Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα 56ο Γυμνάσιο Αθήνας Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής Σχολικά έτη: 2021-2022

1. Αμπελόκηποι Αθήνας
Οι θέσεις του
Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού
συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων
για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και
για την ανάπλαση στα
Κουντουριώτικα
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
Σχολικά έτη: 2021-2022

2. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [2]
Παρακάτω παραθέτουμε τις θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού Συλλόγου
Κέντρου Αμπελοκήπων, όπως αυτές κατατέθηκαν στην Αντιπεριφερειάρχη κ.
Κυπριανίδου το 2016.
Όπως μας ανέφερε ο κύριος Παπαθεοδώρου, πρόεδρος του Πολιτιστικού
Περιβαλλοντικού Συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων, οι θέσεις του συλλόγου δεν
έχουν αλλάξει, μιας και από τότε στην περιοχή ανάπλασης δεν έγινε ουσιαστικά
τίποτα. Μόνο κάποιες αποφάσεις έχουν ληφθεί για επιμέρους θέματα, όπως ο μη
χαρακτηρισμός του παλιού υφαντήριου ως ιστορικού τόπου, η εξαγγελία για την
υλοποίηση της «διπλής ανάπλασης» και η «αποδοχή» της μεταφοράς του γηπέδου
από τη Γ.Σ. του Παναθηναϊκού κλπ.
Εκκρεμεί η προσφυγή του συλλόγου για να χαρακτηριστεί το σύνολο του κτηρίου της
Σεβαστοπουλείου ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου.
Δεν έχει ανακοινωθεί τίποτα για τις προσφυγικές πολυκατοικίες πέραν της απόρριψης
της αρχικής μελέτης στην Περιφέρεια. Ο σύλλογος, προκειμένου να βοηθήσει να
γίνει κάτι, πρότεινε να προχωρήσει η αποκατάσταση των 4 πίσω κτιρίων που
διατηρούν τη χρήση κατοικίας. Εν τω μεταξύ προέκυψε το θέμα του πάρκου του
μετρό Αμπελοκήπων που βρίσκεται στην περιοχή που έχουν προτείνει από το 2016
να περιληφθεί στην περιοχή ανάπλασης. Και γι’ αυτό το θέμα ο σύλλογος έχει
προσφύγει κατά της οικοδομικής άδειας για να κατασκευαστεί καφέ και κέντρο
ενημέρωσης και εκκρεμεί η υπόθεση. Παράλληλα ο Δήμος έχει καταθέσει πρόταση
για την τροποποίηση του σχεδίου ώστε να χαρακτηριστεί η επίμαχη περιοχή χώρος
πρασίνου. Η πρόταση εκκρεμεί στην Περιφέρεια. Στα έγγραφα που στέλνει ο
σύλλογος στην Περιφέρεια και στον Δήμο για το θέμα της ανάπλασης δεν έχει λάβει
καμιά απάντηση.
Παρακάτω οι προτάσεις του
Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού
Συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων, τις
οποίες είχε παρουσιάσει ο σύλλογος σε
ανοιχτή εκδήλωση και στο κέντρο
εκδηλώσεων του Δήμου Αθηναίων τον
Νοέμβριο του 2016 .

3. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [3]
Η παραχώρηση στην Περιφέρεια Αττικής 177 διαμερισμάτων του Δημοσίου στο
Συγκρότημα Προσφυγικών Πολυκατοικιών της Λεωφόρου Αλεξάνδρας είναι σημαντικό
πρώτο βήμα για την προστασία και ανάδειξη αυτού του κηρυγμένου ιστορικού μνημείου
που είναι εγκαταλειμμένο από την Πολιτεία, ανοιχτή πληγή στο σώμα της πόλης.
Η ανάδειξη του Συγκροτήματος οφείλει να γίνει στο πλαίσιο της Ανάπλασης των
Κουντουριώτικων που προβλέπεται από το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας.
Η Περιοχή Ανάπλασης των Κουντουριώτικων αφορά μια ευρύτερη περιοχή των
Αμπελοκήπων η οποία, εκτός από το Συγκρότημα των Προσφυγικών Πολυκατοικιών
της Λεωφ. Αλεξάνδρας, περιλαμβάνει το συγκρότημα προσφυγικών πολυκατοικιών
«Στέγη Πατρίδος» στην περιφερειακή οδό του Λυκαβηττού, τα νοσοκομεία «Άγιος
Σάββας» και «Ελπίς», τον Άρειο Πάγο, το Εφετείο, το Πρωτοδικείο και το
Ειρηνοδικείο, το γήπεδο του ΠΑΟ, πολλά σχολεία, πλατείες, χώρους πρασίνου,
παιδικές χαρές, δημοτικούς αθλητικούς χώρους, κατοικίες και πολυκατοικίες.
Καταλαμβάνει επίσης αδόμητους χώρους στους οποίους υπήρχε ο πρώτος συνοικισμός
Μικρασιατών προσφύγων, τα Κουντουριώτικα, που εγκαινίασε ο Πρόεδρος της
Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης το 1923. Από το όνομα του συνοικισμού πήρε την
ονομασία της η Περιοχή Ανάπλασης.
Η Περιοχή Ανάπλασης εκτείνεται από την περιφερειακή οδό του Λυκαβηττού, προς
νότο, μέχρι την οδό Κεδρηνού, προς βορρά.
Μεγάλο μέρος της ανήκει στο Δημοτικό Κτήμα Αμπελοκήπων, που είχε αγοραστεί από
τον Δήμο τον 19ο αιώνα, όταν οι Αμπελόκηποι ήσαν εξοχή της Πρωτεύουσας.
Σταδιακά, μεγάλα τμήματά του Δημοτικού Κτήματος διατέθηκαν ή παραχωρήθηκαν
κατά χρήση για διάφορες κοινωφελείς εγκαταστάσεις. Όμως, σημαντικά τμήματα
ανήκουν και σήμερα στον Δήμο.
Η Περιοχή Ανάπλασης βρίσκεται στον αυχένα μεταξύ του Λυκαβηττού και των
Τουρκοβουνίων, στον υδροκρίτη των λεκανών Κηφισού και Ιλισού. Γεωγραφικά-
γεωμορφολογικά καταλαμβάνει καίριο χώρο στο κέντρο του Λεκανοπεδίου της Αθήνας.
Η ανάπλασή της θα επηρεάσει την ευρύτερη περιοχή και ολόκληρο το Λεκανοπέδιο.
Πολεοδομικά η Περιοχή Ανάπλασης των είναι υποβαθμισμένη και συνορεύει με
περιοχές πολυκατοικιών και κεντρικών λειτουργιών (γραφεία, δημόσιες υπηρεσίες,
εμπορικά καταστήματα κλπ) που έχουν υποβαθμιστεί.

4. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [4]
Οι μελέτες
Στις αρχές της δεκαετίας 1980 συντάχθηκε προμελέτη για την Ανάπλαση των
Κουντουριώτικων παράλληλα με τη σύνταξη του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας από το
Υπουργείο Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος.
Το 1985 θεσμοθετήθηκε το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας και η περιοχή των
Κουντουριώτικων, ως υποβαθμισμένη, εντάχθηκε στις περιοχές πολεοδομικής
ανάπλασης.
Το 1988 εγκρίθηκε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Αθηναίων.
Το 1989-1990 ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και ο Δήμος Αθηναίων, συντάξανε
προμελέτη της Ανάπλασης των Κουντουριώτικων.
Αυτές οι πρώτες προσπάθειες δεν ολοκληρώθηκαν.
30 χρόνια αρνητικών ενεργειών
Από τότε η Περιοχή Ανάπλασης των Κουντουριώτικων και η ευρύτερη περιοχή
εξελίχθηκαν αρνητικά με κύρια χαρακτηριστικά την υπερδόμηση, την οικοδόμηση
πολλών χώρων που προορίζονταν για κοινόχρηστο πράσινο και την πλήρη εγκατάλειψη
των υπαρχόντων κοινόχρηστων ή ελεύθερων χώρων. Παράλληλα, οι προσπάθειες
πολεοδομικού σχεδιασμού και οργάνωσης έμειναν ημιτελείς ή δεν εφαρμόστηκαν:
-Κατασκευάστηκε το Εφετείο και, σε χώρο που προοριζόταν για πάρκο, το
Πρωτοδικείο, το Ειρηνοδικείο και υπόγειος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, που
χρησιμεύει ως αποθήκη.
- Κατασκευάστηκε το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και οι νεώτερες επεκτάσεις του.
- Επεκτάθηκε η Αμερικανική Πρεσβεία σε έκταση που προοριζόταν να γίνει χώρος
πρασίνου.
-Οικοδομήθηκε το κτήμα Θων με κτίρια γραφείων και καταστημάτων ενώ προοριζόταν
για χώρος πρασίνου-πλατεία στο κέντρο του 7ου Διαμερίσματος του Δήμου.
- Οικοδομήθηκε οικόπεδο, δίπλα στο Ιπποκράτειο, που θα γινόταν πράσινο στο πλαίσιο
των παρεμβάσεων στην Αθήνα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
-Κατασκευάστηκαν δυο σταθμοί του Μετρό που εξυπηρετούν την περιοχή Ανάπλασης,
οι σταθμοί «Αμπελόκηποι» και «Μέγαρο Μουσικής».
- Κατασκευάστηκε πολυκατοικία δίπλα στην περιφερειακή οδό του Λυκαβηττού, που
δυσκολεύει τη σύνδεση της περιοχής ανάπλασης με το άλσος του Λυκαβηττού.
-Η έλλειψη ζώνης προστασίας του βυζαντινού μνημείου των Αγίων Πάντων επέτρεψε
την ανέγερση πολυώροφου κτιρίου που εγκλώβισε τον ναό και κατέστρεψε τα
παμπάλαια κυπαρίσσια του προαυλίου.

5. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [5]
-Επιδιώχθηκε η δημιουργία κοινόχρηστου χώρου πρασίνου σε τμήμα της Περιοχής
Ανάπλασης με τροποποίηση του Σχεδίου Πόλεως που ακυρώθηκε από το ΣτΕ διότι δεν
έγινε στο πλαίσιο του σχεδιασμού της Ανάπλασης.
-Κηρύχθηκε ιστορικό μνημείο το Συγκρότημα των Προσφυγικών Πολυκατοικιών της
Λεωφόρου Αλεξάνδρας.
-Επιδιώχθηκε η δημιουργία ποδοσφαιρικού γηπέδου με διπλάσια χωρητικότητα θεατών.
Η κατασκευή του προϋπέθετε την κατεδάφιση σχολείων, προσφυγικών πολυκατοικιών
και υπογειοποίηση της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, επάνω από την οποία θα εκτεινόταν το
γήπεδο. Η αντίδραση των κατοίκων, φορέων της περιοχής, μεταξύ αυτών του
Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού Συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων, και επιστημονικών
φορέων και η προσφυγή στο ΣτΕ κατά της μη κήρυξης ως ιστορικού διατηρητέου
μνημείου του συνόλου του Συγκροτήματος των Προσφυγικών Πολυκατοικιών,
απέτρεψαν την υλοποίηση των καταστροφικών σχεδίων και οδήγησαν στην κήρυξη του
Συγκροτήματος των Προσφυγικών Πολυκατοικιών ιστορικού διατηρητέου μνημείου.
-Εγκρίθηκε και άρχισε να υλοποιείται η «Διπλή Ανάπλαση». Ο χώρος του γηπέδου
χαρακτηρίστηκε χώρος πρασίνου. Η «Διπλή Ανάπλαση» πρέπει να προσαρμοστεί σε
αποφάσεις του ΣτΕ. Γι’ αυτό δόθηκε παράταση για την απομάκρυνση του γηπέδου.
-Η ευρύτερη περιοχή οικοδομήθηκε σε πολύ μεγάλο ποσοστό και το κτιριακό απόθεμα,
πολυκατοικίες των δεκαετιών 1960-1970, έχει υποβαθμιστεί.
-Η κοινωνική σύνθεση στην ευρύτερη περιοχή έχει αλλάξει. Μεγάλο ποσοστό νέων που
μεγάλωσαν στην περιοχή κατά τις δεκαετίες 1970-1990, όταν δημιουργούν οικογένεια,
μετοικούν σε προάστια. Σημαντικό ποσοστό των νέων κατοίκων είναι αλλοδαποί
οικονομικοί μετανάστες.
-Δημόσιες υπηρεσίες, υπουργεία, και ιδιωτικά γραφεία άρχισαν να διαχέονται στην
ευρύτερη περιοχή δημιουργώντας πρόσθετα προβλήματα.
-Στις Προσφυγικές Πολυκατοικίες της Λ. Αλεξάνδρας τα διαμερίσματα του Δημοσίου
καταλήφθηκαν από οικονομικούς μετανάστες και άλλους επιτείνοντας την υποβάθμιση
του Συγκροτήματος.
-Το μοναδικό κτίσμα του Συνοικισμού Κουντουριώτη που διασώθηκε, μετατράπηκε σε
νυκτερινό κέντρο με αυθαίρετες προσθήκες κλπ.
- Τμήματα δημοτικής γης καταλήφθηκαν από ιδιώτες που τα εκμεταλλεύονται.
Δικαστικές αποφάσεις αποβολής καταπατητών και δικαστική πραγματογνωμοσύνη για
το ιδιοκτησιακό καθεστώς, ανοίγουν το δρόμο στον Δήμο για την αποβολή όλων των
καταπατητών.

6. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [6]
-Επιδιώχθηκε η ανέγερση μεγάλου κτιρίου με πολυώροφο υπόγειο χώρο στάθμευσης
στη Σεβαστοπούλειο Σχολή. Μετά από διαμαρτυρίες ο Δήμος αντέδρασε στις βλέψεις
του Συλλόγου προς Διάδοση Ωφελίμων Βιβλίων, στον οποίο είχε παραχωρήσει τη
χρήση του γηπέδου. Μέρος της Σχολής κηρύχθηκε ιστορικό μνημείο. Εκκρεμούν δίκες
για τη δόμηση, τη χρήση και το ιδιοκτησιακό καθεστώς.
Ένας χρήσιμος απολογισμός
Στις αρνητικές επεμβάσεις στην περιοχή ο Πολιτιστικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος
Κέντρου Αμπελοκήπων αντέδρασε με κάθε μέσο, με κινητοποιήσεις, διαμαρτυρίες,
έγγραφα, προτάσεις, παραστάσεις κλπ. Σπάνια μέχρι σήμερα μπόρεσε να ανατρέψει τις
επιλογές και τους στόχους ιδιοτελών συμφερόντων. Ακόμη και όταν η δικαιοσύνη μας
δικαίωνε, οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες σε αγαστή σύμπραξη με τη διοίκηση και
πολιτικούς προϊστάμενους στον Δήμο και στην Κυβέρνηση, παρέκαμπταν τις δικαστικές
αποφάσεις ή, απλά, δεν τις εφάρμοζαν.
Στον Πολιτιστικό Περιβαλλοντικό Σύλλογο Κέντρου Αμπελοκήπων ζήσαμε από κοντά
την εξέλιξη της υπόθεσης των Προσφυγικών της Αλεξάνδρας και της Ανάπλασης των
Κουντουριώτικων.
-Παρά την ένταξη της Ανάπλασης από το 1985 στον νόμο του Ρυθμιστικού Σχεδίου
Αθήνας και τις αρχικές προμελέτες, ουδέποτε η Κυβέρνηση ή ο Δήμος επιδιώξανε την
υλοποίησή της.
-Στις δημόσιες διαμαρτυρίες, προτάσεις και πιέσεις του Συλλόγου για να προχωρήσει η
Ανάπλαση εισπράτταμε την αδιαφορία των πολιτικά υπεύθυνων και των υπηρεσιών.
Παράλληλα:
-Γνωρίσαμε τις μεθοδεύσεις εκφοβισμού των ιδιοκτητών για την εξαγορά των
διαμερισμάτων τους.
-Ζήσαμε την ντροπή της κάλυψης των προσφυγικών, κατά μήκος της Λεωφόρου
Αλεξάνδρας, με τεράστιο πανό για να μη φαίνονται κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών
Αγώνων της Αθήνας.
-Ζήσαμε την εκδικητική πρακτική των υπουργείων και του δήμου απέναντι στους
κατοίκους που τόλμησαν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη κατά των ανιστόρητων
αποφάσεων.
-Γίναμε μάρτυρες της πλήρους αδιαφορίας της «συντεταγμένης» Πολιτείας, του
Κράτους και της Αυτοδιοίκησης, ακόμη και για τις στοιχειώδεις ανάγκες της περιοχής.
-Ακόμη και τους αθλητικούς χώρους που είχε δημιουργήσει ο Δήμος, τους εγκατέλειψε
παντελώς.

7. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [7]
-Στις καταλήψεις των διαμερισμάτων των προσφυγικών πολυκατοικιών που ανήκουν
στο Δημόσιο, αλλά ακόμη και ιδιωτικών διαμερισμάτων, και σε όλα τα προβλήματα
που δημιουργήθηκαν στους μόνιμους κατοίκους από τις καταλήψεις, η Πολιτεία
αδιαφόρησε επιδεικτικά. Ουσιαστικά, χρησιμοποίησε τις καταλήψεις για να εξωθήσει
τους εναπομείναντες κατοίκους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
-Ακόμη και όταν χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο το Συγκρότημα των
Προσφυγικών Πολυκατοικιών της Λ. Αλεξάνδρας η αντιμετώπιση της περιοχής δεν
άλλαξε.
-Στην πρόταση που κατέθεσε η Ένωση Σμυρναίων το 2009 για τη δημιουργία στην
Περιοχή Ανάπλασης του Μουσείου του Ελληνισμού της Ανατολής, η τότε Κυβέρνηση
και ο Δήμαρχος, επίσημοι αποδέκτες της πρότασης, απαξίωσαν να απαντήσουν.
-Το 2013 τα διαμερίσματα των προσφυγικών πολυκατοικιών που ανήκαν στο Δημόσιο,
πλήρως απαξιωμένα παραχωρήθηκαν στο ΤΑΪΠΕΔ. Ήταν μια αδιέξοδη προσπάθεια
απαλλαγής του Δημοσίου από αυτά και έμμεση δήλωση της Κυβέρνησης ότι δεν
πρόκειται να ασχοληθεί ούτε με τους κατοίκους των προσφυγικών, ούτε με το μνημείο,
ούτε με την ιστορία.
-Τα αποτελέσματα και οι παρενέργειες αυτής της πολιτικής είναι ορατά σήμερα.
Η αντιμετώπιση των προσφυγικών της Αλεξάνδρας και του συνόλου της Περιοχής
Ανάπλασης των Κουντουριώτικων από τις προηγούμενες Κυβερνήσεις και από τον
Δήμο ήταν μια κατ’ εξακολούθηση απάνθρωπη και παράνομη πολιτική πράξη.
Η κυβερνητική πολιτική για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες φαίνεται να αλλάζει.
Προσανατολίζεται στην υλοποίηση των κατευθύνσεων του Ρυθμιστικού Σχεδίου
Αθήνας.
Η απένταξη από το ΤΑΪΠΕΔ των 177 διαμερισμάτων του Δημοσίου στις Προσφυγικές
Πολυκατοικίες και η παραχώρησή τους στην Περιφέρεια ήταν πολιτικά και νομοθετικά
δύσκολη κίνηση.
Οι δηλώσεις της Αντιπεριφερειάρχη κ. Κυπριανίδου δείχνουν ότι υπάρχει πολιτική
βούληση να μη μείνει στα χαρτιά η προσπάθεια.
Ως ενεργητική συμμετοχή σ’ αυτή τη προσπάθεια, καταθέτουμε τις προτάσεις μας, που
είναι προϊόν συστηματικής μελέτης και συμμετοχής στα ζητήματα των Αμπελοκήπων.
Κατευθύνσεις Ανάπλασης των Κουντουριώτικων
Λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα και τα χαρακτηριστικά της περιοχής, τα έργα και
τις επεμβάσεις των τελευταίων 30 χρόνων, προτείνουμε τις κατευθύνσεις της
ανάπλασης.

8. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [8]
Τα έργα και οι επεμβάσεις, στην περιοχή ανάπλασης και στην ευρύτερη περιοχή,
περιόρισαν τους χώρους που προορίζονταν για κοινόχρηστο πράσινο και για καταφυγή
σε ώρα σεισμού.
Επομένως, κύρια κατεύθυνση της Ανάπλασης των Κουντουριώτικων είναι:
1. Καμιά πρόσθετη δόμηση στην περιοχή ανάπλασης. Οι αδόμητοι χώροι μετατρέπονται
σε κοινόχρηστους χώρους πρασίνου που περιλαμβάνουν κατάλληλα χωροθετημένους
ανοικτούς χώρους άθλησης.
2. Προστατεύονται και αναδεικνύονται τα κηρυγμένα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι
και τα ιστορικά στοιχεία της περιοχής. Στους αδόμητους και στους κοινόχρηστους
χώρους, όπου κριθεί σκόπιμο, θα γίνει αρχαιολογική έρευνα.
Η υπερδόμηση στην ευρύτερη περιοχή, η απρογραμμάτιστη διάχυση κεντρικών
δημόσιων υπηρεσιών και ιδιωτικών γραφείων και η υποβάθμιση του κτιριακού
αποθέματος, οδηγούν σε προτάσεις αναβάθμισης των κτιρίων και ελέγχου χρήσεων.
3. Προωθούνται προγράμματα αναβάθμισης-ανακαίνισης κτιρίων στην περιοχή
ανάπλασης.
4. Τα υπάρχοντα κτίρια διατηρούν τις χρήσεις που έχουν ή είχαν. Επιτρέπεται η
δημιουργία πολιτιστικών χώρων στα υπάρχοντα κτίρια αλλά δεν επιτρέπεται η
δημιουργία χώρων γραφείων.
Αυτές οι επεμβάσεις θα λειτουργήσουν καταλυτικά για την αναβάθμιση του κτιριακού
αποθέματος της ευρύτερης περιοχής, για την παραμονή των κατοίκων στην περιοχή και
για την επιστροφή κατοίκων που έχουν μετοικήσει.
Στα προγράμματα εντάσσονται και δημόσια κτίρια.
5. Αποτρέπεται η διαμπερής κυκλοφορία οχημάτων στην περιοχή ανάπλασης και
ελαχιστοποιούνται οι παρόδιες θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων.
6. Δίκτυα πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων δημιουργούνται στο εσωτερικό της
περιοχής ανάπλασης και συνδέονται με αντίστοιχους άξονες στην ευρύτερη περιοχή και
με τους σταθμούς μετρό. Εκσυγχρονίζονται οι υπόγειες διαβάσεις πεζών στη Λεωφόρο
Αλεξάνδρας.
7. Επεμβάσεις, μέτρα και έργα γίνονται μόνον στο πλαίσιο της ανάπλασης. Δεν
προωθούνται αποσπασματικές ενέργειες και ρυθμίσεις, π.χ. μόνο για τις προσφυγικές
πολυκατοικίες. Αυτές εντάσσονται στον συνολικό σχεδιασμό της Ανάπλασης των
Κουντουριώτικων.
Λαμβάνοντας υπόψη τις αρχικές προμελέτες και τα θέματα που αναλύσαμε:
8. Η Περιοχή Ανάπλασης ορίζεται από τις οδούς:

9. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [9]
Περιφερειακή οδός Λυκαβηττού (Κόνιαρη), Λεωφ. Αλεξάνδρας, Κυρίλλου Λουκάρεως,
Κάλβου, Δήμου Τσέλιου, Γεωργ. Κεδρηνού, Δημητσάνας, Αμπελακίων, Πανόρμου, Χρ.
Βουρνάζου, Άλδου Μανουτίου, Αγίων Πάντων, Αναστ. Τσόχα, Παπαδόπουλου, Έλενας
Βενιζέλου, Χρ. Βουρνάζου, Παναγή Κυριακού, Γέλωνος, Λάχητος, Μ. Μερκούρη,
Περιφερειακή οδός Λυκαβηττού (Κόνιαρη).
Τα γήπεδα που έχουν πρόσωπο στις οριακές οδούς περιλαμβάνονται στην περιοχή
ανάπλασης.
Μελέτη, χρηματοδότηση, υλοποίηση της Ανάπλασης των Κουντουριώτικων
Η μελέτη ανάπλασης είναι σύνθετη πολεοδομική, κοινωνική και οικονομική διαδικασία
από την οποία προκύπτουν πολεοδομικές ρυθμίσεις, επεμβάσεις θεσμικού,
κανονιστικού και τεχνικού χαρακτήρα, προγράμματα κλπ. Παράλληλα γίνεται εκτίμηση
του κόστους των παρεμβάσεων, των έργων και των προγραμμάτων, προτείνονται οι
πηγές χρηματοδότησης, οι φορείς έργων και δράσεων και καταστρώνεται πρόγραμμα
υλοποίησης των προτάσεων.
Η πολεοδομική ανάπλαση είναι πρώτιστα κοινωνική –πολεοδομική διαδικασία. Τα
σχέδια και τα έργα είναι εργαλεία για την επίτευξη της ανάπλασης και όχι αυτοσκοπός.
Η οριοθέτηση της περιοχής αποτελεί την πρώτη πράξη της ανάπλασης και
επισημοποιείται με υπουργική απόφαση.
Η ολοκλήρωση και κατοχύρωση των αξόνων και των προτεραιοτήτων της Ανάπλασης
είναι αποφασιστικής σημασίας.
Η συμμετοχή των κατοίκων και των συλλογικών φορέων, σε όλες τις φάσεις της
μελέτης και υλοποίησης της ανάπλασης είναι προϋπόθεση για την επιτυχία του
εγχειρήματος.
Σήμερα, που οι οικονομικές δυνατότητες του Δημοσίου και της Αυτοδιοίκησης είναι
περιορισμένες, η εξεύρεση πόρων αποτελεί κλειδί για την υλοποίηση της Ανάπλασης
των Κουντουριώτικων. Μπορούν να αξιοποιηθούν διάφορες πηγές χρηματοδότησης:
1. Το Πράσινο Ταμείο συγκεντρώνει τα πρόστιμα των αυθαιρέτων κτισμάτων κλπ και
τα διαθέτει για πολεοδομικές αναπλάσεις όπως της περιοχής των Κουντουριώτικων.
2. Η Περιφέρεια έχει δεσμεύσει 7 εκατομμύρια για την αναβάθμιση του γηπέδου της
Λ.Αλεξάνδρας.
Η δέσμευση επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο χωρίς δυνατότητα υλοποίησης.
Τα κονδύλια αυτά θα προσανατολιστούν στην υλοποίηση αθλητικών γηπέδων σύμφωνα
με την πρόταση ανάπλασης.

10. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [10]
3. Ο Δήμος Αθηναίων επιδιώκει την αγορά από την Αρχιεπισκοπή, έναντι αρκετών
εκατομμυρίων, του ακινήτου στη γωνία Αλεξάνδρας και Παν. Κυριακού, για να το
μετατρέψει σε χώρο πρασίνου.
Η Αρχιεπισκοπή αντί να πωλήσει την ιδιοκτησία της στον Δήμο, μπορεί να συμβάλει
στην ανάπλαση διαθέτοντας το ακίνητο για σκοπούς της ανάπλασης. Για να επιτευχθεί
αυτό χρειάζεται συνεργασία με την Αρχιεπισκοπή στο πλαίσιο της μελέτης ανάπλασης.
Τα κονδύλια που αποδεσμεύονται από την αγορά του οικοπέδου, θα διατεθούν για τη
σύνταξη της μελέτης ανάπλασης ή συνοδών μελετών και για την αγορά ή απαλλοτρίωση
ακινήτων στρατηγικής σημασίας για την υλοποίηση της ανάπλασης.
4. Το πρόγραμμα τεχνικών έργων του δήμου θα προσανατολιστεί στην υλοποίηση έργων
της ανάπλασης.
5. Προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως ενεργειακής
και γενικότερης αναβάθμισης κτιρίων, θα αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της ανάπλασης.
6. Ιδιωτικές επενδύσεις, που θα προέλθουν και από τραπεζικό δανεισμό, θα
αξιοποιηθούν μαζί με τις επιχορηγήσεις για την αναβάθμιση των κτιρίων και των
κατοικιών.
7. Δωρεές ιδρυμάτων, νομικών και φυσικών προσώπων για συγκεκριμένους σκοπούς
θα συμβάλλουν στην ολοκλήρωση της ανάπλασης.
8. Η περιουσία των «ανταλλάξιμων». Πρόκειται για την ακίνητη και κινητή περιουσία
που εγκατέλειψαν οι «ανταλλάξιμοι» μουσουλμάνοι στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική
Καταστροφή. Σύμφωνα με τη Διεθνή Συνθήκη Ανταλλαγής των Πληθυσμών η
περιουσία αυτή διατίθεται αποκλειστικά για την αποκατάσταση των προσφύγων από την
πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Η αξιοποίηση κονδυλίων από την περιουσία των «ανταλλάξιμων» για τη δημιουργία
του μεγάλου Κεντρικού Μουσείου του Ελληνισμού της Ανατολής για τη στέγαση της
μνήμης, της ιστορίας και του πολιτισμού του Ελληνισμού της Ανατολής στις
Προσφυγικές Πολυκατοικίες και ευρύτερα στην Περιοχή Ανάπλασης των
Κουντουριώτικων συνάδει με τους σκοπούς διάθεσης της περιουσίας των
«ανταλλάξιμων». Τη πρόταση κατέθεσε στον Δήμο Αθηναίων και στο Υπουργείο
Πολιτισμού το 2009 η Ένωση Σμυρναίων, την υποστηρίζει η Ομοσπονδία
Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδας (ΟΠΣΕ), πολλά Μικρασιατικά Σωματεία, ο
Πολιτιστικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος Κέντρου Αμπελοκήπων και χιλιάδες πολιτών
που έχουν υπογράψει καμπάνια υποστήριξης. Η αναλυτική πρόταση, έχει παρουσιαστεί
σε Μικρασιατικό Συνέδριο στην Καισαριανή και έχει δημοσιοποιηθεί στον ηλεκτρονικό

11. Οι θέσεις του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού συλλόγου Κέντρου Αμπελοκήπων για τις Προσφυγικές Πολυκατοικίες
στη λεωφόρο Αλεξάνδρας καθώς και για την ανάπλαση στα Κουντουριώτικα / 56ο Γυμνάσιο Αθήνας / [11]
τύπο. Το Μουσείο προτείνεται να στεγαστεί σε τέσσαρα από τα οκτώ μπλοκ
Προσφυγικών Πολυκατοικιών, στο βιοτεχνικό κτίσμα του Συνοικισμού Κουντουριώτη
που έχει διασωθεί και στον παλιό κινηματογράφο «Αρζεντίνα». Συμπληρωματικά έχει
προταθεί η ένταξη στο Μουσείο μικρού ναού μικρασιατικού τύπου ο οποίος θα ιδρυθεί
στο οικόπεδο της Αρχιεπισκοπής και θα κοσμηθεί με πληθώρα μικρασιατικών
εκκλησιαστικών κειμηλίων. Πιστεύουμε ότι η Αρχιεπισκοπή θα συμβάλει στην ίδρυση
αυτού του μικρού αλλά ιδιαίτερης σημασίας ιερού ναού.
Καθώς πλησιάζουμε στα 100 χρόνια από το 1922, η δημιουργία του Κεντρικού
Μουσείου του Ελληνισμού της Ανατολής στην Περιοχή Ανάπλασης των
Κουντουριώτικων και η ένταξή του στην κοινωνία ως ζωντανού κύτταρου αυτής,
αποκτά βαρύνουσα συμβολική και ουσιαστική σημασία.
Η περιουσία των «ανταλλάξιμων» μπορεί να αξιοποιηθεί ευρύτερα για την
αποκατάσταση και ανάδειξη των ιστορικών προσφυγικών συγκροτημάτων της Λ.
Αλεξάνδρας και της «Στέγης Πατρίδος».
Η Ανάπλαση των Κουντουριώτικων θα είναι η πρώτη συστηματικά σχεδιασμένη και
υλοποιημένη πολεοδομική ανάπλαση και θα αποτελέσει πρότυπο-οδηγό για τις
πολεοδομικές αναπλάσεις σε υποβαθμισμένες αστικές περιοχές.
Ο τρόπος χρηματοδότησης, αποκατάστασης και ανάδειξης των προσφυγικών
συγκροτημάτων θα αποτελέσει πρότυπο για την ανάπλαση και ανάδειξη ιστορικών
προσφυγικών γειτονιών σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Η Περιφέρεια μπορεί επιχειρησιακά να διαχειριστεί την Ανάπλαση.
Χρειάζεται επιμονή και ειλικρινής διάλογος με ολόκληρη την κοινωνία για να πετύχει.
Δεκαετίες αδιαφορίας και εμπαιγμού των κατοίκων έχουν δημιουργήσει βαθειά
καχυποψία σε πολιτικές εξαγγελίες, που μένουν στα χαρτιά ενώ οι πράξεις είναι
αντίθετες.
Η Περιφέρεια είναι καταδικασμένη να πετύχει στο εγχείρημα της αποκατάστασης και
ανάδειξης του Συγκροτήματος των Προσφυγικών Πολυκατοικιών της Λεωφόρου
Αλεξάνδρας. Αυτό το εγχείρημα μπορεί να γίνει και να πετύχει μόνον μέσα από την
Ανάπλαση των Κουντουριώτικων.
Ο Πολιτιστικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος Κέντρου Αμπελοκήπων, στηρίζει πάντα
ενέργειες με τις οποίες συμφωνεί. Γι’ αυτό στηρίζει την προσπάθεια αποκατάστασης και
ανάδειξης των Προσφυγικών Πολυκατοικιών, εφόσον ενταχθεί στο Σχέδιο Ανάπλασης
των Κουντουριώτικων.