Iraultza burgesen eta nazionalismo mugimenduen eskema

1. IRAULTZA BURGESAK ETA NAZIO BERRIAK
ANTZINAKO ERREGIMENA
LIBERALISMO POLITIKOA
Amerikako independentzia
NAZIONALISMOA
LANGILE MUGIMENDUA

2. IRAULTZA BURGESAK ETA NAZIO BERRIAK
1808 1815 1820 1823 1830 1848 1870
Iraultzak
Amerikan
Berrezarkuntza
Iraultza hego
Europan
Berrezarkuntza
Iraultza liberal
nazionalistak
Iraultza
demokratiko-
langileak
-mapa berria
-Aliantza Sistema
-Argentina, Txile,
Peru sortu
-Grezia sortu
-Belgika
indèpendiente-Mexiko sortu
-Erdialdeko
Amerika
Italia
Alem
ania

3. IRAULTZA BURGESAK ETA NAZIO BERRIAK

4. ANTZINAKO ERREGIMENAREN BERREZARKUNTZA
- Europako potentzia absolutistek Frantziako inperioari irabazi
- Vienako Biltzarra:
- Frantziako errege berria ezarri ( Luis XVII)
- Antzinako erregimena berrezarri
- Estatu absolutisten arteko akordioa: Aliantza Santua
- Europako mapa berria
- Helburua:
- ordena egonkorra ezarri (A. erregimena)
- Iraultzarik ez egotea

5. ANTZINAKO ERREGIMENAREN BERREZARKUNTZA
- Neurriak:
Ezin erabat itzuli antzinako erregimena:
- Nekazariek ez dute karga feudalarik eta berdintasun juridikoa mantenduko da.
- Biztanleri gehiena iraultzaren alde
- Adibidez, Erregimen liberal moderatua, Frantzian:
- Konstituzio emanda= erregeak emanda, herriak aukeratutako parlamentuak.
- Noblezia berria, kode zibila eta elizaren jabetzen desamortizazioak mantentzen dira
- Parlamentua 2 ganbara: bata erregeak aukeratua bestea sufragio zentsitarioa

6. ANTZINAKO ERREGIMENAREN BERREZARKUNTZA
Vienako Biltzarra
Kideak: Austria, Prusia, Britaina Handia, Errusia, Espainia, Portugal, Suedia, Frantzia (Berrezarkuntzakoa)
Mapa Berria
- Austria:
- Italiako eragina: Venezia, Parma, Modena, Toskana
- Tirol, Itsaso Adriatiko Dalmazia
- Errusia: Finlandia, Besarabia, Poloniako erresuma,
- Herbeerak: Holanda, Belgika, Luxenburgo
- Suedia: Norvegia, Finlandia
-Prusia: Brandenburgo, Pomenaria, Renania

7. ANTZINAKO ERREGIMENAREN BERREZARKUNTZA
Aliantza Santua
Kideak: Austria, Prusia, Errusia arteko akordioa ( ez dago Britaina Handiak ez duelako antzinako erregimenaren sistemarik)
Helburua: Kristatutasunak berak dituen printzipioak hartuko zituzteal gidaritzat, Antzinako Erregimenaren edozein erosoari
erantzutea
Neurria: Sistema Metternich : Segurtasun sitema kolektiboa matxinadak edonon ekiditzeko. Tresna bat sortu zuten: Estatu
absolutisten armada bateratua (San Luiskeko 100.000 semeI , politika interbentzionista burutzeko, absolutismoaren
aurkako edozein eraso egotekotan, bere armadarekin defendatuko zuten eta beste estatu baten barne politikagintzan eskua
sartuko zuten.

8. ANTZINAKO ERREGIMENAREN BERREZARKUNTZA
Berrezarkuntzaren Sistema politikoa: Karta emanda
- Potere legegilea: 2 ganbaratan:
- Pareen ganbara: erregeak jarrita
- Diputatuen Ganbara: Sufragio Zentsatarioa 1000 franko gehiagoko zergadunak
- Potere bertearazlea: erregea
- Subiranotasuna: erregea eta herriaren zatia
- Erreformak: Goitik behera. Adibidez:
- mirabetza abolitu
- gremioak desegin

9. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: 1820
KOKAPENA: Mediterranear ingurua:
(Espainiar estatua, Napoli, Grezia)
KAUSAK: (Espainian)
OROKORRAK:
- Absolutismoa ez zen bidegarria,
- Gizarteak ez zuen pribilegio feudalik onartuko.
PIZGARRIA: Amerikarako tropak Cadizen altxatu ziren, RIEGOren
eskutik

10. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: 1820
GERTAERAK: Estatu Kolpea, Fernando VIIk 1820 konstituzioa onartu
ERREGIMENA: Monarkia Parlamentaria
AMAIERA:
-Aliantza Santuak San Luiseko 100.000 seme
armada bidali
-Gobernu Liberala preso eta exekutatu
- Absolutismoa berrezarri

11. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: 1820- Balkanak
1. Turkia inperioak Europakoa
hegoekialdea menderatu.
1. Grezian mugimendu liberala sortu
independentzia lortzeko.
1. Austria, Prusia eta Errusiak
Grezia lagundu interes
geoestrategikoengatik
Mediterranear itsasorako sarrera.
1. GREZIA INDEPENDIENTEA
2. SERBIA AUTONOMIA

12. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: 1830
KOKAPENA: Frantzia, Belgika, Polonia, Italia, Alemania
HELBURUAK: Askatasun politikoa eta Independentzia Nazionalak
GERTAERAK (Frantzia): Monarkia Parlamentarioa ezarri
- Frantziako errege berria ( Carlo X) absolutistagoa: prentsa askatasuna
ezabatu; diputatuen ganbara deuseztatu
- Herriak kalera irten eta armadarekin bat, Carlos Xk alde egin behar
- Parlamentuak errege berria aukeratzen du Orleansko Luis Felipe: monarkia
parlamentario moderatuaa ezarriz

13. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: 1830
Belgika:
- herriak (bere hizkunntza, aberatsago eta katolikoa) altxatu Holandaren aurka.
- Independentzia aldarrikatu, Biltzar Konstitugilea sortu, Konstituzioa
promulgatu, erregimen oso liberala
Polonia: Errusiaren kontra altxatu
Modena, Parma, Boloni Austriaren kontra, galdu arren, Italiako batasunerako
bidea zabaldu
Espainia: Fernando VIIk bere alabari tronu utzi, Carlos bere anaia absolutisten
babesa bilatu, Isabel alaba liberalen babesa=I. Guda Karlista ( 1833-39)

14. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: 1848
INGURUA:
- Liberalismoaren eragina Europa osoan
- Helburu nazionalak: estatu nazional berriak
- Industrializazioa: langile mugimendua
KOKAPENA: Frantzia, Alemania, Italia, Austria ( Errusian, Belgikan Erresuma Batuan ez)
KAUSAK:
- Krisi ekonomikoa: patataren gaixotasuna, zereal urriak, prezioak gora.
- Eskaera politikoak: Demokratizazioa

15. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: 1848-Frantzia
1. Orleansko Luis Feliperen ospea gero eta txarragoa ( gobernuen neurri
autoritarioak, bilera politikoak debekatu.
2. Oposizioak eskatu: hauteskunde sistema aldatu: gizonezko sufragio unibertsa
3. Gobernuak demokraten bilera politikoa debekatu
4. Protestaldiak hasi eta Guardia nazioanalak uko egin zion herria erasotzeari
5. Erregeak abdikatu eta Britaina Handira ihes egin
6. Behin Behineko gobernua ezarri, Frantziako BIGARREN ERREPUBLIKA,
7. Hauteskundeak Konstituzio berria egiteko Parlamentua aukeratzeko

16. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: 1848-Frantzia
Bigarren iraultza: Langile mugimenduaren hastapena
11. Protestaldiak
12.Errepresio handia
13. Burgesiaren eta langileriaren interesak banatu ziren
14. Hauteskundeetan Luis Napoleon Bonaparte Errepublikako presidentea
15. 1852an, Luis Bonapartek estatu kolpea eman eta Frantziak II. Inperioa sortu

17. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: balorazioa
- Berrezarkuntzaren ziklo iraultzailearen amaiera
- Liberalismo politikoen mugak adierazi zituen: 2 joera ezberdinak:
• goi burgesia: konstituzio moderatuen aldekoak
• herriak demokraziaren aldekoak
Langile mugiemndua ahots propioa izatea, gero eta kritikagoa delako, langile klase berria, ahalmen
berrriarekin, kalea hartzeko gaitasunarekin.
Iraultzak odoletan amaitu arren, Europako ekialdean mirabetza eta feudalismoa desargertu ziren, Errusian
izan ezik.
Sistema parlamentario ezarri zen ia Europa osoan, eta iraultza burgesen prozesua burutu zen .
Moderatua irabazi arren, ideoario progresista txertatua geratu zen
Mugimendu nazionalista indartu egin zen.

18. MUGIMENDU IRAULTZAILEAK: 1848 Europan
Austrian Errege berria: Frantzisko Jose monarkia parlamentarioaMunich,
Austria inperioan mugimendu nazionalistak: Hungaria, Praga eta herri
eslabiarretan; Milan, Venezia,
Italiako batzeko lehen saioak porrota, Austriak irabazi, prozesua geldirik
Alemaniako Biltzar Nazionalerako 1 urratsa, estatu gehienetan konstituzio liberala
zuten, Parlamentuak Prusiari koroa eskaini baina ez zuen onartu, prozesua
geldirik.

19. AMERIKAKO INDEPENDENTZIA ( 1808-1825)
Amerikako koloniak independentzia lortu ( Kuba eta Filipinak izan ezik)
HASIERA:
1808: Napoleonen tropak penintsula okupatu.
FAKTOREAK:
- AEBko eredua
- Antzinako Erregimenaren aurkako ideiak zabaldu
- Frantziak okupazioak sortutako aginte hutsunea
- Espainiako ahultasun politiko eta militarra 1814tik aurrera Absolutismo ezarri

20. AMERIKAKO INDEPENDENTZIA ( 1808-1825)
PROZESUA
Protagonistak: Kreolek ( espainiarren ondorengoak Amerikan jaioak, burgesia eta
buruzagi ekonomiko zein politiko)
Aldiak:
- 1. ALDIA: 1808-1814:
- Napoleonek penintsula okupatu, Baionara erregeari deitu Espainiako erregea agintea ematen
dio, koroa Jose Bonaparte inbaditzailea.
- Herrietan gobernu batzordeak sortu kanpotarrei aurre egiteko. Baina batzorde horietan ideia
liberalak txertatu ziren

21. AMERIKAKO INDEPENDENTZIA ( 1808-1825)
1814: Berrezarkuntza garaian, Fernando VIIak aginte absolutista hartu eta
independentzia prozesua geldirik.
2. ALDIA: ( 1820-...)
- 1820 Espainian altxatu ziren Ameriketara joan behar ziren tropak ( Riego)
- Ez zuten berriro troparik bidali
- 1812ko konstituzioaren arabera, kreol amerikarrek ordezkaritza zuten
Espainiako Parlamentuan.
- Mugimendu independentistak:

22. AMERIKAKO INDEPENDENTZIA ( 1808-1825)
SIMON BOLIVAR: Askatzailea:
1. Venezuelako independentzia aldarrikatu
Konstituzio Federala sortu.
2. Bogotan sartu (1821) okupatu eta
VENEZUELAKO INDEPENDENTZIA
SISTEMA LIBERALA
Hego Amerikako Estatu Batuak proiektu
Granada Berriko Lurraldearen Biltzar
Nazioanala deia egin independentzia
aldarrikatu.
NEURRIAK:
- Aginte koloniala kendu
- Zerga erreformatu
- Portuak zabaldu
munduari

23. Nazioak eta nazionalismoa:
Kronologia: 1830-1914-gaur egun
Kokapena: Europa osotik Alemania, Italia: Estatu ugaritan bananduta
2 egoera estatu bakarra eta batua nahi.
Bestelako herria ( Serbia, Bosnia, Txekia,
Hungaria, Errumania, Bulgaria, Irlanda,...)
Ideologia:
Nazioa. “arima, printzipio ispirituala, iraganeko sentimenduak adierazten duen komunitatea, bizitzeko nahia eta horren
onarpena. “Nazio egotea eguneroko plebiszitoa da”.
Nazionalismoa mugimendu erromantikoan sustraituta:
Banakako ispiritua baloratu, askatasuna adierazten duen sentimendua baloratu.

24. ALEMANIAKO SORRERA
OINARRI IDEOLOGIKOA:
Ilustrazioa ispiritu nazionalaren ideia sortu:
Alemaniak nahi du Erdi Aroko Alemaniako inperioa osatzen zuten herri germaniarrak batu.
Alemania nazioa da historia, hizkuntza, kultura, legeak ditu.
Mugimendu iraultzaile liberalak sustatu:
Subiranotasun kontzeptutik herritik agintea sortzen du , (1848tik aurrera)
PROZESUA:
1815: Vienako kongresuan Alemaniar konfederazioan 41 estatu daude. Erakunde

25. ALEMANIAKO SORRERA

26. ALEMANIAKO SORRERA
1834: Prusia garapen handia; Aduana-batasuna ezarri zuen Iparraldeko estatu
alemaniarrekin ( pertsona eta merkantzien zirkulazio libre) eta Armada handia
1848: Iraultzan Prusia erregeari eskeini zioten Batasunaren gidaritza, baina UKO.
1864: Prusia Danimarkaren aurkako gerra ( Austria eta Prusia bat egin Schelewin
eta Holstein konkistatzeko, bertoko populazioa germaniarra)
1866: Prusiak Austrariaren aurkako gerra: Aurreko lurraldeen administrazioa
Prusiaren eskuetan soilik egoteko.
1867: iparraldeko Germaniar konfederazioaren hitzarmena ( Prusia +21 estatu)
Erregea: Gil I eta Kantzillerra: Birsmarck

27. ALEMANIAKO SORRERA
Alemaniako Konstituzioa:
Monarkia parlamentarioa
2 ganbara: Estatuen ordezkaritza ( Kontseilua ) eta Parlamentua
1870: Frantziaren aurkako gerra: Hegoaldeko estatu alemaniarrak konkistatzeko:
Lorena eta Alsazia
Austria menpeko estatuak: Babaria, Baden, Wutemburg
1871: Alemaniako inperioa aldarrikatu (II. Reich); Frantziako enperadorea kendu
eta II Errepublika bihurtu.

28. ITALIAREN BATASUNA
OINARRI IDEOLOGIKOA: “RISORGIMENTO”
Italiako estatu liberal berria sortzeko prozesua, kultura eta politika berrestearekin lotuta.
KRONOLOGIA:
- Napoleonen konkistaren garaian nazioa osatzeko sentimentua sortu
- 1848ko iraultzekin sendotu
- 1859-1870 bitartean gauzatu, Alemaniako prozesuaren paraleloa.
PROIEKTU MOTAK:
- Kontserbadorea: Cavour- industrialari burgesak eta nobleak-estatu federazioa
- Herri-klaseak: Mazzini eta Garibaldi-Errepublika demokratikoa

29. ITALIAKO BATASUNA: HERRIALDE ITALIARRAK

30. ITALIAREN BATASUNA
Batasunaren eragileak:
- Iparraldeko batasuna: Piamonte Sardiniako erresuma, Victor Manuel Erregea
(1849) eta bere ministroa, Cavour aurrera eraman
- 1848tik aurrera: Piamonte Sardiniako erresesumaMonarkia konstituzioanala eta sistema
liberal bakarra
- 1858: Frantziako Napoleon III.ek lagundu Austriaren kontra
- Milanen altxamenduak Austriaren kontra, irabazi eta Piamonte Sardinian sartu
ziren Milan eta Lonbardia.
- 1860: Modenak, Parmak, Toskanak erregimen absolutista garaitu eta Piamonten sartu.
-1860: Elizaren Estatuak konkistatu Erroma izan ezik

31. ITALIAREN BATASUNA
Hegoaldeko prozesua ( 2 Sizieletako erresuma: Napoli-Sizilia): Mazzini eta Garibaldi
- 1860: Erresuma absolutista, sistemaren aurkako altxamendua Garibaldieren eskutik ,alkandora gorrien espedizioak
Napoli hartu.
- Piamonte Sardiniako armadak Garibaldirekin bat egin zuen Napolin.
- 2 Sizilietako erresuma Piamonte Sardinia erresumari lotu.
- Italiako batasuna:
- 1861: Anexionatutako lurralde guztiek Parlamentua osatu, Turinen bildu, Eta Viktor Emanuel II, Italiako errege
bihurtu.
- 1866: Venezia sartu zen Austriak Prusiaren kontrako gerra galtzean.
- 1870: Italiako Armada Aita Santuaren Erroma okupatu eta Italiako hiriburua izendatu
Vatikano eta Italiaren arteko gatazka: Aita Santuak ez zuen onartu, preso hartua, erregea eskumikatu, 1929: Vatikano
Mussolinirekin akorkioa lortu.