2. SARILI
Nagagawang paunlarin ng tao ang kanyan
sarili sa pamamagitan ng pagtatamo ng mga
butil ng kaalaman mula sa kanyang paligid.
Nagagawa rin niyang maipahayag ang
kanyang mga naisin at hangarin sa buhay na
maaaringmay malaking epekto sa kanya tungo
sa pampersonal na kasiyahan.
3. KAPWA
Walang sinuman sa mundong ito ang
nabubuhay para sa sarili lamang. Kung
kaya’t kailangan natin ang ating kapwa
upang sa gayon ay lalo pa nating
mapaunlad ang ating kaalaman at
kakayahan.
4. LIPUNAN
Nagkakaroon ng isang maayos na lipunan sa sandaling
magkaroon ng mabuting ugnayan ang mga tao sa isang
tiyak na pamayanan. Nagagawang pagbuklurin ang
lahat ng mga taong nakatira sa isang lipunan sa
pamamagitan ng wikang gagamitin upang
magkaunawaan, magkaintindihan, at magkapalagayan
dahil nakabatay ito sa kanilang sariling kultura.
7. HALIMBAWA:
1. Si Dr. Jose P. Rizal ang
pambansang bayani natin.
2. Ang Pilipinas ay binubuo ng
mahigit sa pitong libong
pulo.
8. Pagsasapraktikal
(Practical)
ginagamit upang gumawa ng ilang
bisa o effects. Karaniwang nasa
pangungusap na pautos gaya ng
panawagan, pakiusap at pagtalima.
9. Halimbawa :
1. Bawal ang tumambay
dito.
2. Magsaing ka na.
10. Pagpapahayag
(expressive)
ginagamit di – lamang upang
magpahayag ng natatanging
damdamin ng nagsasalita kundi
magbunsod ng ilang madamdaming
tugon mula sa nakikinig. Karaniwan
itong nasa anyo ng padamdam at
panulaan.
11. Juliet, ipinapangako ko sa
iyo na pakamamahalin kita
nang husto makuha ko
lamang ang matamis mong
“oo”.
Halimbawa:
13. Halimbawa :
1. Walang hiya ka! (sabay
sampal o dili kaya’y
hampas sa sinabihan)
2. Siya! Siya po ang
salarin! (sabay turo sa
taong pinatutungkulan)
15. Halimbawa :
Dora, tinatanggap mo ba si
Naruto bilang kabiyak
panghabambuhay?
16. Pagmamatuwid
(logical)
ginagamit para pangatwiranan,
suriin at linawin ang problema o ang
pinagtalunan. Ito’y karaniwang nasa
anyo ng silohismo na isang hinuha o
imprensya na binubuo ng tatlong
proposisyon: pangunahing batayan,
pangalawang batayan at konklusyon.
17. Halimbawa :
Ang nagtuturo sa silid-aralan ay
guro. (unang batayan)
Si ginoong Jedel Baquiran ay
isang guro. (pangalawang
batayan)
Samakatuwid, si Ginoong Jedel
Baquiran ay ang gurong
nagtuturo sa silid-aralan.
(konklusyon)
19. Halimbawa :
1. Anong petsa na?
(maaaring siya ay
nababalisa o kaya’y
naiinip na)
2. Oo na! (maaaring
sumasang-ayon siya
ngunit may halo itong
galit)
20. TUNGKULIN NG WIKA
AYON KAY MICHAEL
HALLIDAY (1973)
Tungkulin
Ng
wika ayon kay
Michael halliday
21. Instrumental
Nagiging instrumento ang wika upang
maisagawa at maisakatuparan ng tao ang
anumang nais nito. Kabilang dito ang pakikipag-usap
(pagkuha ng kasagutan sa mga tanong na
nangangailangan ng kasagutan), paghihikayat
(pagpapakita ng patalastas sa isang produkto),
paggawa ng liham(maaaring liham pangangalakal
o liham sa pagnugot), pagbibigay – utos at iba pa.
Maaari nating bigyan ito ng kowd na “May gusto
ako”
22. Halimbawa:
NATSU: Nais ko sanang ipadama
mo sa akin ang iyong tunay na
pagmamahal.
LUCY: Ganun ba ? Bakit nagdududa
kaba sa katapatan ko sa iyo ?
23. regulatori
Nagagawa ng wika na kontrolin ang ugali o asal
ng tao. Maari itong maganap sa sarili o sa ibang
tao. Saklaw ng tungkuling ito ang pagbibigay ng
direksyon kug paano gawin ang isang bagay,
pagbibigay ng wastong panuto sa pagsusulit,
pagbibigay ng direksyon sa taong hindi matagpuan
ang lugar na pupuntahan at iba pa.
Maaari nating bigyan ng kowd na “Sundin mo
ang sasabihin ko.”
24. Halimbawa:
DORA : Maari mo bang ituro sa akin
kung saan ng PUP?
MAP : Oo naman, dumeretso ka
lang sa daan na yan. Pag nakita mo
na yung Ministop, malapit ka na sa
PUP.
25. representasyonal
Nagagamit din ang wika upang
makipagtalastasan, makapagbaagi ng mga
pangyayari, makapagpahayag ng detalye,
gayundin mapakapagpadala at makatanggap ng
mensahe sa iba. Ang pagbabalitam pagbibigay-paliwanag,
pag-iinform gayon din ang
pagsisinungaling ay kabahagi nito.
Maaari natin itong bigyan ng kowd na “Alam mo
ba?”
26. Halimbawa:
RENZ: Alam mo ba na ang salitang
SIRIT ay mula sa pahayag na “share it” ?
JAYSON: Ha, Talaga?
27. interaksyunal
Nagagawa ng wika na mapanatili at mapatatag
ang relasyon ng tao sa kanyan kapwa. Ang
tungkuling ito ng wikaay naipapakita sa
pamamagitan ng pakikipagpalagayan ng tao sa
kanyang kapwa, pakikipag-usap,
pakikipagtalakayan, pakikipagtalo hinggil sa isang
isyu, pagsasalaysay ng mga masasaya at
malulungkot na kwento, pakikipag-text, pakikipag-chat
at iba pa.
Maaaring bigyan natin ng kowd na “Ikaw, ako,
tayo, ay iisa”
28. Halimbawa:
NIKKA: Aba, ano kaya ang nakain
nun at masyado ata siyang masaya?
EHLA: Secret! Pero for sure alam mo
na iyon friend . Hihihihi !
29. pampersonal
Nagagamit din ang wika upang magpahayag ng
sariling kuro-kuro o pala-palagay, sa paksang
pinag-uusapan. Kasama rin dito ang pagsulat ng
journal at talaarawan (diary).
Maaari nating bigyan ng kowd na “Ako ito eh.”
30. Halimbawa:
GERALD: Sus,grabe naman ang mga
pulitiko ngayon, hayagan na kung
bumili ng boto.
NATHAN: Wala tayong magagawa
diyan ‘Tol kasi nakasanayan ng nila yan
eh!
31. Heuristiko
Nakatutulong din ang wika upang makapagtamo ang tao
ng iba’t ibang kaalaman. Ilan sa mga ito ang pagkuha o
paghahanap ng mga impormasyon na may kinalaman sa
paksang pinag-uusapan o kaya nama’y pinag-aaralan.
Kabilang din dito ang pakikipanayam sa mga taong
dalubhasa sa kanilang larangan upang masagot ang mga
tanong na may patungkol sa kanilang
pinagkakadalubhasaan. Maisasama rin dito ang pakikinig
sa radyo, panonood ng telebisyon, pagbabasa ng
pahayagan at aklat.
Maaari naman nating itong bigyan ng kowd na “Makinig
ka’t may sasabihin ako sa iyo”
32. Halimbawa:
KENNETH: Alam mo ba na ang
pinakamatagal na movie na tumagal ng
85 hours ay ang “The Cure For Insomia”.
RONNIE: Wow! Ang galing!
34. CANNIBAL
HALIMBAWA:
NATHAN : Wala kayo sa lolo ko... CANNIBAL! sampu na
nakaing tao! Ganun katindi lolo ko!
EMMAN : Sampu lang? Lolo mo ata nagje-jeta eh?! Bagsak
apetite! Yung lolo ko bente eh.
GERALD : Ano ba mga lolo ninyoVEGETARIAN? Lolo ko
dalawa lang nakain eh.
NATHAN : Oh baket naman dalawa?! Eh sa lolo ko nga 10 eh,
sa lolo ni Emman 20.
GERALD: Eh yung dalawang kinaIn ng lolo ko eh yung mga
lolo nInyo.
HAHAHAHAHAHA!
35. "Ang wika ay susi ng puso at diwa,
tuluyan ng tao’t ugnayan ng
bansa.“
-Marisol Mapula
-
36. “If you talk to a man in a
language he understands,
that goes to his head. If
you talk to him in his
language, that goes to his
heart.”
― Nelson Mandela