabaran Ketujuh
Cabaran Kelapan
Cabaran
Kesembilan
Mewujudkan masyarakat yg matang, liberal &
bertoleransi
 Masyarakat yg matang dpt berfikir secara rasional &
tidak bertindak secara melulu
 Masyarakat yg liberal dpt membebaskan diri drpd
fahaman sempit & berfikiran terbuka serta menerima
perubahan & pandangan org lain
Membina masyarakat yg maju & saintifik
 Masyarakat progresif yg dapat menyerap perubahan
persekitaran utk membina kecemerlangan
 Penguasaan masyarakat terhadap ilmu pengetahuan yg
bertunjangkan sains & teknologi
 Mempunyai budaya ilmu yg menjana produktiviti &
amalan kreatif serta inovatif
Mewujudkan masyarakat berbudaya penyayang
 Kehidupan masyarakat yg bermuafakat, saling
memahami & menghormati, bekerjasama
 Masyarakat yg tidak individualistik
 Kepatuhan kpd agama, nilai-nilai murni & institusi
kekeluargaan sbg asas masyarakat penyayang
Menjamin masyarakat yg adil & saksama ekonominya
 Pelaksanaan
dasar-dasar
seperti
Rancangan
Pembangunan Lima Tahun, Dasar Ekonomi Baru &
Dasar Pembangunan Nasional
 Dasar-dasar ini utk menjamin keadilan ekonomi
sekaligus meningkatkan taraf hidup rakyat
Memupuk & membuna masyarakat makmur
 Masyarakat yg hidup dlm kemewahan & mempunyai
taraf hidup yg tinggi
 Tiada ahli masyarakat yg hidup melarat dlm kemiskinan
 Pendapatan isi rumah Negara berada tahap yg tinggi
Tanggungjawab pelajar dlm merealisasikan Wawasan 2020
 Mengekalkan perpaduan
 Saling memahami & menghormati
 Memiliki daya kreatif & inovatif
 Bersikap terbuka
 Bangga dgn apa yg dicapai
 Menghayati Falsafah Pendidikan Negara
 Berusaha mengekalkan kemajuan Negara
 Menjadi masyarakat yg berbudaya penyayang
13