FIND DATA, GET INFORMATION
HÁSKÓLINN Í REYKJAVÍK - 24. SEPT, 2009
Gagnadrifin ákvarðanataka
Hjálmar Gíslason, stofnandi DataMarket
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Yfirlit
FINNDU GÖGN, FÁÐU UPPLÝSINGAR
Hver er munurinn og hvað brúar bilið?
OPIN GÖGN OG GAGNSÆI
Opin gögn og opinber gögn. Hver á að safna gögnum, hvernig á að koma þeim á
framfæri.
Hvað eru opin gögn? Hvað er gagnsæi?
Hvaða tækifæri felast í opnum gögnum og auknu gagnsæi?
GAGNATORG UM ÍSLENSKAN EFNAHAG
NOKKUR ÁHUGAVERÐ DÆMI
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Um rökræðu og ákvarðanatöku
RÖKRÆÐA EINKENNIST AF ÞRENNU:
1. Nauðsynlegar staðreyndir þurfa að liggja fyrir
2. Greina þarf fyrirliggjandi gögn
3. Niðurstöður eða dómar eru byggðir á undangenginni greiningu
“Ef vel á að vera þurfa þátttakendur rökræðunnar að leggja sömu staðreyndir til
grundvallar og vitanlega er ekki óeðlilegt að deilur geti staðið um þær í fyrstu.
Jafnframt er fullkomlega eðlilegt að staðreyndir séu greindar á fleiri en einn veg.
Ólíkir einstaklingar leggja ólíka lífssýn og aðferðarfræði til grundvallar og
niðurstöður verða óumflýjanlega oft ólíkar. Vönduð umræða leiðir hins vegar í ljós
þá kosti sem fyrir hendi eru, kristallar ágreining og auðveldar þar með
ákvarðanatöku.”
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Gögn eða upplýsingar?
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Gögn hvað?
TÖFLUGÖGN OG TÖLULEGAR UPPLÝSINGAR
Gögn sem eðlilegt er að sett séu fram á töfluformi
“Structured data” - mætti etv. kalla “formföst gögn”
AF NÓGU AÐ TAKA
Veðurupplýsingar, hagtölur, orðabókarupplýsingar, aflatölur, umferðarupplýsingar,
bókaskrár, rannsóknarniðurstöður, hagspár, vísitölur, landupplýsingar, jarðatal,
skipaskrá, flugumferð, sjónvarpsdagskrár, íþróttaúrslit, skoðanakannanir,
kosningaúrslit, lýsigögn um bækur, kvikmyndir, sjónvarpsþætti, tónlistarmenn, lög,
o.s.frv., o.s.frv.
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

218 dálkar
x
168 línur
=
16.624 reitir
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GÖGN
= TÖLUR OG TÁKN
UPPLÝSINGAR
= GÖGN, UNNIN TIL AÐ AUKA SKILNING
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Gagnadrifin blaðamennska
“DATA JOURNALISM”
Nokkuð að ryðja sér til rúms
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Opin gögn
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Opinber gögn
SUMAR STOFNANIR HAFA HREINLEGA ÞAÐ MEGINHLUTVERK AÐ
SAFNA OG MIÐLA GÖGNUM
Hagstofan, Veðurstofan, Landmælingar
MJÖG MARGAR SEM HLUTA AF STARFSEMI SINNI:
Hafrannsóknastofnun, Vegagerðin, Seðlabankinn
FLESTAR AÐRAR SEM AFLEIÐING AF ANNARRI STARFSEMI:
112, Árnastofnun, Almannavarnir, Alþingi, Byggðastofnun, Bændasamtök Íslands,
Fasteignamat ríkisins, Ferðamálastofa, Fiskistofa, Fjármálaeftirlitið,
Flugmálastjórn, Fornleifavernd ríkisins, Fyrirtækjaskrá, Hagþjónusta
landbúnaðarins, Háskóli Íslands, Hæstiréttur Íslands, Héraðsdómstólar,
Héraðsskógar, Húsafriðunarnefnd, Íbúðalánasjóður, Íslandspóstur,
Landbúnaðarháskóli Íslands, Landbúnaðarstofnun, Landgræðsla ríkisins,
Landhelgisgæsla Íslands, Landlæknir, Landspítali Íslands, Landsvirkjun,
Lögbirtingablaðið, Lögreglan, Lýðheilsustöð, Matís, Neytendastofa,
Norðurlandsskógar, Námsmatsstofnun, Nýsköpunarmiðstöð Íslands,
Náttúrufræðistofnun, Ofanflóðasjóður, Orkustofnun, Orkuveita Reykjavíkur, ...
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Staða opinberra gagna
OFT Á TÍÐUM ÓAÐGENGILEG
Ekki til á stafrænu formi
Leyfismál óljós
Erfitt að nálgast þau og finna
“Ormar á gulli”
Gjaldtaka og “sértekjuskylda”
OPIN GÖGN - SKILGREINING
Tekur á gjaldtöku, tæknilegum hindrunum,
nýtingar- og birtingarrétti, rekjanleika og fleiru.
Sjá opingogn.net
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Opinber gögn
ALMENNA REGLAN
Gögn í eigu opinberra eiga að vera opin, nema aðrir ríkari hagsmunir - t.d.
persónuverndarsjónarmið - bendi til annars
ÞRJÁR MEGINÁSTÆÐUR:
Við (skattgreiðendur) höfum þegar keypt vöruna og viljum fá hana afhenta
Veitir innsýn og aðhald í starfsemi ríkis og einstakra stofnanna
Stuðlar að nýsköpun og uppgötvunum og er sannanlega þjóðhagslega hagkvæmt
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Gögn sem jarðvegur nýsköpunar
NÝSKÖPUN ER Í EÐLI SÍNU ÁHÆTTUSÖM
Allar hindranir draga úr nýsköpun, líka hjá stórum fyrirtækjum
NÝSKÖPUN FER OFT FRAM AF ÁHUGA FREKAR EN ÚTREIKNAÐRI
HAGNAÐARVON
Rannsóknastofnanir, skólar og hugmyndaríkir einstaklingar
10 þús króna gjald getur komið í veg fyrir milljóna verðmæti
GÖGNIN ERU TIL - NOTUM ÞAU!
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Þjóðhagslegur ávinningur
BRETLAND: ÚTTEKT “OFFICE OF PUBLIC SECTOR INFORMATION”
1 milljarður punda á ári í glötuðum þjóðartekjum
Samsvarar 1.020 m.kr. á ári á Íslandi
M.v. gengi 10. sept :-)
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

opnar í Bretlandi
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

opnar í Hollandi
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

opnar í Hollandi
?
?
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Mikil vakning
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Mikil vakning
Vivek Kundra
Barack Obama
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Mikil vakning
Vivek Kundra
Barack Obama
Tim Berners-Lee
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Mikil vakning
Vivek Kundra
Barack Obama Hans Rosling
Tim Berners-Lee
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

opingogn.net
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Opin gögn vs. gagnsæi
OPIN GÖGN
Aðgangur að gögnum sem þegar liggja fyrir
GAGNSÆI
Opin gögn + gögn sem eru framleidd sérstaklega til að veita aukna innsýn í
starfsemi fyrirtækis eða stofnunar
“Default open”
GAGNSÆI ER LEIÐ TIL AÐ BYGGJA UPP TRAUST
Heilmikið tækifæri fyrir bæði stjórnvöld og fyrirtæki
“VÆGÐARLAUST GAGNSÆI”
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Gagnsæi og regla Kants
“Opinberar athafnir sem ekki þola dagsljós og opinbera umræðu eiga ekki að eiga
sér stað, opinberar ákvarðanir sem eru teknar í skjóli nætur og þarf að hylja
sjónum almennings á ekki að taka.”
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Önnur gögn
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Má skipta í tvennt
GÖGN SEM “VILJA LÁTA DREIFA SÉR”
...en eru ekki og ættu (líklega) ekki að vera opin.
Commercial: Markaðsrannsóknir, Kauphallargögn, sérhæfð gagnasöfn
Opinber: Þjóðskrá, Bifreiðaskrá,
GÖGN SEM EKKI VILJA DREIFINGU
Innri gögn fyrirtækja: Fjárhagsgögn, upplýsingar um áskrifendur, sjúkraskrár,
tjónaupplýsingar, tilboð, o.s.frv.
ÞRIÐJA TÝPAN ER TIL
Gögn sem vita ekki að þau vilja láta dreifa sér ;)
Meira um það seinna
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Gagnatorg um íslenskan efnahag
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Skráning
datamarket.net/island
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Áhugaverð dæmi
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Borgarskipulag í Toronto
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Ipod-vísitalan
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Dash og Starbucks
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

“Verkefni”
ÞRJÁR VÍSITÖLUR
Vísitala neysluverðs, húsnæðisverð og atvinnuleysi
TJÓNAUPPLÝSINGAR
Hjálpið tryggingafélaginu að finna tækifæri útfrá fyrirliggjandi gögnum
Verðlagning, áhættumat, forvarnastarf
NÝSKÖPUNARTÆKIFÆRI
Hvar liggja tækifærin í kreppunni?
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

Upprifjun
FINNDU GÖGN, FÁÐU UPPLÝSINGAR
Hver er munurinn og hvað brúar bilið?
OPIN GÖGN OG GAGNSÆI
Opin gögn og opinber gögn. Hver á að safna gögnum, hvernig á að koma þeim á
framfæri.
Hvað eru opin gögn? Hvað er gagnsæi?
Hvaða tækifæri felast í opnum gögnum og auknu gagnsæi?
GAGNATORG UM ÍSLENSKAN EFNAHAG
NOKKUR ÁHUGAVERÐ DÆMI
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

FIND DATA, GET INFORMATION
24. SEPT, 2009
Gagnadrifin ákvarðanataka
Hjálmar Gíslason, stofnandi DataMarket
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net

FIND DATA, GET INFORMATION
HÁSKÓLINN Í REYKJAVÍK - 24. SEPT, 2009
Gagnadrifin ákvarðanataka
hjalli@datamarket.net
Twitter: @datamarket
Facebook: facebook.com/datamarket
GAGNADRIFIN ÁKVARÐANATAKA
Hjálmar Gíslason / hjalli@datamarket.net