1. Haur hezkuntzako ikasketei amaiera emateko garaian, ikastetxeetan gure bigarren
praktikaldiak burutu behar izan ditugu. Practicum II-ari amaiera eman eta berriro ere
unibrtsitatera bueltatau arren, ikastetxeetan izan ditugun oroitzapen eta bizipenak
gogoratzeko beharra izan dugu HEZKUNTZARI APLIKATURIKO TEKNOLOGIA BERRIEN
ikasgaierako. Talde ezberdinetan banatura gaudenez, taldekideok teknologia berrien inguruan
ikastetxe ezberdinetan izan ditugun bizipen horiek alderatzea da lan honen helburu nagusia.
Lehengo eta behin, taldekide bakoitzak zein ikastetxeetan burutu dituen praktitakak
argitzea egokia iruditzen zaigu. Hori dela eta, jarraian aurkezturiko taulak, horren berri ematea
izango du helburu:
IKASTETXEA IKASTETX HAURREN
TALDEKIDEAK HERRIA PROIEKTUAK
K E MOTA ADINA
Adunako Herri
Mirari Alkorta Publikoa Aduna 2,3,4 urte Urtxintxa
Ikastetxea
Maria eta Jose
Maitane Unanue Pribatua Zumaia 4 urte Urtxintxa
Ikastetxea
2 urteko
Beasaingo gelan ez
Maialen
Andramendi Kontzertatua Beasain 2 urte HH-ko beste
Barandiaran
Ikastola geletan
urtxintxa
Lardizabal Herri Urtxintxa
Alaine Goikoetxea Publikoa Zaldibia 3 urte
Eskola Klik
Urtxintxa
Domingo Agirre
Miren Zeberio Publikoa Legazpi 5 urte Pelutxe
Ikastetxea
Proiektua
Taldekide guztion proiektu guztiak aztertu ondoren, ikusi ahal izan dugu, ikastetxe
ezberdinak izan arren guztietan proiektu berdin bat lantzen dela: URTXINTXA, hain zuzen ere.
Azaldu dezagun apur bat, proiektu hau zertan datzan eta haurrekin nola lantzen den.
Haur Hezkuntzak garrantzi handia du haurraren garapen osoan, etapa horretan
garatzen hasten baitira adimenaren gaitasunak, nortasunaren ezaugarriak, gorputzaren
ahalmenak, gizarteratze eta harremanetarako hastapenak… Horri erantzuteko sortu da
URTXINTXA proiektua. Proiektu honen berrikuntza nagusiak honako hauek dira: hezkuntza
2. proiektua hobetzea curriculum diseinuaren ulermen-maila erraztuz eta koherentzia bertikala
ziurtatuz; zehar lerroekiko konpromisoa indartzea; aniztasunari erantzuteko bide berriak
jorratzea; eleaniztasunaren hainbat eragile integratzea; irakurketa-idazketaren paradigma
eraikitzailea garatzea.
URTXINTXA Haur Hezkuntzaren hiru ikasturteak biltzen dituen proiektua da: Urtxintxa
3 urte (ttantto), Urtxintxa 4 urte (txirritx) eta Urtxintxa 5 urte (xango). Proiektu honek hainbat
material eskaintzen ditu ikasle zein irakaslearentzat, hiru hiruhilabetetan banatuta: ikaslearen
karpeta, irakaslearen karpetak, ipuinak, musika-CDak, CD-ROMa eta irakaslearentzako
gidaliburua.
Informazio gehiago nahi izanez gero, ikus ezazue ondorengo web gune hau:
http://www.elkarlanean.com/ikasmateriala/default.cfm?
hizkuntza=1&laburdura=HH&atala=proiektuak&proiektua_id=34&proiektua_izen=URTXINTXA
%20proiektua&hezkuntza_etapa_id=1&hezkuntza_etapa_izen=Haur%20Hezkuntza
Nahiz eta ikastetxe guztietan Urtxintxa proiektu honek isla baduen, bakoitzak bere
metodologia duen aldetik, berau praktikan jartzeko modu ezberdinak aztertu ditugu. Honen
araberako bi sailkapen nagusi nabarmenak dira, gainera, ikastetxe motarekin zerikusia ere
badutenak:
1. IKASTETXE PRIBATU edo KONTZERTATUAN:
Eguneroko lanetan, material honetan soilik oinarritzen dira: haur bakoitzak bere
karpeta propioa du eta bertan burutzen ditu egin beharreko fitxak.
CD interaktiboari dagokionez aldiz esan, bi ikastetxe hauetan modu ezberdinetan
erabiltzen zutela:
a. Maria eta Jose Ikastetxea: Urtxintxak haur zein irakasleen eskura jartzen duen
CD-a noizean behin erabiltzen zuten haur hezkuntzako geletan. Euskarri digital
horretatik gainera, ipuinak eta abestiak ziren erabilienak; nahiz eta, une
3. batzuetan, talde osoa irakaslearen laguntzaz ordenagailu aurren jolasetan ere
jolasten ziren.
b. Beasaingo Andramendi Ikastola: Gure taldekiea 2 urte gelan egon dela argitu
beharra daukagu lehen lehenik. Jakin badakigu, adin honetako haur hauentzat
Urtxintxak gidaturiko materialak ez dela sortu oraindik behintzat. Hori dela
eta, gauza jakina da, gela horretan ez zutela aipatu berri dugun metodologia
erabiltzen (adinez txikiak zirenez, jolas librean eta errutinetan oinarritzen ziren
bertako saioak).
Hala ere, gainontzeko haur hezkuntzako gelak ezagutzeko aukera izan duen
aldetik, Urtxintxa proiektuaren gauzatzea nolakoa izan den ere ikusteko
parada izan du. Esan, gainontzeko 3 geletan (3-4, 4-5 eta 5-6 urteko geletan),
txokoetan lan egiten dutela eta txoko horietako batean (eraikuntza txokoan
zehazki) ordenagailua dagoela; non bertan, haurrek fitxa ezberdinak
burutzeko aukera duten: bikoteen jolasa, irudiak margotu, laberintoak egin, …
Hala ere, esan behar da, irakasleak bertan egoten diren denbora kontrolatzen
diela haurrei; ordenagailu aurrean, beraiek, denbora askorik igaro ez dezaten.
2. IKASTETXE PUBLIKOETAN:
Hainbat alditan errepikatu dugun Urtxintxa proiektua, osagarri modura erabiltzen
zuten ikastetxe hauetan. Irakasle hauen ardatza, beraien sormenetik sortuta jarduerak
izaten ziren; unean uneko gaiarekin lotuak zeudenak. Hala ere, aipa ditzagun, ikastetxe
bakoitzaren ezaugarri jakin batzuk:
a. Adunako Herri Ikastetxea: Besteengandik berezien egiten duen ezaugarria,
eskola txikia dela da inongo dudarik gabe. Honelako ikastetxeen antolaketa ez
da beraz, besteen berdina izaten. Gelan adin aniztasuna egoteak, bertako
merodologia ere baldintzatzen du eta ondorioz, haur guztien beharren
araberako jarduerak burutzen dira.
Teknologia berriei dagokienez, esan, txikienek hauen erabilera egiterako
orduan dituzten mugak direla eta, beraiek manipulatzea zaila egiten zailela.
Hori dela eta, irakasleak arratsaldeko saio hauek erabili izan ditu ikasle
zaharrenek ordenagailuen erabileran aurrera pausuak eman eta beraiekin
familiarizatzeko. Ordenagailuaren erabilera honetan, Urtxintxa proiektuaren
4. barruan aurki daitekeen “Txirritx”-en erabilera egiten dute batez ere, baina
honez gain “Pingui”-k eskaintzen dituen moduko jolas didaktiko eta
pedagogikoak ere erabili izan dira tarteka. Horren haritik lortu nahi dena beraz,
ordenagailuen erabilera sustatzeaz gain haurren ezagutzak euren esperientzia
eremu horietan lantzea litzateke, sailkapenak, seriazioak, goian/behean
moduko kontzeptuak, zifrak, alfabetoko hizkiak, kantitateak, ordenazioak,
mugak, espazioak…lantzea ahalbidetzen baitute.
b. Lardizabal Herri Eskola: Aurreko ikastetxean esan bezala, hemen ere,
Urtxintxaren proiektuak ez du leku handiegirik hartzen. Bertako fitxa batzuk
burutzen dituzten arren, irakasleak sortutako jarduerek garrantzia handiagoa
dutela antzeman dugu. Honen hildotik astean behin erabiltzen duten
programa informatiko baten berri ematea egokia dela uste dugu: KILK. Hala
ere, aurrerago azalduko dugu proiektu honen inguruko informazio eta
xehetasunak; baita erabilera ere.
c. Domingo Agirre ikastetxea: Hemen ere, irakasleak sortutako ekintzek dute
garrantziarik gehiena. Haurrek Urtxintxa proiektuak eskaintzen dituen fitxak
erabiltzen dituzten arren, ez dute hauen erabilera huts-hutsean egitean.
Pisu handiagoa duen beste proiektu baten berri eman digu ikastetxe honek:
Pelutxe proiektua. Nahiz eta aurrez zerbait ezagutzen genuen, bertan egon
den ikasleak zehatz-mehatz praktikan nola jartzen zuten azaldu ondoren,
argiago ulertzen dugu ekimen honen funtsa. Hau ere, aurrerago dagoen
atalean azalduko dugu zehaztasun gehiagorekin.
Orain arte esan berri dugun hau aztertu ondoren, ondorio honetara iritsi gara:
Eskola motak (publiko, pribatu zein kontzertaua izan) guztiz baldintzatzen duela,
ikasgeletako metodologia eta bertan aurrera eramaten diren proiektuak. Jakin badakigu,
Urtxintxa proiektua Ikastolen elkarteak sorturiko material bat dela. Ondorioz, ikastetxe pribatu
zein kontzertatuek material hau zintzo-zintzo erabiltzen dute; beren ildo bereko elkarte batek
sortua baita. Aldiz, publikoe, material hau beraien metodologiarekin batera uztartzen dute,
osagarri modura beraz. Irakasleek sorturiko jarduerei garrantzia handiagoa emanaz.
5. Ikastetxe bakoitzaren nondik norakoak azaldu eta aztertu ondoren, teknologia
berriekin zerikusia duten proiektu bereziak azaltzeko unea iritsi da:
KLIK PROGRAMA
(Lardizabal Herri Eskola - 3 urte)
Informatikaren presentzia abiadura handiz nabarmentzen joan da gizartearen arlo
guztietan. Gaur egun ia lan eremu guztietan azaltzen da; geroz eta jende gehiagok erabiltzen
du ordenagailua bere lanean. Momentu batean etxeetan telebista ezinbesteko tresna bihurtu
bazen, badirudi gauza bera gertatzen ari dela ordenagailuarekin. Lanaren esparruaz aparte,
aisialdirako ere gero eta erabilpen handiagoa du.
Zaldibiako Lardizabal Herri Eskolan, Urtxintxa proiektuaz gain, KLIK izeneko programa
bat ere erabiltzen dute. Astean behin informatika gelara joaten dira eta ordubete inguru
irauten duen saioa burutzen dute. Irakaslearen helburu nagusia, saguaren erabilpena ezagutu,
erabili eta bertan dauden jokoak ezagutzea da. Horretarako “KLIK” izeneko progarama
erabiltzen dute. 3 urtetik hasi eta 5 urtera bitarteko haurrei zuzendua dago eta bertako
jarduerak, adin eta ezaugarri desberdinetara moldatuta daude.
Klik programa informatiko bat da eta bere ezaugarri nagusia, aurretik erabakitako
oinarrizko eredu batzuetatik abiatuta, jarduera hezitzaileak sortzea da. Abantailetako bat
honakoa da: jarduera horien edukiak eskolako curriculumeko alderdi guztiak barne hartzen
dituela.
Programa honek matematikaren esparrua lantzen du eta bertan agertzen diren
ariketak, mota ezberdinetakoak dira: simetriak, elkarketak, segidak,… lantzen dira. Modu hau,
matematika lantzeko beste aukera bat da (modu digitalizatuagoan dagoena) eta hau horrela
izanda, haurrak motibatuagoak egoten dira jarduerak burutzen. Bertan agertzen diren ariketak
hartzailearen arabera zailagoak edo errazagoak izan ohi dira eta normalean zailtasun
txikienetik handiagorako ordenenean aurkezten dira. Adibidez: elkarketetan, ematen den
aginduaren arabera, bi taula desberdinetako edukiak ordenatu behar izaten dira, etab.
6. PELUTXE PROGRAMA
(Domingo Agirre Ikastetxea - 5 urte)
Domingo Agirre ikastetxea Pelutxe proiektuaren barnean dago. Jakingo duzuenez,
pelutxe proiektuaren bidez euskararen erabilpena areagotuz eta ikasleen idatzizko
ekoizpenetatik abiatuz, ikastetxe desberdinetako ikasleen arteko komunikazioa eta
harremanak ahalbideratzen dira. Hori guztia lortzeko informazioa eta komunikazioa
teknologiak modu funtzional eta esanguratsuan erabiltzen dira. Proiektu hau bost urteko
haurrei zuzendurik dago. Gela bakoitzean pelutxe bat dute, egun bakoitzean pelutxea
gelako haur baten etxera joaten da eta haur horrek pelutxearekin batera doan
koadernotxoan egun horretan pelutxearekin egindakoa idatzi edo marraztu behar du.
Gainera, ekintza bereziren bat egonez gero (danborrada eguna, ihauteriak…), pelutxea
bertara eramaten dute. Ikasturtearen erdialdean, gutxi gora behera, beste ikastetxe
bateko pelutxearekin trukatzen dute eta dinamika berdina jarraitzen dute. Guzti hau blog
batera igotzen du irakasleak eta horrela beste ikastetxeetakoek edo gurasoek pelutxeen
berri jakin ahalko dute. Domingo Agirre ikastetxearen kasuan, bloga honako hau da,
http://dagirre2010.blogspot.com eta ikasturte erdialdean Urretxu-Zumarragako Gainzuri
ikastetxeko pelutxeekin trukatuko dituzte pelutxeak. Ostiraletan, irakasleak blogera
igotako berriak erakusten dizkie haurrei. Nik ikusi dudana eta gero, esan dezaket haurrei
asko gustatzen zaiela pelutxeak etxera eramatearena eta ondoren koadernotxoan
egindakoa gelakideei erakustea eta amaieran haiek sortutakoa interneten ikustea.
• BLOGA: http://dagirre2010.blogspot.com
• HELBURUAK:
o Ikastetxe ezberdinetako ikasleen arteko harremanak sustatzea, harreman
positiboak lortzeko
o Idatzizko hizkuntza garatzea era esanguratsu batean eta IKTak erabiliaz (Blog eta posta
elektronikoaren bidez)
DOMINGO AGIRRE IKASTETXEKO PELUTXEAK:
7. Gure lanari amaiera emateko, guzti honen inguruan dugun iritzia plazaratzea egokia
dela iruditzen zaigu:
Goiko lerroetara begiratuz gero, ikusten dugu denok antzeko esperientziak bizitu
ditugula. Ikastetxeetan aurkitu ditugun teknologien ingurukok baliabideak antzekoak ziren
denetan eta ematen zitzaien erabilpena ere bai.
Gure aburuz, ongi deritzogu, haurrak txikitatik teknologia berrien ezagupenak garatzen
joatea, izan ere, gure inguruan gero eta zabalduago baitago mundu hau. Hala ere, hainbat
zalantza sortu zaizkigu teknologia berri hauei ezartzen zaien metodologia dela eta. Honekin
zera esan nahi dugu, oso ondo dagoela teknologia berriak sustatzea, baina, lehenengo
ikastetxeetan dagoen metodologia errespetatu behar dela uste dugu. Izan ere, gure
esperientzia askotan ikusi dugunez, ikasgela askotan dute joera, ikasgelan (ikasleek beraien
mahaietan) landu beharrekoa ordenagailuan lantzeko. Hau da, askotan arkatz naiz
margoarekin burutu beharreko ariketak ordenagailuz egiten dituzte eta bide hau ez dugu uste
egokiena denik. Honen aurrean, galdera batzuk burura etortzen zaizkigu:
Hau al da modurik egokiena teknologia berriak sustatzeko?
Posible al da eskuz zein ordenagailuz egin beharreko jarduera edo
fitxetan zeregina berdina izatea?
Gu ezezkoan gaude!!!!!!!!!!!!
Buruari bueltak eman eta gero, honako ondorio honetara iritsi gara:
Haurrak teknologia berriak erabiltzen dituztenean, jolasekin lotzen dituzte baina ez
egun ezagutzen ditugun teknologia berrien ezagutzekin. Hau da, esaterako, ordenagailuarekin
egin ditzazkegun zenbait ekintza (e-maila bidali, argazkiak deskargatu, beste pertsonekin
komunikatu...) ez dituzte ezagutzen; paperean arkatzarekin egiten dutena, ordenagailuan
arratoiarekin egitera mugatzen baitira.
Gure iritziarekin amaitzeko esan, ikastetxeetan guk uste baino gehiago erabiltzen
dituztela teknologia berriak. Hala ere, alde batetik logikoa iruditzen zaigu gaur egun teknologia
berririk gabe bizitzea ia ezinezkoa delako.