2. «Tα κάστρα εξασκούν μυστηριώδη γοητεία στην ψυχή του
ανθρώπου. Όταν μέσα από τον κάμπο ορθώνεται
ξάφνου στο βάθος του ορίζοντα, ένα απότομο βουνό και
στην κορυφή του ξεχωρίζεις μιάν κορόνα από
μισογκρεμισμένα μουράγια και πύργους και
πολεμίστρες, η ψυχή σου τινάζεται και αντρειεύει…
Το κάστρο μας θυμίζει το οχυρό αυτό σημείο που δε θα
θέλαμε να παραδώσουμε, το στερνό καταφύγιο της
συνείδησης, της αξιοπρέπειας και της αντρείας…»
«Ταξιδεύοντας, ο Μοριάς»
Νίκος Καζαντζάκης
4. Στόχοι του προγράμματος
• Να γνωρίσουμε τα κυριότερα κάστρα της Ελλάδας και να
συνειδητοποιήσουμε ότι αποτελούν κομμάτι της πολιτισμικής μας
κληρονομιάς.
• Να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας μαθαίνοντας για την ιστορία, τη
γεωγραφική θέση, την αρχιτεκτονική, τη χρήση των κάστρων, σε
διάφορες ιστορικές περιόδους.
• Να ασκηθούμε στο συλλογικό τρόπο εργασίας και να εξοικειωθούμε
με τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
• Να κατανοήσουμε το ρόλο που έπαιζε το κάστρο στη ζωή της πόλης
και της περιοχής.
• Να νοιώσουμε πώς ένοιωθαν οι κάτοικοι των κάστρων παλαιότερα.
• Να προσεγγίσουμε βιωματικά και να μελετήσουμε το πεδίο.
• Να μελετήσουμε τη χλωρίδα της περιοχής
5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ – ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΔΡΑΣΗΣ
• Εντοπισμός στο χάρτη της Ελλάδας της θέσης των κάστρων ανά
γεωγραφικό διαμέρισμα. 6
• Αναζήτηση πληροφοριών από διάφορες πηγές (βιβλία ,περιοδικά,
το διαδίκτυο κ.λ.π.) για το πότε χτίστηκε, ποιοι το έχτισαν και για
ποιους το έχτισαν.
• Αναζήτηση ιστορικών προσώπων και της χρήσης του κάστρου.
Ποιοι έμεναν εκεί, πώς το χρησιμοποιούσαν
( ήταν στρατώνας, φυλακή, διοικητικό κέντρο, κατοικία αρχόντων
και αξιωματούχων)
• Προβολή από την ταινιοθήκη της ΕΡΤ με θέμα «Επί των
Ορέων». Γίνεται αναλυτική παρουσίαση των σπουδαιότερων
αρχαιολογικών χώρων του Μυστρά.
• Δημιουργία φύλλου εργασίας (ακροστοιχίδα ) και ζητήθηκε από
κάθε ομάδα να φτιάξει ένα παρόμοιο. 7
6. • Έγινε προβολή video για να ενημερωθεί η ομάδα σχετικά με το
θέμα του Κ.Π.Ε Αργυρούπολης: « Ενέργεια: εξοικονόμηση στο
σπίτι, στο σχολείο, στην πόλη ».
• Δημιουργία φύλλων εργασίας για την διδακτική επίσκεψη στα
κάστρα στο Παλαμήδι και στο Μπούρτζι.
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Αργυρούπολης. 9
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Ν.Κίου. Έγινε ιστορική αναδρομή στην
πόλη του Ναυπλίου για το χτες και το σήμερα.
• Επίσκεψη στα κάστρα του Ναυπλίου: Παλαμήδι και Μπούρτζι.
Γνωριμία με το χώρο, φωτογράφιση όσων ενδιαφέρουν, εκτίμηση
της πραγματικότητας ,σύνδεση με το τότε και το τώρα. 10
• Αξιοποίηση της επίσκεψης μέσα στην τάξη : συζήτηση για τη
συντήρηση, την καθαριότητα,την προβολή και την τουριστική
αξιοποίηση των κάστρων. Αξιολόγηση του χώρου. 11
• Αισθητική προσέγγιση του κάστρου :
● Με την τεχνική του κολλάζ 12
● Με τη ζωγραφική
● Με την κατασκευή μακέτας από χαρτόνι και άλλα υλικά. 13
• Δημιουργία ενός αναμνηστικού ημερολογίου για το έτος 201314
7. • Έγινε προβολή video για να ενημερωθεί η ομάδα σχετικά με το
θέμα του Κ.Π.Ε Αργυρούπολης: «Ενέργεια: εξοικονόμηση στο
σπίτι, στο σχολείο, στην πόλη».
• Δημιουργία φύλλων εργασίας για την διδακτική επίσκεψη στα
κάστρα στο Παλαμήδι και στο Μπούρτζι.
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Αργυρούπολης. 9
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Ν.Κίου. Έγινε ιστορική αναδρομή στην
πόλη του Ναυπλίου για το χτες και το σήμερα.
• Επίσκεψη στα κάστρα του Ναυπλίου: Παλαμήδι και Μπούρτζι.
Γνωριμία με το χώρο, φωτογράφιση όσων ενδιαφέρουν, εκτίμηση
της πραγματικότητας ,σύνδεση με το τότε και το τώρα. 10
• Αξιοποίηση της επίσκεψης μέσα στην τάξη : συζήτηση για τη
συντήρηση, την καθαριότητα,την προβολή και την τουριστική
αξιοποίηση των κάστρων. Αξιολόγηση του χώρου. 11
• Αισθητική προσέγγιση του κάστρου :
● Με την τεχνική του κολλάζ 12
● Με τη ζωγραφική
● Με την κατασκευή μακέτας από χαρτόνι και άλλα υλικά. 13
• Δημιουργία ενός αναμνηστικού ημερολογίου για το έτος 201314
8. • Έγινε προβολή video για να ενημερωθεί η ομάδα σχετικά με το
θέμα του Κ.Π.Ε Αργυρούπολης: «Ενέργεια: εξοικονόμηση στο
σπίτι, στο σχολείο, στην πόλη».
• Δημιουργία φύλλων εργασίας για την διδακτική επίσκεψη στα
κάστρα στο Παλαμήδι και στο Μπούρτζι.
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Αργυρούπολης. 9
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Ν.Κίου. Έγινε ιστορική αναδρομή στην
πόλη του Ναυπλίου για το χτες και το σήμερα.
• Επίσκεψη στα κάστρα του Ναυπλίου: Παλαμήδι και Μπούρτζι.
Γνωριμία με το χώρο, φωτογράφιση όσων ενδιαφέρουν, εκτίμηση
της πραγματικότητας ,σύνδεση με το τότε και το τώρα. 10
• Αξιοποίηση της επίσκεψης μέσα στην τάξη : συζήτηση για τη
συντήρηση, την καθαριότητα,την προβολή και την τουριστική
αξιοποίηση των κάστρων. Αξιολόγηση του χώρου. 11
• Αισθητική προσέγγιση του κάστρου :
● Με την τεχνική του κολλάζ 12
● Με τη ζωγραφική
● Με την κατασκευή μακέτας από χαρτόνι και άλλα υλικά. 13
• Δημιουργία ενός αναμνηστικού ημερολογίου για το έτος 201314
9. • Έγινε προβολή video για να ενημερωθεί η ομάδα σχετικά με το
θέμα του Κ.Π.Ε Αργυρούπολης: «Ενέργεια: εξοικονόμηση στο
σπίτι, στο σχολείο, στην πόλη».
• Δημιουργία φύλλων εργασίας για την διδακτική επίσκεψη στα
κάστρα στο Παλαμήδι και στο Μπούρτζι.
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Αργυρούπολης. 9
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Ν.Κίου. Έγινε ιστορική αναδρομή στην
πόλη του Ναυπλίου για το χτες και το σήμερα.
• Επίσκεψη στα κάστρα του Ναυπλίου: Παλαμήδι και Μπούρτζι.
Γνωριμία με το χώρο, φωτογράφιση όσων ενδιαφέρουν, εκτίμηση
της πραγματικότητας ,σύνδεση με το τότε και το τώρα. 10
• Αξιοποίηση της επίσκεψης μέσα στην τάξη : συζήτηση για τη
συντήρηση, την καθαριότητα,την προβολή και την τουριστική
αξιοποίηση των κάστρων. Αξιολόγηση του χώρου. 11
• Αισθητική προσέγγιση του κάστρου :
● Με την τεχνική του κολλάζ 12
● Με τη ζωγραφική
● Με την κατασκευή μακέτας από χαρτόνι και άλλα υλικά. 13
• Δημιουργία ενός αναμνηστικού ημερολογίου για το έτος 201314
10. • Έγινε προβολή video για να ενημερωθεί η ομάδα σχετικά με το
θέμα του Κ.Π.Ε Αργυρούπολης: «Ενέργεια: εξοικονόμηση στο
σπίτι, στο σχολείο, στην πόλη».
• Δημιουργία φύλλων εργασίας για την διδακτική επίσκεψη στα
κάστρα στο Παλαμήδι και στο Μπούρτζι.
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Αργυρούπολης. 9
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Ν.Κίου. Έγινε ιστορική αναδρομή στην
πόλη του Ναυπλίου για το χτες και το σήμερα.
• Επίσκεψη στα κάστρα του Ναυπλίου: Παλαμήδι και Μπούρτζι.
Γνωριμία με το χώρο, φωτογράφιση όσων ενδιαφέρουν, εκτίμηση
της πραγματικότητας ,σύνδεση με το τότε και το τώρα. 10
• Αξιοποίηση της επίσκεψης μέσα στην τάξη : συζήτηση για τη
συντήρηση, την καθαριότητα,την προβολή και την τουριστική
αξιοποίηση των κάστρων. Αξιολόγηση του χώρου. 11
• Αισθητική προσέγγιση του κάστρου :
● Με την τεχνική του κολλάζ 12
● Με τη ζωγραφική
● Με την κατασκευή μακέτας από χαρτόνι και άλλα υλικά. 13
• Δημιουργία ενός αναμνηστικού ημερολογίου για το έτος 201314
11. • Έγινε προβολή video για να ενημερωθεί η ομάδα σχετικά με το
θέμα του Κ.Π.Ε Αργυρούπολης: «Ενέργεια: εξοικονόμηση στο
σπίτι, στο σχολείο, στην πόλη».
• Δημιουργία φύλλων εργασίας για την διδακτική επίσκεψη στα
κάστρα στο Παλαμήδι και στο Μπούρτζι.
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Αργυρούπολης. 9
• Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε Ν.Κίου. Έγινε ιστορική αναδρομή στην
πόλη του Ναυπλίου για το χτες και το σήμερα.
• Επίσκεψη στα κάστρα του Ναυπλίου: Παλαμήδι και Μπούρτζι.
Γνωριμία με το χώρο, φωτογράφιση όσων ενδιαφέρουν, εκτίμηση
της πραγματικότητας ,σύνδεση με το τότε και το τώρα. 10
• Αξιοποίηση της επίσκεψης μέσα στην τάξη : συζήτηση για τη
συντήρηση, την καθαριότητα,την προβολή και την τουριστική
αξιοποίηση των κάστρων. Αξιολόγηση του χώρου. 11
• Αισθητική προσέγγιση του κάστρου :
● Με την τεχνική του κολλάζ 12
● Με τη ζωγραφική
● Με την κατασκευή μακέτας από χαρτόνι και άλλα υλικά. 13
• Δημιουργία ενός αναμνηστικού ημερολογίου για το έτος 201314
16. Φραγκοκρατία 1210: Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος χωρισμός Κάστρου: «Φράγκικο»
(ανατολικό τμήμα) «Ρωμέικο» (δυτικό)
1210- τέλη 14ου αι. Φράγκικη κυριαρχία
Α΄ Ενετοκρατία
(1389-1540)
Διαμόρφωση σε πολιτεία έξω από τείχη Ακροναυπλίας. Ενίσχυση
οχυρώσεων Ακροναυπλίας. Κατασκευάζεται το Μπούρτζι.
Α΄ Τουρκοκρατία
(1540-1686)
μετά από τριετή πολιορκία
Β΄ Ενετοκρατία
(1686-1715)
Φραγκίσκος Μοροζίνι: οχυρωμένη χερσόνησο με τάφρο και είσοδο
από Πύλη της Ξηράς, ανέγερση φρουρίου πάνω στο Παλαμήδι
Β΄ Τουρκοκρατία
(1715-1822)
Τζαμί – Βουλευτικό, Χαμάμ, Κρήνες
17. •Το φρούριο ακολουθεί το σχήμα του
νησιού.
• Ένας κεντρικός πύργος, σχήματος
ακανόνιστου εξαγώνου.
•Περιβάλλεται από ασβεστολιθικό τείχος.
• Εσωτερικά χωριζόταν σε τρεις θολοσκεπείς
ορόφους και η κατακόρυφη επικοινωνία γινόταν με
κινητές σκάλες για λόγους ασφαλείας.
•Για αποταμίευση νερού υπήρχε
κυκλική κιν στέρνα
ΣΤΕΡΝΑ ΓΙΑ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗ ΝΕΡΟΥ
18.
19. • Castello dello Scoglio (Κάστρο του Βράχου)
• Λιμάνι Porto Cadena (Λιμάνι της Αλυσίδας), επειδή μια βαριά αλυσίδα,
που ξεκινούσε από το Μπούρτζι κι έφτανε ως το λιμάνι, έκλεινε τη νύχτα τη
θαλάσσια είσοδο στο Ναύπλιο.
20. •1833 ορίζεται ως τόπος παραμονής των δημίων, που ήταν κατάδικοι
βαρυποινίτες. Επειδή ο κόσμος του Ναυπλίου δεν τους ήθελε ανάμεσά του,
τους εξόρισαν από την πόλη και διέθεσαν το Μπούρτζι σαν κατοικία τους.
•1892 ο Ανδρέας Καρκαβίτσας, που υπηρετούσε σαν στρατιωτικός γιατρός στο Ναύπλιο
περιγράφει το Μπούρτζι σαν «χιλιόκαλλη σπηλιά» που έκρυβε τρεις δράκους
•1936 ένας Γερμανός αρχιτέκτονας σχεδιάζει τη μετατροπή του
φρουρίου σε ξενοδοχείο
•1941 ο βομβαρδισμός του Ναυπλίου με στούκας (πολεμικά αεροπλάνα) και οι
εκρήξεις πλοίων στο λιμάνι προκάλεσαν μεγάλες ζημιές στο κάστρο.
•1950 το Μπούρτζι επισκευάζεται και λειτουργεί ως ξενοδοχείο φιλοξενώντας
προσωπικότητες της εποχής.
•Καλοκαίρι του 1992 λειτούργησε σαν συγκρότημα πολλαπλών χρήσεων με
επισκευή του περιβόλου και κατασκευή εστιατορίου ενώ το καλοκαίρι
οργανώθηκαν καλλιτεχνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, στα πλαίσια του
Φεστιβάλ Ναυπλίου.
23. Φραγκοκρατία 1210: Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος χωρισμός Κάστρου: «Φράγκικο»
(ανατολικό τμήμα) «Ρωμέικο» (δυτικό)
1210- τέλη 14ου αι. Φράγκικη κυριαρχία
Α΄ Ενετοκρατία
(1389-1540)
Διαμόρφωση σε πολιτεία έξω από τείχη Ακροναυπλίας. Ενίσχυση
οχυρώσεων Ακροναυπλίας. Κατασκευάζεται το Μπούρτζι.
Α΄ Τουρκοκρατία
(1540-1686)
μετά από τριετή πολιορκία
Β΄ Ενετοκρατία
(1686-1715)
Φραγκίσκος Μοροζίνι: οχυρωμένη χερσόνησο με τάφρο και είσοδο
από Πύλη της Ξηράς, ανέγερση φρουρίου πάνω στο Παλαμήδι
Β΄ Τουρκοκρατία
(1715-1822)
Τζαμί – Βουλευτικό, Χαμάμ, Κρήνες
24. • Ο λόφος οχυρώνεται με οκτώ διαδοχικούς
αλληλοϋποστηριζόμενους προμαχώνες
Σκάλα με 857
σκαλοπάτια
•Το φρούριο συγκοινωνούσε με την
πόλη από δύο δρόμους, ο ένας ήταν
θολωτός καλυμμένος με αψιδωτή
οροφή και αντικαταστάθηκε
αργότερα από τη γνωστή,
κλιμακωτή άνοδο με τα 857
σκαλοπάτια.
25.
26. Ανάγλυφος θυρεός το «λιοντάρι
του Αγίου Μάρκου »
•Οι προμαχώνες του Παλαμηδιού σήμερα
έχουν ονόματα αρχαίων Ελλήνων
στρατηγών (Μιλτιάδης, Αχιλλέας
Επαμεινώνδας, Θεμιστοκλής κλπ).
•Ο ανάγλυφος θυρεός των βενετσιάνων το
«λιοντάρι του Αγίου Μάρκου» βρίσκεται σε
πολλά σημεία του κάστρου.
27. 1822 Κατάληψη Παλαμηδίου από Έλληνες -
Απελευθέρωση Ναυπλίου από το
Στάικο Σταϊκόπουλο
1823 Ναύπλιο -έδρα της προσωρινής Κυβέρνησης
του μαχόμενου Έθνους- «Βαβυλωνία» του Δ. Βυζάντιου
Ιανουάριος
1828
27-09-1831
Αποβίβαση Ιωάννη Καποδίστρια.
Το Ναύπλιο 1η πρωτεύουσα
Δολοφονία Καποδίστρια από τους
Κων/νο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη
Ιανουάριος 1833 Άφιξη βασιλιά Όθωνα
στο Ναύπλιο.
1834 Μεταφορά της πρωτεύουσας
στην Αθήνα
28. Το Ναύπλιο ορίζεται ως αποκλειστικός τόπος εκτελέσεων και μια
λαιμητόμο, προερχόμενη από τη Μασσαλία, τοποθετείται στο αλωνάκι
του Παλαμηδιού κοντά στην εκκλησία του Αγίου Ανδρέα, όπου οι
μελλοθάνατοι παρακολουθούσαν για τελευταία φορά λειτουργία. Η
λαιμητόμος παύει να λειτουργεί το 1913.
Λαιμητόμος
Εκκλησία Αγ. Ανδρέα
30. •Οι κρατούμενοι βρίσκονται μέσα σε
βρωμερούς υπονόμους, ανάμεσα στα ίδια
τους τα περιττώματα
•Το πετρόκτιστο ενετικό κτίριο δυτικά του
Παλαμηδίου χρησιμοποιείται ως εργοστάσιο
των φυλακών και οι έχοντες μικρές ποινές
δουλεύουν εργαλεία υφαντικής για κατασκευή
κλινοσκεπασμάτων και στρατιωτικών
κουβερτών. Το κτίριο ονομαζόταν «ποινητήριο»
ή «το κατάστημα», επειδή μετά από τις
εργασίες ανακατασκευής του το 1899
μετετράπη σε κατάστημα των φυλακών μέχρι το
κλείσιμο των φυλακών Παλαμηδίου. Τη
δεκαετία του 1950 το κτήριο κατεδαφίστηκε
.«Είναι, απερίγραπτος η κατάστασις αυτών, η
δυσωδία είναι τοσαύτη, ώστε και θηρία, αν
έκλειε τις εκεί, έπρεπε να απολεσθώσιν.
Άνθρωποι κατάγυμνοι ευρίσκονται δεδεμένοι
δι’ αλύσων εις καθύγρους και ζοφώδεις
ειρκτάς. Ω φρίκη! Οποία ευθύνη βαρύνει τους
κ.κ. Εισαγγελείς απέναντι της Δικαιοσύνης και
της φιλανθρωπίας, απέναντι της ηθικής,
απέναντι της ανθρωπότητος…» (εφημ.
«Συντηρητική», 22 Ιουνίου 1847).
Προμαχώνας Μιλτιάδη, οι φυλακές
βαρυποινιτών στο Παλαμήδι.
31. Nύχτα και ημέρα οι φυλακισμένοι επικοινωνούν ελεύθερα μεταξύ τους.
Δεν φορούν καμιά ομοιόμορφη στολή, ούτε απασχολούνται σε καμία
χρήσιμη εργασία. Eίναι όμως ελεύθεροι να κατασκευάζουν μικρά
αντικείμενα από ξύλο, κόκκαλο και σύρμα, για να περνούν την ώρα τους.
Aυτά τα σηκώνουν ψηλά, μέσα σε κουτιά, και τα προσφέρουν σε όποιους
επισκέπτες εμφανίζονται με διάθεση να τα αγοράσουν. Tα κέρδη από τις
πωλήσεις τα ξοδεύουν είτε στα τυχερά παιχνίδια είτε στην αγορά
κάποιων πολυτελών πραγμάτων, όπως φρούτων ή καπνού ή εργαλείων
για την κατασκευή των εμπορευμάτων τους. Ένας κατάδικος είχε την
επιχειρηματική σκέψη να ανοίξει ένα καφενείο.
33. • Οι στόχοι της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
κινούνται σε δύο επίπεδα:
• τη διαμόρφωση ενημερωμένων πολιτών με ανεπτυγμένο το αίσθημα
ευθύνης ,με οικολογική παιδεία και οικολογική συνείδηση. Συνείδηση του
γεγονότος ότι τις αιτίες των περιβαλλοντικών προβλημάτων πρέπει να τις
αναζητήσει κανείς στις σχέσεις του ανθρώπου με τη Φύση και του
ανθρώπου με τον άνθρωπο και ότι η λύση των περιβαλλοντικών
προβλημάτων θα προκύψει μέσα από συλλογικές δράσεις.
• τη διαμόρφωση πολιτών με στάσεις και συμπεριφορές φιλικές προς
το περιβάλλον και με τη διάθεση για ενεργό συμμετοχή στα κοινωνικά
δρώμενα. Είναι μια διαφορετική μορφή εκπαίδευσης που προσπαθεί
να ανατρέψει το μαθαίνω και δέχομαι και να το αντικαταστήσει με το
κατανοώ για να δράσω. Μέσα από τους δύο αυτούς βασικούς
στόχους η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση πετυχαίνει να δώσει το
χαρακτήρα του «περιβαλλοντικά υπεύθυνου πολίτη».
35. γκράφιτι στα κανόνια
τσίγκοι στο Μπούρτζι
Τσιμεντένιες αντιρίδες στα τείχη της
Ακροναυπλίας προκειμένου να μην
γκρεμιστούν τα τείχη από το βάρος
του νερού της πισίνας του
ξενοδοχείου Ναυπλία Παλάς
36. • Φύλλο Εργασίας
• Ν ---- ---- ---- ---- ----
• Α ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ----
• Υ ---- ---- ---- ---- ---- ----
• Π ---- ---- ---- ---- ---- ---- ----
• Λ ---- ---- ---- ---- ----
• Ι ---- ---- ---- ---- ---- ----
• Ο ---- ---- ---- ---- ---- ----
• Το Μπούρτζι είναι χτισμένο σε μικρή ------------------ μπροστά στο
λιμάνι του Ναυπλίου.
• Το παλαιότερο από τα τρία κάστρα του Ναυπλίου.
• Τις ακροπόλεις συνήθως τις έκτιζαν σε ---------------------.
• Στο ---------------------- φυλακίστηκε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
• Τα τείχη της Τίρυνθας και των Μυκηνών είναι κατασκευασμένα με
γιγάντιους -----------
• Το κάστρο της Ρόδου ανακαινίστηκε το 1275 από τους Ιωαννίτες
===========.
• Αλλιώς τα τείχη
37.
38. • Humanity από τους Scorpions
Μια περιβαλλοντική ματιά στο σήμερα και το αύριο της ανθρωπότητας.
