1. Aan de inhoud van dit document kunnen geen rechten worden ontleend.
Dit document is met grote zorg samengesteld door Stershop BV. Incidentele onvolkomenheden
kunnen zich desalniettemin voordoen.
Stershop BV is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden, onvolkomenheden en/of ontstane
schade ten aanzien van de in dit document getoonde informatie. Aan gegevens uit deze site kunnen
daarom geen rechten worden ontleend.
Niets van dit document mag zonder onze toestemming worden gebruikt voor andere documenten of
websites. Het kopiëren van dit document is alleen toegestaan voor persoonlijk gebruik.
Copyright Stefan Rooyackers, Uitgever Ebooks,
http://www.finanzdesk.ag
2. Informatie over de auteur
Ralph Baart
Met FinanzDesk Deutschland levert Ralph Baart innovatieve, snelle en betrouwbare
dienstverlening op het gebied van hypotheken en verwante verzekeringen in
Duitsland. Hij bemiddelt daarvoor voor diverse banken en verzekeraars in binnen- en
buitenland. Ralph Baart houdt van een persoonlijke aanpak.
For life
Met het For Life logo heeft u de rest van uw leven recht op gratis updates die automatisch
voor u worden toegepast per e-mail. Hierdoor bent u altijd op de hoogte van de nieuwste
geheimen.
http://www.finanzdesk.ag
3. Inhoud
Financieel
Mogelijkheden en regelingen voor een woning in Duitsland
Woning kopen
Hypotheek
Verplichte verzekeringen
Zorgverzekering
Werkloosheid
Arbeidsongeschiktheid
Pensioen
Praktische zaken rondom uw verhuizing naar Duitsland
De eerste zaken
Auto/Rijbewijs
Water/Elektriciteit/Gas
Televisie/Telefonie/Internet
Ouders met kinderen
Integratie
Taal
Bijlagen
Woordenlijst
http://www.finanzdesk.ag
4. Mogelijkheden en regelingen voor een woning in Duitsland
Het is dankzij een wetswijziging van 2001 aantrekkelijker geworden om te verhuizen
naar Duitsland of andere landen. In 2001 is namelijk bepaald dat hypotheekrente
voor een woning in het buitenland af te trekken is. Het grote voordeel van een huis in
Duitsland is de lagere koopprijs. U kunt zowel bij Nederlandse als Duitse banken
terecht voor een hypotheek voor die woning in Duitsland. U moet wel rekening
houden met de strenge voorwaarden van Nederlandse banken.
Steeds meer Duitse banken gaan hypotheken aanbieden die overeenkomen met de
hypotheken die wij in Nederland hebben. Hadden zij eerst nog alleen de traditionele
vormen, zoals de annuïteiten hypotheek, nu komen er ook steeds meer de
aflossingsvrije vormen. Ook de verhuisregeling die veel Nederlandse banken
hanteren wordt steeds meer ontdekt door banken in Duitsland. De verhuisregeling
houdt in dat u bij verhuizing de bestaande hypotheek zonder boete met de nieuwe
hypotheek kunt aflossen.
http://www.finanzdesk.ag
5. Woning kopen
Het daadwerkelijk kopen van een woning in Duitsland en het voorafgaande proces
kent voor een deel hetzelfde en voor een deel een ander karakter dan in Nederland.
Voor het kopen van een woning in Duitsland gelden twee overeenkomsten en de
inschrijving in het Grundbuch (Kadaster). U sluit om te beginnen een
koopovereenkomst, Kaufvertrag, en daarna moeten de partijen de eigendom van het
stuk grond en de woning aan de koper overdragen middels een Auflassung. Beide
overeenkomsten moeten, net als in Nederland, door een notaris worden
ondertekend. U wordt pas echt eigenaar van uw woning als de inschrijving in het
Grundbuch rond is. De notaris zal hiervoor de aanvraag doen. In het Grundbuch
staan zaken als de ligging, grootte van het stuk grond en of er hypotheken op het
pand rusten. De inschrijving in het Grundbuch is overigens niet de volgende dag al
geregeld. U kunt zich wapenen tegen inmenging van de verkoper, die eigendom aan
een derde kan overdragen, of schuldeisers door de aantekening
Auflassungsvormerkung te laten vermelden.
Let op! In Duitsland is het niet gebruikelijk dat er een financieringsvoorbehoud in de
koopovereenkomst wordt opgenomen. U zult hier zelf op moeten toezien.
Let op! De koopovereenkomst is in Duitsland bindend. U kunt ook niet met een boete
van de koop af. Het is daarom zeer verstandig eerst de financiering te regelen en de
notaris te vragen om een ontwerpcontract. Controleer aan de hand van een
Nederlandse vertaling alle overeengekomen zaken.
Let op! U heeft een woonvergunning nodig om een woning te kunnen kopen.
U kunt voor een koopwoning terecht bij lokale banken en makelaars. In het Duits
heet een makelaar een Immobilienmakler. Zij kunnen voor u bemiddelen. Houd er
echter rekening mee dat het beroep makelaar niet beschermd is in Duitsland.
Wettelijke voorschriften bestaan niet, dus er zijn veel makelaars met beperkte kennis
van zaken. U kunt het beste een beroep doen op een makelaar die is aangesloten bij
de vakvereniging Ring Deutschler Makler of het Verband Deutscher Makler. De
courtage of vergoeding voor de makelaar zal in veel gevallen een stuk hoger liggen
dan in Nederland. Maak altijd goede afspraken.
De notaris is verantwoordelijk voor het controleren van het Grundbuch, het
aanvragen van de eigendomsoverdracht in het Grundbuch en het tekenen van de
Auflassung en Kaufvertrag. De notaris licht ook de gemeente in over de
grondverkoop en de Belastingdienst, die u vervolgens de aanslag van de
overdrachtsbelasting stuurt. Deze belasting moet betaald worden voordat de
inschrijving in het Grundbuch afgerond kan worden. De kosten voor de notaris liggen
vast in Duitsland. U betaalt altijd bij iedere notaris hetzelfde courtage, namelijk 1,5%.
Kopers Kosten aankoop woning
- Notaris (1,5%)
- Inschrijving Grundbuch
- Overdrachtsbelasting (3,5%) aan de Finanzamt (Belastingdienst), nodig voor
de inschrijving in het Grundbuch
- Courtage makelaar (3-6%)
- Afsluitprovisie hypotheek (1%)
- Taxatiekosten tussen €750,- en €1000,- (inclusief BTW)
http://www.finanzdesk.ag
6. Nieuwbouw
Uiteraard is het ook in Duitsland mogelijk een nieuwbouwwoning te kopen. Net als in
Nederland zijn hier allerlei wettelijke voorschriften en normeringen voor. Een deel
van de regels is nationaal vastgelegd en voor een deel per deelstaat. U moet er
rekening mee houden dat de regels niet geheel hetzelfde zijn als in Nederland. Ook
moet u begrijpen dat er soms aanzienlijke verschillen zijn in de bouwstijl en
bouwkwaliteit van de twee landen. U kunt op drie manieren een nieuwbouwwoning
verkrijgen:
Projectontwikkelaar (Bautrager)
Een projectontwikkelaar koopt zelf een stuk perceel en ontwikkelt bouwplannen
daarvoor. Soms wacht hij op een koper, zodat deze zijn wensen kan inbrengen of
zelfs het type huis kan bepalen. In dat geval gaat het om Schüsselfertig. De afspraak
over wat geleverd wordt, komt duidelijk vast te liggen. Het huis is tijdens de aanbouw
eigendom van de eigenaar van de grond, de projectontwikkelaar. Daarom moet het
moment van overdracht in het Grundbuch en de betaling van de bouwsom op elkaar
afgestemd zijn. Hiervoor heeft u een Makler- und Bautragerverordnung nodig.
Aannemer (Generalunternehmer)
Een aannemer bouwt een huis op grond die u zelf gekocht heeft. Werk in Duitsland
het liefst alleen met Duitse aannemers om te vermijden dat uw huis later niet in trek
is bij kopers. Wanneer u met een aannemer in zee gaat, kunt u afspreken welke
werkzaamheden u zelf doet. Dit zijn Eigenleistungen. U kunt met één aannemer of
met meerdere aannemers werken voor de bouw van uw huis. Het voordeel van één
aannemer is natuurlijk de vaste, overeengekomen prijs zonder inmenging van
derden. Ontwerp, bouw en kwaliteitscontroles zijn echter dan ook in handen van één
persoon, net als het contract waardoor wijzigingen aanbrengen lastig kan zijn als de
aannemer tegenwerkt.
Let op! De concurrentie in Duitsland is groot. Daardoor kan het voorkomen dat u een
enigszins goedkope offerte voor uw ogen krijgt waarin echter luxe voorzieningen
weggelaten zijn. Controleer daarom offertes en wees er zeker van dat alle
werkzaamheden erin opgenomen zijn om niet later voor een hogere rekening te
komen staan.
Duitse aannemers bouwen overigens over het algemeen meer (zichtbaar) solide dan
hun Nederlandse collega‟s en vaak ook tegen een lagere prijs.
Architect
Wanneer u een Duitse architect inschakelt, voert hij ook de regie over de bouw. Een
architect is dus meer dan degene die het ontwerp indient. Een Duitse architect zal
per deelopdracht een aannemer zoeken. U moet dus zeker zijn dat de persoon die u
wilt inschakelen ook voldoende ervaring heeft met het leiden van een bouw en de
administratieve zaken. U kunt het beste een architect uit de eigen deelstaat kiezen.
Bouwvergunning
Elk bouwplan wordt ingediend bij de desbetreffende gemeente die het vervolgens
met advies doorstuurt naar de Kreisverwaltung. Deze commissie toetst of u zich aan
de bouwnormen heeft gehouden. U heeft als bouwer tot 5 jaar na de oplevering de
verplichting om gebreken te herstellen. U kunt dus geen contract hebben waarin een
korte termijn staat vermeld.
http://www.finanzdesk.ag
7. Woning financieren
Ook in Duitsland kunt u de aankoop van een woning financieren door middel van
een hypotheek. U kunt hiervoor zowel in Nederland als in Duitsland zelf terecht.
Zoals eerder gemeld, komen er steeds meer mogelijkheden voor de aflossingsvrije
hypotheek. Populair zijn nog steeds de traditionele vormen, zoals de annuïteiten
hypotheek. Hieronder staat kort de kern van elke hypotheekvorm.
Annuïteiten hypotheek
Bij een annuïteitenhypotheek betaalt u elke termijn een gelijk bedrag aan rente en
aflossing. Aan het eind van de looptijd is de gehele hypotheeklening terugbetaald.
Lineaire hypotheek
Bij een lineaire hypotheek wordt elke maand een vast bedrag afgelost. Het bedrag
aan rente wordt steeds lager doordat uw uitstaande lening elke maand lager wordt.
Leven hypotheek
Bij de leven hypotheek betaalt u tijdens de looptijd alleen rente, geen aflossing. U
lost het hypotheekbedrag af door de uitkering uit een levensverzekering, die u bij het
aangaan van de hypotheek afsluit. De hoogte van de uitkering staat niet van te voren
vast, maar wordt bepaald door beleggingen. Uiteraard betaalt u een premie voor de
levensverzekering.
Spaar hypotheek
Bij de spaar hypotheek betaalt u tijdens de looptijd alleen rente, geen aflossing. U
lost het hypotheekbedrag af door de uitkering uit een spaarverzekering. De hoogte
van de uitkering is altijd gelijk aan de hypotheekschuld. Uiteraard betaalt u een
premie voor de spaarverzekering.
Beleggingshypotheek
Bij de beleggingshypotheek betaalt u tijdens de looptijd alleen rente, geen aflossing.
U lost het hypotheekbedrag af door de uitkering uit een effectendepot. De hoogte
van de uitkering wordt opgebouwd door beleggingen. Uiteraard betaalt u een inleg
voor het effectendepot.
Hybride hypotheek
Bij de hybride hypotheek betaalt u tijdens de looptijd alleen rente, geen aflossing. U
lost het hypotheekbedrag door een combinatie van sparen en beleggen. U betaalt
daarvoor een premie voor een gemengde verzekering en een inleg voor
beleggingen. U bepaalt zelf de verhouding tussen sparen en beleggen.
Aflossingsvrije hypotheek
Bij de aflossingsvrije hypotheek betaalt u alleen rente en geen aflossing. De
aflossing gebeurt door verkoop van woning of met een gespaard kapitaal uit een
verzekering of belegging. Deze hypotheekvorm wint aan populariteit in Duitsland.
Meestal kunt u een hypotheek tot maximaal 80% van de vrije verkoopwaarde krijgen.
U moet dus vaak eigen geld inbrengen.
http://www.finanzdesk.ag
8. Maximale hypotheek
De standaard maximale hypotheek voor een woning in Duitsland is €500.000,-. Uw
maximale hypotheek is afhankelijk van het financieringsbedrag op het onderpand of
op inkomen. U kunt op uw woning een hypotheek van maximaal 110% van de vrije
verkoopwaarde (vvw) krijgen. Voor een nieuwbouwwoning is dat 125%. Op basis
van inkomen kunt u een hypotheekbedrag van ongeveer 5,5 keer het gezamenlijke
bruto jaarinkomen krijgen. Het laagste bedrag van de twee, de 110/125% van vvw of
5,5 keer inkomen, is uw maximale hypotheek.
Afwijkingen ten opzichte van Nederland
WAO of Wajong uitkering valt onder inkomen
Bij nieuwbouw is er tot €300.000,- geen taxatie nodig voor het verkrijgen van
een hypotheek.
Er is geen leeftijdsbegrenzing voor het verkrijgen van een hypotheek.
U moet binnen 24 uur na uw hypotheekaanvraag toezeggen.
Hypotheekrente
Heeft u een vaste rente gedurende uw rentevasteperiode, dan kunt u rente volgens
onderstaande tabel verwachten1:
Rentevasteperiode Rente vanaf
1 jaar vast 1%
2 jaar vast 2%
5 jaar vast 3%
10 jaar vast 4%
15 jaar vast 5%
20 jaar vast 6%
1
http://www.grenswoningen.nl/hypotheekrente-duitsland.html
http://www.finanzdesk.ag
9. Verplichte verzekeringen
Net als in Nederland is het ook in Duitsland noodzakelijk en verplicht uw woning en
bezittingen te verzekeren.
1. Opstal / woonhuis (Wohngebaude)
Een opstalverzekering dekt alle eventuele schade aan uw woning en alle
bijbehorende roerende (niet-verhuisbare) zaken. U kunt denken aan schade door
brand, explosie, blikseminslag, vandalisme, inbraak, storm, overstromingen,
aardbevingen. In Duitsland wordt de opstalverzekering automatisch overgenomen
van de “oude” eigenaar. U kunt echter deze verzekering laten beëindigen door dat
binnen 30 dagen na inschrijving in het Grundbuch aan te geven.
De opstalverzekering is verplicht! Zonder bewijs van verzekering wordt er in
Duitsland geen bouwvergunning verleend. Bouwt u een eigen woning, dan kunt u al
bij het begin van de bouw de opstalverzekering aanvragen. Zo bent u al gedurende
de bouw beschermd tegen brand.
2. Inboedel
Een inboedelverzekering dekt schade aan verhuisbare zaken in uw woning, zoals
meubilair en elektronica. De waarde van de inboedel wordt aan de hand van het
aantal vierkante meters oppervlakte bepaald.
3. Aansprakelijkheid
U kunt in Duitsland veel sneller en voor grote bedragen aansprakelijk worden gesteld
voor schade. U kunt hiervoor een Duitse Privathaftplicht versicherung aanschaffen.
Met deze verzekering verzekert u zichzelf tegen ongelukken en schade die
onopzettelijk door u zijn aangebracht. Ook schade aangericht door huisdieren kunt u
laten verzekeren. In Duitsland worden – in tegenstelling tot in Nederland – honden
en paarden apart verzekerd.
Wordt uw huis in Duitsland gebouwd of verbouwd, dan is een
Bauherrenhaftplichtsversicherung zeker noodzakelijk. U bent als opdrachtgever
aansprakelijk voor lichamelijke en materiële schade tijdens de bouw. Met de speciale
aansprakelijkheidsverzekering bent u verzekerd tegen dit soort schade.
4. Aparte bouwverzekering (Bauleistungsversicherung)
Bij nieuwbouw beschermt de Bauleistungsversicherung al uitgevoerde
bouwwerkzaamheden tegen schade door regen, storm, hoogwater en
constructiefouten. De verzekering is meestal niet nodig in geval van een
projectontwikkelaar, dan ligt de aansprakelijkheid bij hem.
4. Rechtsbijstand
Als u al een rechtsbijstandverzekering in Nederland heeft, scheelt u dat drie
maanden wachttijd. U kunt dan meteen een rechtsbijstandverzekering in Duitsland
afsluiten. In Duitsland is de rechtsbijstandverzekering noodzakelijk en zal de
verzekering vaak bij de hypotheek inbegrepen zijn. De afhandeling van schade en
claims verloopt niet hetzelfde als in Nederland. Veel vaker zal de rechter worden
ingeschakeld.
http://www.finanzdesk.ag
10. Zorgverzekering
In Duitsland kent met een verplichte zorgverzekering, de Krankenversicherung. U
schrijft zich voor deze verzekering in bij een Krankenkasse. Het Duitse zorgstelsel
kent een inkomensgrens voor toelating. Valt u onder de loongrens, dan bent u zowel
tegen ziektekosten als voor ziekengeld verzekerd. Ziekengeld wordt betaald bij
kortdurende ziekte.
Als u in Nederland blijft werken, kunt u de zorgverzekeraar waarbij u nu
ingeschreven staat aanhouden. U kunt zich dan via formulier E106 in laten schrijven
bij een Krankenkasse naar keuze in Duitsland. U heeft recht op medische zorg
volgens het woonlandpakket in Duitsland en volgens het basispakket in Nederland.
Ontvangt u alleen een Nederlandse uitkering terwijl u in Duitsland woont, dan heeft u
geen recht op Nederlandse zorg. U kunt uitsluitend in Duitsland bij de medische
specialisten terecht. U moet zich inschrijven bij het College voor Zorgverzekeringen
(CVZ) in Diemen. Zij geven u formulier E121 waarmee u zich vervolgens kunt laten
inschrijven bij een Krankenkasse naar keuze.
Zie hiervoor: http://www.buitenland.cvz.nl/
http://www.finanzdesk.ag
11. Werkloosheid
Zodra u woont en werkt in Duitsland, heeft u recht op een Duitse
werkloosheidsuitkering, de ALG I. Dit geldt ook als u na uw verhuizing in Nederland
blijft werken, ook al betaalt u een Nederlandse WW-premie. Dit is geregeld volgens
Europese regelgeving.
Mocht u werkloos raken in de situatie dat u in Nederland werkt en in Duitsland
woont, dan kunt u bij het Nederlandse UWV formulier E301 aanvragen. Dat formulier
heeft u nodig om een Duitse werkloosheidsuitkering aan te vragen. Die aanvraag
doet u bij de Agentur für Arbeit in uw Duitse gemeente. U krijgt een uitkering die
gebaseerd is op het loon wat u in Nederland verdiende. De hoogste en de
vaststelling van de uitkering gebeurt weer volgens Duits recht. De maximale looptijd
is 18 maanden. Ontvangt u een Duitse werkloosheidsuitkering, dan bent u
belastingplichtig in Duitsland en niet in Nederland. Uw recht op hypotheekrenteaftrek
vervalt.
U kunt uw Nederlandse WW-uitkering tot maximaal 3 maanden in Duitsland laten
doorbetalen indien u in Duitsland gaat werken. U heeft dan formulier E303 van het
UWV nodig. Ook dit formulier moet u bij de Agentur für Arbeit afgeven.
Hoogte werkloosheidsuitkering:
- Met kind(eren): 67% van laatste netto salaris
- Zonder kind(eren): 60% van laatste netto salaris
http://www.finanzdesk.ag
12. Arbeidsongeschiktheid
In Nederland is de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) van
toepassing voor arbeidsongeschiktheid. U krijgt te maken met veel regels wanneer u
arbeidsongeschikt wordt. Als u in Duitsland woont, maar in Nederland werkt, houdt u
het recht op de wettelijke regels van Nederland.
Nederlandse WIA
Bij kortdurende arbeidsongeschiktheid heeft u recht op doorbetaling van 70% van uw
loon. Na 104 weken heeft u recht op een WIA-uitkering, indien u voor minstens 35%
arbeidsongeschikt bent. De WIA is verdeeld in twee regelingen, de IVA (voor
volledige, duurzame arbeidsongeschiktheid) en WGA (voor gedeeltelijke
arbeidsongeschiktheid). Bij de IVA wordt 70% tot 75% van het laatstverdiende loon
uitgekeerd. De WGA is onderverdeeld in meerdere regelingen die samenhangen met
het percentage arbeidsongeschiktheid. Zo is er de loongerelateerde uitkering,
loonaanvullende uitkering en een vervolguitkering. Bij beide wettelijke uitkeringen
hangt een maximum aan het laatstverdiende loon.
Wij raden u voor dit onderwerp een apart boek aan:
Arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV)
Werken in Duitsland
Ook in Duitsland wordt onderscheid gemaakt tussen kortdurende
arbeidsongeschiktheid (ziekengeld) en langdurige arbeidsongeschiktheid. De
werkgever zal bij ziekte de eerste 6 weken uw loon doorbetalen. Daarna ontvangt u
een ziekengelduitkering of Krankengeld van de Krankenkasse. De hoogte bedraagt
maximaal 70% van uw gemiddelde brutoloon. U heeft recht op Krankengeld voor
maximaal 78 weken in een periode van 3 jaar.
Bent u na 78 weken nog steeds ziek, dan valt u onder de regelingen voor
langdurende arbeidsongeschiktheid. In Nederland is dit 104 weken. U kunt in
Duitsland na 78 weken arbeidsongeschiktheid aansprak maken op een zogenoemde
Erwerbsminderungsrente, waarbij de hoogte bepaald wordt door het aantal uren per
dag dat u nog wel kunt werken. Er zijn uiteraard bepaalde voorwaarden aan de
uitkering verbonden.
De Erwerbsminderungsrente maakt deel uit van de Duitse Rentenversicherung. Dit
is een wettelijke en verplichte verzekering voor werknemers. Met de
renteverzekering bent u verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid, ouderdom en
overlijden. De opbouw van de uitkering (Rente) wordt bepaald door het loon dat u
jaarlijks verdient en de looptijd van de verzekering.
Arbeidsverleden in Nederland en Duitsland
Het is mogelijk dat u zowel in Nederland als in Duitsland een wettelijke verzekering
voor arbeidsongeschiktheid heeft opgebouwd. U heeft in dat geval in beide landen
recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Was u op het moment dat u
arbeidsongeschikt werd in Nederland verzekerd, dan heeft u recht op een volledige
WIA-uitkering. Krijgt u ook nog een Duitse uitkering, dan wordt de WIA-uitkering
hiermee verminderd. Was u toen u arbeidsongeschikt werd verzekerd in Duitsland,
http://www.finanzdesk.ag
13. dan wordt de WIA-uitkering op een bepaalde manier berekend. De Duitse uitkering
wordt dan niet van de WIA-uitkering afgehaald.
Let op! Ontvangt u de Nederlandse WIA-uitkering als enige inkomen, dan blijft u
belastingplichtig in Nederland. Niet-wettelijke aanvullingen op uw inkomen worden
belast in Duitsland.
http://www.finanzdesk.ag
14. Pensioen
In Nederland bouwt u AOW op, onze wettelijke ouderdomsuitkering. De AOW kent
vaste uitkeringsbedragen voor alleenstaanden, alleenstaande ouders en partners.
Daarnaast kunt u zelf pensioen opbouwen via pensioenverzekeraars. Uw recht op
AOW vervalt zodra u in Duitsland werkt. Voor ieder jaar dat u in het buitenland werkt
en nog geen 65 bent, krijgt u 2% minder AOW van Nederland. U bouwt nu u in
Duitsland werkt een verzekering op in Duitsland, dat meerdere
ouderdomsuitkeringen kent:
Regelaltersrente: uitkering vanaf 65 jaar;
Altersrente für langjährig Versicherte: uitkering vanaf 63 jaar;
Altersrente für Frauen: uitkering voor vrouwen vanaf 60 jaar;
Altersrente wegen Arbeitslosigkeit und Altersrente nach Altersteilzeitarbeit:
uitkering voor werklozen en deeltijdwerkers vanaf 60 jaar;
Altersrente für schwerbehinderte Menschen: uitkering voor
arbeidsongeschikten vanaf 60 jaar.
De „Altersrenten‟ maken deel uit van de Duitse Rentenversicherung. Dit is een
wettelijke en verplichte verzekering voor werknemers. Met de renteverzekering bent
u verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid, ouderdom en overlijden. De opbouw van
de uitkering (Rente) wordt bepaald door het loon dat u jaarlijks verdient en de
looptijd van de verzekering.
U blijft wel recht houden op de Nederlandse AOW als u na uw verhuizing naar
Duitsland in Nederland blijft werken. Heeft u een niet-werkende partner en kinderen
in Duitsland, dan zijn zij niet meeverzekerd voor AOW. Zij kunnen alleen een
ouderdomsverzekering opbouwen als zij zelf werken. Het is voor uw partner wel
mogelijk om binnen een jaar na verhuizing bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB)
een vrijwillige AOW-verzekering af te sluiten.
http://www.finanzdesk.ag
16. De eerste zaken
Inschrijving Duitse gemeente
Er komen een hoop praktische zaken kijken bij uw verhuizing naar Duitsland. Zodra
u een woning heeft gevonden en uw financiering heeft geregeld, kunt u zich richten
op de daadwerkelijke verhuizing. U moet zich om te beginnen uit laten schrijven bij
uw Nederlandse gemeente. Daarna volgt inschrijving in uw nieuwe Duitse gemeente
(Stadtverwaltung of Gemeinamt). U heeft daarvoor de volgende papieren nodig:
De schriftelijke verklaring van afmelding van uw Nederlandse gemeente
Een geldig paspoort
Geboorteregisteruittreksel
Verblijfsvergunning
U heeft in veel gevallen voor uw verblijf in Duitsland een verblijfsvergunning nodig.
Deze kunt u bij de toekomstige gemeente in Duitsland aanvragen bij de
Vreemdelingendienst (Auslanderbehörde). In Europa geldt de regel dat iedereen vrij
mag kiezen waar hij wil wonen en/of werken. Een verblijfsvergunning mag in principe
niet geweigerd worden. De volgende criteria zijn belangrijk:
Geldig paspoort en schriftelijke verklaring van afmelding van Nederlandse
gemeente
Eigen inkomen
Ziektekostenverzekering
Paspoort
U kunt uw Nederlandse paspoort houden. Wanneer deze toe is aan verlening, doet u
dat via een van de Nederlandse consulaten. De aanvraag daarvoor kan echter twee
maanden duren. U kunt wellicht indien uw paspoort bij verhuizing nog slechts 9
maanden of minder geldig is deze voor vertrek bij uw Nederlandse gemeente laten
verlengen. U heeft na vijf jaar de mogelijkheid u tot Duitser te laten naturaliseren.
http://www.finanzdesk.ag
17. Auto / rijbewijs
U kunt in Duitsland uw Nederlandse rijbewijs aanhouden. Wanneer het rijbewijs toe
is aan vernieuwing, moet u naar uw Duitse gemeente voor een nieuw exemplaar. U
krijgt dan een Europees rijbewijs, die overigens in Duitsland goedkoper is dan in
Nederland. Wilt u liever een Nederlands rijbewijs, dan moet u daarvoor bij een van
de consulaten zijn.
De overheid in Duitsland staat toe dat u tot een jaar na uw verhuizing naar Duitsland
met uw Nederlandse gele kenteken blijft rijden. U moet daarna uw auto in Duitsland
laten registreren. U zult echter vooraf bij uw Nederlandse verzekeringsmaatschappij
moeten navragen hoe lang zij uw auto blijven verzekeren als u in Duitsland werkt. In
veel gevallen is dat 6 weken. Werkt uw verzekering hier niet aan mee en stopt deze
meteen bij verhuizing, dan moet u direct bij verhuizing uw auto in Duitsland laten
registreren, zodat u een Duits kenteken krijgt. Duitse verzekeringsmaatschappijen
accepteren geen auto met Nederlands kenteken! Vergeet niet uw no-claim door uw
Nederlandse verzekeringsmaatschappij te laten vastleggen (een
royementsverklaring). Het afmelden van het Nederlandse kenteken gebeurt bij het
RDW. Dit kan al per brief door nieuwe en oude papieren met een begeleidend
schrijven op te sturen. De afmelding kan een paar weken op zich laten wachten. Het
is echter niet nodig om met uw verhuizing daarop te wachten. Pas zodra uw
Nederlandse verzekering stopt met het verzekeren van uw auto, is afmelding
absoluut noodzakelijk. Als uw verzekering nog enkele maanden na verhuizing naar
Duitsland doorgaat, kunt u de afmelding bij het RDW vanuit Duitsland regelen.
Autorijden in Duitsland is over het algemeen goedkoper dan in Nederland. De
aanschafprijs ligt lager omdat er geen BPM wordt berekend. Vooral een jonge,
tweedehandse auto is in Duitsland goedkoper. De wegenbelasting of Kfz-Steuer is
ook lager dan in ons land. Deze belasting wordt bepaald aan de hand van een code
op het kentekenbewijs, de brandstof (benzine of diesel), de mate waarin uw type
auto milieuvervuilend is en de cilinderinhoud.
Overigens is autorijden niet altijd goedkoper dan in Nederland. U zou netto zelfs
goedkoper uit kunnen zijn in Nederland. Dit heeft te maken met ingewikkelde fiscale
regels. Veel autohandelaren passen hun prijzen aan het lokale belastingniveau aan.
Omdat in Nederland de belastingen vrij hoog liggen, wordt de nettoprijs laag
gehouden om geen al te hoge brutoprijs te krijgen. Merken als BMW, Mercedes en
Porsche hanteren door heel Europa dezelfde nettoprijs.
Importeert u een auto van 2 tot 4 jaar, dan verliest uw auto een deel van de waarde,
namelijk de bij aanschaf betaalde BPM en BTW. U kunt beter uw auto in Nederland
inruilen voor een nieuw exemplaar (geen tweedehandse) en deze zonder kenteken
meenemen naar Duitsland. Zelfs Duitsers zullen dit traject vaak volgen.
De Duitse wegenwacht is de ADAC. Rijdt u met een Duits kenteken, dan kunt u
beter lid zijn om geholpen te worden.
www.adac.de
Let op:
- Het is verboden om uw auto op straat te wassen.
http://www.finanzdesk.ag
18. - U bent verplicht een gevarendriehoek en verbandtrommel in uw auto te
hebben die voldoen aan de DIN-norm.
- Op alcohol in het verkeer staan strenge straffen. Rijden met meer dan 0,5
promille een boete van minstens €250,- en een rijverbod van een maand. In
geval van herhaling worden de straffen hoger.
Autoverzekering
Zodra u een auto naar Duitsland importeert, moet u een Duitse autoverzekering
afsluiten. De Nederlandse verzekering wordt beëindigd zodra het Nederlandse
kenteken is afgemeld. Duitse autoverzekeraars van de Kfz-haftplicht versicherung
zijn wettelijk verplicht elke auto tot een voorgeschreven minimumbedrag te
verzekeren.
http://www.finanzdesk.ag
19. Televisie / telefonie / internet
In Duitsland beschikt de kabelaansluiting over ruim 40 kanalen. Nederlandse
zenders zijn uitsluitend via een schotel en decoder te ontvangen.
In Duitsland zijn verschillende aanbieders voor telefonie. Om vertraging te
voorkomen is het echter beter de huidige aansluiting van de vorige bewoners over te
nemen. Het is mogelijk uw telefoonnummer mee te verhuizen naar Duitsland. Het
telefoonnetwerk is overigens in handen van Deutsche Telekom.
http://www.duitslandhypotheek.info/wonen-duitsland-emigratie/extra-
diensten/telefoon-en-internet/
In Duitsland zijn er verschillende aanbieders van internet. Het gaat dan vrijwel altijd
om (A)DSL aansluitingen, geen kabel. Deze internetverbindingen zijn over het
algemeen goedkoper dan in Nederland.
De meeste aanbieders bieden een combinatie van telefonie en internet.
Een overzicht van aanbieders/providers voor telefonie en internet kunt u vinden op
http://www.justlanded.de/nederlands/Duitsland/Gouden-Gids/Telefoon-Internet
http://www.finanzdesk.ag
20. Water / elektriciteit / gas
Europese regels schrijven voor dat een land haar bevolking voor een deel gratis
drinkwater moet leveren. Nederland is het enige land dat daar niet aan mee doet.
Duitsland biedt 10.000 liter water per persoon per jaar weg. U zult dus profiteren van
een lagere waterrekening dan in Nederland.
Het voltage van elektrische apparaten is in Duitsland hetzelfde als in Nederland. U
hoeft ook geen andere stekkers te kopen.
In Duitsland wordt aardgas, propaan en stookolie gebruikt om een woning te
verwarmen. Aardgas wordt steeds populairder. Een enkele keer wordt een woning
verwarmd met propaangas, maar stookolie is nog verreweg het meeste gebruikt. In
dat geval is er ergens in of rondom de woning een tank geplaatst. U moet zelf in de
gaten houden wanneer de tank bijna leeg is, zodat deze bijgevuld kan worden. De
prijs voor stookolie daalt als de olieprijzen dalen, de prijs van aardgas niet.
http://www.finanzdesk.ag
21. Ouders met kinderen
Uw kinderen zijn bij verhuizing naar Duitsland gebonden aan de Duitse leerplicht. U
kunt meer informatie over krijgen bij de plaatselijke Schulamt in het gemeentehuis.
Kinderbijslag
Ook in Duitsland heeft u recht op kinderbijslag. Deze bijslag ligt op het moment
hoger dan in Nederland. Er zijn hier verschillende situaties mogelijk. Als u en uw
partner in Nederland werken, heeft u alleen recht op de Nederlandse kinderbijslag.
Werkt uw partner echter helemaal niet of als zelfstandige, dan heeft deze recht op
aanvullende Duitse kinderbijslag. Dat komt omdat de bijslag in Duitsland hoger ligt
dan in Nederland en u dus met slechts één werkende persoon in Nederland
benadeeld wordt. Zodra uw partner in Duitsland aan het werk gaat, vervalt het recht
op Nederlandse kinderbijslag. Als zowel u als uw partner in Duitsland werkt, heeft u
uiteraard alleen recht op de Duitse kinderbijslag. Dit is echter geen nadeel omdat dat
bedrag hoger ligt dan in Nederland. Heeft u op het moment geen partner, dan krijgt u
kinderbijslag uit het land waar u werkt.
U werkt: Uw partner: Uw gezin heeft recht op:
In Nederland Werkt in Nederland (loondienst) Nederlandse
(loondienst) kinderbijslag
In Nederland Werkt in Duitsland (loondienst) Volledige Duitse
(loondienst) kinderbijslag
(toeslag indien Duitse
kinderbijslag lager ligt
dan Nederlandse)
In Nederland Werkt niet / Nederlandse
(loondienst) arbeidsongeschiktheidsuitkering kinderbijslag plus
aanvullende Duitse
kinderbijslag
In Nederland Werkt als zelfstandige Nederlandse
(loondienst) kinderbijslag plus
aanvullende Duitse
kinderbijslag
In Nederland Heeft een Duitse Volledige Duitse
(loondienst) werkloosheidsuitkering kinderbijslag
In Duitsland Werkt in Duitsland (loondienst) Volledige Duitse
(loondienst) kinderbijslag
Elterngeld
Als een ouder niet of minder dan 30 uur werkt in Duitsland, heeft deze recht op het
Duitse Elterngeld. Het minimumbedrag is 300 euro en het recht op dit bedrag geldt
voor de eerste 14 maanden van het kind. Zijn er twee ouders, dan heeft één ouder
slechts recht op 12 maanden Elterngeld. Er bestaat geen recht op Elternrecht als
beide ouders in Nederland werken.
Kinderopvang
http://www.finanzdesk.ag
22. Er zijn vrij weinig officiële centra voor kinderopvang in Duitsland. U kunt het beste
een advertentie in een huis-aan-huis blad zetten met een oproep voor een
“Tagesmutter”.
http://www.finanzdesk.ag
23. Integratie
Duitsland ligt weliswaar naast de deur, maar toch is het in sommige opzichten een
wereld van verschil. U zult ook in ons buurland moeite moeten doen om te
integreren. Het helpt niet als u blijft werken in Nederland en ook nog eens
boodschappen daar blijft doen en daar uw sport blijft beoefenen. Veel Duitsers
hechten waarde aan het buurtleven en elkaar helpen waar nodig. Daarnaast kunt u
sterk te maken krijgen met een mentaliteitsverschil. In Duitsland is het leven
formeler. U spreekt anderen dus aan met „meneer‟ en „mevrouwen‟, geen „jij‟ of „je‟.
Houd er rekening mee dat veel Duitsers geen vreemde taal spreken.
Duitsland is een sterk bureaucratisch land. Het land is verdeeld in 26 deelstaten.
Veel zaken worden uitgebreider behandeld via meer lagen. Een voorbeeld is het
sollicitatieproces. In Duitsland moet u veel meer documenten meenemen dan in
Nederland. Zo zijn kopieën van behaalde diploma‟s, bewijs van eventuele
cursussen, referentie van vorige werkgevers en een paspoortfoto in de rechterhoek
van uw CV verplicht.
http://www.finanzdesk.ag
24. Taal
Dagelijkse dingen:
Hoe gaat het? - Wie geht's?
Hoe heet je? - Wie heißt du?
Hoe laat is het? - Wie spät ist es?
Het is vijf uur - Es ist Fünf Uhr
Het is half zeven - Es ist halb Dieben
Het is kwart voor twee - Es ist viertel vor Zwei
Het is kwart over drie - Es ist viertel nach Drei
Hoe oud ben je? - Wie alt bist du?
Ik kom uit Nederland - Ich komme aus den Niederlanden
Goedemorgen - Guten Morgen
Goedenmiddag - Guten Mittag
Goedenavond - Guten Abend
Slaap lekker - Slafen Sie gut
Tot ziens! - Auf Wiedersehen!
Alstublieft - Bitte sehr
Dank u wel - Vielen Dank
Kan ik je helpen? - Kann ich dir helfen?
Kunt u dat herhalen? - Können Sie das wiederholen?
Vakantie:
Ik blijf een week - Ich bleibe eine Woche
De vakantie - Der Urlaub
Over een maand - Uber einem Monat
Zomer - Sommer
Winter - Winter
De camping - Der Campingplatz
Het hotel - Das Hotel
De tent - Das Zelt
Spreekt u? - Sprechen Sie?
Nederlands - Niederländisch
Engels - Englisch
Het paspoort - Der Pass
De bagage - Das Gepäck
Ik ga naar huis - Ich gehe nach Hause
Vrije tijd:
Wat ga je doen? -
Ik ga - Ich gehe
Winkelen - Einkäufe machen
Tennissen - Tennis spielen
Zwemmen - Schwimmen
Naar de disco gaan - In die Disko gehen
Naar de bioscoop gaan - Ins Kino gehen
De supermarkt - Der Supermarkt
De toiletten - die Toiletten
Het sportveld - der Sportplatz
http://www.finanzdesk.ag
25. Transport:
De auto - Das Auto
De fiets - Das Fahrrad
De bus - Der Bus
Het vliegtuig –
Das Flugzeug
De trein - Der Zug
Hoe laat vertrekt de volgende/de laatste ...? - Wann fährt der nächste/der letzte ...?
Eten en drinken:
Ontbijten - Frühstücken
Lunch - Mittagessen
Avondeten - Abendmahlzeit
Koffie - Kaffee
Thee - Tee
Een glas sap - Ein Glas Saft
Melk - Milch
Suiker - Zucker
Bier - Bier
Wijn - Wein
Een broodje - Ein Brötchen
Fruit - Obst
Wat wil je drinken/eten? - Was möchtest du trinken/essen?
Een restaurant - Ein Restaurant
Ik heb honger - Ich habe Hunger
Ik heb dorst - Ich habe Durst
Eet smakelijk - Guten Appetit!
Proost! - Prosit!
In het Duits worden (zelfstandige) naamwoorden met een hoofdletter geschreven.
http://www.finanzdesk.ag
26. Bijlagen
Woordenlijst
Agentur für Arbeit – Nederlandse CWI
Aufenthalterslaubnis – verblijfsvergunning
Auflassung – overeenstemming tussen partijen voor het overdragen van de woning
Auflassungsvormerkung – aantekening in kadaster dat overeenstemming is
bereikt voor overdracht
Auslanderbehörde - Vreemdelingendienst
Bauleistungsversicherung – bouwverzekering
Bauherrenhaftplichtsversicherung – aansprakelijkheidsverzekering bij bouw of
verbouwing
Bautrager - projectontwikkelaar
Bauunternehmer – aannemer
Bundesland – Duitse deelstaat
DHH of Doppelhaushälfte – twee onder een kap
EFH of Einfamilienhaus - vrijstaande eengezinswoning
Eigenheimzulage – subsidie ter bevordering van het eigen woning bezit,
vergelijkbaar met onze Koopsubsidie
Erwerbsminderungsrente – verzekering voor ouderdom, overlijden en
arbeidsongeschiktheid
ETW of Eigentumswohnung - flat, appartement
Finanzamt – Belastingdienst
Fördergrenze – subsidiegrens
Fördergrundbetrag - basissubsidiebedrag
Förderzeitraum – subsidieperiode
Gemeindeamt - Gemeente
Generalunternehmer - aannemer
Gewährleistung – wettelijke garantie
Grundbuch – Grondboek of Kadaster
Grundbuchkosten – kosten voor inschrijving in Grundbuch
Grunderwerbsteuer – overdrachtsbelasting
Grundschuld – hypotheek (in Duitsland koopt u grond met object)
Hausratversicherung - inboedelverzekering
Kaufpreis – koopprijs
Kfz-haftplicht versicherung – autoverzekering
Kfz-Steuer – wegenbelasting
Kinderzulage – kindertoeslag
Kindergeld - kinderbijslag
Krankengeld – ziekengelduitkering (kortdurende ziekte)
Krankenkasse - zorgverzekeraar
Krankenversicherung - zorgverzekering
Mäklergebühr – courtage, makelaarskosten
Nachweis – bewijs
Notarkosten für Kaufabwicklung – notariskosten voor koop
Notarkosten für Sicherheitenbestellung - notariskosten voor inschrijving
hypothekenregister
Privathaftplicht versicherung – aansprakelijkheidsverzekering
Reihenmittelhaus, Reihenhaus, Zwischenwohnung – rijtjeshuis
http://www.finanzdesk.ag
27. Rentenversicherung – Duitse renteverzekering voor arbeidsongeschiktheid,
ouderdom en overlijden
Sozialhilfe - bijstand
Stadtverwaltung - Gemeente
Vertragsstrafenklausel – boeteclausule
Vorfälligkeitsentschädigung – boeterente bij voortijdige beëindiging tijdens
rentevasteperiode
Wohnfläche – woonoppervlak
Wohngebäudeversicherung - opstalverzekering
http://www.finanzdesk.ag
28. Handige websites
Agentur für Arbeit (CWI) http://www.arbeitsagentur.de/
ADAC (wegenwacht) http://www.adac.de
College voor Zorgverzekeringen http://www.buitenland.cvz.nl/
Grensinfopunt http://www.grensinfopunt.nl
Solliciteren http://www.justlanded.com/nederlands/Duitsland/Duitsland-
Gids/Werk/Solliciteren
Voorbeelden sollicitatiebrief http://www.sollicitatiebrief.eu/sollicitatiedatabase/duitse-
sollicitatiebrieven/
Sociale Verzekeringsbank (SVB) http://svb.nl/bdz
http://www.finanzdesk.ag