SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 19
Descargar para leer sin conexión
ავტორი: ფ. სიდამონიძე 
ქ. რუსთავი. მე-12 საჯარო სკოლა
ფინიკია
ფინიკია
ფინიკია (ბერძნ. φοινως, ფოინიკე, „მეწამულის ქვეყანა“) — უძველესი 
ქვეყანა, რომელიც ხმელთაშუა ზღვისაღმოსავლეთ (ე.წ. ლევანტის) 
სანაპიროზე მდებარეობდა 
(თანამედროვე ლიბანის, სირიისა და ისრაელისტერიტორიებზე). 
ფინიკიელებმა მძლავრი ცივილიზაცია შექმნეს სხვადასხვა 
განვითარებული დარგით — საზღვაო ვაჭრობა იქნებოდა თუ მაღალი 
კულტურა. ფინიკიური დამწერლობა მსოფლიოში ერთ-ერთი 
უძველესია დაფიქსირებული მარცვლოვანი სისტემის მქონე 
დამწერლობის ნიმუშებს შორის. ფინიკიური ცივილიზაციის 
თვალსაჩინო განვითარება ძვ. წ. 1200—800 წლებზე მოდის. ძვ. წ. VI 
საუკუნეში ფინიკია სპარსებმა დაიპყრეს, ხოლო ძვ. წ. 332 
წელს ალექსანდრე მაკედონელმა. 
ფინიკიის უმთავრესი ქალაქებია: აკო, აჰზივი, ტიროსი (თანამედროვე 
სური), ცარაათი (სარეპტა), სიდონი (თანამედროვე 
საიდა), ბერუთა (თანამედროვე ბეირუთი), ბიბლოსი (გებალი), ტრიპო 
ლი და არვადი. ხანდახან ფინიკიური ქალაქთა რიცხვს მოშორებით 
მდებარე ქალაქ უგარითსაც მიაკუთვნებენ (თანამედროვე რას-შარმა).
ფინიკიური ანბანი 
ჩვ. წ. აღ. მდე უკვე 
მე-15 საუკუნეში 
ჰქონდათ 
ფინიკიელებს 
საკუთარი ანბანი. 
ის არის 
მსოფლიოში 
პირველი 
დამწერლობა, 
რომელიც 22 
თანხმოვანისაგან 
შედგება.
ფინიკიის ძველებრაული დასახელება „( לבנון ლებანონი ან ლევანონი)“ 
მომდინარეობს სიტყვიდან „ლავანი“ — თეთრი, ანუ სითეთრის ქვეყანა 
მთაგრეხილზე უდნობი თოვლის საფარის გამო, რომელიც ქვეყნის ცენტრში 
მდებარეობდა. ფინიკიელთა ენა ქანაანურ-ებრაული ენა იყო, რომელსაც 
სამეცნიერო ტერმინოლოგიაში დღესდღეობით ჩვეულებრივ ფინიკიურ ენას 
უწოდებენ. სიტყვით ლებანონი (Lebanon) უცხო ენებში 
სახელმწიფო ლიბანს გამოხატავენ. 
სახელწოდება „ფინიკია“, როგორც ჩანს, ბერძნული φοινως-დან უნდა 
მომდინარეობდეს — „მეწამული“, რაც მოლუსკების განსაკუთრებული 
სახეობისგან მუქწითელი ფერის საღებავის დამზადებას უნდა 
უკავშირდებოდეს. საღებავების დამზადება ადგილობრივ მაცხოვრებლებს 
შორის ერთ-ერთ წამყვან დარგად მიიჩნეოდა. 
სხვა ახსნით ბერძნული Φοϊνιξ — მზის მეწამული ღვთაების, აღმოსავლეთიდან 
მოვლენილი ფენიქსის ქვეყანაა. 
ასევე არსებობს მოსაზრება, რომ სახელწოდება ეგვიპტური სიტყვა „ფენეჰუდან“ 
მოდის, რაც „გემთა მშენებელს“ აღნიშნავს, რამდენადაც, ფინიკიელები 
მეზღვაურობითა და გემთმშენებლობით მართლაც იყვნენ დაკავებულნი. 
პირველად ეს სახელწოდება ჰომეროსთან გვხვდება და შემდეგ არაერთ ბერძენ 
ავტორთან მოიხსენიება. ჰომეროსთან „ფინიკიელები“ იგივეა, რაც 
„სიდონიელები“. ეტყობა, ფინიკია ქანაანის ბერძნული ექვივალენტია. უფრო 
მოგვიანო პერიოდებში დასახელება „ქანაანს“ სეპტუაგინტაში ხშირად 
„ფინიკიად“ თარგმნიდნენ.
ტრირემა 
ფინიკიური ტრირემის სქემა 
სამხედრო ხომალდების კლასი , 
რომლებსაც იყენებდნენ 
ხმელთაშუაზღვისპირეთის 
ანტიკური ცივილიზაციები, 
განსაკუთრებით ფინიკიელები, 
ანტიკური 
პერიოდის ბერძნები და 
ძველი რომაელები. 
არსებობს მოსაზრება, რომ 
ტრირემები პირველად 
ააგეს ფინიკიელებმა. იგი 
წარმოადგენდა ყველაზე 
სწრაფმავალ სამანევრო 
საბრძოლო გემს, რომელიც 
დომინირებდა ხმელთაშუა 
ზღვაში ძვ. წ.VII—IV საუკუნეებში
ძვ. წ. XIII საუკუნეში ფინიკიამ ზღვის ხალხების შემოსევები განიცადა. ერთი მხრივ, 
რიგი ქალაქებისა დაეცა და გაპარტახდა, თუმცა, ზღვის ხალხებმა დაასუსტეს ეგვიპტე, 
რამაც ფინიკიას დამოუკიდებლობა და აღმავლობა მოუტანა. აქ მთავარ როლს უკვე 
ტირი ასრულებდა. ფინიკიელებმა უფრო მოზრდილი (30 მეტრამდე სიგრძის) კილის 
ხომალდების აგება დაიწყეს ურნალითა და სწორი იალქნით. თუმცა, გემთმშენებლობამ 
ლიბანში კედრების განადგურება გამოიწვია. სწორედ იმხანად გამოიგონეს 
ფინიკიელებმა საკუთარი დამწერლობა. უკვე ძვ. წ. XII საუკუნეში ათვისებული იყო 
კოლონიები კადისი (ესპანეთი) და უტიკა (ტუნისი). ამის 
შემდგომ მალტისა და სარდინიის კოლონიზება დაიწყო. სიცილიაზე ფინიკიელებმა 
ქალაქი პალერმო დააარსეს. 
ჩვენს ერამდე VIII საუკუნეში ფინიკია ასურეთმა დაიპრყო. 
ფინიკია სპარსეთის უღელქვეშ ჩვენს ერამდე 538 წელს აღმოჩნდა. შედეგად, 
ხმელთაშუაზღვის ფინიკიურმა კოლონიებმა დამოუკიდებლობა მოიპოვეს და 
კართაგენის წინამძღოლობით დაირაზმნენ. 
ჰეროდოტეს მიხედვით ფინიკია გადაჭიმული იყო 
პოსიდიიდან პალესტინამდე. სელევკიდებისას მას ორფოსიიდან (ნარ-ბერიდის 
შესართავი) ნარ-ზერკის შესართავამდე მიიჩნევდნენ. უფრო მოგვიანო გეოგრაფები 
(სტრაბონი) ფინიკიად მთელ აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვისპირეთს მიიჩნევდა 
პელუსიმდე, სხვები მის სამხრეთ საზღვრებს კესარიამდე და ქარმილამდე ავლებდნენ. 
მხოლოდ რომის პროვინციული დაყოფით მოხდა ფინიკიის მთელი ტერიტორიისთვის 
დარქმევა დამასკომდე, შემდგომ კი ზღვისპირა ფინიკიასა და ლიბანის ფინიკიას 
განარჩევდნენ. იუსტინიანეს დროს პალმირაც კი ფინიკიის ნაწილად მიიჩნეოდა.
ბაალის სტატუეტი ფარაონის მსგავსი 
თავსართით (ძვ.წ. XV— XIII)
ფინიკიელთათვის ბიბლიაში კრებითი სახელი არ გვხვდება. 
როგორც ქანაანის შთამომავალთ, მათ „ქანაანელები“ ეწოდებათ, ანდაც მათივე უმთავრესი 
ქალაქის სიდონის მიხედვით მოიხსენიებიან. ფინიკიელების მემკვიდრედ ბიბლიაში 
ქანანი და ქამი სახელდებიან. 
ფინიკიური ქალაქების სანაპიროებზე განლაგება ვაჭრობის განვითარებას უწყობდა ხელს. 
დადასტურებულია, რომ ძვ.წ.აღ. უკვე II ათასწლეულში ფინიკიასა და ეგვიპტეს შორის 
მჭიდრო სავაჭრო კავშირები არსებობდა. ფინიკიური ვაჭრობის აღმავლობა ძვ. წ. აღ. 1200 
წელს უკავშირდება, როდესაც პალესტინის შიდა ნაწილები ებრაელებმა დაიკავეს, სირიისა 
კი არამეელებმა. 
ფინიკიის ცალკეული ქალაქები ქალაქსახელმწიფოებად ჩამოყალიბდნენ. 
თავდაპირველად მთავარ როლს სიდონი ასრულებდა, მოგვიანებით იგი ტიროსმაშეცვალა. 
ფინიკიური ქალაქები კონტინენტზე განლაგებული სახელმწიფოებისთვის ხარკის 
გადახდაზე უფრო თანახმანი იყვნენ, ოღონდ ამ უკანასკნელთ მათთვის ვაჭრობაში ხელი 
არ შეეშალათ, ვიდრე დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლაზე. იაფი ნედლეულის ძიებისას 
ფინიკიელები მთელ ხმელთაშუაზღვისპირეთს სერავდნენ, მიდიოდნენ არამხოლოდ 
ატლანტის ოკენემდე და ესპანეთამდე, არამედ ბრიტანეთის კუნძულებამდეც კი 
აღწევდნენ, საიდანაც კალას ეზიდებოდნენ. მათი საყრდენი პუნქტები ესპანეთში, 
სიცილიაზე, სარდინიასა და კორსიკაზე იყო განლაგებული. თუმცა, უდიდესი 
მნიშვნელობა შეიძინეს ჩრდილოეთ აფრიკაში დაარსებულმა კოლონიებმა, პირველ 
ყოვლისა, რომის უსაშიშროესმა მოწინააღმდეგე კართაგენმა. ფარაონ ნეჰოს მიერ 
გაგზავნილმა ფინიკიურმა ფლოტმა აფრიკას ცურვით შემოუარა. ფინიკიური ვაჭრობის 
დაწვრილებითი აღწერა ეზეკიელის წიგნშია მოცემული.
კართაგენი 
ქალაქის 
რეკონსტრუქცია.
კართაგენი ეს არის ის რაც 
დარჩა 
ქალაქისაგან, 
ამფითეატრისა და 
სასახლეების 
ნანგრევები.
ფინიკია
ფინიკია
ჰანიბალისა და 
სციპიონის შეხვედრა 
ჰანიბალის აფრიკელი 
ქვეითები
ბერძნებისა და რომაელების გამოჩენამდე დიდი ხნით ადრე სწორედ 
ფინიკიელებმა შეიტანეს ხმელთაშუა ზღვის რეგიონში ვაზი. ისისნი იყვნენ 
ერთ-ერთი პირველი მეღვინეები ისინი იყვნენ აგრეთვე საკუთარი 
პროდუქციით პირველი წარმატებული მოვაჭრეებიც. ( ზღვოსნობა და 
ვაჭრობა იყო ფინიკიური ცივილიზაციის საფუძველი. რაც შეეხება 
მევენახეობას, ამ კულტურას ფინიკიაში 6 000 წლის წინ ჩაეყარა საფუძველი. 
ცნობების თანახმად, ბიბლოსის ღვინოები, თანამედროვე ქალაქი ჯუბეილი, 
ეგვიოპტეში უძველესი დროიდან გაჰქონდათ. (ძვ. წ. 28-22 ს. ს). 
ეს სასმელი მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა ფინიკიურ რელიგიურ 
რიტუალებშიც. ზოგიერთი ვერსიით სწორედ მათი გავლენით გაჩნდა 
საბერძნეთში დიონისეს კულტი
ფინიკია
გისურვებთ წარმატებებს...
1. სამხედრო ისტორიის ბლოგი 
http://samxedro-istoria.blogspot.com/2014/09/19-202.html 
2. ვიკიკიპედია - https://ka.wikipedia.org/

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

პომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
პომპეუსის ლაშქრობა ქართლშიპომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
პომპეუსის ლაშქრობა ქართლშიNatali Apakidze
 
დიდი იმპერიები
დიდი იმპერიებიდიდი იმპერიები
დიდი იმპერიებიnino abuladze
 
ალექსანდრე მაკედონელი - ლაშა
ალექსანდრე მაკედონელი -  ლაშაალექსანდრე მაკედონელი -  ლაშა
ალექსანდრე მაკედონელი - ლაშაLasha Merebashvili
 
მსოფლიო ისტორიის ტესტები
მსოფლიო ისტორიის ტესტებიმსოფლიო ისტორიის ტესტები
მსოფლიო ისტორიის ტესტებიmarika rekhviashvili
 
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო nino abuladze
 
ძველი საბერძნეთი 4
ძველი საბერძნეთი 4ძველი საბერძნეთი 4
ძველი საბერძნეთი 4guest7290b9e
 
კოლხეთის სამეფო
კოლხეთის სამეფოკოლხეთის სამეფო
კოლხეთის სამეფოana lipartia
 
გვანცა დოლბაია
გვანცა დოლბაიაგვანცა დოლბაია
გვანცა დოლბაიაTMcompan
 
ხალხთა დიდი გადასახლება
ხალხთა დიდი გადასახლებახალხთა დიდი გადასახლება
ხალხთა დიდი გადასახლებაfiqria sidamonize
 
რომის იმპერია I-II საუკუნეებში
რომის იმპერია I-II საუკუნეებშირომის იმპერია I-II საუკუნეებში
რომის იმპერია I-II საუკუნეებშიManana Jakeli
 
შეერთებული შტატების შექმნა
შეერთებული შტატების შექმნაშეერთებული შტატების შექმნა
შეერთებული შტატების შექმნაetodevrisashvili
 
დროის აღრიცხვის სისტემები
დროის აღრიცხვის სისტემებიდროის აღრიცხვის სისტემები
დროის აღრიცხვის სისტემებიLela Arbolishvili
 
ალექსანდრე დიდი მაკედონელი
ალექსანდრე  დიდი  მაკედონელი ალექსანდრე  დიდი  მაკედონელი
ალექსანდრე დიდი მაკედონელი Maia Esartia
 
ფეოდალიზმი
ფეოდალიზმიფეოდალიზმი
ფეოდალიზმიetodevrisashvili
 
მეფე ფარსმან ქველი
მეფე ფარსმან ქველიმეფე ფარსმან ქველი
მეფე ფარსმან ქველიMaia Esartia
 
ბაბილონის სამეფო
ბაბილონის სამეფობაბილონის სამეფო
ბაბილონის სამეფოmarika rekhviashvili
 
დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენები
დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენებიდიდი გეოგრაფიული აღმოჩენები
დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენებიetodevrisashvili
 

La actualidad más candente (20)

პომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
პომპეუსის ლაშქრობა ქართლშიპომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
პომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
 
დიდი იმპერიები
დიდი იმპერიებიდიდი იმპერიები
დიდი იმპერიები
 
ფინიკია
ფინიკია ფინიკია
ფინიკია
 
შუმერები
შუმერებიშუმერები
შუმერები
 
ალექსანდრე მაკედონელი - ლაშა
ალექსანდრე მაკედონელი -  ლაშაალექსანდრე მაკედონელი -  ლაშა
ალექსანდრე მაკედონელი - ლაშა
 
მსოფლიო ისტორიის ტესტები
მსოფლიო ისტორიის ტესტებიმსოფლიო ისტორიის ტესტები
მსოფლიო ისტორიის ტესტები
 
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
 
ძველი საბერძნეთი 4
ძველი საბერძნეთი 4ძველი საბერძნეთი 4
ძველი საბერძნეთი 4
 
კოლხეთის სამეფო
კოლხეთის სამეფოკოლხეთის სამეფო
კოლხეთის სამეფო
 
გვანცა დოლბაია
გვანცა დოლბაიაგვანცა დოლბაია
გვანცა დოლბაია
 
ხალხთა დიდი გადასახლება
ხალხთა დიდი გადასახლებახალხთა დიდი გადასახლება
ხალხთა დიდი გადასახლება
 
რომის იმპერია I-II საუკუნეებში
რომის იმპერია I-II საუკუნეებშირომის იმპერია I-II საუკუნეებში
რომის იმპერია I-II საუკუნეებში
 
შეერთებული შტატების შექმნა
შეერთებული შტატების შექმნაშეერთებული შტატების შექმნა
შეერთებული შტატების შექმნა
 
დროის აღრიცხვის სისტემები
დროის აღრიცხვის სისტემებიდროის აღრიცხვის სისტემები
დროის აღრიცხვის სისტემები
 
ალექსანდრე დიდი მაკედონელი
ალექსანდრე  დიდი  მაკედონელი ალექსანდრე  დიდი  მაკედონელი
ალექსანდრე დიდი მაკედონელი
 
არაბები
არაბებიარაბები
არაბები
 
ფეოდალიზმი
ფეოდალიზმიფეოდალიზმი
ფეოდალიზმი
 
მეფე ფარსმან ქველი
მეფე ფარსმან ქველიმეფე ფარსმან ქველი
მეფე ფარსმან ქველი
 
ბაბილონის სამეფო
ბაბილონის სამეფობაბილონის სამეფო
ბაბილონის სამეფო
 
დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენები
დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენებიდიდი გეოგრაფიული აღმოჩენები
დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენები
 

Destacado

კარლოს დიდი
კარლოს დიდიკარლოს დიდი
კარლოს დიდიdavitashvililali
 
ბიზანტიური ისტორიოგრაფია
ბიზანტიური ისტორიოგრაფიაბიზანტიური ისტორიოგრაფია
ბიზანტიური ისტორიოგრაფიაfiqria sidamonize
 
ბერი,რომელიც აუჯანყდა რომს!
ბერი,რომელიც აუჯანყდა რომს!ბერი,რომელიც აუჯანყდა რომს!
ბერი,რომელიც აუჯანყდა რომს!davitashvililali
 
ნორმანები
ნორმანები ნორმანები
ნორმანები fiqria sidamonize
 
პრეზენტაცია (2)
პრეზენტაცია (2)პრეზენტაცია (2)
პრეზენტაცია (2)ekanadiradze84
 
The Byzantine Empire
The Byzantine EmpireThe Byzantine Empire
The Byzantine EmpireAaron Carn
 

Destacado (12)

კარლოს დიდი
კარლოს დიდიკარლოს დიდი
კარლოს დიდი
 
ბიზანტიური ისტორიოგრაფია
ბიზანტიური ისტორიოგრაფიაბიზანტიური ისტორიოგრაფია
ბიზანტიური ისტორიოგრაფია
 
კარლოს დიდი
კარლოს დიდიკარლოს დიდი
კარლოს დიდი
 
ვიკინგები
ვიკინგებივიკინგები
ვიკინგები
 
ბერი,რომელიც აუჯანყდა რომს!
ბერი,რომელიც აუჯანყდა რომს!ბერი,რომელიც აუჯანყდა რომს!
ბერი,რომელიც აუჯანყდა რომს!
 
ნორმანები
ნორმანები ნორმანები
ნორმანები
 
რეფერატი
რეფერატირეფერატი
რეფერატი
 
პრეზენტაცია (2)
პრეზენტაცია (2)პრეზენტაცია (2)
პრეზენტაცია (2)
 
The Byzantine Empire
The Byzantine EmpireThe Byzantine Empire
The Byzantine Empire
 
Ο Ιουστινιανός / Justinian
Ο Ιουστινιανός / JustinianΟ Ιουστινιανός / Justinian
Ο Ιουστινιανός / Justinian
 
The Age of Justinian
The Age of JustinianThe Age of Justinian
The Age of Justinian
 
Age of Justinian
Age of JustinianAge of Justinian
Age of Justinian
 

Más de fiqria sidamonize

ვიკიპედია სასწავლო პროცესში
ვიკიპედია სასწავლო პროცესშივიკიპედია სასწავლო პროცესში
ვიკიპედია სასწავლო პროცესშიfiqria sidamonize
 
პრიორიტეტული გამჭოლი კომპეტენციები
პრიორიტეტული გამჭოლი კომპეტენციები პრიორიტეტული გამჭოლი კომპეტენციები
პრიორიტეტული გამჭოლი კომპეტენციები fiqria sidamonize
 
მე და ვიკიპედია
მე და ვიკიპედია მე და ვიკიპედია
მე და ვიკიპედია fiqria sidamonize
 
არქეოლოგია
არქეოლოგია არქეოლოგია
არქეოლოგია fiqria sidamonize
 
წყაროთმცოდნეობა
წყაროთმცოდნეობა წყაროთმცოდნეობა
წყაროთმცოდნეობა fiqria sidamonize
 
ფეოდალიზმი
ფეოდალიზმი ფეოდალიზმი
ფეოდალიზმი fiqria sidamonize
 
აქემენიანთა სპარსეთი
აქემენიანთა  სპარსეთი აქემენიანთა  სპარსეთი
აქემენიანთა სპარსეთი fiqria sidamonize
 
ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტე ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტე fiqria sidamonize
 
პერიოდიზაციის პტოლემაიოსის სისტემა
პერიოდიზაციის პტოლემაიოსის სისტემა პერიოდიზაციის პტოლემაიოსის სისტემა
პერიოდიზაციის პტოლემაიოსის სისტემა fiqria sidamonize
 
ისტორიის პერიოდიზაციის სათავეებთან
ისტორიის პერიოდიზაციის სათავეებთან ისტორიის პერიოდიზაციის სათავეებთან
ისტორიის პერიოდიზაციის სათავეებთან fiqria sidamonize
 
ისტორიის პერიოდიზაცია
ისტორიის პერიოდიზაცია ისტორიის პერიოდიზაცია
ისტორიის პერიოდიზაცია fiqria sidamonize
 
ვახუშტი ბაგრატიონი
ვახუშტი ბაგრატიონი ვახუშტი ბაგრატიონი
ვახუშტი ბაგრატიონი fiqria sidamonize
 
ფარსადან გორგიჯანიძე
ფარსადან გორგიჯანიძე ფარსადან გორგიჯანიძე
ფარსადან გორგიჯანიძე fiqria sidamonize
 
ახალი ქართლის ცხოვრება
ახალი ქართლის ცხოვრებაახალი ქართლის ცხოვრება
ახალი ქართლის ცხოვრებაfiqria sidamonize
 
მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტი
მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტი მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტი
მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტი fiqria sidamonize
 
ბაგრატიონთა შტოები
ბაგრატიონთა შტოები ბაგრატიონთა შტოები
ბაგრატიონთა შტოები fiqria sidamonize
 
ქართლის ცხოვრება
ქართლის ცხოვრებაქართლის ცხოვრება
ქართლის ცხოვრებაfiqria sidamonize
 
ფეოდალური ხანის სომხური ისტორიოგრაფია
ფეოდალური ხანის სომხური ისტორიოგრაფიაფეოდალური ხანის სომხური ისტორიოგრაფია
ფეოდალური ხანის სომხური ისტორიოგრაფიაfiqria sidamonize
 
რომაული ისტორიოგრაფია
რომაული ისტორიოგრაფიარომაული ისტორიოგრაფია
რომაული ისტორიოგრაფიაfiqria sidamonize
 

Más de fiqria sidamonize (20)

ნაპოლეონი
ნაპოლეონინაპოლეონი
ნაპოლეონი
 
ვიკიპედია სასწავლო პროცესში
ვიკიპედია სასწავლო პროცესშივიკიპედია სასწავლო პროცესში
ვიკიპედია სასწავლო პროცესში
 
პრიორიტეტული გამჭოლი კომპეტენციები
პრიორიტეტული გამჭოლი კომპეტენციები პრიორიტეტული გამჭოლი კომპეტენციები
პრიორიტეტული გამჭოლი კომპეტენციები
 
მე და ვიკიპედია
მე და ვიკიპედია მე და ვიკიპედია
მე და ვიკიპედია
 
არქეოლოგია
არქეოლოგია არქეოლოგია
არქეოლოგია
 
წყაროთმცოდნეობა
წყაროთმცოდნეობა წყაროთმცოდნეობა
წყაროთმცოდნეობა
 
ფეოდალიზმი
ფეოდალიზმი ფეოდალიზმი
ფეოდალიზმი
 
აქემენიანთა სპარსეთი
აქემენიანთა  სპარსეთი აქემენიანთა  სპარსეთი
აქემენიანთა სპარსეთი
 
ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტე ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტე
 
პერიოდიზაციის პტოლემაიოსის სისტემა
პერიოდიზაციის პტოლემაიოსის სისტემა პერიოდიზაციის პტოლემაიოსის სისტემა
პერიოდიზაციის პტოლემაიოსის სისტემა
 
ისტორიის პერიოდიზაციის სათავეებთან
ისტორიის პერიოდიზაციის სათავეებთან ისტორიის პერიოდიზაციის სათავეებთან
ისტორიის პერიოდიზაციის სათავეებთან
 
ისტორიის პერიოდიზაცია
ისტორიის პერიოდიზაცია ისტორიის პერიოდიზაცია
ისტორიის პერიოდიზაცია
 
ვახუშტი ბაგრატიონი
ვახუშტი ბაგრატიონი ვახუშტი ბაგრატიონი
ვახუშტი ბაგრატიონი
 
ფარსადან გორგიჯანიძე
ფარსადან გორგიჯანიძე ფარსადან გორგიჯანიძე
ფარსადან გორგიჯანიძე
 
ახალი ქართლის ცხოვრება
ახალი ქართლის ცხოვრებაახალი ქართლის ცხოვრება
ახალი ქართლის ცხოვრება
 
მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტი
მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტი მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტი
მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტი
 
ბაგრატიონთა შტოები
ბაგრატიონთა შტოები ბაგრატიონთა შტოები
ბაგრატიონთა შტოები
 
ქართლის ცხოვრება
ქართლის ცხოვრებაქართლის ცხოვრება
ქართლის ცხოვრება
 
ფეოდალური ხანის სომხური ისტორიოგრაფია
ფეოდალური ხანის სომხური ისტორიოგრაფიაფეოდალური ხანის სომხური ისტორიოგრაფია
ფეოდალური ხანის სომხური ისტორიოგრაფია
 
რომაული ისტორიოგრაფია
რომაული ისტორიოგრაფიარომაული ისტორიოგრაფია
რომაული ისტორიოგრაფია
 

ფინიკია

  • 1. ავტორი: ფ. სიდამონიძე ქ. რუსთავი. მე-12 საჯარო სკოლა
  • 4. ფინიკია (ბერძნ. φοινως, ფოინიკე, „მეწამულის ქვეყანა“) — უძველესი ქვეყანა, რომელიც ხმელთაშუა ზღვისაღმოსავლეთ (ე.წ. ლევანტის) სანაპიროზე მდებარეობდა (თანამედროვე ლიბანის, სირიისა და ისრაელისტერიტორიებზე). ფინიკიელებმა მძლავრი ცივილიზაცია შექმნეს სხვადასხვა განვითარებული დარგით — საზღვაო ვაჭრობა იქნებოდა თუ მაღალი კულტურა. ფინიკიური დამწერლობა მსოფლიოში ერთ-ერთი უძველესია დაფიქსირებული მარცვლოვანი სისტემის მქონე დამწერლობის ნიმუშებს შორის. ფინიკიური ცივილიზაციის თვალსაჩინო განვითარება ძვ. წ. 1200—800 წლებზე მოდის. ძვ. წ. VI საუკუნეში ფინიკია სპარსებმა დაიპყრეს, ხოლო ძვ. წ. 332 წელს ალექსანდრე მაკედონელმა. ფინიკიის უმთავრესი ქალაქებია: აკო, აჰზივი, ტიროსი (თანამედროვე სური), ცარაათი (სარეპტა), სიდონი (თანამედროვე საიდა), ბერუთა (თანამედროვე ბეირუთი), ბიბლოსი (გებალი), ტრიპო ლი და არვადი. ხანდახან ფინიკიური ქალაქთა რიცხვს მოშორებით მდებარე ქალაქ უგარითსაც მიაკუთვნებენ (თანამედროვე რას-შარმა).
  • 5. ფინიკიური ანბანი ჩვ. წ. აღ. მდე უკვე მე-15 საუკუნეში ჰქონდათ ფინიკიელებს საკუთარი ანბანი. ის არის მსოფლიოში პირველი დამწერლობა, რომელიც 22 თანხმოვანისაგან შედგება.
  • 6. ფინიკიის ძველებრაული დასახელება „( לבנון ლებანონი ან ლევანონი)“ მომდინარეობს სიტყვიდან „ლავანი“ — თეთრი, ანუ სითეთრის ქვეყანა მთაგრეხილზე უდნობი თოვლის საფარის გამო, რომელიც ქვეყნის ცენტრში მდებარეობდა. ფინიკიელთა ენა ქანაანურ-ებრაული ენა იყო, რომელსაც სამეცნიერო ტერმინოლოგიაში დღესდღეობით ჩვეულებრივ ფინიკიურ ენას უწოდებენ. სიტყვით ლებანონი (Lebanon) უცხო ენებში სახელმწიფო ლიბანს გამოხატავენ. სახელწოდება „ფინიკია“, როგორც ჩანს, ბერძნული φοινως-დან უნდა მომდინარეობდეს — „მეწამული“, რაც მოლუსკების განსაკუთრებული სახეობისგან მუქწითელი ფერის საღებავის დამზადებას უნდა უკავშირდებოდეს. საღებავების დამზადება ადგილობრივ მაცხოვრებლებს შორის ერთ-ერთ წამყვან დარგად მიიჩნეოდა. სხვა ახსნით ბერძნული Φοϊνιξ — მზის მეწამული ღვთაების, აღმოსავლეთიდან მოვლენილი ფენიქსის ქვეყანაა. ასევე არსებობს მოსაზრება, რომ სახელწოდება ეგვიპტური სიტყვა „ფენეჰუდან“ მოდის, რაც „გემთა მშენებელს“ აღნიშნავს, რამდენადაც, ფინიკიელები მეზღვაურობითა და გემთმშენებლობით მართლაც იყვნენ დაკავებულნი. პირველად ეს სახელწოდება ჰომეროსთან გვხვდება და შემდეგ არაერთ ბერძენ ავტორთან მოიხსენიება. ჰომეროსთან „ფინიკიელები“ იგივეა, რაც „სიდონიელები“. ეტყობა, ფინიკია ქანაანის ბერძნული ექვივალენტია. უფრო მოგვიანო პერიოდებში დასახელება „ქანაანს“ სეპტუაგინტაში ხშირად „ფინიკიად“ თარგმნიდნენ.
  • 7. ტრირემა ფინიკიური ტრირემის სქემა სამხედრო ხომალდების კლასი , რომლებსაც იყენებდნენ ხმელთაშუაზღვისპირეთის ანტიკური ცივილიზაციები, განსაკუთრებით ფინიკიელები, ანტიკური პერიოდის ბერძნები და ძველი რომაელები. არსებობს მოსაზრება, რომ ტრირემები პირველად ააგეს ფინიკიელებმა. იგი წარმოადგენდა ყველაზე სწრაფმავალ სამანევრო საბრძოლო გემს, რომელიც დომინირებდა ხმელთაშუა ზღვაში ძვ. წ.VII—IV საუკუნეებში
  • 8. ძვ. წ. XIII საუკუნეში ფინიკიამ ზღვის ხალხების შემოსევები განიცადა. ერთი მხრივ, რიგი ქალაქებისა დაეცა და გაპარტახდა, თუმცა, ზღვის ხალხებმა დაასუსტეს ეგვიპტე, რამაც ფინიკიას დამოუკიდებლობა და აღმავლობა მოუტანა. აქ მთავარ როლს უკვე ტირი ასრულებდა. ფინიკიელებმა უფრო მოზრდილი (30 მეტრამდე სიგრძის) კილის ხომალდების აგება დაიწყეს ურნალითა და სწორი იალქნით. თუმცა, გემთმშენებლობამ ლიბანში კედრების განადგურება გამოიწვია. სწორედ იმხანად გამოიგონეს ფინიკიელებმა საკუთარი დამწერლობა. უკვე ძვ. წ. XII საუკუნეში ათვისებული იყო კოლონიები კადისი (ესპანეთი) და უტიკა (ტუნისი). ამის შემდგომ მალტისა და სარდინიის კოლონიზება დაიწყო. სიცილიაზე ფინიკიელებმა ქალაქი პალერმო დააარსეს. ჩვენს ერამდე VIII საუკუნეში ფინიკია ასურეთმა დაიპრყო. ფინიკია სპარსეთის უღელქვეშ ჩვენს ერამდე 538 წელს აღმოჩნდა. შედეგად, ხმელთაშუაზღვის ფინიკიურმა კოლონიებმა დამოუკიდებლობა მოიპოვეს და კართაგენის წინამძღოლობით დაირაზმნენ. ჰეროდოტეს მიხედვით ფინიკია გადაჭიმული იყო პოსიდიიდან პალესტინამდე. სელევკიდებისას მას ორფოსიიდან (ნარ-ბერიდის შესართავი) ნარ-ზერკის შესართავამდე მიიჩნევდნენ. უფრო მოგვიანო გეოგრაფები (სტრაბონი) ფინიკიად მთელ აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვისპირეთს მიიჩნევდა პელუსიმდე, სხვები მის სამხრეთ საზღვრებს კესარიამდე და ქარმილამდე ავლებდნენ. მხოლოდ რომის პროვინციული დაყოფით მოხდა ფინიკიის მთელი ტერიტორიისთვის დარქმევა დამასკომდე, შემდგომ კი ზღვისპირა ფინიკიასა და ლიბანის ფინიკიას განარჩევდნენ. იუსტინიანეს დროს პალმირაც კი ფინიკიის ნაწილად მიიჩნეოდა.
  • 9. ბაალის სტატუეტი ფარაონის მსგავსი თავსართით (ძვ.წ. XV— XIII)
  • 10. ფინიკიელთათვის ბიბლიაში კრებითი სახელი არ გვხვდება. როგორც ქანაანის შთამომავალთ, მათ „ქანაანელები“ ეწოდებათ, ანდაც მათივე უმთავრესი ქალაქის სიდონის მიხედვით მოიხსენიებიან. ფინიკიელების მემკვიდრედ ბიბლიაში ქანანი და ქამი სახელდებიან. ფინიკიური ქალაქების სანაპიროებზე განლაგება ვაჭრობის განვითარებას უწყობდა ხელს. დადასტურებულია, რომ ძვ.წ.აღ. უკვე II ათასწლეულში ფინიკიასა და ეგვიპტეს შორის მჭიდრო სავაჭრო კავშირები არსებობდა. ფინიკიური ვაჭრობის აღმავლობა ძვ. წ. აღ. 1200 წელს უკავშირდება, როდესაც პალესტინის შიდა ნაწილები ებრაელებმა დაიკავეს, სირიისა კი არამეელებმა. ფინიკიის ცალკეული ქალაქები ქალაქსახელმწიფოებად ჩამოყალიბდნენ. თავდაპირველად მთავარ როლს სიდონი ასრულებდა, მოგვიანებით იგი ტიროსმაშეცვალა. ფინიკიური ქალაქები კონტინენტზე განლაგებული სახელმწიფოებისთვის ხარკის გადახდაზე უფრო თანახმანი იყვნენ, ოღონდ ამ უკანასკნელთ მათთვის ვაჭრობაში ხელი არ შეეშალათ, ვიდრე დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლაზე. იაფი ნედლეულის ძიებისას ფინიკიელები მთელ ხმელთაშუაზღვისპირეთს სერავდნენ, მიდიოდნენ არამხოლოდ ატლანტის ოკენემდე და ესპანეთამდე, არამედ ბრიტანეთის კუნძულებამდეც კი აღწევდნენ, საიდანაც კალას ეზიდებოდნენ. მათი საყრდენი პუნქტები ესპანეთში, სიცილიაზე, სარდინიასა და კორსიკაზე იყო განლაგებული. თუმცა, უდიდესი მნიშვნელობა შეიძინეს ჩრდილოეთ აფრიკაში დაარსებულმა კოლონიებმა, პირველ ყოვლისა, რომის უსაშიშროესმა მოწინააღმდეგე კართაგენმა. ფარაონ ნეჰოს მიერ გაგზავნილმა ფინიკიურმა ფლოტმა აფრიკას ცურვით შემოუარა. ფინიკიური ვაჭრობის დაწვრილებითი აღწერა ეზეკიელის წიგნშია მოცემული.
  • 12. კართაგენი ეს არის ის რაც დარჩა ქალაქისაგან, ამფითეატრისა და სასახლეების ნანგრევები.
  • 15. ჰანიბალისა და სციპიონის შეხვედრა ჰანიბალის აფრიკელი ქვეითები
  • 16. ბერძნებისა და რომაელების გამოჩენამდე დიდი ხნით ადრე სწორედ ფინიკიელებმა შეიტანეს ხმელთაშუა ზღვის რეგიონში ვაზი. ისისნი იყვნენ ერთ-ერთი პირველი მეღვინეები ისინი იყვნენ აგრეთვე საკუთარი პროდუქციით პირველი წარმატებული მოვაჭრეებიც. ( ზღვოსნობა და ვაჭრობა იყო ფინიკიური ცივილიზაციის საფუძველი. რაც შეეხება მევენახეობას, ამ კულტურას ფინიკიაში 6 000 წლის წინ ჩაეყარა საფუძველი. ცნობების თანახმად, ბიბლოსის ღვინოები, თანამედროვე ქალაქი ჯუბეილი, ეგვიოპტეში უძველესი დროიდან გაჰქონდათ. (ძვ. წ. 28-22 ს. ს). ეს სასმელი მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა ფინიკიურ რელიგიურ რიტუალებშიც. ზოგიერთი ვერსიით სწორედ მათი გავლენით გაჩნდა საბერძნეთში დიონისეს კულტი
  • 19. 1. სამხედრო ისტორიის ბლოგი http://samxedro-istoria.blogspot.com/2014/09/19-202.html 2. ვიკიკიპედია - https://ka.wikipedia.org/