business

1. Лекцийн хичээл №9
“Гадаад худалдааны үнэ
тарифын зохицуулалт”

2. Зорилго:
• Экспорт, импортын татварын хувь хэмжээ
ялгаатай байдаг бараанууд, НӨАТ-с
чөлөөлөгдөх импортын бараа болон
гаалийн татвар ногдуулахгүй байх
тохиолдол, гаалийн татварыг хорогдуулж
тооцох буцаан олгох зэрэг
зохицуулалтуудын талаар мэдлэг олж
авахад уг хичээлийн гол зорилго оршино.

3. Агуулга
• МУИХ-с баталсан импортын
гаалийн татвараас чөлөөлөгдөх
бараа
• МУ-н хууль тогтоомжийн
тарифын зохицуулалтууд

4. МУИХ-с баталсан
импортын гаалийн
татвараас чөлөөлөгдөх бараа

5. • Монгол улсын их хурлаас гаалийн албан
татварын хэмжээг 0 байхаар тогтоосон импортын
бараанд эмнэлэг, мэс засал, шүдний эмнэлэг ба
мал эмнэлгийн зориулалттай багаж хэрэгсэл,
цацраг хэмжих, бүртгэх багаж ба эмнэлгийн
бусад эрдэм шинжилгээ, түршилтын цахилгаан
төхөөрөмж ба хараа шалгах хэрэгсэл.

6. • Хүн эмнэлэг, мэс засал, шүдний эмнэлэг
буюу мал эмнэлгийн зориулалттай буюу
зориулалтгүй багаж хэрэгсэл рентген туяа,
альфа, бетта, гамма цацрагийн аппарат,
радиографыэ буюу цацраг эмчилгээний
аппарат, рентген хоолой, рентген үүсгүүр,
хянах, тохируулах самбар, үзлэг
эмчилгээний ширээ, сандал, дэлгэц гэх мэт
барааг гаалийн албан татвараас чөлөөлсөн
байна.

7. • ГБ гаалийн болон бусад татварыг татвар
төлөгчөөс хурааж авна.
– ГБ гадаад валютаар тодорхойлсон
гаалийн үнийг, барааг гаалийн хилээр
оруулахад гаалийн эцсийн, гаргахад
гаалийн анхны бүрдүүлэлт хийсэн өдрийн
гаалийн тооцоонд мөрдөж байгаа
төгрөгийн гадаад валюттай харьцах
ханшаар үндэсний валют –д шилжүүлэн
гаалийн болон бусад татварыг тооцон
хурааж авна.

8. • Татвар төлөгч нь гаалийн болон бусад татварыг
чөлөөтэй хөрвөдөг гадаад валютаар төлж болно.
• Гаалийн болон бусад татварыг гаалийн
бүрдүүлэлт хийхээс өмнө урьдчилан төлж болно.
• гаалийн байгуулага урьдчилан төлсөн татварын
дүнд хүү тооцохгүй.
• Татвар төлөгч нь гаалийн болон бусад татварыг
барагдуулах зорилгоор банк, даатгалын
байгуулагаар төлбөрийн баталгаа гаргуулж эсхүл
бараа эд хөрөнгө барьцаанд өгч болно.
• төлбөрийн баталгааг хүлээн зөвшөөрөх бараа эд
хөрөнгө барьцаалах журмыг гаалийн удирдах төв
байгуулага баталдаг.

9. Гаалийн татвар ноогдуулахгүй байх нөхцөл
• Гаалийн байгууллага онцгой тохиолдолд зохих журмын
дагуу гаалийн хилээр түр хугацаагаар нэвтрэх бараанд
гаалийн татвар ноогдуулахгүй байж болно.
Гаалийн татвар ноогдуулахгүй байх тохиолдол:
• Гаалийн нутаг дэвсгэрт буцаан оруулах бараа дотоодын
үйлдвэрийнх болох нь нотлогдох
• МУ-ын гаалийн нутаг дэвсгэр дээр байгаа гаалийн
баталгаат бүс, гаалийн тусгай бүсэд гадаадаас бараа
оруулах
• Ташаарч тээвэрлэсний улмаас барааг буцааж нэвтрүүлэх
• Гаалийн нутаг дэвсгэр дээгүүр дамжуулан өнгөрүүлэх
болон шилжүүлэн ачих горимын дагуу гаалийн
бүрдүүлэлт хийх

10. Гаалийн татварыг хорогдуулж тооцох
• Бараа гаалийн хяналтанд байх хугацаанд
гэмтэж,чанараа алдсан,зориулалтын
дагуу ашиглах боломжгүй болсон,тоо
хэмжээ,жин нь багассаныг холбогдох
бичиг баримтаар нотолсон тохиолдолд
гаалийн байгуулага түүнд ногдох
татварыг 100 хүртэл %иар хорогдуулан
тоочож болно.

11. Гаалийн татварыг буцаан олгох
• Гаалийн хилээр түр хугацаагаар
нэвтрүүлсэн бөгөөд гаалийн татвар
ноогдуулсан бараа гаалийн татварын
хөнгөлөлт чөлөөлөлтөнд
хамрагдсан,эсхүл г.т ногдуулахгүй
горимд шилжсэн , уг барааг гаалийн
хилээр хугацаанд нь буцаан нэвтрүүлсэн
тохиолдолд гаалийн татварыг 100 хүртэл
%иар буцаан олгож болно.

12. Импортын гаалийн татвараас чөлөөлөгдөх
бараа: гаалийн тарифын тухай хуулийн
21-р зүйл
• Тэргүүлэх ач холбогдол бүхий салбарт
экспортын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд
хөрөнгө оруулж байгаа гадаадын аж ахуй
нэгж үйлдвэрлэл явуулахдаа технологийн
зориулалтаар ашиглах угсарч суурьлуулах
тоног төхөөрөмж хүнд механизмын
жагсаалтыг БТКУС- ын дагуу гаргаж
баталсан.

13. • Тахир дутуу хүмүүст зориулсан тусгай зориулалтын
хэрэгсэл түүнийг үйлдвэрлэхэд шаардагдах тоног
төхөөрөмж түүхий эд
• Хүмүүнлэг буцалтгүй тусламжийн бараа
• Газрын тосны салбарт бүтээгдэхүүн хуваах зарчмаар
зг-тай байгуулсан гэрээний дагуу газрын тостой
холбогдсон үйл ажиллагаанд шаардагдах техник
тоног төхөөрөмж материал түүхий эд, хүнсний болон
хувийн хэрэглээний зүйл
• Газрын тосны салбарт бүтээгдэхүүн хуваах
зарчимаар зг-тай байгуулсан гэрээний дагуу газрын
тостой холбогдсон үйл ажиллагаанд зориулсан
буцаан гаргах нөхцөлтэйгээр гаалийн нутаг дэвсгэрт
оруулсан техник төхөөрөмжийг буцаан гаргах

14. • Гэрээлэгчийн хувиарт газрын тосыг гаргах
• Валют үнэт цаасны нэрлэсэн үнэ
• Дипломат эрх бүхий байгууллага төлөөлөгчийн
газрын албан хэрэгцээний бараа болон дипломат
эрх бүхий хүмүүс тэдгээрийн гэр бүлийн тохирох
эд зүйлс
• Зорчигчийн хувийн хэрэглээний эд зүйлс
• Гадаад орнууд дахь му- ын дипломат болон
консволын төлөөлөгчийн газарт түүнчлэн зг
хоорондын о.у.б-д нэг жилээс дээш хугацаагаар
томилогдон ажилаад эх орондоо бүр мөсөн буцаж
ирж байгаа иргэний хувийн хэрэглээний авто
машин

15. • Эмчилгээний зориулалтаар хэрэглэх цус цусан
бүтээгдэхүүн эд эрхтэн болон тэдгээрийн
тохиргоог баталгаажуулах чанарыг
алдагдуулахгүй хадгалах тээвэрлэхэд
шаардагдах оншлуур багаж хэрэгсэл сав баглаа
боодол
• 2005.01.17- ны өдрийн монгол улсын хуулиар
гаалийн тарифын тухай болон нэмэгдсэн
өртөгийн албан татварын хуулиудад нэмэлт
орж инфортоор орж ирэх бөөрөнхий мод
гуалин зүсмэл материал хориглосоноос бусад
мод сөөгний үр тарьц суулгацыг гаалийн болон
нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас тус тус
чөлөөлөхөөр болсон.

16. • 2005.03.18- ны өдрийн монгол улсын хуулиар
оёмол сүлжмэл бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн
зориулалтаар импортолж байгаа сэлбэг түүхий
эд үндсэн туслах материалыг гаалийн болон
нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас тус тус
чөлөөлөхөөр заасан.

17. Монгол Улсын Их Хурлаас
гаалийн албан татварын хувь
хэмжээ тэг байхаар тогтоосон
импортын бараа

18. Код Барааны бичиглэл Гаалийн албан
татварын хувь
хэмжээ
90.18 Эмнэлэг, мэс засал, шүдний эмнэлэг ба мал
эмнэлэгийн зориулалттай багаж хэрэгсэл, цацраг
хэмжих, бүртгэх багаж ба эмнэлэгийн бусад
эрдэм шинжилгээ туршилтын цахилгаан тоног
төхөөрөмж ба хараа шалгах хэрэгсэл
0
90.22 Хүн эмнэлэг, мэс засал, шүдний эмнэлэгийн
зориулалттай буюу зориулалтгүй багаж хэрэгсэл,
рентген туяа, альфа, бета, гамма, цацрагийн
аппарат буюу цацраг эмчилгээний аппарат,
рентген хоолой, рентген үүсгүүр, хянах
тохируулах самбар, үзлэг эмчилгээний ширээ,
сандал, дэлгэц зэрэг хэрэгсэл
0

19. МУ-н хууль тогтоомжийн тарифын
зохицуулалтууд
Импортын барааны татварыг чөлөөлөх тухай
хууль, тогтоолын заалтууд
Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай
хуулийн заалт
Онцгой албан татварын тухай хуулийн заалт

20. Импортын барааны татварыг чөлөөлөх
тухай хууль, тогтоолын заалтууд
• Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай
хуулийн заалт
– 38.1.1. хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд зориулсан
тусгай зориулалтын хэрэгсэл, хиймэл эд эрхтэн,
тэдгээрийн эд анги;
– 38.1.2. хүмүүнлэгийн болон буцалтгүй
тусламжийн бараа;
– 38.1.3. валют, гадаадад захиалгаар хийлгэсэн
Монгол Улсын мөнгөн тэмдэгт;
– 38.1.4. зорчигчийн хувийн хэрэглээний эд зүйл;

21. • 38.1.5. эмчилгээний зориулалтаар хэрэглэх цус,
цусан бүтээгдэхүүн, эд, эрхтэн;
• 38.1.6. хийн түлш, түүний сав, тоног төхөөрөмж,
тусгай зориулалтын машин, техник хэрэгсэл,
тоноглол
• 38.1.7. импортоор оруулах бөөрөнхий мод, гуалин,
зүсмэл материал, хориглосноос бусад мод, сөөгний
үр, тарьц, суулгац
• 38.1.8 газрын тосны салбарт бүтээгдэхүүн хуваах
талаар Засгийн газартай байгуулсан гэрээний дагуу
газрын тос хайх, олборлох, ашиглах үйл
ажиллагаанд зориулан импортлосон техник, тоног
төхөөрөмж, материал, түүхий эд, сэлбэг хэрэгсэл,
автобензин, дизелийн түлш;
• 38.1.9.иргэний агаарын зорчигч тээврийн хөлөг
онгоц, түүний сэлбэг;

22. • 38.1.10. гадаадын дипломат төлөөлөгчийн болон
консулын газар, Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага,
түүний төрөлжсөн салбарын албан хэрэгцээнд
зориулан импортлосон бараа;
• 38.1.11 гадаадын дипломат төлөөлөгчийн газрын
тэргүүн, дипломат ажилтан, үйлчилгээ, техникийн
ажилтан, тэдгээрийн гэр бүлийн гишүүдийн суух
улсдаа шилжин суурьшихад шаардагдах хувийн
хэрэглээний эд зүйл
• 38.1.12 зөвхөн тахир дутуу тэргэнцэртэй хүнийг
суулгах, буулгах зам, тавцан, өргүүртэй, эсхүл
хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн өөрөө жолоодох,
удирдлага нь зөвхөн гар ажиллагаатай, дээрхийн
адил бүрэн тоноглогдон үйлдвэрлэгдсэн, тусгай
зориулалтын автомашиныг нэг хүнд нэг удаа;
• 38.1.13 хууль, олон улсын гэрээнд заасан бусад
бараа;

23. • Монгол Улсын 2009 оны 10-р сарын 30-ны
өдрийн “Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх
тухай” хууль болон Засгийн газрын 2009 оны
11-р сарын 4-ний өдрийн 335 дугаар
тогтоолоор батлагдсан жагсаалтын дагуу
Томуугийн А хүрээний /H1N1/ вирусын
халдварын оношлогоо, эмчилгээнд хэрэглэхээр
импортоор оруулах оношлуур, эм, эмнэлгийн
хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, ариутгал,
халдваргүйжүү лэлтийн бодисыг гаалийн
албан татвараас чөлөөлөх,

24. Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай
хуулийн заалт
• 13.1.5.хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан
тусгай зориулалтын хэрэгсэл,тоног төхөөрөмж,
автотээврийн хэрэгсэл
• 13.1.4.гадаад улсын Засгийн газар, төрийн бус
байгууллага, олон улсын болон буяны
байгууллагаас буцалтгүй болон хүмүүнлэгийн
тусламжаар авсан бараа;
• 13.1.12. гадаад улсад захиалгаар хийлгэсэн
Монгол Улсын мөнгөн тэмдэгт;

25. • 13.1.1.гаалийн байгууллагаас баталсан,
зорчигчдод татваргүй нэвтрүүлэхийг
зөвшөөрсөн хэмжээ бүхий зорчигчдын
биедээ авч яваа хувийн хэрэглээний бараа;
• 13.1.10. эмчилгээний зориулалтаар хэрэглэх
цус, цусан бүтээгдэхүүн, эд эрхтэн:
• 13.1. 11.хийн түлш, түүний сав, тоног
төхөөрөмж, тусгай зориулалтын машин,
механизм, техник, хэрэгсэл, тоноглол;

26. • 13.1.9.газрын тосны салбарт бүтээгдэхүүн
хуваах талаар Засгийн газартай байгуулсан
гэрээний дагуу газрын тостой холбоотой үйл
ажиллагаанд зориулан импортлосон техник,
тоног төхөөрөмж, материал, түүхий эд, сэлбэг
хэрэгсэл, автобензин, дизелийн түлш;
• 13.1.2. Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт байнга
оршин суудаг гадаадын дипломат
төлөөлөгчийн болон консулын газар, Нэгдсэн
Үндэсний байгууллага түүний төрөлжсөн
салбарын хэрэгцээнд зориулан импортлосон
бараа:

27. • 13.1.6. зэвсэгт хүчин, цагдаа, улсын
аюулгүй байдлыг хангах, шүүхийн шийдвэр
биелүүлэх байгууллагын хэрэгцээнд
зориулан импортоор авч байгаа зэвсэг,
тусгай техник хэрэгсэл
• 13.1.7.иргэний агаарын зорчигч тээврийн
хөлөг онгоц, түүний сэлбэг:

28. • 2005 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдрийн
Монгол Улсын хуулиар оёмол,
сүлжмэл бүтээгдэхүүний
үйлдвэрлэлийн зориулалтаар
импортлож байгаа сэлбэг, түүхий эд,
үндсэн болон туслах материалыг
нэмэгдсэн өртгийн татвараас чөлөөлөх

29. • Монгол Улсын 2009 оны 10-р сарын 30-ны
өдрийн “Нэмэгдсэн өртгийн албан
татвараас чөлөөлөх тухай” хууль болон
Засгийн газрын 2009 оны 11-р сарын 4-ний
өдрийн 335 дугаар тогтоолоор батлагдсан
жагсаалтын дагуу Томуугийн А хүрээний
/H1N1/ вирусын халдварын оношлогоо,
эмчилгээнд хэрэглэхээр импортоор оруулах
оношлуур, эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, тоног
төхөөрөмж, ариутгал,
халдваргүйжүүлэлтийн бодисыг нэмэгдсэн
өртгийн албан татвараас чөлөөлөх

30. Онцгой албан татварын тухай
хуулийн заалт
• 7.1.4 гаалийн байгууллагаас зорчигчдын
хувийн хэрэгцээнд зориулж татваргүй
нэвтрүүлэхийг зөвшөөрсөн хэмжээний
архи, тамхи
• 7.1.5 хос тэжээлт автомашин