E-EĞITMEN

ÖĞRETIM SÜRECINDE FARKLILAŞMA
• Öğrencilerle görüntülü bir iletişim olanağı yoksa ve bir şekilde dönüt alınamıyorsa,
öğrencilerin sürece ilişkin ne düşündüklerini öğrenmek son derece güçleşmektedir.
• Sınıf ortamına göre farklılaşan pek çok süreç teknoloji desteği ile olabildiğince etkin
hale getirilmektedir.
• İyi bir e-eğitmen olabilmek için hem farklı konularda bilgilenmek, hem de deneyim
kazanmak çok önemlidir (Stephenson, 2001).
• E-eğitmenlerin rolü içeriği aktarmak değil, ortamı yönetmek ve öğrencileri
yönlendirmektir. Bu nedenle rolleri, rehber, moderatör ve yönlendirici gibi farklı şekilde
tanımlanabilmektedir.

E-EĞITMENIN FARKLI ROLLERI
• Eğitmeni sınıf ve İnternet ortamı olmak üzere her iki açıdan ele alırsak, yüz yüze
eğitimde duruşu, giyinişi ve sınıf yönetimi bakımından model oluştururken, e-öğrenme
sürecinde içeriğin aktarımına ve iletişim süreçlerine dayalı olarak bir model olur.
• Aylık toplantılar veya görüntülü konferans yöntemleri kullanılmadığı zaman, eğitmen ve
öğrencilerin birbirlerini hiç görmediği durumlar da olabilmektedir.
• Eğitmenin rolleri, ders öncesinde, ders sırasında ve ders sonrasında olmak üzere farklı
süreçlere göre değişim göstermektedir.

E-EĞITMENIN FARKLI ROLLERI
• Ders Öncesinde
• Ders Sırasında
• Ders Sonrasında

E-EĞITMENIN FARKLI ROLLERI
Ders öncesinde
• E-öğrenme sürecinde plânlamanın süreç başlamadan önce yapılması çok önemlidir,
çünkü bu bilgiler süreç öncesinde öğrencilerle paylaşılır.
• Hangi hafta hangi konunun işleneceği, ne tür etkinlikler ve işbirliğine dayalı çalışmalar
yapılacağı, bu çalışmaların ödev ve projelerin hangi konularda olacağı, hangi ölçütlere
göre değerlendirileceği, her bir etkinliğin nasıl notlandırılacağı, süreç boyunca uyulması
gereken kurallar, içeriğin ne şekilde sunulacağı ve öğrencilerin nasıl çalışmaları gerektiği
gibi detaylı açıklamaların ders başlamadan önce belirlenmesi ve paylaşılması gerekir.

E-EĞITMENIN FARKLI ROLLERI
Ders sırasında
• Ders sırasında bir e-eğitmenin, neredeyse 7 gün 24 saat aktif olması gerekir. Süreci sürekli
gözlemeli, olası sorunları gidermeli, öğrencilerin neler yaptıklarını sürekli incelemeli ve
gerekirse dönüt vermelidir. Her türlü olası probleme veya yanlış anlaşılmaya hızlı müdahale
etmesi önemlidir.
• Sohbet oturumları, sesli veya görüntülü konferans gibi eş zamanlı tartışma ortamlarını
yönetmek yine deneyim isteyen bir konudur. Bu süreçte etkili ve amacına ulaşan tartışmalar
yaptırmak ve zamanı etkili kullanmak önemlidir.
• Yönetimi önem taşıyan bir diğer konu bireysel ve grup projeleri ve işbirliğine dayalı farklı
etkinliklerdir.
• Ders boyunca etkileşimde bulunmak ve etkileşimin sürekliliğini sağlamak yine önemli
noktalardan biridir.

E-EĞITMENIN FARKLI ROLLERI
Ders sırasında
Ders Sırasında temel olarak altı etkileşim türü yaşanır (Garrison ve Anderson, 2003).

E-EĞITMENIN FARKLI ROLLERI
Ders sonrasında
• E-öğrenme sürecinde, her an bir öğrenci bir soru sormuş veya ödevini göndermiş olabilir.
Tüm bu süreç içerisinde eğitmenin biçimlendirici değerlendirmeler yapması gerekir. Bu
nedenle, e-eğitmen sürece ilişkin değerlendirme yaparak not verir ve dersin sonunda da
öğrencinin akademik başarısını belirler. Bu değerlendirme için öğrencilere ait raporlar temel
alınarak notlandırma yapılır. Bu notlandırma sistem tarafından da yapılıyor olabilir.
• E-eğitmen, öğrenci başarısı dışında sürece ilişkin farklı boyutları da değerlendirmelidir. Dersin
Dersin etkililiği, öğretim materyalleri, öğretim yöntem ve teknikleri ve değerlendirme
yaklaşımları bu farklı boyutlardandır. E-eğitmen tarafından bu konularda yapılan
değerlendirmeler, dersin daha etkili olabilmesi için gerekli değişiklik ve güncellemelerin
yapılmasını sağlayacaktır. Ayrıca, yönetim ve kurumsal bazda gerekli değişimlerin ortaya
çıkmasına neden olacaktır. Bu değerlendirmelerde öğrenci görüşleri önemli rol
oynamaktadır.

E-EĞITMENIN FARKLI ROLLERI

NITELIKLERI
• İnsan ilişkilerinde başarılı, empati sahibi ve demokratik öğretim ortamı ortamları
yaratma yeteneğine sahip olmalıdır.
• Konu içeriği, insan gelişimi ve öğrenme ile pedagoji konularında uzman olmalı ve bu
bilgileri öğretim ortamında düzenlemede kullanabilmelidir.
• Kendini yönlendirebilen öğrenci yetiştiren üst düzey düşünme becerisi kazandıran,
temel yetilerdeki başarısını artıran ve öğrenci motivasyonunu düzenleyen öğretim
deneyimlerinin tamamına sahip olmalıdır.
• Öğretimi hayat boyu süren bir süreç olarak algılamalı ve bu doğrultuda öğrencinin
öğrenmesini ve okul kalitesini artıracak biçimde profesyonel bilgisini değişen
durumlara uyarlayabilmelidir.

YETERLIKLERI

PERFORMANSIN GÖZLENMESI VE
EĞITIM SIRASINDA ÖDEVIN ÖNEMI

UZAKTAN ÖĞRETME
“Forum” ortamında bir tartışma yapılabilmesi için e-eğitmenin bazı standart işlemleri
gerçekleştirmesi gerekir. Forumların genel bir akışı vardır.
Açılış Mesajı: Öğrenci veya e-eğitmen tartışılacak konuya ilişkin bir açıklama yapabilir veya bir
soru yönelterek süreci başlatabilir.
Yanıt Mesajları: Öğrenci veya e-eğitmenin farklı bir bakış açısını dile getirdiği veya yeni bir
ile karşılık verdiği bir yanıt yazması beklenir.
İzleyen Mesajlar: Öğrenci veya e-eğitmenin önceki mesajların sentezlendiği veya
mesajlar atmaları beklenir.
Uyarı Mesajları: E-eğitmenin konu dışına çıkıldığı veya yanlış yorumlar yapıldığı durumda
zamanında müdahale etmesi gerekir.
Özet Mesajları: E-eğitmen genel bütün mesajlardaki önemli noktaları, benzerlik ve farklılıkları
özetleyen bir mesaj atarak grubun daha iyi anlamasına yardımcı olmaya çalışır.

HAFTALIK ÇEVRIMIÇI TARTIŞMALARI
DEĞERLENDIRMEK IÇIN DERECELEME ÖLÇEĞI

İSTENMEYEN DAVRANIŞLARDA
ALINABILECEK ÖNLEMLER

ÖNERILER
• Olumlu bir öğretim ortamı yaratarak, olabildiğince çok öğrenciye söz hakkı vermeye
özen gösterin.
• Gönderilen mesaj sayısını kontrol edin. Tartışma konusuna ilişkin yirmi kişilik bir şube
bir hafta boyunca kaç mesaj gönderirse bu kabul edilebilir bir başarı ölçütüdür? Bu sayı
bireysel olarak mı ele alınmalıdır, yoksa mesajların içeriği de önem taşımakta mıdır? e-
Eğitmen bu konulara özen göstermelidir.
• Mesajların uzunluğunu kontrol edin. Her bir mesaj yalnızca tek bir konu, olay veya
kavram hakkında olmalıdır. Örneğin, lisans öğrencileri için 100–150 kelime sınırı ve
yüksek lisans öğrencileri için 200 kelime sınırı uygun olabilir.

ÖNERILER
• Gereken sıklıkta, gelinen noktaya ilişkin özet içeren mesajlar göndermeye çalışın. Bu
hep konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacak, hem de tartışmanın dışına çıkılmasını
önleyecektir.
• Kişisel mesajların ortak alanlarda paylaşımı konusunda hassas davranın. Kişisel
mesajlar e-posta gibi bireysel araçlar yoluyla iletilmelidir. Forum alanına atılan her bir
mesajın gruba katkı amacıyla atıldığı gerçeğini hatırlatmak yararlı olabilir.
• Tartışma süreci sonunda tüm öğrencilere dönüt verin. Her öğrenci katıldığı süreçteki
başarısına ilişkin olarak güçlü ve zayıf yönleri konusunda bilgilendirilmelidir.

ÖNERILER
• Güncel yazılımların sağladığı teknolojik olanakları etkin kullanın. Proje gibi iş birliğine
dayalı çalışmalarında öğrencileri grup yaparak, gruba ait sohbet ortamı, forum ve dosya
paylaşım alanlarını kullanmalarını sağlayın.
• Forum ve sohbet gibi ortamlara katılırken, uyulması gereken kuralları önceden belirtin.
Öğrencilerin yorum ve önerilerini paylaşmaları için özel alanlar oluşturun.
• Tartışma ve ders paylaşımı amaçlı etkinlikleri değerlendirme kapsamına alın. Tartışma
süreçlerini ve kalitesini değerlendirebilirsiniz.

KAYNAKLAR
• Gülbahar, Y. (2012). E-öğrenme. Pegem Akademi.