1. การเกิด ผล
และเมล็ด

2. การเกิด ผล( fruit)
ผลบางชนิด อาจเจริญ เติบ โตมาจาก
รัง ไข่โ ดยไม่ม ีก ารปฏิส นธิ หรือ มีก าร
ปฏิส นธิต ามปกติแ ต่อ อวุล ไม่เ จริญ
เติบ โตเป็น เมล็ด ส่ว นรัง ไข่ส ามารถ
เจริญ เติบ โตเป็น ผลได้ เช่น กล้ว ย
หอม องุน ไม่ม ีเ มล็ด
่

3. การเกิด ผล( fruit)
หลัง จากการปฏิส นธิแ ล้ว ออวุล
แต่ล ะอัน จะเจริญ เปลี่ย นแปลง
ไปเป็น เมล็ด (seed) ซึ่ง ส่ว น
ใหญ่ม อ าหารสะสมอยู่ รัง ไข่จ ะ
ี
เจริญ ไปเป็น ผล (fruit) แต่ม ีผ ล
บางชนิด ที่เ จริญ มาจากส่ว นอื่น
ของดอก เช่น ฝรั่ง ชมพู่
แอปเปิล เจริญ มาจากฐานรอง

4. โครงสร้า งของผล
 เอกโซคาร์พ (exocarp) เป็น ชั้น นอก
สุด หรือ เปลือ กนอกของผลประกอบ
ด้ว ยเซลล์เ อพิเ ดอร์ม ิส ชั้น เดีย วหรือ
หลายชั้น
 มีโ ซคาร์พ (mesocarp) เป็น ส่ว นชั้น
กลางของเพริค าร์พ ถัด จากชั้น เอกโซ
คาร์พ เข้า ไป มีโ ซคาร์พ มีค วามหนา
แตกต่า งกัน ออกไปในพืช แต่ล ะชนิด
ผลบางชนิด เปลือ กชัน นี้บ างมากแต่
้

6. ชนิด ของผล
1. ผลเดี่ย ว ( Simple fruits ) เป็น ผลที่เ กิด
จากดอกเพีย งดอกเดีย ว ดอกอาจจะอยู่
เดี่ย ว ๆ หรือ อยู่เ ป็น ดอกช่อ ตัว อย่า งผล
เดี่ย วที่เ กิด จากดอกเพีย งดอกเดีย ว คือ
ตำา ลึง มะเขือ แตงกวา สัม ฟัก ทอง ส่ว น
ตัว อย่า งผลเดี่ย วที่เ กิด จากดอกช่อ เช่น
ชมพู่ มะม่ว ง มะกอก มะปราง มะนาว
ลัก ษณะเด่น ของผลเดี่ย ว คือ จะมีร ัง ไข่
เพีย ง 1 อัน ใน 1 ดอก ซึ่ง จะเป็น ดอกเดี่ย ว
หรือ ดอกช่อ ก็ไ ด้ สำา หรับ ดอกช่อ รัง ไข่ข อง
แต่ล ะดอกต้อ งไม่ม ีก ารหลอมรวมกัน

10. ชนิด ของผล
2. ผลกลุ่ม (Aggregate fruits) เป็น ผลที่
เกิด จากกลุ่ม ของรัง ไข่ท ี่อ ยู่ภ ายในดอก
เดีย วกัน และอยู่บ นฐานรองดอกเดีย วกัน
โดยที่ร ัง ไข่แ ต่ล ะอัน จะเป็น ผลย่อ ยหนึง ผล
่
แต่เ มือ ผลเหล่า นัน อยู่อ ัด กัน แน่น ทำา ให้ด ู
่ ้
คล้า ยเป็น ผลเดี่ย ว เช่น ลูก หวาย น้อ ยหน่า
สตรอเบอรี แต่ผ ลบางชนิด ก็อ ยู่ก ัน อย่า งไม่
อัด แน่น เห็น แยกออกเป็น ผลเล็ก ๆ เช่น
นมแมว การเวก กระดัง งา ลัก ษณะสำา คัญ
ของดอกที่จ ะกลายเป็น ผลกลุ่ม คือ ใน 1
ดอกของดอกเดี่ย วมีร ัง ไข่อ ยู่ห ลายอัน ซึง ่

12. ชนิด ของผล
3. ผลรวม (Multiple fruits) คือ ผลที่เ กิด
จากดอกช่อ ที่ม ร ัง ไข่ข องดอกแต่ล ะดอก
ี
รัง ไข่เ หล่า นี้ กลายเป็น ผลย่อ ยที่เ ชือ มต่อ
่
แล้ว รวมกัน แน่น เหมือ นเป็น ผลเดี่ย ว
ตัว อย่า งของผลชนิด นีไ ด้แ ก่ ขนุน สาเก
้
สับ ปะรด (เรีย กผลเหล่า นีว ่า
้
Sorosis) มะเดือ (เรีย กผลชนิด นีว ่า ้
Syconus) หมอน สน ลูก ยอ (เรีย กผลเหล่า
นีว ่า
้ Cone หรือ Strobirus) บีท
(เรีย กผลชนิด นีว ่า Diclesium) มะเดื่อ เป็น
้
ผลรวม ชนิด Syconus มีเ นื้อ เกิด จากฐาน
รองดอกที่โ ค้ง เข้า หากัน เป็น ลูก กลม

14. การเกิด เมล็ด
เมล็ด (seed) คือ ออวุล
(ovule) ที่ไ ด้ร ับ การผสมและ
เจริญ เต็ม ที่แ ล้ว
ออวุล เป็น อวัย วะหนึ่ง ของพืช
อยู่ภ ายในรัง ไข่ (ovary) ภาย
ในออวุล จะมีไ ข่ (egg) ซึ่ง ทำา
หน้า ที่เ ป็น เซลล์ส ืบ พัน ธุ์เ พศ

15. ส่ว นประกอบของ
เมล็ด
1. เปลือ กหุ้ม เมล็ด (seed coat) ทำา
หน้า ที่ป ้อ งกัน อัน ตรายให้ก ับ ต้น อ่อ น
ที่อ ยู่ใ นเมล็ด เป็น ส่ว นที่เ จริญ
เปลีย นแปลงมาจากเนื้อ เยื่อ ชั้น นอก
่
สุด ของออวุล (integuments)
เปลือ กหุ้ม เมล็ด มี 2 ชัน คือ เปลือ ก
้
หุ้ม เมล็ด ชั้น นอกและเปลือ กหุ้ม เมล็ด
ชั้น ใน ที่ผ ิว ของเปลือ กหุ้ม เมล็ด จะมี
รอยแผลเล็ก ๆ ที่เ กิด จากก้า นออวุล

16. ส่ว นประกอบของเมล็ด
2. ต้น อ่อ น (embryo) เกิด จากไข่ท ี่ไ ด้ร ับ
การปฏิส นธิแ ล้ว ประกอบด้ว ยส่ว นต่า งๆ
ดัง นี้
ใบเลี้ย ง(cotyledon) ในพืช ใบเลี้ย ง
คูม ี 2 ใบ พืช ใบเลี้ย งเดี่ย วมีใ บเดีย ว
่
บางชนิด ทำา หน้า ที่ส ะสมอาหาร เช่น ถั่ว
มะขาม บัว เป็น ต้น
เอพิค อทิล (epicotyle) เป็น ส่ว นของ
เอ็ม บริโ อที่อ ยูเ หนือ ใบเลี้ย ง เมื่อ เจริญ
่
เติบ โตต่อ ไปจะเป็น ลำา ต้น ใบ และดอก
ส่ว นปลายสุด ของเอพิค อทิล เป็น ยอด

17. ส่ว นประกอบของเมล็ด

18. ส่ว นประกอบของเมล็ด
3. เอนโดสเปิร ์ม (endosperm) เกิด จาก
เซลล์โ พลาร์น ว คลีไ อ ที่ไ ด้ร ับ การปฏิส นธิ
ิ
แล้ว ทำา หน้า ที่เ ป็น เนื้อ เยือ สะสมอาหาร
่
จำา พวกแป้ง โปรตีน และไขมัน เพื่อ ใช้
สำา หรับ การเจริญ เติบ โตของเอ็ม บริโ อ
พืช ใบเลีย งคูบ างชนิด จะมีเ อนโด
้ ่
สเปิร ์ม หนามาก แต่ม ใ บเลี้ย งบาง เช่น เล็ด
ี
ละหุ่ง ละมุด
 พืช ใบเลี้ย งเดี่ย วจำา พวกหญ้า
ข้า วโพด ข้า ว มีใ บ เลีย งเพีย งใบเดีย ว จึง
้
สะสมอาหารไว้ท ี่ เอนโดสเปิร ์ม