คณะครูโรงเรียนบ้านยางน้ากลัดใต้

ที่มาและความสาคัญ
เนื่อ งจากโรงเรียนบ้า นยางน้า กลัด ใต้ ได้ส่ง เสริมให้นัก เรี ยนเกิดความ
ตระหนักเรื่องการบริโภคอาหารที่ปลอดภัยต่อสุขภาพ ตังแต่ปี พ.ศ.2550 จนถึง
ปัจจุบัน และเพื่อให้นักเรียนในโรงเรียนได้บริโภคอาหารและผักที่ปลอดภัยจาก
สารพิษ โรงเรียนจึงศึก ษาวิธีก ารปลูกผักโดยใช้น้าส้มควันไม้ในการฉีดพ่นขับไล่
แมลงศัตรูพืชแทนการใช้สารเคมี และได้จัดอบรมและประชาสัมพันธ์ให้ชุมชนเข้า
ร่วมโครงการผลิตน้าส้มควันไม้ ซึ่งผลผลิตที่ได้โรงเรียนได้น้าไปใช้ในการเกษตร
ของโรงเรียน รวมถึงจ้าหน่ายให้กับเกษตรกรในชุมชน และศึกษาการน้าผลผลิต
น้าส้มควันไม้ ไปใช้ประโยชน์ในด้านอื่น ๆ ซึ่งผลผลิตที่ได้จากการพัฒนาต่อยอด
ผลผลิตน้าส้มควันไม้ครังนี สามารถสร้างรายได้ให้กับโรงเรียนเพื่อใช้เป็นกองทุน
ให้กับโครงการอาหารกลางวันแบบยั่งยืน และสามารถน้าไปต่อยอดสู่การพัฒนา
อาชีพการท้าน้าส้มควันไม้ได้อย่างยั่งยืนได้เป็นอย่างดี

กิจกรรมน้ำส้มควันไม้

กระบวนการในการดาเนินการ
การดาเนินการ กิจกรรมนาส้มควันไม้
ใช้กระบวนการ วงจรเดมมิ่ง (PDCA)
เป็นแนวทางในการทางาน

: PLAN

: DO

: CHECK

: ACTION

การดาเนินกิจกรรมนาส้มควันไม้
มี 3 ระยะ
ระยะที่ 1
ช่วงที่ 1 ช่วงจัดกิจกรรมกำรผลิตนำส้มควันไม้
ช่วงที่ 2 ช่วงที่นำผลผลิตไปใช้ในงำนเกษตรของโรงเรียน

ช่วงที่ 1 กิจกรรมกำรผลิตน้ำส้มควันไม้

กำรผลิตน้ำส้มควันไม้ในอดีต
ใช้เตำแบบถังน้ำมัน 200 ลิตร

ทิงระยะเวลาให้ถ่านเย็น 3 วันจึงเก็บถ่านได้
จะได้ถ่าน 3 กระสอบปุ๋ย ขายกระสอบละ 120 บาท

นานาส้มควันไม้ที่ได้มาตังไว้ 3 เดือน
เพื่อให้ตกตะกอน ก่อนนาไปใช้ผสมนาตามส่วนเพื่อใช้
ประโยชน์ในการไล่แมลง หรืออื่น ๆ

ผลจำกกำรผลิตน้ำส้มควันไม้
โรงเรียนสามารถผลิตน้าส้มควันไม้ เพื่อใช้ในการไล่
แมลงศัตรูพืชในแปลงผักสวนครัวที่ปลูกในโรงเรียน
และปริมาณของน้าส้มควันไม้ที่ผลิตได้เฉลี่ย 8 ลิตร
ต่อครัง เมื่อน้ามาผสมตามอัตราส่วนแล้วสามารถใช้
ในการไล่แมลงศัตรูพืช

ช่วงที่ 2 กิจกรรมกำรน้ำผลิตน้ำส้มควันไม้ไปใช้ในกำรเกษตร

แปลงเกษตรโรงเรียน

ชนิดของผักที่ปลูกในโรงเรียน
ถัวฝักยาว
่ ผักกวางตุง
้
ผักคะน้า ผักบุง
้

ตรวจสอบสารตกค้างในผัก

นาผักมาประกอบอาหารกลางวันให้กับนักเรียน

สารวจความพึงพอใจของนักเรียน
เกี่ยวกับอาหารจากผักปลอดภัย
จากสารพิษ

จัดอบรมให้ความรู้แก่นักเรียนและ
เกษตรกรในชุมชนเรื่องการทาเตา
และการทานาส้มควันไม้

เดินรณรงค์ให้ความรู้เรื่องนาส้มควันไม้
ในชุมชน

นาผลผลิตนาส้มควันไม้ไปให้เกษตรกร
ในชุมชนทดลองใช้

ผลจำกกำรน้ำผลผลิตน้ำส้มควันไม้
มำใช้ในกำรไล่แมลงศัตรูพืชในแปลงผัก
ผักปลอดภัยจากสารพิษด้วยน้าส้มควันไม้ที่โรงเรียน
ปลูกเองสามารถน้ามาประกอบอาหารกลางวันให้กับนักเรียน

ระยะที่ 2
องค์ควำมรู้ที่ 1
กำรกรองนำส้มควันไม้
ด้วยโอ่งกรองนำส้มควันไม้ Hi Speed

ระยะที่ 2 กิจกรรมกำรพัฒนำต่อยอดผลผลิตน้ำส้มควันไม้
โอ่งกรองน้ าส้มควันไม้ Hi Speed เตากลันน้ าสมุนไพร
่

โอ่งกรองน้ำส้มควันไม้ Hi Speed ประยุกต์มำจำกพระรำชด้ำริ
ของสมเด็จพระเทพรัตนรำชสุดำ สยำมบรมรำชกุมำรี
ที่ให้ไว้แก่ศูนย์กำรเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง
เรือนจ้ำชั่วครำวเขำกลิง อ. แก่งกระจำน จ.เพชรบุรี
“ด้วยกำรกรองน้ำให้ใสด้วยโอ่ง 3 ใบ”

กำรศึกษำดูงำน ที่เรือนจ้ำชั่วครำวเขำกลิง
อ้ำเภอแก่งกระจำน จังหวัดเพชรบุรี

โอ่งกรองน้ำส้มควันไม้ Hi Speed

ผลจำกกำรกรองน้ำส้มควันไม้
โดยใช้โอ่งกรองน้ำส้มควันไม้ Hi Speed
พบว่าการกรองน้าส้มควันไม้ด้วยโอ่งกรองน้าส้มควันไม้
Hi Speed เป็นวิธีที่ดีที่สุด ท้าให้ลดระยะเวลาในการกรอง
น้ามันดิน(ทาร์) ออกจากน้าส้มควันไม้
จากเดิมที่ต้องรอการตกตะกอน 3 เดือน เป็นการกรอง
โดยใช้ระยะเวลาเพียง 9 วัน และเมื่อน้ามาเปรียบเทียบ
ประสิทธิภาพแล้ว พบว่าน้าส้มควันไม้ที่ได้นัน มีประสิทธิภาพ
ในการขับไล่แมลงไม่แตกต่างกัน

ระยะที่ 2
องค์ควำมรู้ที่ 2
กำรเพิ่มประสิทธิภำพนำส้มควันไม้
ด้วยนำกลั่นสมุนไพร

เตำน้ำกลั่นสมุนไพรเพิ่มประสิทธิภำพน้ำส้มควันไม้

เตำกลั่นน้ำสมุนไพร
ท่อทองแดงเชื่อมต่อถังที่ 1 ไปถังที่ 2
ฝำถังด้ำนบน
ถังที่ 2 ถังที่ 1
ถังที่ 2 ด้ำนในมี
ลวดทองแดงที่ต่อ
จำกท่อที่ 1 เพื่อให้
นำกลั่นมำตำมท่อที่มี
นำเต็มถัง ตะแกรงรองก้นถัง

น้ำกลั่นสมุนไพรขับไล่แมลงศัตรูพืช

ผลจำกกำรท้ำน้ำกลั่นสมุนไพรเพิ่มประสิทธิภำพ
น้ำส้มควันไม้
พบว่าน้ากลั่นสมุนไพรสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการ
ขับไล่แมลงศัตรูพืชได้ผลดีมากขึน เมื่อใช้น้าส้มควันไม้ผสม
กับน้ากลั่นสมุนไพรขับไล่แมลง โดยสามารถช่วยยืดระยะเวลา
ในการฉีดพ่นจาก 4 วันฉีดพ่น 1 ครัง เป็น 9 วันฉีดพ่น
1 ครัง และมีประสิทธิภาพในการขับไล่แมลงได้ดีขึน

ระยะที่ 3
เป็นระยะของกำรพัฒนำนำส้มควันไม้ให้เป็นผลิตภัณฑ์ ของใช้ใน
ครัวเรือน จนเป็นที่นิยมของบุคคลทั่วไปในชุมชน เพรำะมีคุณภำพ
และรำคำไม่สูงเท่ำกับสินค้ำในท้องตลำด
เช่น สบู่ล้ำงมือ นำยำดับกลิ่น
นำยำทำควำมสะอำดห้องนำ

สบู่ก้อน

สบู่เหลวผสมน้ำส้มควันไม้

น้ำยำถูพืนผสมน้ำส้มควันไม้

สรุปผลกำรด้ำเนินกำรกิจกรรมน้ำส้มควันไม้
โรงเรียนสามารถผลิตน้าส้มควันไม้ ได้อย่างมีคุณภาพ
นักเรียนได้รับประทานอาหารกลางวันอย่างมีคุณภาพปลอดภัยจาก
สารพิษ มีรายได้เข้าสู่กองทุนอาหารกลางวันแบบยั่งยืน จากการ
ด้าเนินงานดังกล่าวส่งผลให้มีผู้สนใจเข้ามาศึกษาดูงานกิจกรรม
น้าส้มควันไม้อย่างต่อเนื่อง

รำยได้จำกกำรจัดกิจกรรมน้ำส้มควันไม้
ส่วนที่ 1 น้าเข้าโครงการอาหารกลางวันโรงเรียน
จ้านวน 4 ส่วน
ส่วนที่ 2 แบ่งให้นักเรียนที่เข้าร่วมกิจกรรม
จ้านวน 3 ส่วน
ส่วนที่ 3 น้าเข้าชมรม อย.น้อย ส่วนของกิจกรรมน้าส้มควันไม้
จ้านวน 3 ส่วน

สัมภาษณ์เกษตรกรในชุมชนปลูกผักโดยใช้น้าส้มควันไม้
ขับไล่แมลงศัตรูพืช

ผลจากการดาเนินงานตามโครงการอาหารกลางวันแบบยั่งยืน
ด้วยหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ผลจากการดาเนินงานตามโครงการอาหารกลางวันแบบยั่งยืน
ด้วยหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

โรงเรียนบ้านยางนากลัดใต้