Workshop over onlinegeletterdheid in het curriculum Nederlands voor Lio's Nederlands (leraren in opleidng) n Utrecht op 27 maart 2017.

1. Geletterdheid

2. competente lezers online ??
Digital natives

3. INTERMEZZO. OPDRACHT
•Wat kunnen leerlingen goed?
•Wat kunnen ze niet zo goed?

5. AND THERE IS MORE
Kritisch lezen

6. Kinderen moeten leren hoe ze
computers en internet het best
kunnen gebruiken en hoe ze
informatie opzoeken en beoordelen.
Anders dan vaak gedacht, kunnen
veel kinderen dat niet, ook al zijn ze
vanaf hun geboorte vertrouwd met
tablets.
Volkskrant, 19 sept. 2015 IJs&Weder Aleid Truijens X
Eens/ niet eens? Waarom?

7. Diataal (Haquebord)
ORCA Nederlands (Clemens)

8. INTERMEZZO. OPDRACHT
Waarom hebben leerlingen moeite met
onlinegeletterdheid ?

9. • Lineair
• Inleiding Kern Slot
• Een tekst
• Letters/ plaatje
• Statisch
• Zender ontvanger
• Duidelijke auteur
• Niet-lineair
• Hypertekst
• Cluster teksten
• Multimodaal/- mediaal
• Veranderend
• Interactief
• Onhelder / Meervoudig
OFFLINE VS ONLINE TEKSTSOORTEN

10. VERWERVEN VERWERKEN VERSTREKKEN
NIEUWE VAARDIGHEDEN NODIG
• Zoeken, vinden bronnen: strategieën, tools, databases,
• Selecteren / Kritisch lezen:
• interpreteren zoekresultaten
• beoordelen deugdelijkheid en bruikbaarheid
• selecteren informatie complexe hypertext
• Synthese / eigen tekst = meer dan copy & paste
• Communiceren online

11. offlineTraditioneel
tekstbegrip
Meerdere teksten
Synthese
Onlinegeletterdheid
VVV
Nieuwe definitie geletterdheid
Uitdaging Leraren (Nederlands)
Cho & Afflerbach, 2010

12. taalvaardigheid: nederlands
Ook kritisch teksten lezen en bespreken
en leren omgaan met het steeds grotere aantal
informatiebronnen verdienen meer aandacht.
Digitale teksten en beelden komen steeds
vaker in de plaats van papieren tekstvormen en
ook daar moeten leerlingen vaardig mee
kunnen omgaan. Een digitale tekst lees en
schrijf je anders dan een tekst op papier en om
via filmpjes informatie te kunnen verwerven
moet je begrijpend kunnen kijken en luisteren.
Informatievaardigheden
Door de digitalisering van bronnen (…) kan
iedereen wereldwijd snel informatie publiceren
en vinden. (…) is het belangrijk dat leerlingen
kunnen beoordelen of informatie betrouwbaar
is. Om een leven lang
te kunnen leren, is het essentieel informatie
beredeneerd te kunnen selecteren en te
gebruiken en grote hoeveelheden data te
kunnen beheren en verwerken.
Vooruitgang

13. INTERMEZZO. OPDRACHT 3
• Bedenk 2 dingen die je wil aanpakken
• Wat heb je daarvoor nodig?

14. 1. INTEGREREN
• Koppelen schoolbrede activiteiten of ander vak
• CKV, geschiedenis, ..
• Profielwerkstuk
• Opdrachten of cursussen schoolboek integreren: lezen/
schrijven; Documenteren;

15. 2. BETEKENISVOL MAKEN
• Nieuwe schrijfopdrachten, bv schrijven synthesetekst
• Gedocumenteerd schrijven; koppelen ander vak
• Laten ervaren dat het moeilijk/ uitdagend is en het er toe
doet
• Zoeken, beoordelen bronnen meetellen
• Altijd aandacht aan besteden

16. 3. LEERDOELEN EINDTERMEN/
HERSCHRIJVEN
Common Core State Standards USA (Leu et al., 2014)
vA focus on acquiring skills in the new, digital literacies of online
research and comprehension" (Leu et al., 2014)
vAS-W 8. Gather relevant information from multiple print and
digital sources, assess the credibility and accuracy of each
source, and integrate the information while avoiding
plagiarism."
vAS-R 7. Integrate and evaluate content presented in diverse
media and formats, including visually and quantitatively, as
well as in words.

17. De leerling leert zich mondeling en schriftelijk begrijpelijk uit te
drukken, zowel op papier, in live situaties als online.
De leerling leert strategieën en digitale instrumenten, zoals
zoekmachines, te gebruiken bij het verwerven van informatie uit
gesproken en gesåchreven teksten, zowel offline als online.
De leerling leert in schriftelijke en digitale bronnen gericht
informatie te zoeken, te ordenen, en te beoordelen op waarde
voor hemzelf en anderen, te selecteren en synthetiseren/
gebruiken voor het beantwoorden van zijn lees- of leervraag

18. 4. LEERMIDDELEN VERBETEREN/
AANPASSEN
X
Lesmateriaal: aanpassen en vernieuwen

20. 5. AAN DE SLAG EN BLIJVEN ZEUREN
• Klein beginnen in je sectie & start experimenten
• Onderzoek-/ ontwikkelopdrachten lerarenopleiding. Scripties
• Vraag Lerarenopleiding belangrijke plaats te geven
• Zeur op school
• SpreekVakvereniging Levende Talen aan
• Neem deel aan inspraakgroepen bv onderwijs2032
• Doe mee aan Docentontwikkelgroepen op school en landelijk

21. Don’t wait / Start nowINTERMEZZO. OPDRACHT 4 AFKIJKEN
EN SAMENWERKEN
• Wat kan/ wil je zelf doen?
• Hoe wil je dat doen?

23. READING LIST
• Afflerbach, P., & Cho, Β.Y. (2009). Identifying and describing constructively responsive comprehension strategies
in new and traditional forms of reading. In S. E. Israel & G. G. Duffy, Handbook of Research on Reading
Comprehension. NewYork: Routledge.
• Cho, B.-Y., & Afflerbach, P. (2015). Reading on the Internet. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 58(6)
• Castek, J., & Coiro, J. (2015). UnderstandingWhat Students Know. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 58(7)
• Donald J Leu, J., McVerry, J. G., O'Byrne, I., Kiili, C., Zawilinski, L., Everett-Cacopardo, H., et al. (2011).The new
literacies of online reading comprehension: Expanding the literacy and learning curriculum. Journal of Adolescent
& Adult Literacy, 55(1).
• Leu, D. J., Kulikowich, J. M., Sedransk, N., Coiro, J., Liu, C., Cui,W., et al. (2014).The ORCA Project: Designing
Technology-based Assessments for Online Research, Comprehension,And Communication. American
Educational Research Conference. Philidelphia.
• Leu, D. J., Forzani, E., Burlingame, C., Kulikowich, J., Sedransk, N., Coiro, J., & Kennedy, C. (2013).The new
literacies of online research and comprehension:Assessing and preparing students for the 21st century with
Common Core State Standards. In L. B. Gambrell & S. B. Neuman, Reading instruction in the age of common core
standards. Newark, DE: IRA.
• OECD. (2011). PISA 2009 Results: Students On Line (Vol.VI, p. 395). OECD Publishing.
doi:10.1787/9789264112995-en
• OECD (2014). PISA 2012 Results:What Students Know and Can Do – Student Performance in Mathematics,
Reading and Science (Volume I, Revised edition), PISA, OECD Publishing.

24. DANK JE
website: http://jeroenclemens.nl
email: contact@jeroenclemens.nl
twitter: @jeroencl
Presentation available on
http://www.slideshare.net/jeroencl