2. DE ONGELETTERDE LUISTERAAR
Waarin verschilt een muzikaal expert van een leek?
2 opvattingen
Verwoorden van
muzikale beleving
bijv. Schönberger, Barenboim
Sloboda, Honing
2
Kennis is noodzakelijk
om muziek te begrijpen
3. DE ONGELETTERDE LUISTERAAR
1.
De mening van de “elitairisten”
Elmer Schönberger : Het Grote Luisteren
Westerse kunstmuziek
pop, jazz, wereldmuziek
Ik roep op tot
snobisme”
3
“
4. DE ONGELETTERDE LUISTERAAR
1.
De mening van de “elitairisten”
Daniel Barenboim: The neglected sense
(BBC Reith lectures)
-
tegen muzak, voor actief en bewust luisteren
-
muziek wordt misbruikt om ons commercieel te manipuleren
Tegenargumenten:
Satie (stemmingen weergeven), Groupe des Six (musique
d’ameublement)
-
Hargreaves : in 40% van ons leven is muziek betrokken
-
Niet enkel een esthetische maar ook een sociale, cognitieve,
emotionele functie
4
-
6. DE ONGELETTERDE LUISTERAAR
1.
De mening van de “elitairisten”
Theodor Ludwig Wiesengrund Adorno (1903-1969)
"Philosophie der neuen Musik“
-
maatschappijkritiek: kapitalisme onderdrukt het nietidentieke
-
Mens zoekt naar beheersing, voorspelbaarheid (in
wetenschap, ratio, klassieke kunst) uit angst voor het
onbekende
-
De Verlichting (17e – 18e eeuw) vernietigt zichzelf
-
Cultuurindustrie geeft valse indruk van individualiteit maar
streeft onderliggend naar gelijkvormigheid (“consumenten”)
6
-
7. DE ONGELETTERDE LUISTERAAR
2. Wetenschappelijke argumenten
- Sloboda: belang van emotionele, veelvuldige blootstelling aan
muziek als kind heeft invloed op ontwikkeling van muzikale
expertise
Jongeren luisteren niet enkel oppervlakkig
-
Linguïstische relativiteit : beschikbaarheid van een begrip
beïnvloedt de waarneming
bijv. omdat ik weet wat een modulatie is, hoor ik ze beter.
DUS: het niet kunnen verwoorden van muzikale ervaringen,
betekent niet dat er geen ervaringen zijn.
7
Belang van impliciet leren
9. MUZIKALE EXPERTISE
1. Wat is “expertise”?
-
ervaring, virtuositeit, professionaliteit, creëren,…?
-
Iets beter kunnen dan de andere?
-
Doelen bereiken binnen een bepaald gebied?
-
Adequaat reageren in een onverwachte situatie?
9
Menselijke cognitie is per definitie een expertsysteem dat
in verschillende contexten kan toegepast worden.
10. MUZIKALE EXPERTISE
2. Hoe ontstaat “expertise”?
bijv. onderzoek naar zichtlezing
Belang van herkennen van patronen
Voorwaarde is het horen van deze patronen
spontaan geleerd via enculturatie
vanaf 7 jaar : tonale melodieën beter onthouden
geen effect van muziekopleiding
soms geen verschillende resultaten bij muzikanten en leken
10
DUS: expertise komt soms niet tot uiting
